TEDGlobal 2010
Eric Berlow: Simplifying complexity
Eric Berlow: Si kompleksiteti rrjedh deri tek thjeshtësia
Filmed:
Readability: 4.8
1,361,116 views
Ekologjisti Eric Berlow nuk ndihet i tejngarkuar kur atij i shfaqën sisteme komplekse. Ai e di se më shumë informacione mund të na cojne tek një zgjidhje me e thjeshtë. Duke ilustruar keshillat dhe truket për të zbërthyer cështjet e mëdha, ai e zbërtheu informacionin grafit në strategjin e Shteteve të Bashkuara në Afganistan deri tek disa pika elementare.
Eric Berlow - Ecologist
TED Senior Fellow Eric Berlow studies ecology and networks, exposing the interconnectedness of our ecosystems with climate change, government, corporations and more. Full bio
TED Senior Fellow Eric Berlow studies ecology and networks, exposing the interconnectedness of our ecosystems with climate change, government, corporations and more. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Do you ever feel completely overwhelmed
0
0
2000
A ndiheni ndonjëher komplet i kompleksuar
00:17
when you're faced with a complex problem?
1
2000
3000
kur përpara ju shfaqet një problem kompleks?
00:20
Well, I hope to change that in less than three minutes.
2
5000
3000
Mirë, shpresoj për ta ndryshuar atë në më pak se tre minuta.
00:23
So, I hope to convince you that complex
3
8000
2000
Pra mendoj se do t'ju bindë juve se kompleksimi
00:25
doesn't always equal complicated.
4
10000
2000
nuk është gjithmonë i barabart më kompleksivitetin.
00:27
So for me, a well-crafted baguette, fresh out of the oven,
5
12000
3000
Pra për mua një buqet me lule, sapo e marre nga lulishtja
00:30
is complex,
6
15000
2000
është komplekse,
00:32
but a curry onion green olive poppy cheese bread
7
17000
2000
mirepo një qep me vaj të ulliri me një buke me djathë
00:34
is complicated.
8
19000
3000
është e kompleksuar.
00:37
I'm an ecologist, and I study complexity. I love complexity.
9
22000
3000
Unë jam ekologjist dhe studioj kompleksivitetin. E dashuroj kompleksivitetin.
00:40
And I study that in the natural world, the interconnectedness of species.
10
25000
3000
Dhe e studioj atë në botën natyrale, ndërlidhjet e specieve.
00:43
So here's a food web,
11
28000
2000
Pra këtu është një ushqim i web-it,
00:45
or a map of feeding links between species
12
30000
2000
apo një hartë ushqyese lidhjesh ndermjet specieve
00:47
that live in Alpine Lakes in the mountains of California.
13
32000
3000
të cilat jetojnë në liqenet e Alpeve në malet e Kalifornis.
00:50
And this is what happens to that food web
14
35000
2000
Dhe kjo është se cfar ndodh me ushqimet e web-it
00:52
when it's stocked with non-native fish that never lived there before.
15
37000
2000
kur është e stokuar ne peshqit - jo vendas të cilët nuk kane jetuar kurre atje më parë.
00:54
All the grayed-out species disappear.
16
39000
2000
Te gjithë speciet e gjelbëruara u zhduken.
00:56
Some are actually on the brink of extinction.
17
41000
2000
Disa prej tyre janë në buzë të zhdukjes..
00:58
And lakes with fish have more mosquitos, even though they eat them.
18
43000
3000
Dhe liqenet me peshq kanë me shume mushkonja, edhe pse ata i hanë ato.
01:01
These effects were all unanticipated,
19
46000
2000
Këto efekte të gjitha ishin të pa-anticipuara,
01:03
and yet we're discovering they're predictable.
20
48000
2000
dhe akoma ne jemi duke zbuluar parashikimin e tyre.
01:05
So I want to share with you a couple key insights
21
50000
2000
Pra, dëshiroj të ndaj me ju disa elemente kyc
01:07
about complexity we're learning from studying nature
22
52000
2000
rreth kompleksivitetit që jemi duke e mësuar kur studiojmë natyren
01:09
that maybe are applicable to other problems.
23
54000
3000
që ndoshta janë të pranueshme edhe për problemet tjera.
01:13
First is the simple power of good visualization tools
24
58000
2000
Së pari është problemi i parë i veglave të vizualizimit
01:15
to help untangle complexity
25
60000
2000
për të ndihmuar ne zbutjen e kompleksivitetit
01:17
and just encourage you to ask questions you didn't think of before.
26
62000
3000
dhe vetem për t'ju inkurajuar për të berë pyetje të cilat nuk i kishit menduar më parë.
01:20
For example, you could plot the flow of carbon
27
65000
3000
Për shembull, ju mund te kompletoni rrjedhen e karbonit
01:23
through corporate supply chains in a corporate ecosystem,
28
68000
3000
nepermjet zinxhirit te furnizimit te korporates ne nje sistem te korporatave,
01:26
or the interconnections of habitat patches
29
71000
2000
apo ndërlidhjet e shprehive me arnimet
01:28
for endangered species in Yosemite National Park.
30
73000
3000
për speciet e përfunduar në parkun nacional Yosemite.
01:31
The next thing is that if you want to predict
31
76000
2000
Gjëja tjetër eshte qe nese dëshironi te predikoni
01:33
the effect of one species on another,
32
78000
2000
efektin e njëres specie në tjetren,
01:35
if you focus only on that link,
33
80000
2000
po të fokusoheni vetem në këtë lidhje,
01:37
and then you black box the rest,
34
82000
2000
dhe nuk shihni fare të tjerat,
01:39
it's actually less predictable
35
84000
2000
faktikisht është më pak e parashikueshme
01:41
than if you step back, consider the entire system -- all the species, all the links --
36
86000
3000
sesa po ta hidhni një sy dhe ta konsideroni të gjithë sistemin -- të gjitha speciet, të gjitha lindhjet ---
01:44
and from that place,
37
89000
2000
nga ai vend,
01:46
hone in on the sphere of influence that matters most.
38
91000
2000
mprehur në sferen e ndikimit qe ka me shume rendesi.
01:48
And we're discovering, with our research,
39
93000
2000
Dhe ne jemi duke e zbuluar, me kërkimet tona,
01:50
that's often very local to the node you care about
40
95000
2000
qe kjo shpesh eshte shume lokale ne nyjen qe ju intereson
01:52
within one or two degrees.
41
97000
2000
me një apo dy shkallë.
01:54
So the more you step back, embrace complexity,
42
99000
2000
Pra sa më teper që shikoni nga pas, e perqafoni kompleksivitetin,
01:56
the better chance you have of finding simple answers,
43
101000
2000
aq më shumë shance keni për të gjetur përgjigje të thjeshta,
01:58
and it's often different than the simple answer that you started with.
44
103000
3000
dhe shpesh është më ndryshe sesa një përgjigjëje e thjeshte të cilen ju e keni filluar.
02:02
So let's switch gears and look at a really complex problem
45
107000
3000
Keshtu qe le të nderrojmë marshet dhe ti shikojmë tek keto probleme komplekse
02:05
courtesy of the U.S. government.
46
110000
3000
me mirësjelljen e qeveris së shteteve të bashkuara të Amerikes.
02:08
This is a diagram of the U.S. counterinsurgency strategy in Afghanistan.
47
113000
3000
Ky është diagrami i SHBA-se në strategjin e sigurise në Afganistan.
02:11
It was front page of the New York Times a couple months ago.
48
116000
3000
Ishte në faqen e parë te New York times disa muaj më parë.
02:14
Instantly ridiculed by the media
49
119000
2000
Vazhdimisht i kritikuar nga media
02:16
for being so crazy complicated.
50
121000
2000
per të qenit marrëzisht i komplikuar.
02:18
And the stated goal was to increase popular support
51
123000
2000
Dhe qëllimi ishte për të rritur popullaritetin e përkrahjes
02:20
for the Afghan government.
52
125000
2000
për qeverine Afgane.
02:22
Clearly a complex problem,
53
127000
2000
Pastersisht një problem kompleks,
02:24
but is it complicated?
54
129000
2000
por a është ky i komplikuar?
02:26
Well, when I saw this in the front page of the Times,
55
131000
2000
Epo, kur e pashë këtë në faqen e parë të Times,
02:28
I thought, "Great. Finally something I can relate to.
56
133000
2000
Mendova "Mirë. Me ne fund dicka që unë mund ta lidh.
02:30
I can sink my teeth into this."
57
135000
2000
Une mund te zhys dhembet e mi ne kete."
02:32
So let's do it. So here we go for the first time ever,
58
137000
3000
Pra le ta bejmë. Keshtu qe ja ku fillojmë për her të parë,
02:35
a world premiere view of this spaghetti diagram as an ordered network.
59
140000
3000
një premier boterore e shikimit të diagramit të spagetit si një rrjet i porositur.
02:38
The circled node is the one we're trying to influence --
60
143000
2000
Nyja kryesore eshte ajo te cilen ne jemi duke provuar ta influencojmë --
02:40
popular support for the government.
61
145000
2000
përkrahjen e popullit per qeverinë.
02:42
And so now we can look one degrees, two degrees,
62
147000
2000
Dhe tani ne mund te shikojmë një shkalle, dy shkallë,
02:44
three degrees away from that node
63
149000
2000
tri shkallë largë nga nyja
02:46
and eliminate three-quarters of the diagram outside that sphere of influence.
64
151000
3000
dhe te elminojme tri të katërten e diagramit jashte sferes së influences.
02:49
Within that sphere,
65
154000
2000
Brenda asaj sfere,
02:51
most of those nodes are not actionable, like the harshness of the terrain,
66
156000
3000
shumica e këtyre nyjeve nuk janë aktive, sikurse mospërshtatja e terenit,
02:54
and a very small minority are actual military actions.
67
159000
3000
dhe shumë pak minoritete gjenden brenda veprimeve ushtarake.
02:57
Most are non-violent and they fall into two broad categories:
68
162000
3000
Shumica jane jo te dhunshem dhe po bien në këto dy kategori:
03:01
active engagement with ethnic rivalries and religious beliefs
69
166000
3000
pjesmarrësit aktive me rivale etnike dhe besime fetare
03:04
and fair, transparent economic development
70
169000
2000
dhe dicka e drejte, një transparence ne zhvillimet ekonomike
03:06
and provisioning of services.
71
171000
2000
dhe sigurimit te sherbimeve.
03:08
I don't know about this, but this is what I can decipher from this diagram
72
173000
3000
Nuk e di për këtë, por kjo është ajo që mund të nxjerr nga diagrami
03:11
in 24 seconds.
73
176000
2000
në 24 sekonda.
03:13
When you see a diagram like this, I don't want you to be afraid.
74
178000
2000
Kur ju shihni një diagram sikurse ky, unë nuk dua që ju të frikesoheni.
03:15
I want you to be excited. I want you to be relieved.
75
180000
3000
Dëshiroj që ju të kenaqeni. Dua qe ju te cliroheni.
03:18
Because simple answers may emerge.
76
183000
2000
Sepse përgjigjet e thjeshta mund të shfaqen.
03:20
We're discovering in nature that simplicity often lies
77
185000
2000
Ne jemi duke e zbuluar qe thjeshtësia shpesh genjen
03:22
on the other side of complexity.
78
187000
2000
ne anën tjeter të kompleksivitetit.
03:24
So for any problem, the more you can zoom out and embrace complexity,
79
189000
3000
Pra për secilin problem, sa më teper që ta nxjerrësh jashte e ta perqafosh kompleksivitetin,
03:27
the better chance you have of zooming in
80
192000
2000
me shume shance keni per te zmadhuar brenda
03:29
on the simple details that matter most.
81
194000
2000
në detajet e thjeshta të cilat kane më së shume rëndësi.
03:31
Thank you.
82
196000
2000
Faliminderit.
03:33
(Applause)
83
198000
3000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Eric Berlow - EcologistTED Senior Fellow Eric Berlow studies ecology and networks, exposing the interconnectedness of our ecosystems with climate change, government, corporations and more.
Why you should listen
Eric Berlow is an ecologist and network scientist who specializes in not specializing. A TED Senior Fellow, Berlow is recognized for his research on food webs and ecological networks and for creative approaches to complex problems. He was the founding director of the University of California's first environmental science center inside Yosemite National Park, where he continues to develop data-driven approaches to managing natural ecosystems.
In 2012 Berlow founded Vibrant Data Labs, which builds tools to use data for social good. Berlow's current projects range from helping spark an egalitarian personal data economy to protecting endangered amphibians in Yosemite to crowd-sourcing novel insights about human creativity. Berlow holds a Ph.D. from Oregon State University in marine ecology.
Eric Berlow | Speaker | TED.com