ABOUT THE SPEAKER
Lawrence Lessig - Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system.

Why you should listen

Lawyer and activist Lawrence Lessig spent a decade arguing for sensible intellectual property law, updated for the digital age. He was a founding board member of Creative Commons, an organization that builds better copyright practices through principles established first by the open-source software community.

In 2007, just after his last TED Talk, Lessig announced he was leaving the field of IP and Internet policy, and moving on to a more fundamental problem that blocks all types of sensible policy -- the corrupting influence of money in American politics.

In 2011, Lessig founded Rootstrikers, an organization dedicated to changing the influence of money in Congress. In his latest book, Republic, Lost, he shows just how far the U.S. has spun off course -- and how citizens can regain control. As The New York Times wrote about him, “Mr. Lessig’s vision is at once profoundly pessimistic -- the integrity of the nation is collapsing under the best of intentions --and deeply optimistic. Simple legislative surgery, he says, can put the nation back on the path to greatness.”

Read an excerpt of Lessig's new book, Lesterland >>

More profile about the speaker
Lawrence Lessig | Speaker | TED.com
TED2013

Lawrence Lessig: We the People, and the Republic we must reclaim

Lawrence Lessig: Musimy odzyskać Republikę

Filmed:
1,552,121 views

W sercu amerykańskiej polityki panoszy się korupcja: kandydaci do Kongresu są zależni od sponsorów, którzy stanowią minimalny ułamek społeczeństwa. O zajęcie się tym problemem apeluje prawnik Lawrence Lessig w swojej ostrej jak brzytwa prelekcji. Za pomocą dynamicznej prezentacji pokazuje, jak panujący system sponsorowania polityków osłabia Republikę u samych jej fundamentów i wzywa do powszechnego sprzeciwu, trafiając zarówno do amerykańskich obywateli, jak i reszty świata.
- Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
OnceRaz uponna a time,
0
643
2892
Dawno temu
00:15
there was a placemiejsce callednazywa LesterlandLesterland.
1
3535
3440
była sobie kraina zwana Lesterią.
00:18
Now LesterlandLesterland lookswygląda a lot like the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
2
6975
2955
Lesteria bardzo przypomina
Stany Zjednoczone.
00:21
Like the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa, it has about 311 millionmilion people,
3
9930
4737
Też ma około 311 mln mieszkańców
00:26
and of that 311 millionmilion people,
4
14667
2338
i spośród nich
00:29
it turnsskręca out 144,000 are callednazywa LesterLester.
5
17005
4883
144 tys. osób ma na imię Lester.
00:33
If Matt'sMatt's in the audiencepubliczność,
6
21888
1128
Jeśli Matt jest na widowni,
00:35
I just borrowedpożyczone that, I'll returnpowrót it in a seconddruga,
7
23016
2690
tylko sobie pożyczyłem,
oddam za chwilę,
00:37
this characterpostać from your seriesseria.
8
25706
2665
bohatera z twojej kreskówki.
00:40
So 144,000 are callednazywa LesterLester,
9
28371
2423
Tak więc 144 tys. ludzi
ma na imię Lester,
00:42
whichktóry meansznaczy about .05 percentprocent is namedo imieniu LesterLester.
10
30794
4280
to około 0,05% mieszkańców.
00:47
Now, LestersLesters in LesterlandLesterland have this extraordinaryniezwykły powermoc.
11
35074
3728
Lesterowie w Lesterii
mają niezwykłą władzę.
00:50
There are two electionsWybory everykażdy electionwybór cyclecykl in LesterlandLesterland.
12
38802
3163
W Lesterii w każdym cyklu wyborczym
odbywają się dwa głosowania.
00:53
One is callednazywa the generalgenerał electionwybór.
13
41965
2213
Jedno nazywa się
wyborami powszechnymi.
00:56
The other is callednazywa the LesterLester electionwybór.
14
44178
3341
Drugie - wyborami Lesterów.
00:59
And in the generalgenerał electionwybór, it's the citizensobywatele who get to votegłosować,
15
47519
2985
W wyborach powszechnych
głosują obywatele,
01:02
but in the LesterLester electionwybór, it's the LestersLesters who get to votegłosować.
16
50504
3272
zaś w wyborach Lesterów
- tylko Lesterowie.
01:05
And here'soto jest the tricksztuczka.
17
53776
1134
I tu jest pies pogrzebany.
01:06
In orderzamówienie to runbiegać in the generalgenerał electionwybór,
18
54910
3651
Aby wystartować w wyborach powszechnych,
01:10
you mustmusi do extremelyniezwykle well
19
58561
2546
trzeba sobie bardzo dobrze poradzić
01:13
in the LesterLester electionwybór.
20
61107
1373
w wyborach Lesterów.
01:14
You don't necessarilykoniecznie have to winzdobyć, but you mustmusi do extremelyniezwykle well.
21
62480
3101
Nie trzeba koniecznie wygrać,
ale trzeba zdobyć dobry wynik.
01:17
Now, what can we say about democracydemokracja in LesterlandLesterland?
22
65581
3950
Co w takim razie możemy powiedzieć
o demokracji w Lesterii?
01:21
What we can say, numbernumer one,
23
69531
1393
Po pierwsze,
01:22
as the SupremeNajwyższy CourtSąd said in CitizensObywateli UnitedStany Zjednoczone,
24
70924
2636
powtarzając za orzeczeniem Sądu Najwyższego
w sprawie Citizens United,
01:25
that people have the ultimateostateczny influencewpływ over electedwybrany officialsurzędnicy,
25
73560
4278
to obywatele mają ostateczny wpływ
na wybór reprezentantów,
01:29
because, after all, there is a generalgenerał electionwybór,
26
77838
2648
ponieważ wybory są powszechne.
01:32
but only after the LestersLesters have had theirich way
27
80486
2952
Jednak dopiero po tym, jak Lesterowie
rozprawią się z kandydatami,
01:35
with the candidatesKandydaci who wishżyczenie to runbiegać in the generalgenerał electionwybór.
28
83438
3502
którzy chcieliby kandydować
w wyborach powszechnych.
01:38
And numbernumer two, obviouslyoczywiście, this dependencezależność uponna the LestersLesters
29
86940
3603
Po drugie, ta zależność od Lesterów
01:42
is going to produceprodukować a subtlesubtelny, understatedzaniżone,
30
90543
2762
wytwarzać będzie subtelną, niedostrzeganą,
01:45
we could say camouflagedzakamuflowany, bendingzginanie
31
93305
2429
zakamuflowaną skłonność
01:47
to keep the LestersLesters happyszczęśliwy.
32
95734
3191
do zadowalania Lesterów.
01:50
Okay, so we have a democracydemokracja, no doubtwątpić,
33
98925
3269
Mamy więc bez wątpienia demokrację,
01:54
but it's dependentzależny uponna the LestersLesters
34
102194
1676
ale jest ona zależna od Lesterów
01:55
and dependentzależny uponna the people.
35
103870
2010
i zależna od obywateli.
01:57
It has competingkonkurowanie dependencieszależności,
36
105880
2642
Dwie konkurujące zależności,
02:00
we could say conflictingpowodujące konflikt dependencieszależności,
37
108522
2410
moglibyśmy rzec -
wykluczające się,
02:02
dependingw zależności uponna who the LestersLesters are.
38
110932
4270
w zależności od tego,
kim są Lesterowie.
02:07
Okay. That's LesterlandLesterland.
39
115202
2344
Tak wygląda Lesteria.
02:09
Now there are threetrzy things I want you to see now that I've describedopisane LesterlandLesterland.
40
117546
2759
Chciałbym teraz powiedzieć
o trzech rzeczach.
02:12
NumberNumer one, the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa is LesterlandLesterland.
41
120305
3241
Po pierwsze,
Stany Zjednoczone to Lesteria.
02:15
The UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa is LesterlandLesterland.
42
123546
1876
Po pierwsze,
Stany Zjednoczone to Lesteria.
02:17
The UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa alsorównież lookswygląda like this, alsorównież has two electionsWybory,
43
125422
2381
USA tak właśnie wyglądają,
też są dwa głosowania.
02:19
one we callednazywa the generalgenerał electionwybór,
44
127803
3139
Jedno to wybory powszechne.
02:22
the seconddruga we should call the moneypieniądze electionwybór.
45
130942
3244
Drugie powinniśmy nazwać
wyborami sponsorowanymi.
02:26
In the generalgenerał electionwybór, it's the citizensobywatele who get to votegłosować,
46
134186
2166
W wyborach powszechnych
głosują obywatele,
02:28
if you're over 18, in some statesstany if you have an IDIDENTYFIKATOR.
47
136352
2594
osoby powyżej 18 roku życia.
02:30
In the moneypieniądze electionwybór, it's the fundersfundatorzy who get to votegłosować,
48
138946
3216
W wyborach sponsorowanych
to sponsorzy mają prawo głosu
02:34
the fundersfundatorzy who get to votegłosować, and just like in LesterlandLesterland,
49
142162
2760
tak jak w Lesterii,
ale problem w tym,
02:36
the tricksztuczka is, to runbiegać in the generalgenerał electionwybór,
50
144922
2159
że by wystartować
w wyborach powszechnych,
02:39
you mustmusi do extremelyniezwykle well in the moneypieniądze electionwybór.
51
147081
2820
trzeba sobie wyjątkowo dobrze poradzić
w wyborach sponsorowanych.
02:41
You don't necessarilykoniecznie have to winzdobyć. There is JerryJerry BrownBrown.
52
149901
2621
Nie trzeba ich koniecznie wygrać,
jak Jerry Brown.
02:44
But you mustmusi do extremelyniezwykle well.
53
152522
2552
Ale trzeba wypaść wyjątkowo dobrze.
02:47
And here'soto jest the keyklawisz: There are just as fewkilka relevantistotnych fundersfundatorzy
54
155074
4528
I co najważniejsze - jest tyle samo
istotnych sponsorów w USA,
02:51
in USA-landStany Zjednoczone Ameryki land as there are LestersLesters in LesterlandLesterland.
55
159602
5489
co Lesterów w Lesterii.
02:57
Now you say, really?
56
165091
1904
Powiecie: "Serio?
02:58
Really .05 percentprocent?
57
166995
3143
Naprawdę 0,05%?".
03:02
Well, here are the numbersliczby from 2010:
58
170138
2216
Oto liczby z 2010 roku:
03:04
.26 percentprocent of AmericaAmeryka
59
172354
2296
0,26% Amerykanów
03:06
gavedał 200 dollarsdolarów or more to any federalfederalny candidatekandydat,
60
174650
2736
przekazało więcej niż 200 dolarów
na kampanię kandydata do władz federalnych.
03:09
.05 percentprocent gavedał the maximummaksymalny amountilość to any federalfederalny candidatekandydat,
61
177386
4464
0,05% przekazało
maksymalną dozwoloną sumę.
03:13
.01 percentprocent -- the one percentprocent of the one percentprocent --
62
181850
3432
0,01% - jeden procent
z jednego procentu
03:17
gavedał 10,000 dollarsdolarów or more to federalfederalny candidatesKandydaci,
63
185282
3208
- przekazało ponad 10 tys. dolarów.
03:20
and in this electionwybór cyclecykl, my favoriteulubiony statisticStatystyczny
64
188490
3076
I moja ulubiona statystyka:
03:23
is .000042 percentprocent
65
191566
3855
0,000042%
03:27
— for those of you doing the numbersliczby, you know that's 132 AmericansAmerykanie
66
195421
4037
- ci, którzy lubią liczyć wiedzą,
że to 132 osoby -
03:31
gavedał 60 percentprocent of the SuperSuper PACPAC moneypieniądze spentwydany
67
199458
3960
w ostatnim cyklu wyborczym
03:35
in the cyclecykl we have just seenwidziany endingkończący się.
68
203418
2750
przekazało 60% pieniędzy lobbystom.
03:38
So I'm just a lawyerprawnik, I look at this rangezasięg of numbersliczby,
69
206168
2730
Jestem prawnikiem,
patrzę na te statystyki
03:40
and I say it's fairtargi for me to say
70
208898
1709
i uważam,
że uczciwie mogę powiedzieć,
03:42
it's .05 percentprocent who are our relevantistotnych fundersfundatorzy in AmericaAmeryka.
71
210607
4251
że to właśnie ten 0,05% stanowi grupę
istotnych sponsorów w Ameryce.
03:46
In this sensesens, the fundersfundatorzy are our LestersLesters.
72
214858
3302
Ci sponsorzy to nasi Lesterowie.
03:50
Now, what can we say about this democracydemokracja in USA-landStany Zjednoczone Ameryki land?
73
218160
3500
Co w takim razie możemy powiedzieć
o demokracji w USA?
03:53
Well, as the SupremeNajwyższy CourtSąd said in CitizensObywateli UnitedStany Zjednoczone,
74
221660
2342
Powtarzając za orzeczeniem Sądu Najwyższego
w sprawie Citizens United,
03:56
we could say, of coursekurs the people have the ultimateostateczny influencewpływ
75
224002
2837
można powiedzieć, że to obywatele
mają ostateczny wpływ
03:58
over the electedwybrany officialsurzędnicy. We have a generalgenerał electionwybór,
76
226839
4029
na wybór reprezentantów.
Odbywają się powszechne wybory,
04:02
but only after the fundersfundatorzy have had theirich way
77
230868
3209
ale dopiero gdy sponsorzy
przesieją kandydatów
04:06
with the candidatesKandydaci who wishżyczenie to runbiegać in that generalgenerał electionwybór.
78
234077
4163
chcących wziąć udział
w wyborach powszechnych.
04:10
And numbernumer two, obviouslyoczywiście,
79
238240
2523
I po drugie, rzecz jasna,
04:12
this dependencezależność uponna the fundersfundatorzy
80
240763
2272
ta zależność od sponsorów
04:15
producesprodukuje a subtlesubtelny, understatedzaniżone, camouflagedzakamuflowany bendingzginanie
81
243035
3932
wytwarza subtelną, niedostrzegalną,
zakamuflowaną skłonność
04:18
to keep the fundersfundatorzy happyszczęśliwy.
82
246967
2637
do zadowalania sponsorów.
04:21
CandidatesKandydaci for CongressKongres and membersczłonków of CongressKongres
83
249604
3044
Kandydaci do Kongresu
i członkowie Kongresu
04:24
spendwydać betweenpomiędzy 30 and 70 percentprocent of theirich time
84
252648
4283
spędzają 30-70% swojego czasu
04:28
raisingwychowywanie moneypieniądze to get back to CongressKongres
85
256931
2176
na zbieraniu pieniędzy
na powrót do Kongresu
04:31
or to get theirich partyprzyjęcie back into powermoc,
86
259107
1775
albo na zapewnienie swojej partii
powrotu do władzy.
04:32
and the questionpytanie we need to askzapytać is, what does it do to them,
87
260882
3425
Pytanie, które musimy zadać, to:
co to z nimi robi?
04:36
these humansludzie, as they spendwydać theirich time
88
264307
2117
Z tymi ludźmi spędzającymi
swój czas na telefonie,
04:38
behindza the telephonetelefon, callingpowołanie people they'veoni never metspotkał,
89
266424
3419
dzwoniącymi do ludzi,
których nigdy nie poznali,
04:41
but callingpowołanie the tiniestnajmniejszy sliceplasterek of the one percentprocent?
90
269843
3468
do najmniejszego kawałka tego 1%?
04:45
As anyonektokolwiek would, as they do this,
91
273311
2368
W konsekwencji
04:47
they developrozwijać a sixthszósty sensesens, a constantstały awarenessświadomość
92
275679
3848
wypracowują w sobie szósty zmysł,
stałą orientację na to,
04:51
about how what they do mightmoc affectoddziaływać theirich abilityzdolność to raisepodnieść moneypieniądze.
93
279527
3340
jak ich działania mogą wpłynąć
na zdolność do zbierania pieniędzy.
04:54
They becomestają się, in the wordssłowa of "The X-FilesX-Files,"
94
282867
1416
Stają się, jak w "Z archiwum X",
04:56
shape-shiftersmanetki kształt, as they constantlystale adjustdostosować theirich viewswidoki
95
284283
3444
zmiennokształtnymi
- ciągle zmieniają swoje poglądy,
04:59
in lightlekki of what they know will help them to raisepodnieść moneypieniądze,
96
287727
2862
zdobywają wiedzę i na jej bazie
zbierają fundusze,
05:02
not on issuesproblemy one to 10,
97
290589
1569
nie w tematach numer 1 do 10,
05:04
but on issuesproblemy 11 to 1,000.
98
292158
3095
ale w tematach 11 do 1000.
05:07
LeslieLeslie ByrneByrne, a DemocratDemokrata from VirginiaVirginia,
99
295253
1714
Leslie Byrne,
demokratka z Virginii,
05:08
describesopisuje that when she wentposzedł to CongressKongres,
100
296967
1610
pisze, że gdy dostała się do Kongresu,
05:10
she was told by a colleaguekolega, "Always leanpochylać się to the greenZielony."
101
298577
3925
kolega powiedział jej:
"Zawsze skłaniaj się ku zieleni".
05:14
Then to clarifywyjaśnienia, she wentposzedł on,
102
302502
1636
Potem dla wyjaśnienia dodaje:
05:16
"He was not an environmentalistekolog." (LaughterŚmiech)
103
304138
4694
"Ten kolega nie był ekologiem".
(Śmiech)
05:20
So here too we have a democracydemokracja,
104
308832
2080
Tutaj również mamy demokrację,
05:22
a democracydemokracja dependentzależny uponna the fundersfundatorzy
105
310912
2015
demokrację zależną od sponsorów
05:24
and dependentzależny uponna the people,
106
312927
1787
i zależną od ludzi.
05:26
competingkonkurowanie dependencieszależności,
107
314714
2137
Konkurujące zależności,
05:28
possiblymożliwie conflictingpowodujące konflikt dependencieszależności
108
316851
2019
może wykluczające się zależności,
05:30
dependingw zależności uponna who the fundersfundatorzy are.
109
318870
3611
w zależności od tego, kto płaci.
05:34
Okay, the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa is LesterlandLesterland, pointpunkt numbernumer one.
110
322481
2761
Stany Zjednoczone to więc Lesteria.
05:37
Here'sTutaj jest pointpunkt numbernumer two.
111
325242
2011
Teraz punkt drugi:
05:39
The UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa is worsegorzej than LesterlandLesterland,
112
327253
2782
Stany Zjednoczone są gorsze od Lesterii.
05:42
worsegorzej than LesterlandLesterland because you can imaginewyobrażać sobie in LesterlandLesterland
113
330035
2881
Moglibyśmy sobie wyobrazić,
że jeśli w Lesterii
05:44
if we LestersLesters got a letterlist from the governmentrząd that said,
114
332916
2352
Lesterowie otrzymaliby
następujący list od rządu:
05:47
"Hey, you get to pickwybierać who getsdostaje to runbiegać in the generalgenerał electionwybór,"
115
335268
3264
"Hej, macie prawo wybrać, kto wystartuje
w wyborach powszechnych",
05:50
we would think maybe of a kinduprzejmy of aristocracyarystokracja of LestersLesters.
116
338532
4151
moglibyśmy może pomyśleć
o jakiejś formie arystokracji Lesterów.
05:54
You know, there are LestersLesters from everykażdy partczęść of socialspołeczny societyspołeczeństwo.
117
342683
2289
Wiecie, o Lesterach
każdej warstwy społecznej,
05:56
There are richbogaty LestersLesters, poorubogi LestersLesters, blackczarny LestersLesters, whitebiały LestersLesters,
118
344972
2648
bogatych i biednych,
o Lesterach czarnych i białych,
05:59
not manywiele womenkobiety LestersLesters, but put that to the sidebok for one seconddruga.
119
347620
2728
niezbyt wiele kobiet Lesterów,
ale odłóżmy to na chwilę.
06:02
We have LestersLesters from everywherewszędzie. We could think,
120
350348
2128
Mamy Lesterów zewsząd.
Mogliby pomyśleć:
06:04
"What could we do to make LesterlandLesterland better?"
121
352476
3008
"Co moglibyśmy zrobić,
by uczynić Lesterię lepszą?"
06:07
It's at leastnajmniej possiblemożliwy the LestersLesters would actdziałać for the good of LesterlandLesterland.
122
355484
4775
Możliwe, że Lesterowie
działaliby dla dobra Lesterii.
06:12
But in our landwylądować, in this landwylądować, in USA-landStany Zjednoczone Ameryki land,
123
360259
3243
Ale w naszym kraju, w USA,
06:15
there are certainlyna pewno some sweetSłodkie LestersLesters out there,
124
363502
2623
choć są na pewno
jacyś dobrzy Lesterowie,
06:18
manywiele of them in this roompokój here todaydzisiaj,
125
366125
1972
wielu z nich jest pewnie tutaj dzisiaj,
06:20
but the vastogromny majoritywiększość of LestersLesters actdziałać for the LestersLesters,
126
368097
4484
ogromna większość Lesterów
działa na rzecz Lesterów,
06:24
because the shiftingprzeniesienie coalitionskoalicje that are comprisingskładający the .05 percentprocent
127
372581
4388
ponieważ zmieniające się koalicje,
które stanowią te 0,05%,
06:28
are not comprisingskładający it for the publicpubliczny interestzainteresowanie.
128
376969
2125
nie działają dla dobra wspólnego.
06:31
It's for theirich privateprywatny interestzainteresowanie. In this sensesens, the USASTANY ZJEDNOCZONE AMERYKI is worsegorzej than LesterlandLesterland.
129
379094
4392
Robią to na rzecz własnych interesów.
W tym sensie USA jest gorsze od Lesterii.
06:35
And finallywreszcie, pointpunkt numbernumer threetrzy:
130
383486
2421
I punkt trzeci:
06:37
WhateverCokolwiek one wants to say about LesterlandLesterland,
131
385907
2947
Czegokolwiek by nie powiedzieć o Lesterii,
06:40
againstprzeciwko the backgroundtło of its historyhistoria, its traditionstradycje,
132
388854
2304
przeciwko jej historii, jej tradycji,
06:43
in our landwylądować, in USA-landStany Zjednoczone Ameryki land, LesterlandLesterland is a corruptionkorupcja,
133
391158
4943
w USA Lesteria jest zepsuciem,
06:48
a corruptionkorupcja.
134
396101
1473
korupcją.
06:49
Now, by corruptionkorupcja I don't mean brownbrązowy paperpapier bagtorba cashgotówka
135
397574
4023
Przez korupcję nie mam na myśli kopert
06:53
secretedwydzielane amongpośród membersczłonków of CongressKongres.
136
401597
1868
krążących pod stołami w Kongresie.
06:55
I don't mean RodPręt BlagojevichBlagojevich sensesens of corruptionkorupcja.
137
403465
3060
Nie mam na myśli korupcji
w formie kupowania stanowisk.
06:58
I don't mean any criminalkryminalista actdziałać.
138
406525
1905
Nie mam na myśli
żadnego przestępstwa.
07:00
The corruptionkorupcja I'm talkingmówić about is perfectlydoskonale legalprawny.
139
408430
3391
Korupcja, o której mówię,
jest całkowicie legalna.
07:03
It's a corruptionkorupcja relativekrewny to the framers'Framers baselinelinia podstawowa for this republicRepublika.
140
411821
5053
Została wpisana w republikę
przez Ojców Założycieli.
07:08
The framersTwórcy gavedał us what they callednazywa a republicRepublika,
141
416874
3495
Dali nam republikę,
07:12
but by a republicRepublika they meantOznaczało a representativeprzedstawiciel democracydemokracja,
142
420369
4182
ale rozumieli przez nią demokrację pośrednią,
07:16
and by a representativeprzedstawiciel democracydemokracja, they meantOznaczało a governmentrząd,
143
424551
3187
a więc rząd.
07:19
as MadisonMadison put it in FederalistFederalistyczna 52, that would have a branchgałąź
144
427738
2979
Jak ujął to Madison w "Federalist 52",
rząd częściowo zależny
07:22
that would be dependentzależny uponna the people alonesam.
145
430717
4945
od ogółu obywateli.
07:27
So here'soto jest the modelModel of governmentrząd.
146
435662
1015
Taki model rządów.
07:28
They have the people and the governmentrząd
147
436677
2605
Rząd i obywatele są od siebie
07:31
with this exclusiveEkskluzywny dependencyzależność,
148
439282
2433
wzajemnie zależni.
07:33
but the problemproblem here is that CongressKongres has evolvedewoluował a differentróżne dependencezależność,
149
441715
4103
Problem w tym, że wykształciła się w Kongresie
inna zależność.
07:37
no longerdłużej a dependencezależność uponna the people alonesam,
150
445818
2673
Nie jest już zależny od obywateli,
07:40
increasinglycoraz bardziej a dependencezależność uponna the fundersfundatorzy.
151
448491
2429
a coraz bardziej zależny od sponsorów.
07:42
Now this is a dependencezależność too,
152
450920
3138
To też zależność,
07:46
but it's differentróżne and conflictingpowodujące konflikt from a dependencezależność uponna the people alonesam
153
454058
3864
ale zupełnie inna i sprzeczna
z zależnością od obywateli,
07:49
so long as the fundersfundatorzy are not the people.
154
457922
4306
jeżeli to nie ogół obywateli sponsoruje.
07:54
This is a corruptionkorupcja.
155
462228
2263
To jest korupcja.
07:56
Now, there's good newsAktualności and badzły newsAktualności about this corruptionkorupcja.
156
464491
2500
Wiąże się z tym
dobra i zła wiadomość.
07:58
One bitkawałek of good newsAktualności is that it's bipartisanobupartyjny,
157
466991
2364
Dobra: to system dwupartyjny,
08:01
equal-opportunityrównych szans corruptionkorupcja.
158
469355
2170
korupcja równych szans.
08:03
It blocksBloki the left on a wholecały rangezasięg of issuesproblemy that we on the left really careopieka about.
159
471525
4653
Blokuje lewicę i mnóstwo spraw,
na których jej zależy,
08:08
It blocksBloki the right too, as it makesczyni
160
476178
2472
ale tak samo blokuje prawicę,
08:10
principledoparte na zasadach argumentsargumenty of the right increasinglycoraz bardziej impossibleniemożliwy.
161
478650
3920
której postulaty też są
niemożliwe do zrealizowania.
08:14
So the right wants smallermniejszy governmentrząd.
162
482570
2192
Prawica chce mniejszego rządu.
08:16
When AlAl GoreGore was ViceWystępek PresidentPrezydent, his teamzespół had an ideapomysł
163
484762
2696
Gdy Al Gore był wiceprezydentem,
jego ekipa miała pomysł,
08:19
for deregulatingderegulacji a significantznaczący portionczęść of the telecommunicationsTelekomunikacja industryprzemysł.
164
487458
3912
by rozregulować znaczną część
przemysłu telekomunikacyjnego.
08:23
The chiefszef policypolityka man tookwziął this ideapomysł to CapitolCapitol HillHill,
165
491370
2680
Ideę zabrano na Kapitol
08:26
and as he reportedzgłaszane back to me,
166
494050
2033
i okazało się,
08:28
the responseodpowiedź was, "HellPiekło no!
167
496083
2199
że odpowiedź brzmiała:
"Za żadne skarby, nie!
08:30
If we deregulatederegulacji these guys,
168
498282
1776
"Jeśli stracimy nad nimi kontrolę,
08:32
how are we going to raisepodnieść moneypieniądze from them?"
169
500058
3758
jak będziemy na nich zarabiać?".
08:35
This is a systemsystem that's designedzaprojektowany to savezapisać the statusstatus quoQuo,
170
503816
3807
To system, którego celem jest
utrzymanie statusu quo,
08:39
includingwłącznie z the statusstatus quoQuo of bigduży and invasiveinwazyjne governmentrząd.
171
507623
3633
włącznie ze statusem quo wielkiego,
silnego rządu.
08:43
It worksPrace againstprzeciwko the left and the right,
172
511256
2450
Działa wbrew prawicy i lewicy,
08:45
and that, you mightmoc say, is good newsAktualności.
173
513706
1546
i można powiedzieć,
że to dobra wiadomość.
08:47
But here'soto jest the badzły newsAktualności.
174
515252
1789
Ale jest też zła.
08:49
It's a pathologicalpatologiczny, democracy-destroyingzniszczenie demokracji corruptionkorupcja,
175
517041
3903
To patologia, która niszczy demokrację,
08:52
because in any systemsystem
176
520944
2256
ponieważ w systemie,
08:55
where the membersczłonków are dependentzależny uponna
177
523200
1900
którego członkowie są zależni
08:57
the tiniestnajmniejszy fractionfrakcja of us for theirich electionwybór,
178
525100
3172
od maleńkiego odsetka wyborców,
09:00
that meansznaczy the tiniestnajmniejszy numbernumer of us,
179
528272
2792
ten maleńki odsetek wyborców,
09:03
the tiniestnajmniejszy, tiniestnajmniejszy numbernumer of us,
180
531064
2280
ta mała grupka,
09:05
can blockblok reformreformy.
181
533344
1711
może blokować reformy.
09:07
I know that should have been, like, a rockskała or something.
182
535055
2898
To powinien być raczej jakiś głaz,
09:09
I can only find cheeseser. I'm sorry. So there it is.
183
537953
2037
Ale znalazłem tylko ser, wybaczcie.
09:11
BlockBloku reformreformy.
184
539990
2394
Blokowanie reform.
09:14
Because there is an economygospodarka here, an economygospodarka of influencewpływ,
185
542384
3976
Bo to gospodarka - gospodarka wpływów,
09:18
an economygospodarka with lobbyistslobbystów at the centercentrum
186
546360
2554
a w jej centrum lobbyści.
09:20
whichktóry feedskanały on polarizationPolaryzacja.
187
548914
2654
Prowadzi do polaryzacji.
09:23
It feedskanały on dysfunctiondysfunkcja.
188
551568
1849
Żywi się dysfunkcją.
09:25
The worsegorzej that it is for us,
189
553417
2639
Im gorzej jest dla nas,
09:28
the better that it is for this fundraisingpozyskiwania funduszy.
190
556056
3936
tym lepiej dla szukających sponsorów.
09:31
HenryHenryk DavidDavid ThoreauThoreau: "There are a thousandtysiąc hackinghakerstwo
191
559992
3112
Jak napisał Thoreau: "Na tysiąc ludzi
odrąbujących gałęzie zła,
09:35
at the branchesoddziały of evilzło to one who is strikinguderzający at the rootkorzeń."
192
563104
4872
tylko jeden karczuje korzenie".
09:39
This is the rootkorzeń.
193
567976
3393
To właśnie korzenie.
09:43
Okay, now, everykażdy singlepojedynczy one of you knowswie this.
194
571369
4143
Każdy z was to wie,
09:47
You couldn'tnie mógł be here if you didn't know this, yetjeszcze you ignoreignorować it.
195
575512
3629
Gdybyście nie wiedzieli,
nie byłoby was tu.
09:51
You ignoreignorować it. This is an impossibleniemożliwy problemproblem.
196
579141
3584
A jednak to ignorujecie,
bo to problem bez rozwiązania.
09:54
You focusskupiać on the possiblemożliwy problemsproblemy,
197
582725
2548
Skupiacie się na problemach
łatwych do rozwiązania,
09:57
like eradicatingzlikwidowanie polioparaliż dziecięcy from the worldświat,
198
585273
3263
jak walka z polio
10:00
or takingnabierający an imageobraz of everykażdy singlepojedynczy streetulica acrossprzez the globeglob,
199
588536
3134
czy sfotografowanie każdej ulicy na Ziemi,
10:03
or buildingbudynek the first realreal universaluniwersalny translatortłumacz,
200
591670
3306
czy skonstruowanie uniwersalnego
programu tłumaczącego,
10:06
or buildingbudynek a fusionpołączenie factoryfabryka in your garagegaraż.
201
594976
3602
czy zbudowanie reaktora w garażu.
10:10
These are the manageablew zarządzaniu problemsproblemy, so you ignoreignorować
202
598578
2918
To łatwe rzeczy, więc ignorujecie...
10:13
(LaughterŚmiech) (ApplauseAplauz) —
203
601496
5632
(Śmiech) (Brawa)
10:19
so you ignoreignorować this corruptionkorupcja.
204
607128
2449
Więc ignorujecie korupcję.
10:21
But we cannotnie może ignoreignorować this corruptionkorupcja anymorejuż.
205
609577
5470
Ale nie możemy dalej tego robić.
10:27
(ApplauseAplauz)
206
615047
3105
(Brawa)
10:30
We need a governmentrząd that worksPrace.
207
618152
3583
Potrzebny nam działający rząd.
10:33
And not worksPrace for the left or the right,
208
621735
2865
Działający nie dla lewicy czy prawicy,
10:36
but worksPrace for the left and the right,
209
624600
2464
ale dla lewicy i prawicy.
10:39
the citizensobywatele of the left and right,
210
627064
2032
Dla obywateli z prawej i lewej strony,
10:41
because there is no sensiblerozsądny reformreformy possiblemożliwy
211
629096
3592
bo nie wprowadzimy
żadnej sensownej reformy,
10:44
untilaż do we endkoniec this corruptionkorupcja.
212
632688
2529
jeśli nie zakończymy korupcji.
10:47
So I want you to take holdutrzymać, to grabchwycić the issuekwestia you careopieka the mostwiększość about.
213
635217
4185
Chcę, żebyście zajęli się tym,
na czym wam najbardziej zależy.
10:51
ClimateKlimat changezmiana is minekopalnia, but it mightmoc be financialbudżetowy reformreformy
214
639402
2560
Ja się zajmę zmianami klimatycznymi,
ale reforma finansowa
10:53
or a simplerprostsze taxpodatek systemsystem or inequalitynierówność.
215
641962
2368
czy podatkowa,
walka z nierównością są wasze.
10:56
GrabChwycić that issuekwestia, sitsiedzieć it down in frontz przodu of you,
216
644330
2188
Chwyćcie problem,
posadźcie go przed sobą,
10:58
look straightproste in its eyesoczy, and tell it there is no ChristmasBoże Narodzenie this yearrok.
217
646518
3841
spójrzcie mu prosto w oczy i powiedzcie,
że w tym roku nie będzie Świąt.
11:02
There will never be a ChristmasBoże Narodzenie.
218
650359
1826
Już nigdy nie będzie Świąt.
11:04
We will never get your issuekwestia solvedrozwiązany
219
652185
2712
Nigdy nie rozwiążemy waszych problemów,
11:06
untilaż do we fixnaprawić this issuekwestia first.
220
654897
2966
jeśli nie rozprawimy się z tym.
11:09
So it's not that minekopalnia is the mostwiększość importantważny issuekwestia. It's not.
221
657863
3330
To nie tak, że mój problem
jest najważniejszy.
11:13
YoursPozdrawiam is the mostwiększość importantważny issuekwestia, but minekopalnia is the first issuekwestia,
222
661193
4176
Wasze są najważniejsze,
ale mój jest pierwszy,
11:17
the issuekwestia we have to solverozwiązać before we get to fixnaprawić
223
665369
2721
trzeba się nim zająć, zanim zajmiemy się
11:20
the issuesproblemy you careopieka about.
224
668090
1973
całą resztą.
11:22
No sensiblerozsądny reformreformy, and we cannotnie może affordpozwolić sobie
225
670063
3298
Bez tego nic nie zdziałamy,
11:25
a worldświat, a futureprzyszłość, with no sensiblerozsądny reformreformy.
226
673361
3921
a świat potrzebuje reform.
11:29
Okay. So how do we do it?
227
677282
2871
Jak to zrobić?
11:32
TurnsWłącza out, the analyticsAnalytics here are easyłatwo, simpleprosty.
228
680153
3488
Analizy wykazują, że to łatwe.
11:35
If the problemproblem is membersczłonków spendingwydatki an extraordinaryniezwykły
229
683641
2850
Jeśli problemem są politycy
spędzający zbyt wiele czasu
11:38
amountilość of time fundraisingpozyskiwania funduszy from the tiniestnajmniejszy sliceplasterek of AmericaAmeryka,
230
686491
3160
na ubieganiu się o fundusze
od małego odsetka obywateli,
11:41
the solutionrozwiązanie is to have them spendwydać lessmniej time fundraisingpozyskiwania funduszy
231
689651
4260
to należy sprawić,
by poświęcali temu mniej czasu,
11:45
but fundraisefundraise from a widerszerszy sliceplasterek of AmericansAmerykanie,
232
693911
2668
a uzyskiwali fundusze
od większej liczby obywateli.
11:48
to spreadrozpiętość it out,
233
696579
1173
Chodzi o rozproszenie
11:49
to spreadrozpiętość the funderFunder influencewpływ so that we restoreprzywracać the ideapomysł
234
697752
3281
wpływów sponsorów tak,
żeby przywrócić
11:53
of dependencezależność uponna the people alonesam.
235
701033
3192
zależność władzy od obywateli.
11:56
And to do this does not requirewymagać a constitutionalkonstytucyjne amendmentzmiany,
236
704225
3430
Niepotrzebna jest do tego
poprawka do Konstytucji.
11:59
changingwymiana pieniędzy the First AmendmentZmiany.
237
707655
1259
zmienianie 1. poprawki.
12:00
To do this would requirewymagać a singlepojedynczy statutestatutu,
238
708914
3359
Wystarczyłby jeden akt prawny,
12:04
a statutestatutu establishingustanawiającego what we think of
239
712273
2192
który określiłby
12:06
as smallmały dollardolar fundedfinansowane electionsWybory,
240
714465
2696
maksymalną kwotę finansowania.
12:09
a statutestatutu of citizen-fundedfinansowane przez obywatela campaignskampanie,
241
717161
2208
Jest już kilka konkretnych propozycji
12:11
and there's any numbernumer of these proposalsPropozycje out there:
242
719369
2096
takiej ustawy:
12:13
FairTargi ElectionsWybory Now ActUstawy,
243
721465
1446
Fair Elections Now Act,
12:14
the AmericanAmerykański Anti-CorruptionPrzeciwdziałanie korupcji ActUstawy,
244
722911
2426
American Anti-Corruption Act,
12:17
an ideapomysł in my bookksiążka that I call the GrantGrant and FranklinFranklin ProjectProjektu
245
725337
3090
idea, którą w swojej książce nazwałem
Grant and Franklin Project:
12:20
to give vouchersVouchery to people to fundfundusz electionsWybory,
246
728427
2334
by zachęcić ludzi
do fundowania kampanii;
12:22
an ideapomysł of JohnJohn SarbanesSarbanes callednazywa the GrassrootsPodstaw DemocracyDemokracji ActUstawy.
247
730761
3195
pomysł Johna Sarbanesa
- Grassroots Democracy Act.
12:25
EachKażdy of these would fixnaprawić this corruptionkorupcja
248
733956
4104
Każdy z nich zakończyłby korupcję
12:30
by spreadingrozpościerający się out the influencewpływ of fundersfundatorzy to all of us.
249
738060
4349
poprzez rozproszenie
wpływów sponsorów.
12:34
The analyticsAnalytics are easyłatwo here.
250
742409
2658
Wszystko jest jasne.
12:37
It's the politicsPolityka that's hardciężko, indeedw rzeczy samej impossiblyniemożliwie hardciężko,
251
745067
5513
Ale na drodze stoi polityka,
12:42
because this reformreformy would shrinkkurczyć się K StreetUlica,
252
750580
6359
bo reforma zadziałałaby na niekorzyść
lobbystów z K Street,
12:48
and CapitolCapitol HillHill, as CongressmanKongresmen JimJim CooperCooper,
253
756939
4860
a jak ujął to kongresman Jim Cooper,
12:53
a DemocratDemokrata from TennesseeTennessee, put it,
254
761799
2980
demokrata z Tennessee,
12:56
has becomestają się a farmgospodarstwo rolne leagueliga for K StreetUlica, a farmgospodarstwo rolne leagueliga for K StreetUlica.
255
764779
4820
Kapitol stał się wylęgarnią lobbystów.
13:01
MembersCzłonkowie and staffersprawnikami and bureaucratsbiurokratów have
256
769599
1965
Członkowie i biurokraci
mają jasno wyznaczoną ścieżkę.
13:03
an increasinglycoraz bardziej commonpospolity businessbiznes modelModel in theirich headgłowa,
257
771564
2211
Częstym planem na przyszłość
13:05
a businessbiznes modelModel focusedskupiony on theirich life after governmentrząd,
258
773775
3068
po zakończeniu kadencji
13:08
theirich life as lobbyistslobbystów.
259
776843
2321
jest kariera lobbysty.
13:11
FiftyPięćdziesięciu percentprocent of the SenateSenat betweenpomiędzy 1998 and 2004
260
779164
3546
50% senatorów między
1998 a 2004 rokiem
13:14
left to becomestają się lobbyistslobbystów, 42 percentprocent of the HouseDom.
261
782710
2658
zostało lobbystami. 42% Senatu.
13:17
Those numbersliczby have only goneodszedł up,
262
785368
1476
Te liczby ciągle wzrastają
13:18
and as UnitedStany Zjednoczone RepublicRepublika calculatedobliczone last AprilKwietnia,
263
786844
2346
i jak wyliczył ruch United Republic,
13:21
the averageśredni increasezwiększać in salarywynagrodzenie for those who they trackedśledzony
264
789190
3213
średni wzrost zarobków tych osób
13:24
was 1,452 percentprocent.
265
792403
5362
to 1452%.
13:29
So it's fairtargi to askzapytać, how is it possiblemożliwy for them to changezmiana this?
266
797765
6366
Jak więc można oczekiwać zmiany?
13:36
Now I get this skepticismsceptycyzm.
267
804131
4064
Wiem, skąd ten sceptycyzm.
13:40
I get this cynicismcynizm. I get this sensesens of impossibilityniemożność.
268
808195
4936
Cynizm i poczucie,
że to beznadziejna sprawa.
13:45
But I don't buykupować it.
269
813131
2328
Ale nie podzielam tych odczuć.
13:47
This is a solvablerozwiązywalne issuekwestia.
270
815459
3848
Ten problem można rozwiązać.
13:51
If you think about the issuesproblemy our parentsrodzice triedwypróbowany to solverozwiązać
271
819307
3160
Pomyślcie o kwestiach,
z którymi walczyli wasi rodzice
13:54
in the 20thth centurystulecie,
272
822467
1839
w XX wieku.
13:56
issuesproblemy like racismrasizm, or sexismseksizm,
273
824306
3281
Rasizm, seksizm.
13:59
or the issuekwestia that we'vemamy been fightingwalczący in this centurystulecie, homophobiahomofobii,
274
827587
3113
I te, z którymi my walczymy: homofobia.
14:02
those are hardciężko issuesproblemy.
275
830700
2487
To poważne problemy.
14:05
You don't wakebudzić up one day no longerdłużej a racistrasistowski.
276
833187
2920
Nikt nie budzi się z myślą
"już nie jestem rasistą".
14:08
It takes generationspokolenia to tearłza that intuitionintuicja, that DNADNA,
277
836107
4311
Wyplenienie takich przekonań
z ludzkich dusz
14:12
out of the souldusza of a people.
278
840418
2445
zajmuje pokolenia.
14:14
But this is a problemproblem of just incentiveszachęt, just incentiveszachęt.
279
842863
3245
Ale to tylko kwestia bodźca.
14:18
ChangeZmiana the incentiveszachęt, and the behaviorzachowanie changeszmiany,
280
846108
2543
Zmiana zachowania,
potrzebny jest bodziec.
14:20
and the statesstany that have adoptedprzyjęty smallmały dollardolar fundedfinansowane systemssystemy
281
848651
2687
W stanach, które przyjęły
nowy system finansowania,
14:23
have seenwidziany overnightnocny a changezmiana in the practicećwiczyć.
282
851338
3130
zmiana zaszła natychmiast.
14:26
When ConnecticutConnecticut adoptedprzyjęty this systemsystem,
283
854468
1981
W Connecticut po roku
14:28
in the very first yearrok, 78 percentprocent of electedwybrany representativesprzedstawiciele
284
856449
4190
78% reprezentantów
14:32
gavedał up largeduży contributionsskładki and tookwziął smallmały contributionsskładki only.
285
860639
4247
przyjmowało tylko niskie dotacje.
14:36
It's solvablerozwiązywalne,
286
864886
1979
To wykonalne,
14:38
not by beingistota a DemocratDemokrata,
287
866865
2810
nieważne, czy jest się demokratą
14:41
not by beingistota a RepublicanRepublikański.
288
869675
1795
czy republikaninem.
14:43
It's solvablerozwiązywalne by beingistota citizensobywatele, by beingistota citizensobywatele,
289
871470
3652
Wystarczy być obywatelem,
14:47
by beingistota TEDizensTEDizens.
290
875122
2983
słuchaczem TED-a.
14:50
Because if you want to kickstartkickstart reformreformy,
291
878105
4337
Jeśli chcesz zapoczątkować zmianę,
14:54
look, I could kickstartkickstart reformreformy
292
882442
3451
a każdy z nas może
14:57
at halfpół the pricecena of fixingustalenie energyenergia policypolityka,
293
885893
3588
- za połowę ceny naprawy
polityki energetycznej
15:01
I could give you back a republicRepublika.
294
889481
2782
mógłbym przywrócić republikę.
15:04
Okay. But even if you're not yetjeszcze with me,
295
892263
3644
Dalej mi nie wierzycie,
15:07
even if you believe this is impossibleniemożliwy,
296
895907
3585
ciągle wydaje się wam to niemożliwe.
15:11
what the fivepięć yearslat sinceod I spokeprzemówił at TEDTED has taughtnauczony me
297
899492
3437
Od 5 lat, od poprzedniej
prelekcji TED,
15:14
as I've spokenMówiony about this issuekwestia again and again is,
298
902929
2598
mówię o tym na okrągło.
15:17
even if you think it's impossibleniemożliwy, that is irrelevantbez znaczenia.
299
905527
3826
To nauczyło mnie, że nieważne,
że myślisz, że to niemożliwe.
15:21
IrrelevantBez znaczenia.
300
909353
1988
Nieważne.
15:23
I spokeprzemówił at DartmouthDartmouth oncepewnego razu, and a womankobieta stoodstał up after I spokeprzemówił,
301
911341
3568
Mówiłem kiedyś w Dartmouth.
Po wykładzie zabrała głos kobieta.
15:26
I writepisać in my bookksiążka, and she said to me,
302
914909
1843
Jak to opisałem w mojej książce,
15:28
"ProfessorProfesor, you've convincedprzekonany me this is hopelessbeznadziejny. HopelessBeznadziejna.
303
916752
5693
powiedziała: "Przekonał mnie pan.
Nie ma nadziei.
15:34
There's nothing we can do."
304
922445
2850
Nic nie możemy zrobić".
15:37
When she said that, I scrambledjajecznica.
305
925295
1925
Coś się we mnie załamało.
15:39
I triedwypróbowany to think, "How do I respondodpowiadać to that hopelessnessBeznadzieja?
306
927220
2142
Jak mogę na coś takiego odpowiedzieć?
15:41
What is that sensesens of hopelessnessBeznadzieja?"
307
929362
1663
Skąd to poczucie bezsilności?
15:43
And what hittrafienie me was an imageobraz of my six-year-oldsześciolatek sonsyn.
308
931025
4862
Przyszedł mi na myśl mój 6-letni syn.
15:47
And I imaginedwyobrażałem sobie a doctorlekarz comingprzyjście to me and sayingpowiedzenie,
309
935887
3185
Wyobraziłem sobie lekarza
wydającego wyrok:
15:51
"Your sonsyn has terminalTerminal brainmózg cancernowotwór, and there's nothing you can do.
310
939072
7309
"Pański syn ma raka mózgu,
nic nie można zrobić.
15:58
Nothing you can do."
311
946381
2254
Nic pan nie może zrobić".
16:00
So would I do nothing?
312
948635
3095
I co, nic bym nie zrobił?
16:03
Would I just sitsiedzieć there? AcceptZaakceptować it? Okay, nothing I can do?
313
951730
2372
Zaakceptowałbym to?
Usiadłbym i nic nie robił?
16:06
I'm going off to buildbudować GoogleGoogle GlassSzkło.
314
954102
3823
Skonstruowałbym Google Glass?
16:09
Of coursekurs not. I would do everything I could,
315
957925
3646
Jasne, że nie.
Zrobiłbym wszystko.
16:13
and I would do everything I could because this is what love meansznaczy,
316
961571
3580
Bo tym właśnie jest miłość.
16:17
that the oddsszansa are irrelevantbez znaczenia and that you do
317
965151
2316
Nieważne, jakie są szanse,
16:19
whatevercokolwiek the hellpiekło you can, the oddsszansa be damnedDamned.
318
967467
3579
robisz wszystko, co w twojej mocy.
16:23
And then I saw the obviousoczywisty linkpołączyć, because even we liberalsLiberałowie
319
971046
3841
Widzę tę zbieżność, bo nawet liberałowie
16:26
love this countrykraj.
320
974887
2259
kochają swój kraj.
16:29
(LaughterŚmiech)
321
977146
2973
(Śmiech)
16:32
And so when the punditsEksperci and the politicianspolitycy
322
980119
2260
Gdy politycy i eksperci
16:34
say that changezmiana is impossibleniemożliwy,
323
982379
2310
mówią, że zmiana jest niemożliwa,
16:36
what this love of countrykraj saysmówi back is,
324
984689
3062
miłość do kraju odpowiada:
16:39
"That's just irrelevantbez znaczenia."
325
987751
2736
to nieważne.
16:42
We losestracić something deardrogi,
326
990487
2040
Tracimy coś cennego,
16:44
something everyonekażdy in this roompokój loveskocha and cherishesceni sobie,
327
992527
3207
co każdy z tu obecnych kocha i ceni.
16:47
if we losestracić this republicRepublika, and so we actdziałać
328
995734
3948
Jeśli tracimy republikę,
musimy zrobić wszystko,
16:51
with everything we can to proveokazać się these punditsEksperci wrongźle.
329
999682
5294
żeby udowodnić, że się mylą.
16:56
So here'soto jest my questionpytanie:
330
1004976
2436
Moje pytanie brzmi:
16:59
Do you have that love?
331
1007412
4611
Czujecie tę miłość?
17:04
Do you have that love?
332
1012023
2825
Czujecie tę miłość?
17:06
Because if you do,
333
1014848
1683
Bo jeśli tak,
17:08
then what the hellpiekło are you, what are the hellpiekło are we doing?
334
1016531
5389
to co wy - co my do diabła robimy?
17:13
When BenBen FranklinFranklin was carriedrealizowane from the constitutionalkonstytucyjne conventionKonwencja
335
1021920
4540
Po podpisaniu Konstytucji w sierpniu 1787
17:18
in SeptemberWrześnia of 1787, he was stoppedzatrzymany in the streetulica by a womankobieta who said,
336
1026460
4006
Ben Franklin został na ulicy
zatrzymany przez kobietę.
17:22
"MrMr. FranklinFranklin, what have you wroughtkute?"
337
1030466
3458
Zapytała: "Panie Franklin, co pan stworzył?".
17:25
FranklinFranklin said, "A republicRepublika, madamSzanowna Pani, if you can keep it."
338
1033924
7761
Odpowiedział:
"Republikę, jeśli sobie z nią poradzicie".
17:33
A republicRepublika. A representativeprzedstawiciel democracydemokracja.
339
1041685
4899
Republika. Ustrój demokratyczny.
17:38
A governmentrząd dependentzależny uponna the people alonesam.
340
1046584
7209
Rząd opierający się na ogóle obywateli.
17:45
We have lostStracony that republicRepublika.
341
1053793
4585
Straciliśmy to.
17:50
All of us have to actdziałać to get it back.
342
1058378
4348
Musimy to odzyskać.
17:54
Thank you very much.
343
1062726
1644
Bardzo dziękuję.
17:56
(ApplauseAplauz)
344
1064370
6053
(Brawa)
18:02
Thank you. Thank you. Thank you. (ApplauseAplauz)
345
1070423
10676
Dziękuję. Dziękuję. Dziękuję.
(Brawa)
Translated by Magdalena Stonawska
Reviewed by Lena Gorska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Lawrence Lessig - Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system.

Why you should listen

Lawyer and activist Lawrence Lessig spent a decade arguing for sensible intellectual property law, updated for the digital age. He was a founding board member of Creative Commons, an organization that builds better copyright practices through principles established first by the open-source software community.

In 2007, just after his last TED Talk, Lessig announced he was leaving the field of IP and Internet policy, and moving on to a more fundamental problem that blocks all types of sensible policy -- the corrupting influence of money in American politics.

In 2011, Lessig founded Rootstrikers, an organization dedicated to changing the influence of money in Congress. In his latest book, Republic, Lost, he shows just how far the U.S. has spun off course -- and how citizens can regain control. As The New York Times wrote about him, “Mr. Lessig’s vision is at once profoundly pessimistic -- the integrity of the nation is collapsing under the best of intentions --and deeply optimistic. Simple legislative surgery, he says, can put the nation back on the path to greatness.”

Read an excerpt of Lessig's new book, Lesterland >>

More profile about the speaker
Lawrence Lessig | Speaker | TED.com