TEDMED 2013
Kelli Swazey: Life that doesn't end with death
Kelli Swazey: Ölümle son bulmayan hayat
Filmed:
Readability: 5.1
1,731,286 views
Tana Toraja'da, düğünler ve doğumlar toplumu beraber tutan toplanmalardan değildir. Endonezya'nın bu bölümünde, büyük, gürültülü cenazeler toplumsal hayatın merkezini oluşturur. Antropolojist Kelli Swazey, ölen akrabaların bedenlerinin ölüdkten yıllar sonra bile bakıldığı bu kültüre bir göz atıyor. Swazey'e göre bu Batı duyarlılığına tuhaf gelse de, sevdiklerimizle aramızdaki ilişkinin nefes alma bitince sona ermeyeceği gerçeğinin en doğru yansıtıcısı olabilir.
Kelli Swazey - Anthropologist
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture. Full bio
Kelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I think it's safe to say
0
458
1818
Şunu söylemekte bir sakınca görmüyorum
00:14
that all humans will be intimate with death
1
2276
3984
bütün insanlar ölüme çok yaklaşacaklar
00:18
at least once in their lives.
2
6260
2840
en azından hayatlarında bir kere.
00:21
But what if that intimacy began
3
9100
2017
Ancak bu yakınlaşma
00:23
long before you faced your own transition
4
11117
2289
kendi hayat-ölüm geçişimizle
00:25
from life into death?
5
13406
2794
yüzleşmeden çok önce başlasa?
00:28
What would life be like
6
16200
1929
Eğer ölü biri yanınızda yaşasaydı
00:30
if the dead literally lived alongside you?
7
18129
3596
hayat nasıl olurdu acaba?
00:33
In my husband's homeland
8
21725
1926
Eşimin memleketinde
00:35
in the highlands of Sulawesi island
9
23651
2680
Sulawesi adasının dağlık arazilerinde
00:38
in eastern Indonesia,
10
26331
2027
Endonezya'nın doğusunda
00:40
there is a community of people that experience death
11
28358
2469
ölümü tek bir olay gibi değil de
00:42
not as a singular event
12
30827
2621
yavaş bir toplumsal süreç olarak yaşayan
00:45
but as a gradual social process.
13
33448
3752
bir insan topluluğu var.
00:49
In Tana Toraja,
14
37200
1797
Tana Toraja'da
00:50
the most important social moments in people's lives,
15
38997
3038
insanların hayatlarındaki en önemli
sosyal anlar
sosyal anlar
00:54
the focal points of social and cultural interaction
16
42035
3346
sosyal ve kültürel etkileşimin
odak noktaları
odak noktaları
00:57
are not weddings or births or even family dinners,
17
45381
4715
düğünler, doğumlar ve hatta
aile yemekleri değil
aile yemekleri değil
01:02
but funerals.
18
50096
2494
cenazeler.
01:04
So these funerals are characterized
19
52590
2329
Bu cenazeler,
01:06
by elaborate rituals
20
54919
1911
insanları
01:08
that tie people in a system of reciprocal debt
21
56830
3515
ölenler adına kurban edilip dağıtılan
01:12
based on the amount of animals --
22
60345
2137
hayvanların miktarına göre
01:14
pigs, chickens and, most importantly, water buffalo --
23
62482
4994
-domuz,tavuk ve en önemlisi manda-
01:19
that are sacrificed and distributed
24
67476
2683
karşılıklı bir borç sistemine bağlayan
01:22
in the name of the deceased.
25
70159
2767
ayrıntılı ritüellerle yapılıyor.
01:24
So this cultural complex surrounding death,
26
72926
3737
Yani bu kültürel, karmaşık ölümü kuşatan
01:28
the ritual enactment of the end of life,
27
76663
3628
hayatın sonunun ayin mizanseni,
01:32
has made death the most visible
28
80291
2580
ölümü, Toroja'nın manzarasının en görünür
01:34
and remarkable aspect of Toraja's landscape.
29
82871
4829
ve ilgi çekici kısmı yaptı.
01:39
Lasting anywhere from a few days
30
87700
2428
Herhangi bir yerde birkaç günden
01:42
to a few weeks,
31
90128
1840
birkaç haftaya kadar süren
01:43
funeral ceremonies are a raucous affair,
32
91968
3142
cenaze törenleri can sıkıcı olaylardır,
01:47
where commemorating someone who's died
33
95110
3042
ölen kişiyi anmak
01:50
is not so much a private sadness
34
98152
2591
o kadar kişisel bir üzüntü olmasa da
01:52
but more of a publicly shared transition.
35
100743
5068
daha çok toplumca paylaşılan
bir değişimdir.
bir değişimdir.
01:57
And it's a transition that's just as much
36
105811
2401
Ve bu değişim daha çok
02:00
about the identity of the living
37
108212
2202
ölenleri anma hakkında olduğu kadar
02:02
as it is about remembrance of the dead.
38
110414
3813
yaşamın kimliği hakkındadır da.
02:06
So every year, thousands of visitors
39
114227
2494
Bu yüzden her yıl, binlerce ziyaretçi
02:08
come to Tana Toraja to see, as it were,
40
116721
2564
Tana Toraja'yı görmeye gelir, sanki o,
02:11
this culture of death,
41
119285
2064
bu ölüm kültürü,
02:13
and for many people these grandiose ceremonies
42
121349
3586
birçok insan için bu görkemli merasimler
02:16
and the length of the ceremonies
43
124935
2758
ve bu merasimlerin uzunluğu
02:19
are somehow incommensurable
44
127693
2744
bir şekilde Batı'da
02:22
with the way that we face our own mortality in the West.
45
130437
4923
kendi faniliğimizle yüzleşmekle ölçülemez.
02:27
So even as we share death as a universal experience,
46
135360
5914
Yani ölümü evrensel bir olay gibi
paylaşsak da, dünyanın
paylaşsak da, dünyanın
02:33
it's not experienced the same way the world over.
47
141274
4142
her yerinde aynı şekilde yaşanmaz.
02:37
And as an anthropologist,
48
145416
2268
Bir antropolog olarak,
02:39
I see these differences in experience
49
147684
2462
bu farklılıkları
02:42
being rooted in the cultural and social world
50
150146
4749
çevremizeki fenomeni tanımladığımız
02:46
through which we define the phenomena around us.
51
154895
5176
kök salmış kültürel ve sosyal dünya
yoluyla görüyorum.
yoluyla görüyorum.
02:52
So where we see an unquestionable reality,
52
160071
4885
Böylece nerede kesin bir gerçekliği
02:56
death as an irrefutable biological condition,
53
164956
4923
ölümü reddedilemez bir biyolojik durum
olarak görsek,
olarak görsek,
03:01
Torajans see the expired corporeal form
54
169879
3305
Torajanlılar ömrü tükenmiş maddi formları
03:05
as part of a larger social genesis.
55
173184
3812
daha geniş bir sosyal oluşumun parçası
olarak görürler.
olarak görürler.
03:08
So again, the physical cessation of life
56
176996
4796
Ve yine, hayatın fiziksel olarak kesilmesi
03:13
is not the same as death.
57
181792
2949
ölümle aynı şey değildir.
03:16
In fact, a member of society is only truly dead
58
184741
3583
Aslında, sadece toplumun bir üyesi
geniş ailenin
geniş ailenin
03:20
when the extended family can agree upon
59
188324
3434
kararlaştırmasıyla gerçekten ölüdür
03:23
and marshal the resources necessary
60
191758
2344
ve cenaze töreni için
03:26
to hold a funeral ceremony
61
194102
1786
gerekli kaynakları beyan eder
03:27
that is considered appropriate in terms of resources
62
195888
3652
ki bu durum ölen insanın durumu için
03:31
for the status of the deceased.
63
199540
2695
gerekli kaynaklar açısından uygun olarak
düşünülür.
düşünülür.
03:34
And this ceremony has to take place
64
202235
2272
Ve bu tören tüm toplumun gözleri önünde
03:36
in front of the eyes of the whole community
65
204507
2162
herkesin katılımıyla
03:38
with everyone's participation.
66
206669
2607
olmak zorundadır.
03:41
So after a person's physical death,
67
209276
2870
Yani bir insanın fiziksel ölümünden sonra,
03:44
their body is placed in a special room
68
212146
2739
vücudu geleneksel bir mekanda olan
03:46
in the traditional residence, which is called the tongkonan.
69
214885
3056
"tongkonan" adlı özel odaya yerleştirilir.
03:49
And the tongkonan is symbolic
70
217941
2148
Tongkonan sadece ailenin kimliğinin değil,
03:52
not only of the family's identity
71
220089
4102
aynı zamanda insanın
03:56
but also of the human life cycle from birth to death.
72
224191
3697
doğumdan ölüme giden döngüsünün simgesidir.
03:59
So essentially, the shape of the building
73
227888
1899
Onun için gerçekte içinde doğduğun
04:01
that you're born into is the shape
74
229787
2044
binanın şekli, seni geçmiş zamanlara ait
04:03
of the structure which carries you
75
231831
1894
dinlenme mekanına taşıyan
04:05
to your ancestral resting place.
76
233725
3696
yapının şeklidir.
04:09
Until the funeral ceremony,
77
237421
2280
Cenaze törenine kadar,
04:11
which can be held years after a person's physical death,
78
239701
4947
ki bu kişinin fiziksel ölümünden
yıllar sonra yapılabilir,
yıllar sonra yapılabilir,
04:16
the deceased is referred to as "to makala," a sick person,
79
244648
5715
ölen kişiden "to makala",hasta kişi olarak
04:22
or "to mama," a person who is asleep,
80
250363
4343
veya "to mama",uykudaki bir kişi
olarak bahsedilir
olarak bahsedilir
04:26
and they continue to be a member of the household.
81
254706
3783
ve ev halkından biri olmaya devam ederler.
04:30
They are symbolically fed and cared for,
82
258489
3359
Bunlar sembolik olarak beslenir, bakılır
04:33
and the family at this time
83
261848
1882
ve bu arada aile
04:35
will begin a number of ritual injunctions,
84
263730
2913
çevrelerindeki geniş
04:38
which communicates to the wider community around them
85
266643
2962
bir topluma ulaşan
bir dizi ritüel tedbirler almaya başlar.
bir dizi ritüel tedbirler almaya başlar.
04:41
that one of their members is undergoing the transition
86
269605
2822
Onların üyelerinden biri
04:44
from this life into the afterlife
87
272427
3035
"Puya" olarak bilinen bu hayattan
04:47
known as Puya.
88
275462
2260
sonraki hayatın içine bir dönüşüme girer
04:49
So I know what some of you must be thinking right now.
89
277722
2722
Bazılarınızın şu an ne düşündüğünü biliyorum.
04:52
Is she really saying that these people live
90
280444
2776
Sahiden de bu insanların ölü akrabalarıyla
04:55
with the bodies of their dead relatives?
91
283220
3068
yaşadıklarını mı söylüyor?
04:58
And that's exactly what I'm saying.
92
286288
3072
Söylediğim şey tam olarak bu.
05:01
But instead of giving in to the sort of visceral reaction
93
289360
3480
Fakat duygusal bir reaksiyon vermek yerine
05:04
we have to this idea of proximity to bodies,
94
292840
3538
bu vücutlara yakınlık düşüncesinin,
05:08
proximity to death,
95
296378
2134
ölüme yakın olmanın
05:10
or how this notion just does not fit
96
298512
2520
veya bunun biyolojik ya da tıbbi olarak
05:13
into our very biological or medical
97
301032
3252
ölümü tanımlamamızla
05:16
sort of definition of death,
98
304284
2804
nasıl bağdaşmadığı düşüncesine sahibiz.
05:19
I like to think about what the Torajan way
99
307088
3087
Torajan gibi ölümü tıbbi tanımının dışında
05:22
of viewing death encompasses of the human experience
100
310175
4756
insanoğlunun deneyiminin etrafını saran
05:26
that the medical definition leaves out.
101
314931
5033
bir şey olarak düşünmeyi seviyorum
05:31
I think that Torajans socially recognize
102
319964
3741
Bence Torajanlılar genel kanı aksine
05:35
and culturally express
103
323705
3130
birçoğumuzun doğru olduğunu hisettiğimiz
05:38
what many of us feel to be true
104
326835
2462
ölümün biomedikal tanımını
05:41
despite the widespread acceptance
105
329297
2424
toplum olarak tanır
05:43
of the biomedical definition of death,
106
331721
4747
ve kültürel olarak ifade ederler,
05:48
and that is that our relationships with other humans,
107
336468
3895
ve bu diğer insanlarla ilişkilerimizdir,
05:52
their impact on our social reality,
108
340363
3506
onların sosyal gerçekliklerimizdeki etkisi
05:55
doesn't cease with the termination
109
343869
2476
vücudun fiziksel süreçlerinin
05:58
of the physical processes of the body,
110
346345
3981
sonlanmasıyla beraber sona ermez.
06:02
that there's a period of transition
111
350326
2643
ki ölüm ve yaşam arasındaki bir ilişki olarak
06:04
as the relationship between the living and the dead
112
352969
4221
dönüşüme uğrayan ama bitmeyen
06:09
is transformed but not ended.
113
357190
4853
bir geçiş süreci vardır.
06:14
So Torajans express this idea of this enduring relationship
114
362043
4838
Bu yüzden Torajanlılar devam eden
ilişki fikrini
ilişki fikrini
06:18
by lavishing love and attention
115
366881
1842
o ilişkideki en görünür sembole,
06:20
on the most visible symbol of that relationship,
116
368723
3270
insan vücuduna sevgi ve ilgi göstererek
06:23
the human body.
117
371993
1777
ifade ederler.
06:25
So my husband has fond memories
118
373770
2824
Bu yüzden eşimin merhum büyükbabasıyla
06:28
of talking to and playing with
119
376594
2546
konuştuğu, oynadığı ve genelde çevresinde
06:31
and generally being around his deceased grandfather,
120
379140
3461
olduğu birçok anısı vardır ve onun için
06:34
and for him there is nothing unnatural about this.
121
382601
3275
bunda doğal olmayan bir yan yoktur.
06:37
This is a natural part of the process
122
385876
2929
Ailenin ölen kişiyle ilişkilerinde
06:40
as the family comes to terms with the transition
123
388805
3469
bir değişime doğru yol alması
06:44
in their relationship to the deceased,
124
392274
2692
sürecin doğal bir parçasıdır,
06:46
and this is the transition from relating to the deceased
125
394966
2489
ve bu, yaşayan birini ölü olarak görmekle
06:49
as a person who's living
126
397455
2270
ölen kişiyi
06:51
to relating to the deceased
127
399725
1902
atası olarak görmek
06:53
as a person who's an ancestor.
128
401627
1826
arasındaki geçiştir.
06:55
And here you can see these wooden effigies
129
403453
2185
ve burada ataların heykellerini
06:57
of the ancestors,
130
405638
1203
görebilirsiniz,
06:58
so these are people who have already been buried,
131
406841
1591
yani bu insanlar çoktan gömülmüş,
07:00
already had a funeral ceremony.
132
408432
1466
cenaze törenleri olmuştur.
07:01
These are called tau tau.
133
409898
2910
Bunlara "tau tau" denir.
07:04
So the funeral ceremony itself
134
412808
2520
Yani cenaze töreninin kendisi
07:07
embodies this relational perspective on death.
135
415328
3896
ölümün ilişkisel görünümünü somutlaştırır.
07:11
It ritualizes the impact of death on families
136
419224
4383
Ölümün aile ve toplum üstündeki etkisini
07:15
and communities.
137
423607
2223
ritüelleştirir.
07:17
And it's also a moment of self-awareness.
138
425830
3168
Ayrıca bu bir öz farkındalık anıdır.
07:20
It's a moment when people think about who they are,
139
428998
3129
Torajan evrenbilimine göre bu anda
07:24
their place in society,
140
432127
3505
insanlar kim olduğunu
07:27
and their role in the life cycle
141
435632
2303
toplumdaki yerlerini
07:29
in accordance with Torajan cosmology.
142
437935
4193
hayat döngüsündeki rollerini düşününürler.
07:34
There's a saying in Toraja
143
442128
1654
Toraja'daki bir deyişte herkesin
07:35
that all people will become grandparents,
144
443782
3134
bir gün büyükbaba veya büyükanne
olacağı söylenir,
olacağı söylenir,
07:38
and what this means is that after death,
145
446916
2381
ve bu demektir ki ölümden sonra
07:41
we all become part of the ancestral line
146
449297
2849
bizi geçmişe ve geleceğe bağlayan
07:44
that anchors us between the past and the present
147
452146
3808
atasal çizginin bir parçası olacağız
07:47
and will define who our loved ones are into the future.
148
455954
4989
ve bu da gelecekte sevdiklerimizin
kim olduğunu gösterecek
kim olduğunu gösterecek
07:52
So essentially, we all become grandparents
149
460943
2789
Yani özünde, bizden sonra gelen
07:55
to the generations of human children
150
463732
2414
insanların nesilllerinin büyükbabası
07:58
that come after us.
151
466146
3014
ve büyükannesi olacağız.
08:01
And this metaphor of membership
152
469160
2229
Ve daha büyük bir aileye
08:03
in the greater human family
153
471389
2130
üye olma benzetmesi
08:05
is the way that children also describe
154
473519
1845
ayrıca çocukların buradan öbür dünyaya
08:07
the money that they invest
155
475364
1578
insanları taşısın diye
08:08
in these sacrificial buffaloes
156
476942
1971
kurban edilecek bufalolara
08:10
that are thought to carry people's soul
157
478913
2042
yatırdığı paraları
08:12
from here to the afterlife,
158
480955
2170
tanımlamanın bir yoludur,
08:15
and children will explain
159
483125
1586
ve çocuklar buna
08:16
that they will invest the money in this
160
484711
2579
para yatıracaklarını çünkü
08:19
because they want to repay their parents
161
487290
2427
ailelerinin onlara baktıkları ve onları
08:21
the debt for all of the years their parents spent
162
489717
3245
büyüttükleri yıllar boyunca harcadıkları
08:24
investing and caring for them.
163
492962
2514
borcu geri ödemek istediklerini söylerler.
08:27
But the sacrifice of buffalo
164
495476
2710
Ama bufalonun kurban edilmesi
08:30
and the ritual display of wealth
165
498186
2687
ve gücün ritüel gösterimi
08:32
also exhibits the status of the deceased,
166
500873
3055
ayrıca ölen kişinin ve ek olarak
08:35
and, by extension, the deceased's family.
167
503928
3292
ölen kişinin ailesinin statüsünü gösterir.
08:39
So at funerals, relationships are reconfirmed
168
507220
4128
Yani cenazelerde ilişkiler yeniden onaylanır
08:43
but also transformed
169
511348
2313
ama aynı zamanda
08:45
in a ritual drama that highlights
170
513661
2640
ölümün buradaki en çarpıcı özelliğini
08:48
the most salient feature about death in this place:
171
516301
3778
belirten ritüel bir dramaya dönüşür:
08:52
its impact on life and the relationships of the living.
172
520079
5266
Hayata ve yaşayanların ilişkisine etkisi.
08:57
So all of this focus on death
173
525345
2815
Ölüm üzerine bu kadar odaklanmaları
09:00
doesn't mean that Torajans don't aspire
174
528160
2636
Torajanların uzun hayatın idealinin
09:02
to the ideal of a long life.
175
530796
2676
peşinde olmadıkları anlamına gelmez.
09:05
They engage in many practices
176
533472
2069
İyi bir sağlıkla ödüllendirilecekleri
09:07
thought to confer good health
177
535541
2128
ve ileri bir yaşa kadar yaşayacakları
09:09
and survival to an advanced age.
178
537669
2864
düşüncesiyle pek çok uygulama yaparlar.
09:12
But they don't put much stock
179
540533
2167
Ama yaşlılıklarında veya
09:14
in efforts to prolong life in the face of debilitating illness
180
542700
4999
zayıflatıcı hastalık karşısında
yaşamı uzatmak uğraşında
yaşamı uzatmak uğraşında
09:19
or in old age.
181
547699
2655
çok fazla çaba göstermezler.
09:22
It's said in Toraja that everybody has
182
550354
1863
Toraja'da herkesin önceden belirlenmiş
09:24
sort of a predetermined amount of life.
183
552217
2737
bir yaşam miktarı olduğu söylenir.
09:26
It's called the sunga'.
184
554954
1978
Buna 'sunga' denir.
09:28
And like a thread, it should be allowed to unspool
185
556932
3068
Ve bir iplik gibi, doğal sonuna doğru
çözülmesine
çözülmesine
09:32
to its natural end.
186
560000
2940
izin verilmelidir.
09:34
So by having death as a part
187
562940
2548
Yani ölümü hayatın kültürel ve
09:37
of the cultural and social fabric of life,
188
565488
4169
sosyal kumaşı olarak kabul ederek,
09:41
people's everyday decisions about their health
189
569657
2973
insanların sağlık ve sağlık hizmeti
09:44
and healthcare are affected.
190
572630
3301
hakkındaki kararları etkilenecektir.
09:47
The patriarch of my husband's maternal clan,
191
575931
3127
Eşimin anne tarafındaki bir büyüğü
09:51
Nenet Katcha,
192
579058
2072
Nenet Katcha,
09:53
is now approaching the age of 100, as far as we can tell.
193
581130
5653
100 yaşına geliyor, bildiğimiz kadarıyla.
09:58
And there are increasing signs
194
586783
2102
Ve Puya'ya doğru çıkacağı seyahatı
10:00
that he is about to depart on his own journey for Puya.
195
588885
4643
için ayrılacağı konusunda
artan belirtiler var.
artan belirtiler var.
10:05
And his death will be greatly mourned.
196
593528
4931
Ve onun ölümünde yas tutulacaktır.
10:10
But I know that my husband's family
197
598459
2216
Ama biliyorum ki kocamın ailesi
10:12
looks forward to the moment
198
600675
2218
onun mükemmel varlığının hayatları için
10:14
when they can ritually display
199
602893
3657
ne anlama geldiğini gösterebildikleri,
10:18
what his remarkable presence has meant to their lives,
200
606550
4733
onun toplumunun tarihine
10:23
when they can ritually recount
201
611283
1738
hikaye anlatan
10:25
his life's narrative,
202
613021
2015
bir anlatıcı olduğunu
10:27
weaving his story
203
615036
1764
yeniden anlattıkları
10:28
into the history of their community.
204
616800
4022
anlara geri döneceklerdir.
10:32
His story is their story.
205
620822
3832
Nenet'in hikayesi onların hikayesidir.
10:36
His funeral songs will sing them a song about themselves.
206
624654
5772
Onun cenaze şarkıları kendileri hakkındaki
şarkılar olacaktır.
şarkılar olacaktır.
10:42
And it's a story that has no discernible beginning,
207
630426
3785
Ve bu fark edilebilir başlangıcı,
öngörülebilir sonu
öngörülebilir sonu
10:46
no foreseeable end.
208
634211
2621
olmayan bir hikaye.
10:48
It's a story that goes on
209
636832
1936
Bu onun bedeni kaybolduğundan
10:50
long after his body no longer does.
210
638768
4652
çok sonra devam edecek bir hikaye.
10:55
People ask me if I'm frightened or repulsed
211
643420
4520
İnsanlar bana ölümün dışavurumunun
10:59
by participating in a culture
212
647940
2720
her yerde bizi selamladığı
11:02
where the physical manifestations of death
213
650660
2671
kültüre katıldığım için korktuğumu veya
11:05
greet us at every turn.
214
653331
1779
iğrenip iğrenmediğimi soruyor.
11:07
But I see something profoundly transformative
215
655110
3230
Ama ben ölümü biyolojik olarak değil de
11:10
in experiencing death as a social process
216
658340
3415
sosyal bir süreç olarak deneyimlemekte
11:13
and not just a biological one.
217
661755
3256
derinden dönüştürücü bir şey görüyorum
11:17
In reality, the relationship between the living and the dead
218
665011
4064
Gerçekte, A.B.D. sağlık sisteminde
hayat ipliğinin ne kadar
hayat ipliğinin ne kadar
11:21
has its own drama in the U.S. healthcare system,
219
669075
3290
uzatılması gerektiği hakkındaki kararların
11:24
where decisions about how long to stretch
220
672365
2543
sadece ilacın hayat uzatmaktaki
becerisi değil,
becerisi değil,
11:26
the thread of life are made based on our emotional
221
674908
3273
çevremizdeki insanlarla kurduğumuz sosyal
ve duygusal bağlara
ve duygusal bağlara
11:30
and social ties with the people around us,
222
678181
2625
dayandığı yerlerde, ölen ve yaşayan
11:32
not just on medicine's ability to prolong life.
223
680806
5119
arasındaki ilişkinin kendi draması vardır.
11:37
We, like the Torajans,
224
685925
2725
Biz, Torajanlılar gibi,
11:40
base our decisions about life
225
688650
2795
hayat hakkındaki kararlarımızı
11:43
on the meanings and the definitions
226
691445
3648
ölüme atfettiğimiz
11:47
that we ascribe to death.
227
695093
2264
anlam ve tanımlara dayandırırız
11:49
So I'm not suggesting that anyone in this audience
228
697357
3543
Yani ben seyircilerden hiç kimseye koşup
11:52
should run out and adopt the traditions
229
700900
2232
Torajanlıların geleneklerini
11:55
of the Torajans.
230
703132
1622
benimsemelerini önermiyorum.
11:56
It might be a little bit difficult
231
704754
1592
Bunu Amerika'da oyuna koymak
11:58
to put into play in the United States.
232
706346
3334
biraz zor olabilir.
12:01
But I want to ask what we can gain
233
709680
1881
Ama ben fiziksel ölümü sadece
12:03
from seeing physical death not only as a biological process
234
711561
4439
biyolojik bir süreç olarak değil de
daha büyük bir hikayenin parçası
daha büyük bir hikayenin parçası
12:08
but as part of the greater human story.
235
716000
4492
olarak görmekle ne kazanacağımızı
sormak istiyorum.
sormak istiyorum.
12:12
What would it be like to look on
236
720492
2531
Kim olduğumuzun çok yakından
12:15
the expired human form with love
237
723023
3449
bir parçası olduğu için
12:18
because it's so intimately a part of who we all are?
238
726472
3724
ömrü dolmuş insan formuna sevgiyle
bakmak nasıl olurdu?
bakmak nasıl olurdu?
12:22
If we could expand our definition of death
239
730196
2887
Eğer ölüm tanımımızı hayatı kapsayacak
12:25
to encompass life,
240
733083
2411
şekilde genişletebilirsek,
12:27
we could experience death as part of life
241
735494
3914
ölümü hayatın bir parçası olarak
deneyimleyebilir
deneyimleyebilir
12:31
and perhaps face death
242
739408
2262
ve belki de ölümle, korku
12:33
with something other than fear.
243
741670
4463
dışında bir şeyle yüzleşiriz.
12:38
Perhaps one of the answers to the challenges
244
746133
2943
Belki de Amerika sağlık sisteminin
yüzleştiği
yüzleştiği
12:41
that are facing the U.S. healthcare system,
245
749076
2853
zorluklardan birinin cevabı,
12:43
particularly in the end-of-life care,
246
751929
2426
özellikle hayatın sonundaki bakımda,
12:46
is as simple as a shift in perspective,
247
754355
3030
bakış açımızın değişimi kadar basittir,
12:49
and the shift in perspective in this case
248
757385
2017
ve bu olaydaki bakış açısının değişikliği
12:51
would be to look at the social life of every death.
249
759402
5628
her ölümün toplumsal hayatına bakmak
olacaktır.
olacaktır.
12:57
It might help us recognize that the way we limit
250
765030
3485
Bu, bize ölüm hakkındaki konuşmalarımızı
13:00
our conversation about death
251
768515
1676
tıbbi veya biyolojik bir şeye
13:02
to something that's medical or biological
252
770191
3035
sınırlama şeklimizin,hepimizin paylaştığı
13:05
is reflective of a larger culture that we all share
253
773226
3823
ölümden kaçınma,
onun hakkında konuşmaktan korkma
onun hakkında konuşmaktan korkma
13:09
of avoiding death, being afraid of talking about it.
254
777049
5650
kültürünün yansıtıcısı olduğunu
anlamamıza yardımcı olur.
anlamamıza yardımcı olur.
13:14
If we could entertain and value
255
782699
4440
Eğer hayat hakkındaki diğer tür bilgileri
13:19
other kinds of knowledge about life,
256
787139
3123
aklımızda bulundurur ve değer verirsek
13:22
including other definitions of death,
257
790262
3674
,ölümün diğer tanımları da dahil,
13:25
it has the potential to change the discussions
258
793936
2202
hayatın sonu hakkındaki tartışmalarımızı
13:28
that we have about the end of life.
259
796138
3747
değiştirme olasılığı vardır.
13:31
It could change the way that we die,
260
799885
4093
Bu ölüm şeklimizi değiştirebilir,
13:35
but more importantly,
261
803978
2012
ama daha önemlisi,
13:37
it could transform the way that we live.
262
805990
7102
bu yaşam şeklimizi değiştirebilir.
13:45
(Applause)
263
813101
4000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Kelli Swazey - AnthropologistKelli Swazey examines how religious and spiritual practices form group identity, and play a vital role in structuring the interactions of individuals within a culture.
Why you should listen
Kelli Swazey is fascinated by two big questions: how do we know who we are, and how does our identity shape interactions with others? As a cultural anthropologist, Swazey has explored these ideas by researching how religion, spirituality and politics define society in Indonesia, where she has lived for more than 10 years. Swazey is currently a lecturer at the Center for Cross-Cultural and Religious Studies at Gadjah Mada University.
In her research, Swazey has looked at Christian-Muslim relations in North Sulawesi, documented Indonesian church services in New England and taken an interest in the funeral practices in Tana Toraja, located in eastern Indonesia. Her husband is an ethnic Torajan, and Swazey found herself fascinated by his stories of playing with his grandfather long after he was dead. Examinging the way Torajans make death a unique part of village life has deeply influenced her own thoughts on the end of life, she says. This is why she loves anthropology: because thinking about human difference has the power to teach us about ourselves.
Swazey has also embarked on an unusual cultural tour of Indonesia: she is learning to sing a song from every province.
Watch Swazey's TEDxUbud 2018 talk here.
Kelli Swazey | Speaker | TED.com