TEDWomen 2017
John Cary: How architecture can create dignity for all
John Carry: Mimari bize nasıl onurlu bir yaşam sunar
Filmed:
Readability: 4.3
1,072,061 views
Eğer mimar ve yazar John Carry’nin istediği koşullar sağlanırsa, kadınlar bir daha asla uzun tuvalet kuyruklarında anlamsızca beklemek zorunda kalmayacak. Bu kuyruk örneğinden yola çıkarak tasarımdaki farklılık yoksunluğunun düşüncesiz ve merhametsiz mekânların oluşturulmasına yol açtığını söylüyor Carry. Ona göre tasarımın insanları değerli, saygın ve onurlu hissettirme gibi eşsiz bir yetkinliği var, madalyonun öteki yüzüne rağmen. Carry tasarımcıları ve mimarları alanlarını genişletmeye ve yalnızca ayrıcalıklı kesim için değil, tüm toplumun yararı için çalışmaya davet ediyor.
“Çünkü iyi tasarlanmış mekânlar, yalnızca bir estetik sorunsalı yahut hazla ilgili bir mesele değildir.” diyor Carry. Tasarım tamamen bu dünyada kim olduğumuzu ve neyi hak ettiğimiz hakkındaki fikirlerimizi şekillendiriyor.” Ve hepimiz daha iyisini hak ediyoruz.
John Cary - Design ambassador
An architect by training, John Cary has devoted his career to expanding the practice of design for the public good. Full bio
An architect by training, John Cary has devoted his career to expanding the practice of design for the public good. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
On a beautiful day, just a few years ago
0
760
2696
Bundan birkaç yıl önce güzel bir günde
00:15
my wife and I entered a hospital
1
3480
2416
ilk kızımız Maya'nın doğumu için
00:17
near our home in Oakland, California
2
5920
1776
eşimle California,
Oakland'daki evimizin
Oakland'daki evimizin
00:19
for the birth of our first daughter, Maya.
3
7720
2240
yakınlarındaki hastaneye gittik.
00:22
We had responsibly toured
the birthing center in advance
the birthing center in advance
4
10600
2656
Doğum merkezini önceden
gezmemize rağmen
gezmemize rağmen
00:25
and yet we were somehow
still startled to find ourselves
still startled to find ourselves
5
13280
2936
hayatımızın en önemli
anlarından birini yaşarken
anlarından birini yaşarken
00:28
in the place where we would experience
6
16239
1857
bulunduğumuz ortam
00:30
one of the most significant
moments of our lives.
moments of our lives.
7
18120
2520
nedeniyle şaşkındık.
00:33
We were stuck in a windowless room
8
21280
2496
Dışarıdaki açık ve
güneşli havayı göremediğimiz,
güneşli havayı göremediğimiz,
00:35
with no hint of the bright
and sunny day that we had left.
and sunny day that we had left.
9
23800
3400
penceresiz bir odada kendimizi bulduk.
00:40
Fluorescent lights buzzed overhead,
10
28720
1680
Floresan lambalar vızıldıyor,
00:44
the paint on the walls was beige
11
32040
1800
duvarlar bej renkteydi
00:47
and machines beeped inexplicably
12
35000
2416
ve makineler anlamsızca bipliyordu.
00:49
as a wall clock indicated
day turning to night.
day turning to night.
13
37440
3000
Gece mi yoksa gündüz mü anlaşılmıyordu.
00:53
That clock was placed above a door
14
41160
2336
Eşimin sancıları her saat artarken
00:55
in direct line of sight
15
43520
1976
duvardaki saat tam da
00:57
to where my wife lay as her contractions
increased hour after hour.
increased hour after hour.
16
45520
3760
görüş alanındaydı.
01:02
Now, I've never given birth --
17
50320
1816
Ben hiç doğum yapmadım.
01:04
(Laughter)
18
52160
1016
(Kahkahalar)
01:05
but she assured me that the last thing
that a birthing woman would ever want
that a birthing woman would ever want
19
53200
4896
Ama doğum yapan bir kadının
isteyeceği en son şeyin
isteyeceği en son şeyin
saniyelerin geçişini izlemek olduğunu
eşim sayesinde anladım.
eşim sayesinde anladım.
01:10
is to watch the seconds tick by.
20
58120
2776
01:12
(Laughter)
21
60920
1840
(Kahkahalar)
01:15
An architect by training,
I've always been fascinated
I've always been fascinated
22
63600
2496
Okullu bir mimar olarak, insanlarin,
etraflarindaki tasarimlari
etraflarindaki tasarimlari
01:18
watching people experience design
in the world around them.
in the world around them.
23
66120
3016
deneyimlemelerini izlemeye
hep hayran olmuşumdur.
hep hayran olmuşumdur.
01:21
I believe design functions
like the soundtrack
like the soundtrack
24
69160
2496
Bence tasarım fonksiyonları
01:23
that we're not even
fully aware is playing.
fully aware is playing.
25
71680
2160
dikkatlice dinlemediğimiz
film müziklerine benziyor.
film müziklerine benziyor.
01:26
It sends us subconscious messages
about how to feel
about how to feel
26
74440
3576
Nasıl hissetmemiz ve
ne beklememiz
ne beklememiz
01:30
and what to expect.
27
78040
1360
gerektiği hakkında
bilinçaltımıza mesajlar gönderiyorlar.
bilinçaltımıza mesajlar gönderiyorlar.
01:32
That room that we were in
seemed completely misaligned
seemed completely misaligned
28
80800
4016
Tamamen yanlış dizayn
edilmiş o odada
edilmiş o odada
01:36
with the moment
that we were experiencing --
that we were experiencing --
29
84840
2936
bir insanın, kızımızın,
01:39
welcoming a human being,
30
87800
1896
dünyaya gelişini
01:41
our daughter, into this world.
31
89720
2280
deneyimliyorduk.
01:44
At one point a nurse, without any prompt,
32
92480
3016
Bir hemşire aniden
01:47
turned to us and said,
33
95520
1656
bize döndü ve
01:49
"I always think to myself,
34
97200
1696
"Her zaman kendime,
01:50
'I wish I had become an architect,
35
98920
1856
'Keşke bir mimar olsaydım;
01:52
because I could have designed
rooms like this better.'"
rooms like this better.'"
36
100800
2976
o zaman bu odaları çok daha güzel
tasarlayabilirdim', derim."
tasarlayabilirdim', derim."
01:55
I said to her,
37
103800
1216
Hemşireye,
01:57
"An architect did design this room."
38
105040
2376
"Bu odayı bir mimar mı tasarladı?!" dedim.
01:59
(Laughter)
39
107440
2736
(Kahkahalar)
02:02
Despite the immense joy
of our daughter's birth,
of our daughter's birth,
40
110200
3656
Kızımızın doğumu sebebiyle
yaşadığımız tarifsiz mutluluğa rağmen
yaşadığımız tarifsiz mutluluğa rağmen
02:05
the messages of that hospital room
stick with she and I to this day.
stick with she and I to this day.
41
113880
6120
o hastane odasının bize verdiği
mesajları hâlâ hatırlıyoruz.
mesajları hâlâ hatırlıyoruz.
02:13
Those messages are,
42
121520
1296
O mesajlar:
02:14
"You are not at home,
43
122840
1496
"Evinde değilsin,
02:16
you are in a foreign place."
44
124360
1816
yabancısı olduğun bir yerdesin."
02:18
"You are not in control of anything.
45
126200
1815
"Hiçbir şeyin kontrolü sende değil.
02:20
Not even the lighting."
46
128039
1241
Işıklandırmanın bile."
02:22
"Your comfort, simply, is secondary."
47
130360
3280
"Basitçe senin konforun ikinci sırada."
En iyi ihtimalle
böyle bir hastane odası
böyle bir hastane odası
02:27
At best,
48
135720
1216
02:28
a hospital room like this
49
136960
1216
sadece sönük olarak tanımlanabilir.
02:30
might just be described
or dismissed as uninspiring.
or dismissed as uninspiring.
50
138200
2480
En kötü haliyle ise
02:33
At worst, it is undignifying.
51
141600
2400
bu bir saygısızlıktır.
02:37
And I use it to point out that none of us,
52
145200
2816
Dünyanın hiçbir yerinde
02:40
anywhere in the world,
53
148040
1576
kötü tasarıma bağışıklığımız olmadığına
02:41
are immune from bad design.
54
149640
2680
dikkatinizi çekmek isterim.
02:45
I went into architecture
because I believed
because I believed
55
153520
2616
Mimarlık okudum çünkü;
bunun insanlara hayatlarını
bunun insanlara hayatlarını
02:48
it was about creating spaces for people
to live their best lives.
to live their best lives.
56
156160
5160
en iyi şekilde yaşamaları için alanlar
yaratmakla ilgili olduğunu düşündüm.
yaratmakla ilgili olduğunu düşündüm.
02:54
And yet what I found
is a profession largely disconnected
is a profession largely disconnected
57
162480
4136
Yapılan işler direkt olarak
insanları etkilese de
insanları etkilese de
02:58
from the people most directly
impacted by its work.
impacted by its work.
58
166640
4000
onlardan kopuk bir alan olduğunu gördüm.
03:04
I believe this is because
architecture remains
architecture remains
59
172240
3496
Mimarlığın
03:07
a white, male, elitist profession --
60
175760
3320
beyaz, erkek, elitist bir meslek
olarak kalmaya devam ettiğini;
olarak kalmaya devam ettiğini;
03:11
seemingly unconcerned
61
179560
1856
dünyanın en büyük ihtiyaçlarına
03:13
with some of the greatest
needs in the world
needs in the world
62
181440
2776
hatta hamile bir kadının
nispeten basit ihtiyaçlarına
nispeten basit ihtiyaçlarına
03:16
or even the relatively simple needs
of an expectant mother.
of an expectant mother.
63
184240
4280
kayıtsız kaldığını dünüşüyorum.
03:22
Students are trained in school
64
190040
2056
Öğrenciler, okulda teorik projeler
03:24
using highly theoretical projects,
65
192120
2296
kullanılarak eğitiliyor;
03:26
rarely interacting with real people
or actual communities.
or actual communities.
66
194440
3696
nadiren gerçek kişilerle veya
gerçek topluluklarla etkileşim kuruyorlar.
gerçek topluluklarla etkileşim kuruyorlar.
03:30
Graduates are funneled
through a long, narrow
through a long, narrow
67
198160
2816
Mezunlar diplomalarını almak için
03:33
unforgiving path to licensure.
68
201000
2296
uzun, zor ve acımasız
bir süreçten geçer.
bir süreçten geçer.
03:35
Meanwhile, the profession
holds up a select few
holds up a select few
69
203320
2856
Bu arada acımasız ödül programları ile
toplumsal etkiden veya
katkılarından ziyade
katkılarından ziyade
03:38
through relentless award programs
70
206200
1976
03:40
focused almost exclusively
on the aesthetics of buildings,
on the aesthetics of buildings,
71
208200
3936
neredeyse sadece binaların
estetiğine odaklananlar
estetiğine odaklananlar
03:44
rather than the societal impact
or contributions of them.
or contributions of them.
72
212160
3200
mesleki olarak destekleniyor.
03:48
It only goes to reinforce a warped view
73
216360
2656
Bu sadece mesleki sorumluluk ve başarının
03:51
of professional responsibility and success
74
219040
3136
çarpık görüşünü güçlendiriyor olsa da,
03:54
and yet this isn't
why so many young, hopeful people
why so many young, hopeful people
75
222200
3776
pek çok genç ve umutlu insanın
03:58
go into architecture.
76
226000
1240
mimarlık okumasının sebebi bu değil.
03:59
It's not why I did.
77
227720
1816
Ben bu yüzden seçmedim.
04:01
I believed then, though I didn't
have a language for it,
have a language for it,
78
229560
3456
Mimarlık insana,
04:05
and I know now, that design
has a unique ability to dignify.
has a unique ability to dignify.
79
233040
4960
kendisine değer verildiğini,
04:10
It can make people feel valued,
80
238520
2296
saygı duyulduğunu,
04:12
respected,
81
240840
1256
onurlu olduğunu
04:14
honored and seen.
82
242120
1640
ve görüldüğünü hissettirir.
04:18
Now I'd like for you to just think
about some of the spaces that you inhabit.
about some of the spaces that you inhabit.
83
246360
4600
Şimdi yaşamakta olduğunuz
bazı mekânları
bazı mekânları
04:23
And I'd like to have you think
about how they make you feel.
about how they make you feel.
84
251520
3520
ve bu mekanların size
neler hissettirdiğini düşünün.
neler hissettirdiğini düşünün.
04:28
Now, there are places
that make us feel unhappy,
that make us feel unhappy,
85
256079
4577
Size mutsuz,
04:32
unhealthy
86
260680
1576
sağlıksız hissettiren,
04:34
or uninspiring.
87
262280
1240
ilham vermeyen yerleri düşünün.
04:36
They may be the places that you work
88
264080
2976
Buralar iş yeriniz,
04:39
or where you heal
89
267080
1200
iyileştiğiniz hatta
04:41
or even where you live.
90
269040
1240
yaşadığınız yerler olabilir.
04:43
And I ask, how might these places
be better designed with you in mind?
be better designed with you in mind?
91
271160
4600
Sizce bu yerler nasıl
daha iyi tasarlanabilir?
daha iyi tasarlanabilir?
Gerçekte çok basit bir soru olsa da
04:48
It's a really simple question
92
276320
1416
04:49
and it can somehow, sometimes
be very difficult to answer.
be very difficult to answer.
93
277760
2840
bazen cevaplaması çok zor olabiliyor.
04:53
Because we are conditioned
to feel like we don't have much agency
to feel like we don't have much agency
94
281200
3096
Çünkü yaşadığımız, çalıştığımız
veya oynadığımız mekânların
veya oynadığımız mekânların
04:56
over the spaces and places
that we live, work and play.
that we live, work and play.
95
284320
3096
üzerimizde bir etkisi
04:59
And in many cases we don't.
96
287440
1840
olmadığı fikrine şartlanmışız.
05:01
But we all should.
97
289880
1280
Oysa ki bu fikirden kurtulmalıyız.
05:04
Now, here's a potentially dumb question
for any women watching:
for any women watching:
98
292040
3120
Muhtemelen kadınlara çok
saçma gelecek bir sorum var:
saçma gelecek bir sorum var:
Hiç upuzun bir tuvalet sırasında
05:07
Have you ever stood
99
295960
1256
05:09
in a disproportionately long
bathroom line?
bathroom line?
100
297240
2696
beklediniz mi?
05:11
(Laughter)
101
299960
1496
(Kahkahalar)
05:13
Did you ever think to yourself,
"What is wrong with this picture?"
"What is wrong with this picture?"
102
301480
3416
Hiç "Bu fotoğrafta yanlış olan ne?"
diye düşündünüz mü?
diye düşündünüz mü?
05:16
Well, what if the real question is,
103
304920
1976
Asıl soru şu:
05:18
"What is wrong with the men
that designed these bathrooms?"
that designed these bathrooms?"
104
306920
3456
"Bu tuvaletleri tasarlayan
erkeklerin sorunu ne?"
erkeklerin sorunu ne?"
05:22
(Applause)
105
310400
5896
(Alkışlar)
05:28
It may seem like a small thing,
106
316320
1616
Küçük bir şey gibi görünebilir,
05:29
but it's representative
of a much more serious issue.
of a much more serious issue.
107
317960
2720
ancak çok daha ciddi
bir meselenin göstergesi.
bir meselenin göstergesi.
05:33
The contemporary world
was literally built by men
was literally built by men
108
321480
4496
Çağdaş dünya
kelimenin tam anlamıyla,
kelimenin tam anlamıyla,
05:38
who have rarely
taken the time to understand
taken the time to understand
109
326000
3096
onlardan farklı olan insanların
tasarımlarını nasıl deneyimlediğini
anlamak için
anlamak için
05:41
how people unlike them
110
329120
2296
nadiren zaman ayırmış olan
erkekler tarafından inşa edilmiştir.
erkekler tarafından inşa edilmiştir.
05:43
experience their designs.
111
331440
2296
Uzun bir tuvalet kuyruğu
küçük bir aşağılama olarak görünebilir.
küçük bir aşağılama olarak görünebilir.
05:45
A long bathroom line
might seem like a minor indignity.
might seem like a minor indignity.
112
333760
3056
05:48
But the opposite can also be true.
113
336840
1976
Ancak bunun tam tersi de olabilir.
05:50
Thoughtful design
can make people feel respected
can make people feel respected
114
338840
3696
Üzerinde düşünülmüş
bir tasarım insanlara
bir tasarım insanlara
05:54
and seen.
115
342560
1200
fark edildiğini ve saygı
duyulduğunu hissettirir.
duyulduğunu hissettirir.
05:56
I've come to believe
that dignity is to design
that dignity is to design
116
344400
3496
Hukuk için adalet ne demekse,
05:59
what justice is to law
117
347920
2176
tıp için sağlıklı olmak
ne demekse
ne demekse
06:02
and health is to medicine.
118
350120
1840
tasarım için de değer vermek
o demektir.
o demektir.
En basit anlamıyla,
yaşamakta olduğunuz
yaşamakta olduğunuz
06:04
In the simplest of terms,
119
352840
1256
06:06
it's about having the spaces you inhabit
reflect back your value.
reflect back your value.
120
354120
4480
alanların değerinizi
yansıtması ile ilgilidir.
yansıtması ile ilgilidir.
06:12
Over the past two years
121
360600
1576
Geçtiğimiz iki yılda,
06:14
I had the opportunity to interview
over 100 people from all walks of life
over 100 people from all walks of life
122
362200
4616
her yaş grubundan
100'ün üzerinde kişiyle
100'ün üzerinde kişiyle
tasarım deneyimleri ile ilgili
görüşme fırsatım oldu.
görüşme fırsatım oldu.
06:18
about their experience of design.
123
366840
2336
06:21
I wanted to test my hunch
124
369200
2216
Tasarım ile saygınlık arasındaki
ilişkiyi öngören
ilişkiyi öngören
06:23
that dignity and design
are uniquely related.
are uniquely related.
125
371440
2840
savımı test etmek istedim.
06:27
I listened to Gregory,
126
375240
1496
Dallas'ta evsiz 50 kişi için
06:28
a resident of this cottage community
127
376760
2216
özel olarak tasarlanmış
06:31
designed specifically
128
379000
1816
kulübelerden birinde yaşayan
06:32
for the 50 most chronically
homeless people in Dallas.
homeless people in Dallas.
129
380840
3856
Gregory'i dinledim.
06:36
Gregory had been living on the streets,
130
384720
2736
Gregory şehirden şehire
sürüklenerek
sürüklenerek
06:39
drifting from town to town
for over 30 years.
for over 30 years.
131
387480
3880
30 yıldır sokaklarda yaşıyordu.
06:44
A broad coalition
132
392000
1480
Burası,
06:46
of social service agencies,
133
394320
1856
sosyal hizmet kuruluşlarının,
06:48
funders and designers,
134
396200
1416
fon sağlayıcılarının, tasarımcıların
06:49
created this place.
135
397640
2080
katkılarıyla oluşturuldu.
06:53
Each 400 square foot cottage
is designed beautifully
is designed beautifully
136
401200
4136
Her 400 metrekarelik kulübe
06:57
as a permanent home.
137
405360
1200
kalıcı bir ev olarak tasarlandı.
06:59
Gregory now has a key
138
407600
2416
Gregory'de artık
07:02
to a door
139
410040
1456
kendi evine açılan kapının
07:03
to his own house.
140
411520
1416
anahtarı var.
07:04
He describes the sense
of security that it brings him.
of security that it brings him.
141
412960
3256
Bunun kendisine bir güvenlik
hissi verdiğinden bahsediyor.
hissi verdiğinden bahsediyor.
07:08
Something he had lived without
for three decades.
for three decades.
142
416240
3976
30 yıldır hissetmediği bir duygu.
07:12
When he arrived with little more
than the clothes on his back,
than the clothes on his back,
143
420240
3456
Üzerinde yalnızca birkaç parça kıyafetle
07:15
he found everything:
144
423720
1456
oraya geldiğinde,
07:17
from a toaster, Crock-Pot and stove
145
425200
3576
tost makinası, güveç ve sobadan
07:20
to a toothbrush and toothpaste
awaiting for him.
awaiting for him.
146
428800
3400
diş fırçası ve diş macununa kadar
her şeyi onu bekler halde buldu.
her şeyi onu bekler halde buldu.
07:25
He describes it simply
147
433040
1840
Gregory bunu kısaca
07:27
as heaven.
148
435840
1200
"cennet" olarak tarif ediyor.
07:30
On the other side of the world,
149
438680
1640
Öte yandan dünyanın başka bir yerinde
Rwanda'nın kırsal
bölgesinde yaşayan
bölgesinde yaşayan
07:33
I listened to Antoinette,
150
441360
1656
07:35
the director of this
training and community center
training and community center
151
443040
2816
kadınlara özel halk
eğitim merkezinin
eğitim merkezinin
07:37
for women in rural Rwanda.
152
445880
2416
direktörü Antoinette'yi dinledim.
07:40
Hundreds of women
come to this place daily --
come to this place daily --
153
448320
3496
Rwanda'da her gün yüzlerce kadın
07:43
to learn new skills,
154
451840
1776
yeni beceriler kazanmak,
07:45
be in community,
155
453640
1376
toplum içinde yer almak,
07:47
and continue rebuilding their lives
156
455040
1856
ve ülkede yaşanan iç savaş sonrasında
07:48
following the country's civil war.
157
456920
1720
yaşamlarını yeniden kurmak
için bu merkeze geliyor.
için bu merkeze geliyor.
07:51
These women literally pressed
158
459200
2856
Bu kadınlar burada gördüğünüz gibi
07:54
the 500,000 bricks
159
462080
3056
17 adet sınıf yapabilmek için
07:57
that make up the 17
classroom pavilions like this one.
classroom pavilions like this one.
160
465160
3840
beş yüz bin adet tuğlayı üst üste dizdi.
08:01
Antoinette told me,
161
469920
1456
Antoinette bana,
08:03
"Everyone is so proud of it."
162
471400
2680
"herkesin bundan gurur duyduğunu" söyledi.
08:07
And then back here in the US
163
475200
2176
Ve tekrar Birleşik
Devletler'e döndüğümde,
Devletler'e döndüğümde,
08:09
I listened to Monika,
164
477400
1656
öncelikli olarak sigortasız hastalara
08:11
the director of a free clinic
165
479080
2296
hizmet veren bağımsız bir klinik olan
08:13
primarily serving
the uninsured in Arkansas.
the uninsured in Arkansas.
166
481400
3480
Arkansas'ın direktörü
Monica'yı dinledim.
Monica'yı dinledim.
08:17
Monika loves telling me that the doctors,
167
485720
3376
Monica, klinikte gönüllü doktorların
08:21
who volunteer at her free clinic
168
489120
2536
devamlı olarak kendisine
08:23
routinely tell her
169
491680
2296
daha önce hiç böylesi güzel,
ferah bir mekânda
ferah bir mekânda
08:26
that they've never worked
in such a beautiful, light-filled place.
in such a beautiful, light-filled place.
170
494000
4280
çalışmadıklarını mutlulukla anlattı.
Monica, yoksulluk çekmiş insanların
08:31
Monika believes
171
499320
1616
08:32
that even people experiencing poverty
172
500960
2056
kaliteli sağlık hizmeti
08:35
deserve quality health care.
173
503040
2496
alması gerektiğine inanıyor.
08:37
And what's more,
174
505560
1296
Ve özellikle bu hizmeti
08:38
she believes they deserve
to receive that care
to receive that care
175
506880
3416
en saygın şekilde
almaları
almaları
08:42
in a dignified setting.
176
510320
1520
gerektiğine inanıyor.
08:44
People like these are invaluable
ambassadors for design
ambassadors for design
177
512640
3776
Onun gibi insanlar mimari söylemin
tamamen dışında olmalarına rağmen
tamamen dışında olmalarına rağmen
08:48
and yet they are roundly absent
from architectural discourse.
from architectural discourse.
178
516440
3840
tasarımın paha
biçilemez elçileridirler.
biçilemez elçileridirler.
08:53
Similarly, the people who can
most benefit from good design
most benefit from good design
179
521120
4136
Benzer bir şekilde, doğru tasarımdan
fayda sağlayan her insan
fayda sağlayan her insan
08:57
often have the least access to it.
180
525280
2320
ona ulaşmak konusunda
bir o kadar talihsizdir.
bir o kadar talihsizdir.
09:00
Your cousin, a homeless veteran;
181
528480
2016
Evsiz bir gazi olan kuzenin;
09:02
your grandma or grandpa
182
530520
1576
mutfağa dahi yürümekte zorlanan
09:04
who live in a house with a kitchen
that's no longer accessible to them;
that's no longer accessible to them;
183
532120
3496
büyükannen ya da büyükbaban;
09:07
your wheelchair-bound sister
184
535640
1696
kaldırımsız şekilde
planlanmış kenar mahallede
planlanmış kenar mahallede
09:09
in a suburban area
planned without sidewalks.
planned without sidewalks.
185
537360
3800
tekerlekli sandalyeye bağlı
yaşayan kız kardeşin.
yaşayan kız kardeşin.
09:14
If good design
is only for a privileged few,
is only for a privileged few,
186
542240
3576
Eğer doğru tasarım yalnızca
ayrıcalıklı bir kesim içinse,
ayrıcalıklı bir kesim içinse,
09:17
what good is it?
187
545840
1320
o halde doğru olan nedir?
09:20
It's time designers change this
188
548320
3456
Günümüz tasarımcıları çalışmalarını,
09:23
by dedicating their practices
to the public good
to the public good
189
551800
3136
kamu yararı gözeterek gerçekleştiren
09:26
in the model of firms
190
554960
1736
Orkidstudio, Studio Gang,
Mass Design Group
Mass Design Group
09:28
like Orkidstudio,
191
556720
1696
gibi firmaları model alarak
09:30
Studio Gang
192
558440
1416
gerçekleştiriyorlar.
09:31
and MASS Design Group.
193
559880
1856
Müşterileri ise
09:33
Their clients
194
561760
1376
Kenya'daki öksüz çocuklar,
09:35
are orphaned children in Kenya,
195
563160
2576
Chicago'daki evlatlık çocuklar
09:37
foster children in Chicago
196
565760
2496
ve Malawi'deki
09:40
and pregnant women in Malawi.
197
568280
1920
hamile kadınlar.
09:42
Their practices are premised on the belief
198
570960
3536
Çalışmaları, herkesin iyi bir tasarımı
09:46
that everyone deserves good design.
199
574520
4840
hak ettiği temeli üzerine kurulmuş.
09:52
Dedicating more practices
to the public good
to the public good
200
580400
2256
Kamu yararına çalışmak
09:54
will not only create
more design that is dignifying,
more design that is dignifying,
201
582680
3936
yalnızca tasarımın
kendisini yüceltmeyecek,
kendisini yüceltmeyecek,
09:58
but it will also
dignify the practice of design.
dignify the practice of design.
202
586640
3520
aynı zamanda tasarım
sürecini de yüceltecek.
sürecini de yüceltecek.
10:02
It will not only diversify
the client base of design,
the client base of design,
203
590720
3296
Bu yalnızca tasarımın müşteri
tarafını çeşitlendirmeyecek;
tarafını çeşitlendirmeyecek;
10:06
but it will also create new,
more diverse forms of design
more diverse forms of design
204
594040
4456
aynı zamanda dünya için
10:10
for the world.
205
598520
1200
yeni ve farklı tasarım formları yaratacak.
10:13
Now, in order to do this,
206
601560
2416
Şimdi, buna dayanarak,
10:16
my architecture and design friends,
especially my fellow white guys,
especially my fellow white guys,
207
604000
3776
mimar ve tasarımcı arkadaşlarım,
özellikle beyaz hemcinslerim,
özellikle beyaz hemcinslerim,
10:19
we must simultaneously
and significantly diversify our ranks.
and significantly diversify our ranks.
208
607800
5176
önceliklerimizi anlamlı bir
biçimde çeşitlendirmeliyiz.
biçimde çeşitlendirmeliyiz.
10:25
If we want the public to believe
that design is for them
that design is for them
209
613000
3216
Eğer tasarımın
herkes için olduğuna
herkes için olduğuna
halkı inandırmak istiyorsak...
10:28
and for everyone.
210
616240
1376
10:29
Today, barely 15 percent
211
617640
2856
Bugün, Birleşik Devletler'deki
kayıtlı mimarların
kayıtlı mimarların
10:32
of registered architects
in the United States are women.
in the United States are women.
212
620520
2656
ancak ve ancak yüzde on beşi kadın.
10:35
And a far smaller percentage
are persons of color.
are persons of color.
213
623200
3120
Ve çok daha küçük bir
yüzdesi "beyaz" değildir.
yüzdesi "beyaz" değildir.
10:39
Other professions, like law and medicine
214
627760
2096
Tıp, hukuk gibi diğer
uzmanlıklar
uzmanlıklar
10:41
had made far greater strides
in these crucial areas.
in these crucial areas.
215
629880
3200
bu zorlu alanlarda daha iyi
aşamalar kaydettiler.
aşamalar kaydettiler.
10:45
How might our shared built environment --
216
633840
2056
Eğer kadınlar ve beyaz olmayanlar
10:47
our homes, our hospitals,
our schools, our public spaces --
our schools, our public spaces --
217
635920
3856
evlerimiz, hastanelerimiz, okullarımız,
10:51
be shaped differently
218
639800
1256
ve kamu alanlarımız gibi
10:53
if women and people of color
219
641080
1376
ortak paylaşım alanlarımız dışında
10:54
were behind half
of the proverbial blueprints?
of the proverbial blueprints?
220
642480
2656
tutulursa ne olur?
Bu, esasen ne olup olmayacağı
ile ilgili bir soru değil;
ile ilgili bir soru değil;
10:57
It is not a question of whether,
221
645160
2096
10:59
but to what extent
222
647280
1696
kadınlar ve "ötekiler"
onları inşa etmediği takdirde
onları inşa etmediği takdirde
11:01
our buildings, our landscapes,
223
649000
2456
binalarımızın, manzaralarımızın,
11:03
our cities and our rural communities
224
651480
2536
kentlerimiz ve kırsal bölgelerimizin
11:06
are less beautiful, less functional,
225
654040
3136
ne ölçüde daha çirkin,
11:09
less equitable and less dignifying
226
657200
2656
daha işlevsiz,
daha adaletsiz
daha adaletsiz
11:11
because women and people of color
are less likely to be creating them.
are less likely to be creating them.
227
659880
4200
ve daha onursuz
olup olmayacağı ile ilgilidir.
olup olmayacağı ile ilgilidir.
11:16
As Winston Churchill
famously noted in 1943
famously noted in 1943
228
664880
3176
Winston Churchill'in de de 1943'teki
Londra'da savaş sonrasında zarar
gören parlamento odalarının
gören parlamento odalarının
11:20
when he called for the rebuilding
229
668080
1616
11:21
of London's war-damaged
parliamentary chambers,
parliamentary chambers,
230
669720
2696
yeniden inşaasıyla ilgili
meşhur konuşmasında belirttiği gibi:
meşhur konuşmasında belirttiği gibi:
11:24
"We shape our buildings,
and afterward, they shape us."
and afterward, they shape us."
231
672440
4760
"Biz binalarımızı şekillendiriyoruz,
binalarımız ise bizi."
binalarımız ise bizi."
11:30
The good news is
that we can change how we build
that we can change how we build
232
678520
3416
İyi haber şu ki; neyi
kim için ve nasıl
kim için ve nasıl
inşa edeceğimizi değiştirme
yetisine sahibiz.
yetisine sahibiz.
11:33
and who we build for.
233
681960
1696
11:35
Be that a health worker in rural Rwanda,
234
683680
3056
Kim olursanız olun;
Roanda'daki o sağlık çalışanı,
Roanda'daki o sağlık çalışanı,
11:38
or a birthing mother and nervous
new father in the United States.
new father in the United States.
235
686760
3840
Birleşik Devletler'de doğum yapan bir
anne ya da onu bekleyen gergin bir baba...
anne ya da onu bekleyen gergin bir baba...
11:43
We can do this
by recommitting architecture
by recommitting architecture
236
691160
2456
Bunu sağlık, güvenlik ve refah için
11:45
to the health, safety
and welfare of the public.
and welfare of the public.
237
693640
3720
mimariyi yeniden masaya yatırarak
gerçekleştirebiliriz.
gerçekleştirebiliriz.
11:49
This will pay dividends.
238
697960
1896
Çünkü bir defa mimarinin
11:51
Because once you see what design can do,
239
699880
2856
neler yapabileceğini gördüğünüzde,
11:54
you can't unsee it.
240
702760
1280
onu artık görmezden gelemezsiniz.
11:56
And once you experience dignity,
241
704720
2336
Yüceliği bir defa tecrübe ettiğinizde,
11:59
you can't accept anything less.
242
707080
2576
daha azına tamah edemezsiniz.
12:01
Both become part of your possible.
243
709680
2120
Her ikisi de zorunluluklarınızdan
biri haline gelir.
biri haline gelir.
12:04
One of my favorite conversation partners
is my 90-year-old grandmother,
is my 90-year-old grandmother,
244
712920
3736
Favori sohbet arkadaşlarımdan biri,
Wisconsin'e bağlı Oshkosh'tan
Wisconsin'e bağlı Oshkosh'tan
12:08
Audrey Gorwitz, from Oshkosh, Wisconsin.
245
716680
2896
90 yaşındaki büyükannem
Audrey Gorwitz'dir.
Audrey Gorwitz'dir.
12:11
After one of our
conversations about design,
conversations about design,
246
719600
2656
Tasarım hakkındaki
bir sohbetimizden sonra
bir sohbetimizden sonra
12:14
she wrote me a letter.
247
722280
1296
bana bir mektup yazdı.
12:15
She said, "Dear Johnny,
248
723600
1680
Şöyle diyordu mektubunda:
"Sevgili Johnny, sonraki gün
doktorumun muayenehanesinde otururken
doktorumun muayenehanesinde otururken
12:18
I thought the other day,
as I sat in my doctor's office,
as I sat in my doctor's office,
249
726360
2656
12:21
how depressing it was,
250
729040
1256
duvarın renginden,
yerdeki halıya kadar
yerdeki halıya kadar
12:22
from the color on the wall,
to the carpet on the floor.
to the carpet on the floor.
251
730320
2616
buranın ne kadar depresif
bir yer olduğunu düşündüm.
bir yer olduğunu düşündüm.
12:24
(Laughter)
252
732960
1136
(Kahkahalar)
12:26
Now I will have to call to see
253
734120
1776
"Şimdi kendimi bu ofisteki
12:27
who is responsible
for the drabness in that place."
for the drabness in that place."
254
735920
2656
kasvetin sorumlusunu
aramak zorunda hissediyorum."
aramak zorunda hissediyorum."
12:30
(Laughter)
255
738600
2136
(Kahkahalar)
12:32
In the same letter, mind you, she said,
256
740760
1896
Aynı mektupta şunu da söylüyordu:
12:34
"I did call, and I got the man in charge,
257
742680
2176
"Sorumlu kişiyi bulup aradım;
12:36
and he said he appreciated
someone calling him.
someone calling him.
258
744880
2616
şimdi doktorumun ofisi
12:39
My doctor's office
is now on the list for an upgrade."
is now on the list for an upgrade."
259
747520
3376
değiştirilecekler listesine eklendi."
12:42
(Laughter)
260
750920
1496
(Kahkahalar)
12:44
She signed it by saying,
261
752440
1536
Büyükannem şuna işaret ediyordu:
12:46
"It is always good
to express one's opinion
to express one's opinion
262
754000
2056
"Eğer iyi yönde bir değişim sağlayacaksa,
12:48
if done in a proper manner."
263
756080
1376
birine akıl vermek
her zaman doğru bir harekettir."
her zaman doğru bir harekettir."
12:49
(Laughter)
264
757480
2256
(Kahkahalar)
12:51
(Applause)
265
759760
3296
(Alkışlar)
12:55
I love my grandma.
266
763080
1376
Büyükannemi seviyorum.
12:56
(Laughter)
267
764480
1496
(Kahkahalar)
12:58
Like my grandma Audrey,
268
766000
1776
Tıpkı büyükannem Audrey gibi,
12:59
you deserve good design.
269
767800
3456
iyi tasarımı hak ediyorsunuz.
13:03
Because well-designed spaces
270
771280
1736
Çünkü bir mekânı
iyi tasarlamak,
iyi tasarlamak,
13:05
are not just a matter of taste
or a questions of aesthetics.
or a questions of aesthetics.
271
773040
3496
yalnızca bir estetik sorunsalı yahut
hazla ilgili bir mesele değildir.
hazla ilgili bir mesele değildir.
13:08
They literally shape our ideas
about who we are in the world
about who we are in the world
272
776560
3496
Tasarım tamamen bu
dünyada kim olduğumuz
dünyada kim olduğumuz
ve neyi hak ettiğimiz hakkındaki
fikirlerimizi şekillendiriyor.
fikirlerimizi şekillendiriyor.
13:12
and what we deserve.
273
780080
1400
13:14
That is the essence of dignity.
274
782080
2416
Bu, onurlu yaşamanın temelidir.
13:16
And both the opportunity
and the responsibility of design
and the responsibility of design
275
784520
4096
"İyi" için tasarım yolunda
hem sorumluluk hem de fırsattır.
13:20
for good
276
788640
1216
13:21
and for all.
277
789880
1240
Hepimiz için.
13:23
Thank you.
278
791520
1256
Teşekkür ederim.
13:24
(Applause)
279
792800
6800
(Alkışlar)
Translated by Ece Citelbeg
ABOUT THE SPEAKER
John Cary - Design ambassadorAn architect by training, John Cary has devoted his career to expanding the practice of design for the public good.
Why you should listen
When architect-turned-writer John Cary co-authored an oped, with partner Courtney E. Martin, on the design failures of the breast pump, it sparked an MIT Media Lab hackathon and the launch of multiple companies. It's a perfect example of his knack for linking good design and public good. He is the author of two books, most recently Design for Good: A New Era of Architecture for Everyone, and his writing on design, philanthropy and fatherhood is widely published.
Cary works as a philanthropic advisor to an array of foundations and nonprofits around the world, and he frequently curates and hosts events for the Aspen Institute, TED and other entities. Deeply committed to diversifying the public stage, Cary is also a founding partner in FRESH Speakers, a next-generation speakers bureau that represents young women and people of color.
John Cary | Speaker | TED.com