TEDxOilSpill
Carl Safina: The oil spill's unseen villains -- and victims
Carl Safina: Ukryci sprawcy i ofiary wycieku ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej
Filmed:
Readability: 3.2
817,323 views
Wyciek ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej wymyka się zrozumieniu, ale tyle wiemy na pewno: jest źle. Carl Safina w swojej dającej do myślenia prezentacji wymienia fakty, które wskazują na to, że konsekwencje tej katastrofy będą globalne, a wiele z tak zwanych środków zaradczych tylko szkodzi.
Carl Safina - Ecologist, writer
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature. Full bio
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
This is the ocean as I used to know it.
0
1000
3000
Taki był kiedyś ocean.
00:19
And I find that
1
4000
2000
Zatokę Meksykańską odwiedziłem już kilka razy
00:21
since I've been in the Gulf a couple of times,
2
6000
2000
Zatokę Meksykańską odwiedziłem już kilka razy
00:23
I really kind of am traumatized
3
8000
2000
i jestem zdruzgotany
00:25
because whenever I look at the ocean now,
4
10000
3000
bo spoglądając na ocean,
00:28
no matter where I am,
5
13000
2000
niezależnie od lokalizacji,
00:30
even where I know
6
15000
2000
nawet w obszarach
00:32
none of the oil has gone,
7
17000
2000
gdzie ropy ma nie być,
00:34
I sort of see slicks,
8
19000
2000
jednak ją znajduję.
00:36
and I'm finding that I'm very much
9
21000
2000
Bardzo mi to ciąży na duszy.
00:38
haunted by it.
10
23000
2000
Bardzo mi to ciąży na duszy.
00:41
But what I want to talk to you about today
11
26000
2000
Dziś chcę wam przekazać
00:43
is a lot of things that try
12
28000
2000
dużo informacji
00:45
to put all of this in context,
13
30000
2000
nie tylko o wycieku ropy
00:47
not just about the oil eruption,
14
32000
3000
nie tylko o wycieku ropy
00:50
but what it means and why it has happened.
15
35000
3000
ale też przyczynach i znaczeniu tej tragedii.
00:53
First, just a little bit about me.
16
38000
2000
Może wpierw coś o mnie:
00:55
I'm basically just a guy that likes to go fishing
17
40000
2000
W skrócie - lubię wędkować, od małego.
00:57
ever since I was a little kid,
18
42000
2000
W skrócie - lubię wędkować, od małego.
00:59
and because I did,
19
44000
2000
Z tego powodu,
01:01
I wound up studying sea birds
20
46000
2000
zająłem się ptactwem morskim,
01:03
to try to stay in the coastal habitats that I so loved.
21
48000
3000
żeby móc spędzać czas na wybrzeżu.
01:06
And now I mainly write books
22
51000
2000
Teraz głównie piszę książki
01:08
about how the ocean is changing,
23
53000
2000
o tym jak ocean się zmienia.
01:10
and the ocean is certainly changing very rapidly.
24
55000
3000
A zmiany w oceanie następują bardzo szybko.
01:13
Now we saw this kind of graphic earlier on,
25
58000
3000
Tę grafikę już widzieliście.
01:16
that we really live on a hard marble
26
61000
3000
Żyjemy na twardej kuli,
01:19
that has just a slight
27
64000
2000
która jest tylko troszkę wilgotna.
01:21
bit of wetness to it.
28
66000
2000
która jest tylko troszkę wilgotna.
01:23
It's like you dipped a marble in water.
29
68000
2000
Jakby resztki po zanurzeniu jej w wodzie.
01:25
And the same thing with the atmosphere:
30
70000
2000
Tak samo jest z atmosferą.
01:27
If you took all the atmosphere
31
72000
2000
Gdyby ją zebrać i zwinąć w kulkę,
01:29
and rolled it up in a ball,
32
74000
2000
Gdyby ją zebrać i zwinąć w kulkę,
01:31
you would get that little sphere of gas on the right.
33
76000
2000
byłoby jej tyle co po prawej.
01:33
So we live on
34
78000
2000
Więc żyjemy,
01:35
the most fragile, little soap bubble you can imagine,
35
80000
3000
na bardzo delikatnej bańce mydlanej,
01:38
a very sacred soap bubble,
36
83000
2000
bardzo nam drogiej,
01:40
but one that is very, very easy to affect.
37
85000
3000
ale na którą łatwo wpłynąć.
01:43
And all the burning of oil and coal and gas,
38
88000
3000
Spalanie ropy, węgla i gazu,
01:46
all the fossil fuels,
39
91000
2000
wszystkich paliw kopalnych
01:48
have changed the atmosphere greatly.
40
93000
2000
bardzo zmieniło atmosferę.
01:50
Carbon dioxide level has gone up and up and up.
41
95000
3000
Wzrosła zawartość dwutlenku węgla.
01:53
We're warming the climate.
42
98000
3000
Ocieplamy klimat.
01:56
So the blowout in the Gulf
43
101000
2000
Wyciek ropy w Zatoce,
01:58
is just a little piece
44
103000
2000
to tylko część większego problemu
02:00
of a much larger problem that we have
45
105000
3000
to tylko część większego problemu
02:03
with the energy that we use to run civilization.
46
108000
3000
energii, którą napędzamy cywilizację.
02:06
Beyond warming,
47
111000
2000
Oprócz ocieplenia,
02:08
we have the problem of the oceans getting more acidified --
48
113000
3000
oceany są też zakwaszane,
02:11
and already measurably so,
49
116000
2000
w znacznym stopniu,
02:13
and already affecting animals.
50
118000
3000
co wpływa na zwierzęta.
02:16
Now in the laboratory,
51
121000
2000
W laboratorium,
02:18
if you take a clam and you put it in the pH
52
123000
2000
jeśli włożyć małża do wody o pH
02:20
that is -- not 8.1,
53
125000
2000
nie jak zwykle 8.1,
02:22
which is the normal pH of seawater --
54
127000
2000
co jest naturalne dla oceanu,
02:24
but 7.5,
55
129000
2000
a 7.5, rozpuści się on po trzech dniach.
02:26
it dissolves in about three days.
56
131000
3000
a 7.5, rozpuści się on po trzech dniach.
02:29
If you take a sea urchin larva
57
134000
2000
Larwy jeża morskiego,
02:31
from 8.1,
58
136000
2000
przstosowane do pH 8.1
02:33
put it in a pH of 7.7 --
59
138000
2000
a przeniesione do 7.7,
02:35
not a huge change --
60
140000
2000
niewielka różnica,
02:37
it becomes deformed and dies.
61
142000
3000
umierają zdeformowane.
02:40
And already, commercial oyster larvae
62
145000
3000
Już teraz larwy małż,
02:43
are dying at large scales
63
148000
2000
tych które jemy, wymierają.
02:45
in some places.
64
150000
2000
tych które jemy, wymierają.
02:47
Coral reefs are growing slower
65
152000
2000
Z tego powodu też
02:49
in some places because of this problem.
66
154000
2000
rafy koralowe wolniej przyrastają.
02:51
So this really matters.
67
156000
2000
pH ma znaczenie.
02:53
Now, let's take a little tour
68
158000
2000
Teraz pojedźmy razem,
02:55
around the Gulf a little bit.
69
160000
2000
na Wybrzeże Meksykańskie.
02:57
One of the things that really impresses me about the people in the Gulf:
70
162000
3000
Tamtejsi ludzie imponują mi
03:00
They are really, really aquatic people.
71
165000
3000
swoją wiedzą o oceanie.
03:03
And they can handle water.
72
168000
2000
Wiedzą jak poskromić wodę.
03:05
They can handle a hurricane that comes and goes.
73
170000
2000
Radzą sobie z huraganami.
03:07
When the water goes down, they know what to do.
74
172000
3000
Wiedzą co zrobić gdy poziom wód opadnie.
03:10
But when it's something other than water,
75
175000
2000
Ale kiedy coś innego niż woda
03:12
and their water habitat changes,
76
177000
2000
zmienia ich rodzimą ziemię,
03:14
they don't have many options.
77
179000
2000
nie mają wielu opcji.
03:16
In fact, those entire communities
78
181000
2000
Całe społeczności,
03:18
really don't have many options.
79
183000
2000
są pozbawione perspektyw.
03:20
They don't have another thing they can do.
80
185000
3000
Nie mają alternatywy.
03:23
They can't go and work
81
188000
2000
Nie znajdą pracy,
03:25
in the local hotel business
82
190000
2000
w lokalnym kurorcie,
03:27
because there isn't one in their community.
83
192000
3000
bo ich tam nie ma.
03:31
If you go to the Gulf and you look around,
84
196000
2000
Rozglądając się po wybrzeżu,
03:33
you do see a lot of oil.
85
198000
2000
widać mnóstwo ropy.
03:35
You see a lot of oil on the ocean.
86
200000
2000
Ropa jest w wodzie.
03:37
You see a lot of oil on the shoreline.
87
202000
3000
Jest wzdłuż linii brzegowej.
03:40
If you go to the site of the blowout,
88
205000
2000
A samo centrum katastrofy,
03:42
it looks pretty unbelievable.
89
207000
2000
wygląda zatrważająco.
03:44
It looks like you just emptied the oil pan in your car,
90
209000
3000
Jakby ktoś wyjął miskę olejową,
03:47
and you just dumped it in the ocean.
91
212000
2000
żeby ją tam opróżnić.
03:49
And one of the really most incredible things, I think,
92
214000
3000
Ale co chyba najbardziej niewiarygodne,
03:52
is that there's nobody out there
93
217000
2000
nikt nie stara się tej ropy usunąć
03:54
trying to collect it
94
219000
2000
nikt nie stara się tej ropy usunąć
03:56
at the site where it is densest.
95
221000
3000
z miejsca gdzie jest najgęstsza.
03:59
Parts of the ocean there
96
224000
2000
W niektórych miejscach
04:01
look just absolutely apocalyptic.
97
226000
3000
ocean wygląda jak po apokalipsie.
04:05
You go in along the shore,
98
230000
2000
Wzdłuż brzegu,
04:07
you can find it everywhere.
99
232000
2000
ropa jest wszędzie.
04:09
It's really messy.
100
234000
2000
Straszny bałagan.
04:11
If you go to the places where it's just arriving,
101
236000
2000
W miejscach, do których dopiero dochodzi,
04:13
like the eastern part of the Gulf, in Alabama,
102
238000
3000
jak na wschodzie, koło Alabamy,
04:16
there's still people using the beach
103
241000
2000
ludzie wciąż chodzą na plażę,
04:18
while there are people cleaning up the beach.
104
243000
2000
podczas gdy inni ją oczyszczają.
04:20
And they have a very strange way of cleaning up the beach.
105
245000
3000
A czyści się ją w dziwny sposób.
04:23
They're not allowed to put more than 10 pounds of sand
106
248000
2000
Nie można wkładać więcej niż 4.5 kg piasku,
04:25
in a 50-gallon plastic bag.
107
250000
2000
do 190 litrowych toreb.
04:27
They have thousands and thousands of plastic bags.
108
252000
2000
Mają całe mnóstwo takich toreb.
04:29
I don't know what they're going to do with all that stuff.
109
254000
2000
Nie wiem co mają zamiar z nimi zrobić.
04:31
Meanwhile, there are still people trying to use the beach.
110
256000
2000
Ludzie nadal chodzą na plażę.
04:33
They don't see the little, tiny sign
111
258000
2000
Ignorują mały znak przestrzegający
04:35
that says: "Stay out of the water."
112
260000
2000
przed wchodzeniem do wody.
04:37
Their kids are in the water; they're getting tar
113
262000
2000
Ich dzieci się kąpią,
04:39
all over their clothes and their sandals. It's a mess.
114
264000
3000
ich ubrania umorusane są smołą.
04:42
If you go to the place where the oil has been a while,
115
267000
2000
W miejscach gdzie ropa dotarła,
04:44
it's an even bigger mess.
116
269000
2000
już dawno, jest gorzej.
04:46
And there's basically nobody there anymore,
117
271000
3000
Prawie nikogo już tam nie ma,
04:49
a few people trying
118
274000
2000
Tylko kilka osób,
04:51
to keep using it.
119
276000
2000
nadal tam chodzi.
04:53
You see people who are really shell-shocked.
120
278000
2000
Tamtejsi ludzie są wstrząśnięci.
04:55
They are very hardworking people.
121
280000
2000
Są bardzo pracowici.
04:57
All they know about life is they get up in the morning,
122
282000
2000
Zawsze wstawali rano,
04:59
and if their engine starts, they go to work.
123
284000
3000
i szli do pracy.
05:02
They always felt that they could rely on
124
287000
3000
Mogli polegać na darach natury
05:05
the assurances that nature brought them
125
290000
2000
Mogli polegać na darach natury
05:07
through the ecosystem of the Gulf.
126
292000
2000
ekosystemu Zatoki.
05:09
They're finding that their world is really collapsing.
127
294000
3000
Teraz ich świat się wali.
05:12
And so you can see, literally,
128
297000
3000
Dosłownie widać znaki
05:15
signs of their shock,
129
300000
3000
ich szoku
05:20
signs of their outrage,
130
305000
3000
oburzenia
05:25
signs of their anger,
131
310000
3000
gniewu
05:32
and signs of their grief.
132
317000
3000
i żałoby.
05:35
These are the things that you can see.
133
320000
3000
To widać od razu.
05:40
There's a lot you can't see, also,
134
325000
2000
Ale dzieją się też
05:42
underwater.
135
327000
2000
rzeczy nie od razu widoczne.
05:44
What's going on underwater?
136
329000
2000
Co się dzieje pod wodą?
05:46
Well, some people say
137
331000
2000
Niektórzy mówią
05:48
there are oil plumes.
138
333000
2000
o smugach ropy.
05:50
Some people say there are not oil plumes.
139
335000
3000
Inni zaprzeczają ich istnieniu.
05:53
And Congressman Markey asks, you know,
140
338000
3000
Więc kongresmen Markey spytał:
05:56
"Is it going to take a submarine ride
141
341000
3000
"Czy potrzeba łodzi podwodnej,
05:59
to see if there are really oil plumes?"
142
344000
3000
by sprawdzić czy tam są?"
06:02
But I couldn't take a submarine ride --
143
347000
2000
Niestety do łodzi podwodnej nie wsiadłem...
06:04
especially between the time I knew I was coming here and today --
144
349000
3000
Nie było na to czasu.
06:07
so I had to do
145
352000
2000
Więc wymyśliłem eksperyment.
06:09
a little experiment myself
146
354000
2000
Więc wymyśliłem eksperyment.
06:11
to see if there was oil in the Gulf of Mexico.
147
356000
2000
Więc wymyśliłem eksperyment.
06:13
So this is the Gulf of Mexico,
148
358000
3000
To jest Zatoka Meksykańska,
06:16
sparkling place full of fish.
149
361000
3000
błękitna, pełno tam ryb.
06:19
I created a little oil spill
150
364000
2000
Stworzyłem własny wyciek ropy.
06:21
in the Gulf of Mexico.
151
366000
2000
Stworzyłem własny wyciek ropy.
06:23
And I learned -- in fact, I confirmed -- the hypothesis
152
368000
2000
Potwierdziłem hipotezę,
06:25
that oil and water don't mix
153
370000
3000
że ropa nie miesza się z wodą,
06:28
until you add a dispersant,
154
373000
3000
do momentu dodania dyspergatora.
06:33
and then
155
378000
3000
Wtedy już się mieszają.
06:36
they start mixing.
156
381000
2000
Wtedy już się mieszają.
06:38
And you add a little energy
157
383000
2000
Wystarczy dodać energię,
06:40
from the wind and the waves,
158
385000
2000
energię wiatru i fal.
06:42
and you get a big mess,
159
387000
3000
a wielki bałagan gotów.
06:45
a big mess
160
390000
2000
a wielki bałagan gotów.
06:47
that you can't possibly clean,
161
392000
2000
Nie da się go wyczyścić,
06:49
you can't touch, you can't extract
162
394000
3000
nie da się dotknąć, oddzielić
06:52
and, I think most importantly -- this is what I think --
163
397000
3000
i co najważniejsze:
06:55
you can't see it.
164
400000
2000
nie widać go.
06:57
I think it's being hidden on purpose.
165
402000
3000
Jest ukrywany umyślnie.
07:00
Now this is such a catastrophe and such a mess,
166
405000
3000
To katastrofa, że dokładne dane
07:03
that lots of stuff is leaking out on the edges of the information stream.
167
408000
3000
można zdobyć tylko wyłapując skrawki informacji.
07:06
But as many people have said,
168
411000
2000
Wiele osób podejrzewa,
07:08
there's a large attempt to suppress what's going on.
169
413000
3000
próby zatuszowania prawdy.
07:11
Personally, I think that
170
416000
2000
Osobiście sądzę,
07:13
the dispersants are
171
418000
2000
że dyspergatory
07:15
a major strategy to hide the body,
172
420000
3000
to próba ukrycia ciała.
07:18
because we put the murderer
173
423000
2000
Tak się składa, że oprawca
07:20
in charge of the crime scene.
174
425000
2000
kontroluje scenę zbrodni.
07:22
But you can see it.
175
427000
2000
Ale nadal ją widać.
07:24
You can see where the oil
176
429000
2000
Widać gdzie ropa,
07:26
is concentrated at the surface,
177
431000
2000
koncentruje się na powierzchni,
07:28
and then it is attacked,
178
433000
3000
i gdzie się ją "atakuje",
07:31
because they don't want the evidence, in my opinion.
179
436000
3000
by ukryć dowody.
07:34
Okay.
180
439000
2000
Słyszymy że bakterie zjadają ropę?
07:36
We heard that bacteria eat oil?
181
441000
2000
Słyszymy że bakterie zjadają ropę?
07:38
So do sea turtles.
182
443000
2000
Tak samo jak żółwie morskie.
07:40
When it breaks up,
183
445000
2000
Zanim się rozpadnie,
07:42
it has a long way to go
184
447000
2000
dzieje się wiele rzeczy,
07:44
before it gets down to bacteria.
185
449000
2000
nim bakterie mogą się nią zająć.
07:46
Turtles eat it. It gets in the gills of fish.
186
451000
3000
Żółwie ją zjadają. Dostaje się do skrzeli ryb.
07:49
These guys have to swim around through it.
187
454000
2000
Delfiny muszą przez nią przepływać.
07:51
I heard the most incredible story today
188
456000
3000
Usłyszałem dziś w pociągu niesamowitą historię.
07:54
when I was on the train coming here.
189
459000
3000
Usłyszałem dziś w pociągu niesamowitą historię.
07:57
A writer named Ted Williams called me,
190
462000
2000
Ted Williams zadzwonił do mnie.
07:59
and he was asking me a couple of questions
191
464000
2000
Miał kilka pytań na temat Zatoki,
08:01
about what I saw,
192
466000
2000
Miał kilka pytań na temat Zatoki,
08:03
because he's writing an article for Audubon magazine.
193
468000
2000
do artykułu dla magazynu Audubon.
08:05
He said that he had been in the Gulf a little while ago --
194
470000
3000
Mówił, że jakiś czas temu był w Zatoce...
08:08
like about a week ago --
195
473000
2000
Tydzień temu...
08:10
and a guy who had been a recreational fishing guide
196
475000
3000
Spotkał tam przewodnika rejsów wędkarskich,
08:13
took him out to show him what's going on.
197
478000
3000
który pokazał mu co się dzieje.
08:16
That guide's entire calendar year
198
481000
3000
Wszyscy klienci anulowali wizyty.
08:19
is canceled bookings.
199
484000
2000
Wszyscy klienci anulowali wizyty.
08:21
He has no bookings left.
200
486000
2000
Już nikt mu nie został.
08:23
Everybody wanted their deposit back. Everybody is fleeing.
201
488000
3000
Wszyscy chcieli zwrotu zaliczki.
08:26
That's the story of thousands of people.
202
491000
2000
Tysiące mają podobne problemy.
08:28
But he told Ted
203
493000
3000
Opowiedział Tedowi historię
08:31
that on the last day he went out,
204
496000
2000
z ostatniego dnia łowienia ryb:
08:33
a bottlenose dolphin
205
498000
2000
Delfin butlonosy
08:35
suddenly appeared next to the boat,
206
500000
3000
pojawił się koło jego łódki.
08:38
and it was splattering oil
207
503000
2000
Z jego nozdrzy bryzgała ropa.
08:40
out its blowhole.
208
505000
3000
Z jego nozdrzy bryzgała ropa.
08:43
And he moved away
209
508000
2000
Przewodnik odpłynął
08:45
because it was
210
510000
2000
bo to był jego ostatni połów,
08:47
his last fishing trip,
211
512000
2000
bo to był jego ostatni połów,
08:49
and he knew that the dolphins scare fish.
212
514000
2000
a wiedział, że delfiny płoszą ryby.
08:51
So he moved away from it,
213
516000
2000
Gdy kilka minut potem się odwrócił,
08:53
turned around a few minutes later,
214
518000
2000
delfin znów był tuż przy łódce.
08:55
it was right next to the side of the boat again.
215
520000
2000
delfin znów był tuż przy łódce.
08:57
He said that in 30 years of fishing
216
522000
2000
W ciągu 30 lat na oceanie,
08:59
he had never seen a dolphin do that.
217
524000
2000
nic podobnego mu się nie przydażyło.
09:01
And he felt that --
218
526000
3000
Czuł, że...
09:04
he felt that it was
219
529000
2000
Czuł, że ten delfin
09:06
coming to ask for help. Sorry.
220
531000
3000
prosił go o pomoc. Przepraszam.
09:12
Now, in the Exxon Valdez spill,
221
537000
3000
Z winy wycieku Exxon Valdez,
09:15
about 30 percent of the killer whales
222
540000
2000
w ciągu pierwszych miesięcy,
09:17
died in the first few months.
223
542000
3000
umarło 30% populacji orek.
09:20
Their numbers have never recovered.
224
545000
2000
Nie udało się jej odbudować.
09:22
So the recovery rate of all this stuff
225
547000
2000
Więc plan odbudowy,
09:24
is going to be variable.
226
549000
2000
może się opóźnić.
09:26
It's going to take longer for some things.
227
551000
3000
Niektóre rzeczy zajmą więcej czasu.
09:29
And some things, I think, will probably
228
554000
2000
A inne, prawdopodobnie
09:31
come back a little faster.
229
556000
2000
wrócą trochę szybciej.
09:33
The other thing about the Gulf that is important
230
558000
3000
Inna ważna sprawa,
09:36
is that there are a lot of animals
231
561000
2000
to zwierzęta zbierające się w Zatoce
09:38
that concentrate in the Gulf
232
563000
2000
to zwierzęta zbierające się w Zatoce
09:40
at certain parts of the year.
233
565000
3000
w okresach migracyjnych.
09:43
So the Gulf is a really important piece of water --
234
568000
2000
Zatoka Meksykańska jest bardzo ważna...
09:45
more important than a similar volume
235
570000
3000
Ważniejsza niż taki sam obszar,
09:48
of water in the open Atlantic Ocean.
236
573000
3000
gdzieś pośrodku oceanu Atlantyckiego.
09:51
These tuna swim the entire ocean.
237
576000
2000
Te tuńczyki przemierzają ocean.
09:53
They get in the Gulf Stream. They go all the way to Europe.
238
578000
2000
Zbierają się w Zatoce, potem mkną do Europy.
09:55
When it comes time to spawn, they come inside,
239
580000
2000
Podczas tarła tam wpływają.
09:57
and these two tuna that were tagged,
240
582000
2000
Te dwie oznakowane ryby,
09:59
you can see them on the spawning grounds
241
584000
3000
są na tarlisku, w pobliżu wycieku ropy.
10:02
very much right in the area of the slick.
242
587000
2000
są na tarlisku, w pobliżu wycieku ropy.
10:04
They're probably having, at the very least,
243
589000
3000
Pewnie będzie to dla nich,
10:07
a catastrophic spawning season this year.
244
592000
3000
najgorsze tarło w życiu.
10:10
I'm hoping that maybe the adults
245
595000
2000
Mam nadzieję, że dorosłe osobniki
10:12
are avoiding that dirty water.
246
597000
2000
omijają zanieczyszczoną wodę.
10:14
They don't usually like to go into water
247
599000
2000
Zazwyczaj nie lubią wody,
10:16
that is very cloudy anyway.
248
601000
2000
która nie jest przejrzysta.
10:18
But these are really high-performance
249
603000
2000
To bardzo atletyczne zwierzęta.
10:20
athletic animals.
250
605000
2000
To bardzo atletyczne zwierzęta.
10:22
I don't know what this kind of stuff will do in their gills.
251
607000
3000
Nie wiem co stanie się z ich skrzelami.
10:25
I don't know if it'll affect the adults.
252
610000
2000
Czy dotyka to dorosłych osobników?
10:27
If it's not, it's certainly affecting
253
612000
2000
Jeśli nie, to na pewno
10:29
their eggs and larvae, I would certainly think.
254
614000
2000
wpływa na ich jaja i larwy.
10:31
But if you look at that graph that goes down and down and down,
255
616000
3000
Spójrzcie na tą spadającą linię.
10:34
that's what we've done to this species
256
619000
2000
To zasługa nadmiernego połowu ryb.
10:36
through overfishing over many decades.
257
621000
3000
To zasługa nadmiernego połowu ryb.
10:39
So while the oil spill,
258
624000
2000
Wyciek ropy to katastrofa.
10:41
the leak, the eruption,
259
626000
2000
Wyciek ropy to katastrofa.
10:43
is a catastrophe,
260
628000
2000
Wyciek ropy to katastrofa.
10:45
I think it's important to keep in mind
261
630000
2000
Ale trzeba też pamiętać,
10:47
that we've done a lot to affect what's in the ocean
262
632000
2000
o innych rzeczach, które od dawna
10:49
for a very, very long time.
263
634000
2000
wpływają na stan oceanów.
10:51
It's not like we're starting with something
264
636000
2000
Ocean nawet przed wyciekiem,
10:53
that's been okay.
265
638000
2000
nie miał się dobrze.
10:55
We're starting with something that's had a lot of stresses
266
640000
2000
Od dawna istniało wiele napięć i problemów.
10:57
and a lot of problems to begin with.
267
642000
2000
Od dawna istniało wiele napięć i problemów.
10:59
If you look around at the birds,
268
644000
2000
Jeśli przyjrzeć się ptakom,
11:01
there are a lot of birds in the Gulf
269
646000
2000
a jest ich wiele w Zatoce,
11:03
that concentrate in the Gulf at certain times of the year,
270
648000
3000
przybywają tam w określonych okresach,
11:06
but then leave.
271
651000
2000
a potem odlatują.
11:08
And they populate much larger areas.
272
653000
3000
Zamieszkują wielkie obszary.
11:11
So for instance,
273
656000
2000
Na tym zdjęciu większość to ptaki migracyjne.
11:13
most of the birds in this picture are migratory birds.
274
658000
3000
Na tym zdjęciu większość to ptaki migracyjne.
11:16
They were all on the Gulf in May,
275
661000
2000
Były w okolicach Zatoki,
11:18
while oil was starting to come ashore in certain places.
276
663000
3000
kiedy ropa zaczęła docierać do brzegu.
11:22
Down on the lower left there
277
667000
2000
Na dole po lewej widać
11:24
are Ruddy Turnstones and Sanderlings.
278
669000
2000
Kamuszniki i Piaskowce.
11:26
They breed in the high arctic,
279
671000
2000
Rozmnażają się w Arktyce,
11:28
and they winter down in southern South America.
280
673000
2000
a zimują w południowej Ameryce.
11:30
But they concentrate in the Gulf
281
675000
2000
Z Zatoki migrują do Arktyki.
11:32
and then fan out all across the arctic.
282
677000
3000
Z Zatoki migrują do Arktyki.
11:35
I saw birds that breed in Greenland
283
680000
2000
W zatoce widziałem ptaki,
11:37
in the Gulf,
284
682000
2000
które pochodzą z Grenlandii.
11:40
so this is a hemispheric issue.
285
685000
3000
To problem całej półkuli.
11:43
The economic effects
286
688000
2000
Katastrofa dotyka gospodarki całego państwa.
11:45
go at least nationally in many ways.
287
690000
3000
Katastrofa dotyka gospodarki całego państwa.
11:48
The biological effects are certainly hemispheric.
288
693000
3000
Ale konsekwencje biologiczne są globalne.
11:53
I think that this is one of the most
289
698000
2000
To jeden z najbardziej niepojętych
11:55
absolutely mind-boggling
290
700000
3000
To jeden z najbardziej niepojętych
11:58
examples of total unpreparedness
291
703000
2000
przykładów braku przygotowania,
12:00
that I can even think of.
292
705000
2000
które przychodzą mi do głowy.
12:02
Even when the Japanese bombed Pearl Harbor,
293
707000
3000
Nawet na nalot Pearl Harbor odpowiedziano ogniem.
12:05
at least they shot back.
294
710000
2000
Nawet na nalot Pearl Harbor odpowiedziano ogniem.
12:07
And we just seem to be
295
712000
2000
Wydaje się, że nie wiemy nawet co zrobić.
12:09
unable to figure out what to do.
296
714000
2000
Wydaje się, że nie wiemy nawet co zrobić.
12:11
There was nothing ready,
297
716000
3000
Nic nie było gotowe.
12:15
and, you know, as we can see
298
720000
2000
Brak sukcesów na to wskazuje.
12:17
by what they're doing.
299
722000
2000
Brak sukcesów na to wskazuje.
12:19
Mainly what they're doing is booms and dispersants.
300
724000
2000
Używa się głównie pływających zapór i dyspergatorów.
12:21
The booms are absolutely not made for open water.
301
726000
3000
Ale zapory się nie sprawdzają na otwartych wodach.
12:24
They don't even attempt to corral
302
729000
3000
Nawet nie próbuje się otoczyć ropy,
12:27
the oil where it is most concentrated.
303
732000
3000
tam gdzie jest jej najwięcej.
12:30
They get near shore. Look at these two boats.
304
735000
2000
Robi się to przy brzegu, spójrzcie.
12:32
That one on the right is called Fishing Fool.
305
737000
3000
Ta po prawej nazywa się "Głupiec",
12:35
And I think, you know, that's a great name
306
740000
2000
świetna nazwa dla tej łodzi.
12:37
for boats that think that they're going to do anything
307
742000
3000
Nic nie zyskają ciągnąc tę zaporę.
12:40
to make a dent in this by dragging a boom between them
308
745000
3000
Nic nie zyskają ciągnąc tę zaporę.
12:43
when there are literally hundreds of thousands
309
748000
2000
Setki tysięcy mil kwadratowych
12:45
of square miles in the Gulf right now
310
750000
2000
wód Zatoki jest pokryte ropą.
12:47
with oil at the surface.
311
752000
2000
wód Zatoki jest pokryte ropą.
12:49
The dispersants make the oil go right under the booms.
312
754000
3000
A dyspergatory sprawiają, że ropa ucieka z zapór.
12:52
The booms are only about
313
757000
2000
Zapory mają tylko 30 cm średnicy.
12:54
13 inches in diameter.
314
759000
2000
Zapory mają tylko 30 cm średnicy.
12:57
So it's just absolutely crazy.
315
762000
3000
To szaleństwo.
13:00
Here are shrimp boats employed.
316
765000
2000
Setki łodzi do połowu krewetek
13:02
There are hundreds of shrimp boats employed to drag booms instead of nets.
317
767000
3000
wykorzystuje się do ciągnięcia zapór.
13:05
Here they are working.
318
770000
2000
Widać jak pracują.
13:07
You can see easily
319
772000
2000
Widać też,
13:09
that all the oily water just goes over the back of the boom.
320
774000
3000
że brudna woda ucieka z tyłu zapory.
13:12
All they're doing is stirring it.
321
777000
3000
Tylko ją poruszają.
13:15
It's just ridiculous.
322
780000
2000
To śmieszne.
13:17
Also, for all the shoreline that has booms --
323
782000
3000
Na setki mil wybrzeża otoczonego zaporami,
13:20
hundreds and hundreds of miles of shoreline --
324
785000
2000
Na setki mil wybrzeża otoczonego zaporami,
13:22
all of the shoreline that has booms,
325
787000
2000
Na setki mil wybrzeża otoczonego zaporami,
13:24
there's adjacent shoreline that doesn't have any booms.
326
789000
3000
przypada wybrzeże gdzie zapór nie ma.
13:27
There is ample opportunity
327
792000
2000
Więc ropa i brudna woda
13:29
for oil and dirty water to get in behind them.
328
794000
3000
przedostają się tamtędy.
13:32
And that lower photo, that's a bird colony that has been boomed.
329
797000
3000
Ta kolonia ptaków została otoczona.
13:35
Everybody's trying to protect
330
800000
3000
Wszyscy starają się chronić
13:38
the bird colonies there.
331
803000
2000
takie kolonie.
13:40
Well, as an ornithologist,
332
805000
3000
Jako ornitolog zdradzę wam,
13:43
I can tell you that birds fly, and that --
333
808000
3000
że ptaki umieją latać.
13:46
(Laughter)
334
811000
2000
(Śmiech)
13:50
and that booming a bird colony
335
815000
3000
Otaczanie kolonii ptaków
13:53
doesn't do it; it doesn't do it.
336
818000
3000
nic nie daje.
13:56
These birds make a living by diving into the water.
337
821000
3000
One zdobywają jedzenie nurkując.
14:00
In fact,
338
825000
3000
Powinno się raczej, jeśli już,
14:03
really what I think they should do, if anything --
339
828000
3000
Powinno się raczej, jeśli już,
14:06
they're trying so hard to protect those nests --
340
831000
3000
zamiast ratować gniazda...
14:09
actually, if they destroyed every single nest
341
834000
3000
powinno się je niszczyć,
14:12
some of the birds would leave,
342
837000
2000
żeby ptaki uciekły,
14:14
and that would be better for them this year.
343
839000
3000
co byłoby dla nich lepsze.
14:17
As far as cleaning them,
344
842000
3000
A co do czyszczenia ptaków.
14:20
I don't mean to cast any aspersion
345
845000
3000
Nie chcę krytykować ludzi,
14:23
on people cleaning birds.
346
848000
2000
którzy tak pomagają.
14:25
It's really, really important
347
850000
2000
Dawanie wyrazu współczuciu jest ważne.
14:27
that we express our compassion.
348
852000
2000
Dawanie wyrazu współczuciu jest ważne.
14:29
I think that's the most important thing that people have,
349
854000
2000
Współczucie to jedno z ważniejszych uczuć.
14:31
is compassion.
350
856000
2000
Współczucie to jedno z ważniejszych uczuć.
14:33
It's really important to get those images
351
858000
2000
To ważne, żeby pokazywać takie obrazki.
14:35
and to show it.
352
860000
2000
To ważne, żeby pokazywać takie obrazki.
14:37
But really, where are those birds going to get released to?
353
862000
3000
Ale gdzie te ptaki się potem podzieją?
14:40
It's like taking somebody out of a burning building,
354
865000
2000
To jakby uratować ofiarę pożaru,
14:42
treating them for smoke inhalation
355
867000
2000
dać jej odetchnąć świeżym powietrzem
14:44
and sending them back into the building, because the oil is still gushing.
356
869000
3000
by potem znów wysłać ją w ogień.
14:48
I refuse to acknowledge this
357
873000
2000
Nie zgadzam się na nazywanie tego wypadkiem.
14:50
as anything like an accident.
358
875000
3000
Nie zgadzam się na nazywanie tego wypadkiem.
14:53
I think that this is the result of gross negligence.
359
878000
3000
To rezultat poważnego zaniedbania.
14:56
(Applause)
360
881000
5000
(Brawa)
15:01
Not just B.P.
361
886000
2000
Nie tylko B.P.
15:03
B.P. operated
362
888000
2000
B.P. prowadziło działalność
15:05
very sloppily and very recklessly
363
890000
3000
lekkomyślnie i byle jak,
15:08
because they could.
364
893000
2000
bo mieli przyzwolenie.
15:10
And they were allowed to do so
365
895000
2000
Mogli tak robić,
15:12
because of the absolute failure of oversight
366
897000
3000
dzięki całkowitemu brakowi nadzoru
15:15
of the government that's supposed to be
367
900000
3000
ze strony rządu, który ma nas chronić.
15:18
our government, protecting us.
368
903000
3000
ze strony rządu, który ma nas chronić.
15:23
It turns out that --
369
908000
2000
Taki znak widać wszędzie w USA.
15:25
you see this sign on almost every commercial vessel in the United States --
370
910000
3000
Taki znak widać wszędzie w USA.
15:28
you know, if you spilled a couple of gallons of oil,
371
913000
2000
Gdybyście wylali kilka litrów ropy
15:30
you would be in big trouble.
372
915000
2000
bylibyście w tarapatach.
15:32
And you have to really wonder
373
917000
2000
To zastanawia, kogo prawo dotyczy,
15:34
who are the laws made for,
374
919000
3000
To zastanawia, kogo prawo dotyczy,
15:37
and who has gotten above the laws.
375
922000
3000
a kto jest ponad nim.
15:40
Now there are things that we can do in the future.
376
925000
2000
Są rzeczy, które można zrobić.
15:42
We could have the kinds of equipment that we would really need.
377
927000
3000
Możemy dostać taki sprzęt, jakiego potrzeba.
15:45
It would not take an awful lot
378
930000
2000
Nie trzeba bujnej wyobraźni by przewidzieć,
15:47
to anticipate
379
932000
2000
Nie trzeba bujnej wyobraźni by przewidzieć,
15:49
that after making 30,000 holes
380
934000
2000
że po wydrążeniu 30.000 dziur
15:51
in the sea floor of the Gulf of Mexico looking for oil,
381
936000
3000
w poszukiwaniu ropy na dnie Zatoki,
15:54
oil might start coming out of one of them.
382
939000
2000
ropa zacznie z jednej wyciekać.
15:56
And you'd have some idea of what to do.
383
941000
3000
Musimy być przygotowani.
15:59
That's certainly one of the things we need to do.
384
944000
3000
To jest pewne.
16:02
But I think we have to understand where this leak
385
947000
2000
Ale musimy też zrozumieć,
16:04
really started from.
386
949000
3000
jak to się wszystko zaczęło.
16:07
It really started from the destruction
387
952000
2000
A zaczęło się od degradacji
16:09
of the idea that the government is there
388
954000
3000
znaczenia naszego rządu
16:12
because it's our government, meant to protect
389
957000
3000
jako organu chroniącego
16:15
the larger public interest.
390
960000
2000
interes publiczny.
16:21
So I think that the oil blowout,
391
966000
2000
Tak więc, wyciek ropy
16:23
the bank bailout,
392
968000
2000
dotacje dla banków,
16:25
the mortgage crisis and all these things
393
970000
3000
kryzys finansowy,
16:28
are absolutely symptoms of
394
973000
3000
są symptomami
16:31
the same cause.
395
976000
2000
tej samej choroby.
16:33
We still seem to understand
396
978000
2000
Nadal rozumiemy,
16:35
that at least we need the police to protect us
397
980000
3000
że policja jest potrzebna,
16:38
from a few bad people.
398
983000
3000
by nas chronić przed złoczyńcami.
16:41
And even though the police can be a little annoying at times --
399
986000
2000
Czasem może być irytująca,
16:43
giving us tickets and stuff like that --
400
988000
2000
jak dostaniemy mandat,
16:45
nobody says that we should just get rid of them.
401
990000
3000
ale nikt nie twierdzi, że jest zbędna.
16:48
But in the entire rest of government right now
402
993000
3000
W kręgach rządowych,
16:51
and for the last at least 30 years,
403
996000
2000
w ostatnim trzydziestoleciu,
16:53
there has been a culture of deregulation
404
998000
3000
rozpoczęła się deregulacja
16:56
that is caused directly
405
1001000
2000
popierana przez tych,
16:58
by the people who
406
1003000
2000
przed którymi powinno się nas chronić.
17:00
we need to be protected from,
407
1005000
2000
przed którymi powinno się nas chronić.
17:02
buying the government out from under us.
408
1007000
3000
Wykupiono nasz rząd.
17:05
(Applause)
409
1010000
9000
(Brawa)
17:15
Now this has been a problem for a very, very long time.
410
1020000
3000
Od dłuższego czasu mieliśmy ten problem.
17:18
You can see that
411
1023000
3000
Gdy Ameryka powstawała
17:21
corporations were illegal at the founding of America,
412
1026000
2000
korporacje były nielegalne.
17:23
and even Thomas Jefferson complained
413
1028000
3000
Już Thomas Jefferson twierdził,
17:26
that they were already
414
1031000
3000
że korporacje nie przestrzegają
17:29
bidding defiance to the laws of our country.
415
1034000
3000
praw naszego kraju.
17:33
Okay, people who say
416
1038000
2000
Co do konserwatystów,
17:35
they're conservative,
417
1040000
2000
Co do konserwatystów,
17:37
if they really wanted to be
418
1042000
2000
jeśli na prawdę chcieliby być
17:39
really conservative and really patriotic,
419
1044000
2000
konserwatywni i patriotyczni
17:41
they would tell these corporations
420
1046000
2000
powinni wykopać te korporacje na zbity pysk.
17:43
to go to hell.
421
1048000
2000
powinni wykopać te korporacje na zbity pysk.
17:45
That's what it would really mean to be conservative.
422
1050000
3000
Tak zrobiliby prawdziwi konserwatyści.
17:49
So what we really need to do
423
1054000
2000
Musimy odnowić przekonanie,
17:51
is regain the idea
424
1056000
2000
Musimy odnowić przekonanie,
17:53
that it's our government
425
1058000
2000
że nasz rząd ma bronić naszych interesów
17:55
safeguarding our interests
426
1060000
2000
że nasz rząd ma bronić naszych interesów
17:57
and regain a sense of unity
427
1062000
2000
co da naszemu krajowi
17:59
and common cause in our country
428
1064000
2000
poczucie jedności i cel,
18:01
that really has been lost.
429
1066000
2000
które straciliśmy.
18:04
I think there are signs of hope.
430
1069000
2000
Jest jeszcze nadzieja.
18:06
We seem to be waking up a little bit.
431
1071000
2000
Chyba się ocknęliśmy.
18:08
The Glass-Steagall Act --
432
1073000
2000
To ustawa Glass-Steagall,
18:10
which was really to protect us from the kind of thing
433
1075000
2000
która miała nas bronić
18:12
that caused the recession to happen,
434
1077000
2000
przed przyczynami recesji,
18:14
and the bank meltdown
435
1079000
2000
i bankructwa banków.
18:16
and all that stuff that required the bailouts --
436
1081000
2000
A trzeba było ogromnych dotacji...
18:18
that was put in effect in 1933,
437
1083000
2000
Systematycznie niszczono,
18:20
was systematically destroyed.
438
1085000
3000
postanowienia z 1933 roku.
18:23
Now there's a mood to put some of that stuff
439
1088000
2000
Teraz myśli się o ponownym
18:25
back in place,
440
1090000
2000
wprowadzaniu ich w życie.
18:27
but the lobbyists are already there
441
1092000
2000
Ale lobbiści już protestują,
18:29
trying to weaken the regulations
442
1094000
2000
próbując zmienić przepisy,
18:31
after the legislation has just passed.
443
1096000
3000
nawet po tym jak ustawa przeszła.
18:34
So it's a continued fight.
444
1099000
2000
To wieczna wojna.
18:36
It's a historic moment right now.
445
1101000
2000
Mamy teraz wybór.
18:38
We're either going to have an absolutely
446
1103000
2000
Albo skończy się
18:40
unmitigated catastrophe
447
1105000
2000
na niesamowitej katastrofie
18:42
of this oil leak in the Gulf,
448
1107000
2000
jaką jest wyciek ropy,
18:44
or we will make the moment we need out of this,
449
1109000
2000
albo z jej pomocą zmienimy przyszłość.
18:46
as many people have noted today.
450
1111000
2000
albo z jej pomocą zmienimy przyszłość.
18:48
There's certainly a common theme
451
1113000
2000
Ten temat się powtarza,
18:50
about needing to make the moment out of this.
452
1115000
2000
należy ją wykorzystać.
18:52
We've been through this before
453
1117000
2000
Już to przerabialiśmy,
18:54
with other ways of offshore drilling.
454
1119000
2000
przy innych okazjach.
18:56
The first offshore wells were called whales.
455
1121000
3000
Pierwsze szyby naftowe nazywano "wielorybami".
18:59
The first offshore drills were called harpoons.
456
1124000
3000
A świdry wiertnicze - harpunami.
19:02
We emptied the ocean of the whales at that time.
457
1127000
3000
Wtedy zdziesiątkowaliśmy wieloryby.
19:05
Now are we stuck with this?
458
1130000
2000
Czy tak musi być?
19:07
Ever since we lived in caves,
459
1132000
2000
Od czasów jaskiniowych,
19:09
every time we wanted any energy,
460
1134000
2000
gdy potrzebowaliśmy energii
19:11
we lit something on fire, and that is still what we're doing.
461
1136000
3000
coś podpalaliśmy - tak też jest dziś.
19:14
We're still lighting something on fire
462
1139000
2000
Znów coś podpalamy,
19:16
every time we want energy.
463
1141000
3000
w poszukiwaniu energii.
19:19
And people say
464
1144000
2000
Mówi się, że czysta energia
19:21
we can't have clean energy
465
1146000
2000
Mówi się, że czysta energia
19:23
because it's too expensive.
466
1148000
3000
jest zbyt droga.
19:26
Who says it's too expensive?
467
1151000
2000
Ale kto tak mówi?
19:28
People who sell us fossil fuels.
468
1153000
2000
Sprzedawcy paliw kopalnych.
19:30
We've been here before with energy,
469
1155000
3000
Kiedyś już tak było,
19:33
and people saying the economy
470
1158000
2000
mawiało się, że zmiana sprawi,
19:35
cannot withstand a switch,
471
1160000
2000
że gospodarka się załamie,
19:37
because the cheapest energy was slavery.
472
1162000
3000
niewolnicy byli najtańsi.
19:40
Energy is always a moral issue.
473
1165000
3000
Energia to problem moralny.
19:43
It's an issue that is moral right now.
474
1168000
2000
Tak jest i teraz.
19:45
It's a matter of right and wrong.
475
1170000
2000
Trzeba rozróżnić między dobrem i złem. Dziękuję.
19:47
Thank you very much.
476
1172000
2000
Trzeba rozróżnić między dobrem i złem. Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Carl Safina - Ecologist, writerCarl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature.
Why you should listen
Carl Safina explores how the ocean is changing and what those changes mean for wildlife and for people.
Safina is author of seven books, including Song for the Blue Ocean, which was a New York Times Notable Book of the Year, Eye of the Albatross, Voyage of the Turtle and The View From Lazy Point. Safina is founding president of The Safina Center at Stony Brook University, where he also co-chairs the University's Alan Alda Center for Communicating Science. A winner of the 2012 Orion Award and a MacArthur Prize, among others, his work has been featured in outlets such as The New York Times, National Geographic, CNN.com and The Huffington Post, and he hosts “Saving the Ocean” on PBS.
His latest book, Beyond Words: What Animals Think And Feel, explores the inner lives of animals.
Carl Safina | Speaker | TED.com