TEDxImperialCollege
John Graham-Cumming: The greatest machine that never was
John Graham-Cumming: Hiç yapılmamış en büyük makine
Filmed:
Readability: 3.9
1,242,570 views
Bilgisayar bilimi 30'lu yıllarda başladı... 1830'lu yıllarda. John Graham-Cumming'in anllatığı hikayede Charles Babbage'ın buhar gücüyle ve mekanik olarak çalışan analitik makinasını, Lord Byron'nun matematikçi kızı olan Ada Lovelace'nın bu aletin basit hesaplamalardan daha fazlasını yapabilceğini görmesini ve bilgisayarların geleceğini hayal edebilmesini anlatıyor (TEDxImperialCollege'da kaydetilmiştir.)
John Graham-Cumming - Computer programmer
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions. Full bio
Computer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So the machine I'm going to talk you about
0
106
1424
Sizinle bir makine ile ilgili konuşmak istiyorum
00:17
is what I call the greatest machine that never was.
1
1530
1674
bana göre dünyanın en büyük makinesi
00:19
It was a machine that was never built,
2
3204
1999
hiç yapılmamış bir makine
00:21
and yet, it will be built.
3
5203
2380
ama yapılacak
00:23
It was a machine that was designed
4
7583
1992
Bilgisayar hakkında düşünülmeden önce
00:25
long before anyone thought about computers.
5
9575
2351
tasarlanmış olan bir makine.
00:27
If you know anything about the history of computers,
6
11926
2149
Bilgisayarları tarihi hakkında birşeyler biliyorsanız,
00:29
you will know that in the '30s and the '40s,
7
14075
2520
30'lu ve 40'lı yıllara da neler olduğunu bilirsiniz,
00:32
simple computers were created
8
16595
2555
basit bilgisayarlar yapılmıştı
00:35
that started the computer revolution we have today,
9
19150
2793
ve bu günümüz bilgisayar devrimini başlatmıştı,
00:37
and you would be correct,
10
21943
1286
bu doğru olabilir ancak,
00:39
except for you'd have the wrong century.
11
23229
2482
yanlış yüzyılda olduğu hariç.
00:41
The first computer was really designed
12
25711
1640
İlk bilgisayar tasarımları,
00:43
in the 1830s and 1840s, not the 1930s and 1940s.
13
27351
3672
1930 ve 1940'larda değil 1830 ve 1840'lı yıllarda yapılmıştı.
00:46
It was designed, and parts of it were prototyped,
14
31023
2328
Tasarımı yapıldı, prototip
00:49
and the bits of it that were built are here
15
33351
2136
ve parçalar burada yapılmıştı
00:51
in South Kensington.
16
35487
1993
Güney Kensington'da.
00:53
That machine was built by this guy, Charles Babbage.
17
37480
3319
Bu makine Charles Babbage tarafından yapılmıştı
00:56
Now, I have a great affinity for Charles Babbage
18
40799
1756
Kendimi Charles Babbage'a çok benzetirim,
00:58
because his hair is always completely unkempt like this
19
42555
2609
çünkü saçları her zaman böyle dağınıktı,
01:01
in every single picture. (Laughter)
20
45164
2341
bütün resimlerinde... (Gülüşmeler)
01:03
He was a very wealthy man, and a sort of,
21
47505
1847
Çok zengindi.
01:05
part of the aristocracy of Britain,
22
49352
2013
İngiltere aristokrasisinin içindeydi.
01:07
and on a Saturday night in Marylebone,
23
51365
2339
bir cumartesi gecesi Marylebone'da
01:09
were you part of the intelligentsia of that period,
24
53704
2431
Dönemin istihbaratı içindeyseniz
01:12
you would have been invited round to his house
25
56135
1496
onun evine davet edilmişseniz,
01:13
for a soiree — and he invited everybody:
26
57631
2959
Akşam partisi için - o herkesi davet etmişti.
01:16
kings, the Duke of Wellington, many, many famous people —
27
60590
3432
Krallar, Wellington Dükü, çok sayıda mehşur insan,
01:19
and he would have shown you one of his mechanical machines.
28
64022
2521
ve size mekanik makinelerini gösterirdi.
01:22
I really miss that era, you know, where you could
29
66543
3040
o çağları çok özlüyorum,çünkü
01:25
go around for a soiree and see a mechanical computer
30
69583
2348
bir akşam partisine gidip mekanik bir bilgisayar
01:27
get demonstrated to you. (Laughter)
31
71931
1113
görebilirdiniz. (Gülüşmeler)
01:28
But Babbage, Babbage himself was born
32
73044
3266
Ama Babbage, 18. yüzyılın
01:32
at the end of the 18th century,
33
76310
1734
sonlarına doğru doğmuştu.
01:33
and was a fairly famous mathematician.
34
78044
2044
ve çok meşhur bir matematikçiydi.
01:35
He held the post that Newton held at Cambridge,
35
80088
3143
O Cambridge'de bir zamanlar Newton'un bulunduğu
01:39
and that was recently held by Stephen Hawking.
36
83231
2512
ve şimdi Stephen Hawking'in bulunduğu görevdeydi.
01:41
He's less well known than either of them because
37
85743
2855
O her ikisinden daha az biliniyor, çünkü
01:44
he got this idea to make mechanical computing devices
38
88598
3150
mekanik hesaplama cihazları fikrine sahipti
01:47
and never made any of them.
39
91748
2285
ve hiçbirini yapmadı.
01:49
The reason he never made any of them, he's a classic nerd.
40
94033
3285
Hiçbirini yapmamasını nedeni, o tam bir maymun iştahlıydı.
01:53
Every time he had a good idea, he'd think,
41
97318
2011
Ne zaman güzel bir fikir bulsa,
01:55
"That's brilliant, I'm going to start building that one.
42
99329
1448
"Bu çok güzel, bunu kesinlikle yapmalıyım.
01:56
I'll spend a fortune on it. I've got a better idea.
43
100777
2595
buna bir servet harcamalıyım. Daha da güzel bir fikrim var.
01:59
I'm going to work on this one. (Laughter) And I'm going to do this one."
44
103372
2360
Şimdi bunun üzerine çalışmalıyım (Gülüşmeler). Şimdi bunu yapmalıyım.
02:01
He did this until Sir Robert Peel, then Prime Minister,
45
105732
2880
Bunu, başbakan Sir Robert Peel
02:04
basically kicked him out of Number 10 Downing Street,
46
108612
2464
Downing caddesi 10 numaradan kovana kadar yaptı.
02:06
and kicking him out, in those days, that meant saying,
47
111076
2441
ve kovarken, o günlerde şöyle denirdi:
02:09
"I bid you good day, sir." (Laughter)
48
113517
3152
"Size iyi günler dilerim, bayım"
02:12
The thing he designed was this monstrosity here,
49
116669
1980
Tasarladığı şeyler ucube gibiydi,
02:14
the analytical engine. Now, just to give you an idea of this,
50
118649
3439
analitik makine, size bir fikir vermek için,
02:17
this is a view from above.
51
122088
1872
bu üstten görünüşü,
02:19
Every one of these circles is a cog, a stack of cogs,
52
123960
3113
her bir daire, çark dişlisi, dişli kümesi,
02:22
and this thing is as big as a steam locomotive.
53
127073
3236
ve bu şey buharlı bir lokomotif kadar büyüktür.
02:26
So as I go through this talk, I want you to imagine
54
130309
1991
bu konuşma boyunca, sizde bu devasa makineyi
02:28
this gigantic machine. We heard those wonderful sounds
55
132300
2644
hayal etmenizi istiyorum. Bu makineden çıkan muhteşem
02:30
of what this thing would have sounded like.
56
134944
1760
seslerin neye benzeyeceğini düşünün.
02:32
And I'm going to take you through the architecture of the machine
57
136704
1777
ve bu makinenin mimarisinin neye benzediğini size göstermeye çalışacağım.
02:34
— that's why it's computer architecture —
58
138481
1479
bu yüzden bilgisayar mimarisi denir.
02:35
and tell you about this machine, which is a computer.
59
139960
3327
bir bilgisayar olan , bu makine hakkında konuşacağım,
02:39
So let's talk about the memory. The memory
60
143287
3403
hafızası hakkında kouşalım,
02:42
is very like the memory of a computer today,
61
146690
2247
hafızası günümüz bilgisayarına çok benzer
02:44
except it was all made out of metal,
62
148937
2702
tamamıyla metalden yapılması hariç,
02:47
stacks and stacks of cogs, 30 cogs high.
63
151639
3544
dişli kümelerinden yapılma, 30 dişli boyunda
02:51
Imagine a thing this high of cogs,
64
155183
2070
bu yükseklikte dişlileri hayal edin
02:53
hundreds and hundreds of them,
65
157253
1755
binlerce ama binlerce
02:54
and they've got numbers on them.
66
159008
1890
üzerinde numaralar bulunmakta
02:56
It's a decimal machine. Everything's done in decimal.
67
160898
2419
ondalık bir makine, yapılan herşey ondalık sistemde.
02:59
And he thought about using binary. The problem
68
163317
1585
ikilik sistemde yapmayı düşünmüş, ancak
03:00
with using binary is that the machine would have been so
69
164902
1718
ikilik sistemde yapılacak makine o kadar uzun
03:02
tall, it would have been ridiculous. As it is, it's enormous.
70
166620
3317
saçma derecede uzun ve çok büyük olurdu.
03:05
So he's got memory.
71
169937
2059
ve hafızası var.
03:07
The memory is this bit over here.
72
171996
2407
hafıza parçaları şu kısımda
03:10
You see it all like this.
73
174403
2330
şu şekilde görebilirsiniz.
03:12
This monstrosity over here is the CPU, the chip, if you like.
74
176733
4535
şu çok büyük parça işlemci, çip de diyebilirsiniz
03:17
Of course, it's this big.
75
181268
2250
tabii ki çok büyük
03:19
Completely mechanical. This whole machine is mechanical.
76
183518
2913
tamamen mekanik. Bütün makine mekanik
03:22
This is a picture of a prototype for part of the CPU
77
186431
4141
bu işlemcinin prototip bir parçasının resmi
03:26
which is in the Science Museum.
78
190572
2139
bilim müzesinde bulunmakta
03:28
The CPU could do the four fundamental functions of arithmetic --
79
192711
3632
işlem dört temel matematiksel işlemi yapabilmekte
03:32
so addition, multiplication, subtraction, division --
80
196343
2453
ekleme, çıkarma, çarpma ve bölme
03:34
which already is a bit of a feat in metal,
81
198796
3008
bu bir metal için önemli bir özellik
03:37
but it could also do something that a computer does
82
201804
2629
aynı zamanda bilgisayarların yaptığı ama
03:40
and a calculator doesn't:
83
204433
1699
hesap makinelerinin yapamadığını yapmakta
03:42
this machine could look at its own internal memory and make a decision.
84
206132
3938
bu makine hafızasına bakıp karar verebilmelte
03:45
It could do the "if then" for basic programmers,
85
210070
2866
basit programlarda kullanılan "if-then" gibi
03:48
and that fundamentally made it into a computer.
86
212936
2140
bu temel olarak onu bir bilgisayar yapıyor.
03:50
It could compute. It couldn't just calculate. It could do more.
87
215076
4598
hesaplayabiliyor. Sadece bu değil daha fazlasının yapabiliyor
03:55
Now, if we look at this, and we stop for a minute,
88
219674
2681
Şimdi buna bakıp, bir dakika
03:58
and we think about chips today, we can't
89
222355
1871
günümüzün çiplerine bakarsak
04:00
look inside a silicon chip. It's just so tiny.
90
224226
3815
silikon çiplerin içine bakamayız çünkü çok küçükler
04:03
Yet if you did, you would see something
91
228041
1801
eğer yapabilsek buna benzer
04:05
very, very similar to this.
92
229842
1822
bir şeyler görürüz
04:07
There's this incredible complexity in the CPU,
93
231664
2947
İşlemcinin içinde inanılmaz bir karmaşıklık
04:10
and this incredible regularity in the memory.
94
234611
2692
ve hafızanın içinde inanılmaz bir düzenlilik vardır.
04:13
If you've ever seen an electron microscope picture,
95
237303
1662
Eğer bir elektron mikroskobu resmine bakabilseydiniz
04:14
you'll see this. This all looks the same,
96
238965
1969
şöyle birşey görürsünüz
04:16
then there's this bit over here which is incredibly complicated.
97
240934
2566
Burada ki parçalar inanılmaz derece karmaşıktır
04:19
All this cog wheel mechanism here is doing is what a computer does,
98
243500
3983
Bütün bu dişli mekanizması bir bilgisayarın yaptığı herşeyi yapabilir
04:23
but of course you need to program this thing, and of course,
99
247483
2093
tabii ki bu şeyi programlamız gerekir,ve
04:25
Babbage used the technology of the day
100
249576
3025
Babbage o günün teknolojisini kullanarak
04:28
and the technology that would reappear in the '50s, '60s and '70s,
101
252601
3646
ve 50'lerde, 60'larda ve 70'lerde yeniden ortaya çıkan teknolojiyi
04:32
which is punch cards. This thing over here
102
256247
2869
delikli kartları kullandı. Bu görülen
04:35
is one of three punch card readers in here,
103
259116
2824
üç adet delikli kart okuma cihazından biri
04:37
and this is a program in the Science Museum, just
104
261940
3680
ve buradan çok da uzak olmayan bilim müzesinde bulunan programlardan biri
04:41
not far from here, created by Charles Babbage,
105
265620
4393
Charles Babbage tarafından yaratıldı.
04:45
that is sitting there — you can go see it —
106
270013
1868
orada duruyor -- Gidip görebilirsiniz--
04:47
waiting for the machine to be built.
107
271881
2441
makinenin yapılmasını bekliyordu.
04:50
And there's not just one of these, there's many of them.
108
274322
3420
Ve sadece bunlardan biri değil , pek çoğu yapılmayı bekliyordu.
04:53
He prepared programs anticipating this would happen.
109
277742
3090
bunun olacağını tahmin ettiği için programları hazırladı.
04:56
Now, the reason they used punch cards was that Jacquard,
110
280832
1973
Jacquard'ın, delikli kartları kullanmasının nedeni
04:58
in France, had created the Jacquard loom,
111
282805
2172
Fransa'da, jakarlı tezgah yaratmıştı,
05:00
which was weaving these incredible patterns controlled by punch cards,
112
284977
2678
delikli kartlar tarafından denetlenen bu inanılmaz desenler dokumasıydı,
05:03
so he was just repurposing the technology of the day,
113
287655
2632
Bu yüzden o sadece günkü teknoloji tekrar kullandı,
05:06
and like everything else he did, he's using the technology
114
290287
2105
ve diğeryaptığı şeyler gibiı, o teknoloji kullanıyor
05:08
of his era, so 1830s, 1840s, 1850s, cogs, steam,
115
292392
4747
onun döneminde, yani 1830'larda, 1840'lar, 1850'ler, çarklı, buharlı,
05:13
mechanical devices. Ironically, born the same year
116
297139
3938
mekanik cihazlar. İronik olarak, aynı yıl doğan
05:16
as Charles Babbage was Michael Faraday,
117
301077
2172
Michael Faraday, Charles Babbage gibi
05:19
who would completely revolutionize everything
118
303249
2677
herşey de devrim yapacaktı
05:21
with the dynamo, transformers, all these sorts of things.
119
305926
2513
Dinamo, transformatör, tüm bu tür şeyler ile.
05:24
Babbage, of course, wanted to use proven technology,
120
308439
3158
Babbage, tabii ki, kanıtlanmış teknoloji kullanmak istedi,
05:27
so steam and things.
121
311597
1553
Buhar ve diğer şeyler.
05:29
Now, he needed accessories.
122
313150
1673
aksesuarlara ihtiyacı vardı..
05:30
Obviously, you've got a computer now.
123
314823
1672
şimdi de bilgisayarlar var.
05:32
You've got punch cards, a CPU and memory.
124
316495
2389
o zamanlar delikli kartları, işlemci ve bellek var.
05:34
You need accessories you're going to come with.
125
318884
1935
kullanabileceğin aksesuarlar gerekir.
05:36
You're not just going to have that,
126
320819
1628
Bunları bir anda elde edemezsin.
05:38
So, first of all, you had sound. You had a bell,
127
322447
2828
Mesela, ilk olarak, ses var ; bir zilin var
05:41
so if anything went wrong — (Laughter) —
128
325275
2154
Eğer bir şeyler yanlış giderse -(Kahkaha) —
05:43
or the machine needed the attendant to come to it,
129
327429
2345
veya makine için herhangi bir yardıma gerek olursa diye
05:45
there was a bell it could ring. (Laughter)
130
329774
1970
çalan bir zilin olurdu. (Kahkaha)
05:47
And there's actually an instruction on the punch card
131
331744
1536
Ve delikli kart aslında bir talimat olduğunu için
05:49
which says "Ring the bell." So you can imagine this "Ting!"
132
333280
2902
"zili çal" diyor."Ting!" diye çaldığını hayal edebilirsiniz
05:52
You know, just stop for a moment, imagine all those noises,
133
336182
2200
durun ve bütün o sesleri hayal edin
05:54
this thing, "Click, clack click click click,"
134
338382
1081
"tik, tak" seslerini
05:55
steam engine, "Ding," right? (Laughter)
135
339463
2937
Buhar motoru "ding", sesi? (Kahkaha)
05:58
You also need a printer, obviously, and everyone needs a printer.
136
342400
2435
Ayrıca yazıcıya ihtiyacınız varsa, Açıkçası, herkese bir yazıcı gerekir.
06:00
This is actually a picture of the printing mechanism for
137
344835
3008
Bu bir baskı mekanizmasının resmidir.
06:03
another machine of his, called the Difference Engine No. 2,
138
347843
2483
bu makine fark motoru No 2 adı verilen başka bir alettir.
06:06
which he never built, but which the Science Museum
139
350326
1935
oda hiç inşa edilmedi, ama Bilim Müzesi içinde
06:08
did build in the '80s and '90s.
140
352261
2171
80'li ve 90'ların içinde inşa edildi.
06:10
It's completely mechanical, again, a printer.
141
354432
2275
yine tamamen mekanik, ama, bir yazıcı.
06:12
It prints just numbers, because he was obsessed with numbers,
142
356707
2698
sadece sayıları basıyordu çünkü sayılar ile saplantıydı.
06:15
but it does print onto paper, and it even does word wrapping,
143
359405
3517
ama kağıda yazdırıyordu kelime kaydırma bile yapabiliyordu,
06:18
so if you get to the end of the line, it goes around like that.
144
362922
2772
yani satır sonuna kadar gelirseniz, böyle bir alt satır başına gelebiliyordu.
06:21
You also need graphics, right?
145
365694
1650
Ayrıca grafiklerde ihtiyacınız var, değil mi?
06:23
I mean, if you're going to do anything with graphics,
146
367344
1556
Yani, Eğer grafik ile ilgili bir şeyler yapmak istiyorsunuz.
06:24
so he said, "Well, I need a plotter. I've got a big piece of paper
147
368900
2596
bu yüzden, "Evet, bana bir çizici gerekir. Bende büyük bir kağıt parçası var,
06:27
and an ink pen and I'll make it plot."
148
371496
2108
ve bir mürekkepli kalem ve ben çizim yapacağım. "
06:29
So he designed a plotter as well,
149
373604
1830
Bu yüzden o bir çizici de tasarlanmıştır,
06:31
and, you know, at that point, I think he got pretty much
150
375434
3925
ve, bilirsiniz ki bu noktada, sanırım çok sayıda aksesuarınız var.
06:35
a pretty good machine.
151
379359
1531
oldukça iyi bir makine.
06:36
Along comes this woman, Ada Lovelace.
152
380890
2690
Bu kadın, Ada Lovelace geliyor.
06:39
Now, imagine these soirees, all these great and good comes along.
153
383580
2721
Şimdi, akşam partilerinde, tüm bunları hayal edin.
06:42
This lady is the daughter of the mad, bad
154
386301
3092
Bu Bayan çok kötü, deli
06:45
and dangerous-to-know Lord Byron,
155
389393
2422
ve tehlikeli olarak bilinen Lord Byron'un kızı,
06:47
and her mother, being a bit worried that she might have
156
391815
2520
ve annesi, kızının Lord Byron'un kötü ve çılgın huylarını
06:50
inherited some of Lord Byron's madness and badness,
157
394335
2857
miras almasından tedirgin olur ve
06:53
thought, "I know the solution: Mathematics is the solution.
158
397192
3238
Kızı için "Çözümünü biliyorum: matematik çözümdür."
06:56
We'll teach her mathematics. That'll calm her down."
159
400430
2949
"Biz ona matematik öğretiriz. ve bu onu sakinleştirir." diye düşünür.
06:59
(Laughter) Because of course,
160
403379
3756
(Kahkaha) Tabii çünkü,
07:03
there's never been a mathematician that's gone crazy,
161
407135
3915
hiç deliren bir matematikçi olmamıştı,
07:06
so, you know, that'll be fine. (Laughter)
162
411050
2401
biliyorsunuz ki, bu güzel olacak. (Kahkaha)
07:09
Everything'll be fine. So she's got this mathematical training,
163
413451
3338
Her şey iyi olacaktır.Kız matematik eğitimini alır
07:12
and she goes to one of these soirees with her mother,
164
416789
2738
ve akşam partilerinden birine annesiyle birlikte gider,
07:15
and Charles Babbage, you know, gets out his machine.
165
419527
2790
ve Charles Babbage makinesini çıkartır
07:18
The Duke of Wellington is there, you know,
166
422317
1834
Wellington Dükü, oradadır,
07:20
get out the machine, obviously demonstrates it,
167
424151
1572
makineyi göstererek, açıcka anlatıp gösterir,
07:21
and she gets it. She's the only person in his lifetime, really,
168
425723
3751
ve kız anlar.Babbage'nin hayatında
07:25
who said, "I understand what this does,
169
429474
1292
"Bu makinenin ne yaptığını anladım ve bu makinenin
07:26
and I understand the future of this machine."
170
430766
2207
geleceğini anlıyorum" diye konuşan tek kişiydi.
07:28
And we owe to her an enormous amount because we know
171
432973
3087
Bu kıza çok şey borçluyuz çünkü
07:31
a lot about the machine that Babbage was intending to build
172
436060
2977
Babbage'ın yapmaya çalıştığı bu makineyi
07:34
because of her.
173
439037
1603
bu kız sayesinde öğrendik
07:36
Now, some people call her the first programmer.
174
440640
2757
bazı insanlar onu ilk programcı olarak kabul eder
07:39
This is actually from one of -- the paper that she translated.
175
443397
3386
bu kağıt aslında kendi çevirdiği kağıtlardan biridir.
07:42
This is a program written in a particular style.
176
446783
2911
Bu belirli bir tarzda yazılmış bir programdır.
07:45
It's not, historically, totally accurate that she's the first programmer,
177
449694
3569
Tarihsel bir şekilde,kesin olarak ilk programcıdır diyemeyiz
07:49
and actually, she did something more amazing.
178
453263
2053
aslında, o daha şaşırtıcı bir şey yaptı.
07:51
Rather than just being a programmer,
179
455316
1570
Sadece bir programcı olmak yerine,
07:52
she saw something that Babbage didn't.
180
456886
2172
o ,Babbage'ın görmediği bir şey gördü.
07:54
Babbage was totally obsessed with mathematics.
181
459058
3184
Babbage tamamen matematik ile saplantılıydı.
07:58
He was building a machine to do mathematics,
182
462242
3949
matematik yapmak için bir makine inşa ediyordu
08:02
and Lovelace said, "You could do more than mathematics
183
466191
3259
Lovelace, "Bu makinede matematikten daha fazlasını
08:05
on this machine." And just as you do,
184
469450
2835
yapabilirsin dedi," ve sizin yaptığınız gibi
08:08
everyone in this room already's got a computer on them
185
472285
1625
bu odada herkesin bir bilgisayarı olduğu gibi
08:09
right now, because they've got a phone.
186
473910
2054
şimdi bir telefona sahip olduğunuz gibi
08:11
If you go into that phone, every single thing in that phone
187
475964
2228
telefonun içine bakabilseniz, içindeki herşeyin
08:14
or computer or any other computing device
188
478192
2015
ya bir bilgisayar ya da hesaplama yapan bir cihaz olduğunu
08:16
is mathematics. It's all numbers at the bottom.
189
480207
2081
matematik olduğunu. Sayı temelli olduğunu anlarsınız.
08:18
Whether it's video or text or music or voice, it's all numbers,
190
482288
4693
Bu video, metin, müzik veya ses olsun, sadece sayılar oluşur.
08:22
it's all, underlying it, mathematical functions happening,
191
486981
3980
olayın altında yatan, her şeyin matematiksel fonksiyon olduğudur.
08:26
and Lovelace said, "Just because you're doing
192
490961
2105
Lovelace dedi ki "Sadece Matematiksel işlevler
08:28
mathematical functions and symbols
193
493066
3322
ve sembolleri yapması
08:32
doesn't mean these things can't represent
194
496388
2247
onları temsil ediyor anlamına gelmez
08:34
other things in the real world, such as music."
195
498635
3353
gerçek dünyada, örneğin müzik gibi"
08:37
This was a huge leap, because Babbage is there saying,
196
501988
2734
bu büyük bir sıçrama yarattı .Babbage,
08:40
"We could compute these amazing functions and print out
197
504722
2222
"Biz bu şaşırtıcı fonksiyonları hesaplayıp
08:42
tables of numbers and draw graphs," — (Laughter) —
198
506944
3668
sayıları, grafikleri ve tabloları yazdırabiliriz. "-(Kahkaha)
08:46
and Lovelace is there and she says, "Look,
199
510612
1896
Lovelace dedi ki "Bak,
08:48
this thing could even compose music if you
200
512508
2476
Bu şey müzik bile yapabilir, eğer
08:50
told it a representation of music numerically."
201
514984
3548
ona müziği sayısal olarak gösterebilirsek"
08:54
So this is what I call Lovelace's Leap.
202
518532
1569
bu yüzden buna Lovelace sıçraması olarak adlandrıyorum
08:56
When you say she's a programmer, she did do some,
203
520101
3737
Onun bir programcı olduğunu söylerken, yaptığı bazı şeyler
08:59
but the real thing is to have said the future is going to be
204
523838
3137
önemli olan gelecekte olacak şeyleri söylemesidir.
09:02
much, much more than this.
205
526975
2196
daha fazlası
09:05
Now, a hundred years later, this guy comes along,
206
529171
2179
Yüz yıl sonra, başka bir adam çıkınca,
09:07
Alan Turing, and in 1936, and invents the computer all over again.
207
531350
5453
Alan Turing ve 1936'da bilgisayarı yeniden icat etti.
09:12
Now, of course, Babbage's machine was entirely mechanical.
208
536803
2577
Babbage'nın makine tamamen mekanikdi.
09:15
Turing's machine was entirely theoretical.
209
539380
2531
Turing'ın makinesi tamamen teorik.
09:17
Both of these guys were coming from a mathematical perspective,
210
541911
2791
Bu adamlar matematiksel bir perspektiften geliyordu,
09:20
but Turing told us something very important.
211
544702
2553
ama Turing çok önemli bir şey söyledi.
09:23
He laid down the mathematical foundations
212
547255
2935
O bilgisayar bilimini için matematiksel teorilerin
09:26
for computer science, and said,
213
550190
2113
temelleri atılmıştı, ve dedi ki,
09:28
"It doesn't matter how you make a computer."
214
552303
3187
"Nasıl bilgisayar yaptığınızın önemli yoktur."
09:31
It doesn't matter if your computer's mechanical,
215
555490
1878
Bilgisayarınızın Babbage's gibi mekanik olmasının
09:33
like Babbage's was, or electronic, like computers are today,
216
557368
4410
veya bugünkü bilgisayar gibi elektronik olmasının önemi yoktur
09:37
or perhaps in the future, cells, or, again,
217
561778
2804
yada gelecekte hücreler halinde yada
09:40
mechanical again, once we get into nanotechnology.
218
564582
3146
yeniden mekanik halde; nanoteknolojiye ulaştığımız zaman
09:43
We could go back to Babbage's machine
219
567728
2037
Babbage'nın makinesine doğru gidebiliriz
09:45
and just make it tiny. All those things are computers.
220
569765
2576
O makineyi küçültebiliriz. Bütün bu şeyler bilgisayarlardır.
09:48
There is in a sense a computing essence.
221
572341
1632
Bilgisayarların bir özü olduğunu
09:49
This is called the Church–Turing thesis.
222
573973
2005
Buna Church–Turing tezi denir.
09:51
And so suddenly, you get this link where you say
223
575978
2667
Ve bu bağlamda, bağlantı kurmak istersek
09:54
this thing Babbage had built really was a computer.
224
578645
2223
Babbage inşa ettiği bu şey gerçekten bir bilgisayardı.
09:56
In fact, it was capable of doing everything we do today
225
580868
2825
Aslında, bugünkü bilgisayarlar gibi her şeyi yapma kapasitesine sahipti,
09:59
with computers, only really slowly. (Laughter)
226
583693
4832
sadece gerçekten çok yavaş bir şekilde yapıyordu. (Gülüşmeler)
10:04
To give you an idea of how slowly,
227
588525
2106
Ne kadar yavaş olduğuna dair size fikir vereyim
10:06
it had about 1k of memory.
228
590631
3839
yaklaşık 1 k belleği vardı.
10:10
It used punch cards, which were being fed in,
229
594470
2918
Delikli kartlar kullanarak yüklemeler yapıldı.
10:13
and it ran about 10,000 times slower the first ZX81.
230
597388
5760
ve ZX81'den yaklaşık 10.000 kez daha yavaş çalışıyor.
10:19
It did have a RAM pack.
231
603148
1603
Bir RAM paketi vardı.
10:20
You could add on a lot of extra memory if you wanted to.
232
604751
3179
İsterseniz ekstra Ram ekleyebilirsiniz.
10:23
(Laughter) So, where does that bring us today?
233
607930
2326
(Kahkaha) Yani, bize bugün ne göstermektedir.?
10:26
So there are plans.
234
610256
1608
Bu yüzden planlar vardı.
10:27
Over in Swindon, the Science Museum archives,
235
611864
2933
Swindon Bilim Müzesi arşivinde,
10:30
there are hundreds of plans and thousands of pages
236
614797
1694
binlerce sayfa tutan yüzlerce plan bulunmaktadır.
10:32
of notes written by Charles Babbage about this analytical engine.
237
616491
3469
Charles Babbage tarafından bu analitik makine altyapısı hakkında yazılmış notlar.
10:35
One of those is a set of plans that we call Plan 28,
238
619960
3961
Bizim Plan 28 dediğimiz planlardan biri,
10:39
and that is also the name of a charity that I started
239
623921
2154
Aynı zamanda başlattığımız bir hayır kurumu adıdır.
10:41
with Doron Swade, who was the curator of computing
240
626075
2734
bilgisayar küratörü olan Doron Swade ile
10:44
at the Science Museum, and also the person who drove
241
628809
2239
Bilim Müzesin de ve aynı zamanda
10:46
the project to build a difference engine,
242
631048
1430
bir fark motoru projesi yapacak olan kişidir,
10:48
and our plan is to build it.
243
632478
2558
ve bizim planımız bunu inşa etmektir.
10:50
Here in South Kensington, we will build the analytical engine.
244
635036
3866
Burada South Kensington, biz analitik makine inşa edeceğiz.
10:54
The project has a number of parts to it.
245
638902
2002
Proje bölümlerden oluşur.
10:56
One was the scanning of Babbage's archive.
246
640904
2520
ilki Babbage'nın arşivi taramak,
10:59
That's been done. The second is now the study
247
643424
1922
Bu işlem tamamlandı. İkinci çalışma,
11:01
of all of those plans to determine what to build.
248
645346
3110
bu planları çalışmak. Ne yapılacağını belirlemek için.
11:04
The third part is a computer simulation of that machine,
249
648456
4444
üçüncü bölüm Bu makinenin bir bilgisayar simülasyonu yapılmasıdır,
11:08
and the last part is to physically build it at the Science Museum.
250
652900
2923
ve son bölümde fiziksel olarak Bilim Müzesi'nde inşa etmektir.
11:11
When it's built, you'll finally be able to understand how a computer works,
251
655823
2576
Yapıldığı zaman, bu bilgisayarın çalışma şeklini anlamak mümkün olacak,
11:14
because rather than having a tiny chip in front of you,
252
658399
1834
çünkü önünüzde, küçük bir çip yerine
11:16
you've got to look at this humongous thing and say, "Ah,
253
660233
2610
Bu devasa şeye bakıp, "Ah" demek lazım
11:18
I see the memory operating, I see the CPU operating,
254
662843
3335
Bellek çalıştığını görüyorum, işlemcinin çalıştığını görüyorum,
11:22
I hear it operating. I probably smell it operating." (Laughter)
255
666178
3867
Ben çalıştığını duyuyorum. Muhtemelen kokusunu alıyorum ." (Kahkaha)
11:25
But in between that we're going to do a simulation.
256
670045
2599
bu arada simülasyonları yapıyoruz.
11:28
Babbage himself wrote, he said,
257
672644
1757
Babbage kendisi yazdıklarına göre
11:30
as soon as the analytical engine exists,
258
674401
1618
analitik makine hayat geçince,
11:31
it will surely guide the future course of science.
259
676019
3704
kesinllikle bilime yol gösterecektir.
11:35
Of course, he never built it, because he was always fiddling
260
679723
1845
tabii ki asla inşa edilmedi, çünkü sürekli başka bir
11:37
with new plans, but when it did get built, of course,
261
681568
2082
işle uğraşıyordu. eğer yapılsadı...
11:39
in the 1940s, everything changed.
262
683650
3510
1940'larda, her şey değişti.
11:43
Now, I'll just give you a little taste of what it looks like
263
687160
1823
sadece neye benzediğini göstermek için,
11:44
in motion with a video which shows
264
688983
2633
hareket halinde gösteren bir video ile
11:47
just one part of the CPU mechanism working.
265
691616
4594
işlemci mekanizması çalışması göstereceğim.
11:55
So this is just three sets of cogs,
266
699210
2999
Burada sadece üç adet çark var.
11:58
and it's going to add. This is the adding mechanism
267
702209
2822
ekleme yapacaklar. Bu toplama mekanizmasıdır
12:00
in action, so you imagine this gigantic machine.
268
705031
2657
hareket halindeyken bu makineyi hayal edin.
12:03
So, give me five years.
269
707688
1159
bana beş yıl verin,
12:04
Before the 2030s happen, we'll have it.
270
708847
2344
2030 dan önce bu alete sahip olacağız
12:07
Thank you very much. (Applause)
271
711191
2970
Çok teşekkür ederim. (Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
John Graham-Cumming - Computer programmerComputer programmer John Graham-Cumming keeps geek history alive by raising awareness for it's heroes and their inventions.
Why you should listen
John Graham-Cumming received his Ph.D. in computer security from Oxford University. A peripatetic programmer, he has worked in Silicon Valley, New York, the UK, Germany and France. In 2004, his open source POPFile program won a Jolt Productivity Award. He has authored two books: The Geek Atlas, a travel companion for math and science history enthusiasts; and GNU Make Unleashed, a guide for programmers. In 2009, he spearheaded a successful petition to the British Government demanding an apology for its persecution of Alan Turing for his homosexuality. His personal blog was rated among the "top 30 science blogs" by The Times in February 2010. And in October, 2010, he founded an organization dedicated to build Charles Babbage's famous analytical engine.
John Graham-Cumming | Speaker | TED.com