Yuval Noah Harari: Nationalism vs. globalism: the new political divide
Yuval Noah Harari: Milliyetçiliğe Karşı Küreselcilik: Yeni Politik Ayrım
In his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake. Full bioChris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Welcome to this TED Dialogues.
TED Diyalogları'na hoş geldiniz.
that's going to be done
çalkantılar ile ilgili çekilecek
political upheaval.
the growing divisiveness in this country
gittikçe çoğalan anlaşmazlıktan
a different kind of conversation,
ihtiyacımız varmış gibi geliyor,
on reason, listening, on understanding,
bir kapsamda mantığa, dinlemeye,
in these TED Dialogues,
bugünden itibaren denemeye
pretty much like no one else
fakat bu zihin, gezegendeki herkesten
with underlying ideas
your breath away.
this book, "Sapiens."
kitabı tanıyacaktır, "Sapiens".
think differently --
aracılığıyla anlatma biçimi --
in the US next week.
of the next hundred years.
quite alarming.
someone better to help
dünyada olup bitenler hakkında mantık
is happening in the world right now.
yardımcı olacak birisi daha yok.
to Yuval Noah Harari.
sıcak bir hoş geldin diyelim lütfen.
on Facebook and around the Web.
arkadaşlarla bir araya gelmek muhteşem.
asking questions of Yuval,
sormaya başladığımda, kendi sorularınızı
the political scandal du jour,
skandalları ile ilgili değil, daha
of: Where are we heading?
Nereye gidiyoruz? Bununla ilgili.
there's a new president in power,
yeni bir başkanımız var
by telling stories.
dünyayı anlamlandırmaya çalışırız.
and very attractive story
oh, what's happening is
söylüyor, ah, olup biten şey
will create paradise on Earth,
dünyada cenneti yaratacak
globalizing the economy
politik sistemi liberalleştirmeye
even of the Western world,
bile, bu hikâyeye inanmayı
it doesn't matter.
nedenlerle -- bu önemli değil.
you don't understand what's happening.
neler olup bittiğini anlayamazsınız.
was actually a very effective story.
çok etkili bir hikâye olduğuna inanıyor.
than from eating too little,
sayısı, az yemekten ölenlerden daha fazla,
than from infectious diseases,
hastalıktan çok, yaşlılıktan ölüyorlar
than are killed by crime and terrorism
cinayet, terör ve savaş yüzünden
your own worst enemy.
kendinizin en büyük düşmanısınız.
to be killed by yourself --
öldürme ihtimaliniz daha yüksek --
very good news, compared --
that we saw in previous eras.
gördüğümüz şiddet derecesine kıyaslarsak.
of connecting the world
bir araya getirme süreci,
kind of feeling left out,
büyük bir insan grubuyla sonuçlandı
through the whole system.
delip geçen türden bir mermi.
of what's happened?
that people thought of politics,
düşünme biçimi eskiymiş gibi,
has been blown up and replaced.
political model of left versus right
sağ-sol politik modeli şu anda
is between global and national,
küresel ve ulusal veya küresel
new political models
politik modellere ve tamamen yeni
of thinking about politics.
biçimlerine ihtiyacımız var.
is that we now have global ecology,
şey, yeni küresel bir ekolojimiz var,
but we have national politics,
fakat ulusal politikalarımız var
system ineffective,
over the forces that shape our life.
güçler üzerinde bir kontrolü yok.
to this imbalance:
temelde iki çözümümüz var:
and turn it back into a national economy,
ve ulusal ekonomiye dönüştürülecek
many liberals out there
Trump'ın ve hükûmetinin
as kind of irredeemably bad,
olduğunu düşünüyor, her açıdan
or political philosophy in there
değecek bir anlatı ya da politik felsefe
feeling or idea
altında yatan his ya da fikir şu;
something is broken there.
bir şey bozuk burada.
the ordinary person anymore.
about the ordinary person anymore,
of the political disease is correct.
teşhisinin doğru olduğunu düşünüyorum.
I am far less certain.
is the immediate human reaction:
şey insanların verdiği ani tepki:
in the political system today,
neredeyse hiç kimse, insanlığın
of where humankind is going.
odaklı bir vizyona sahip değil.
you see retrograde vision:
geriye dönük vizyon görüyorsunuz:
in the '50s, in the '80s, sometime,
mükemmelmiş gibi -- bilmiyorum --
a hundred years after Lenin,
yıl sonra Rusya'ya gidiyorsunuz,
to the Tsarist empire.
of the present is:
sometime in the past we've lost it,
kaybettiğimizi düşünüyorlar ve
you've lost your way in the city,
yolu kaybetmişsiniz gibi
to the point where I felt secure
hissettiğim yere geri dönüp tekrar
this is their gut instinct.
için bu içgüdüsel bir şey.
appealing slogan in many ways.
açıdan çekici bir slogan.
a very noble thing.
açıdan, çok asil bir şeydir.
in promoting cooperation
organized in countries,
öncelikli koyduğu ülkelerin
olmayalım?
even thousands of years,
hatta yüzyıllar boyunca,
birçok şeye neden oldu,
too much on the bad.
çok da odaklanmamalıyız.
many positive things about patriotism,
birçok pozitif şey de vardır ve
a large number of people
birbirini önemsemesini,
sağlamak olumlu bir şeydir.
the Yellow River in China --
bölgesinde yaşamış insanlara --
for survival and for prosperity,
ve refah için ırmağa bağlı yaşıyordu,
from periodical floods
sellere ve dönemsel kuraklığa
anything about it,
just a tiny section of the river.
ufak bir kısmını kontrol ediyordu.
and complicated process,
süreçte, kabileler Çin ulusunu
to form the Chinese nation,
tamamını kontrol ediyordu
hundreds of thousands of people together
edip ırmağı düzenlemek ve
and regulate the river
refah düzeyini herkes için
of prosperity for everybody.
around the world.
in a fundamental way.
in the world --
this river by itself.
kendi başına düzenleyemiyor.
on a single planet,
eylemlerimizin tehdidi altında.
of global cooperation,
küresel işbirliğiniz yoksa,
to tackle the problems,
olsun, ister teknolojik parçalanma,
or whether it's technological disruption.
etmek için doğru düzeyde değildir.
eylemin, çoğu sorunun ulusal
most of the issues,
that matter most today
önem arz eden çoğu meselenin
but on a global scale.
küresel bir ölçekte yer alması.
of the world today
of global cooperation.
example people give.
iklim değişikliği değildir.
of technological disruption.
parçalanma açısından düşünüyorum.
artificial intelligence,
out of the job market --
iş piyasasından çıkarılacak --
of all the countries.
about, say, bioengineering
biyomühendisliği ve bunu yürütmekten
research in humans,
genetik mühendisliği araştırması,
a single country, let's say the US,
insan üzerinde genetik deneyleri
continues to do it.
to do the same will be immense
aynısını yapma baskısı ortaya çıkar,
high-risk, high-gain technologies.
kazançlı teknolojiden bahsediyoruz.
I can't allow myself to remain behind.
ben de geride kalmayı göze alamam.
effective regulations,
üzerinde düzenleme, etkili düzenleme
nobody would like to stay behind.
sahipseniz, kimse geride kalmak istemez.
a constructive conversation
azından yapıcı bir sohbet yaratmak için
that the start point
yere getiren öfkenin başlangıç
that's propelled us to where we are
ilgili mantıklı endişeler olduğu
concerns about job loss.
hemfikir olduğunu düşünüyorum.
way of life has gone,
tarzı gitti ve insanların buna
that people are furious about that.
globalism, global elites,
küreselleşmeyi, küresel seçkinleri,
without asking their permission,
almadan yapmakla suçladılar
a legitimate complaint.
yakınmaymış gibi görünüyor.
is that -- so a key question is:
şey şu -- yani ana soru şu:
both now and going forward?
iş kaybının gerçek nedeni nedir?
yes, is to shut down borders
sınırları kapatmak ve insanları
and change trade agreements and so forth.
anlaşmalarını değiştirmek ve benzerleri.
is not going to be that at all.
tamamen bu olmayacağını söylüyorsun.
in technological questions,
kaynaklanacağını ve birbirine
şansımızın olmadığını söylüyorsun.
but looking to the future,
bilmiyorum, fakat geleceğe bakarsak,
who will take the jobs
işlerinden edecek olanlar Meksikalılar
on the border of California --
etmeyi planlamıyorsan,
is going to be very ineffective.
duvar çok etkisiz kalacak.
the debates before the election,
tartışmaları izlerken çok şaşırdım,
did not even attempt to frighten people
alacak diyerek insanları korkutmaya
it doesn't matter.
effective way of frightening people --
aşırı etkili bir yol olabilirdi --
that no matter what happens
üniversitelerde, laboratuvarlarda
an intense debate about it,
yoğun bir tartışma zaten var,
and among the general public,
ve kamu içerisinde insanlar
technological disruption --
farkında değiller --
but in 10, 20, 30 years --
10, 20, 30 yıl içerisinde --
children today in school or in college
şeylerin çoğu tamamen alakasız olacağı
to the job market of 2040, 2050.
bir şeyler yapmamız gerekiyor.
to think about in 2040.
gereken bir şey olmayacak.
what to teach the young people.
bugün düşünmemiz gerekiyor.
moments in history
bilmeden yeni bir döneme girdiği
entered a new era, unintentionally.
technologies have been developed,
that's worse for everyone.
için kötü olacak bir şekilde.
you give in "Sapiens"
tilling the fields,
backbreaking workday
ilginç bir yaşam tarzı yerine,
and a much more interesting lifestyle.
phase change here,
bir değişim safhasında mıyız,
that none of us actually wants?
doğru uyur gezer gibi mi gidiyoruz?
technological and economic revolution
teknolojik ve ekonomik devrimin,
individual lives,
became much better,
çok daha iyi hâle geldi ve
became considerably worse.
yaşamları oldukça kötü hâle geldi.
in the 21st century.
will empower the human collective.
insan topluluğunu güçlendirecektir.
all the benefits, taking all the fruits,
meyveleri almasıyla sonuçlanabilir ve
finding themselves worse
olduğundan daha beter bir hâlde
might not even be human elites.
insan elitler bile olmayabilir.
enhanced super humans.
süper insanlar olabilir.
nonorganic elites.
non-conscious algorithms.
algoritmalar bile olabilir.
is authority shifting away
gördüğümüz şey, otoritenin insanlardan
about personal lives,
about political matters --
daha ve daha fazla kararın
by an algorithm, not by a human being.
algoritma belirliyor, bir insan değil.
is that maybe Homo sapiens just lost it.
insanların kaybetmiş olmasıdır.
there is so much data,
on the African savanna
yıl önce -- belirli bir çevreyle,
of information and data --
of the 21st century,
that may be able to handle it
is shifting from us to the algorithms.
algoritmalara geçmesi şaşırtıcı değil.
for the first of a series of TED Dialogues
ile TED Diyalogları serisinin
audience out there.
to some of your questions
içerisinde sizin ve odadaki
to make the argument
olan biten üzerinden yansıtılan,
because of the coming technological ...
tehlikeden ötürü milliyetçilikten
a global conversation about this.
really believing that, I don't know,
gerçekten inandırmak zor, bilmiyorum.
threat, and so forth.
some people at least,
bazı insanların derhal ve daha çok
nuclear weapons, and so forth.
nükleer silahlar gibi diğer meseleler.
we are right now
ele alınması gereken yerin,
need to be dialed up?
yer olduğunu iddia eder misin?
he doesn't believe in that.
bakışta iklim değişikliğinin
who deny climate change are nationalists.
neredeyse her zaman milliyetçiler.
denying climate change?
değişimini reddetmiyor?
about it, it's obvious --
to climate change.
değişikliği için bir çözümü yok.
in the 21st century,
olmak istiyorsanız eğer,
then you must accept that, yes,
ederseniz, o zaman dünyada hâlâ
for patriotism,
insanlarınıza ve ülkenize karşı
for having special loyalties
towards your own country.
thinking of abolishing that.
bozmak istediğini düşünmüyorum.
and commitments
düzeyde bağlılık ve özveri
several layers of loyalty.
bağlılık katmanına sahip olabilirler.
to humankind as a whole?
bağlı olamıyorsunuz?
when it becomes difficult,
some questions from the audience here.
seyircilerden birkaç soru almak isterim.
get them coming, too.
Facebook, soruları gönderin.
clearly made a huge difference
ve diğer ülkelerde büyük bir değişim
in income distribution in the US
to affect that?
yapabileceğimiz bir şey var mı?
of the underlying causes.
yatan birçok sebep var.
good idea about what to do about it,
ilgili çok güzel bir fikir duymadım,
remain on the national level,
ulusal düzeyde kaldığı için ve
quite a lot about now
sıklıkla duyduğumuz bir fikir,
it's not clear what "universal" is
"evrenselin" ve "temelin"
about universal basic income,
gelirden bahsettiğinde, aslında
taking away millions of jobs
ve ayakkabıları üreten insanlara kadar,
my shirts and my shoes.
zekân ve 3B yazıcın var.
on Google and Apple in California,
ve Apple'a vergi koyacak ve bunu,
to unemployed Bangladeshis?
gelir ödemek için mi kullanacak?
you can just as well believe
and solve the problem.
çözeceğine de inanabilirsin.
and not national basic income,
gerçekten evrensel temel gelir
are not going to go away.
gereksinimler nelerdir?
just food and shelter was enough.
yiyecek ve sığınak yeterliydi.
education is a basic human need,
gereksinimin eğitim olduğunu söylüyorlar,
Twelve years? PhD?
Altı yıl? On iki yıl? Doktora?
that can extend human life
yıla uzatabilen pahalı tedaviler
of basic income or not?
bir parçası olacak mı olmayacak mı?
lose their ability to be employed,
kabiliyetini kaybettiği bir dünyada
is this basic income.
very difficult ethical question.
on how the world affords it as well,
karşıladığına dair, kimin ödediğine dair
from Facebook from Lisa Larson:
World War I and World War II
2. Dünya Savaşı arasındaki döneme
to the dangers of nationalism,
milliyetçiliğin tehlikeleri hususunda
than a century ago.
daha iyi bir pozisyondayız.
each other by the millions.
milyonlarca kez öldürüyordu.
as far as I remember,
hatırladığım kadarıyla,
an MP who was murdered by some extremist.
radikal tarafından öldürülen milletvekili.
British independence,
İngiltere'nin bağımsızlığı demekse,
war of independence in human history.
barışçıl bağımsızlık savaşıdır.
will now choose to leave the UK
Brexit'ten sonra İngiltere'den
wanted several times --
kırmak isteseydi -- ve İskoçlar bunu
in London was to send an army up north
yakıp kül etmek ve dağdaki kabileleri
and massacre the highland tribes.
bir ordu göndermek olurdu.
the Scots vote for independence,
yılında bağımsızlık için oy verirlerse,
will not send an army up north
Edinburgh'u yakıp kül etmek için kuzeye
to kill or be killed
veya İngiltere bağımsızlığı için
of the rise of nationalism
yükselişi ve 1930'lara, 19. yüzyıla
today is far, far smaller
you hear publicly worrying
outbreaks of violence in the US
patlamaları olabileceğinden,
things have shifted?
in the First World War yet.
don't be complacent.
the wrong decisions,
başlarsak, birkaç yıl içerisinde
in an analogous situation to 1917
olarak bildiğim şeylerden
underestimate human stupidity.
hiçbir zaman hafife alınmamalıdır.
forces in history,
güçlerden birisi bu,
for no obvious reason,
aşikâr nedenlerle yapmıyorlar,
in human history is human wisdom.
bir etkili güç de insan bilgeliğidir.
moral psychologist Jonathan Haidt,
Jonathan Haidt de bizimle ve
of global governance,
hayranıymış gibi görünüyorsun,
from Transparency International,
düzeylerini değerlendiren Uluslararası
of political institutions,
haritasına baktığında, iyi kurumlara
of yellow here and there
birkaç sarı haricinde büyük bir
some kind of global governance,
yönetime sahip olacaksak,
being more like Denmark
olmaktan çok Danimarka gibi
with national governments.
ulusal devletlerle çözme yolları vardır.
actually look like,
nasıl bir şey olurdu ve
what it would look like.
are lose-lose situations.
tarafa da kaybettiren meseleler olması.
a win-win situation like trade,
kazanç durumu olduğunda,
from a trade agreement,
iki taraf da faydalanabilir ve
have an interest in doing it.
bunu yapma isteği duyar.
like with climate change,
çift taraflı kaybetme durumu olduğunda
authority, real authority.
daha da zor bir hâl alır.
and what would it look like,
ulaşılır ve neye benzer,
işe yarayacak demokrasi
like ancient China
that we are facing,
tehlikelere bakacak olursak,
some kind of real ability
aracılığıyla bir tür baskı yapma
on the global level
than almost anything else.
önemli olduğunu düşünüyorum.
the millions of climate migrants?"
iklim göçmenini nasıl yönetirdi?"
that they know either.
bildiklerini düşünmüyorum.
is another example of a problem
genel olarak, ulus-ulus temelinde
on a nation-by-nation basis.
problems for the future.
gelecek için sorun biriktirir.
it's another very good case,
bu diğer güzel bir konu,
or in ancient times.
göç etmekten çok daha kolay.
among many technologists, certainly,
arasında bir inanç var, politik kaygıların
are kind of overblown,
politik liderlerin dünyada
don't have that much influence
olmadığına, bu noktada insanlığın
at this point is by science,
liderler hariç diğer birçok şey
other than political leaders,
for leaders to do much,
zor olduğunu düşünüyorlar,
about nothing here.
bir hiç için endişeleniyoruz.
politik liderlerin iyi bir şey
ability to do good is very limited,
olduğu doğru, bunu belirtmeliyiz,
and blow everybody up.
ve herkesi havaya uçurabilirsin.
to reduce inequality,
eşitsizliği azaltmak istiyorsan,
in the political system today
sistemde yerleşik bir dengesizlik var
but you can still do a lot of harm.
fakat hâlâ birçok kötülük yapabilmeniz.
still a very big concern.
büyük bir endişe hâline getiriyor.
what's happening today,
olup bitene baktığında ve
when things were going just fine
bir liderin ülkesini veya dünyayı
the world or their country backwards?
it's never an individual leader.
zaman tek bir lider değildi.
to continue to be there.
devam etmesine izin verdi.
of a single individual.
tek bir bireyin suçu değildir.
behind every such individual.
arkasında birçok insan vardır.
here, please, to Andrew?
Andrew'e uzatabilir miyiz lütfen?
about the global versus the national,
karşı ulusal konusundan bahsettiniz,
is in the hands of identity groups.
ellerinde olmaya başlıyor.
which have formed
significant authorities.
into the system,
to be made coherent
liderlik altında çeşitli kimlikler
or global leadership?
of such diverse identities
kimlikler sorunu aynı zamanda
in a single, monolithic identity,
kimliğe inanır ve özel, en azından
more extreme versions of nationalism
biçimleri de tek bir kimliğe karşı
to a single identity.
a lot of problems
kimliklerini çeşitli gruplar
their identities
çalışan insanlarla büyük
for a global vision.
bir vizyonun problemi değil.
think in such exclusive terms.
bir açıdan düşünmek zorunda değilsin.
a single identity for a person,
olduğunu düşünürsen eğer,
several things, I can be just that,"
birçok şey olamam, sadece buyum",
diverse identities at the same time.
birçok din ve ulus da var.
of what's happened in the last year
hakkında bir açıklama şu olabilir mi;
fed up with, if you like,
caizse, liberal elitlerden bıktı,
for want of a better term,
çoğu, çoğu kimlik üzerinde
identities and them feeling,
I am being completely ignored here.
Ben tamamen gözardı ediliyorum.
I was the majority"?
olduğumu düşünüyordum?"
sparked a lot of the anger.
on fictional stories
sonunda gerçeklikle çatışan
of the basic community
temel topluluk düzeyinin
and tell one another
başkalarına anlattığı ve inanmaya
are extremely unstable.
kimlikler oldukça değişkendir.
is a biological entity.
oluşum olduğunu düşünürler.
of soil and blood,
kind of makes a gooey mess.
yapış yapış bir karışım olurdu.
it messes with your mind
toprak ve kan karışımı olduğunu
that I am a combination of soil and blood.
eğer, kafanızı karıştırır.
that exist today
that's for sure.
lived in small communities
birkaç bireyden oluşan küçük
are imagined communities,
topluluklar olduğuna göre,
all these people.
bu insanları tanımıyorum.
small nation, Israel,
ulustan geliyorum, İsrail'den
and perhaps have work taken away,
işleri ellerinden alının bu grup,
in one sense expanding,
ve tıpkı gerçekten büyük
may have their jobs taken away
sınıf" diyorsun -- ekonomi açısından
that we could end up with
faydasız görülen bir sınıfla
a "useless class" --
teknoloji dolayısıyla da birçok insanın
these people have no use.
we should be terrified about?
şekilde hitap edebilir miyiz?
very carefully.
çok dikkatli olmalıyız.
what the job market will look like
piyasasının nasıl olacağını
many new jobs will appear,
için, bu iş kolay olmayabilir,
for an unemployed truck driver
kendisini bir sanal dünya tasarımcısı
as a designer of virtual worlds.
şekillendirmesi kolay olmayacaktır.
of the industrial revolution,
devriminin gidişatına bakarsanız,
in one type of work,
yerini makineler aldığında,
from low-skill work
genellikle daha az yetenek isteyen
agricultural workers,
işçisine ihtiyaç yoktu, böylece
in low-skill industrial jobs,
endüstri işlerinden alındılar ve
by more and more machines,
servis işlerine geçtiler.
be new jobs in the future,
yeni işler olacağını söylediğinde,
zekâdan, yani robotlardan daha
vasıflı işleri düşünüyorlar,
designing virtual worlds.
tasarlayan yazılım mühendisleri gibi.
an unemployed cashier from Wal-Mart
işsiz bir kasiyerin kendisini
as a designer of virtual worlds,
olarak yeniden nasıl tasarlayacağını
Bangladeshi textile workers
bunu nasıl yapabileceğini
the Bangladeshis today
başlayarak yazılım tasarımcısı olmayı
highlighting a question
daha fazla endişelendiren bir sorunun
the last few months more and more.
to ask in public,
to offer in it, maybe it's yours,
zekâya sahipse, belki de sen sahipsindir,
some great cosmic plan,
bir kozmik drama, büyük bir
what our role is
of our ability.
geldiğince iyi oynamalıyız.
and ideologies and so forth,
hikâyesi budur, fakat bir bilim adamı
is this is not true.
en iyi şey, bunun doğru olmadığı.
with a role in it for Homo sapiens.
evrensel bir drama yoktur.
just for a minute,
and understandable accounts
bu sıra dışı insan kabiliyeti
from intelligence,
makinelerde oluşturduğumuz zekâdan
that we're building in machines,
of mystery around it.
what this sentience thing is?
olmadığından nasıl emin olabiliyorsun?
isn't there a chance
insanların evrenin duyarlı nesneleri,
is to be the universe's sentient things,
mutluluğun ve umudun merkezi
and happiness and hope?
that actually help amplify that,
sentient themselves?
makineler üretemez miyiz?
reading your book.
interesting question today in science
en ilginç sorunun, bilinçlilik ve akıl
of consciousness and the mind.
in understanding the brain
konusunda gittikçe daha iyiye
and consciousness.
and consciousness,
ile bilinçliliği karıştırıyorlar,
because in humans, they go together.
çünkü insanda ikisi bir arada işler.
is the ability to solve problems.
problemleri çözme becerisidir.
to feel things,
şeyleri, neşeyi, sıkıntıyı, acıyı,
and boredom and pain and so forth.
as well -- it's not unique to humans --
memelilerde de - bu insanlara özel değil -
and some other animals,
kuşlarda ve diğer bazı hayvanlarda
go together.
bir şeyleri hissederek çözeriz.
in places like Silicon Valley
yerlerde bugünlerde olan şey,
artificial intelligence
in computer intelligence
zekâsında muhteşem gelişmeler
in computer consciousness,
ise gelişme kesinlikle sıfır
are going to become conscious
bilgisayarların bilinçli hâle geleceğine
some cosmic role for consciousness,
bir tür kozmik rol varsa eğer,
chickens are conscious,
bilinçli, tavuklar bilinçli,
we need to broaden our horizons
öncelikle ufkumuzu genişletmeli ve
the only sentient beings on Earth,
varlıkların biz olmadığını hatırlamalıyız
there is good reason to think
kıyasla en zeki olduğumuzu
of the whole bunch.
sentient than whales,
daha duyarlı olduğunu ya da
or more sentient than cats,
daha duyarlı olduğunu söylemek için
in that direction, expand.
yönde gidiyorsan, genişlemelisin.
of what is it for,
sentience is for anything.
şey için olmadığını söyleyeceğim.
to find our role in the universe.
rolümüzü bulmamıza gerek yok.
is to liberate ourselves from suffering.
kendimizi ıstıraptan kurtarmamız.
suffer, can suffer,
çekmesi, çekebilmesidir ve
in some mysterious cosmic drama.
what suffering is,
sebebinin ne olduğunu ve ondan
to be liberated from it.
anlamaya odaklanmalılar.
and that was very eloquent.
olduğunu biliyorum ve bu çok anlamlıydı.
of questions from the audience here,
belki de Facebook seyircilerimizden
at the back if you want the mic,
about the fictional stories
olarak kabul ettiğimiz kurgusal
that you choose to live your life,
etkiliyor ve siz de, tıpkı bizler gibi,
with the truth, like all of us?
important question,
en önemli soru, hem bilim adamı
between fiction and reality,
arasındaki farkın nasıl anlatılacağıdır,
to tell the difference
ve gerçeklik arasındaki farkı
as history progressed,
daha ve daha zor bir hâl aldı,
that we have created --
and corporations --
that we've created,"
yarattığımız kurgusal varlıklar"
between fiction and reality.
that I can say in short,
in the First World War,"
Savaşı'ndaki kaybıyla ıstırap çekti",
Germany has no mind.
Almanya'nın aklı yoktur.
but Germany cannot.
evet, ama Almanya çekemez.
the dollar doesn't suffer.
kaybettiğinde ıstırap çekemez.
Hayvanlar çekebilir.
really want to see reality,
istiyorsan, şöyle başlamalısın,
what suffering is,
gerçekten anlayabilirsen, bu sana
here that connects to this,
Facebook sorusu var, okuyamadığım
in a language that I cannot read.
CA: Hebrew. There you go.
CA: İbranice. Buyrun.
really a brand-new era,
dönem gerçekten yeni bir dönem mi,
in a never-ending trend?
diğer bir anı veya doruğu mu?"
with this idea of post-truth.
gerçeklik sonrası fikrini benimsemiyorum.
when the hell was the era of truth?
dönemse, gerçeklik dönemi ne zamandı ki?
the Middle Ages?
1950'ler mi, yoksa Orta Çağ mı?
in an era, in a way, of post-truth.
gerçeklik sonrası bir dönemde yaşadık.
are talking about
daha az gazetenin olduğu,
where you had fewer journalistic outlets,
geleneklerle kontrol edildiği
that things were fact-checked.
of those organizations
görüldüğü bu kuruluşların üstünlüğüyle
should connect to reality in a real way,
gerçekliğe bağlanabileceği inancı var
it was a serious, earnest attempt
bu, gerçekten olmuş bir şeyi
that had actually happened.
that's incredibly powerful
massively amplified anything
güçlendirilen herhangi bir şey,
it connected to reality,
olmadığına bakılmaksızın,
to clicks and attention,
ilgiye göre var oluyor ve
the technology changes,
Yani teknoloji değişiyor ve
both truth and fiction and falsehood.
kurguyu ve yanlışı yaymak daha kolay.
the truth than it was ever before.
eskisinden çok daha kolay.
is anything essentially new
yaymak konusunda herhangi bir
fictions and errors.
Joseph Goebbels, didn't know
gerçeklik sonrası fikri hakkında
news and post-truth.
Goebbels'in bilmediği bir şey yoktur.
a lie often enough,
yeterince tekrar ederseniz,
that something so big can be a lie.
yalan olacağını düşünmeyeceklerdir.
has been with us for thousands of years.
bizimle olduğunu düşünüyorum.
with tyrannical regimes,
olduğuna dair endişeler var ve
that there may be dark times coming.
karanlık zamanın yaklaştığına dair.
of fake news is a disturbing sign.
kullanımı rahatsız edici bir işarettir.
I'm just saying that it's not new.
yeni bir şey olmadığını söylüyorum.
on Facebook on this question
yönetim ve milliyetçilik sorusuna
versus nationalism.
to relinquish power?
güçten vazgeçmesini nasıl sağlarız?
actually, the text is so big
aslında, metin öyle büyük ki
but I blame the text right here.
bozdum, ama bunun suçlusu metin.
that some people talk about
can shake humankind
of global governance,
sisteminin yolunu açabilir
before the catastrophe,
yapamayacağımızı söylüyorlar,
laying the foundations
the motivation to do such a thing
böyle bir şeyi yapma motivasyonları
interested in global governance
ilgi duyan herhangi birisi, bunun
toplulukları yok etmediğini
local identities and communities,
tek bir paketin parçaları hâline
in the mindset of a lot of people
zihninde neredeyse kötülüğün
and it has let them down,
görünüyor ve bu da morallerini bozuyor
global governance -- no, go away!
küresel yönetim -- hayır, defol git!
as the ultimate poke in the eye
için seçimleri rahatsız edici bir şey
so scary and remote?
anlatıyı nasıl değiştirebiliriz?
of it being compatible
yerel topluluklarla uyumlu
about Homo sapiens
ve bu konuyla alakalı bize
completely dependent
about a global system.
bir sistemden bahsediyoruz.
about Homo sapiens
insanlarla ilgili şunu söylüyor,
on a very, very local level.
yerel bir düzeyde sosyaliz.
based on all kinds of imaginary stories
hayali hikâye türlerine ve geniş ölçekli
understanding of our species,
hem de yerel topluluğa ihtiyacımız
in the 21st century,
and the local community.
with the body itself.
of alienation and loneliness
yabancılaşma, yalnızlık ve dünyada
is not global capitalism.
kapitalizm olduğunu düşünmüyorum.
the last hundred years,
yüzyıl boyunca insanların
from their body.
uzaklaştırmaları.
veya hatta bir çiftçi olarak yaşamı
constantly in touch
bedeninizle ve hislerinizle daima
to look for mushrooms
to what you hear,
kokladıklarınıza, tattıklarınıza
people are losing their ability
ve hisleriyle temas hâlinde olma,
and their senses,
and loneliness and so forth,
bu olduğunu düşünüyorum ve
some mass nationalism,
geri getirmek değil,
bedenlerimize tekrar bağlanmamız
in touch with your body,
tekrar temas kurarsanız,
in the world also.
çok evinizde hissedersiniz.
we may all be back in the forest soon.
yakında hepimiz ormana dönebiliriz.
one more question in the room
Facebook'tan da bir
West Africa, and my question is:
Batı Afrika, Ganalıyım. Sorum şu:
and justify the idea of global governance
tarihte haklarını kaybetmiş olan
historically disenfranchised
yönetim fikrini nasıl sunacağınızı ve
global governance,
come from a very Westernized idea
gerektiğine dair Batılaştırılmış bir
is supposed to look like.
that idea of global
Togo ve bunlar gibi diğer ülkelere
and Nigeria and Togo
that history is extremely unfair,
olduğunu söyleyerek başlayacağım
which are also most likely to suffer most
dalgadan da en çok muzdarip
very clear about that.
will be in Sudan, will be in Syria,
Sudan'dakiler, Suriye'dekiler,
will be in those places.
bu yerlerdeki insanlar çekecek.
have an even greater incentive
parçalanma dalgası konusunda,
the next wave of disruption,
teknolojik, bir şeyler yapmak için
or whether it's technological.
olduğunu düşünüyorum.
technological disruption,
düşünürsek, eğer yapay zekâ
will take the jobs
ve robotlar milyonlarca insanın
or in Bangladesh.
için endişe duyacağım.
because history is so unfair
adaletsiz olduğu için,
between everybody,
eşitçe paylaşılmayacağı için,
will be able to get away
sonuçlarından kaçmanın bir
of climate change
will not be able to.
from Cameron Taylor on Facebook:
Taylor'dan güzel bir soru var:
we should want to want?"
gerektiğini düşünüyorsunuz?"
to want to know the truth,
anlamak için, doğruyu anlamayı
gerçekliği değiştirmek,
to our own wishes,
dileklerimize uydurmak ve
want to understand it.
trajectory of history,
yörüngesine bakarsanız, gördüğünüz şey
for thousands of years
bizlerin, insanların dış dünyanın
control of the world outside us
to fit our own desires.
of the other animals,
nehirlerin, ormanların kontrolünü de
is we turn our gaze inwards,
dönerek tamam, dış dünyanın
of the world outside us
of the world inside us.
dünyanın kontrolünü ele geçirelim.
and industry in the 21st century --
of the world inside us,
kontrolünü ele geçirmeyi denemek ve
bodies and brains and minds.
oluşturulacağını, üretileceğini öğrenmek.
products of the 21st century economy.
ekonomisinin ana ürünleri olacak.
very often they think in terms,
çok nadiren şöyle düşünüyorlar,
of my body and of my brain."
kontrolünü ele geçireceğim."
from our previous history,
öğrendiğim bir şey varsa eğer, o da şu;
the power to manipulate,
kazanıyoruz, fakat ekolojik sistemin
understand the complexity
gerçekten anlamadığımız için,
the world inside us
onu tam olarak anlamadan
the complexity of our mental system,
sistemimizin karmaşıklığını anlamadan,
ecological disaster,
felakete yol açabiliriz ve içimizde
meltdown inside us.
together here --
the coming technology,
gelişmekte olan teknoloji,
you've just outlined --
are in quite a bleak place
zaman sen de oldukça umutsuz
how would you state that?
eğer, bunu nasıl ifade ederdin?
dangerous possibilities
odaklanmanın nedeni kısmen
my job or responsibility
eleştirmen olarak bunun işim veya
on the positive sides,
pozitif yanlara odaklanır, yani
and philosophers and sociologists
tehlikeli olasılıklarının altını çizmek
of all these new technologies.
filozofların, sosyologların işidir.
olduğunu düşünmüyorum.
kinds of societies.
üretmekte kullanabilirsiniz.
of the Industrial Revolution,
a communist dictatorship
faşist bir rejim ya da liberal bir
or a liberal democracy.
what to do with them.
ne yapacağınızı söylemediler.
and bioengineering and all of that --
zekâ, biyomühendislik ve tüm bunlar --
to the challenge of a new technology
will end in a nuclear catastrophe,
ve medeniyetlerini yok edeceğine
humans all over the world
dünyada insanları, uluslararası
international politics
biçimlerini değiştirerek şiddeti azaltmaya
their interests with warfare.
but many countries have.
yapmadı, ama çoğu yaptı.
the most important reason
1945'ten bu yana çarpıcı bir şekilde
declined dramatically since 1945,
önemli nedeni bu olabilir ve
more people commit suicide
savaşta ölen insan sayısından çok
çıkabileceğinin örneğini veriyor.
margin for error.
çok az sınırımızın olması.
a second option to try again.
ikinci bir şansımız olmayabilir.
this to a conclusion.
bir sonuca bağlayabiliriz.
one thing to people here
evrensel TED topluluğunda izleyen
watching online, anyone watching online:
seyircilere şunu söyleyeceğim:
a different kind of conversation,
gerektiğine her zamankinden daha
with people you disagree with,
insanlarla sohbet etmeyi,
these conversations forward
ileriye taşıyabileceğimizi düşünmemizde
in the world right now.
gerçek bir katkı sağlayabiliriz.
in a wise, wise way.
bir tepki vermemizde yardımcı olun.
ABOUT THE SPEAKERS
Yuval Noah Harari - Historian, authorIn his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake.
Why you should listen
In his book, Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, Yuval Noah Harari explores the projects, dreams and nightmares that will shape the 21st century -- from overcoming death to creating artificial life. He maps the future and asks fundamental questions: Where do we go from here? How will we protect this fragile world from our own destructive powers? The book has sold four million copies since its publication in 2016.
Harari's previous book, Sapiens: A Brief History of Humankind, explores what made homo sapiens the most successful species on the planet. His answer: We are the only animal that can believe in things that exist purely in our imagination, such as gods, states, money, human rights, corporations and other fictions, and we have developed a unique ability to use these stories to unify and organize groups and ensure cooperation. Sapiens has sold eight million copies and been translated into more than 50 languages. Bill Gates, Mark Zuckerberg and President Barack Obama have recommended it as a must-read.
Harari lectures as a Professor of history at The Hebrew University of Jerusalem, where he specializes in world history, medieval history and military history. His current research focuses on macro-historical questions: What is the relationship between history and biology? What is the essential difference between Homo sapiens and other animals? Is there justice in history? Does history have a direction? Did people become happier as history unfolded? Harari has written for newspapers such as The Guardian, Financial Times, the Times, Nature magazine and the Wall Street Journal.
Harari's new book, 21 Lessons for the 21st Century, will take the pulse of our current global climate, focusing on the biggest questions of the present moment: What is really happening right now? What are today’s greatest challenges and choices? What should we pay attention to? The book will be published in multiple languages in September 2018.
Yuval Noah Harari | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.
Why you should listen
Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.
Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.
Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.
Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.
This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.
He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.
In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.
Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.
Chris Anderson | Speaker | TED.com