ABOUT THE SPEAKERS
Yuval Noah Harari - Historian, author
In his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake.

Why you should listen

In his book, Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, Yuval Noah Harari explores the projects, dreams and nightmares that will shape the 21st century -- from overcoming death to creating artificial life. He maps the future and asks fundamental questions: Where do we go from here? How will we protect this fragile world from our own destructive powers? The book has sold four million copies since its publication in 2016.

Harari's previous book, Sapiens: A Brief History of Humankind, explores what made homo sapiens the most successful species on the planet. His answer: We are the only animal that can believe in things that exist purely in our imagination, such as gods, states, money, human rights, corporations and other fictions, and we have developed a unique ability to use these stories to unify and organize groups and ensure cooperation. Sapiens has sold eight million copies and been translated into more than 50 languages. Bill GatesMark Zuckerberg and President Barack Obama have recommended it as a must-read.

Harari lectures as a Professor of history at The Hebrew University of Jerusalem, where he specializes in world history, medieval history and military history. His current research focuses on macro-historical questions: What is the relationship between history and biology? What is the essential difference between Homo sapiens and other animals? Is there justice in history? Does history have a direction? Did people become happier as history unfolded? Harari has written for newspapers such as The Guardian, Financial Times, the Times, Nature magazine and the Wall Street Journal.

Harari's new book, 21 Lessons for the 21st Century, will take the pulse of our current global climate, focusing on the biggest questions of the present moment: What is really happening right now? What are today’s greatest challenges and choices? What should we pay attention to? The book will be published in multiple languages in September 2018.

More profile about the speaker
Yuval Noah Harari | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.

Why you should listen

Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.

Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.

Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.

Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.

This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.

He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.

In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.

Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.

More profile about the speaker
Chris Anderson | Speaker | TED.com
TED Dialogues

Yuval Noah Harari: Nationalism vs. globalism: the new political divide

Yuval Noah Harari: Milliyetçiliğe Karşı Küreselcilik: Yeni Politik Ayrım

Filmed:
2,979,417 views

Günümüzün politik ayrımlarını nasıl anlamlandırıyoruz? Anlamlarla dolu olan bu geniş kapsamlı söyleşide tarih bilimci Yuval Noah Harari mevcut karışıklığımızı, teknoloji, iklim, medya - ve hatta insanlığın ne olduğuna dair anlayışımız - konularındaki parçalanmışlığa karşın, daha kapsamlı bir içeriğe oturtuyor. Bu söyleşi, TED Diyalogları serisinin ilki olarak yükselen politik ayrımcılığa karşı mantıklı bir tepki arayışı içerisindedir. Harari ve TED küratörü Chris Anderson arasındaki bu muhteşem tartışmaya biraz zaman (ortalama bir saat) ayırın.
- Historian, author
In his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake. Full bio - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
ChrisChris AndersonAnderson: HelloMerhaba.
WelcomeHoş geldiniz to this TEDTED DialoguesDiyaloglar.
0
888
3754
Chris Anderson: Merhaba.
TED Diyalogları'na hoş geldiniz.
00:16
It's the first of a seriesdizi
that's going to be donetamam
1
4666
3587
Bu, güncel politik
çalkantılar ile ilgili çekilecek
00:20
in responsetepki to the currentşimdiki
politicalsiyasi upheavalayaklanma.
2
8277
3312
serinin ilk kısmı.
00:24
I don't know about you;
3
12265
1169
Sizi bilmiyorum ama;
00:25
I've becomeolmak quiteoldukça concernedilgili about
the growingbüyüyen divisivenessdivisiveness in this countryülke
4
13458
3611
ben bu ülkede ve dünyada
gittikçe çoğalan anlaşmazlıktan
00:29
and in the worldDünya.
5
17093
1496
oldukça endişelenmeye başladım.
00:30
No one'sbiri listeningdinleme to eachher other. Right?
6
18613
2360
Kimse birbirini dinlemiyor. Değil mi?
00:33
They aren'tdeğil.
7
21564
1163
Dinlemiyor.
00:34
I mean, it feelshissediyor like we need
a differentfarklı kindtür of conversationkonuşma,
8
22751
3736
Yani, daha farklı bir sohbet türüne
ihtiyacımız varmış gibi geliyor,
00:38
one that's basedmerkezli on -- I don't know,
on reasonneden, listeningdinleme, on understandinganlayış,
9
26511
5928
bilemiyorum, belki de daha geniş
bir kapsamda mantığa, dinlemeye,
00:44
on a broadergeniş contextbağlam.
10
32463
1667
anlamaya odaklı bir sohbet.
00:46
That's at leasten az what we're going to try
in these TEDTED DialoguesDiyaloglar,
11
34840
3027
En azından TED Diyalogları'nda
bugünden itibaren denemeye
00:49
startingbaşlangıç todaybugün.
12
37891
1192
çalışacağımız şey bu.
00:51
And we couldn'tcould have anyonekimse with us
13
39107
2626
Ve bu yeni başlangıçta, bir başkası
00:53
who I'd be more excitedheyecanlı to kicktekme this off.
14
41757
2809
beni bu kadar heyecanlandıramazdı.
00:56
This is a mindus right here that thinksdüşünüyor
prettygüzel much like no one elsebaşka
15
44590
3850
Bunu söylemekte acele ediyorum,
fakat bu zihin, gezegendeki herkesten
01:00
on the planetgezegen, I would hastenAcele to say.
16
48464
1771
farklı düşünen bir zihin.
01:02
I'm seriousciddi.
17
50259
1159
Ciddiyim.
01:03
(YuvalYuval NoahNoah HarariHarari laughsgülüyor)
18
51442
1262
(Yuval Noah Harari gülüyor)
01:04
I'm seriousciddi.
19
52728
1164
Ciddiyim.
01:05
He synthesizessentezler historytarih
with underlyingtemel ideasfikirler
20
53916
4938
Tarihi, altında yatan fikirlerle
nefesinizi kesecek biçimde sentezliyor.
01:10
in a way that kindtür of takes
your breathnefes away.
21
58878
2170
01:13
So, some of you will know
this bookkitap, "SapiensSapiens."
22
61072
3409
Bazılarınız bu
kitabı tanıyacaktır, "Sapiens".
01:16
Has anyonekimse here readokumak "SapiensSapiens"?
23
64505
1743
"Sapiens"i okuyan var mı?
01:18
(ApplauseAlkış)
24
66272
1212
(Alkış)
01:19
I mean, I could not put it down.
25
67508
3145
Yani, kitabını elimden bırakamadım.
01:22
The way that he tellsanlatır the storyÖykü of mankindinsanlık
26
70677
3874
İnsanlığın hikâyesini, farklı düşünmemizi
01:26
throughvasitasiyla bigbüyük ideasfikirler that really make you
think differentlyfarklı olarak --
27
74575
3802
sağlayan büyük fikirler
aracılığıyla anlatma biçimi --
01:30
it's kindtür of amazingşaşırtıcı.
28
78401
1735
adeta inanılmazdı.
01:32
And here'sburada the follow-uptakip,
29
80160
1224
Haftaya ABD'de
01:33
whichhangi I think is beingolmak publishedyayınlanan
in the US nextSonraki weekhafta.
30
81408
3076
yayınlanacak olan kitabınız da burada.
01:36
YNHYNH: Yeah, nextSonraki weekhafta.
31
84508
1151
YNH: Evet, haftaya.
01:37
CACA: "HomoHomo DeusDeus."
32
85683
1174
CA: "Homo Deus".
01:38
Now, this is the historytarih
of the nextSonraki hundredyüz yearsyıl.
33
86881
3065
Evet, bu da ilerideki yüz yılın tarihi.
01:42
I've had a chanceşans to readokumak it.
34
90521
1850
Okuma şansım oldu.
01:44
It's extremelyson derece dramaticdramatik,
35
92395
2390
Oldukça etkileyici ve sanırım
01:46
and I daresaysöyleyebilirim, for some people,
quiteoldukça alarmingendişe verici.
36
94809
4265
bazıları için oldukça ürkütücü.
01:51
It's a must-readokumak gerekir.
37
99605
1243
Kesinlikle okunmalı.
01:52
And honestlydürüstçe, we couldn'tcould have
someonebirisi better to help
38
100872
5578
Dürüst olmak gerekirse, şu an
dünyada olup bitenler hakkında mantık
01:58
make senseduyu of what on EarthDünya
is happeningolay in the worldDünya right now.
39
106474
3976
yürütmemize daha fazla
yardımcı olacak birisi daha yok.
02:02
So a warmIlık, hafif sıcak welcomeHoşgeldiniz, please,
to YuvalYuval NoahNoah HarariHarari.
40
110474
4157
Öyleyse Yuval Noah Harari'ye
sıcak bir hoş geldin diyelim lütfen.
02:06
(ApplauseAlkış)
41
114655
3393
(Alkış)
02:14
It's great to be joinedkatıldı by our friendsarkadaşlar
on FacebookFacebook and around the WebWeb.
42
122900
3745
Facebook ve Web üzerindeki
arkadaşlarla bir araya gelmek muhteşem.
02:18
HelloMerhaba, FacebookFacebook.
43
126669
1577
Merhaba, Facebook.
02:20
And all of you, as I startbaşlama
askingsormak questionssorular of YuvalYuval,
44
128270
3926
Ve hepiniz, ben Yuval'a soru
sormaya başladığımda, kendi sorularınızı
02:24
come up with your ownkendi questionssorular,
45
132220
1652
oluşturabilirsiniz; mutlaka
02:25
and not necessarilyzorunlu olarak about
the politicalsiyasi scandalskandal duDu jourJour,
46
133896
2647
günümüzün politik
skandalları ile ilgili değil, daha
02:28
but about the broadergeniş understandinganlayış
of: Where are we headingbaşlık?
47
136567
4769
geniş bir açıdan:
Nereye gidiyoruz? Bununla ilgili.
02:34
You readyhazır? OK, we're going to go.
48
142517
1766
Hazır mısınız? Başlıyoruz.
02:36
So here we are, YuvalYuval:
49
144307
1275
Evet Yuval, buradayız:
02:37
NewYeni YorkYork CityŞehir, 2017,
there's a newyeni presidentDevlet Başkanı in powergüç,
50
145606
3720
New York, 2017,
yeni bir başkanımız var
02:41
and shockşok wavesdalgalar ripplingdalgalanan around the worldDünya.
51
149350
3121
ve şok dalgaları dünyaya yayılıyor.
02:44
What on EarthDünya is happeningolay?
52
152495
1469
Dünyada neler oluyor?
02:47
YNHYNH: I think the basictemel thing that happenedolmuş
53
155115
2246
YNH: Bana kalırsa olup biten, temelde
02:49
is that we have lostkayıp our storyÖykü.
54
157385
2290
hikâyemizi kaybetmiş olmamız.
02:52
Humansİnsanlar think in storieshikayeleri,
55
160144
2467
İnsanlar hikâyelerle düşünür ve
02:54
and we try to make senseduyu of the worldDünya
by tellingsöylüyorum storieshikayeleri.
56
162635
3662
hikâyeler anlatarak
dünyayı anlamlandırmaya çalışırız.
02:58
And for the last fewaz decadeson yıllar,
57
166321
1417
Geçtiğimiz birkaç yıl için,
02:59
we had a very simplebasit
and very attractiveçekici storyÖykü
58
167762
2870
dünyada olup bitene dair çok basit ve
03:02
about what's happeningolay in the worldDünya.
59
170656
1749
çok etkileyici bir hikâyemiz var.
03:04
And the storyÖykü said that,
oh, what's happeningolay is
60
172429
3164
Hikâye şunu
söylüyor, ah, olup biten şey
03:07
that the economyekonomi is beingolmak globalizedküreselleşmiş,
61
175617
2616
ekonominin küreselleşmesi,
03:10
politicssiyaset is beingolmak liberalizedliberal,
62
178257
2143
politikanın liberalleşmesi
03:12
and the combinationkombinasyon of the two
will createyaratmak paradisecennet on EarthDünya,
63
180424
3999
ve bu ikisinin karışımı
dünyada cenneti yaratacak
03:16
and we just need to keep on
globalizingküreselleşen the economyekonomi
64
184447
3099
ve ekonomiyi küreselleştirmeye,
politik sistemi liberalleştirmeye
03:19
and liberalizingLiberalleşen the politicalsiyasi systemsistem,
65
187570
1811
devam etmemiz gerekiyor
03:21
and everything will be wonderfulolağanüstü.
66
189405
1905
ve her şey muhteşem olacak.
03:23
And 2016 is the momentan
67
191334
2732
2016 yılı, çok büyük bir kesimin,
03:26
when a very largegeniş segmentbölüm,
even of the WesternWestern worldDünya,
68
194090
3960
hatta Batı dünyasının
bile, bu hikâyeye inanmayı
03:30
stoppeddurduruldu believinginanan in this storyÖykü.
69
198074
2406
bir kenara bıraktığı andır.
03:32
For good or badkötü reasonsnedenleri --
it doesn't mattermadde.
70
200504
2132
İyi ya da kötü
nedenlerle -- bu önemli değil.
03:34
People stoppeddurduruldu believinginanan in the storyÖykü,
71
202660
2221
İnsanlar bu hikâyeye inanmayı bıraktı
03:36
and when you don't have a storyÖykü,
you don't understandanlama what's happeningolay.
72
204905
3776
ve eğer bir hikâyeniz yoksa,
neler olup bittiğini anlayamazsınız.
03:41
CACA: PartBölümü of you believesinanır that that storyÖykü
was actuallyaslında a very effectiveetkili storyÖykü.
73
209212
3967
CA: Bir yanın bu hikâyenin aslında
çok etkili bir hikâye olduğuna inanıyor.
03:45
It workedişlenmiş.
74
213203
1194
İşe yaradı.
03:46
YNHYNH: To some extentderece, yes.
75
214421
1477
YNH: Bir yere kadar, evet.
03:47
AccordingAccording to some measurementsölçümler,
76
215922
2062
Bazı ölçülere göre, insanoğlunun
03:50
we are now in the besten iyi time ever
77
218008
2585
yaşayabileceği en güzel zamanı
03:52
for humankindinsanlık.
78
220617
1427
yaşıyoruz.
03:54
TodayBugün, for the first time in historytarih,
79
222068
2440
Bugün, tarihte bir ilk olarak,
03:56
more people dieölmek from eatingyemek yiyor too much
than from eatingyemek yiyor too little,
80
224532
4413
çok yemekten ölen insanların
sayısı, az yemekten ölenlerden daha fazla,
04:00
whichhangi is an amazingşaşırtıcı achievementbaşarı.
81
228969
1772
bu muhteşem bir başarı.
04:02
(LaughterKahkaha)
82
230765
2683
(Kahkahalar)
04:05
AlsoAyrıca for the first time in historytarih,
83
233472
1701
Ayrıca tarihte bir ilk olarak
04:07
more people dieölmek from oldeski ageyaş
than from infectiousbulaşıcı diseaseshastalıklar,
84
235197
4135
insanlar, bulaşıcı
hastalıktan çok, yaşlılıktan ölüyorlar
04:11
and violenceşiddet is alsoAyrıca down.
85
239356
2794
ve şiddet de azaldı.
04:14
For the first time in historytarih,
86
242174
1430
Tarihte bir ilk olarak
04:15
more people commitişlemek suicideintihar
than are killedöldürdü by crimesuç and terrorismterörizm
87
243628
5331
intihar edenlerin sayısı;
cinayet, terör ve savaş yüzünden
04:20
and warsavaş put togetherbirlikte.
88
248983
1840
ölen insan sayısından daha çok.
04:22
Statisticallyİstatistiksel olarak, you are
your ownkendi worsten kötü enemydüşman.
89
250847
4160
İstatistiksel olarak, siz
kendinizin en büyük düşmanısınız.
04:27
At leasten az, of all the people in the worldDünya,
90
255031
2006
En azından, dünyadaki tüm insanlar
04:29
you are mostçoğu likelymuhtemelen
to be killedöldürdü by yourselfkendin --
91
257061
3122
içerisinde, sizin kendinizi
öldürme ihtimaliniz daha yüksek --
04:32
(LaughterKahkaha)
92
260207
1267
(Kahkahalar)
04:33
whichhangi is, again,
very good newshaber, comparedkarşılaştırıldığında --
93
261498
3044
bu da yine iyi bir haber --
04:36
(LaughterKahkaha)
94
264566
1624
(Kahkahalar)
04:38
comparedkarşılaştırıldığında to the levelseviye of violenceşiddet
that we saw in previousönceki erasdevirlerde.
95
266214
4301
daha önceki dönemlerde
gördüğümüz şiddet derecesine kıyaslarsak.
04:42
CACA: But this processsüreç
of connectingbağlantı the worldDünya
96
270539
2236
CA: Fakat dünyayı
bir araya getirme süreci,
04:44
endedbitti up with a largegeniş groupgrup of people
kindtür of feelingduygu left out,
97
272799
3899
kendisini dışlanmış hisseden
büyük bir insan grubuyla sonuçlandı
04:48
and they'veonlar ettik reactedtepki gösterdi.
98
276722
1631
ve onlar da buna tepki verdiler.
04:50
And so we have this bombshellbomba
99
278377
1986
Ayrıca bir de mermimiz var,
04:52
that's sortçeşit of rippingmüthiş
throughvasitasiyla the wholebütün systemsistem.
100
280387
2311
sistemin tamamını
delip geçen türden bir mermi.
04:54
I mean, what do you make
of what's happenedolmuş?
101
282722
3392
Yani, olan bitenden ne çıkarıyorsun?
04:58
It feelshissediyor like the oldeski way
that people thought of politicssiyaset,
102
286138
3278
İnsanların politikayı
düşünme biçimi eskiymiş gibi,
05:01
the left-right-sol dividebölmek,
has been blownşişmiş up and replaceddeğiştirilir.
103
289440
2856
sağ-sol ayrımı yok edildi ve değiştirildi.
05:04
How should we think of this?
104
292320
1597
Bunu nasıl düşünmeliyiz?
05:05
YNHYNH: Yeah, the oldeski 20th-centuryinci yüzyıl
politicalsiyasi modelmodel of left versuse karşı right
105
293941
4384
YNH: Evet, 20. yüzyılın
sağ-sol politik modeli şu anda
05:10
is now largelybüyük oranda irrelevantilgisiz,
106
298349
1707
oldukça alakasız
05:12
and the realgerçek dividebölmek todaybugün
is betweenarasında globalglobal and nationalUlusal,
107
300080
4502
ve bugünkü gerçek ayrım
küresel ve ulusal veya küresel
05:16
globalglobal or localyerel.
108
304606
1789
ve yerel arasında.
05:18
And you see it again all over the worldDünya
109
306419
2857
Ve bunun şu anda tüm dünyada
05:21
that this is now the mainana strugglemücadele.
110
309300
2145
asıl mücadele olduğunu görüyorsunuz.
05:23
We probablymuhtemelen need completelytamamen
newyeni politicalsiyasi modelsmodeller
111
311469
3436
Muhtemelen tamamen yeni
politik modellere ve tamamen yeni
05:26
and completelytamamen newyeni waysyolları
of thinkingdüşünme about politicssiyaset.
112
314929
5060
politik düşünce
biçimlerine ihtiyacımız var.
05:32
In essenceöz, what you can say
is that we now have globalglobal ecologyekoloji,
113
320499
5530
Esas itibarıyla söyleyebileceğimiz
şey, yeni küresel bir ekolojimiz var,
05:38
we have a globalglobal economyekonomi
but we have nationalUlusal politicssiyaset,
114
326053
3941
küresel bir ekonomimiz var,
fakat ulusal politikalarımız var
05:42
and this doesn't work togetherbirlikte.
115
330018
1737
ve bu ikisi bir arada işlemiyor.
05:43
This makesmarkaları the politicalsiyasi
systemsistem ineffectiveetkisiz,
116
331779
2226
Bu da politik sistemi etkisiz kılıyor,
05:46
because it has no controlkontrol
over the forcesgüçler that shapeşekil our life.
117
334029
3524
çünkü yaşamımızı şekillendiren
güçler üzerinde bir kontrolü yok.
05:49
And you have basicallytemel olarak two solutionsçözeltiler
to this imbalancedengesizlik:
118
337577
3279
Bu dengesizlik için
temelde iki çözümümüz var:
05:52
eitherya de-globalizede-Küreselleş the economyekonomi
and turndönüş it back into a nationalUlusal economyekonomi,
119
340880
4574
Ya ekonomi daha az küreselleştirilecek
ve ulusal ekonomiye dönüştürülecek
05:57
or globalizeKüreselleş the politicalsiyasi systemsistem.
120
345478
2168
ya da politik sistem küreselleştirilecek.
06:00
CACA: So some, I guesstahmin
manyçok liberalsliberaller out there
121
348948
4665
CA: Sanırım çoğu liberal,
Trump'ın ve hükûmetinin
06:05
viewgörünüm TrumpKoz and his governmenthükümet
as kindtür of irredeemablyislah badkötü,
122
353637
6436
telafi edilemez biçimde kötü
olduğunu düşünüyor, her açıdan
06:12
just awfulkorkunç in everyher way.
123
360097
2659
berbat olduğunu.
06:14
Do you see any underlyingtemel narrativeöykü
or politicalsiyasi philosophyFelsefe in there
124
362780
6423
Burada, en azından anlamaya
değecek bir anlatı ya da politik felsefe
06:21
that is at leasten az worthdeğer understandinganlayış?
125
369227
1804
görüyor musun?
06:23
How would you articulateifade that philosophyFelsefe?
126
371055
2045
Bu felsefeyi nasıl ifade ederdin?
06:25
Is it just the philosophyFelsefe of nationalismmilliyetçilik?
127
373124
2299
Bu yalnızca milliyetçilik felsefesi mi?
06:28
YNHYNH: I think the underlyingtemel
feelingduygu or ideaFikir
128
376254
5400
YNH: Bana kalırsa
altında yatan his ya da fikir şu;
06:33
is that the politicalsiyasi systemsistem --
something is brokenkırık there.
129
381678
4492
politik sistem --
bir şey bozuk burada.
06:38
It doesn't empowergüçlendirmek
the ordinarysıradan personkişi anymoreartık.
130
386194
3770
Artık sıradan insanı güçlendirmiyor.
06:41
It doesn't carebakım so much
about the ordinarysıradan personkişi anymoreartık,
131
389988
3500
Artık sıradan insanla çok da ilgilenmiyor
06:45
and I think this diagnosisTanı
of the politicalsiyasi diseasehastalık is correctdoğru.
132
393512
4819
ve bu politik hastalık
teşhisinin doğru olduğunu düşünüyorum.
06:50
With regardsaygı to the answerscevaplar,
I am faruzak lessaz certainbelli.
133
398355
3359
Cevaplara gelince, daha az eminim.
06:53
I think what we are seeinggörme
is the immediateacil humaninsan reactionreaksiyon:
134
401738
3483
Bana kalırsa gördüğümüz
şey insanların verdiği ani tepki:
06:57
if something doesn't work, let's go back.
135
405245
2558
Bir şey işe yaramıyorsa, geri dönelim.
06:59
And you see it all over the worldDünya,
136
407827
1621
Bunu tüm dünyada görüyorsunuz,
07:01
that people, almostneredeyse nobodykimse
in the politicalsiyasi systemsistem todaybugün,
137
409472
4426
politik sistemdeki insanlar,
neredeyse hiç kimse, insanlığın
07:05
has any future-orientedgeleceğe dönük visionvizyon
of where humankindinsanlık is going.
138
413922
4193
nereye gittiğine dair geleceğe
odaklı bir vizyona sahip değil.
07:10
AlmostNeredeyse everywhereher yerde,
you see retrogradeRetrograd visionvizyon:
139
418139
3026
Neredeyse her yerde
geriye dönük vizyon görüyorsunuz:
07:13
"Let's make AmericaAmerika great again,"
140
421189
2046
"Amerika'yı tekrar mükemmelleştirelim",
07:15
like it was great -- I don't know --
in the '50s, in the '80s, sometimebazen,
141
423259
3429
sanki 50'lerde, 80'lerde
mükemmelmiş gibi -- bilmiyorum --
07:18
let's go back there.
142
426712
1170
oraya geri dönelim.
07:19
And you go to RussiaRusya
a hundredyüz yearsyıl after LeninLenin,
143
427906
4721
Lenin'den birkaç yüz
yıl sonra Rusya'ya gidiyorsunuz,
07:24
Putin'sPutin'in visionvizyon for the futuregelecek
144
432651
1871
Putin'in gelecek vizyonu da temelde,
07:26
is basicallytemel olarak, ahAh, let's go back
to the TsaristÇarlık empireimparatorluk.
145
434546
3197
ah, Çar imparatorluğuna geri dönelim.
07:29
And in Israelİsrail, where I come from,
146
437767
2392
Ve İsrail'de, geldiğim yerde,
07:32
the hottestsıcak politicalsiyasi visionvizyon
of the presentmevcut is:
147
440183
3252
günümüzün en yeni politik vizyonu şu:
07:35
"Let's buildinşa etmek the templetapınak again."
148
443459
1851
"Tapınağı tekrar inşa edelim".
07:37
So let's go back 2,000 yearsyıl backwardsgeriye doğru.
149
445334
2978
Yani, 2.000 yıl geriye gidelim.
07:40
So people are thinkingdüşünme
sometimebazen in the pastgeçmiş we'vebiz ettik lostkayıp it,
150
448336
4826
İnsanlar geçmişte bir zamanda
kaybettiğimizi düşünüyorlar ve
07:45
and sometimesara sıra in the pastgeçmiş, it's like
you've lostkayıp your way in the cityŞehir,
151
453186
3738
geçmişte şehirde
yolu kaybetmişsiniz gibi
07:48
and you say OK, let's go back
to the pointpuan where I feltkeçe securegüvenli
152
456948
3150
ve tamam diyorsunuz, güvenli
hissettiğim yere geri dönüp tekrar
07:52
and startbaşlama again.
153
460122
1362
başlamalıyım.
07:53
I don't think this can work,
154
461508
1573
Bunun işe yarayacağını sanmıyorum
07:55
but a lot of people,
this is theironların gutbağırsak instinctiçgüdü.
155
463105
2902
fakat çoğu insan
için bu içgüdüsel bir şey.
07:58
CACA: But why couldn'tcould it work?
156
466031
1652
CA: Peki neden işe yaramaz?
07:59
"AmericaAmerika First" is a very
appealingçekici slogansloganı in manyçok waysyolları.
157
467707
3639
"Önce Amerika", birçok
açıdan çekici bir slogan.
08:03
PatriotismVatanseverlik is, in manyçok waysyolları,
a very nobleasil thing.
158
471370
3877
Vatanseverlik, çoğu
açıdan, çok asil bir şeydir.
08:07
It's playedOyunun a rolerol
in promotingteşvik cooperationişbirliği
159
475271
2741
Yüksek sayıda insanı işbirliğine teşvik
08:10
amongarasında largegeniş numberssayılar of people.
160
478036
1590
etmek gibi bir rol oynar.
08:11
Why couldn'tcould you have a worldDünya
organizedörgütlü in countriesülkeler,
161
479650
3882
Neden her bir ülkenin kendini
öncelikli koyduğu ülkelerin
08:15
all of whichhangi put themselveskendilerini first?
162
483556
2777
örgütlendiği bir dünyaya sahip
olmayalım?
08:19
YNHYNH: For manyçok centuriesyüzyıllar,
even thousandsbinlerce of yearsyıl,
163
487373
3319
YNH: Asırlar boyunca,
hatta yüzyıllar boyunca,
08:22
patriotismVatanseverlik workedişlenmiş quiteoldukça well.
164
490716
2762
vatanseverlik işe yaradı.
08:25
Of coursekurs, it led to warssavaşlar an so forthileri,
165
493502
1879
Tabii ki savaşlara ve
birçok şeye neden oldu,
08:27
but we shouldn'tolmamalı focusodak
too much on the badkötü.
166
495405
2955
fakat kötüye
çok da odaklanmamalıyız.
08:30
There are alsoAyrıca manyçok,
manyçok positivepozitif things about patriotismVatanseverlik,
167
498384
3542
Vatanseverlikle ilgili
birçok pozitif şey de vardır ve
08:33
and the abilitykabiliyet to have
a largegeniş numbernumara of people
168
501950
3774
çok sayıda insanın
birbirini önemsemesini,
08:37
carebakım about eachher other,
169
505748
1414
birbirine yakınlık
08:39
sympathizeyakınlık with one anotherbir diğeri,
170
507186
1606
göstermelerini ve kolektif eylem
08:40
and come togetherbirlikte for collectivetoplu actionaksiyon.
171
508816
3214
için bir araya gelmelerini
sağlamak olumlu bir şeydir.
08:44
If you go back to the first nationsmilletler,
172
512054
2695
İlk uluslara bakarsanız eğer,
08:46
so, thousandsbinlerce of yearsyıl agoönce,
173
514773
1825
yani, binlerce yıl öncesine,
08:48
the people who livedyaşamış alonguzun bir
the YellowSarı RiverNehir in ChinaÇin --
174
516622
3406
Çin'de Sarı Irmak
bölgesinde yaşamış insanlara --
08:52
it was manyçok, manyçok differentfarklı tribeskabileler
175
520052
2443
çok, çok farklı kabileler vardı
08:54
and they all dependedbağlı on the rivernehir
for survivalhayatta kalma and for prosperityrefah,
176
522519
4370
ve hepsi yaşamlarını sürdürmek
ve refah için ırmağa bağlı yaşıyordu,
08:58
but all of them alsoAyrıca sufferedacı
from periodicalPeriyodik floodssel
177
526913
4309
fakat aynı zamanda dönemsel
sellere ve dönemsel kuraklığa
09:03
and periodicalPeriyodik droughtskuraklık.
178
531246
1600
maruz kalıyorlardı.
09:04
And no tribekabile could really do
anything about it,
179
532870
3035
Ve hiçbir kabile bir şey yapamıyordu,
09:07
because eachher of them controlledkontrollü
just a tinyminik sectionBölüm of the rivernehir.
180
535929
4160
çünkü her biri ırmağın
ufak bir kısmını kontrol ediyordu.
09:12
And then in a long
and complicatedkarmaşık processsüreç,
181
540113
2764
Sonra, uzun ve karmaşık bir
süreçte, kabileler Çin ulusunu
09:14
the tribeskabileler coalescedbirleştiler togetherbirlikte
to formform the ChineseÇince nationulus,
182
542901
3924
kurmak için birleştiler,
09:18
whichhangi controlledkontrollü the entiretüm YellowSarı RiverNehir
183
546849
2634
Çin ulusu da Sarı Irmak'ın
tamamını kontrol ediyordu
09:21
and had the abilitykabiliyet to bringgetirmek
hundredsyüzlerce of thousandsbinlerce of people togetherbirlikte
184
549507
5447
ve baraj, kanal inşa
edip ırmağı düzenlemek ve
09:26
to buildinşa etmek damsbarajlar and canalsKanallar
and regulatedüzenleyen the rivernehir
185
554978
4251
sel ve kuraklığı önleyerek
refah düzeyini herkes için
09:31
and preventönlemek the worsten kötü floodssel and droughtskuraklık
186
559253
3187
yükseltmek amacıyla
09:34
and raiseyükseltmek the levelseviye
of prosperityrefah for everybodyherkes.
187
562464
3100
yüz binlerce insanı bir araya getiriyordu.
09:37
And this workedişlenmiş in manyçok placesyerler
around the worldDünya.
188
565588
2617
Bu, dünyanın çoğu yerinde işe yaradı.
09:40
But in the 21stst centuryyüzyıl,
189
568229
3126
Fakat 21. yüzyılda teknoloji
09:43
technologyteknoloji is changingdeğiştirme all that
in a fundamentaltemel way.
190
571379
3435
tüm bunları temelden değiştiriyor.
09:46
We are now livingyaşam -- all people
in the worldDünya --
191
574838
2714
Şu anda -- dünyadaki tüm insanlar --
09:49
are livingyaşam alongsideyanında the sameaynı cyberCyber rivernehir,
192
577576
3817
aynı siber ırmağın yanında yaşıyoruz ve
09:53
and no singletek nationulus can regulatedüzenleyen
this rivernehir by itselfkendisi.
193
581417
5606
hiçbir ulus, ırmağı
kendi başına düzenleyemiyor.
09:59
We are all livingyaşam togetherbirlikte
on a singletek planetgezegen,
194
587047
4043
Hep birlikte, tek bir gezegende yaşıyoruz
10:03
whichhangi is threatenedtehdit by our ownkendi actionseylemler.
195
591114
2761
ve gezegen bizim
eylemlerimizin tehdidi altında.
10:05
And if you don't have some kindtür
of globalglobal cooperationişbirliği,
196
593899
4016
Ve eğer bir tür
küresel işbirliğiniz yoksa,
10:09
nationalismmilliyetçilik is just not on the right levelseviye
to tackleele almak the problemssorunlar,
197
597939
5143
konu ister iklim değişikliği
olsun, ister teknolojik parçalanma,
10:15
whetherolup olmadığını it's climateiklim changedeğişiklik
or whetherolup olmadığını it's technologicalteknolojik disruptionbozulma.
198
603106
3703
milliyetçilik, sorunlarla mücadele
etmek için doğru düzeyde değildir.
10:19
CACA: So it was a beautifulgüzel ideaFikir
199
607761
2191
CA: Yani çoğu
eylemin, çoğu sorunun ulusal
10:21
in a worldDünya where mostçoğu of the actionaksiyon,
mostçoğu of the issuessorunlar,
200
609976
3948
ölçekte yer aldığı bir dünyada
10:25
tookaldı placeyer on nationalUlusal scaleölçek,
201
613948
2356
bu güzel bir fikirdi,
10:28
but your argumenttartışma is that the issuessorunlar
that mattermadde mostçoğu todaybugün
202
616328
2798
fakat senin iddian, bugün
önem arz eden çoğu meselenin
10:31
no longeruzun take placeyer on a nationalUlusal scaleölçek
but on a globalglobal scaleölçek.
203
619150
3144
artık ulusal değil,
küresel bir ölçekte yer alması.
10:34
YNHYNH: ExactlyTam olarak. All the majormajör problemssorunlar
of the worldDünya todaybugün
204
622318
3809
YNH: Kesinlikle. Günümüzde dünyanın
10:38
are globalglobal in essenceöz,
205
626151
2389
tüm büyük sorunları özünde küresel
10:40
and they cannotyapamam be solvedçözülmüş
206
628564
1491
sorunlardır ve
10:42
unlessolmadıkça throughvasitasiyla some kindtür
of globalglobal cooperationişbirliği.
207
630079
3897
küresel işbirliği olmazsa çözülemezler.
10:46
It's not just climateiklim changedeğişiklik,
208
634000
1629
Bu, insanların verdiği en belirgin
10:47
whichhangi is, like, the mostçoğu obviousaçık
exampleörnek people give.
209
635653
3404
örnek olarak, yalnızca
iklim değişikliği değildir.
10:51
I think more in termsşartlar
of technologicalteknolojik disruptionbozulma.
210
639081
3078
Ben daha çok teknolojik
parçalanma açısından düşünüyorum.
10:54
If you think about, for exampleörnek,
artificialyapay intelligencezeka,
211
642183
3050
Örneğin, yapay zekâyı düşünecek olursanız,
10:57
over the nextSonraki 20, 30 yearsyıl
212
645257
2993
önümüzdeki 20, 30 yıl içerisinde
11:00
pushingitme hundredsyüzlerce of millionsmilyonlarca of people
out of the job marketpazar --
213
648274
3884
yüz milyonlarca insan
iş piyasasından çıkarılacak --
11:04
this is a problemsorun on a globalglobal levelseviye.
214
652182
2251
bu küresel düzeyde bir sorun.
11:06
It will disruptbozmak the economyekonomi
of all the countriesülkeler.
215
654457
3503
Bu, tüm ülkelerin ekonomisini dağıtacak.
11:09
And similarlybenzer şekilde, if you think
about, say, bioengineeringBiyomühendislik
216
657984
3663
Ve benzer şekilde, örneğin,
biyomühendisliği ve bunu yürütmekten
11:13
and people beingolmak afraidkorkmuş of conductingiletken,
217
661671
2955
korkan insanları düşünürseniz,
11:16
I don't know, geneticgenetik engineeringmühendislik
researchAraştırma in humansinsanlar,
218
664650
2661
bilmiyorum, insanlarda
genetik mühendisliği araştırması,
11:19
it won'talışkanlık help if just
a singletek countryülke, let's say the US,
219
667335
5289
bu, tek bir ülke, örneğin ABD,
insan üzerinde genetik deneyleri
11:24
outlawskanun kaçakları all geneticgenetik experimentsdeneyler in humansinsanlar,
220
672648
3324
yasaklarsa, fakat Çin veya Kuzey Kore bunu
11:27
but ChinaÇin or NorthKuzey KoreaKore
continuesdevam ediyor to do it.
221
675996
3630
yapmaya devam ederse, bu işe yaramaz.
11:31
So the US cannotyapamam solveçözmek it by itselfkendisi,
222
679650
2740
Yani ABD bunu tek başına çözemez ve
11:34
and very quicklyhızlı bir şekilde, the pressurebasınç on the US
to do the sameaynı will be immenseengin
223
682414
4883
ABD üzerinde hemen
aynısını yapma baskısı ortaya çıkar,
11:39
because we are talkingkonuşma about
high-riskyüksek risk, high-gainyüksek kazançlı technologiesteknolojiler.
224
687321
4890
çünkü yüksek riskli, yüksek
kazançlı teknolojiden bahsediyoruz.
11:44
If somebodybirisi elsebaşka is doing it,
I can't allowizin vermek myselfkendim to remainkalmak behindarkasında.
225
692235
4708
Eğer birisi yapıyorsa,
ben de geride kalmayı göze alamam.
11:48
The only way to have regulationsyönetmelik,
effectiveetkili regulationsyönetmelik,
226
696967
5688
Kalıtım mühendisliği gibi şeyler
üzerinde düzenleme, etkili düzenleme
11:54
on things like geneticgenetik engineeringmühendislik,
227
702679
2093
yapmanın tek yolu,
11:56
is to have globalglobal regulationsyönetmelik.
228
704796
2012
küresel düzenlemelere sahip olmaktır.
11:58
If you just have nationalUlusal regulationsyönetmelik,
nobodykimse would like to staykalmak behindarkasında.
229
706832
5038
Yalnızca ulusal düzenlemelere
sahipseniz, kimse geride kalmak istemez.
12:03
CACA: So this is really interestingilginç.
230
711894
2008
CA: Bu oldukça ilginç.
12:05
It seemsgörünüyor to me that this mayMayıs ayı be one keyanahtar
231
713926
1931
Öyle görünüyor ki bu, buradaki
12:07
to provokingtahrik at leasten az
a constructiveyapıcı conversationkonuşma
232
715881
3472
farklı taraflar arasında en
azından yapıcı bir sohbet yaratmak için
12:11
betweenarasında the differentfarklı sidestaraf here,
233
719377
1673
bir anahtar olabilir,
12:13
because I think everyoneherkes can agreeanlaşmak
that the startbaşlama pointpuan
234
721074
3142
çünkü bizi olduğumuz
yere getiren öfkenin başlangıç
12:16
of a lot of the angeröfke
that's propelledtahrikli us to where we are
235
724240
2697
noktasının, iş kaybıyla
ilgili mantıklı endişeler olduğu
12:18
is because of the legitimatemeşru
concernsendişeler about job losskayıp.
236
726961
2748
konusunda herkesin
hemfikir olduğunu düşünüyorum.
12:21
Work is gonegitmiş, a traditionalgeleneksel
way of life has gonegitmiş,
237
729733
3641
İş gitti, geleneksel yaşam
tarzı gitti ve insanların buna
12:25
and it's no wondermerak etmek
that people are furiousöfkeli about that.
238
733398
3375
öfke duyması şaşılacak bir şey değil.
12:28
And in generalgenel, they have blamedsuçladı
globalismküreselleşmenin, globalglobal elitesElitler,
239
736797
4552
Ve genel olarak
küreselleşmeyi, küresel seçkinleri,
12:33
for doing this to them
withoutolmadan askingsormak theironların permissionizin,
240
741373
2747
bunu onların iznini
almadan yapmakla suçladılar
12:36
and that seemsgörünüyor like
a legitimatemeşru complaintşikayet.
241
744144
2095
ve bu yerinde bir
yakınmaymış gibi görünüyor.
12:38
But what I hearduymak you sayingsöz
is that -- so a keyanahtar questionsoru is:
242
746263
3309
Fakat senden duyduğum
şey şu -- yani ana soru şu:
12:41
What is the realgerçek causesebeb olmak of job losskayıp,
bothher ikisi de now and going forwardileri?
243
749596
5461
Şu anda olan ve devam eden
iş kaybının gerçek nedeni nedir?
12:47
To the extentderece that it's about globalismküreselleşmenin,
244
755081
2776
Küreselleşmeyle ilgili olduğuna göre,
12:49
then the right responsetepki,
yes, is to shutkapamak down borderssınırlar
245
757881
4122
buna doğru karşılık, evet,
sınırları kapatmak ve insanları
12:54
and keep people out
and changedeğişiklik tradeTicaret agreementsanlaşmalar and so forthileri.
246
762027
3980
dışarıda tutmak ve ticaret
anlaşmalarını değiştirmek ve benzerleri.
12:58
But you're sayingsöz, I think,
247
766031
1356
Fakat sen, sanırım, aslında
12:59
that actuallyaslında the biggerDaha büyük causesebeb olmak of job losskayıp
is not going to be that at all.
248
767411
4791
iş kaybının en büyük nedeninin
tamamen bu olmayacağını söylüyorsun.
13:04
It's going to originateköken
in technologicalteknolojik questionssorular,
249
772226
3714
Teknolojik sorunlardan
kaynaklanacağını ve birbirine
13:07
and we have no chanceşans of solvingçözme that
250
775964
2012
bağlı bir dünya olarak hareket etmezsek
13:10
unlessolmadıkça we operateişletmek as a connectedbağlı worldDünya.
251
778000
2095
bunu çözme
şansımızın olmadığını söylüyorsun.
13:12
YNHYNH: Yeah, I think that,
252
780119
1519
YNH: Evet, bana kalırsa,
13:13
I don't know about the presentmevcut,
but looking to the futuregelecek,
253
781662
3241
şimdiki zamanı
bilmiyorum, fakat geleceğe bakarsak,
13:16
it's not the MexicansMeksikalılar or ChineseÇince
who will take the jobsMeslekler
254
784927
3077
Pennsylvania'da insanları
işlerinden edecek olanlar Meksikalılar
13:20
from the people in PennsylvaniaPennsylvania,
255
788028
1567
veya Çinliler değiller,
13:21
it's the robotsrobotlar and algorithmsalgoritmalar.
256
789619
1743
robotlar ve algoritmalar.
13:23
So unlessolmadıkça you planplan to buildinşa etmek a bigbüyük wallduvar
on the bordersınır of CaliforniaCalifornia --
257
791386
4184
Yani eğer Kaliforniya sınırına
büyük bir duvar inşa
etmeyi planlamıyorsan,
13:27
(LaughterKahkaha)
258
795594
1134
(Kahkahalar)
13:28
the wallduvar on the bordersınır with MexicoMeksika
is going to be very ineffectiveetkisiz.
259
796752
3691
Meksika sınırındaki
duvar çok etkisiz kalacak.
13:32
And I was struckvurdu when I watchedizledi
the debatestartışmalar before the electionseçim,
260
800467
6348
Ve seçim öncesi
tartışmaları izlerken çok şaşırdım,
13:38
I was struckvurdu that certainlykesinlikle TrumpKoz
did not even attemptgirişim to frightenkorkutmak people
261
806839
5737
Trump'ın, robotlar sizin işinizi
alacak diyerek insanları korkutmaya
13:44
by sayingsöz the robotsrobotlar will take your jobsMeslekler.
262
812600
2576
çalışmamasına çok şaşırdım.
13:47
Now even if it's not truedoğru,
it doesn't mattermadde.
263
815200
2299
Bu doğru olmasa bile, fark etmez.
13:49
It could have been an extremelyson derece
effectiveetkili way of frighteningkorkutucu people --
264
817523
3518
Bu, insanları korkutmada
aşırı etkili bir yol olabilirdi --
13:53
(LaughterKahkaha)
265
821065
1001
(Kahkahalar)
13:54
and galvanizinggalvanizleme people:
266
822090
1161
ve harekete geçirmede:
13:55
"The robotsrobotlar will take your jobsMeslekler!"
267
823275
1609
"Robotlar işlerinizi alacak!"
13:56
And nobodykimse used that linehat.
268
824908
1355
Kimse bu cümleyi kullanmadı.
13:58
And it madeyapılmış me afraidkorkmuş,
269
826287
2692
Ve şundan korktum,
14:01
because it meantdemek
that no mattermadde what happensolur
270
829003
4048
çünkü şu anlama geliyordu,
üniversitelerde, laboratuvarlarda
14:05
in universitiesüniversiteler and laboratorieslaboratuarlar,
271
833075
2146
ve orada ne olursa olsun,
14:07
and there, there is alreadyzaten
an intenseyoğun debatetartışma about it,
272
835245
2765
bu konu hakkında
yoğun bir tartışma zaten var,
14:10
but in the mainstreamana akım politicalsiyasi systemsistem
and amongarasında the generalgenel publichalka açık,
273
838034
4094
fakat ana politik sistem
ve kamu içerisinde insanlar
14:14
people are just unawarehabersiz
274
842152
2110
büyük bir teknolojik
14:16
that there could be an immenseengin
technologicalteknolojik disruptionbozulma --
275
844286
4510
parçalanma olabileceğinin
farkında değiller --
14:20
not in 200 yearsyıl,
but in 10, 20, 30 yearsyıl --
276
848820
4122
200 yıl içerisinde değil,
10, 20, 30 yıl içerisinde --
14:24
and we have to do something about it now,
277
852966
2570
ve kısmen, 2040, 2050'nin iş piyasasında
14:27
partlykısmen because mostçoğu of what we teachöğretmek
childrençocuklar todaybugün in schoolokul or in collegekolej
278
855560
6276
bugün okullarda çocuklara öğrettiğimiz
şeylerin çoğu tamamen alakasız olacağı
14:33
is going to be completelytamamen irrelevantilgisiz
to the job marketpazar of 2040, 2050.
279
861860
6001
için, şu anda bunun için
bir şeyler yapmamız gerekiyor.
14:39
So it's not something we'lliyi need
to think about in 2040.
280
867885
3358
Böylece 2040'da düşünmemiz
gereken bir şey olmayacak.
14:43
We need to think todaybugün
what to teachöğretmek the younggenç people.
281
871267
3593
Genç insanlara ne öğreteceğimizi
bugün düşünmemiz gerekiyor.
14:46
CACA: Yeah, no, absolutelykesinlikle.
282
874884
2653
CA: Evet, hayır, kesinlikle.
14:50
You've oftensık sık writtenyazılı about
momentsanlar in historytarih
283
878595
3917
Genelde tarihte, insanoğlunun
bilmeden yeni bir döneme girdiği
14:54
where humankindinsanlık has ...
enteredgirdi a newyeni eraçağ, unintentionallyistemeden.
284
882536
6859
anlar hakkında yazılar yazıyorsun.
15:01
DecisionsKararlar have been madeyapılmış,
technologiesteknolojiler have been developedgelişmiş,
285
889806
2868
Kararlar alındı, teknolojiler gelişti
15:04
and suddenlyaniden the worldDünya has changeddeğişmiş,
286
892698
2371
ve birdenbire dünya değişti,
15:07
possiblybelki in a way
that's worsedaha da kötüsü for everyoneherkes.
287
895093
2467
muhtemelen herkes
için kötü olacak bir şekilde.
15:09
So one of the examplesörnekler
you give in "SapiensSapiens"
288
897584
2075
Ve "Sapiens"de verdiğin örneklerden birisi
15:11
is just the wholebütün agriculturaltarım revolutiondevrim,
289
899683
2091
gerçek bir insan için toprağı sürmek
15:13
whichhangi, for an actualgerçek personkişi
tillingyetiştirme the fieldsalanlar,
290
901798
3554
anlamına gelen tarım devrimiydi,
15:17
they just pickedseçilmiş up a 12-hour-saat
backbreakingbackbreaking workdayiş günü
291
905376
3180
ormanda altı saat ve daha
ilginç bir yaşam tarzı yerine,
15:20
insteadyerine of sixaltı hourssaatler in the jungleorman
and a much more interestingilginç lifestyleyaşam tarzı.
292
908580
6248
12 saatlik yorucu bir iş gününü seçtiler.
15:26
(LaughterKahkaha)
293
914852
1042
(Kahkahalar)
15:27
So are we at anotherbir diğeri possiblemümkün
phaseAşama changedeğişiklik here,
294
915918
3189
Peki başka olası
bir değişim safhasında mıyız,
15:31
where we kindtür of sleepwalkSleepwalk into a futuregelecek
that noneYok of us actuallyaslında wants?
295
919131
4488
hiçbirimizin istemediği bir geleceğe
doğru uyur gezer gibi mi gidiyoruz?
15:36
YNHYNH: Yes, very much so.
296
924058
2733
YNH: Evet, kesinlikle.
15:38
DuringSırasında the agriculturaltarım revolutiondevrim,
297
926815
1837
Tarım devrimi esnasında olan şey,
15:40
what happenedolmuş is that immenseengin
technologicalteknolojik and economicekonomik revolutiondevrim
298
928676
4420
uçsuz bucaksız
teknolojik ve ekonomik devrimin,
15:45
empoweredgüçlenmiş the humaninsan collectivetoplu,
299
933120
2865
insan topluluğunu güçlendirmesiydi,
15:48
but when you look at actualgerçek
individualbireysel liveshayatları,
300
936009
2953
fakat gerçek bireysel hayatlara bakarsak,
15:50
the life of a tinyminik eliteseçkinler
becameoldu much better,
301
938986
3494
herhangi bir elitin yaşamı
çok daha iyi hâle geldi ve
15:54
and the liveshayatları of the majorityçoğunluk of people
becameoldu considerablyönemli ölçüde worsedaha da kötüsü.
302
942504
4238
insanların çoğunun
yaşamları oldukça kötü hâle geldi.
15:58
And this can happenolmak again
in the 21stst centuryyüzyıl.
303
946766
2705
21. yüzyılda bu tekrar olabilir.
16:01
No doubtşüphe the newyeni technologiesteknolojiler
will empowergüçlendirmek the humaninsan collectivetoplu.
304
949495
4866
Yeni teknolojiler elbette
insan topluluğunu güçlendirecektir.
16:06
But we mayMayıs ayı endson up again
305
954385
2720
Fakat bu tekrar ufak bir elitin
16:09
with a tinyminik eliteseçkinler reapinghasat
all the benefitsfaydaları, takingalma all the fruitsmeyve,
306
957129
4457
tüm ekini biçmesiyle, tüm
meyveleri almasıyla sonuçlanabilir ve
16:13
and the masseskitleler of the populationnüfus
findingbulgu themselveskendilerini worsedaha da kötüsü
307
961610
4186
nüfusun çoğunluğu kendisini
olduğundan daha beter bir hâlde
16:17
than they were before,
308
965820
1301
bulabilir, yani o elitten
16:19
certainlykesinlikle much worsedaha da kötüsü than this tinyminik eliteseçkinler.
309
967145
2788
çok daha beter bir hâlde.
16:22
CACA: And those elitesElitler
mightbelki not even be humaninsan elitesElitler.
310
970657
2655
CA: Ve bu elitler
insan elitler bile olmayabilir.
16:25
They mightbelki be cyborgsCyborg or --
311
973336
1757
Robotlar olabilir ya da --
16:27
YNHYNH: Yeah, they could be
enhancedgelişmiş superSüper humansinsanlar.
312
975117
2207
YNH: Evet, gelişmiş
süper insanlar olabilir.
16:29
They could be cyborgsCyborg.
313
977348
1255
Sayborglar olabilir.
16:30
They could be completelytamamen
nonorganicnonorganic elitesElitler.
314
978627
2357
Tamamen inorganik elitler olabilir.
16:33
They could even be
non-consciousbilinçli olmayan algorithmsalgoritmalar.
315
981008
2528
Hatta bilinçsiz
algoritmalar bile olabilir.
16:35
What we see now in the worldDünya
is authorityyetki shiftingdeğişken away
316
983560
4911
Şu anda dünyada
gördüğümüz şey, otoritenin insanlardan
16:40
from humansinsanlar to algorithmsalgoritmalar.
317
988495
2269
algoritmalara geçmesi.
16:42
More and more decisionskararlar --
about personalkişisel liveshayatları,
318
990788
3524
Kişisel hayatlar, ekonomik meseleler,
16:46
about economicekonomik mattershususlar,
about politicalsiyasi mattershususlar --
319
994336
2672
politik meseleler hakkında
daha ve daha fazla kararın
16:49
are actuallyaslında beingolmak takenalınmış by algorithmsalgoritmalar.
320
997032
2479
aslında algoritmalar tarafından alınması.
16:51
If you asksormak the bankbanka for a loanborç,
321
999535
2634
Bankadan kredi isterseniz,
16:54
chancesşansı are your fatekader is decidedkarar
by an algorithmalgoritma, not by a humaninsan beingolmak.
322
1002193
4697
muhtemelen kaderinizi bir
algoritma belirliyor, bir insan değil.
16:58
And the generalgenel impressionizlenim
is that maybe HomoHomo sapienssapiens just lostkayıp it.
323
1006914
6187
Ve genel izlenim, belki de
insanların kaybetmiş olmasıdır.
17:05
The worldDünya is so complicatedkarmaşık,
there is so much dataveri,
324
1013125
4560
Dünya çok karmaşık, çok fazla veri var,
17:09
things are changingdeğiştirme so fasthızlı,
325
1017709
2554
her şey çok hızlı değişiyor,
17:12
that this thing that evolvedgelişti
on the AfricanAfrika savannasavana
326
1020287
3601
mesela Afrika savanında binlerce
yıl önce -- belirli bir çevreyle,
17:15
tensonlarca of thousandsbinlerce of yearsyıl agoönce --
327
1023912
1707
belirli bir bilgi ve veri
17:17
to copebaşa çıkmak with a particularbelirli environmentçevre,
328
1025643
3497
diziniyle baş etmek için --
17:21
a particularbelirli volumehacim
of informationbilgi and dataveri --
329
1029164
3484
gelişmiş olan bir şey,
17:24
it just can't handlesap the realitiesgerçekler
of the 21stst centuryyüzyıl,
330
1032672
4336
21. yüzyılın gerçeklerini kaldıramaz ve
17:29
and the only thing
that mayMayıs ayı be ableyapabilmek to handlesap it
331
1037032
2897
bunu belki de kaldırabilecek olan tek şey
17:31
is big-databüyük veri algorithmsalgoritmalar.
332
1039953
2072
büyük veri algoritmaları.
17:34
So no wondermerak etmek more and more authorityyetki
is shiftingdeğişken from us to the algorithmsalgoritmalar.
333
1042049
6181
Yani otoritenin bizden
algoritmalara geçmesi şaşırtıcı değil.
17:40
CACA: So we're in NewYeni YorkYork CityŞehir
for the first of a seriesdizi of TEDTED DialoguesDiyaloglar
334
1048857
3849
CA: Pekâlâ, Yuval Harari
ile TED Diyalogları serisinin
17:44
with YuvalYuval HarariHarari,
335
1052730
2297
ilkinde, New York'tayız
17:47
and there's a FacebookFacebook LiveCanlı
audienceseyirci out there.
336
1055051
3844
ve orada Facebook Live seyircisi var.
17:50
We're excitedheyecanlı to have you with us.
337
1058919
1651
Bizimle olmanız heyecan verici.
17:52
We'llWe'll startbaşlama cominggelecek
to some of your questionssorular
338
1060594
2102
Birkaç dakika
içerisinde sizin ve odadaki
17:54
and questionssorular of people in the roomoda
339
1062720
1714
seyircilerin sorularını
17:56
in just a fewaz minutesdakika,
340
1064458
1165
alacağız, göndermeye
17:57
so have those cominggelecek.
341
1065647
1964
devam edin.
17:59
YuvalYuval, if you're going
to make the argumenttartışma
342
1067635
3897
Yuval, eğer bir şekilde
olan biten üzerinden yansıtılan,
18:03
that we need to get pastgeçmiş nationalismmilliyetçilik
because of the cominggelecek technologicalteknolojik ...
343
1071556
6135
yaklaşan teknolojik
tehlikeden ötürü milliyetçilikten
18:11
dangerTehlike, in a way,
344
1079218
1841
vazgeçmemiz gerektiğini
18:13
presentedsunulan by so much of what's happeningolay
345
1081083
1945
iddia edeceksen,
18:15
we'vebiz ettik got to have
a globalglobal conversationkonuşma about this.
346
1083052
2443
bu konuda küresel bir sohbet etmeliyiz.
18:17
TroubleSorun is, it's hardzor to get people
really believinginanan that, I don't know,
347
1085519
3428
Sorun şu ki, insanları buna
gerçekten inandırmak zor, bilmiyorum.
18:20
AIAI really is an imminentyakın
threattehdit, and so forthileri.
348
1088971
2161
Yapay zekâ bir tehdit olabilir, vesaire.
18:23
The things that people,
some people at leasten az,
349
1091156
2726
İnsanların, en azından
bazı insanların derhal ve daha çok
18:25
carebakım about much more immediatelyhemen, perhapsbelki,
350
1093906
2035
ilgi gösterdiği şey, belki de,
18:27
is climateiklim changedeğişiklik,
351
1095965
1584
iklim değişikliği,
18:29
perhapsbelki other issuessorunlar like refugeesmülteciler,
nuclearnükleer weaponssilahlar, and so forthileri.
352
1097573
4893
belki de göçmenler,
nükleer silahlar gibi diğer meseleler.
18:34
Would you arguetartışmak that where
we are right now
353
1102490
5046
Bu konuların bir şekilde
ele alınması gereken yerin,
18:39
that somehowbir şekilde those issuessorunlar
need to be dialedAranan up?
354
1107560
3549
şu anda bulunduğumuz
yer olduğunu iddia eder misin?
18:43
You've talkedkonuştuk about climateiklim changedeğişiklik,
355
1111133
2160
İklim değişikliğinden bahsettin,
18:45
but TrumpKoz has said
he doesn't believe in that.
356
1113317
3656
fakat Trump buna inanmadığını söyledi.
18:48
So in a way, your mostçoğu powerfulgüçlü argumenttartışma,
357
1116997
2439
Yani bir açıdan, bu senin en güçlü iddian,
18:51
you can't actuallyaslında use to make this casedurum.
358
1119460
2746
aslında bunu konuşmamalısın.
18:54
YNHYNH: Yeah, I think with climateiklim changedeğişiklik,
359
1122230
2186
YNH: Evet, ilk
bakışta iklim değişikliğinin
18:56
at first sightgörme, it's quiteoldukça surprisingşaşırtıcı
360
1124440
3707
çok şaşırtıcı olduğunu düşünüyorum,
19:00
that there is a very closekapat correlationbağıntı
361
1128171
2504
milliyetçilik ve iklim değişikliği
19:02
betweenarasında nationalismmilliyetçilik and climateiklim changedeğişiklik.
362
1130699
3322
arasında çok yakın bir ilişki var.
19:06
I mean, almostneredeyse always, the people
who denyreddetmek climateiklim changedeğişiklik are nationalistsMilliyetçiler.
363
1134045
4587
Yani iklim değişikliğini reddedenler
neredeyse her zaman milliyetçiler.
19:10
And at first sightgörme, you think: Why?
364
1138656
2081
Ve ilk bakışta düşünüyorsun: Neden?
19:12
What's the connectionbağ?
365
1140761
1153
Bağlantı nedir?
19:13
Why don't you have socialistsSosyalistler
denyinginkar climateiklim changedeğişiklik?
366
1141938
2786
Sosyalistler neden iklim
değişimini reddetmiyor?
19:16
But then, when you think
about it, it's obviousaçık --
367
1144748
2351
Ama sonra, düşününce, çok belirgin --
19:19
because nationalismmilliyetçilik has no solutionçözüm
to climateiklim changedeğişiklik.
368
1147123
3744
çünkü milliyetçiliğin, iklim
değişikliği için bir çözümü yok.
19:22
If you want to be a nationalistmilliyetçi
in the 21stst centuryyüzyıl,
369
1150891
3196
21. yüzyılda bir milliyetçi
olmak istiyorsanız eğer,
19:26
you have to denyreddetmek the problemsorun.
370
1154111
1872
sorunu reddetmeniz gerekir.
19:28
If you acceptkabul etmek the realitygerçeklik of the problemsorun,
then you mustşart acceptkabul etmek that, yes,
371
1156007
4487
Sorunun gerçekliğini kabul
ederseniz, o zaman dünyada hâlâ
19:32
there is still roomoda in the worldDünya
for patriotismVatanseverlik,
372
1160518
2776
vatanseverlik için, kendi
insanlarınıza ve ülkenize karşı
19:35
there is still roomoda in the worldDünya
for havingsahip olan specialözel loyaltiessadakati
373
1163318
4151
özel bağlılıklar için yer olduğunu
19:39
and obligationsyükümlülükleri towardskarşı your ownkendi people,
towardskarşı your ownkendi countryülke.
374
1167493
4634
kabul etmeniz gerekir.
19:44
I don't think anybodykimse is really
thinkingdüşünme of abolishingkaldırılması that.
375
1172151
3820
Hiç kimsenin bunu
bozmak istediğini düşünmüyorum.
19:47
But in ordersipariş to confrontkarşısına çıkmak climateiklim changedeğişiklik,
376
1175995
3001
Fakat iklim değişikliğiyle yüzleşmek için,
19:51
we need additionalek loyaltiessadakati
and commitmentstaahhütler
377
1179020
4211
ulusun ötesinde bir
düzeyde bağlılık ve özveri
19:55
to a levelseviye beyondötesinde the nationulus.
378
1183255
2005
sahibi olmamız gerekiyor.
19:57
And that should not be impossibleimkansız,
379
1185284
2443
Ve bu imkânsız olmamalı,
19:59
because people can have
severalbirkaç layerskatmanlar of loyaltysadakat.
380
1187751
3692
çünkü insanlar birkaç
bağlılık katmanına sahip olabilirler.
20:03
You can be loyalsadık to your familyaile
381
1191467
2404
Ailenize, topluluğunuza,
20:05
and to your communitytoplum
382
1193895
1513
ulusunuza bağlı olabilirsiniz,
20:07
and to your nationulus,
383
1195432
1329
peki öyleyse aynı zamanda
20:08
so why can't you alsoAyrıca be loyalsadık
to humankindinsanlık as a wholebütün?
384
1196785
3628
neden tüm insanlığa da
bağlı olamıyorsunuz?
20:12
Of coursekurs, there are occasionsdurumlar
when it becomesolur difficultzor,
385
1200437
3399
Tabii ki bunu zor olduğu durumlar da var,
20:15
what to put first,
386
1203860
1783
öncelikli olarak,
20:17
but, you know, life is difficultzor.
387
1205667
1823
biliyorsunuz, hayat zor.
20:19
HandleKolu it.
388
1207514
1151
Bununla başa çıkın.
20:20
(LaughterKahkaha)
389
1208689
2644
(Kahkahalar)
20:23
CACA: OK, so I would love to get
some questionssorular from the audienceseyirci here.
390
1211357
4498
CA: Pekâlâ, buradaki
seyircilerden birkaç soru almak isterim.
20:27
We'veBiz ettik got a microphonemikrofon here.
391
1215879
1918
Burada bir mikrofonumuz var.
20:29
SpeakKonuşmak into it, and FacebookFacebook,
get them cominggelecek, too.
392
1217821
3217
Ona konuşun ve
Facebook, soruları gönderin.
20:33
HowardHoward MorganMorgan: One of the things that has
clearlyAçıkça madeyapılmış a hugeKocaman differencefark
393
1221062
3434
Howard Morgan: Bu ülkede
ve diğer ülkelerde büyük bir değişim
20:36
in this countryülke and other countriesülkeler
394
1224520
1786
yaratan şeylerden birisi,
20:38
is the incomegelir distributiondağıtım inequalityeşitsizlik,
395
1226330
2214
gelir dağılımı eşitsizliği,
20:40
the dramaticdramatik changedeğişiklik
in incomegelir distributiondağıtım in the US
396
1228568
4214
ABD'de ve dünyada 50 yıl öncesine
20:44
from what it was 50 yearsyıl agoönce,
397
1232806
1702
göre gelir dağılımında yaşanan
20:46
and around the worldDünya.
398
1234532
1151
dramatik değişim.
20:47
Is there anything we can do
to affectetkilemek that?
399
1235707
3143
Bunu değiştirmek için
yapabileceğimiz bir şey var mı?
20:50
Because that getsalır at a lot
of the underlyingtemel causesnedenleri.
400
1238874
2841
Çünkü bunun altında
yatan birçok sebep var.
20:56
YNHYNH: So faruzak I haven'tyok heardduymuş a very
good ideaFikir about what to do about it,
401
1244283
5314
YNH: Şimdiye dek bununla
ilgili çok güzel bir fikir duymadım,
21:01
again, partlykısmen because mostçoğu ideasfikirler
remainkalmak on the nationalUlusal levelseviye,
402
1249621
3728
yine, kısmen çoğu fikir
ulusal düzeyde kaldığı için ve
21:05
and the problemsorun is globalglobal.
403
1253373
1768
problem küresel olduğu için.
21:07
I mean, one ideaFikir that we hearduymak
quiteoldukça a lot about now
404
1255165
2978
Yani, şu sıralar
sıklıkla duyduğumuz bir fikir,
21:10
is universalevrensel basictemel incomegelir.
405
1258167
1832
evrensel temel gelir.
21:12
But this is a problemsorun.
406
1260023
1151
Ama bu bir sorun.
21:13
I mean, I think it's a good startbaşlama,
407
1261198
1652
Yani, bence iyi bir başlangıç,
21:14
but it's a problematicsorunsal ideaFikir because
it's not clearaçık what "universalevrensel" is
408
1262874
3722
fakat problemli çünkü
"evrenselin" ve "temelin"
21:18
and it's not clearaçık what "basictemel" is.
409
1266620
1841
ne olduğu açık değil.
21:20
MostÇoğu people when they speakkonuşmak
about universalevrensel basictemel incomegelir,
410
1268485
3381
Çoğu insan evrensel temel
gelirden bahsettiğinde, aslında
21:23
they actuallyaslında mean nationalUlusal basictemel incomegelir.
411
1271890
2785
ulusal temel geliri kastediyor.
21:26
But the problemsorun is globalglobal.
412
1274699
1744
Fakat sorun küresel.
21:28
Let's say that you have AIAI and 3D printersYazıcılar
takingalma away millionsmilyonlarca of jobsMeslekler
413
1276467
5650
Diyelim ki Bangladeş'te tişört
ve ayakkabıları üreten insanlara kadar,
21:34
in BangladeshBangladeş,
414
1282141
1156
milyonlarca insanın
21:35
from all the people who make
my shirtsshirtler and my shoesayakkabı.
415
1283321
3248
işini alan bir yapay
zekân ve 3B yazıcın var.
21:38
So what's going to happenolmak?
416
1286593
1306
Peki ne olacak?
21:39
The US governmenthükümet will levyLevy taxesvergileri
on GoogleGoogle and AppleElma in CaliforniaCalifornia,
417
1287923
6539
ABD devleti Kaliforniya'da Google
ve Apple'a vergi koyacak ve bunu,
21:46
and use that to payödeme basictemel incomegelir
to unemployedişsiz BangladeshisBangladeşli?
418
1294486
4581
Bangladeş'teki işsizlere temel
gelir ödemek için mi kullanacak?
21:51
If you believe that,
you can just as well believe
419
1299091
2636
Buna inanırsan, aynı zamanda Noel Baba'nın
21:53
that SantaNoel Baba ClausBaba will come
and solveçözmek the problemsorun.
420
1301751
3663
gelip de sorunu
çözeceğine de inanabilirsin.
21:57
So unlessolmadıkça we have really universalevrensel
and not nationalUlusal basictemel incomegelir,
421
1305438
5126
Yani eğer ulusal değil de
gerçekten evrensel temel gelir
22:02
the deepderin problemssorunlar
are not going to go away.
422
1310588
3135
edinmezsek, sorunlar da yok olmayacak.
22:05
And alsoAyrıca it's not clearaçık what basictemel is,
423
1313747
2732
Ayrıca temelin ne olduğu açık değil,
22:08
because what are basictemel humaninsan needsihtiyaçlar?
424
1316503
2633
çünkü, temel insani
gereksinimler nelerdir?
22:11
A thousandbin yearsyıl agoönce,
just foodGıda and shelterbarınak was enoughyeterli.
425
1319160
2810
Bin yıl önce sadece
yiyecek ve sığınak yeterliydi.
22:13
But todaybugün, people will say
educationEğitim is a basictemel humaninsan need,
426
1321994
3611
Fakat bugün insanlar en temel
gereksinimin eğitim olduğunu söylüyorlar,
22:17
it should be partBölüm of the packagepaket.
427
1325629
1573
paketin bir parçası olabilir.
22:19
But how much? SixAltı yearsyıl?
TwelveOn iki yearsyıl? PhDDoktora?
428
1327226
3779
Fakat ne kadar?
Altı yıl? On iki yıl? Doktora?
22:23
SimilarlyBenzer şekilde, with healthsağlık carebakım,
429
1331029
1833
Sağlık hizmetleri de benzer şekilde,
22:24
let's say that in 20, 30, 40 yearsyıl,
430
1332886
2685
diyelim ki 20, 30, 40 yıl içerisinde
22:27
you'llEğer olacak have expensivepahalı treatmentstedaviler
that can extenduzatmak humaninsan life
431
1335595
3773
insan yaşamını 120
yıla uzatabilen pahalı tedaviler
22:31
to 120, I don't know.
432
1339392
1915
ortaya çıkacak.
22:33
Will this be partBölüm of the basketsepet
of basictemel incomegelir or not?
433
1341331
5191
Bu da temel gelirin
bir parçası olacak mı olmayacak mı?
22:38
It's a very difficultzor problemsorun,
434
1346546
1429
Bu çok zor bir problem,
22:39
because in a worldDünya where people
losekaybetmek theironların abilitykabiliyet to be employedçalışan,
435
1347999
6258
çünkü insanların çalışma
kabiliyetini kaybettiği bir dünyada
22:46
the only thing they are going to get
is this basictemel incomegelir.
436
1354281
3581
alabilecekleri tek şey bu temel gelir.
22:49
So what's partBölüm of it is a very,
very difficultzor ethicalahlâki questionsoru.
437
1357886
5127
Yani bu çok, çok zor, etik bir soru.
22:55
CACA: There's a bunchDemet of questionssorular
on how the worldDünya affordstanıyor it as well,
438
1363037
3304
CA: Dünyanın bunu nasıl
karşıladığına dair, kimin ödediğine dair
22:58
who paysöder.
439
1366365
1160
birçok soru var.
22:59
There's a questionsoru here
from FacebookFacebook from LisaLisa LarsonLarson:
440
1367549
2812
Facebook'ta Lisa Larson'dan bir soru var:
23:02
"How does nationalismmilliyetçilik in the US now
441
1370385
2575
"ABD'de şu anki milliyetçilik,
23:04
comparekarşılaştırmak to that betweenarasında
WorldDünya WarSavaş I and WorldDünya WarSavaş IIII
442
1372984
3415
1. Dünya Savaşı ve
2. Dünya Savaşı arasındaki döneme
23:08
in the last centuryyüzyıl?"
443
1376423
1421
kıyasla nasıl?"
23:09
YNHYNH: Well the good newshaber, with regardsaygı
to the dangerstehlikeleri of nationalismmilliyetçilik,
444
1377868
4448
YNH: İyi haber şu ki,
milliyetçiliğin tehlikeleri hususunda
23:14
we are in a much better positionpozisyon
than a centuryyüzyıl agoönce.
445
1382340
3923
bir asır öncekine göre
daha iyi bir pozisyondayız.
23:18
A centuryyüzyıl agoönce, 1917,
446
1386287
2672
Bir asır önce, 1917'de,
23:20
EuropeansAvrupalılar were killingöldürme
eachher other by the millionsmilyonlarca.
447
1388983
3133
Avrupalılar birbirlerini
milyonlarca kez öldürüyordu.
23:24
In 2016, with BrexitBrexit,
as faruzak as I rememberhatırlamak,
448
1392140
4351
2016'da, Brexit ile,
hatırladığım kadarıyla,
23:28
a singletek personkişi lostkayıp theironların life,
an MPMP who was murderedöldürülmüş by some extremistaşırı.
449
1396515
5237
sadece bir insan hayatını kaybetti -bir
radikal tarafından öldürülen milletvekili.
23:33
Just a singletek personkişi.
450
1401776
1533
Yalnızca bir insan.
23:35
I mean, if BrexitBrexit was about
Britishİngiliz independencebağımsızlık,
451
1403333
2685
Yani, eğer Brexit
İngiltere'nin bağımsızlığı demekse,
23:38
this is the mostçoğu peacefulhuzurlu
warsavaş of independencebağımsızlık in humaninsan historytarih.
452
1406042
4751
bu insanlık tarihindeki en
barışçıl bağımsızlık savaşıdır.
23:42
And let's say that Scotlandİskoçya
will now chooseseçmek to leaveayrılmak the UKİNGİLTERE
453
1410817
5789
Diyelim ki İskoçya
Brexit'ten sonra İngiltere'den
23:48
after BrexitBrexit.
454
1416630
2176
ayrılmayı seçti.
23:50
So in the 18thinci centuryyüzyıl,
455
1418830
1984
Yani 18. yüzyılda
23:52
if Scotlandİskoçya wanted -- and the Scotsİskoç
wanted severalbirkaç timeszamanlar --
456
1420838
3232
İskoçya Londra'nın kontrolünü
kırmak isteseydi -- ve İskoçlar bunu
23:56
to breakkırılma out of the controlkontrol of LondonLondra,
457
1424094
3533
birkaç kez istedi -- Londra'daki
23:59
the reactionreaksiyon of the governmenthükümet
in LondonLondra was to sendgöndermek an armyordu up northkuzeyinde
458
1427651
4298
devletin tepkisi, Edinburgh'u
yakıp kül etmek ve dağdaki kabileleri
24:03
to burnyanmak down EdinburghEdinburgh
and massacreKatliamı the highlanddağlık tribeskabileler.
459
1431973
3471
katletmek için kuzeye
bir ordu göndermek olurdu.
24:07
My guesstahmin is that if, in 2018,
the Scotsİskoç voteoy for independencebağımsızlık,
460
1435468
5556
Tahminim şu ki, İskoçlar 2018
yılında bağımsızlık için oy verirlerse,
24:13
the LondonLondra governmenthükümet
will not sendgöndermek an armyordu up northkuzeyinde
461
1441048
3409
Londra hükûmeti
Edinburgh'u yakıp kül etmek için kuzeye
24:16
to burnyanmak down EdinburghEdinburgh.
462
1444481
1603
bir ordu göndermeyecek.
24:18
Very fewaz people are now willingistekli
to killöldürmek or be killedöldürdü
463
1446108
4267
Şu anda çok az insan İskoçya
veya İngiltere bağımsızlığı için
24:22
for Scottishİskoç or for Britishİngiliz independencebağımsızlık.
464
1450399
2722
öldürmek ya da ölmek ister.
24:25
So for all the talk
of the riseyükselmek of nationalismmilliyetçilik
465
1453145
5020
Yani milliyetçiliğin
yükselişi ve 1930'lara, 19. yüzyıla
24:30
and going back to the 1930s,
466
1458189
2243
dönüş konuşması için, en azından
24:32
to the 19thinci centuryyüzyıl, in the WestBatı at leasten az,
467
1460456
3775
Batı'da, ulusal duyarlılık gücü
24:36
the powergüç of nationalUlusal sentimentsduyguları
todaybugün is faruzak, faruzak smallerdaha küçük
468
1464255
6584
bir asır önce olduğundan çok,
24:42
than it was a centuryyüzyıl agoönce.
469
1470863
1540
çok daha az.
24:44
CACA: AlthoughHer ne kadar some people now,
you hearduymak publiclyGenel olarak worryingendişe verici
470
1472427
3837
CA: Açıkça duyduğumuz gibi, bazı
24:48
about whetherolup olmadığını that mightbelki be shiftingdeğişken,
471
1476288
2756
insanlar, olayların nasıl gelişeceğine
24:51
that there could actuallyaslında be
outbreakssalgınlar of violenceşiddet in the US
472
1479068
3398
bağlı olarak, ABD'de şiddet
patlamaları olabileceğinden,
24:54
dependingbağlı on how things turndönüş out.
473
1482490
2347
böyle bir değişimden korkuyorlar.
24:56
Should we be worriedendişeli about that,
474
1484861
1539
Korkmalı mıyız, yoksa sence bazı
24:58
or do you really think
things have shiftedkaydırılır?
475
1486424
2066
şeyler gerçekten değişti mi?
25:00
YNHYNH: No, we should be worriedendişeli.
476
1488514
1491
YNH: Hayır, korkmalıyız.
25:02
We should be awarefarkında of two things.
477
1490029
1625
İki şeyin farkında olmalıyız.
25:03
First of all, don't be hystericalisterik.
478
1491678
1637
Öncelikle, histerik olmamalıyız.
25:05
We are not back
in the First WorldDünya WarSavaş yethenüz.
479
1493339
3447
Henüz Birinci Dünya Savaşı'na dönmedik.
25:08
But on the other handel,
don't be complacenthalinden memnun.
480
1496810
2940
Ama aynı zamanda, ilgisiz de olmamalıyız.
25:11
We reachedulaştı from 1917 to 2017,
481
1499774
5374
1917'den 2017'ye bazı ilahi
25:17
not by some divineilahi miraclemucize,
482
1505172
2182
mucizelerle ulaşmadık, insanların aldığı
25:19
but simplybasitçe by humaninsan decisionskararlar,
483
1507378
2024
kararlarla ulaştık ve şu anda
25:21
and if we now startbaşlama makingyapma
the wrongyanlış decisionskararlar,
484
1509426
2663
yanlış kararlar almaya
başlarsak, birkaç yıl içerisinde
25:24
we could be back
in an analogousbenzer situationdurum to 1917
485
1512113
4485
1917'ye benzer bir duruma
25:28
in a fewaz yearsyıl.
486
1516622
1506
dönebiliriz.
25:30
One of the things I know as a historiantarihçi
487
1518152
2321
Bir tarih bilimci
olarak bildiğim şeylerden
25:32
is that you should never
underestimateAzımsamak humaninsan stupidityaptallık.
488
1520497
3675
birisi, insanın aptallığı
hiçbir zaman hafife alınmamalıdır.
25:36
(LaughterKahkaha)
489
1524196
2883
(Kahkahalar)
25:39
It's one of the mostçoğu powerfulgüçlü
forcesgüçler in historytarih,
490
1527103
3084
Tarihteki en etkili
güçlerden birisi bu,
25:42
humaninsan stupidityaptallık and humaninsan violenceşiddet.
491
1530211
2327
insan aptallığı ve insan şiddeti.
25:44
Humansİnsanlar do suchböyle crazyçılgın things
for no obviousaçık reasonneden,
492
1532562
4105
İnsanlar böyle çılgınca şeyleri
aşikâr nedenlerle yapmıyorlar,
25:48
but again, at the sameaynı time,
493
1536691
1710
fakat yine, aynı zamanda,
25:50
anotherbir diğeri very powerfulgüçlü forcekuvvet
in humaninsan historytarih is humaninsan wisdombilgelik.
494
1538425
3604
insan tarihindeki diğer
bir etkili güç de insan bilgeliğidir.
25:54
We have bothher ikisi de.
495
1542053
1166
Bizde ikisi de var.
25:55
CACA: We have with us here
moralmanevi psychologistpsikolog JonathanJonathan HaidtHaidt,
496
1543243
2902
CA: Ahlak psikologu
Jonathan Haidt de bizimle ve
25:58
who I think has a questionsoru.
497
1546169
1623
sanırım bir sorusu var.
26:00
JonathanJonathan HaidtHaidt: Thanksteşekkürler, YuvalYuval.
498
1548871
1483
Jonathan Haidt: Sağol, Yuval.
26:02
So you seemgörünmek to be a fanyelpaze
of globalglobal governanceYönetim,
499
1550378
2483
Küresel yönetimin bir
hayranıymış gibi görünüyorsun,
26:04
but when you look at the mapharita of the worldDünya
from TransparencyŞeffaflık InternationalUluslararası,
500
1552885
3520
fakat, politik kurumların yozlaşma
düzeylerini değerlendiren Uluslararası
26:08
whichhangi ratesoranları the levelseviye of corruptionbozulma
of politicalsiyasi institutionskurumlar,
501
1556429
3328
Şeffaflık Örgütü'nde dünya
haritasına baktığında, iyi kurumlara
26:11
it's a vastgeniş seadeniz of redkırmızı with little bitsbit
of yellowSarı here and there
502
1559781
3080
sahip olanları temsil eden
birkaç sarı haricinde büyük bir
26:14
for those with good institutionskurumlar.
503
1562885
1605
kırmızı renk denizi görüyoruz.
26:16
So if we were to have
some kindtür of globalglobal governanceYönetim,
504
1564514
2501
Eğer küresel bir tür
yönetime sahip olacaksak,
26:19
what makesmarkaları you think it would endson up
beingolmak more like DenmarkDanimarka
505
1567039
2831
Rusya veya Honduras gibi
olmaktan çok Danimarka gibi
26:21
ratherdaha doğrusu than more like RussiaRusya or HondurasHonduras,
506
1569894
2040
olacağını düşündüren şey nedir ve
26:23
and aren'tdeğil there alternativesalternatifleri,
507
1571958
1501
CFC'lerle yaptığımız gibi
26:25
suchböyle as we did with CFCsCFC?
508
1573483
2086
alternatifler de yok mu?
26:27
There are waysyolları to solveçözmek globalglobal problemssorunlar
with nationalUlusal governmentshükümetler.
509
1575593
3107
Küresel problemleri
ulusal devletlerle çözme yolları vardır.
26:30
What would worldDünya governmenthükümet
actuallyaslında look like,
510
1578724
2214
Dünya devleti
nasıl bir şey olurdu ve
26:32
and why do you think it would work?
511
1580962
1721
neden işe yarayacağını düşünüyorsun?
26:34
YNHYNH: Well, I don't know
what it would look like.
512
1582707
3760
YNH: Neye benzeyebileceğini bilmiyorum.
26:38
NobodyKimse still has a modelmodel for that.
513
1586491
3052
Bunun için henüz bir model yok.
26:41
The mainana reasonneden we need it
514
1589567
2628
Ona ihtiyacımız olmasının ana nedeni,
26:44
is because manyçok of these issuessorunlar
are lose-losekaybetmek-kaybetmek situationsdurumlar.
515
1592219
4294
bu meselelerin çoğunun, iki
tarafa da kaybettiren meseleler olması.
26:48
When you have
a win-winkazan-kazan situationdurum like tradeTicaret,
516
1596537
2892
Ticaret gibi, bir çift taraflı
kazanç durumu olduğunda,
26:51
bothher ikisi de sidestaraf can benefityarar
from a tradeTicaret agreementanlaşma,
517
1599453
2916
bir ticaret anlaşmasından
iki taraf da faydalanabilir ve
26:54
then this is something you can work out.
518
1602393
2264
demek ki, bu çalışabileceğiniz bir şeydir.
26:56
WithoutOlmadan some kindtür of globalglobal governmenthükümet,
519
1604681
2346
Küresel devlet olmadığında
26:59
nationalUlusal governmentshükümetler eachher
have an interestfaiz in doing it.
520
1607051
2854
ulusal devletlerin her biri
bunu yapma isteği duyar.
27:01
But when you have a lose-losekaybetmek-kaybetmek situationdurum
like with climateiklim changedeğişiklik,
521
1609929
3971
Fakat iklim değişikliği gibi,
çift taraflı kaybetme durumu olduğunda
27:05
it's much more difficultzor
522
1613924
1641
kapsayıcı ve gerçek bir otorite
27:07
withoutolmadan some overarchingkapsamlı
authorityyetki, realgerçek authorityyetki.
523
1615589
4886
olmadığında, durum
daha da zor bir hâl alır.
27:12
Now, how to get there
and what would it look like,
524
1620499
2762
Pekâlâ, buna nasıl
ulaşılır ve neye benzer,
27:15
I don't know.
525
1623285
1360
bilmiyorum.
27:16
And certainlykesinlikle there is no obviousaçık reasonneden
526
1624669
3737
Ve Danimarka'ya benzeyeceğini
27:20
to think that it would look like DenmarkDanimarka,
527
1628430
2280
veya bir demokrasi olacağını düşünmek
27:22
or that it would be a democracydemokrasi.
528
1630734
1588
için de belirli bir neden yok.
27:24
MostÇoğu likelymuhtemelen it wouldn'tolmaz.
529
1632346
2586
Muhtemelen olmazdı.
27:26
We don't have workableuygulanabilir democraticdemokratik modelsmodeller
530
1634956
6031
Küresel bir devlette
işe yarayacak demokrasi
27:33
for a globalglobal governmenthükümet.
531
1641011
2096
modellerimiz yok.
27:35
So maybe it would look more
like ancienteski ChinaÇin
532
1643131
3065
Yani modern Danimarka'dan çok,
27:38
than like modernmodern DenmarkDanimarka.
533
1646220
1699
antik Çin'e benzerdi belki de.
27:39
But still, givenverilmiş the dangerstehlikeleri
that we are facingkarşı,
534
1647943
5223
Fakat yüzleştiğimiz
tehlikelere bakacak olursak,
27:45
I think the imperativezorunlu of havingsahip olan
some kindtür of realgerçek abilitykabiliyet
535
1653190
5120
küresel düzeyde zor kararlar
aracılığıyla bir tür baskı yapma
27:50
to forcekuvvet throughvasitasiyla difficultzor decisionskararlar
on the globalglobal levelseviye
536
1658334
4128
kabiliyetine sahip olmanın,
27:54
is more importantönemli
than almostneredeyse anything elsebaşka.
537
1662486
4130
diğer şeylerden daha
önemli olduğunu düşünüyorum.
27:59
CACA: There's a questionsoru from FacebookFacebook here,
538
1667591
2098
CA: Facebook'tan bir sorumuz var
28:01
and then we'lliyi get the micmikrofon to AndrewAndrew.
539
1669713
1893
ve sonra mikrofonu Andrew'e vereceğiz.
28:03
So, KatKat HebronHebron on FacebookFacebook,
540
1671630
2196
Facebook'ta Kat Hebron,
28:05
callingçağrı in from VailVail:
541
1673850
1668
Vail'den sesleniyor:
28:07
"How would developedgelişmiş nationsmilletler manageyönetmek
the millionsmilyonlarca of climateiklim migrantsgöçmenler?"
542
1675542
4211
"Gelişmiş uluslar, milyonlarca
iklim göçmenini nasıl yönetirdi?"
28:12
YNHYNH: I don't know.
543
1680818
2154
YNH: Bilmiyorum.
28:14
CACA: That's your answerCevap, KatKat. (LaughterKahkaha)
544
1682996
1892
CA: Cevabın bu, Kat. (Kahkaha)
28:16
YNHYNH: And I don't think
that they know eitherya.
545
1684912
2146
YNH: Onların da
bildiklerini düşünmüyorum.
28:19
They'llOnlar olacak just denyreddetmek the problemsorun, maybe.
546
1687082
1794
Belki de yalnızca sorunu reddederler.
28:20
CACA: But immigrationGöçmenlik, generallygenellikle,
is anotherbir diğeri exampleörnek of a problemsorun
547
1688900
3025
CA: Fakat göç,
genel olarak, ulus-ulus temelinde
28:23
that's very hardzor to solveçözmek
on a nation-by-nationulus ulus basistemel.
548
1691949
2573
çözülmesi zor olan diğer bir problem.
28:26
One nationulus can shutkapamak its doorskapılar,
549
1694546
1470
Bir ulus kapılarını
28:28
but maybe that storesdepolar up
problemssorunlar for the futuregelecek.
550
1696040
2534
kapatabilir, ama belki
gelecek için sorun biriktirir.
28:30
YNHYNH: Yes, I mean --
it's anotherbir diğeri very good casedurum,
551
1698598
3872
YNH: Evet, yani --
bu diğer güzel bir konu,
28:34
especiallyözellikle because it's so much easierDaha kolay
552
1702494
2229
çünkü günümüzde göç etmek
28:36
to migrategöç todaybugün
553
1704747
1831
Orta Çağ'da veya
28:38
than it was in the MiddleOrta AgesÇağlar
or in ancienteski timeszamanlar.
554
1706602
3689
antik zamanlarda
göç etmekten çok daha kolay.
28:42
CACA: YuvalYuval, there's a beliefinanç
amongarasında manyçok technologiststeknoloji, certainlykesinlikle,
555
1710315
4463
CA: Yuval, çoğu teknoloji uzmanı
arasında bir inanç var, politik kaygıların
28:46
that politicalsiyasi concernsendişeler
are kindtür of overblownsolmuş,
556
1714802
2351
abartıldığına, aslında
politik liderlerin dünyada
28:49
that actuallyaslında, politicalsiyasi leadersliderler
don't have that much influenceetki
557
1717177
3697
çok da etkilerinin
olmadığına, bu noktada insanlığın
28:52
in the worldDünya,
558
1720898
1166
gerçek kararlılığının
28:54
that the realgerçek determinationbelirleme of humanityinsanlık
at this pointpuan is by scienceBilim,
559
1722088
3969
bilim, keşifler, şirketler ve politik
liderler hariç diğer birçok şey
28:58
by inventionicat, by companiesşirketler,
560
1726081
1446
tarafından şekillendirildiğine
28:59
by manyçok things
other than politicalsiyasi leadersliderler,
561
1727551
4392
inanıyorlar ve aslında liderlerin
29:03
and it's actuallyaslında very hardzor
for leadersliderler to do much,
562
1731967
2411
bunca şeyi yapmalarının
zor olduğunu düşünüyorlar,
29:06
so we're actuallyaslında worryingendişe verici
about nothing here.
563
1734402
2358
öyleyse biz burada
bir hiç için endişeleniyoruz.
29:10
YNHYNH: Well, first, it should be emphasizedvurguladı
564
1738005
2236
YNH: Öncelikle,
politik liderlerin iyi bir şey
29:12
that it's truedoğru that politicalsiyasi leaders'liderleri
abilitykabiliyet to do good is very limitedsınırlı,
565
1740265
4997
yapma kabiliyetlerinin sınırlı
olduğu doğru, bunu belirtmeliyiz,
29:17
but theironların abilitykabiliyet to do harmzarar is unlimitedsınırsız.
566
1745286
3043
fakat zarar verme kabiliyetleri sınırsız.
29:20
There is a basictemel imbalancedengesizlik here.
567
1748353
2600
Burada temel bir dengesizlik var.
29:22
You can still pressbasın the buttondüğme
and blowdarbe everybodyherkes up.
568
1750977
3568
Hâlâ düğmeye basabilir
ve herkesi havaya uçurabilirsin.
29:26
You have that kindtür of abilitykabiliyet.
569
1754569
1586
Böyle bir kabiliyetin var.
29:28
But if you want, for exampleörnek,
to reduceazaltmak inequalityeşitsizlik,
570
1756179
3569
Fakat örneğin, eğer
eşitsizliği azaltmak istiyorsan,
29:31
that's very, very difficultzor.
571
1759772
1877
bu çok, çok zordur.
29:33
But to startbaşlama a warsavaş,
572
1761673
1396
Fakat savaş başlatmak
29:35
you can still do so very easilykolayca.
573
1763093
1851
istiyorsan, bunu yapmak hâlâ çok kolay.
29:36
So there is a built-inyerleşik imbalancedengesizlik
in the politicalsiyasi systemsistem todaybugün
574
1764968
3592
Yani günümüzde politik
sistemde yerleşik bir dengesizlik var
29:40
whichhangi is very frustratingsinir bozucu,
575
1768584
1611
ve bu çok sinir bozucu,
29:42
where you cannotyapamam do a lot of good
but you can still do a lot of harmzarar.
576
1770219
4901
birçok iyilik yapamamanız
fakat hâlâ birçok kötülük yapabilmeniz.
29:47
And this makesmarkaları the politicalsiyasi systemsistem
still a very bigbüyük concernilgilendirmek.
577
1775144
4144
Bu da politik sistemi hâlâ
büyük bir endişe hâline getiriyor.
29:51
CACA: So as you look at
what's happeningolay todaybugün,
578
1779812
2151
CA: Günümüzde
olup bitene baktığında ve
29:53
and puttingkoyarak your historian'starihçinin hatşapka on,
579
1781987
1754
tarih bilimci rolüne girdiğinde,
29:55
do you look back in historytarih at momentsanlar
when things were going just fine
580
1783765
3526
tarihte her şeyin iyi gittiği ve tek
bir liderin ülkesini veya dünyayı
29:59
and an individualbireysel leaderlider really tookaldı
the worldDünya or theironların countryülke backwardsgeriye doğru?
581
1787315
5333
geriye doğru çektiği anlara bakıyor musun?
30:05
YNHYNH: There are quiteoldukça a fewaz examplesörnekler,
582
1793307
2629
YNH: Birkaç örnek var,
30:07
but I should emphasizevurgu yapmak,
it's never an individualbireysel leaderlider.
583
1795960
2819
fakat belirtmeliyim, hiçbir
zaman tek bir lider değildi.
30:10
I mean, somebodybirisi put him there,
584
1798803
1634
Yani, onu oraya birisi koydu
30:12
and somebodybirisi allowedizin him
to continuedevam et to be there.
585
1800461
3283
ve birileri de orada
devam etmesine izin verdi.
30:15
So it's never really just the faulthatası
of a singletek individualbireysel.
586
1803768
4083
Yani bu hiçbir zaman
tek bir bireyin suçu değildir.
30:19
There are a lot of people
behindarkasında everyher suchböyle individualbireysel.
587
1807875
4613
Bu tür bireylerin
arkasında birçok insan vardır.
30:24
CACA: Can we have the microphonemikrofon
here, please, to AndrewAndrew?
588
1812512
3478
CA: Mikrofonu
Andrew'e uzatabilir miyiz lütfen?
30:31
AndrewAndrew SolomonSolomon: You've talkedkonuştuk a lot
about the globalglobal versuse karşı the nationalUlusal,
589
1819132
3564
Andrew Solomon: Küresele
karşı ulusal konusundan bahsettiniz,
30:34
but increasinglygiderek, it seemsgörünüyor to me,
590
1822720
1626
fakat bana kalırsa dünyanın durumu
30:36
the worldDünya situationdurum
is in the handseller of identityKimlik groupsgruplar.
591
1824370
2643
gitgide kimlik gruplarının
ellerinde olmaya başlıyor.
30:39
We look at people withiniçinde the UnitedAmerika StatesBirleşik
592
1827037
2310
Birleşik Devletler'de IŞİD tarafından işe
30:41
who have been recruitedişe by ISISISIS.
593
1829371
1627
alınan insanlara bakıyoruz.
30:43
We look at these other groupsgruplar
whichhangi have formedoluşturulan
594
1831022
2191
Ulusal sınırların dışına giden fakat hâlâ
30:45
whichhangi go outsidedışında of nationalUlusal boundssınırları
595
1833237
1962
belirli otoriteleri temsil eden
30:47
but still representtemsil etmek
significantönemli authoritiesyetkililer.
596
1835223
2161
diğer gruplara bakıyoruz.
30:49
How are they to be integratedentegre
into the systemsistem,
597
1837408
2428
Bunlar sisteme nasıl entegre oluyorlar
30:51
and how is a diverseçeşitli setset of identitieskimlikler
to be madeyapılmış coherenttutarlı
598
1839860
3713
ve ulusal veya küresel bir
liderlik altında çeşitli kimlikler
30:55
underaltında eitherya nationalUlusal
or globalglobal leadershipliderlik?
599
1843597
2338
nasıl uyumlu hâle getirilir?
30:59
YNHYNH: Well, the problemsorun
of suchböyle diverseçeşitli identitieskimlikler
600
1847380
3221
YNH: Pekâlâ, bu tür çeşitli
kimlikler sorunu aynı zamanda
31:02
is a problemsorun from nationalismmilliyetçilik as well.
601
1850625
2056
milliyetçiliğin de sorunudur.
31:05
NationalismMilliyetçilik believesinanır
in a singletek, monolithicyekpare identityKimlik,
602
1853229
4355
Milliyetçi tek, monolitik bir
kimliğe inanır ve özel, en azından
31:09
and exclusiveözel or at leasten az
more extremeaşırı versionsversiyonları of nationalismmilliyetçilik
603
1857608
4116
daha aşırı milliyetçilik
biçimleri de tek bir kimliğe karşı
31:13
believe in an exclusiveözel loyaltysadakat
to a singletek identityKimlik.
604
1861748
3569
özel bir bağlılığa inanır.
31:17
And thereforebu nedenle, nationalismmilliyetçilik has had
a lot of problemssorunlar
605
1865341
2916
Dolayısıyla milliyetçilik,
kimliklerini çeşitli gruplar
31:20
with people wantingeksik to dividebölmek
theironların identitieskimlikler
606
1868281
2876
arasında bölmeye
çalışan insanlarla büyük
31:23
betweenarasında variousçeşitli groupsgruplar.
607
1871181
2063
sorunlar yaşamıştır.
31:25
So it's not just a problemsorun, say,
for a globalglobal visionvizyon.
608
1873268
4875
Yani bu yalnızca küresel
bir vizyonun problemi değil.
31:30
And I think, again, historytarih showsgösterileri
609
1878540
3852
Ve bana kalırsa, yine, tarih şunu
31:34
that you shouldn'tolmamalı necessarilyzorunlu olarak
think in suchböyle exclusiveözel termsşartlar.
610
1882416
6127
gösteriyor; mutlaka böyle özel
bir açıdan düşünmek zorunda değilsin.
31:40
If you think that there is just
a singletek identityKimlik for a personkişi,
611
1888567
3408
Bir insan için tek bir kimlik
olduğunu düşünürsen eğer,
31:43
"I am just X, that's it, I can't be
severalbirkaç things, I can be just that,"
612
1891999
5040
"Ben yalnızca X'im, hepsi bu,
birçok şey olamam, sadece buyum",
31:49
that's the startbaşlama of the problemsorun.
613
1897063
2096
bu, sorunun başlangıcıdır.
31:51
You have religionsdinler, you have nationsmilletler
614
1899183
2788
Bazen özel bağlılıklar talep eden
31:53
that sometimesara sıra demandtalep exclusiveözel loyaltysadakat,
615
1901995
3182
dinler ve uluslar var,
31:57
but it's not the only optionseçenek.
616
1905201
1731
fakat tek seçenek bu değil.
31:58
There are manyçok religionsdinler and manyçok nationsmilletler
617
1906956
2382
Aynı zamanda çeşitli kimliklere sahip
32:01
that enableetkinleştirmek you to have
diverseçeşitli identitieskimlikler at the sameaynı time.
618
1909362
3878
olmanıza müsaade eden
birçok din ve ulus da var.
32:05
CACA: But is one explanationaçıklama
of what's happenedolmuş in the last yearyıl
619
1913264
4357
CA: Fakat geçen sene olanlar
hakkında bir açıklama şu olabilir mi;
32:09
that a groupgrup of people have got
fedfederasyon up with, if you like,
620
1917645
5180
bir grup insan, tabiri
caizse, liberal elitlerden bıktı,
32:14
the liberalliberal elitesElitler,
for want of a better termterim,
621
1922849
3167
nasıl desem, yani
çoğu, çoğu kimlik üzerinde
32:18
obsessingizliyorsunuzdur over manyçok, manyçok differentfarklı
identitieskimlikler and them feelingduygu,
622
1926040
4373
baskı kuran ve onlara şöyle hissettiren,
32:22
"But what about my identityKimlik?
I am beingolmak completelytamamen ignoredihmal here.
623
1930437
3859
"Peki benim kimliğim ne olacak?
Ben tamamen gözardı ediliyorum.
32:26
And by the way, I thought
I was the majorityçoğunluk"?
624
1934320
2974
Ayrıca, çoğunluğun ben
olduğumu düşünüyordum?"
32:29
And that that's actuallyaslında
sparkedyol açtı a lot of the angeröfke.
625
1937318
2981
Ve bu da aslında öfkeyi tetikledi.
32:32
YNHYNH: Yeah. IdentityKimlik is always problematicsorunsal,
626
1940918
3145
YNH: Evet. Kimlik her zaman sorunludur,
32:36
because identityKimlik is always basedmerkezli
on fictionalkurgusal storieshikayeleri
627
1944087
4310
çünkü kimlik daima, eninde
sonunda gerçeklikle çatışan
32:40
that soonerEr or latersonra collideçarpışmak with realitygerçeklik.
628
1948421
2889
kurgulara dayalıdır.
32:43
AlmostNeredeyse all identitieskimlikler,
629
1951890
1518
Neredeyse tüm kimlikler,
32:45
I mean, beyondötesinde the levelseviye
of the basictemel communitytoplum
630
1953432
3411
yani, bir düzine insanın
temel topluluk düzeyinin
32:48
of a fewaz dozendüzine people,
631
1956867
1469
ötesinde tümü,
32:50
are basedmerkezli on a fictionalkurgusal storyÖykü.
632
1958360
1929
kurgusal bir hikâyeye dayalıdır.
32:52
They are not the truthhakikat.
633
1960313
1641
Gerçek değildirler.
32:53
They are not the realitygerçeklik.
634
1961978
1315
Gerçeklik değildirler.
32:55
It's just a storyÖykü that people inventicat etmek
and tell one anotherbir diğeri
635
1963317
3094
Bu yalnızca insanların ürettiği,
başkalarına anlattığı ve inanmaya
32:58
and startbaşlama believinginanan.
636
1966435
1491
başladığı bir hikâyedir.
32:59
And thereforebu nedenle all identitieskimlikler
are extremelyson derece unstablekararsız.
637
1967950
5320
Dolayısıyla tüm
kimlikler oldukça değişkendir.
33:05
They are not a biologicalbiyolojik realitygerçeklik.
638
1973294
2527
Kimlikler biyolojik gerçeklik değildir.
33:07
SometimesBazen nationalistsMilliyetçiler, for exampleörnek,
639
1975845
2006
Örneğin milliyetçiler bazen
33:09
think that the nationulus
is a biologicalbiyolojik entityvarlık.
640
1977875
2927
ulusun biyolojik bir
oluşum olduğunu düşünürler.
33:12
It's madeyapılmış of the combinationkombinasyon
of soiltoprak and bloodkan,
641
1980826
3613
Toprak ve kan bir araya gelir ve
33:16
createsyaratır the nationulus.
642
1984463
1702
ulusu yaratır.
33:18
But this is just a fictionalkurgusal storyÖykü.
643
1986189
3092
Fakat bu kurgusal bir hikâyedir.
33:21
CACA: SoilToprak and bloodkan
kindtür of makesmarkaları a gooeyaşırı duygusal messdağınıklık.
644
1989305
2563
CA: Toprak ve kandan
yapış yapış bir karışım olurdu.
33:23
(LaughterKahkaha)
645
1991892
1822
(Kahkahalar)
33:25
YNHYNH: It does, and alsoAyrıca
it messesMesses with your mindus
646
1993738
3024
YNH: Evet, ayrıca kendinizin de
toprak ve kan karışımı olduğunu
33:28
when you think too much
that I am a combinationkombinasyon of soiltoprak and bloodkan.
647
1996786
4784
çok düşünürseniz
eğer, kafanızı karıştırır.
33:33
If you look from a biologicalbiyolojik perspectiveperspektif,
648
2001594
2867
Biyolojik açıdan bakacak olursak,
33:36
obviouslybelli ki noneYok of the nationsmilletler
that existvar olmak todaybugün
649
2004485
3478
bugün var olan uluslardan hiçbirisi
33:39
existedvar 5,000 yearsyıl agoönce.
650
2007987
2243
5.000 yıl önce yoktu.
33:42
HomoHomo sapienssapiens is a socialsosyal animalhayvan,
that's for sure.
651
2010254
3858
İnsanlar sosyal hayvanlardır elbette.
33:46
But for millionsmilyonlarca of yearsyıl,
652
2014136
2427
Fakat milyonlarca yıl önce insanlar
33:48
HomoHomo sapienssapiens and our hominidhominid ancestorsatalarımız
livedyaşamış in smallküçük communitiestopluluklar
653
2016587
4639
ve insan atalarımız,
birkaç bireyden oluşan küçük
33:53
of a fewaz dozendüzine individualsbireyler.
654
2021250
2329
topluluklarda yaşıyorlardı.
33:55
EverybodyHerkes knewbiliyordum everybodyherkes elsebaşka.
655
2023603
2127
Herkes birbirini tanıyordu.
33:57
WhereasOysa modernmodern nationsmilletler
are imaginedhayal communitiestopluluklar,
656
2025754
4021
Modern uluslar, hayali
topluluklar olduğuna göre,
34:01
in the senseduyu that I don't even know
all these people.
657
2029799
2551
bu durumda, ben
bu insanları tanımıyorum.
34:04
I come from a relativelyNispeten
smallküçük nationulus, Israelİsrail,
658
2032374
2848
Ben de nispeten küçük bir
ulustan geliyorum, İsrail'den
34:07
and of eightsekiz millionmilyon Israelisİsrailliler,
659
2035246
2143
ve sekiz milyon İsrailli var,
34:09
I never metmet mostçoğu of them.
660
2037413
1990
çoğuyla tanışmadım bile.
34:11
I will never meetkarşılamak mostçoğu of them.
661
2039427
2308
Çoğuyla da tanışmayacağım.
34:13
They basicallytemel olarak existvar olmak here.
662
2041759
2562
Onlar yalnızca burada var.
34:16
CACA: But in termsşartlar of this identityKimlik,
663
2044345
2749
CA: Bu kimlik bağlamında,
34:19
this groupgrup who feel left out
and perhapsbelki have work takenalınmış away,
664
2047118
5437
dışlanmış hisseden ve belki de
işleri ellerinden alının bu grup,
34:24
I mean, in "HomoHomo DeusDeus,"
665
2052579
2294
yani "Homo Deus"da aslında
34:26
you actuallyaslında speakkonuşmak of this groupgrup
in one senseduyu expandinggenişleyen,
666
2054897
3111
bu grubun genişlediğinden
ve tıpkı gerçekten büyük
34:30
that so manyçok people
mayMayıs ayı have theironların jobsMeslekler takenalınmış away
667
2058032
3622
-- sanırım buna "faydasız
sınıf" diyorsun -- ekonomi açısından
34:33
by technologyteknoloji in some way
that we could endson up with
668
2061678
4380
geleneksel olarak
faydasız görülen bir sınıfla
34:38
a really largegeniş -- I think you call it
a "uselessyararsız classsınıf" --
669
2066082
3171
son bulacağımız gibi,
teknoloji dolayısıyla da birçok insanın
34:41
a classsınıf where traditionallygeleneksel,
670
2069277
2103
işlerinden olabileceğini
34:43
as viewedbakıldı by the economyekonomi,
these people have no use.
671
2071404
2731
söylüyorsun.
34:46
YNHYNH: Yes.
672
2074159
1198
YNH: Evet.
34:47
CACA: How likelymuhtemelen a possibilityolasılık is that?
673
2075381
2931
CA: Bu nasıl bir olasılık?
34:50
Is that something
we should be terrifieddehşete about?
674
2078336
2744
Bu, endişe duymamız gereken bir şey mi?
34:53
And can we addressadres it in any way?
675
2081104
2659
Ve buna herhangi bir
şekilde hitap edebilir miyiz?
34:55
YNHYNH: We should think about it
very carefullydikkatlice.
676
2083787
2247
YNH: Bunu düşünürken
çok dikkatli olmalıyız.
34:58
I mean, nobodykimse really knowsbilir
what the job marketpazar will look like
677
2086058
2971
Yani, 2040, 2050'de iş
piyasasının nasıl olacağını
35:01
in 2040, 2050.
678
2089053
1690
kimse bilmiyor.
35:02
There is a chanceşans
manyçok newyeni jobsMeslekler will appeargörünmek,
679
2090767
2708
Yeni işlerin ortaya çıkma şansı var,
35:05
but it's not certainbelli.
680
2093499
1754
fakat bu kesin değil.
35:07
And even if newyeni jobsMeslekler do appeargörünmek,
681
2095277
2211
Ve yeni işler ortaya çıksa bile,
35:09
it won'talışkanlık necessarilyzorunlu olarak be easykolay
682
2097512
1984
kendi kendini süren araçlar
35:11
for a 50-year-yıl oldeski unemployedişsiz truckkamyon driversürücü
683
2099520
2999
yüzünden işsiz kalmış, 50 yaşındaki işsiz
35:14
madeyapılmış unemployedişsiz by self-drivingkendi kendine sürüş vehiclesAraçlar,
684
2102543
3033
bir kamyon şoförü
için, bu iş kolay olmayabilir,
35:17
it won'talışkanlık be easykolay
for an unemployedişsiz truckkamyon driversürücü
685
2105600
3653
işsiz bir kamyon şoförünün
kendisini bir sanal dünya tasarımcısı
35:21
to reinventyeniden icat himselfkendisi or herselfkendini
as a designertasarımcı of virtualsanal worldsdünyalar.
686
2109277
4786
olarak yeniden
şekillendirmesi kolay olmayacaktır.
35:26
PreviouslyDaha önce, if you look at the trajectoryYörünge
of the industrialSanayi revolutiondevrim,
687
2114087
4182
Önceden, endüstri
devriminin gidişatına bakarsanız,
35:30
when machinesmakineler replaceddeğiştirilir humansinsanlar
in one typetip of work,
688
2118293
4157
tek bir işte insanların
yerini makineler aldığında,
35:34
the solutionçözüm usuallygenellikle camegeldi
from low-skilldüşük beceri work
689
2122474
4281
yeni iş alanlarında çözüm
genellikle daha az yetenek isteyen
35:38
in newyeni lineshatlar of business.
690
2126779
2588
işlerde bulunmuştu.
35:41
So you didn't need any more
agriculturaltarım workersişçiler,
691
2129391
3402
Yani daha fazla tarım
işçisine ihtiyaç yoktu, böylece
35:44
so people movedtaşındı to workingçalışma
in low-skilldüşük beceri industrialSanayi jobsMeslekler,
692
2132817
5414
insanlar düşük vasıflı
endüstri işlerinden alındılar ve
35:50
and when this was takenalınmış away
by more and more machinesmakineler,
693
2138255
3469
daha fazla makine bu işi aldıkça,
35:53
people movedtaşındı to low-skilldüşük beceri servicehizmet jobsMeslekler.
694
2141748
2970
insanlar düşük vasıflı
servis işlerine geçtiler.
35:56
Now, when people say there will
be newyeni jobsMeslekler in the futuregelecek,
695
2144742
3360
Şimdi, insanlar gelecekte
yeni işler olacağını söylediğinde,
36:00
that humansinsanlar can do better than AIAI,
696
2148126
2429
yani insanların yapay
zekâdan, yani robotlardan daha
36:02
that humansinsanlar can do better than robotsrobotlar,
697
2150579
1830
iyisini yapabileceğini söyledikleri
36:04
they usuallygenellikle think about high-skillyüksek-beceri jobsMeslekler,
698
2152433
2640
zaman, genelde yüksek
vasıflı işleri düşünüyorlar,
36:07
like softwareyazılım engineersmühendisler
designingtasarım virtualsanal worldsdünyalar.
699
2155097
3871
sanal dünyalar
tasarlayan yazılım mühendisleri gibi.
36:10
Now, I don't see how
an unemployedişsiz cashierKasiyer from Wal-MartWal-Mart
700
2158992
5394
Şimdi, Wal-Mart'tan çıkmış
işsiz bir kasiyerin kendisini
36:16
reinventsyenileme sürecindedir herselfkendini or himselfkendisi at 50
as a designertasarımcı of virtualsanal worldsdünyalar,
701
2164410
4623
50 yaşında sanal dünya tasarımcısı
olarak yeniden nasıl tasarlayacağını
36:21
and certainlykesinlikle I don't see
702
2169057
1471
ve Bangladeşli milyonlarca
36:22
how the millionsmilyonlarca of unemployedişsiz
BangladeshiBangladeşli textileTekstil workersişçiler
703
2170552
3467
işsiz tekstil çalışanının
bunu nasıl yapabileceğini
36:26
will be ableyapabilmek to do that.
704
2174043
1611
bilmiyorum.
36:27
I mean, if they are going to do it,
705
2175678
1720
Yani, bunu yapacaklarsa,
36:29
we need to startbaşlama teachingöğretim
the BangladeshisBangladeşli todaybugün
706
2177422
3356
Bangladeşlilere bugünden
başlayarak yazılım tasarımcısı olmayı
36:32
how to be softwareyazılım designerstasarımcılar,
707
2180802
1754
öğretmemiz lazım
36:34
and we are not doing it.
708
2182580
1243
ve bunu yapmıyoruz.
36:35
So what will they do in 20 yearsyıl?
709
2183847
2491
Peki 20 yıl içerisinde ne yapacaklar?
36:38
CACA: So it feelshissediyor like you're really
highlightingVurgulama a questionsoru
710
2186362
3914
CA: Son birkaç aydır beni
daha fazla endişelendiren bir sorunun
36:42
that's really been buggingadamcağız me
the last fewaz monthsay more and more.
711
2190300
4183
altını çiziyorsun gerçekten.
36:46
It's almostneredeyse a hardzor questionsoru
to asksormak in publichalka açık,
712
2194507
2855
Bu soruyu halka sormak zor, fakat
36:49
but if any mindus has some wisdombilgelik
to offerteklif in it, maybe it's yoursseninki,
713
2197386
3391
eğer birisi bunu cevaplayacak
zekâya sahipse, belki de sen sahipsindir,
36:52
so I'm going to asksormak you:
714
2200801
1545
soruyorum:
36:54
What are humansinsanlar for?
715
2202370
1878
İnsanlar ne için vardır?
36:57
YNHYNH: As faruzak as we know, for nothing.
716
2205232
1934
YNH: Bildiğim kadarıyla, hiçbir şey için.
36:59
(LaughterKahkaha)
717
2207190
1712
(Kahkahalar)
37:00
I mean, there is no great cosmickozmik dramadram,
some great cosmickozmik planplan,
718
2208926
5526
Yani, içerisinde rol alabileceğimiz
bir kozmik drama, büyük bir
37:06
that we have a rolerol to playoyun in.
719
2214476
2841
kozmik plan yok.
37:09
And we just need to discoverkeşfetmek
what our rolerol is
720
2217341
3024
Rolümüzü keşfetmeliyiz ve sonrasında
37:12
and then playoyun it to the besten iyi
of our abilitykabiliyet.
721
2220389
2992
o rolü elimizden
geldiğince iyi oynamalıyız.
37:15
This has been the storyÖykü of all religionsdinler
and ideologiesideolojiler and so forthileri,
722
2223405
4978
Tüm dinlerin ve ideolojilerin
hikâyesi budur, fakat bir bilim adamı
37:20
but as a scientistBilim insanı, the besten iyi I can say
is this is not truedoğru.
723
2228407
3478
olarak söyleyebileceğim
en iyi şey, bunun doğru olmadığı.
37:23
There is no universalevrensel dramadram
with a rolerol in it for HomoHomo sapienssapiens.
724
2231909
5358
İnsanlara bir rol biçen
evrensel bir drama yoktur.
37:29
So --
725
2237291
1681
Yani --
37:30
CACA: I'm going to pushit back on you
just for a minutedakika,
726
2238996
2493
CA: Seni bir dakikalığına böleceğim,
37:33
just from your ownkendi bookkitap,
727
2241513
1194
kitabından bir sözle,
37:34
because in "HomoHomo DeusDeus,"
728
2242731
1324
çünkü "Homo Deus"ta
37:36
you give really one of the mostçoğu coherenttutarlı
and understandableanlaşılabilir accountshesapları
729
2244079
5059
duyarlılık, bilinçlilik ve
bu sıra dışı insan kabiliyeti
37:41
about sentiencesezi, about consciousnessbilinç,
730
2249162
2232
hakkındaki en mantıklı,
37:43
and that uniquebenzersiz sortçeşit of humaninsan skillbeceri.
731
2251418
2958
en anlaşılır açıklamayı veriyorsun.
37:46
You pointpuan out that it's differentfarklı
from intelligencezeka,
732
2254400
2493
Bunun zekâdan,
makinelerde oluşturduğumuz zekâdan
37:48
the intelligencezeka
that we're buildingbina in machinesmakineler,
733
2256917
2334
farklı olduğunu belirtiyorsun ve
37:51
and that there's actuallyaslında a lot
of mysterygizem around it.
734
2259275
3658
bu konuda çok fazla gizem var.
37:54
How can you be sure there's no purposeamaç
735
2262957
3377
Bu duyarlılığın ne olduğunu bile
37:58
when we don't even understandanlama
what this sentiencesezi thing is?
736
2266358
4051
anlayamazken, bir amacımızın
olmadığından nasıl emin olabiliyorsun?
38:02
I mean, in your ownkendi thinkingdüşünme,
isn't there a chanceşans
737
2270433
2576
Yani, sana göre,
insanların evrenin duyarlı nesneleri,
38:05
that what humansinsanlar are for
is to be the universe'sEvren 's sentientduygulu things,
738
2273033
4312
neşenin, sevginin,
mutluluğun ve umudun merkezi
38:09
to be the centersmerkezleri of joysevinç and love
and happinessmutluluk and hopeumut?
739
2277369
3423
olmaları gibi bir şans yok mu?
38:12
And maybe we can buildinşa etmek machinesmakineler
that actuallyaslında help amplifyyükseltmek that,
740
2280816
3035
Ve duyarlı olamayacak olsalar bile,
38:15
even if they're not going to becomeolmak
sentientduygulu themselveskendilerini?
741
2283875
2664
bunu güçlendirebilecek
makineler üretemez miyiz?
38:18
Is that crazyçılgın?
742
2286563
1151
Bu çılgınca mı?
38:19
I kindtür of foundbulunan myselfkendim hopingumut that,
readingokuma your bookkitap.
743
2287738
3483
Kitabını okurken bunu umut ettim.
38:23
YNHYNH: Well, I certainlykesinlikle think that the mostçoğu
interestingilginç questionsoru todaybugün in scienceBilim
744
2291245
3857
YNH: Günümüzde, bilimdeki
en ilginç sorunun, bilinçlilik ve akıl
38:27
is the questionsoru
of consciousnessbilinç and the mindus.
745
2295126
2423
ile ilgili soru olduğunu düşünüyorum.
38:29
We are gettingalma better and better
in understandinganlayış the brainbeyin
746
2297573
3498
Beyni ve zekâyı anlama
konusunda gittikçe daha iyiye
38:33
and intelligencezeka,
747
2301095
1260
gidiyoruz,
38:34
but we are not gettingalma much better
748
2302379
2537
fakat akıl ve bilinçliliği anlama
38:36
in understandinganlayış the mindus
and consciousnessbilinç.
749
2304940
2343
konusunda iyiye gitmiyoruz.
38:39
People oftensık sık confusekarıştırmayın intelligencezeka
and consciousnessbilinç,
750
2307307
3362
İnsanlar genelde zekâ
ile bilinçliliği karıştırıyorlar,
38:42
especiallyözellikle in placesyerler like SiliconSilikon ValleyVadi,
751
2310693
2299
özellikle de Silikon Vadisi gibi yerlerde,
38:45
whichhangi is understandableanlaşılabilir,
because in humansinsanlar, they go togetherbirlikte.
752
2313016
3757
fakat bu anlaşılır bir şey,
çünkü insanda ikisi bir arada işler.
38:48
I mean, intelligencezeka basicallytemel olarak
is the abilitykabiliyet to solveçözmek problemssorunlar.
753
2316797
3579
Yani zekâ temel olarak
problemleri çözme becerisidir.
38:52
ConsciousnessBilinç is the abilitykabiliyet
to feel things,
754
2320400
2542
Bilinçlilik ise bir
şeyleri, neşeyi, sıkıntıyı, acıyı,
38:54
to feel joysevinç and sadnessüzüntü
and boredomcan sıkıntısı and painAğrı and so forthileri.
755
2322966
5212
hissetme becerisidir.
39:00
In HomoHomo sapienssapiens and all other mammalsmemeliler
as well -- it's not uniquebenzersiz to humansinsanlar --
756
2328202
4039
İnsanlarda ve diğer tüm
memelilerde de - bu insanlara özel değil -
39:04
in all mammalsmemeliler and birdskuşlar
and some other animalshayvanlar,
757
2332265
2647
tüm memelilerde ve
kuşlarda ve diğer bazı hayvanlarda
39:06
intelligencezeka and consciousnessbilinç
go togetherbirlikte.
758
2334936
2650
zekâ ve bilinçlilik bir arada işler.
39:09
We oftensık sık solveçözmek problemssorunlar by feelingduygu things.
759
2337610
3578
Problemleri genelde
bir şeyleri hissederek çözeriz.
39:13
So we tendeğiliminde to confusekarıştırmayın them.
760
2341212
1493
Yani karıştırma eğilimimiz var.
39:14
But they are differentfarklı things.
761
2342729
1465
Fakat bunlar farklı şeyler.
39:16
What's happeningolay todaybugün
in placesyerler like SiliconSilikon ValleyVadi
762
2344218
3088
Silikon Vadisi gibi
yerlerde bugünlerde olan şey,
39:19
is that we are creatingoluşturma
artificialyapay intelligencezeka
763
2347330
3626
yapay zekâ yaratıyoruz
39:22
but not artificialyapay consciousnessbilinç.
764
2350980
1822
fakat yapay bilinçlilik yaratmıyoruz.
39:24
There has been an amazingşaşırtıcı developmentgelişme
in computerbilgisayar intelligencezeka
765
2352826
3380
Son 50 yılda bilgisayar
zekâsında muhteşem gelişmeler
39:28
over the last 50 yearsyıl,
766
2356230
1562
elde edildi
39:29
and exactlykesinlikle zerosıfır developmentgelişme
in computerbilgisayar consciousnessbilinç,
767
2357816
4201
ve bilgisayar bilinçliliğinde
ise gelişme kesinlikle sıfır
39:34
and there is no indicationbelirti that computersbilgisayarlar
are going to becomeolmak consciousbilinçli
768
2362041
3686
ve yakın bir zamanda
bilgisayarların bilinçli hâle geleceğine
39:37
anytimeistediğin zaman soonyakında.
769
2365751
2531
dair bir belirti de yok.
39:40
So first of all, if there is
some cosmickozmik rolerol for consciousnessbilinç,
770
2368306
5650
Öncelikle, bilinçlilik için
bir tür kozmik rol varsa eğer,
39:45
it's not uniquebenzersiz to HomoHomo sapienssapiens.
771
2373980
2130
bu insanlara özel değil.
39:48
Cowsİnekler are consciousbilinçli, pigsdomuzlar are consciousbilinçli,
772
2376134
2319
İnekler bilinçli, domuzlar bilinçli,
39:50
chimpanzeesşempanzelerin are consciousbilinçli,
chickenstavuklar are consciousbilinçli,
773
2378477
2833
şempanzeler
bilinçli, tavuklar bilinçli,
39:53
so if we go that way, first of all,
we need to broadengenişletmek our horizonsufuklar
774
2381334
3853
yani böyle gideceksek eğer
öncelikle ufkumuzu genişletmeli ve
39:57
and rememberhatırlamak very clearlyAçıkça we are not
the only sentientduygulu beingsvarlıklar on EarthDünya,
775
2385211
4725
dünyadaki tek duyarlı
varlıkların biz olmadığını hatırlamalıyız
40:01
and when it comesgeliyor to sentiencesezi --
776
2389960
1795
ve duyarlılığa gelince --
40:03
when it comesgeliyor to intelligencezeka,
there is good reasonneden to think
777
2391779
3312
zekâya gelince, diğerlerine
kıyasla en zeki olduğumuzu
40:07
we are the mostçoğu intelligentakıllı
of the wholebütün bunchDemet.
778
2395115
3296
düşünmemiz için mantıklı nedenler var.
40:10
But when it comesgeliyor to sentiencesezi,
779
2398435
2574
Fakat duyarlılığa gelirsek,
40:13
to say that humansinsanlar are more
sentientduygulu than whalesbalinalar,
780
2401033
3158
insanların balinalardan
daha duyarlı olduğunu ya da
40:16
or more sentientduygulu than baboonsBabunlar
or more sentientduygulu than catskediler,
781
2404215
4147
maymunlardan, kedilerden
daha duyarlı olduğunu söylemek için
40:20
I see no evidencekanıt for that.
782
2408386
2294
herhangi bir kanıt göremiyorum.
40:22
So first stepadım is, you go
in that directionyön, expandgenişletmek.
783
2410704
3607
İlk adım şu, bu
yönde gidiyorsan, genişlemelisin.
40:26
And then the secondikinci questionsoru
of what is it for,
784
2414335
3982
İkinci soru ise ne için olduğu,
40:30
I would reverseters it
785
2418341
1782
ben bunu tersine çevireceğim
40:32
and I would say that I don't think
sentiencesezi is for anything.
786
2420147
4236
ve bilinçliliğin herhangi bir
şey için olmadığını söyleyeceğim.
40:36
I think we don't need
to find our rolerol in the universeEvren.
787
2424407
4172
Bana kalırsa evrendeki
rolümüzü bulmamıza gerek yok.
40:40
The really importantönemli thing
is to liberatekurtarmak ourselveskendimizi from sufferingçile.
788
2428603
5813
Asıl önemli olan şey
kendimizi ıstıraptan kurtarmamız.
40:46
What characterizeskarakterize sentientduygulu beingsvarlıklar
789
2434440
2993
Robotlara, taşlara, herhangi bir şeye
40:49
in contrastkontrast to robotsrobotlar, to stonestaşlar,
790
2437457
2720
karşın, duyarlı insanları karakterize
40:52
to whateverher neyse,
791
2440201
1183
eden şey,
40:53
is that sentientduygulu beingsvarlıklar
sufferacı çekmek, can sufferacı çekmek,
792
2441408
3791
duyarlı varlıkların ıstırap
çekmesi, çekebilmesidir ve
40:57
and what they should focusodak on
793
2445223
2340
odaklanmaları gereken şey, gizemli bir
40:59
is not findingbulgu theironların placeyer
in some mysteriousgizemli cosmickozmik dramadram.
794
2447587
4120
kozmik dramada yerlerini bulmak değildir.
41:03
They should focusodak on understandinganlayış
what sufferingçile is,
795
2451731
3819
Istırabın ne olduğunu anlamaya,
sebebinin ne olduğunu ve ondan
41:07
what causesnedenleri it and how
to be liberatedkurtarılmış from it.
796
2455574
3359
nasıl kurtulabileceğini
anlamaya odaklanmalılar.
41:11
CACA: I know this is a bigbüyük issuekonu for you,
and that was very eloquentanlamlı.
797
2459572
3477
CA: Senin için büyük bir mesele
olduğunu biliyorum ve bu çok anlamlıydı.
41:15
We're going to have a blizzardBlizzard
of questionssorular from the audienceseyirci here,
798
2463073
3414
Buradaki seyircilerden ve
belki de Facebook seyircilerimizden
41:18
and maybe from FacebookFacebook as well,
799
2466511
1920
ve birkaç yorumdan da
41:20
and maybe some commentsyorumlar as well.
800
2468455
1673
birçok soru alacağız.
41:22
So let's go quickhızlı.
801
2470152
1796
Hızlı olalım.
41:23
There's one right here.
802
2471972
1430
Bir tanesi burada.
41:27
Keep your handseller heldbekletilen up
at the back if you want the micmikrofon,
803
2475052
2809
Mikrofon için elinizi kaldırın,
41:29
and we'lliyi get it back to you.
804
2477885
1419
size ulaştıralım.
41:31
QuestionSoru: In your work, you talk a lot
about the fictionalkurgusal storieshikayeleri
805
2479328
3119
Soru: Çalışmanızda, doğru
olarak kabul ettiğimiz kurgusal
41:34
that we acceptkabul etmek as truthhakikat,
806
2482471
1344
hikâyelerden bahsediyorsunuz
41:35
and we livecanlı our liveshayatları by it.
807
2483839
1717
ve biz onlara göre yaşıyoruz.
41:37
As an individualbireysel, knowingbilme that,
808
2485580
2499
Bir birey olarak bunu bilmek, yaşamınızda
41:40
how does it impactdarbe the storieshikayeleri
that you chooseseçmek to livecanlı your life,
809
2488103
3746
seçtiğiniz hikâyeleri nasıl
etkiliyor ve siz de, tıpkı bizler gibi,
41:43
and do you confusekarıştırmayın them
with the truthhakikat, like all of us?
810
2491873
3740
onları doğrularla karıştırıyor musunuz?
41:48
YNHYNH: I try not to.
811
2496246
1211
YNH: Deniyorum.
41:49
I mean, for me, maybe the mostçoğu
importantönemli questionsoru,
812
2497481
2768
Yani, benim için belki de
en önemli soru, hem bilim adamı
41:52
bothher ikisi de as a scientistBilim insanı and as a personkişi,
813
2500273
2478
olarak, hem de insan olarak,
41:54
is how to tell the differencefark
betweenarasında fictionkurgu and realitygerçeklik,
814
2502775
3875
kurgu ile gerçeklik
arasındaki farkın nasıl anlatılacağıdır,
41:58
because realitygerçeklik is there.
815
2506674
2596
çünkü gerçeklik orada.
42:01
I'm not sayingsöz that everything is fictionkurgu.
816
2509294
2082
Her şeyin kurgu olduğunu söylemiyorum.
42:03
It's just very difficultzor for humaninsan beingsvarlıklar
to tell the differencefark
817
2511400
3052
Yalnızca, insanlar için kurgu
ve gerçeklik arasındaki farkı
42:06
betweenarasında fictionkurgu and realitygerçeklik,
818
2514476
1617
söylemek çok zordur ve
42:08
and it has becomeolmak more and more difficultzor
as historytarih progressedilerledi,
819
2516117
4945
tarih ilerledikçe bu
daha ve daha zor bir hâl aldı,
42:13
because the fictionskurgular
that we have createdoluşturulan --
820
2521086
2451
çünkü yarattığımız kurgular --
42:15
nationsmilletler and godstanrılar and moneypara
and corporationsşirketler --
821
2523561
3168
uluslar, tanrılar, para ve kurumlar --
42:18
they now controlkontrol the worldDünya.
822
2526753
1510
şu anda dünyayı yönetiyorlar.
42:20
So just to even think,
823
2528287
1177
Yani yalnızca
42:21
"Oh, this is just all fictionalkurgusal entitieskişiler
that we'vebiz ettik createdoluşturulan,"
824
2529488
3145
"Ah, hepsi yalnızca
yarattığımız kurgusal varlıklar"
42:24
is very difficultzor.
825
2532657
1447
demek çok zor.
42:26
But realitygerçeklik is there.
826
2534128
2280
Ama gerçeklik orada.
42:29
For me the besten iyi ...
827
2537043
2005
Benim için en iyi ...
42:31
There are severalbirkaç teststestler
828
2539072
2123
Kurgu ve gerçeklik arasındaki
42:33
to tell the differencefark
betweenarasında fictionkurgu and realitygerçeklik.
829
2541219
2770
farkı söyleyen birkaç test var.
42:36
The simplestEn basit one, the besten iyi one
that I can say in shortkısa,
830
2544013
3426
En basiti, bana kalırsa en iyisi,
42:39
is the testÖlçek of sufferingçile.
831
2547463
1581
ıstırap testi.
42:41
If it can sufferacı çekmek, it's realgerçek.
832
2549068
1553
Istırap çekebiliyorsa gerçektir.
42:43
If it can't sufferacı çekmek, it's not realgerçek.
833
2551192
1694
Çekemiyorsa, gerçek değildir.
42:44
A nationulus cannotyapamam sufferacı çekmek.
834
2552910
1465
Bir ulus ıstırap çekemez.
42:46
That's very, very clearaçık.
835
2554399
1570
Bu çok, çok açıktır.
42:47
Even if a nationulus loseskaybeder a warsavaş,
836
2555993
1938
Bir ulus savaşı kaybetse bile, şöyle
42:49
we say, "GermanyAlmanya sufferedacı a defeatyenilgi
in the First WorldDünya WarSavaş,"
837
2557955
4065
deriz, "Almanya Birinci Dünya
Savaşı'ndaki kaybıyla ıstırap çekti",
42:54
it's a metaphormecaz.
838
2562044
1165
bu bir metafordur.
42:55
GermanyAlmanya cannotyapamam sufferacı çekmek.
GermanyAlmanya has no mindus.
839
2563233
2557
Almanya ıstırap çekemez.
Almanya'nın aklı yoktur.
42:57
GermanyAlmanya has no consciousnessbilinç.
840
2565814
1653
Almanya'nın bilinci yoktur.
42:59
GermansAlmanlar can sufferacı çekmek, yes,
but GermanyAlmanya cannotyapamam.
841
2567491
3658
Almanlar ıstırap çekebilir,
evet, ama Almanya çekemez.
43:03
SimilarlyBenzer şekilde, when a bankbanka goesgider bustbüst,
842
2571173
2969
Benzer şekilde, bir banka iflas ettiğinde,
43:06
the bankbanka cannotyapamam sufferacı çekmek.
843
2574166
1771
banka ıstırap çekemez.
43:07
When the dollardolar loseskaybeder its valuedeğer,
the dollardolar doesn't sufferacı çekmek.
844
2575961
3391
Dolar değerini
kaybettiğinde ıstırap çekemez.
43:11
People can sufferacı çekmek. AnimalsHayvanlar can sufferacı çekmek.
845
2579376
2250
İnsanlar ıstırap çekebilir.
Hayvanlar çekebilir.
43:13
This is realgerçek.
846
2581650
1156
Bu gerçektir.
43:14
So I would startbaşlama, if you
really want to see realitygerçeklik,
847
2582830
4529
Eğer gerçekliği görmek
istiyorsan, şöyle başlamalısın,
43:19
I would go throughvasitasiyla the doorkapı of sufferingçile.
848
2587383
2064
ıstırap kapısından geçmelisin.
43:21
If you can really understandanlama
what sufferingçile is,
849
2589471
2954
Istırabın ne olduğunu
gerçekten anlayabilirsen, bu sana
43:24
this will give you alsoAyrıca the keyanahtar
850
2592449
2223
gerçekliği anlamanın
43:26
to understandanlama what realitygerçeklik is.
851
2594696
2017
anahtarını da verecektir.
43:28
CACA: There's a FacebookFacebook questionsoru
here that connectsbağlandığı to this,
852
2596737
2783
CA: Bununla bağlantılı
Facebook sorusu var, okuyamadığım
43:31
from someonebirisi around the worldDünya
in a languagedil that I cannotyapamam readokumak.
853
2599544
2977
bir dilde, dünyanın bir yerinden geliyor.
43:34
YNHYNH: Oh, it's Hebrewİbranice.
CACA: Hebrewİbranice. There you go.
854
2602545
2217
YNH: Ah, bu İbranice.
CA: İbranice. Buyrun.
43:36
(LaughterKahkaha)
855
2604786
1062
(Kahkahalar)
43:37
Can you readokumak the nameisim?
856
2605872
1164
İsmi okuyabiliyor musun?
43:39
YNHYNH: [??]
857
2607060
1875
YNH: Or Lauterbach Goren.
43:40
CACA: Well, thank you for writingyazı in.
858
2608959
1844
CA: Pekâlâ, teşekkürler.
43:42
The questionsoru is: "Is the post-truthsonrası gerçek eraçağ
really a brand-newyepyeni eraçağ,
859
2610827
4555
Soru şu, "Gerçeklik-sonrası
dönem gerçekten yeni bir dönem mi,
43:47
or just anotherbir diğeri climaxdoruk or momentan
in a never-endinghiç bitmeyen trendakım?
860
2615406
4387
yoksa hiç bitmeyen bir modanın
diğer bir anı veya doruğu mu?"
43:52
YNHYNH: PersonallyŞahsen, I don't connectbağlamak
with this ideaFikir of post-truthsonrası gerçek.
861
2620701
3329
YNH: Kişisel olarak, bu
gerçeklik sonrası fikrini benimsemiyorum.
43:56
My basictemel reactionreaksiyon as a historiantarihçi is:
862
2624054
2708
Bir tarih bilimci olarak tepkim şu:
43:58
If this is the eraçağ of post-truthsonrası gerçek,
when the hellcehennem was the eraçağ of truthhakikat?
863
2626786
3895
Eğer bu, gerçeklik-sonrası
dönemse, gerçeklik dönemi ne zamandı ki?
44:02
CACA: Right.
864
2630705
1251
CA: Doğru.
44:03
(LaughterKahkaha)
865
2631980
1320
(Kahkahalar)
44:05
YNHYNH: Was it the 1980s, the 1950s,
the MiddleOrta AgesÇağlar?
866
2633324
4683
YNH: 1980'ler mi,
1950'ler mi, yoksa Orta Çağ mı?
44:10
I mean, we have always livedyaşamış
in an eraçağ, in a way, of post-truthsonrası gerçek.
867
2638031
4392
Yani, bir bakıma, her zaman
gerçeklik sonrası bir dönemde yaşadık.
44:14
CACA: But I'd pushit back on that,
868
2642883
2311
CA: Burada durduracağım,
44:17
because I think what people
are talkingkonuşma about
869
2645218
2670
çünkü sanırım insanlar
daha az gazetenin olduğu,
44:19
is that there was a worldDünya
where you had fewerDaha az journalisticgazetecilik outletsçıkışları,
870
2647912
6960
bazı şeylerin gerçekliğinin
geleneklerle kontrol edildiği
44:26
where there were traditionsgelenekler,
that things were fact-checkedAslında kontrol.
871
2654896
3648
bir dünyanın varlığından bahsediyorlar.
44:30
It was incorporatedAnonim into the charterCharter
of those organizationsorganizasyonlar
872
2658568
3945
Bu da doğrunun önemli
görüldüğü bu kuruluşların üstünlüğüyle
44:34
that the truthhakikat matteredönemi yoktu.
873
2662537
2167
birleştiriliyordu.
44:36
So if you believe in a realitygerçeklik,
874
2664728
1749
Yani eğer bir gerçekliğe inanıyorsan
44:38
then what you writeyazmak is informationbilgi.
875
2666501
2223
yazdığın şey bilgidir.
44:40
There was a beliefinanç that that informationbilgi
should connectbağlamak to realitygerçeklik in a realgerçek way,
876
2668748
3821
Bilginin gerçek anlamda
gerçekliğe bağlanabileceği inancı var
44:44
and if you wroteyazdı a headlinebaşlık,
it was a seriousciddi, earnestciddi attemptgirişim
877
2672593
2961
ve eğer bir başlık yazıyorsan,
bu, gerçekten olmuş bir şeyi
44:47
to reflectyansıtmak something
that had actuallyaslında happenedolmuş.
878
2675578
2303
yansıtmanın ciddi, içten bir girişimidir.
44:49
And people didn't always get it right.
879
2677905
1851
Bu hep doğru yapılmaz.
44:51
But I think the concernilgilendirmek now is you've got
880
2679780
2009
Fakat şu anki endişe sanırım şu;
44:53
a technologicalteknolojik systemsistem
that's incrediblyinanılmaz powerfulgüçlü
881
2681813
2318
öyle güçlü bir teknolojik sistem var ki,
44:56
that, for a while at leasten az,
massivelyağır amplifiedamplifiye anything
882
2684155
4170
en azından bir süre, oldukça
güçlendirilen herhangi bir şey,
45:00
with no attentionDikkat paidödenmiş to whetherolup olmadığını
it connectedbağlı to realitygerçeklik,
883
2688349
2780
gerçekliğe bağlı olup
olmadığına bakılmaksızın,
45:03
only to whetherolup olmadığını it connectedbağlı
to clickstıklama and attentionDikkat,
884
2691153
3154
yalnızca tıklamalara ve
ilgiye göre var oluyor ve
45:06
and that that was arguablytartışmalı toxictoksik.
885
2694331
1616
bu muhtemelen zehirli bir şey.
45:07
That's a reasonablemakul concernilgilendirmek, isn't it?
886
2695971
2436
Bu mantıklı bir endişe, değil mi?
45:10
YNHYNH: Yeah, it is. I mean,
the technologyteknoloji changesdeğişiklikler,
887
2698431
2286
YNH: Evet, öyle.
Yani teknoloji değişiyor ve
45:12
and it's now easierDaha kolay to disseminateyaymak
bothher ikisi de truthhakikat and fictionkurgu and falsehoodyalan.
888
2700741
5228
artık hem doğruyu, hem
kurguyu ve yanlışı yaymak daha kolay.
45:17
It goesgider bothher ikisi de waysyolları.
889
2705993
2003
İki açıdan da işliyor.
45:20
It's alsoAyrıca much easierDaha kolay, thoughgerçi, to spreadYAYILMIŞ
the truthhakikat than it was ever before.
890
2708020
4579
Ancak, doğruyu yaymak,
eskisinden çok daha kolay.
45:24
But I don't think there
is anything essentiallyesasen newyeni
891
2712623
3685
Fakat kurguları ve yanlışları
yaymak konusunda herhangi bir
45:28
about this disseminatingyaygınlaştırılması
fictionskurgular and errorshatalar.
892
2716332
4720
yenilik olduğunu düşünmüyorum.
45:33
There is nothing that -- I don't know --
JosephJoseph GoebbelsGoebbels, didn't know
893
2721076
4034
Tüm bu yanlış haberler ve
gerçeklik sonrası fikri hakkında
45:37
about all this ideaFikir of fakesahte
newshaber and post-truthsonrası gerçek.
894
2725134
5439
-- bilmiyorum -- Joseph
Goebbels'in bilmediği bir şey yoktur.
45:42
He famouslyünlü said that if you repeattekrar et
a lieYalan oftensık sık enoughyeterli,
895
2730597
3718
O şöyle der, bir yalanı
yeterince tekrar ederseniz,
45:46
people will think it's the truthhakikat,
896
2734339
1821
insanlar onun gerçek olduğunu düşünür
45:48
and the biggerDaha büyük the lieYalan, the better,
897
2736184
2356
ve yalan ne kadar büyükse o kadar iyi,
45:50
because people won'talışkanlık even think
that something so bigbüyük can be a lieYalan.
898
2738564
6023
çünkü insanlar böyle büyük bir şeyin
yalan olacağını düşünmeyeceklerdir.
45:56
I think that fakesahte newshaber
has been with us for thousandsbinlerce of yearsyıl.
899
2744611
5658
Yalan haberlerin yüz yıllardır
bizimle olduğunu düşünüyorum.
46:02
Just think of the Bibleİncil.
900
2750293
1901
İncil'i düşünün.
46:04
(LaughterKahkaha)
901
2752218
1387
(Kahkahalar)
46:05
CACA: But there is a concernilgilendirmek
902
2753629
1287
CA: Fakat yalan haberlerin
46:06
that the fakesahte newshaber is associatedilişkili
with tyrannicalzalim regimesrejimler,
903
2754940
4017
zorba rejimlerle bağlantılı
olduğuna dair endişeler var ve
46:10
and when you see an upriseUprise in fakesahte newshaber
904
2758981
2577
yalan haberlerde bir yükseliş gördüğümüzde
46:13
that is a canarykanarya in the coalkömür mineMayın
that there mayMayıs ayı be darkkaranlık timeszamanlar cominggelecek.
905
2761582
4722
bu bir felaket habericisi oluyor,
karanlık zamanın yaklaştığına dair.
46:20
YNHYNH: Yeah. I mean, the intentionalkasıtlı use
of fakesahte newshaber is a disturbingrahatsız edici signişaret.
906
2768124
6962
YNH: Evet. Yani, yalan haberin kasti
kullanımı rahatsız edici bir işarettir.
46:27
But I'm not sayingsöz that it's not badkötü,
I'm just sayingsöz that it's not newyeni.
907
2775812
4581
Fakat bunun kötü olmadığını değil,
yeni bir şey olmadığını söylüyorum.
46:32
CACA: There's a lot of interestfaiz
on FacebookFacebook on this questionsoru
908
2780820
2754
CA: Facebook'ta küresel
yönetim ve milliyetçilik sorusuna
46:35
about globalglobal governanceYönetim
versuse karşı nationalismmilliyetçilik.
909
2783598
5000
büyük ilgi var.
46:41
QuestionSoru here from PhilPhil DennisIlhan:
910
2789292
1508
Phil Dennis'in sorusu şu:
46:42
"How do we get people, governmentshükümetler,
to relinquishvazgeçmek powergüç?
911
2790824
3496
"İnsanların ve devletlerin
güçten vazgeçmesini nasıl sağlarız?
46:46
Is that -- is that --
actuallyaslında, the textMetin is so bigbüyük
912
2794344
3915
Bu bir -- bu bir --
aslında, metin öyle büyük ki
46:50
I can't readokumak the fulltam questionsoru.
913
2798283
1540
soruyu tam okuyamıyorum.
46:51
But is that a necessityzorunluluk?
914
2799847
1539
Bu bir gereklilik midir?
46:53
Is it going to take warsavaş to get there?
915
2801410
2612
Oraya ulaşmamız için savaş mı gerekli?
46:56
Sorry PhilPhil -- I mangledkarıştırılmış your questionsoru,
but I blamesuçlama the textMetin right here.
916
2804046
3690
Üzgünüm Phil, sorunu
bozdum, ama bunun suçlusu metin.
46:59
YNHYNH: One optionseçenek
that some people talk about
917
2807760
2100
YNH: İnsanların konuştuğu bir fikir şu,
47:01
is that only a catastropheafet
can shakesallamak humankindinsanlık
918
2809884
4739
yalnızca bir facia insanları sarsabilir ve
47:06
and openaçık the pathyol to a realgerçek systemsistem
of globalglobal governanceYönetim,
919
2814647
5264
gerçek bir küresel yönetim
sisteminin yolunu açabilir
47:11
and they say that we can't do it
before the catastropheafet,
920
2819935
4148
ve faciadan önce bunu
yapamayacağımızı söylüyorlar,
47:16
but we need to startbaşlama
layingdöşeme the foundationsVakıflar
921
2824107
2801
fakat temelleri oturtmalıyız ki
47:18
so that when the disasterafet strikesvurur,
922
2826932
2500
facia geldiğinde
47:21
we can reacttepki quicklyhızlı bir şekilde.
923
2829456
2182
çabuk tepki verebilelim.
47:23
But people will just not have
the motivationmotivasyon to do suchböyle a thing
924
2831662
4000
Fakat facia öncesinde insanların
böyle bir şeyi yapma motivasyonları
47:27
before the disasterafet strikesvurur.
925
2835686
2012
olmayacak.
47:29
AnotherBaşka bir thing that I would emphasizevurgu yapmak
926
2837722
2265
Belirtmek istediğim diğer şey şu;
47:32
is that anybodykimse who is really
interestedilgili in globalglobal governanceYönetim
927
2840011
5054
küresel yönetime gerçekten
ilgi duyan herhangi birisi, bunun
47:37
should always make it very, very clearaçık
928
2845089
2901
yerel kimlikleri ve
toplulukları yok etmediğini
47:40
that it doesn't replacedeğiştirmek or abolishkaldırılması
localyerel identitieskimlikler and communitiestopluluklar,
929
2848014
6584
veya bozmadığını, bunların
tek bir paketin parçaları hâline
47:46
that it should come bothher ikisi de as --
930
2854622
2956
geleceğini daima açıkça
47:49
It should be partBölüm of a singletek packagepaket.
931
2857602
3307
belirtmesi gereklidir.
47:52
CACA: I want to hearduymak more on this,
932
2860933
3378
CA: Bunu dinlemek istiyorum,
47:56
because the very wordskelimeler "globalglobal governanceYönetim"
933
2864335
3053
çünkü "küresel yönetim" kelimeleri
47:59
are almostneredeyse the epitomeÖzet of evilkötülük
in the mindsetzihniyet of a lot of people
934
2867412
4589
şu anda çoğu insanın
zihninde neredeyse kötülüğün
48:04
on the alt-rightalt-sağ right now.
935
2872025
1326
somut bir örneği.
48:05
It just seemsgörünüyor scarykorkutucu, remoteuzak, distantuzak,
and it has let them down,
936
2873375
2954
Ürkütücü, uzak, belirsiz
görünüyor ve bu da morallerini bozuyor
48:08
and so globalistsKüreselleşme,
globalglobal governanceYönetim -- no, go away!
937
2876353
4116
ve küreselciler,
küresel yönetim -- hayır, defol git!
48:12
And manyçok viewgörünüm the electionseçim
as the ultimatenihai pokepoke in the eyegöz
938
2880493
3682
Ve çoğu insan, buna inanlar
için seçimleri rahatsız edici bir şey
48:16
to anyonekimse who believesinanır in that.
939
2884199
1478
olarak görüyor.
48:17
So how do we changedeğişiklik the narrativeöykü
940
2885701
3551
Peki bunun ürkütücü ve uzak
48:21
so that it doesn't seemgörünmek
so scarykorkutucu and remoteuzak?
941
2889276
2975
görünmemesi için
anlatıyı nasıl değiştirebiliriz?
48:24
BuildYapı more on this ideaFikir
of it beingolmak compatibleuyumlu
942
2892275
2744
Bunun yerel kimlikler ve
yerel topluluklarla uyumlu
48:27
with localyerel identityKimlik, localyerel communitiestopluluklar.
943
2895043
2621
olması fikrini geliştirelim.
48:29
YNHYNH: Well, I think again we should startbaşlama
944
2897688
2600
YNH: Pekâlâ, yine insanların
48:32
really with the biologicalbiyolojik realitiesgerçekler
945
2900312
3132
biyolojik gerçeklikleriyle başlamamız
48:35
of HomoHomo sapienssapiens.
946
2903468
2011
gerektiğini düşünüyorum.
48:37
And biologyBiyoloji tellsanlatır us two things
about HomoHomo sapienssapiens
947
2905503
4118
Biyoloji insanlarla
ve bu konuyla alakalı bize
48:41
whichhangi are very relevantuygun to this issuekonu:
948
2909645
2257
iki şey söylüyor:
48:43
first of all, that we are
completelytamamen dependentbağımlı
949
2911926
3029
Birincisi, etrafımızdaki ekolojik sisteme
48:46
on the ecologicalekolojik systemsistem around us,
950
2914979
2595
tamamen bağlıyız
48:49
and that todaybugün we are talkingkonuşma
about a globalglobal systemsistem.
951
2917598
3459
ve bugün küresel
bir sistemden bahsediyoruz.
48:53
You cannotyapamam escapekaçış that.
952
2921081
1357
Bundan kaçamazsınız.
48:54
And at the sameaynı time, biologyBiyoloji tellsanlatır us
about HomoHomo sapienssapiens
953
2922462
3622
Biyoloji aynı zamanda
insanlarla ilgili şunu söylüyor,
48:58
that we are socialsosyal animalshayvanlar,
954
2926108
2247
bizler sosyal hayvanlarız,
49:00
but that we are socialsosyal
on a very, very localyerel levelseviye.
955
2928379
4637
fakat çok, çok
yerel bir düzeyde sosyaliz.
49:05
It's just a simplebasit factgerçek of humanityinsanlık
956
2933040
3545
Ortalama 150 insandan fazlasıyla
49:08
that we cannotyapamam have intimatesamimi familiarityaşinalık
957
2936609
4797
samimiyet kuramıyor oluşumuz da
49:13
with more than about 150 individualsbireyler.
958
2941430
3875
insanlığa dair basit bir gerçek.
49:17
The sizeboyut of the naturaldoğal groupgrup,
959
2945329
4297
Doğal grubun boyutu,
49:21
the naturaldoğal communitytoplum of HomoHomo sapienssapiens,
960
2949650
3102
insanların doğal topluluğu,
49:24
is not more than 150 individualsbireyler,
961
2952776
3344
150 bireyden fazlası değil
49:28
and everything beyondötesinde that is really
basedmerkezli on all kindsçeşit of imaginaryhayali storieshikayeleri
962
2956144
6399
ve bunun ötesindeki her şey
hayali hikâye türlerine ve geniş ölçekli
49:34
and large-scalebüyük ölçekli institutionskurumlar,
963
2962567
2047
kurumlara dayalıdır
49:36
and I think that we can find a way,
964
2964638
4376
ve yine, ikisini bir araya getirmek için
49:41
again, basedmerkezli on a biologicalbiyolojik
understandinganlayış of our speciesTürler,
965
2969038
4570
ve 21. yüzyılda hem küresel düzeye,
hem de yerel topluluğa ihtiyacımız
49:45
to weavedokuma the two togetherbirlikte
966
2973632
2082
olduğunu anlamak için, türümüzün
49:47
and to understandanlama that todaybugün
in the 21stst centuryyüzyıl,
967
2975738
3076
biyolojik anlayışına dayalı olarak
49:50
we need bothher ikisi de the globalglobal levelseviye
and the localyerel communitytoplum.
968
2978838
5536
bir yol bulabileceğimizi düşünüyorum.
49:56
And I would go even furtherayrıca than that
969
2984398
2017
Bunun da ötesine geçip bunun
49:58
and say that it startsbaşlar
with the bodyvücut itselfkendisi.
970
2986439
3323
bedenle başladığını söyleyebilirim.
50:02
The feelingsduygular that people todaybugün have
of alienationyabancılaşma and lonelinessyalnızlık
971
2990500
4342
İnsanların günümüzde yaşadığı
yabancılaşma, yalnızlık ve dünyada
50:06
and not findingbulgu theironların placeyer in the worldDünya,
972
2994866
3216
yerini bulamama hisleri, bunlara neden
50:10
I would think that the chiefşef problemsorun
is not globalglobal capitalismkapitalizm.
973
2998106
5729
olan ana problemin küresel
kapitalizm olduğunu düşünmüyorum.
50:16
The chiefşef problemsorun is that over
the last hundredyüz yearsyıl,
974
3004285
3026
Asıl problem, geçtiğimiz
yüzyıl boyunca insanların
50:19
people have been becomingolma disembodiedbedenden ayrılmış,
975
3007335
3704
bedensiz hâle gelmeleri,
50:23
have been distancingmesafe themselveskendilerini
from theironların bodyvücut.
976
3011063
3159
kendilerini bedenlerinden
uzaklaştırmaları.
50:26
As a hunter-gathererAvcı toplayıcı or even as a peasantköylü,
977
3014246
2896
Bir avcı-toplayıcı olarak
veya hatta bir çiftçi olarak yaşamı
50:29
to survivehayatta kalmak, you need to be
constantlysürekli in touchdokunma
978
3017166
4198
sürdürmeniz için,
bedeninizle ve hislerinizle daima
50:33
with your bodyvücut and with your sensesduyular,
979
3021388
2183
temas içinde kalmanız gerekir,
50:35
everyher momentan.
980
3023595
1181
her dakika.
50:36
If you go to the forestorman
to look for mushroomsmantarlar
981
3024800
2147
Ormana gidip mantar arıyorsanız ve
50:38
and you don't payödeme attentionDikkat
to what you hearduymak,
982
3026971
2377
duyduklarınıza,
kokladıklarınıza, tattıklarınıza
50:41
to what you smellkoku, to what you tastedamak zevki,
983
3029372
1876
dikkat etmezseniz,
50:43
you're deadölü.
984
3031272
1151
ölürsünüz.
50:44
So you mustşart be very connectedbağlı.
985
3032447
2151
Yani bağlantılı olmanız gerek.
50:46
In the last hundredyüz yearsyıl,
people are losingkaybetme theironların abilitykabiliyet
986
3034622
4596
Son yüz yılda insanlar bedenleriyle
ve hisleriyle temas hâlinde olma,
50:51
to be in touchdokunma with theironların bodyvücut
and theironların sensesduyular,
987
3039242
2872
duyma, koklama, hissetme becerilerini
50:54
to hearduymak, to smellkoku, to feel.
988
3042138
2186
kaybediyorlar.
50:56
More and more attentionDikkat goesgider to screensekranlar,
989
3044348
3126
Ekranlara, başka yerlerde neler olup
50:59
to what is happeningolay elsewherebaşka yerde,
990
3047498
1520
bittiğine daha ve daha fazla
51:01
some other time.
991
3049042
1221
dikkat veriliyor.
51:02
This, I think, is the deepderin reasonneden
992
3050287
2431
Yabancılaşma, yalnızlık ve benzeri
51:04
for the feelingsduygular of alienationyabancılaşma
and lonelinessyalnızlık and so forthileri,
993
3052742
3894
hislerinin asıl nedeninin
bu olduğunu düşünüyorum ve
51:08
and thereforebu nedenle partBölüm of the solutionçözüm
994
3056660
2502
dolayısıyla çözüm yalnızca
51:11
is not to bringgetirmek back
some masskitle nationalismmilliyetçilik,
995
3059186
4264
kitle-milliyetçiliğini
geri getirmek değil,
51:15
but alsoAyrıca reconnectyeniden with our ownkendi bodiesbedenler,
996
3063474
4124
aynı zamanda
bedenlerimize tekrar bağlanmamız
51:19
and if you are back
in touchdokunma with your bodyvücut,
997
3067622
3263
ve eğer bedeninizle
tekrar temas kurarsanız,
51:22
you will feel much more at home
in the worldDünya alsoAyrıca.
998
3070909
3170
dünyada kendinizi daha
çok evinizde hissedersiniz.
51:26
CACA: Well, dependingbağlı on how things go,
we mayMayıs ayı all be back in the forestorman soonyakında.
999
3074103
3685
CA: Pekâlâ, olayların gidişatına göre
yakında hepimiz ormana dönebiliriz.
51:29
We're going to have
one more questionsoru in the roomoda
1000
3077812
2349
Odadan bir soru ve
Facebook'tan da bir
51:32
and one more on FacebookFacebook.
1001
3080185
1503
soru alacağız.
51:33
AmaAma Adi-DakoAdı-Dako: HelloMerhaba. I'm from GhanaGana,
WestBatı AfricaAfrika, and my questionsoru is:
1002
3081712
3381
Ama Adi-Dako: Merhaba. Ben
Batı Afrika, Ganalıyım. Sorum şu:
51:37
I'm wonderingmerak ediyor how do you presentmevcut
and justifyhaklı çıkarmak the ideaFikir of globalglobal governanceYönetim
1003
3085117
4602
Küreselleşmenin etkileriyle
tarihte haklarını kaybetmiş olan
51:41
to countriesülkeler that have been
historicallytarihsel disenfranchisedhaklarından
1004
3089743
3011
ülkelere karşı küresel
yönetim fikrini nasıl sunacağınızı ve
51:44
by the effectsetkileri of globalizationküreselleşme,
1005
3092778
2045
meşrulaştıracağızını merak ediyorum,
51:46
and alsoAyrıca, if we're talkingkonuşma about
globalglobal governanceYönetim,
1006
3094847
2746
ayrıca, küresel yönetimden bahsediyorsak,
51:49
it soundssesleri to me like it will definitelykesinlikle
come from a very WesternizedBatılılaşmış ideaFikir
1007
3097617
3624
bu bana "küreselin" nasıl olması
gerektiğine dair Batılaştırılmış bir
51:53
of what the "globalglobal"
is supposedsözde to look like.
1008
3101265
2174
fikirden geliyormuş gibi geliyor.
51:55
So how do we presentmevcut and justifyhaklı çıkarmak
that ideaFikir of globalglobal
1009
3103463
3290
Yani Gana, Nijerya,
Togo ve bunlar gibi diğer ülkelere
51:58
versuse karşı whollytamamen nationalistmilliyetçi
1010
3106777
2993
küresel fikrine karşı milliyetçiliği
52:01
to people in countriesülkeler like GhanaGana
and NigeriaNijerya and TogoTogo
1011
3109794
3335
nasıl sunabilir ve
52:05
and other countriesülkeler like that?
1012
3113153
2176
meşrulaştırabiliriz?
52:08
YNHYNH: I would startbaşlama by sayingsöz
that historytarih is extremelyson derece unfairhaksız,
1013
3116131
6414
YNH: Tarihin oldukça adaletsiz
olduğunu söyleyerek başlayacağım
52:14
and that we should realizegerçekleştirmek that.
1014
3122569
3922
ve bunun farkına varmalıyız.
52:19
ManyBirçok of the countriesülkeler that sufferedacı mostçoğu
1015
3127004
3049
Son 200 yılın küreselleşmesi,
52:22
from the last 200 yearsyıl of globalizationküreselleşme
1016
3130077
4139
emperyalizmi ve endüstrileşmesinden
52:26
and imperialismemperyalizm and industrializationsanayileşme
1017
3134240
1960
en çok muzdarip olan ülkelerin çoğu
52:28
are exactlykesinlikle the countriesülkeler
whichhangi are alsoAyrıca mostçoğu likelymuhtemelen to sufferacı çekmek mostçoğu
1018
3136224
5710
kesinlikle bir sonraki
dalgadan da en çok muzdarip
52:33
from the nextSonraki wavedalga.
1019
3141958
2789
olacağa benzeyen ülkeler.
52:36
And we should be very,
very clearaçık about that.
1020
3144771
3994
Bu konuda çok, çok net olmalıyız.
52:41
If we don't have a globalglobal governanceYönetim,
1021
3149477
3051
Küresel bir yönetimimiz olmazsa ve
52:44
and if we sufferacı çekmek from climateiklim changedeğişiklik,
1022
3152552
3203
iklim değişikliğinden, teknolojik
52:47
from technologicalteknolojik disruptionskesintileri,
1023
3155779
2257
parçalanmalardan muzdarip olursak,
52:50
the worsten kötü sufferingçile will not be in the US.
1024
3158060
3601
en çok ıstırabı ABD'dekiler çekmeyecek.
52:53
The worsten kötü sufferingçile will be in GhanaGana,
will be in SudanSudan, will be in SyriaSuriye,
1025
3161685
5096
Istırabı en çok Gana'dakiler,
Sudan'dakiler, Suriye'dekiler,
52:58
will be in BangladeshBangladeş,
will be in those placesyerler.
1026
3166805
2737
Bangladeş'tekiler,
bu yerlerdeki insanlar çekecek.
53:01
So I think those countriesülkeler
have an even greaterbüyük incentiveözendirici
1027
3169566
6036
Yani bu ülkelerin, bir sonraki
parçalanma dalgası konusunda,
53:07
to do something about
the nextSonraki wavedalga of disruptionbozulma,
1028
3175626
4727
ister ekolojik olsun, ister
teknolojik, bir şeyler yapmak için
53:12
whetherolup olmadığını it's ecologicalekolojik
or whetherolup olmadığını it's technologicalteknolojik.
1029
3180377
2525
daha fazla cesareti
olduğunu düşünüyorum.
53:14
Again, if you think about
technologicalteknolojik disruptionbozulma,
1030
3182926
2846
Yine, teknolojik parçalanmayı
düşünürsek, eğer yapay zekâ
53:17
so if AIAI and 3D printersYazıcılar and robotsrobotlar
will take the jobsMeslekler
1031
3185796
4616
ve 3B yazıcılar
ve robotlar milyonlarca insanın
53:22
from billionsmilyarlarca of people,
1032
3190436
2369
işini elinden alırsa,
53:24
I worryendişelenmek faruzak lessaz about the Swedesİsveçliler
1033
3192829
3125
İsviçrelilerden çok Gana'daki veya
53:27
than about the people in GhanaGana
or in BangladeshBangladeş.
1034
3195978
3605
Bangladeş'teki insanlar
için endişe duyacağım.
53:31
And thereforebu nedenle,
because historytarih is so unfairhaksız
1035
3199607
5228
Dolayısıyla, tarih
adaletsiz olduğu için,
53:36
and the resultsSonuçlar of a calamityfelaket
1036
3204859
4346
bir felaketin sonucu da
53:41
will not be sharedpaylaşılan equallyaynı derecede
betweenarasında everybodyherkes,
1037
3209229
2368
herkes tarafından
eşitçe paylaşılmayacağı için,
53:43
as usualolağan, the richzengin
will be ableyapabilmek to get away
1038
3211621
4433
iklim değişikliğinin en kötü
sonuçlarından kaçmanın bir
53:48
from the worsten kötü consequencessonuçları
of climateiklim changedeğişiklik
1039
3216078
3472
yolunu zenginler bulabilecekken,
53:51
in a way that the poorfakir
will not be ableyapabilmek to.
1040
3219574
2845
fakirler de bulamayacaklar.
53:55
CACA: And here'sburada a great questionsoru
from CameronCameron TaylorTaylor on FacebookFacebook:
1041
3223347
3408
CA: Facebook'ta Cameron
Taylor'dan güzel bir soru var:
53:58
"At the endson of 'Sapiens' Sapiens,'"
1042
3226779
2121
"'Sapiens'in sonunda şu soruyu
54:00
you said we should be askingsormak the questionsoru,
1043
3228924
2063
sormamız gerektiğini söylediniz,
54:03
'What do we want to want?'
1044
3231011
2356
'Ne istemeyi istiyoruz?'
54:05
Well, what do you think
we should want to want?"
1045
3233391
2987
Ne istemeyi istememiz
gerektiğini düşünüyorsunuz?"
54:08
YNHYNH: I think we should want
to want to know the truthhakikat,
1046
3236402
3531
YNH: Bence, gerçekliği
anlamak için, doğruyu anlamayı
54:11
to understandanlama realitygerçeklik.
1047
3239957
2650
istemeyi istememiz gerekiyor.
54:15
MostlyÇoğunlukla what we want is to changedeğişiklik realitygerçeklik,
1048
3243207
5114
İstediğimiz çoğu şey
gerçekliği değiştirmek,
54:20
to fituygun it to our ownkendi desiresarzuları,
to our ownkendi wishesdilek,
1049
3248345
3718
onu kendi arzularımıza,
dileklerimize uydurmak ve
54:24
and I think we should first
want to understandanlama it.
1050
3252087
3720
öncelikle onu anlamamız gerekiyor.
54:27
If you look at the long-termuzun vadeli
trajectoryYörünge of historytarih,
1051
3255831
3764
Tarihin uzun süreli
yörüngesine bakarsanız, gördüğünüz şey
54:31
what you see is that
for thousandsbinlerce of yearsyıl
1052
3259619
2736
yüzyıllar boyunca
bizlerin, insanların dış dünyanın
54:34
we humansinsanlar have been gainingkazanma
controlkontrol of the worldDünya outsidedışında us
1053
3262379
3336
kontrolünü kazanması ve arzularına göre
54:37
and tryingçalışıyor to shapeşekil it
to fituygun our ownkendi desiresarzuları.
1054
3265739
3494
şekillendirmeye çalışmasını görürüz.
54:41
And we'vebiz ettik gainedkazanmış controlkontrol
of the other animalshayvanlar,
1055
3269257
3188
Diğer hayvanların,
nehirlerin, ormanların kontrolünü de
54:44
of the riversnehirler, of the forestsormanlar,
1056
3272469
1531
elde ettik ve
54:46
and reshapedyeniden şekillenen them completelytamamen,
1057
3274024
3493
onları tamamen, yeniden şekillendirdik,
54:49
causingneden olan an ecologicalekolojik destructionimha
1058
3277541
3361
kendimizi tatmin etmeksizin ekolojik
54:52
withoutolmadan makingyapma ourselveskendimizi satisfiedmemnun.
1059
3280926
3178
bir zarara sebep olduk.
54:56
So the nextSonraki stepadım
is we turndönüş our gazebakışları inwardsiçe doğru,
1060
3284128
3802
Bir sonraki adım, içimize
dönerek tamam, dış dünyanın
54:59
and we say OK, gettingalma controlkontrol
of the worldDünya outsidedışında us
1061
3287954
4548
kontrolünü ele geçirmek bizi
55:04
did not really make us satisfiedmemnun.
1062
3292526
1864
tatmin etmedi demektir.
55:06
Let's now try to gainkazanç controlkontrol
of the worldDünya insideiçeride us.
1063
3294414
2699
Şimdi içimizdeki
dünyanın kontrolünü ele geçirelim.
55:09
This is the really bigbüyük projectproje
1064
3297137
2163
21. yüzyılda bu bilimde, teknolojide
55:11
of scienceBilim and technologyteknoloji
and industrysanayi in the 21stst centuryyüzyıl --
1065
3299324
4296
ve endüstride gerçekten büyük bir proje --
55:15
to try and gainkazanç controlkontrol
of the worldDünya insideiçeride us,
1066
3303644
3522
içimizdeki dünyanın
kontrolünü ele geçirmeyi denemek ve
55:19
to learnöğrenmek how to engineermühendis and produceüretmek
bodiesbedenler and brainsbeyin and mindszihinler.
1067
3307190
4923
nasıl bedenler, beyinler ve zihinler
oluşturulacağını, üretileceğini öğrenmek.
55:24
These are likelymuhtemelen to be the mainana
productsÜrünler of the 21stst centuryyüzyıl economyekonomi.
1068
3312137
4642
Bunlar muhtemelen 21. yüzyılın
ekonomisinin ana ürünleri olacak.
55:28
When people think about the futuregelecek,
very oftensık sık they think in termsşartlar,
1069
3316803
3821
İnsanlar geleceği düşündüğünde
çok nadiren şöyle düşünüyorlar,
55:32
"Oh, I want to gainkazanç controlkontrol
of my bodyvücut and of my brainbeyin."
1070
3320648
3947
"Ah, bedenimin ve beynimin
kontrolünü ele geçireceğim."
55:36
And I think that's very dangeroustehlikeli.
1071
3324619
2810
Bunun çok tehlikeli olduğunu düşünüyorum.
55:39
If we'vebiz ettik learnedbilgili anything
from our previousönceki historytarih,
1072
3327453
3266
Bir önceki tarihimizden
öğrendiğim bir şey varsa eğer, o da şu;
55:42
it's that yes, we gainkazanç
the powergüç to manipulateidare,
1073
3330743
3913
evet, yönlendirme gücü
kazanıyoruz, fakat ekolojik sistemin
55:46
but because we didn't really
understandanlama the complexitykarmaşa
1074
3334680
2790
karmaşıklığını
gerçekten anlamadığımız için,
55:49
of the ecologicalekolojik systemsistem,
1075
3337494
1805
şu anda ekolojik bir
55:51
we are now facingkarşı an ecologicalekolojik meltdownerime.
1076
3339323
3690
erimeyle yüzleşiyoruz.
55:55
And if we now try to reengineerreengineer
the worldDünya insideiçeride us
1077
3343037
5406
Ve içimizdeki dünyayı da,
onu tam olarak anlamadan
56:00
withoutolmadan really understandinganlayış it,
1078
3348467
2132
yeniden şekillendirmeye çalışırsak,
56:02
especiallyözellikle withoutolmadan understandinganlayış
the complexitykarmaşa of our mentalzihinsel systemsistem,
1079
3350623
4316
özellikle de ruhsal
sistemimizin karmaşıklığını anlamadan,
56:06
we mightbelki causesebeb olmak a kindtür of internal
ecologicalekolojik disasterafet,
1080
3354963
4660
içsel ekolojik bir
felakete yol açabiliriz ve içimizde
56:11
and we'lliyi faceyüz a kindtür of mentalzihinsel
meltdownerime insideiçeride us.
1081
3359647
3543
ruhsal bir erimeyle karşılaşırız.
56:16
CACA: PuttingKoyarak all the piecesparçalar
togetherbirlikte here --
1082
3364270
2442
CA: Parçaları birleştirirsek --
56:18
the currentşimdiki politicssiyaset,
the cominggelecek technologyteknoloji,
1083
3366736
2680
mevcut politika,
gelişmekte olan teknoloji,
56:21
concernsendişeler like the one
you've just outlinedana hatlar --
1084
3369440
2150
az önce bahsettiğim türden endişeler --
56:23
I mean, it seemsgörünüyor like you yourselfkendin
are in quiteoldukça a bleakkasvetli placeyer
1085
3371614
3095
yani, geleceği düşündüğün
zaman sen de oldukça umutsuz
56:26
when you think about the futuregelecek.
1086
3374733
1621
bir yerdesin gibi görünüyor.
56:28
You're prettygüzel worriedendişeli about it.
1087
3376378
1582
Oldukça endişeleniyorsun.
56:29
Is that right?
1088
3377984
1192
Doğru mu?
56:31
And if there was one causesebeb olmak for hopeumut,
how would you statebelirtmek, bildirmek that?
1089
3379200
6688
Ve umut için bir neden varsa
eğer, bunu nasıl ifade ederdin?
56:37
YNHYNH: I focusodak on the mostçoğu
dangeroustehlikeli possibilitiesolasılıklar
1090
3385912
4163
YNH: En tehlikeli olasılıklara
odaklanmanın nedeni kısmen
56:42
partlykısmen because this is like
my job or responsibilitysorumluluk
1091
3390099
3021
bir tarih bilimci ve sosyal
eleştirmen olarak bunun işim veya
56:45
as a historiantarihçi or socialsosyal criticeleştirmen.
1092
3393144
1781
sorumluluğum olması.
56:46
I mean, the industrysanayi focusesodaklanır mainlyağırlıklı olarak
on the positivepozitif sidestaraf,
1093
3394949
4762
Yani, endüstri genelde
pozitif yanlara odaklanır, yani
56:51
so it's the job of historianstarihçiler
and philosophersfilozoflar and sociologistssosyologlar
1094
3399735
3361
tüm bu yeni teknolojilerin daha
tehlikeli olasılıklarının altını çizmek
56:55
to highlightvurgulamak the more dangeroustehlikeli potentialpotansiyel
of all these newyeni technologiesteknolojiler.
1095
3403120
4441
tarih bilimcilerin,
filozofların, sosyologların işidir.
56:59
I don't think any of that is inevitablekaçınılmaz.
1096
3407585
2483
Bunların kaçınılmaz
olduğunu düşünmüyorum.
57:02
TechnologyTeknoloji is never deterministicdeterministik.
1097
3410092
3039
Teknoloji asla belirleyici değildir.
57:05
You can use the sameaynı technologyteknoloji
1098
3413155
1717
Aynı teknolojiyi çok farklı
57:06
to createyaratmak very differentfarklı
kindsçeşit of societiestoplumlar.
1099
3414896
2991
toplum türleri
üretmekte kullanabilirsiniz.
57:09
If you look at the 20thinci centuryyüzyıl,
1100
3417911
2038
20. yüzyıla bakarsanız,
57:11
so, the technologiesteknolojiler
of the IndustrialEndüstriyel RevolutionDevrim,
1101
3419973
2781
Endüstri Devrimi'nin teknolojilerine,
57:14
the trainstrenler and electricityelektrik and all that
1102
3422778
3057
trenler, elektrik ve bunların hepsi
57:17
could be used to createyaratmak
a communistKomünist dictatorshipdiktatörlük
1103
3425859
3052
komünist bir diktatörlük,
faşist bir rejim ya da liberal bir
57:20
or a fascistFaşist regimerejim
or a liberalliberal democracydemokrasi.
1104
3428935
2805
demokrasi yaratmak için kullanılabilirdi.
57:23
The trainstrenler did not tell you
what to do with them.
1105
3431764
2528
Trenler size onlarla
ne yapacağınızı söylemediler.
57:26
SimilarlyBenzer şekilde, now, artificialyapay intelligencezeka
and bioengineeringBiyomühendislik and all of that --
1106
3434316
4452
Benzer şekilde, şu anda, yapay
zekâ, biyomühendislik ve tüm bunlar --
57:30
they don't predeterminekazanmakla a singletek outcomesonuç.
1107
3438792
3514
tek bir neticeyi önceden belirleyemezler.
57:34
Humanityİnsanlık can riseyükselmek up to the challengemeydan okuma,
1108
3442886
3177
İnsanlar mücadele edebilir ve
57:38
and the besten iyi exampleörnek we have
1109
3446087
1691
insanların yeni bir teknolojiye
57:39
of humanityinsanlık risingyükselen up
to the challengemeydan okuma of a newyeni technologyteknoloji
1110
3447802
3740
karşı ayaklanmalarının en güzel örneği
57:43
is nuclearnükleer weaponssilahlar.
1111
3451566
1723
nükleer silahlar.
57:45
In the lategeç 1940s, '50s,
1112
3453313
3009
1940 ve 50'lerin sonlarında
57:48
manyçok people were convincedikna olmuş
1113
3456346
2139
çoğu insan Soğuk Savaş'ın er ya da geç
57:50
that soonerEr or latersonra the ColdSoğuk WarSavaş
will endson in a nuclearnükleer catastropheafet,
1114
3458509
4306
nükleer bir kargaşayla biteceğine
ve medeniyetlerini yok edeceğine
57:54
destroyingtahrip humaninsan civilizationmedeniyet.
1115
3462839
1775
ikna olmuştu.
57:56
And this did not happenolmak.
1116
3464638
1480
Bu gerçekleşmedi.
57:58
In factgerçek, nuclearnükleer weaponssilahlar promptedistendiğinde
humansinsanlar all over the worldDünya
1117
3466142
6420
Nükleer silahlar aslında tüm
dünyada insanları, uluslararası
58:04
to changedeğişiklik the way that they manageyönetmek
internationalUluslararası politicssiyaset
1118
3472586
4741
politikalarını yönetme
biçimlerini değiştirerek şiddeti azaltmaya
58:09
to reduceazaltmak violenceşiddet.
1119
3477351
2369
teşvik etti.
58:11
And manyçok countriesülkeler basicallytemel olarak tookaldı out warsavaş
1120
3479744
3239
Ve birçok ülke, politik araçlarından
58:15
from theironların politicalsiyasi toolkitaraç seti.
1121
3483007
1874
savaşı çıkardılar.
58:16
They no longeruzun trieddenenmiş to pursuesürdürmek
theironların interestsilgi with warfaresavaş.
1122
3484905
4270
Artık isteklerini savaşla yürütmüyorlar.
58:21
Not all countriesülkeler have donetamam so,
but manyçok countriesülkeler have.
1123
3489580
3270
Tüm ülkeler bunu
yapmadı, ama çoğu yaptı.
58:24
And this is maybe
the mostçoğu importantönemli reasonneden
1124
3492874
3934
Uluslararası şiddetin
1945'ten bu yana çarpıcı bir şekilde
58:28
why internationalUluslararası violenceşiddet
declinedreddetti dramaticallydramatik sincedan beri 1945,
1125
3496832
6102
inişe geçmesinin en
önemli nedeni bu olabilir ve
58:34
and todaybugün, as I said,
more people commitişlemek suicideintihar
1126
3502958
3338
günümüzde, söylediğim gibi,
savaşta ölen insan sayısından çok
58:38
than are killedöldürdü in warsavaş.
1127
3506320
2207
intihar eden insan var.
58:40
So this, I think, givesverir us a good exampleörnek
1128
3508551
4829
Bu da sanırım bize insanların
58:45
that even the mostçoğu frighteningkorkutucu technologyteknoloji,
1129
3513404
3842
en korkunç teknoloji olsa bile ayaklanıp
58:49
humansinsanlar can riseyükselmek up to the challengemeydan okuma
1130
3517270
2535
bir şeyler yapabileceğinin ve bundan
58:51
and actuallyaslında some good can come out of it.
1131
3519829
3023
aslında iyi bir şey
çıkabileceğinin örneğini veriyor.
58:54
The problemsorun is, we have very little
marginkenar boşluğu for errorhata.
1132
3522876
4287
Sorun, hata için
çok az sınırımızın olması.
58:59
If we don't get it right,
1133
3527187
2209
Eğer doğru yapmazsak,
59:01
we mightbelki not have
a secondikinci optionseçenek to try again.
1134
3529420
3671
tekrar denemek için
ikinci bir şansımız olmayabilir.
59:06
CACA: That's a very powerfulgüçlü noteNot,
1135
3534337
1567
CA: Bu çok etkileyici bir nottu
59:07
on whichhangi I think we should drawçekmek
this to a conclusionSonuç.
1136
3535928
2805
ve sanırım bunu
bir sonuca bağlayabiliriz.
59:10
Before I wrapsarmak up, I just want to say
one thing to people here
1137
3538757
3111
Toparlamadan önce burada ve
evrensel TED topluluğunda izleyen
59:13
and to the globalglobal TEDTED communitytoplum
watchingseyretme onlineinternet üzerinden, anyonekimse watchingseyretme onlineinternet üzerinden:
1138
3541892
5546
veya çevrim içi izleyen tüm
seyircilere şunu söyleyeceğim:
59:19
help us with these dialoguesdiyaloglar.
1139
3547462
2893
Söyleşilerde bize yardımcı olun.
59:22
If you believe, like we do,
1140
3550379
2550
Bizim gibi, sizler de farklı
59:24
that we need to find
a differentfarklı kindtür of conversationkonuşma,
1141
3552953
2980
bir sohbet türü bulmamız
gerektiğine her zamankinden daha
59:27
now more than ever, help us do it.
1142
3555957
2233
çok inanırsanız, bize yardımcı olun.
59:30
ReachUlaşmak out to other people,
1143
3558214
2023
Diğer insanlara ulaşın,
59:33
try and have conversationskonuşmaları
with people you disagreekatılmıyorum with,
1144
3561269
2740
aynı fikirde olmadığınız
insanlarla sohbet etmeyi,
59:36
understandanlama them,
1145
3564033
1183
onları anlamayı,
59:37
pullÇek the piecesparçalar togetherbirlikte,
1146
3565240
1530
parçaları birleştirmeyi deneyin
59:38
and help us figureşekil out how to take
these conversationskonuşmaları forwardileri
1147
3566794
3892
ve bu sohbetleri nasıl
ileriye taşıyabileceğimizi düşünmemizde
59:42
so we can make a realgerçek contributionkatkı
1148
3570710
2254
bizlere yardımcı olun, böylece şu anda
59:44
to what's happeningolay
in the worldDünya right now.
1149
3572988
2745
dünyada olup bitene
gerçek bir katkı sağlayabiliriz.
59:47
I think everyoneherkes feelshissediyor more alivecanlı,
1150
3575757
3319
Bana kalırsa şu anda herkes
59:51
more concernedilgili, more engagednişanlı
1151
3579100
2310
politika konusunda daha canlı,
59:53
with the politicssiyaset of the momentan.
1152
3581434
2529
daha ilgili, daha bağlı hissediyor.
59:55
The stakeskazıklar do seemgörünmek quiteoldukça highyüksek,
1153
3583987
2454
Riskler oldukça yüksek görünüyor,
59:58
so help us respondyanıtlamak to it
in a wisebilge, wisebilge way.
1154
3586465
4512
bu yüzden ona akıllıca
bir tepki vermemizde yardımcı olun.
00:03
YuvalYuval HarariHarari, thank you.
1155
3591001
1595
Yuval Harari, teşekkürler.
00:04
(ApplauseAlkış)
1156
3592620
3308
(Alkış)
Translated by Gözde Zülal Solak
Reviewed by Günperi Sisman

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKERS
Yuval Noah Harari - Historian, author
In his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake.

Why you should listen

In his book, Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, Yuval Noah Harari explores the projects, dreams and nightmares that will shape the 21st century -- from overcoming death to creating artificial life. He maps the future and asks fundamental questions: Where do we go from here? How will we protect this fragile world from our own destructive powers? The book has sold four million copies since its publication in 2016.

Harari's previous book, Sapiens: A Brief History of Humankind, explores what made homo sapiens the most successful species on the planet. His answer: We are the only animal that can believe in things that exist purely in our imagination, such as gods, states, money, human rights, corporations and other fictions, and we have developed a unique ability to use these stories to unify and organize groups and ensure cooperation. Sapiens has sold eight million copies and been translated into more than 50 languages. Bill GatesMark Zuckerberg and President Barack Obama have recommended it as a must-read.

Harari lectures as a Professor of history at The Hebrew University of Jerusalem, where he specializes in world history, medieval history and military history. His current research focuses on macro-historical questions: What is the relationship between history and biology? What is the essential difference between Homo sapiens and other animals? Is there justice in history? Does history have a direction? Did people become happier as history unfolded? Harari has written for newspapers such as The Guardian, Financial Times, the Times, Nature magazine and the Wall Street Journal.

Harari's new book, 21 Lessons for the 21st Century, will take the pulse of our current global climate, focusing on the biggest questions of the present moment: What is really happening right now? What are today’s greatest challenges and choices? What should we pay attention to? The book will be published in multiple languages in September 2018.

More profile about the speaker
Yuval Noah Harari | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.

Why you should listen

Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.

Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.

Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.

Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.

This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.

He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.

In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.

Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.

More profile about the speaker
Chris Anderson | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee