TEDxOilSpill
Carl Safina: The oil spill's unseen villains -- and victims
Carl Safina: Petrol sızıntısının bilinmeyen zanlıları ve mağdurları
Filmed:
Readability: 3.2
817,323 views
Meksika Körfezi'ndeki petrol sızıntısının idraki çok zor. Ancak bunun berbat bir durum olduğunu biliyoruz. Carl Safina insanın kanını donduran bir çapraz sorgulamayla gerçekleri ortaya koyuyor ve bu olayın sonuçlarının Körfez'in çok ötesine taşınacağını, sözde çözümlerin ise durumu daha da kötüleştirdiğini gösteriyor.
Carl Safina - Ecologist, writer
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature. Full bio
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
This is the ocean as I used to know it.
0
1000
3000
İşte bu benim bildiğim okyanus.
00:19
And I find that
1
4000
2000
ve bunu biraz...
00:21
since I've been in the Gulf a couple of times,
2
6000
2000
yani birkaç kez Körfez'de de bulunduğumdan
00:23
I really kind of am traumatized
3
8000
2000
gerçekten travma geçirmiş gibiyim
00:25
because whenever I look at the ocean now,
4
10000
3000
çünkü artık ne zaman okyanusa baksam
00:28
no matter where I am,
5
13000
2000
nerede olduğumdan bağımsız olarak,
00:30
even where I know
6
15000
2000
hatta petrolün asla ulaşmadığını bildiğim
00:32
none of the oil has gone,
7
17000
2000
yerlerde bile olsam
00:34
I sort of see slicks,
8
19000
2000
yüzeyde hep yağ tabakası görüyorum.
00:36
and I'm finding that I'm very much
9
21000
2000
Ve anlıyorum ki bu görüntünün hayaleti
00:38
haunted by it.
10
23000
2000
beni kovalamaya devam ediyor.
00:41
But what I want to talk to you about today
11
26000
2000
Ama bugün sizlerle konuşmak istediğim
00:43
is a lot of things that try
12
28000
2000
birçok şey var ve hepsini
00:45
to put all of this in context,
13
30000
2000
bir bağlama oturtmaya çalışacağım.
00:47
not just about the oil eruption,
14
32000
3000
Yalnızca gündemdeki patlamayı değil
00:50
but what it means and why it has happened.
15
35000
3000
bunun ne anlama geldiğini ve neden olduğunu da...
00:53
First, just a little bit about me.
16
38000
2000
Öncelikle birazcık kendimden bahsedeyim.
00:55
I'm basically just a guy that likes to go fishing
17
40000
2000
Ben basitçe, çocukluğundan bu yana
00:57
ever since I was a little kid,
18
42000
2000
balığa çıkmaktan hoşlanan bir adamım.
00:59
and because I did,
19
44000
2000
Ve bu yüzden de
01:01
I wound up studying sea birds
20
46000
2000
yani çok sevdiğim sahillerden uzaklaşmamak için
01:03
to try to stay in the coastal habitats that I so loved.
21
48000
3000
öğrenimimi deniz kuşları üzerine yaptım.
01:06
And now I mainly write books
22
51000
2000
Şu anda da okyanusların nasıl değiştiği üzerine
01:08
about how the ocean is changing,
23
53000
2000
kitaplar yazıyorum.
01:10
and the ocean is certainly changing very rapidly.
24
55000
3000
Ve gerçekten de okyanuslar hızla değişiyor.
01:13
Now we saw this kind of graphic earlier on,
25
58000
3000
Önceleri bu tip grafikler görmüştük.
01:16
that we really live on a hard marble
26
61000
3000
Aslında gerçekten de
01:19
that has just a slight
27
64000
2000
üzeri biraz ıslak olan
01:21
bit of wetness to it.
28
66000
2000
sert bir bilyenin üzerinde yaşıyoruz.
01:23
It's like you dipped a marble in water.
29
68000
2000
Tıpkı bir bilyeyi suya daldırmışsınız gibi...
01:25
And the same thing with the atmosphere:
30
70000
2000
Atmosfer de aynı biçimde.
01:27
If you took all the atmosphere
31
72000
2000
Eğer tüm atmosferi alır
01:29
and rolled it up in a ball,
32
74000
2000
bir topun içinde toplarsanız
01:31
you would get that little sphere of gas on the right.
33
76000
2000
sağdaki gibi, küçük bir gaz küreniz olur.
01:33
So we live on
34
78000
2000
Böylesi son derece narin,
01:35
the most fragile, little soap bubble you can imagine,
35
80000
3000
küçük bir sabun köpüğünün içinde yaşıyoruz.
01:38
a very sacred soap bubble,
36
83000
2000
Çok ama çok kolayca etkilenebilen
01:40
but one that is very, very easy to affect.
37
85000
3000
kutsal bir sabun köpüğü bu.
01:43
And all the burning of oil and coal and gas,
38
88000
3000
Ve yanan tüm bu petrol ve gazlar,
01:46
all the fossil fuels,
39
91000
2000
tüm fosil yakıtları,
01:48
have changed the atmosphere greatly.
40
93000
2000
atmosferi büyük ölçüde değiştiriyor.
01:50
Carbon dioxide level has gone up and up and up.
41
95000
3000
Karbon dioksit oranı giderek artıyor.
01:53
We're warming the climate.
42
98000
3000
İklimin ısınmasına yol açıyorz.
01:56
So the blowout in the Gulf
43
101000
2000
Körfezdeki patlama da
01:58
is just a little piece
44
103000
2000
medeniyeti sürdürmek için harcadığımız
02:00
of a much larger problem that we have
45
105000
3000
enerjiden kaynaklanan sorunlarımızın
02:03
with the energy that we use to run civilization.
46
108000
3000
küçük bir parçası.
02:06
Beyond warming,
47
111000
2000
Isınmanın ötesinde
02:08
we have the problem of the oceans getting more acidified --
48
113000
3000
okyanus sularının asitlenmesi sorunu yaşıyorz.
02:11
and already measurably so,
49
116000
2000
Şimdiden ölçülebilir seviyede,
02:13
and already affecting animals.
50
118000
3000
şimdiden hayvan yaşamını etkiliyor.
02:16
Now in the laboratory,
51
121000
2000
Laboratuvarda
02:18
if you take a clam and you put it in the pH
52
123000
2000
bir midyeyi alır ve deniz suyunun
02:20
that is -- not 8.1,
53
125000
2000
normal pH seviyesi olan pH 8.1 yerine
02:22
which is the normal pH of seawater --
54
127000
2000
7.5 suya
02:24
but 7.5,
55
129000
2000
yerleştirirseniz
02:26
it dissolves in about three days.
56
131000
3000
yaklaşık 3 gün içinde çözünecektir.
02:29
If you take a sea urchin larva
57
134000
2000
Bir deniz kestanesi larvasını
02:31
from 8.1,
58
136000
2000
8.1 yerine
02:33
put it in a pH of 7.7 --
59
138000
2000
pH 7.7 suya bırakırsanız
02:35
not a huge change --
60
140000
2000
o kadar büyük bir değişim gözlenmez
02:37
it becomes deformed and dies.
61
142000
3000
ama deforme olur ve ölür.
02:40
And already, commercial oyster larvae
62
145000
3000
Şimdiden ticari istiridye larvaları
02:43
are dying at large scales
63
148000
2000
bazı yerlerde
02:45
in some places.
64
150000
2000
büyük oranda yokoluşla karşı karşıyalar.
02:47
Coral reefs are growing slower
65
152000
2000
Aynı sebepten bazı yerlerde
02:49
in some places because of this problem.
66
154000
2000
mercan resifleri de daha yavaş gelişiyor.
02:51
So this really matters.
67
156000
2000
Yani bu ciddi bir mesele.
02:53
Now, let's take a little tour
68
158000
2000
Şimdi körfezin çevresinde
02:55
around the Gulf a little bit.
69
160000
2000
biraz turlayalım.
02:57
One of the things that really impresses me about the people in the Gulf:
70
162000
3000
Körfezdeki insanlara dair beni en çok etkileyen şey
03:00
They are really, really aquatic people.
71
165000
3000
onların gerçekten suyla bütünleşmiş olmaları.
03:03
And they can handle water.
72
168000
2000
Suyla başa çıkabiliyorlar.
03:05
They can handle a hurricane that comes and goes.
73
170000
2000
Gelip geçen bir fırtınayla da başa çıkabiliyorlar.
03:07
When the water goes down, they know what to do.
74
172000
3000
Su seviyesi düştüğünde ne yapacaklarını da biliyorlar.
03:10
But when it's something other than water,
75
175000
2000
Ama sorun su değil de başka bir şey olduğunda
03:12
and their water habitat changes,
76
177000
2000
ve bu şey sudaki yaşamı değiştirdiğinde
03:14
they don't have many options.
77
179000
2000
fazla bir seçenekleri kalmıyor.
03:16
In fact, those entire communities
78
181000
2000
Aslında tüm bu toplulukların
03:18
really don't have many options.
79
183000
2000
gerçekten de hayatta fazla seçenekleri yok.
03:20
They don't have another thing they can do.
80
185000
3000
Yapacak başka bir işleri de yok.
03:23
They can't go and work
81
188000
2000
Yerel otel sektörüne de
03:25
in the local hotel business
82
190000
2000
gidip çalışamazlar
03:27
because there isn't one in their community.
83
192000
3000
çünkü çevrelerinde böyle yerler de yok.
03:31
If you go to the Gulf and you look around,
84
196000
2000
Eğer şimdi körfeze gidip bakarsanız
03:33
you do see a lot of oil.
85
198000
2000
tüm göreceğiniz petrol olacaktır.
03:35
You see a lot of oil on the ocean.
86
200000
2000
Okyanusta tonla petrol görürsünüz.
03:37
You see a lot of oil on the shoreline.
87
202000
3000
Kıyı şeridinde de aynı şekilde...
03:40
If you go to the site of the blowout,
88
205000
2000
Patlamanın gerçekleştiği bölgeye giderseniz
03:42
it looks pretty unbelievable.
89
207000
2000
inanılmaz bir manzarayla karşılaşırsınız.
03:44
It looks like you just emptied the oil pan in your car,
90
209000
3000
Sanki arabanızın yağ haznesini boşaltmış
03:47
and you just dumped it in the ocean.
91
212000
2000
ve okyanusa dökmüşsünüz gibi görünüyor.
03:49
And one of the really most incredible things, I think,
92
214000
3000
Ve daha da inanılmaz olanı ise
03:52
is that there's nobody out there
93
217000
2000
şu anda, özellikle kirliliğin en yoğun olduğu bölgede
03:54
trying to collect it
94
219000
2000
bunu temizlemeye çalışan
03:56
at the site where it is densest.
95
221000
3000
hiç kimsenin olmaması.
03:59
Parts of the ocean there
96
224000
2000
Okyanusun bu parçası
04:01
look just absolutely apocalyptic.
97
226000
3000
tam anlamıyla bir kıyamet yerine benziyor.
04:05
You go in along the shore,
98
230000
2000
Kıyılar boyunca da böyle,
04:07
you can find it everywhere.
99
232000
2000
her yeri aynı şekilde buluyorsunuz
04:09
It's really messy.
100
234000
2000
Korkunç bir kirlilik...
04:11
If you go to the places where it's just arriving,
101
236000
2000
Eğer Körfezin doğusundaki Alabama gibi
04:13
like the eastern part of the Gulf, in Alabama,
102
238000
3000
sızan petrolün henüz ulaştığı yerlere giderseniz
04:16
there's still people using the beach
103
241000
2000
hala plajda yüzenler olduğunu görebilirsiniz
04:18
while there are people cleaning up the beach.
104
243000
2000
aynı zamanda plajları temizleyen insanları da...
04:20
And they have a very strange way of cleaning up the beach.
105
245000
3000
Ve plajı çok ilginç bir şekilde temizliyorlar.
04:23
They're not allowed to put more than 10 pounds of sand
106
248000
2000
50 galonluk plastik torbalara
04:25
in a 50-gallon plastic bag.
107
250000
2000
4,5 kilodan fazla kum koymalarına izin verilmiyor.
04:27
They have thousands and thousands of plastic bags.
108
252000
2000
Binlerce binlerce plastik torbaları var.
04:29
I don't know what they're going to do with all that stuff.
109
254000
2000
Bu kadar torbayı ne yapacaklar hiçbir fikrim yok.
04:31
Meanwhile, there are still people trying to use the beach.
110
256000
2000
Bu arada hala plajı kullanmaya çalışan insanlar var.
04:33
They don't see the little, tiny sign
111
258000
2000
"Sudan uzak durun" diyen
04:35
that says: "Stay out of the water."
112
260000
2000
en ufacık bir işaret, uyarı bile görmüyorlar.
04:37
Their kids are in the water; they're getting tar
113
262000
2000
Çocukları suda katrana, zifte bulanıyor,
04:39
all over their clothes and their sandals. It's a mess.
114
264000
3000
tüm giysilerine, sandaletlerine yapışıyor. Tam anlamıyla rezillik.
04:42
If you go to the place where the oil has been a while,
115
267000
2000
Eğer sızıntının bir süre önce ulaştığı yerlere giderseniz de
04:44
it's an even bigger mess.
116
269000
2000
kirliliğin daha çok olduğunu görüyorsunuz.
04:46
And there's basically nobody there anymore,
117
271000
3000
Ve tabii ki artık buralarda kimse yok.
04:49
a few people trying
118
274000
2000
Belki çok az insan
04:51
to keep using it.
119
276000
2000
hala plajları kullanmaya çalışıyor.
04:53
You see people who are really shell-shocked.
120
278000
2000
Tam anlamıyla şoka uğramış insanlarla karşılaşıyorsunuz.
04:55
They are very hardworking people.
121
280000
2000
Bunlar gerçekten çok çalışkan insanlar.
04:57
All they know about life is they get up in the morning,
122
282000
2000
Hayat hakkında bildikleri tek şey, sabah kalkmak
04:59
and if their engine starts, they go to work.
123
284000
3000
ve her zamanki gibi işe gitmek.
05:02
They always felt that they could rely on
124
287000
3000
Her zaman, körfazin ekosistemi içinde
05:05
the assurances that nature brought them
125
290000
2000
doğanın onlara bahşettiği
05:07
through the ecosystem of the Gulf.
126
292000
2000
güvencelere itimat edebileceklerini hissetmişler.
05:09
They're finding that their world is really collapsing.
127
294000
3000
Ve şimdi tüm dünyalarının başlarına yıkıldığını görüyorlar.
05:12
And so you can see, literally,
128
297000
3000
Ve sözün tam anlamıyla
05:15
signs of their shock,
129
300000
3000
şoka uğradıklarını
05:20
signs of their outrage,
130
305000
3000
büyük bir öfke duyduklarını
05:25
signs of their anger,
131
310000
3000
kızdıklarını
05:32
and signs of their grief.
132
317000
3000
ızdırap içinde olduklarını izliyorsunuz.
05:35
These are the things that you can see.
133
320000
3000
Bunlar gözlemleyebildikleriniz.
05:40
There's a lot you can't see, also,
134
325000
2000
Bir de suyun altında olduğu için
05:42
underwater.
135
327000
2000
göremedikleriniz var.
05:44
What's going on underwater?
136
329000
2000
Suyun altında neler oluyor?
05:46
Well, some people say
137
331000
2000
Bazı insanlar yayılan, kümelenmiş halde
05:48
there are oil plumes.
138
333000
2000
petrol birikintileri olduğunu söylüyor.
05:50
Some people say there are not oil plumes.
139
335000
3000
Bazı insanlarsa böyle bir şey olmadığını...
05:53
And Congressman Markey asks, you know,
140
338000
3000
Ve bildiğiniz üzere Kongre Üyesi Markey
05:56
"Is it going to take a submarine ride
141
341000
3000
"Gerçekten petrol kümelenmeleri olup olmadığını
05:59
to see if there are really oil plumes?"
142
344000
3000
görmek için denizaltıyla mı gezmeliyiz" diye sormuştu.
06:02
But I couldn't take a submarine ride --
143
347000
2000
Fakat ben bir denizaltı gezisi yapabilecek durumda değilim.
06:04
especially between the time I knew I was coming here and today --
144
349000
3000
Özellikle de bugün burada olmam gerektiğini bilirken...
06:07
so I had to do
145
352000
2000
Bu yüzden de Körfez'de
06:09
a little experiment myself
146
354000
2000
petrol olup olmadığına bakmak için
06:11
to see if there was oil in the Gulf of Mexico.
147
356000
2000
kendi kendime küçük bir deney yaptım.
06:13
So this is the Gulf of Mexico,
148
358000
3000
Bu Meksika Körfezi,
06:16
sparkling place full of fish.
149
361000
3000
balıklarla dolu, ışıl ışıl bir deniz.
06:19
I created a little oil spill
150
364000
2000
Ve ben Meksika Körfezi'nde
06:21
in the Gulf of Mexico.
151
366000
2000
küçük bir petrol sızıntısı yarattım.
06:23
And I learned -- in fact, I confirmed -- the hypothesis
152
368000
2000
Ve öğrendim ki, daha doğrusu hipotezi kanıtlamış oldum ki
06:25
that oil and water don't mix
153
370000
3000
su ile petrol birbirine karışmaz.
06:28
until you add a dispersant,
154
373000
3000
Ta ki siz bir seyreltici madde ekleyene dek.
06:33
and then
155
378000
3000
Ve sonra
06:36
they start mixing.
156
381000
2000
karışmaya başlarlar.
06:38
And you add a little energy
157
383000
2000
Sonra rüzgar ve dalgayla gelen
06:40
from the wind and the waves,
158
385000
2000
biraz enerji eklersiniz.
06:42
and you get a big mess,
159
387000
3000
Böylece büyük bir kirliliğiniz olur.
06:45
a big mess
160
390000
2000
Büyük olasılıkla asla temizleyemeyeceğiniz
06:47
that you can't possibly clean,
161
392000
2000
ölçekte bir kirlilik.
06:49
you can't touch, you can't extract
162
394000
3000
Dokunamazsınız, ayrıştıramazsınız
06:52
and, I think most importantly -- this is what I think --
163
397000
3000
ve bence en önemlisi de
06:55
you can't see it.
164
400000
2000
kirliliği göremezsiniz.
06:57
I think it's being hidden on purpose.
165
402000
3000
Sanırım bu durum özellikle gizli tutuluyor.
07:00
Now this is such a catastrophe and such a mess,
166
405000
3000
Şu anda kirlilik felaket boyutuna ulaşmış
07:03
that lots of stuff is leaking out on the edges of the information stream.
167
408000
3000
ve akan bilgiler içinde birçok kıyıda köşede kalmış şey de dışarı sızıyor.
07:06
But as many people have said,
168
411000
2000
Birçok insan acı gerçeklerin
07:08
there's a large attempt to suppress what's going on.
169
413000
3000
ortaya çıkmaması için çabalandığını söylüyor.
07:11
Personally, I think that
170
416000
2000
Ben şahsen seyrelticilerin
07:13
the dispersants are
171
418000
2000
işin özünü saklamak için
07:15
a major strategy to hide the body,
172
420000
3000
temel bir strateji olduğunu düşünüyorum.
07:18
because we put the murderer
173
423000
2000
Çünkü böylece katili
07:20
in charge of the crime scene.
174
425000
2000
suç mahalline yerleştirmiş oluyoruz.
07:22
But you can see it.
175
427000
2000
Fakat bunu görebilirsiniz.
07:24
You can see where the oil
176
429000
2000
Petrolün yüzeyde biriktiği yerlerde
07:26
is concentrated at the surface,
177
431000
2000
bunu görmek mümkün
07:28
and then it is attacked,
178
433000
3000
ama buna karşı koyuyorlar
07:31
because they don't want the evidence, in my opinion.
179
436000
3000
çünkü bence aslında kanıt istemiyorlar.
07:34
Okay.
180
439000
2000
Tamam.
07:36
We heard that bacteria eat oil?
181
441000
2000
Petrol yiyen bakterileri duymuşsunuzdur.
07:38
So do sea turtles.
182
443000
2000
Deniz kamlumbağaları da yiyor.
07:40
When it breaks up,
183
445000
2000
Petrol suda çözündüğünde
07:42
it has a long way to go
184
447000
2000
bakterilere gelinceye kadar
07:44
before it gets down to bacteria.
185
449000
2000
henüz uzun bir yolu oluyor önünde.
07:46
Turtles eat it. It gets in the gills of fish.
186
451000
3000
Kaplumbağalar yiyor. Balıkların yüzgeçleri petrol dolmuş oluyor.
07:49
These guys have to swim around through it.
187
454000
2000
Bu arkadaşlar sızıntının çevresinde ve içinde yüzmek zorundalar!
07:51
I heard the most incredible story today
188
456000
3000
Bugün buraya trenle gelirken
07:54
when I was on the train coming here.
189
459000
3000
inanılmaz bir hikaye duydum.
07:57
A writer named Ted Williams called me,
190
462000
2000
Ted Williams adlı bir yazar beni aradı.
07:59
and he was asking me a couple of questions
191
464000
2000
Gördüklerim hakkında bana
08:01
about what I saw,
192
466000
2000
birkaç soru sormak istiyordu.
08:03
because he's writing an article for Audubon magazine.
193
468000
2000
Audubon dergisi için bir yazı hazırlıyormuş.
08:05
He said that he had been in the Gulf a little while ago --
194
470000
3000
Bir süre, yaklaşık bir hafta kadar önce
08:08
like about a week ago --
195
473000
2000
körfezde olduğunu söyledi.
08:10
and a guy who had been a recreational fishing guide
196
475000
3000
Balıkçılık için rehberlik yapan bir adam,
08:13
took him out to show him what's going on.
197
478000
3000
olanları göstermek için onu bir gezintiye çıkarmış.
08:16
That guide's entire calendar year
198
481000
3000
Bu rehberin önümüzdeki bir yıl için yapılmış
08:19
is canceled bookings.
199
484000
2000
tüm rezervasyonları iptal edilmiş.
08:21
He has no bookings left.
200
486000
2000
Tek bir rezervasyon kalmamış.
08:23
Everybody wanted their deposit back. Everybody is fleeing.
201
488000
3000
Herkes depozitolarını geri istiyormuş, herkes kaçışıyormuş.
08:26
That's the story of thousands of people.
202
491000
2000
Binlerce insanın ortak hikayesi bu.
08:28
But he told Ted
203
493000
3000
Ted'e demiş ki,
08:31
that on the last day he went out,
204
496000
2000
son gezintisine çıktığı zaman
08:33
a bottlenose dolphin
205
498000
2000
ansızın teknesinin yanında
08:35
suddenly appeared next to the boat,
206
500000
3000
şişeburunlu bir yunus belirmiş.
08:38
and it was splattering oil
207
503000
2000
Ve yunusun hava deliğinden
08:40
out its blowhole.
208
505000
3000
su yerine petrol fışkırıyormuş.
08:43
And he moved away
209
508000
2000
Rehber uzaklaşmış.
08:45
because it was
210
510000
2000
çünkü bu son gezisiymiş
08:47
his last fishing trip,
211
512000
2000
ve biliyormuş ki balıklar
08:49
and he knew that the dolphins scare fish.
212
514000
2000
yunuslardan korkup kaçarlar.
08:51
So he moved away from it,
213
516000
2000
Böylece uzaklaşmış.
08:53
turned around a few minutes later,
214
518000
2000
Birkaç dakika sonra
08:55
it was right next to the side of the boat again.
215
520000
2000
yunus yeniden teknenin yanına gelmiş.
08:57
He said that in 30 years of fishing
216
522000
2000
30 yıllık balıkçılık hayatı boyunca
08:59
he had never seen a dolphin do that.
217
524000
2000
bir yunusun böyle davrandığını hiç görmemiş rehber.
09:01
And he felt that --
218
526000
3000
Ve hissetmiş ki
09:04
he felt that it was
219
529000
2000
yunus aslında
09:06
coming to ask for help. Sorry.
220
531000
3000
yardım istemek için geliyor. Özür dilerim...
09:12
Now, in the Exxon Valdez spill,
221
537000
3000
Şimdi, Exxon Valden sızıntısında,
09:15
about 30 percent of the killer whales
222
540000
2000
katil balinaların yaklaşık yüzde otuzu
09:17
died in the first few months.
223
542000
3000
olayı izleyen ilk birkaç ay içinde öldü.
09:20
Their numbers have never recovered.
224
545000
2000
Rakamlar asla eski haline dönmedi.
09:22
So the recovery rate of all this stuff
225
547000
2000
Sonuç olarak yok olanların ne derece geri gelebileceği
09:24
is going to be variable.
226
549000
2000
son derece değişken.
09:26
It's going to take longer for some things.
227
551000
3000
Bazı şeyler için çok zaman alacak.
09:29
And some things, I think, will probably
228
554000
2000
Ve bazıları için de, sanıyorum ki
09:31
come back a little faster.
229
556000
2000
biraz daha hızlı olacak.
09:33
The other thing about the Gulf that is important
230
558000
3000
Körfez hakkında bir diğer önemli konu da
09:36
is that there are a lot of animals
231
561000
2000
buradakş hayvan türlerinden birçoğunun
09:38
that concentrate in the Gulf
232
563000
2000
yılın yalnızca belli zamanlarında
09:40
at certain parts of the year.
233
565000
3000
körfeze gelmesidir.
09:43
So the Gulf is a really important piece of water --
234
568000
2000
Yani Meksika Körfezi gerçekten çok değerli bir su dünyası.
09:45
more important than a similar volume
235
570000
3000
Atlantik Okyanusu'nda aynı büyüklükte başka bir parçadan
09:48
of water in the open Atlantic Ocean.
236
573000
3000
çok daha fazla önem taşıyor.
09:51
These tuna swim the entire ocean.
237
576000
2000
Ton balıkları tüm okyanusu yüzüyorlar.
09:53
They get in the Gulf Stream. They go all the way to Europe.
238
578000
2000
Gulf akıntısından faydalanarak Avrupa'ya yüzüyorlar.
09:55
When it comes time to spawn, they come inside,
239
580000
2000
Üreme dönemleri geldiğinde ise Meksika Körfezi'ne geliyorlar.
09:57
and these two tuna that were tagged,
240
582000
2000
İşaretlenmiş bu iki ton balığını
09:59
you can see them on the spawning grounds
241
584000
3000
en sağda, petrol kaplı yüzeydeki
10:02
very much right in the area of the slick.
242
587000
2000
üreme bölgelerinde görebilirsiniz.
10:04
They're probably having, at the very least,
243
589000
3000
Sanırım bu yıl gerçekten de
10:07
a catastrophic spawning season this year.
244
592000
3000
onlar için berbat bir üreme sezonu oluyor.
10:10
I'm hoping that maybe the adults
245
595000
2000
Umuyorum ki en azından yetişkinler
10:12
are avoiding that dirty water.
246
597000
2000
kirli sudan uzak duruyorlardır.
10:14
They don't usually like to go into water
247
599000
2000
Genellikle çok bulanık olan sulara
10:16
that is very cloudy anyway.
248
601000
2000
girmeyi tercih etmezler çünkü.
10:18
But these are really high-performance
249
603000
2000
Ama bunlar gerçekten yüksek performanslı
10:20
athletic animals.
250
605000
2000
son derece atletik türler.
10:22
I don't know what this kind of stuff will do in their gills.
251
607000
3000
Bu kirlilik solungaçlarını ne hale koyacak bilemiyorum.
10:25
I don't know if it'll affect the adults.
252
610000
2000
Yetişkinler de etkilenecek mi bilemiyorum.
10:27
If it's not, it's certainly affecting
253
612000
2000
Onlar etkilenmese bile şüphesiz
10:29
their eggs and larvae, I would certainly think.
254
614000
2000
yumurtaları ve larvaları etkilenecek diye düşünüyorum.
10:31
But if you look at that graph that goes down and down and down,
255
616000
3000
Eğer grafiğe bakarsanız sürekli aşağı indiğini görürsünüz.
10:34
that's what we've done to this species
256
619000
2000
Bunlar on yıllar boyunca aşırı avlanmayla
10:36
through overfishing over many decades.
257
621000
3000
bizim diğer canlılara yaptıklarımızın resmi.
10:39
So while the oil spill,
258
624000
2000
Böylece petrol sızıntısı,
10:41
the leak, the eruption,
259
626000
2000
kaçak, patlama
10:43
is a catastrophe,
260
628000
2000
zaten bir felaketken
10:45
I think it's important to keep in mind
261
630000
2000
aklımızdan çıkarmamamız gereken bir diğer şey de
10:47
that we've done a lot to affect what's in the ocean
262
632000
2000
aslında yaptıklarımızın okyanus üzerindeki etkilerinin
10:49
for a very, very long time.
263
634000
2000
çok uzun zamandır devam ettiği.
10:51
It's not like we're starting with something
264
636000
2000
Bu daha önce sorunsuz olan bir konuda
10:53
that's been okay.
265
638000
2000
yeni beliren bir mesele değil.
10:55
We're starting with something that's had a lot of stresses
266
640000
2000
Olaya zaten elde birikmiş birçok sıkıntı
10:57
and a lot of problems to begin with.
267
642000
2000
ve sorunla başlıyoruz.
10:59
If you look around at the birds,
268
644000
2000
Eğer etraftaki kuşlara bakarsanız
11:01
there are a lot of birds in the Gulf
269
646000
2000
ki körfezde birçok kuş türü var
11:03
that concentrate in the Gulf at certain times of the year,
270
648000
3000
aynı şekilde yılın belli zamanlarında burada toplaşıp
11:06
but then leave.
271
651000
2000
sonra gittiklerini görürsünüz.
11:08
And they populate much larger areas.
272
653000
3000
.çok daha geniş alanlarda yayılım gösterirler.
11:11
So for instance,
273
656000
2000
Örneğin,
11:13
most of the birds in this picture are migratory birds.
274
658000
3000
bu resimdeki kuşların birçoğu göç eden türler.
11:16
They were all on the Gulf in May,
275
661000
2000
Hepsi de Mayıs ayında,
11:18
while oil was starting to come ashore in certain places.
276
663000
3000
sızıntı bazı yerlerde kıyılara ulaşmaya başlamışken körfezdeydiler.
11:22
Down on the lower left there
277
667000
2000
Aşağıda, solda gördükleriniz
11:24
are Ruddy Turnstones and Sanderlings.
278
669000
2000
Ruddy Turnstones ve Sanderlings adlı türler.
11:26
They breed in the high arctic,
279
671000
2000
Kuzeyde, Arktik bölgelerde üreyip
11:28
and they winter down in southern South America.
280
673000
2000
kış gelince Güney Amerika'ya göçüyorlar.
11:30
But they concentrate in the Gulf
281
675000
2000
Fakat körfezde toplanıp
11:32
and then fan out all across the arctic.
282
677000
3000
sonra yeniden Arktik bölgelere hareket ediyorlar.
11:35
I saw birds that breed in Greenland
283
680000
2000
Ben körfezde, Grönland'de üreyen
11:37
in the Gulf,
284
682000
2000
kuşlar gördüm.
11:40
so this is a hemispheric issue.
285
685000
3000
Yani aslında bu tüm yarıküreyi ilgilendiren bir durum.
11:43
The economic effects
286
688000
2000
Ekonomik etkileri ise
11:45
go at least nationally in many ways.
287
690000
3000
en azından birçok biçimde ulusal bir konu.
11:48
The biological effects are certainly hemispheric.
288
693000
3000
Fakat biyolojik etkiler kesinlikle yarıküre boyutunda.
11:53
I think that this is one of the most
289
698000
2000
Sanırım bu sızıntı
11:55
absolutely mind-boggling
290
700000
3000
bazı şeylere hiç hazırlıksız yakalanmanın
11:58
examples of total unpreparedness
291
703000
2000
akıl uçuracak derecede berbat
12:00
that I can even think of.
292
705000
2000
bir örneğini veriyor.
12:02
Even when the Japanese bombed Pearl Harbor,
293
707000
3000
Japonlar Pearl Harbor'ı bombaladığında
12:05
at least they shot back.
294
710000
2000
en azından karşı ateş açmışlardı.
12:07
And we just seem to be
295
712000
2000
Oysa şimdi öyle görünüyor ki
12:09
unable to figure out what to do.
296
714000
2000
ne yapacağımızı bilemez bir haldeyiz.
12:11
There was nothing ready,
297
716000
3000
Hiçbir şey bu gibi bir durum için hazır değildi.
12:15
and, you know, as we can see
298
720000
2000
Bildiğiniz gibi, gördüğümüz gibi
12:17
by what they're doing.
299
722000
2000
işte neler yaptıklarını izliyoruz.
12:19
Mainly what they're doing is booms and dispersants.
300
724000
2000
Yaptıkları sadece engelleyici şeritler ve seyrelticiler kullanmak.
12:21
The booms are absolutely not made for open water.
301
726000
3000
Engelleyici şeritler belli ki açık deniz için tasarlanmamış.
12:24
They don't even attempt to corral
302
729000
3000
Petrolün en yoğun olduğu yerlerde dahi
12:27
the oil where it is most concentrated.
303
732000
3000
hiçbir şeyi yakalayabildikleri, toplayabildikleri yok.
12:30
They get near shore. Look at these two boats.
304
735000
2000
Kıyıların yakınına geliyorlar. Şu iki tekneye bakın.
12:32
That one on the right is called Fishing Fool.
305
737000
3000
Sağdakinin adı Fishing Fool.
12:35
And I think, you know, that's a great name
306
740000
2000
Bence de bu hiçbir işe yaramayan
12:37
for boats that think that they're going to do anything
307
742000
3000
bir tekne için harika bir isim!
12:40
to make a dent in this by dragging a boom between them
308
745000
3000
İki tekne arasına bir şerit geriliyor.
12:43
when there are literally hundreds of thousands
309
748000
2000
Körfezde bunun gibi yüzbinlerce mil kare petrol
12:45
of square miles in the Gulf right now
310
750000
2000
suyun üzerini kaplamışken
12:47
with oil at the surface.
311
752000
2000
az bir kısmını sürüklemekle uğraşıyorlar.
12:49
The dispersants make the oil go right under the booms.
312
754000
3000
Seyrelticiler petrolün bu şeritlerin altına gitmesini sağlıyor.
12:52
The booms are only about
313
757000
2000
Fakat şeritler yalnızca
12:54
13 inches in diameter.
314
759000
2000
33 cm uzunluğunda.
12:57
So it's just absolutely crazy.
315
762000
3000
Yani gerçekten tam anlamıyla saçmalık.
13:00
Here are shrimp boats employed.
316
765000
2000
Bunlar da iş verilen karides tekneleri.
13:02
There are hundreds of shrimp boats employed to drag booms instead of nets.
317
767000
3000
Yüzlerce karides teknesi ağ yerine bu şeritlerden atmaları için işe alındı.
13:05
Here they are working.
318
770000
2000
Burada da çalışmalarınız izliyoruz.
13:07
You can see easily
319
772000
2000
Gördüğünüz gibi
13:09
that all the oily water just goes over the back of the boom.
320
774000
3000
Petrollü su şeridin hemen üzerine, arkaya geliyor.
13:12
All they're doing is stirring it.
321
777000
3000
Tüm yaptıkları bunları birbirine karıştırmak.
13:15
It's just ridiculous.
322
780000
2000
Tam anlamıyla saçmalık.
13:17
Also, for all the shoreline that has booms --
323
782000
3000
Emniyet şeridi döşeli kıyı şeritleri de
13:20
hundreds and hundreds of miles of shoreline --
324
785000
2000
ki yüzlerce mil kıyı bu durumda,
13:22
all of the shoreline that has booms,
325
787000
2000
bunların hepsi kendisine komşu,
13:24
there's adjacent shoreline that doesn't have any booms.
326
789000
3000
fakat emniyet şeridi çekilmemiş başka kıyılarla çevrili.
13:27
There is ample opportunity
327
792000
2000
Yani kirli suyun ve petrolün arkalarından
13:29
for oil and dirty water to get in behind them.
328
794000
3000
sızması için bolca fırsat mevcut.
13:32
And that lower photo, that's a bird colony that has been boomed.
329
797000
3000
Aşağıdaki fotoda, emniyet şeridine alınmaış bir kuş kolonisi var.
13:35
Everybody's trying to protect
330
800000
3000
Herkes kuş kolonilerini
13:38
the bird colonies there.
331
803000
2000
korumaya çalışıyor orada.
13:40
Well, as an ornithologist,
332
805000
3000
Fakat size bir kuşbilimci olarak
13:43
I can tell you that birds fly, and that --
333
808000
3000
kuşların uçabildiklerini söyleyebilirim!
13:46
(Laughter)
334
811000
2000
(Gülüşler)
13:50
and that booming a bird colony
335
815000
3000
Ve emniyete alınmış bu koloni
13:53
doesn't do it; it doesn't do it.
336
818000
3000
bunu başaramıyor, başaramıyor.
13:56
These birds make a living by diving into the water.
337
821000
3000
Bu kuşlar yaşamlarını suya dalarak sürdürüyorlar.
14:00
In fact,
338
825000
3000
Aslında
14:03
really what I think they should do, if anything --
339
828000
3000
bence yapabilecekleri en doğru şey, hiç olmazsa
14:06
they're trying so hard to protect those nests --
340
831000
3000
yuvaları bu kadar korumaya çalışmak yerine
14:09
actually, if they destroyed every single nest
341
834000
3000
her birini tek tek tahrip etmeleri olur.
14:12
some of the birds would leave,
342
837000
2000
Böylece kuşlardan bazıları kaçarlar
14:14
and that would be better for them this year.
343
839000
3000
ve bu yıl böylesi onlar için daha iyi olur.
14:17
As far as cleaning them,
344
842000
3000
Ne kadar temizleseler de
14:20
I don't mean to cast any aspersion
345
845000
3000
ki onları temizleyen insanlara asla
14:23
on people cleaning birds.
346
848000
2000
çamur atmıyorum.
14:25
It's really, really important
347
850000
2000
Çünkü merhamet duygularımızı harekete geçirmek
14:27
that we express our compassion.
348
852000
2000
burada çok ama çok büyük önem taşıyor.
14:29
I think that's the most important thing that people have,
349
854000
2000
Bence insanların sahip oldukları şeyler içinde en önemlisi
14:31
is compassion.
350
856000
2000
bu şefkat duygusu.
14:33
It's really important to get those images
351
858000
2000
Bu görüntüleri alıp başkalarına göstermek
14:35
and to show it.
352
860000
2000
gerçekten önemli.
14:37
But really, where are those birds going to get released to?
353
862000
3000
Fakat bu kuşlar nerede serbest bırakılacaklar sahiden?
14:40
It's like taking somebody out of a burning building,
354
865000
2000
Bu birisini yanan birbinadan çıkarıp
14:42
treating them for smoke inhalation
355
867000
2000
ciğerlerini dumandan temizleyip
14:44
and sending them back into the building, because the oil is still gushing.
356
869000
3000
sonra onları yine aynı yangının içine atmaya benziyor çünkü petrol yayılmaya devam etmekte.
14:48
I refuse to acknowledge this
357
873000
2000
Ben bunu bir kaza olarak
14:50
as anything like an accident.
358
875000
3000
adlandırmayı reddediyorum.
14:53
I think that this is the result of gross negligence.
359
878000
3000
Bence bu iğrenç bir ihmalkarlığın ürünü.
14:56
(Applause)
360
881000
5000
(Alkışlar)
15:01
Not just B.P.
361
886000
2000
Yalnız BP değil
15:03
B.P. operated
362
888000
2000
BP özensizce ve
15:05
very sloppily and very recklessly
363
890000
3000
lakaytlık içinde işletiyordu burayı
15:08
because they could.
364
893000
2000
çünkü bunu yapabilirlerdi.
15:10
And they were allowed to do so
365
895000
2000
Böyle davranabilmeleri için onlara izin verilmişti.
15:12
because of the absolute failure of oversight
366
897000
3000
Bizi koruması gereken hükümetin
15:15
of the government that's supposed to be
367
900000
3000
onların operasyonlarını takip etmek konusundaki
15:18
our government, protecting us.
368
903000
3000
büyük gafletinin sonucu bu.
15:23
It turns out that --
369
908000
2000
Ortaya çıkan şu,
15:25
you see this sign on almost every commercial vessel in the United States --
370
910000
3000
ABD'de her ticari araçta gördüğünüz şu işaret var ya,
15:28
you know, if you spilled a couple of gallons of oil,
371
913000
2000
hani, eğer birkaç galon petrol sızdırırsa aracınız
15:30
you would be in big trouble.
372
915000
2000
başınız büyük belada demektir.
15:32
And you have to really wonder
373
917000
2000
İnsan gerçekten merak ediyor
15:34
who are the laws made for,
374
919000
3000
kanunlar kimin için yapılıyor
15:37
and who has gotten above the laws.
375
922000
3000
ve kimler kanunun üzerinde.
15:40
Now there are things that we can do in the future.
376
925000
2000
Fakat gelecekte yapabileceğimiz şeyler var.
15:42
We could have the kinds of equipment that we would really need.
377
927000
3000
Gerçekten ihtiyacımız olan türden ekipmanlara sahip olabiliriz mesela.
15:45
It would not take an awful lot
378
930000
2000
birazcık daha tedarikli olmaktan
15:47
to anticipate
379
932000
2000
bir şey çıkmaz.
15:49
that after making 30,000 holes
380
934000
2000
Özellikle de Körfezin tabanında
15:51
in the sea floor of the Gulf of Mexico looking for oil,
381
936000
3000
petrol bulmak için 30 bin delik açtıktan sonra
15:54
oil might start coming out of one of them.
382
939000
2000
elbette birinden petrol çıkmaya başlayacaktır değil mi.
15:56
And you'd have some idea of what to do.
383
941000
3000
Ve siz de bu durumda ne yapacağınız hakkında bir fikir sahibi olursunuz.
15:59
That's certainly one of the things we need to do.
384
944000
3000
Bu gerçekten yapmamız gereken şeylerden birisi.
16:02
But I think we have to understand where this leak
385
947000
2000
Bu sızıntının nerede olduğunu anlamamız gerektiğini düşünüyorum
16:04
really started from.
386
949000
3000
tam olarak nerede başladığını bilmeliyiz.
16:07
It really started from the destruction
387
952000
2000
Sızıntı hükümetin orada olduğunu,
16:09
of the idea that the government is there
388
954000
3000
bizi koruyup kolladığını, çünkü bununla yükümlü olduğunu
16:12
because it's our government, meant to protect
389
957000
3000
toplum yararınız her şeyin üzerinde olduğunu düşünmemizle
16:15
the larger public interest.
390
960000
2000
başladı bu yıkım aslında.
16:21
So I think that the oil blowout,
391
966000
2000
Petrol patlaması da
16:23
the bank bailout,
392
968000
2000
bankalara verilen destek de
16:25
the mortgage crisis and all these things
393
970000
3000
morgıç krizi de, bunların hepsi de
16:28
are absolutely symptoms of
394
973000
3000
aynı sebepten kaynaklanan
16:31
the same cause.
395
976000
2000
farklı semptomlardı.
16:33
We still seem to understand
396
978000
2000
Hala polisin en azından
16:35
that at least we need the police to protect us
397
980000
3000
bizi kötü insanlardan koruduğu için
16:38
from a few bad people.
398
983000
3000
gerekli olduğunu düşünüyoruz.
16:41
And even though the police can be a little annoying at times --
399
986000
2000
Ve polis ara sıra rahatsızlık verici olabilse de
16:43
giving us tickets and stuff like that --
400
988000
2000
yani ara sıra bize ceza filan yazsa da
16:45
nobody says that we should just get rid of them.
401
990000
3000
kimse polisten kurtulmamız gerekli demiyor.
16:48
But in the entire rest of government right now
402
993000
3000
Fakat hükümetin geri kalan tüm kurumları
16:51
and for the last at least 30 years,
403
996000
2000
en azından son 30 yıl içinde
16:53
there has been a culture of deregulation
404
998000
3000
bir kontrolü kaldırma kültürü geliştirmekle meşgul.
16:56
that is caused directly
405
1001000
2000
Bu da doğrudan
16:58
by the people who
406
1003000
2000
bizim için tehlike arzeden insanların
17:00
we need to be protected from,
407
1005000
2000
hükümetimizi satın almasıyla
17:02
buying the government out from under us.
408
1007000
3000
sağlanıyor.
17:05
(Applause)
409
1010000
9000
(Alkışlar)
17:15
Now this has been a problem for a very, very long time.
410
1020000
3000
Bu çok uzun zamandır süregiden bir sorun.
17:18
You can see that
411
1023000
3000
Gördüğünüz gibi
17:21
corporations were illegal at the founding of America,
412
1026000
2000
Amerika kurulurken şirketler kanun dışıydı.
17:23
and even Thomas Jefferson complained
413
1028000
3000
Hatta Thomas Jefferson bunların küstahça
17:26
that they were already
414
1031000
3000
kanunlara meydan okumalarından
17:29
bidding defiance to the laws of our country.
415
1034000
3000
yakınıyordu.
17:33
Okay, people who say
416
1038000
2000
Muhafazakar olduklarını
17:35
they're conservative,
417
1040000
2000
söyleyen insanlar
17:37
if they really wanted to be
418
1042000
2000
eğer gerçekten muhafazakar ve
17:39
really conservative and really patriotic,
419
1044000
2000
vatansever olmak istiyorlarsa
17:41
they would tell these corporations
420
1046000
2000
bu şirketlere cehenneme gitmelerini
17:43
to go to hell.
421
1048000
2000
söyleyebilmeliler.
17:45
That's what it would really mean to be conservative.
422
1050000
3000
Muhafazakar olmak aslında böyle bir şey olmalı.
17:49
So what we really need to do
423
1054000
2000
Yapmamız gereken
17:51
is regain the idea
424
1056000
2000
hükümetimizin bizim çıkarlarımız
17:53
that it's our government
425
1058000
2000
korumak için var olduğu fikrini
17:55
safeguarding our interests
426
1060000
2000
yeniden kazanmaktır.
17:57
and regain a sense of unity
427
1062000
2000
Ülkemizin doğuşunu sağlayan
17:59
and common cause in our country
428
1064000
2000
fakat artık kaybettiğimiz
18:01
that really has been lost.
429
1066000
2000
birlik olam duygumuzu yeniden kazanmaktır.
18:04
I think there are signs of hope.
430
1069000
2000
Umut verici işaretler olduğunu düşünüyorumç
18:06
We seem to be waking up a little bit.
431
1071000
2000
Yavaş da olsa artık uyanmaya başladık.
18:08
The Glass-Steagall Act --
432
1073000
2000
Bizi Büyük Buhran'a sebep olan şeylerden
18:10
which was really to protect us from the kind of thing
433
1075000
2000
yani bankaların boşaltılmasından,
18:12
that caused the recession to happen,
434
1077000
2000
onlara mali yardım verilmesini gerektiren
18:14
and the bank meltdown
435
1079000
2000
tüm bu gibi şeylerden koruyan
18:16
and all that stuff that required the bailouts --
436
1081000
2000
ve 1933'te yürürlüğe konan
18:18
that was put in effect in 1933,
437
1083000
2000
Glass-Seagull kanun paketi
18:20
was systematically destroyed.
438
1085000
3000
o zamandan beri sistematik olarak aşındırıldı.
18:23
Now there's a mood to put some of that stuff
439
1088000
2000
Şimdi ise bu kanunların bir kısmı
18:25
back in place,
440
1090000
2000
yeniden yerine konuluyor.
18:27
but the lobbyists are already there
441
1092000
2000
Fakat lobiciler şimdiden hizalarını aldılar
18:29
trying to weaken the regulations
442
1094000
2000
yasa tasarısı geçtikten hemen sonra
18:31
after the legislation has just passed.
443
1096000
3000
kuralları gevşetmeye çalışmaya başladılar bile.
18:34
So it's a continued fight.
444
1099000
2000
Sonuç olarak bu devam eden bir savaştır.
18:36
It's a historic moment right now.
445
1101000
2000
Şu an ise tarihi bir andır.
18:38
We're either going to have an absolutely
446
1103000
2000
Ya tam anlamıyla
18:40
unmitigated catastrophe
447
1105000
2000
körfezdeki sızıntıyla birlikte
18:42
of this oil leak in the Gulf,
448
1107000
2000
dinmek bilmeyen bir felakete sürükleneceğiz
18:44
or we will make the moment we need out of this,
449
1109000
2000
ya da bugün pek çok insanın farketmiş olduğu gibi
18:46
as many people have noted today.
450
1111000
2000
bu felaket anını ihtiyaç duyduğumuz çıkış için bir dönemece dönüştüreceğiz.
18:48
There's certainly a common theme
451
1113000
2000
Kesinlikle hepimiz için ortak olan nokta
18:50
about needing to make the moment out of this.
452
1115000
2000
bu felaketin tarihte önemli bir anı teşkil etmesi.
18:52
We've been through this before
453
1117000
2000
Bunları daha önce de yaşadık.
18:54
with other ways of offshore drilling.
454
1119000
2000
kıyılarımızın açıkları daha önce de farklı biçimlerde sondajlandı.
18:56
The first offshore wells were called whales.
455
1121000
3000
Denizden ilk çektiğimiz şeylerin adı balina idi.
18:59
The first offshore drills were called harpoons.
456
1124000
3000
Denizdeki ilk delicilerimizin adı zıpkındı.
19:02
We emptied the ocean of the whales at that time.
457
1127000
3000
O zamanlar okyanuslarda balina bırakmamıştık.
19:05
Now are we stuck with this?
458
1130000
2000
Aynı yolun yolcusu olmaya devam mı edeceğiz?
19:07
Ever since we lived in caves,
459
1132000
2000
Mağaradalarda yaşadığımız zamanlardan bu yana
19:09
every time we wanted any energy,
460
1134000
2000
ne zaman enerjiye ihtiyaç duysak
19:11
we lit something on fire, and that is still what we're doing.
461
1136000
3000
bir şeyleri ateşe veriyoruz ve hala da yaptığımız bu.
19:14
We're still lighting something on fire
462
1139000
2000
Hala enerjiye her ihtiyaç duyduğumuzda
19:16
every time we want energy.
463
1141000
3000
bir şeyler yakıyoruz.
19:19
And people say
464
1144000
2000
İnsanlar temiz enerjiye
19:21
we can't have clean energy
465
1146000
2000
sahip olamayacağımızı, bunun çok pahalı olduğunu
19:23
because it's too expensive.
466
1148000
3000
söylüyorlar.
19:26
Who says it's too expensive?
467
1151000
2000
Kim diyor çok pahalı olduğunu?
19:28
People who sell us fossil fuels.
468
1153000
2000
Bize fosil yakıt satanlar söylüyor bunu.
19:30
We've been here before with energy,
469
1155000
3000
Daha önce enerji konusu için buradaydık
19:33
and people saying the economy
470
1158000
2000
ve insanlar ekonominin
19:35
cannot withstand a switch,
471
1160000
2000
köklü bir değişime dayamamayacağını
19:37
because the cheapest energy was slavery.
472
1162000
3000
çünkü en ucuz enerjinin kölelik olduğunu söylüyordu.
19:40
Energy is always a moral issue.
473
1165000
3000
Enerji her zaman ahlaki bir konu olmuştur.
19:43
It's an issue that is moral right now.
474
1168000
2000
Şimdi de etik bir mesele olmaya devam ediyor.
19:45
It's a matter of right and wrong.
475
1170000
2000
Neyin doğru neyin yanlış olduğu meselesi bu.
19:47
Thank you very much.
476
1172000
2000
Çok teşekkür ediyorum.
ABOUT THE SPEAKER
Carl Safina - Ecologist, writerCarl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature.
Why you should listen
Carl Safina explores how the ocean is changing and what those changes mean for wildlife and for people.
Safina is author of seven books, including Song for the Blue Ocean, which was a New York Times Notable Book of the Year, Eye of the Albatross, Voyage of the Turtle and The View From Lazy Point. Safina is founding president of The Safina Center at Stony Brook University, where he also co-chairs the University's Alan Alda Center for Communicating Science. A winner of the 2012 Orion Award and a MacArthur Prize, among others, his work has been featured in outlets such as The New York Times, National Geographic, CNN.com and The Huffington Post, and he hosts “Saving the Ocean” on PBS.
His latest book, Beyond Words: What Animals Think And Feel, explores the inner lives of animals.
Carl Safina | Speaker | TED.com