TEDxEast
Sarah Kay: How many lives can you live?
Filmed:
Readability: 3.5
1,362,376 views
Spoken-word poet Sarah Kay was stunned to find she couldn’t be a princess, ballerina and astronaut all in one lifetime. In this talk, she delivers two powerful poems that show us how we can live other lives.
(Filmed at TEDxEast.)
Sarah Kay - Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
(Singing) I see the moon.
The moon sees me.
The moon sees me.
0
609
4688
(Şarkı) Ayı görüyorum.
Ay beni görüyor.
Ay beni görüyor.
00:21
The moon sees somebody that I don't see.
1
6296
5268
Ay birisini görüyor benim göremediğim.
00:27
God bless the moon, and God bless me.
2
12708
5643
Tanrı ayı kutsasın ve Tanrı beni kutsasın.
00:34
And God bless the somebody
that I don't see.
that I don't see.
3
19243
5412
Ve Tanrı göremediğim o birisini kutsasın.
00:40
If I get to heaven, before you do,
4
25673
5658
Eğer cennete gidersem senden önce,
00:46
I'll make a hole and pull you through.
5
31987
5783
Bir delik açacağım ve seni oradan çekeceğim.
00:52
And I'll write your name on every star,
6
38083
5469
Ve adını her yıldızın üzerine yazacağım,
00:58
and that way the world
7
44062
2642
ve böylece dünya
01:02
won't seem so far.
8
47356
3282
çok uzak görünmeyecek.
01:05
The astronaut will not be at work today.
9
51079
3691
Astronot bugün çalışmayacak.
01:10
He has called in sick.
10
55111
1656
Hastaymış.
01:11
He has turned off his cell phone,
his laptop, his pager, his alarm clock.
his laptop, his pager, his alarm clock.
11
56791
5128
Telefonunu, laptopunu, çağrı cihazını ve
alarm saatini kapattı.
alarm saatini kapattı.
01:16
There is a fat yellow cat
asleep on his couch,
asleep on his couch,
12
61943
3149
Kanepesinde uyuyan sarı şişman
bir kedi,
bir kedi,
01:20
raindrops against the window
13
65116
1744
pencereye yağmur damlaları
çarpıyor,
çarpıyor,
01:21
and not even the hint
of coffee in the kitchen air.
of coffee in the kitchen air.
14
66884
3715
ve mutfağın havasında kahvenin izi bile yok.
01:25
Everybody is in a tizzy.
15
70623
1249
Herkesin kafası karışmış.
01:26
The engineers on the 15th floor have
stopped working on their particle machine.
stopped working on their particle machine.
16
71896
3946
15. kattaki mühendisler partikül makineleri
üzerinde çalışmayı bıraktılar.
üzerinde çalışmayı bıraktılar.
01:30
The anti-gravity room is leaking,
17
75866
1778
Yer çekimsiz oda sızdırıyor,
01:32
and even the freckled kid with glasses,
18
77668
1880
ve hatta işi, sadece çöpü çıkarmak olan,
01:34
whose only job is to take
out the trash, is nervous,
out the trash, is nervous,
19
79572
2674
çilli ve gözlüklü çocuk bile gergin,
01:37
fumbles the bag, spills
a banana peel and a paper cup.
a banana peel and a paper cup.
20
82270
2709
çantayı düşürdü, muz kabuklarını ve
kağıt bardakları döktü.
kağıt bardakları döktü.
01:39
Nobody notices.
21
85003
1422
Kimse fark etmiyor.
01:41
They are too busy recalculating
what this all mean for lost time.
what this all mean for lost time.
22
86449
3425
Onlar bunların hepsinin kayıp zaman için ne anlama
geldiğinin yeniden hesaplanmasıyla meşgul.
geldiğinin yeniden hesaplanmasıyla meşgul.
01:44
How many galaxies
are we losing per second?
are we losing per second?
23
89898
2032
Saniyede kaç galaksi
kaybediyoruz?
kaybediyoruz?
01:46
How long before next rocket
can be launched?
can be launched?
24
91954
2050
Sonraki roketin gönderilmesine
ne kadar var?
ne kadar var?
01:48
Somewhere an electron
flies off its energy cloud.
flies off its energy cloud.
25
94028
2871
Bir yerlerde bir elektron
yörüngesinden çıkıyor.
yörüngesinden çıkıyor.
01:51
A black hole has erupted.
26
96923
1966
Bir kara delik patladı.
01:53
A mother finishes setting
the table for dinner.
the table for dinner.
27
98913
2301
Bir anne masayı
akşam yemeği için hazırlamayı bitiriyor.
akşam yemeği için hazırlamayı bitiriyor.
01:56
A Law & Order marathon is starting.
28
101238
2061
"Law & Order" dizisi başlıyor.
01:58
The astronaut is asleep.
29
103323
2221
Astronot uyuyor.
02:00
He has forgotten to turn off his watch,
30
105568
1903
Kendi bileğine, metalik vuruşlarla
tıklayan
tıklayan
02:02
which ticks, like a metal
pulse against his wrist.
pulse against his wrist.
31
107495
2751
saatini kapatmayı unuttu.
02:05
He does not hear it.
32
110270
1575
Onu duymuyor.
02:06
He dreams of coral reefs and plankton.
33
111869
3049
Rüyasında mercan kayalıkları ve
planktonlar görüyor.
planktonlar görüyor.
02:09
His fingers find
the pillowcase's sailing masts.
the pillowcase's sailing masts.
34
114942
3139
Parmakları yastık kılıfında
yelken direklerini buldu.
yelken direklerini buldu.
02:13
He turns on his side,
opens his eyes at once.
opens his eyes at once.
35
118105
3068
Kendi tarafına döndü
ve bir anda gözlerini açtı.
ve bir anda gözlerini açtı.
02:16
He thinks that scuba divers must have
the most wonderful job in the world.
the most wonderful job in the world.
36
121197
4730
Dalgıçların dünyadaki en müthiş işe
sahip olduklarını düşünüyor.
sahip olduklarını düşünüyor.
02:20
So much water to glide through!
37
125951
2843
İçinde süzülecek çok sular var...
02:25
(Applause)
38
131070
5228
(Alkış)
02:31
Thank you.
39
136322
1781
Teşekkür ederim.
02:33
When I was little, I could
not understand the concept
not understand the concept
40
138127
4101
Ben küçükken,
"tek bir hayatınız var"
"tek bir hayatınız var"
02:37
that you could only live one life.
41
142996
2045
konseptini anlayamıyordum.
02:40
I don't mean this metaphorically.
42
145560
1580
Bunu mecazi olarak kastetmiyorum.
02:42
I mean, I literally thought
that I was going to get to do
that I was going to get to do
43
147164
2951
Benim kastettiğim, benim gerçekten
düşündüğüm şey:
düşündüğüm şey:
02:45
everything there was to do
44
150433
2046
yapılacak her şeyi yapacak,
02:47
and be everything there was to be.
45
152503
2596
olunacak her şeyi olacaktım.
02:50
It was only a matter of time.
46
155123
1404
Bu, sadece zaman meselesiydi.
02:51
And there was no limitation
based on age or gender
based on age or gender
47
156899
3024
Ve yaşa veya cinsiyete veya ırka
veya hatta uygun zaman periyoduna
veya hatta uygun zaman periyoduna
02:54
or race or even appropriate time period.
48
159947
3087
dayalı bir kısıtlama yoktu.
02:57
I was sure that I was going
to actually experience
to actually experience
49
163058
3451
Eminim ki, bir insan hakları hareketi lideri
03:01
what it felt like to be a leader
of the civil rights movement
of the civil rights movement
50
166533
3794
veya kuraklık boyunca çiftlikte yaşayan
on yaşındaki çocuk,
on yaşındaki çocuk,
03:05
or a ten-year old boy living
on a farm during the dust bowl
on a farm during the dust bowl
51
170351
3634
veya Çin'deki Tang imparatoru
03:08
or an emperor of the Tang
dynasty in China.
dynasty in China.
52
174009
3618
olmanın nasıl hissettirdiğini gerçekten
tecrübe edecektim.
tecrübe edecektim.
03:12
My mom says that when people asked me
53
177651
2001
Annem, insanlar bana büyünce ne olmak
istediğimi sorduklarında
istediğimi sorduklarında
03:14
what I wanted to be when I grew up,
my typical response was:
my typical response was:
54
179676
3579
prenses-balerin-astronot
olmak istiyorum şeklinde
olmak istiyorum şeklinde
03:18
princess-ballerina-astronaut.
55
183279
1768
cevapladığımı söyler.
03:20
And what she doesn't understand
is that I wasn't trying to invent
is that I wasn't trying to invent
56
185458
3145
Ve annemin anlamadığı şey
ben birleşik süper bir meslek
ben birleşik süper bir meslek
03:23
some combined super profession.
57
188627
1983
icat etmeye çalışmıyordum.
03:25
I was listing things I thought
I was gonna get to be:
I was gonna get to be:
58
190634
3377
Olacağımı düşündüğüm şeyleri
listeliyordum:
listeliyordum:
03:28
a princess and a ballerina
and an astronaut.
and an astronaut.
59
194035
3061
bir prenses, bir balerin ve bir astronot.
03:32
and I'm pretty sure the list
probably went on from there.
probably went on from there.
60
197120
2739
Ve eminim liste
böylece devam edecekti.
böylece devam edecekti.
03:34
I usually just got cut off.
61
199883
1998
Genellikle sadece engellendim.
03:36
It was never a question
of if I was gonna get to do something
of if I was gonna get to do something
62
201905
2866
Bu asla , bir şeyi yapmaya başlayıp
başlamayacağım sorunu değil,
başlamayacağım sorunu değil,
03:39
so much of a question of when.
63
204795
2060
daha çok ne zaman yapacağım sorunuydu.
03:42
And I was sure that if I was going
to do everything,
to do everything,
64
207278
2477
Ve eminim ki
eğer her şeyi yapacak olsaydım,
eğer her şeyi yapacak olsaydım,
03:44
that it probably meant I had
to move pretty quickly,
to move pretty quickly,
65
209779
2436
sanırım bunun anlamı çok hızlı
hareket etmem gerekeceğiydi,
hareket etmem gerekeceğiydi,
03:47
because there was a lot
of stuff I needed to do.
of stuff I needed to do.
66
212239
2246
çünkü yapmam gereken bir çok
şey vardı.
şey vardı.
03:49
So my life was constantly
in a state of rushing.
in a state of rushing.
67
214509
2270
Bu nedenle benim hayatım sürekli
bir koşuşturma halindeydi.
bir koşuşturma halindeydi.
03:51
I was always scared
that I was falling behind.
that I was falling behind.
68
216803
2167
Sürekli geride kalacağımdan
korkuyordum.
korkuyordum.
03:53
And since I grew up
in New York City, as far as I could tell,
in New York City, as far as I could tell,
69
218994
3380
Ve New York şehrinde büyüdüğüm için,
anlatabildiğim kadarıyla,
anlatabildiğim kadarıyla,
03:57
rushing was pretty normal.
70
222398
1826
koşuşturma oldukça normaldi.
04:00
But, as I grew up, I had
this sinking realization,
this sinking realization,
71
225128
3635
Fakat, büyürken, artık tek bir hayattan
fazlasını yaşamayacağım
fazlasını yaşamayacağım
04:04
that I wasn't gonna get to live
any more than one life.
any more than one life.
72
229108
4290
düşüncesine kapıldım.
04:08
I only knew what it felt like
to be a teenage girl
to be a teenage girl
73
233422
3006
Sadece, New York şehrinde
genç bir kız olmanın
genç bir kız olmanın
04:11
in New York City,
74
236452
1151
nasıl hissettirdiğini biliyordum,
04:12
not a teenage boy in New Zealand,
75
237627
2291
Yeni Zellanda'da genç bir erkek
olmanın değil
olmanın değil
04:14
not a prom queen in Kansas.
76
239942
3077
veya Kansas'ta bir kraliçe olmanın.
04:17
I only got to see through my lens.
77
243043
1921
Sadece kendi lenslerimden görebilirdim.
04:19
And it was around this time
that I became obsessed with stories,
that I became obsessed with stories,
78
244988
3308
Ve hikayelere olan takıntım
yaklaşık bu zamanlarda başladı,
yaklaşık bu zamanlarda başladı,
04:23
because it was through stories
that I was able to see
that I was able to see
79
248320
3127
çünkü kısa ve mükemmel olmasa da,
hikayeler sayesinde
hikayeler sayesinde
04:26
through someone else's lens,
however briefly or imperfectly.
however briefly or imperfectly.
80
251471
3722
bir başkasının gözleriyle
görebiliyordum.
görebiliyordum.
04:30
And I started craving hearing
other people's experiences
other people's experiences
81
255589
3112
Ve diğer insanların tecrübelerini
dinlemeye çabalamaya başladım
dinlemeye çabalamaya başladım
04:33
because I was so jealous
that there were entire lives
that there were entire lives
82
258725
3563
çünkü alsa yaşayamayacağım hayatlar
olduğundan
olduğundan
04:37
that I was never gonna get to live,
83
262312
1691
çok kıskançtım,
04:38
and I wanted to hear
about everything that I was missing.
about everything that I was missing.
84
264027
2675
ve kaçırdığım her şey ile ilgili
şeyleri duymak istiyordum.
şeyleri duymak istiyordum.
04:41
And by transitive property,
85
266726
1294
Ve geçici mülkiyetle,
04:42
I realized that some people
were never gonna get to experience
were never gonna get to experience
86
268044
3229
bazı insanlar, New York şehrinde
genç bir kız olmanın nasıl hissettirdiğini
genç bir kız olmanın nasıl hissettirdiğini
04:46
what it felt like to be a teenage girl
in New York city.
in New York city.
87
271297
2684
asla tecrübe edemezlerdi.
04:48
Which meant that they weren't gonna know
88
274005
1905
Bunun anlamı;
ilk öpücüğünüzden sonra
ilk öpücüğünüzden sonra
04:50
what the subway ride
after your first kiss feels like,
after your first kiss feels like,
89
275934
3222
metro ile giderken nasıl hissettiğinizi
04:54
or how quiet it gets when its snows.
90
279180
2818
veya kar yağarken ne kadar sessiz
olduğunu bilemeyeceklerdi.
olduğunu bilemeyeceklerdi.
04:56
And I wanted them to know,
I wanted to tell them.
I wanted to tell them.
91
282022
2612
Ama onlara anlatmak istediklerimi
bilmelerini istedim.
bilmelerini istedim.
04:59
And this became the focus of my obsession.
92
284658
2427
Ve bu benim takıntımın odak noktası oldu.
05:02
I busied myself telling stories
and sharing stories and collecting them.
and sharing stories and collecting them.
93
287109
3625
Ben hikaye anlatma, hikayeleri paylaşma
ve onları toplama ile meşgul oldum.
ve onları toplama ile meşgul oldum.
05:05
And it's not until recently
94
290758
1984
Ve son zamanlara kadar
05:07
that I realized that
I can't always rush poetry.
I can't always rush poetry.
95
292766
4309
sürekli şiir ile meşgul olamayacağımı
anlamadım.
anlamadım.
05:12
In April for National Poetry Month,
there's this challenge
there's this challenge
96
297666
3338
Ulusal şiir ayı nisanda,
şiir topluluğundaki
şiir topluluğundaki
05:15
that many poets in the poetry
community participate in,
community participate in,
97
301028
3118
birçok şairin katıldığı
meydan okuma vardı,
meydan okuma vardı,
05:19
and its called the 30/30 Challenge.
98
304170
2064
ve buna 30/30 meydan okuma
dendi.
dendi.
05:21
The idea is you write a new poem
99
306551
2722
Fikir şuydu; nisan ayı boyunca
05:24
every single day
for the entire month of April.
for the entire month of April.
100
309297
2937
her gün yeni bir şiir yazacaksınız.
05:27
And last year, I tried it
for the first time
for the first time
101
312916
2056
Ve geçen yıl, bunu ilk defa
denedim
denedim
05:29
and was thrilled by the efficiency
at which I was able to produce poetry.
at which I was able to produce poetry.
102
314996
4150
ve şiir yazabilme verimliliğimle
heyecanlandım.
heyecanlandım.
05:34
But at the end of the month, I looked
back at these 30 poems I had written
back at these 30 poems I had written
103
319765
3610
Fakat ayın sonunda, yazdığım
bu otuz şiire baktım ve
bu otuz şiire baktım ve
05:38
and discovered that they were
all trying to tell the same story,
all trying to tell the same story,
104
323399
4019
bunların hepsinin aynı hikayeyi
anlatmaya çalıştığını fark ettim.
anlatmaya çalıştığını fark ettim.
05:42
it had just taken me 30 tries to figure
out the way that it wanted to be told.
out the way that it wanted to be told.
105
327442
4809
Bu, söylenmek isteneni ortaya koymak için
30 denememden ibaretti.
30 denememden ibaretti.
05:47
And I realized that this is probably true
of other stories on an even larger scale.
of other stories on an even larger scale.
106
332275
3921
Ve anladım ki bu muhtemelen, daha
geniş ölçekteki diğer hikayelerin de gerçekliği.
geniş ölçekteki diğer hikayelerin de gerçekliği.
05:51
I have stories that I have
tried to tell for years,
tried to tell for years,
107
336220
2428
Yıllardan beri anlatmaya çalıştığım
hikayelerim var,
hikayelerim var,
05:53
rewriting and rewriting and constantly
searching for the right words.
searching for the right words.
108
338672
4388
yeniden yeniden yazdığım ve
ve sürekli doğru kelimeleri aradığım.
ve sürekli doğru kelimeleri aradığım.
05:57
There's a French poet and essayist
by the name of Paul Valéry
by the name of Paul Valéry
109
343084
3285
Paul Valéry adında Fransız şair ve
makale yazarı var,
makale yazarı var,
06:01
who said a poem is never
finished, it is only abandoned.
finished, it is only abandoned.
110
346393
3476
"Şiir hiçbir zaman bitmez,
ancak vazgeçilir" der.
ancak vazgeçilir" der.
Ve bu beni korkutmuştur
06:05
And this terrifies me
111
350178
1151
06:06
because it implies that I could keep
re-editing and rewriting forever
re-editing and rewriting forever
112
351353
3379
çünkü bu, yeniden düzenleme ve
yeniden yazmamın sonsuza dek sürebileceği
yeniden yazmamın sonsuza dek sürebileceği
06:09
and its up to me to decide
when a poem is finished
when a poem is finished
113
354756
3453
anlamına gelir ve şiirin ne zaman biteceği
06:13
and when I can walk away from it.
114
358233
2111
ve ondan ne zaman uzaklaşacağım
bana kalmıştır.
bana kalmıştır.
06:15
And this goes directly against
my very obsessive nature
my very obsessive nature
115
360978
2707
Ve bu da, doğrudan, benim,
doğru cevabı, mükemmel kelimeyi
doğru cevabı, mükemmel kelimeyi
06:18
to try to find the right answer
and the perfect words and the right form.
and the perfect words and the right form.
116
363709
3619
ve doğru formu bulma
takıntıma ulaşır.
takıntıma ulaşır.
06:22
And I use poetry in my life,
117
367352
2081
Hayatımda şiiri, yön bulmama
ve işleri halletmeme
ve işleri halletmeme
06:24
as a way to help me navigate
and work through things.
and work through things.
118
369457
2712
yardım etmenin bir yolu olarak kullanıyorum.
06:27
But just because I end the poem,
doesn't mean that I've solved
doesn't mean that I've solved
119
372193
3206
Fakat sadece şiiri bitirmiş olmam
kafamı karıştıran şeyleri
kafamı karıştıran şeyleri
06:30
what it was I was puzzling through.
120
375423
1984
çözdüğüm anlamına gelmez.
06:32
I like to revisit old poetry
121
378001
1834
Eski şiirlere tekrar bakmaktan hoşlanıyorum,
06:34
because it shows me exactly
where I was at that moment
where I was at that moment
122
379859
3815
çünkü bu bana tam olarak
o anda nerede olduğumu
o anda nerede olduğumu
06:38
and what it was I was trying to navigate
123
383698
1913
ve bulmaya çalıştığım şeyi
06:40
and the words that I chose to help me.
124
385635
2134
ve bana yardım etmesi için seçtiğim kelimeleri
gösteriyor.
gösteriyor.
Şimdi, yıllar yıllar boyunca
sürüncemede bıraktığım
sürüncemede bıraktığım
06:43
Now, I have a story
125
388468
1353
06:44
that I've been stumbling
over for years and years
over for years and years
126
389845
2849
bir hikayem var,
06:47
and I'm not sure if I've found
the prefect form,
the prefect form,
127
392718
2650
ve mükemmel formu buldum mu?...
06:50
or whether this is just one attempt
128
395392
1992
yoksa hala sadece bir taslak mı, emin değilim.
06:52
and I will try to rewrite it later
in search of a better way to tell it.
in search of a better way to tell it.
129
397408
3745
ve onu anlatmanın daha iyi bir yolunu ararken,
daha sonra yeniden yazmaya çalışacağım.
daha sonra yeniden yazmaya çalışacağım.
06:56
But I do know that later, when I look back
130
401177
3000
Fakat daha sonra geriye baktığımda
şunu bileceğim ki:
şunu bileceğim ki:
06:59
I will be able to know that
this is where I was at this moment
this is where I was at this moment
131
404201
3999
Bu kelimelerle, burada, bu salonda, sizinle
07:03
and this is what I was trying to navigate,
132
408224
2199
şu anda bulunduğum yer...
07:05
with these words, here,
in this room, with you.
in this room, with you.
133
410447
2827
işte aradığım şey de tam olarak buydu.
07:11
So --
134
416105
1150
Bu nedenle--
07:13
Smile.
135
418652
1500
Gülümse.
07:20
It didn't always work this way.
136
425310
1484
Her zaman bu şekilde yürümez.
07:22
There's a time you had
to get your hands dirty.
to get your hands dirty.
137
427874
2407
Ellerinizi kirletmek zorunda kaldığınız
bir zaman var.
bir zaman var.
07:25
When you were in the dark,
for most of it, fumbling was a given.
for most of it, fumbling was a given.
138
430305
3785
Siz karanlıkta iken,
birçoğu için beceriksizlik Allah vergisiydi.
birçoğu için beceriksizlik Allah vergisiydi.
07:29
If you needed more
contrast, more saturation,
contrast, more saturation,
139
434416
3396
Daha fazla karşıtlığa, daha fazla doyurmaya,
07:32
darker darks and brighter brights,
140
437836
2103
siyahın daha siyahına, parlağın daha parlağına
ihtiyaç olsaydı,
ihtiyaç olsaydı,
07:34
they called it extended development.
141
439963
2697
Buna genişletilmiş gelişme denirdi.
07:37
It meant you spent longer inhaling
chemicals, longer up to your wrist.
chemicals, longer up to your wrist.
142
442684
3302
Bu, içinize daha fazla kimyasal
çekmenize, daha fazla bileğinize kalmış.
çekmenize, daha fazla bileğinize kalmış.
07:40
It wasn't always easy.
143
446010
1292
Her zaman bu kadar kolay değildi.
07:42
Grandpa Stewart was a Navy photographer.
144
447937
2770
Büyükbabam Stewart deniz kuvvetlerinde
fotoğrafçıydı.
fotoğrafçıydı.
07:45
Young, red-faced
with his sleeves rolled up,
with his sleeves rolled up,
145
450731
2944
Genç, kırmızı yüzlü, kolları kıvrılmış
07:48
fists of fingers like fat rolls of coins,
146
453699
2628
yumruğu sıkılı, kalın madeni para rulosu gibi,
07:51
he looked like Popeye
the sailor man come to life.
the sailor man come to life.
147
456351
2820
Denizci Temel Reis canlanmış
gibi görünüyor.
gibi görünüyor.
07:54
Crooked smile, tuft of chest hair,
148
459195
2417
Çarpık gülümseme, bir tutam göğüs kılı,
07:56
he showed up to World War II,
with a smirk and a hobby.
with a smirk and a hobby.
149
461636
3381
Sırıtması ve hobisiyle 2. Dünya Savaşı'nda
ortaya çıktı.
ortaya çıktı.
07:59
When they asked him if he knew
much about photography,
much about photography,
150
465041
2666
Fotoğraf hakkında çok şey biliyor musun?
diye sorduklarında,
diye sorduklarında,
08:02
he lied, learned to read
Europe like a map,
Europe like a map,
151
467731
3288
Yalan söyledi, Avrupayı harita gibi
okumayı öğrendi,
okumayı öğrendi,
08:05
upside down, from the height
of a fighter plane,
of a fighter plane,
152
471043
3190
yukarıdan aşağıya,
jetlerin yüksekliğinden
jetlerin yüksekliğinden
08:09
camera snapping, eyelids flapping
153
474257
2501
kamera yakalaması,
göz kapaklarının kırpışması,
göz kapaklarının kırpışması,
08:11
the darkest darks and brightest brights.
154
476782
2215
en karanlık karanlık,
en aydınlık aydınlık.
en aydınlık aydınlık.
08:13
He learned war like he could
read his way home.
read his way home.
155
479021
2986
Evinin yolunu öğrendiği gibi
savaşı öğrendi.
savaşı öğrendi.
08:17
When other men returned,
they would put their weapons out to rest,
they would put their weapons out to rest,
156
482520
3104
Diğer adamlar döndüğünde,
dinlenmek için silahlarını dışarıya bıraktılar,
dinlenmek için silahlarını dışarıya bıraktılar,
08:20
but he brought the lenses
and the cameras home with him.
and the cameras home with him.
157
485648
2627
fakat o lenslerini ve kamerasını
kendisiyle birlikte evine getirdi.
kendisiyle birlikte evine getirdi.
08:23
Opened a shop, turned it
into a family affair.
into a family affair.
158
488299
3063
Bir dükkan açtı,
bunu aile işine dönüştürdü.
bunu aile işine dönüştürdü.
08:26
My father was born into this
world of black and white.
world of black and white.
159
491386
3420
Benim babam bu siyah-beyazın dünyasında
doğdu.
doğdu.
08:29
His basketball hands learned
the tiny clicks and slides
the tiny clicks and slides
160
494830
3170
Onun basketbol elleri
küçük klik ve çerçeve içindeki
küçük klik ve çerçeve içindeki
08:32
of lens into frame, film into camera,
161
498024
2571
lensin slaytlarını, kamera içindeki filmi,
08:35
chemical into plastic bin.
162
500619
1477
plastik kutu içindeki kimyasalı
öğrendi.
öğrendi.
08:37
His father knew the equipment
but not the art.
but not the art.
163
502120
2824
Onun babası aletleri biliyordu
fakat sanatı değil.
fakat sanatı değil.
08:40
He knew the darks but not the brights.
164
505308
1843
O karanlığı biliyordu fakat
aydınlığı değil.
aydınlığı değil.
08:42
My father learned the magic,
spent his time following light.
spent his time following light.
165
507175
3675
Benim babam sihri öğrendi,
zamanını ışığı takip ederek geçirdi.
zamanını ışığı takip ederek geçirdi.
08:45
Once he traveled across the country
to follow a forest fire,
to follow a forest fire,
166
510874
3634
Bir defa bir orman yangınını takip etmek için
ülke genelinde yolculuğa çıktı,
ülke genelinde yolculuğa çıktı,
08:49
hunted it with his camera for a week.
167
514532
2555
bir hafta boyunca kamerası ile
peşinden koştu.
peşinden koştu.
08:52
"Follow the light," he said.
168
517929
1452
"Işığı takip et" derdi.
08:54
"Follow the light."
169
519698
1176
"Işığı takip et."
08:55
There are parts of me
I only recognize from photographs.
I only recognize from photographs.
170
520898
3173
Sadece fotoğraflardan bildiğim
bana ait olan şeyler var.
bana ait olan şeyler var.
08:58
The loft on Wooster Street
with the creaky hallways,
with the creaky hallways,
171
524095
2706
Wooster Caddesindeki gıcırtılı koridorlarıyla
çatı katı,
çatı katı,
09:01
the twelve-foot ceilings,
white walls and cold floors.
white walls and cold floors.
172
526825
2700
Altı metrelik tavanlar,
beyaz duvarlar ve soğuk zeminler.
beyaz duvarlar ve soğuk zeminler.
09:04
This was my mother's home,
before she was mother.
before she was mother.
173
529549
2799
Burası, annemin anne olmadan
önceki evi.
önceki evi.
09:07
Before she was wife, she was artist.
174
532372
2857
Eş olmadan önce
annem bir sanatçıydı.
annem bir sanatçıydı.
09:10
And the only two rooms in the house,
175
535253
1739
Ve, her tarafta tavana uzanan
duvarlar
duvarlar
09:11
with walls that reached
all the way up to the ceiling,
all the way up to the ceiling,
176
537016
2531
ve açılıp kapanan kapılar
ile birlikte
ile birlikte
09:14
and doors that opened and closed,
177
539571
1587
evdeki iki oda,
09:16
were the bathroom and the darkroom.
178
541182
2261
banyo ve karanlık oda idi.
09:18
The darkroom she built herself,
179
543814
2079
Kendi yaptığı karanlık oda,
09:20
with custom-made stainless steel sinks,
an 8x10 bed enlarger
an 8x10 bed enlarger
180
545917
4595
özel yapım paslanmaz çelik lavabosu
el krikosuyla açılıp-kapanan 8x10 luk yatak,
09:25
that moved up and down
by a giant hand crank,
by a giant hand crank,
181
550536
2412
rengi dengelenmiş ışıklar bankosu,
09:27
a bank of color-balanced lights,
182
552972
1683
09:29
a white glass wall for viewing prints,
183
554679
1965
baskıları izlemek için beyaz cam duvar,
09:31
a drying rack that moved
in and out from the wall.
in and out from the wall.
184
556668
2342
duvardan içeri ve dışarı hareket edebilen
kurutma askısıyla birlikte.
kurutma askısıyla birlikte.
09:33
My mother built herself a darkroom.
185
559034
2086
Annem kendine bir karanlık oda yaptı.
09:36
Made it her home.
186
561144
1263
Onu da kendine ev yaptı.
09:37
Fell in love with a man
with basketball hands,
with basketball hands,
187
562431
2660
Basketbol elleri olan bir adama aşık oldu,
09:40
with the way he looked at light.
188
565115
1880
ışığa baktığı şekilde.
09:42
They got married. Had a baby.
189
567375
2083
Evlendiler, çocukları oldu.
09:44
Moved to a house near a park.
190
569482
2190
Parkın yakınındaki eve taşındılar.
09:46
But they kept the loft on Wooster Street
191
571696
1913
Fakat Wooster caddesindeki çatı katını
doğum günü partileri ve
doğum günü partileri ve
09:48
for birthday parties and treasure hunts.
192
573633
2549
hazine avı için
tutmaya devam ettiler.
tutmaya devam ettiler.
09:51
The baby tipped the grayscale,
193
576206
2404
Bebek gri skalaya yavaşça dokundu,
09:53
filled her parents' photo albums
with red balloons and yellow icing.
with red balloons and yellow icing.
194
578634
3635
aile albümünü kırmızı şekerler ve
sayı pasta kreması ile doldurdu.
sayı pasta kreması ile doldurdu.
09:57
The baby grew into a girl
without freckles,
without freckles,
195
582293
2769
Çilleri olmayan bir genç kız oldu,
09:59
with a crooked smile,
196
585086
1492
eğri gülüşüyle,
10:01
who didn’t understand why her friends
did not have darkrooms in their houses,
did not have darkrooms in their houses,
197
586602
4460
kendi arkadaşlarının evinde niçin karanlık oda
bulunmadığını anlayamadan,
bulunmadığını anlayamadan,
10:05
who never saw her parents kiss,
198
591086
1912
anne babasının öpüştüklerini,
10:07
who never saw them hold hands.
199
593022
1532
el ele tutuştuklarını hiç göremeden.
10:09
But one day, another baby showed up.
200
595006
1738
Fakat bir gün, başka bir bebek çıkageldi.
10:11
This one with perfect straight
hair and bubble gum cheeks.
hair and bubble gum cheeks.
201
596768
3183
Bu defa mükemmel düzgün saçları
ve sakız balonu yanaklarıyla.
ve sakız balonu yanaklarıyla.
10:14
They named him sweet potato.
202
599975
1626
Tatlı patates diye çağırdılar.
10:16
When he laughed, he laughed so loudly
203
601625
1932
Güldüğünde, çok yüksek sesle gülüyordu
10:18
he scared the pigeons on the fire escape
204
603581
2158
yangın merdivenindeki güvercinleri
korkutuyordu.
korkutuyordu.
10:20
And the four of them lived
in that house near the park.
in that house near the park.
205
605763
2976
Ve dördü hep beraber parkın yakınındaki
evde yaşıyorlardı.
evde yaşıyorlardı.
10:23
The girl with no freckles,
the sweet potato boy,
the sweet potato boy,
206
608763
2555
Çilleri olmayan kız,
tatlı patates erkek,
tatlı patates erkek,
10:26
the basketball father and darkroom mother
207
611342
2126
basketbol baba ve karanlık oda anne
10:28
and they lit their candles
and said their prayers,
and said their prayers,
208
613492
2628
ve kandillerini yaktılar
ve dualarını okudular
ve dualarını okudular
10:31
and the corners of the photographs curled.
209
616144
2054
ve fotoğrafların köşesi büküldü.
10:33
One day, some towers fell.
210
618959
2508
Bir gün, bazı kuleler düştü.
10:36
And the house near the park
became a house under ash, so they escaped
became a house under ash, so they escaped
211
621491
3729
Ve parkın yakınındaki ev, küllerin altındaki
ev oldu, bu yüzden sırt çantalarında
ev oldu, bu yüzden sırt çantalarında
10:40
in backpacks, on bicycles to darkrooms
212
625244
3263
bisiklet üstünde karanlık odaya kaçtılar.
Fakat Wooster sokağındaki çatı katı
bir sanatçı için yapılmıştı,
bir sanatçı için yapılmıştı,
10:43
But the loft of Wooster Street
was built for an artist,
was built for an artist,
213
628531
2829
10:46
not a family of pigeons,
214
631384
2754
güvercinlerin ailesi için değil,
10:49
and walls that do not reach the ceiling
do not hold in the yelling
do not hold in the yelling
215
634162
3372
ve tavana ulaşmayan duvarlar
süslemeleri tutmuyor
süslemeleri tutmuyor
10:52
and the man with basketball hands
put his weapons out to rest.
put his weapons out to rest.
216
637558
4242
ve basketbol elli adam dinlenmek için
silahlarını dışarı bıraktı.
silahlarını dışarı bıraktı.
10:56
He could not fight this war,
and no maps pointed home.
and no maps pointed home.
217
641824
3239
Bu savaşı yapamazdı,
ve hiç bir harita evi işaret etmiyordu.
ve hiç bir harita evi işaret etmiyordu.
11:00
His hands no longer fit his camera,
218
645442
2199
Elleri artık kamerasına uymuyordu,
11:02
no longer fit his wife's,
219
647665
1587
eşinin elleri de,
11:04
no longer fit his body.
220
649276
1436
vücuduna da uymuyordu.
11:06
The sweet potato boy mashed
his fists into his mouth
his fists into his mouth
221
651299
2684
Tatlı patates çocuk yumruklarını
ağzına tıktı
ağzına tıktı
11:08
until he had nothing more to say.
222
654007
1573
ta ki söyleyecek bir şeyi kalmayana kadar.
11:10
So, the girl without freckles
went treasure hunting on her own.
went treasure hunting on her own.
223
655604
3298
Ve, çilleri olmaya kız
kendi hazine avına gitti.
kendi hazine avına gitti.
11:14
And on Wooster Street, in a building
with the creaky hallways
with the creaky hallways
224
659497
3411
Ve Wooster sokağında,
gıcırtılı koridorlu binada
gıcırtılı koridorlu binada
11:17
and the loft with the 12-foot ceilings
225
662932
1828
ve 6 metrelik tavanlı çatı katında
11:19
and the darkroom with too many sinks
226
664784
1968
ve dengelenmiş ışıklar bankosunun altındaki
çok fazla lavabolu karanlık odada
çok fazla lavabolu karanlık odada
11:21
under the color-balanced lights,
she found a note,
she found a note,
227
666776
2522
raptiye ile tutturulmuş,
kulelerden önceki zamanda,
kulelerden önceki zamanda,
11:24
tacked to the wall with a thumb-tack,
left over from a time before towers,
left over from a time before towers,
228
669322
4253
bebeklerden önceki zamanda
11:28
from the time before babies.
229
673933
2631
tutturulmuş bir not buldu.
11:31
And the note said: "A guy sure loves
the girl who works in the darkroom."
the girl who works in the darkroom."
230
676588
4932
Notta: "Bir adam, karanlık odada çalışan kadını
kesinlikle seviyor" yazıyordu.
kesinlikle seviyor" yazıyordu.
11:37
It was a year before my father
picked up a camera again.
picked up a camera again.
231
682758
2952
Babam kamerayı tekrar eline almadan
bir yıl önceydi.
bir yıl önceydi.
11:41
His first time out, he followed
the Christmas lights,
the Christmas lights,
232
686238
2538
İlk molası, yılbaşı ışıklarını takip etti,
11:43
dotting their way through
New York City's trees,
New York City's trees,
233
688800
2483
New York ağaçları boyunca
yolunu işaretledi,
yolunu işaretledi,
11:46
tiny dots of light, blinking out at him
from out of the darkest darks.
from out of the darkest darks.
234
691307
4699
ışığın küçük noktaları, en karanlık karanlıktan
ona göz kırpıyordu.
ona göz kırpıyordu.
11:50
A year later he traveled
across the country to follow a forest fire
across the country to follow a forest fire
235
696030
3898
Bir yıl sonra, bir hafta süren
bir orman yangınının peşinde
bir orman yangınının peşinde
11:54
stayed for a week hunting
it with his camera,
it with his camera,
236
699952
2512
kamerasıyla ülkeyi dolaştı,
11:57
it was ravaging the West Coast
237
702488
1852
18 tekerlekli kamyonları yutarak
11:59
eating 18-wheeler trucks in its stride.
238
704364
2230
batı yakasını bitiren yangının.
12:01
On the other side of the country,
239
706618
1579
Ülkenin diğer tarafında,
12:03
I went to class and wrote a poem
in the margins of my notebook.
in the margins of my notebook.
240
708221
3358
derse gittim ve defterimin
kenarlarına bir şiir yazdım.
kenarlarına bir şiir yazdım.
12:06
We have both learned the art of capture.
241
711603
1960
İkimiz de yakalama sanatını
öğrenmiştik.
öğrenmiştik.
12:08
Maybe we are learning
the art of embracing.
the art of embracing.
242
714059
2853
Belki yüzleşme sanatını da öğreniyoruz.
12:11
Maybe we are learning
the art of letting go.
the art of letting go.
243
716936
3103
Belki bırakma sanatını da öğreniyoruz.
12:16
(Applause)
244
721357
4666
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kay - PoetA performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool.
Why you should listen
Plenty of 14-year-old girls write poetry. But few hide under the bar of the famous Bowery Poetry Club in Manhattan’s East Village absorbing the talents of New York’s most exciting poets. Not only did Sarah Kay do that -- she also had the guts to take its stage and hold her own against performers at least a decade her senior. Her talent for weaving words into poignant, funny, and powerful performances paid off.
Sarah holds a Masters degree in the art of teaching from Brown University and an honorary doctorate in humane letters from Grinnell College. Her first book, B, was ranked the number one poetry book on Amazon.com. Her second book, No Matter the Wreckage, is available from Write Bloody Publishing.
Sarah also founded Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Project VOICE runs performances and workshops to encourage people to engage in creative self-expression in schools and communities around the world.
Sarah Kay | Speaker | TED.com