TEDGlobal 2012
Ivan Krastev: Can democracy exist without trust?
Ivan Krastev: Dân chủ có thể tồn tại mà không cần tín nhiệm?
Filmed:
Readability: 4
725,999 views
Ivan Krastev, nhà lý luận chính trị nói năm cuộc cách mạng lớn đã tạo nên văn hóa chính trị trong 50 năm qua. Ông cho thấy mỗi bước tiến lên -- từ cách mạng văn hóa những năm 60 đến những phát hiện mới trong lĩnh vực khoa học não bộ -- cũng làm xói mòn niềm tin vào các công cụ dân chủ. Ông nói, "Cái gì đúng cũng có thể là sai." Vậy dân chủ có tồn tại được không?
Ivan Krastev - Public intellectual
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it. Full bio
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm afraid I'm one of those speakers
0
371
2768
E rằng tôi không phải là diễn giả
00:19
you hope you're not going to meet at TED.
1
3139
3215
mà bạn mong muốn gặp tại TED.
00:22
First, I don't have a mobile,
2
6354
1336
Thứ 1, tôi không có điện thoại di động,
00:23
so I'm on the safe side.
3
7690
1831
nên tôi rất thận trọng.
00:25
Secondly, a political theorist
4
9521
2201
Thứ 2, tôi là một nhà lý luận chính trị
00:27
who's going to talk about the crisis of democracy
5
11722
2465
đang định nói về khủng khoảng dân chủ
00:30
is probably not the most exciting topic you can think about.
6
14187
4072
có lẽ không phải là chủ đề ưa thích mà bạn nghĩ đến.
00:34
And plus, I'm not going to give you any answers.
7
18259
2483
Ngoài ra, tôi cũng không đưa ra câu trả lời nào.
00:36
I'm much more trying to add to some of the questions we're talking about.
8
20742
3834
Tôi lại càng cố gắng thêm vào
những câu hỏi mà chúng ta vẫn đang tranh luận
những câu hỏi mà chúng ta vẫn đang tranh luận
00:40
And one of the things that I want to question
9
24576
2166
Một trong những điều mà tôi muốn hỏi
00:42
is this very popular hope these days
10
26742
2717
là niềm hi vọng phổ biến trong thời đại này
00:45
that transparency and openness
11
29459
1934
rằng minh bạch và cởi mở
00:47
can restore the trust in democratic institutions.
12
31393
4300
có thể phục hồi niềm tin vào các thể chế dân chủ.
00:51
There is one more reason for you to be suspicious about me.
13
35693
3716
Có thêm 1 lí do nữa để bạn ngờ vực tôi.
00:55
You people, the Church of TED, are a very optimistic community.
14
39409
3977
Các bạn, tín đồ của TED,
là 1 cộng đồng rất lạc quan.
là 1 cộng đồng rất lạc quan.
00:59
(Laughter)
15
43386
2208
(Cười)
01:01
Basically you believe in complexity, but not in ambiguity.
16
45594
4917
Cơ bản là bạn tin có rắc rối,
nhưng không tin sự mơ hồ.
nhưng không tin sự mơ hồ.
01:06
As you have been told, I'm Bulgarian.
17
50511
2915
Như bạn đã biết, tôi là người Bulgaria.
01:09
And according to the surveys,
18
53426
1584
Và theo các cuộc khảo sát,
01:10
we are marked the most pessimistic people in the world.
19
55010
3567
chúng tôi là những người bi quan nhất trên đời.
01:14
(Laughter)
20
58577
1784
(Cười)
01:16
The Economist magazine recently wrote an article
21
60361
3590
Tạp chí The Economist mới viết 1 bài
01:19
covering one of the recent studies on happiness,
22
63951
2551
về 1 trong các nghiên cứu về hạnh phúc,
01:22
and the title was "The Happy, the Unhappy and the Bulgarians."
23
66502
4834
và tiêu đề là “Người hạnh phúc,
kẻ bất hạnh và người Bulgaria.”
kẻ bất hạnh và người Bulgaria.”
01:27
(Laughter)
24
71336
1600
(Cười)
01:28
So now when you know what to expect,
25
72936
3847
Giờ thì bạn đã biết điều gì để mong đợi,
01:32
let's give you the story.
26
76783
1436
hãy để tôi kể bạn nghe câu chuyện này.
01:34
And this is a rainy election day in a small country --
27
78219
4951
Đây là 1 ngày bầu cử mưa dầm dề
ở 1 đất nước nhỏ --
ở 1 đất nước nhỏ --
01:39
that can be my country, but could be also your country.
28
83170
3332
đó có thể là đất nước của tôi,
cũng có thể là của bạn.
cũng có thể là của bạn.
01:42
And because of the rain until four o'clock in the afternoon,
29
86502
3800
Vì trời mưa đến tận 4 giờ chiều,
01:46
nobody went to the polling stations.
30
90302
2685
nên chẳng ai tới trạm bỏ phiếu cả.
01:48
But then the rain stopped,
31
92987
1765
Nhưng khi trời tạnh mưa,
01:50
people went to vote.
32
94752
2234
người ta đi bỏ phiếu.
01:52
And when the votes had been counted,
33
96986
3150
Khi kiểm phiếu
01:56
three-fourths of the people have voted with a blank ballot.
34
100136
7316
¾ số người bỏ phiếu đã bỏ phiếu trống.
02:03
The government and the opposition,
35
107452
2350
Chính phủ và phe đối lập,
02:05
they have been simply paralyzed.
36
109802
2934
hoàn toàn sững sờ.
02:08
Because you know what to do about the protests.
37
112736
2117
Vì bạn biết phải làm gì với các cuộc biểu tình.
02:10
You know who to arrest, who to negotiate with.
38
114853
1984
Biết phải bắt giữ ai, thương lượng với ai.
02:12
But what to do about people who are voting with a blank ballot?
39
116837
5348
Nhưng sẽ phải làm gì đây
với những người bỏ phiếu trống?
với những người bỏ phiếu trống?
02:18
So the government decided to have the elections once again.
40
122185
4333
Vậy là chính phủ quyết định bầu cử lại.
02:22
And this time even a greater number,
41
126518
2550
Lần này thì con số còn lớn hơn,
02:24
83 percent of the people, voted with blank ballots.
42
129068
5183
83% người dân đã bỏ phiếu trống.
02:30
Basically they went to the ballot boxes
43
134251
2751
Chủ yếu là họ đến các hòm phiếu
02:32
to tell that they have nobody to vote for.
44
137002
3066
để nói rằng họ chẳng có ai để bầu.
02:35
This is the opening of a beautiful novel by Jose Saramago
45
140068
5032
Đây là phần mở đầu cho tác phẩm kinh điển
của nhà văn Jose Saramago
của nhà văn Jose Saramago
02:41
called "Seeing."
46
145100
1483
có tên là “Nhìn thấy.”
02:42
But in my view it very well captures
47
146583
2250
Nhưng theo tôi, nó nắm bắt rõ
02:44
part of the problem that we have with democracy in Europe these days.
48
148833
4384
1 phần của vấn đề mà chúng ta gặp phải
với nền dân chủ ở Châu Âu ngày nay.
với nền dân chủ ở Châu Âu ngày nay.
02:49
On one level nobody's questioning
49
153217
2668
Ở mức độ nào đó, chẳng ai nghi ngờ
02:51
that democracy is the best form of government.
50
155885
3899
rằng dân chủ là hình thức tốt nhất của chính quyền.
02:55
Democracy is the only game in town.
51
159784
2736
Dân chủ là cuộc chơi duy nhất trong thành phố.
02:58
The problem is that many people start to believe
52
162520
2313
Vấn đề là nhiều người bắt đầu tin rằng
03:00
that it is not a game worth playing.
53
164833
2702
đó không còn là trò đáng để chơi.
03:03
For the last 30 years, political scientists have observed
54
167535
4298
30 năm nay, các nhà khoa học chính trị đã quan sát
03:07
that there is a constant decline in electoral turnout,
55
171833
4550
rằng có một sự sụt giảm liên tục trong kết quả bầu cử,
03:12
and the people who are least interested to vote
56
176383
3918
và những người ít quan tâm đến bầu cử nhất
03:16
are the people whom you expect are going to gain most out of voting.
57
180301
4637
là người mà ta nghĩ sẽ được lợi nhất từ cuộc bầu cử.
03:20
I mean the unemployed, the under-privileged.
58
184938
3425
Tôi muốn nói đến người thất nghiệp, người bị thiệt thòi.
03:24
And this is a major issue.
59
188363
1692
Và đây là vấn đề chủ yếu.
03:25
Because especially now with the economic crisis,
60
190055
2731
Vì giờ đây đặc biệt với khủng hoảng kinh tế,
03:28
you can see that the trust in politics,
61
192786
2451
ta thấy niềm tin vào chính trị,
03:31
that the trust in democratic institutions,
62
195237
2582
niềm tin vào các thể chế dân chủ,
03:33
was really destroyed.
63
197819
1919
đã thực sự bị hủy hoại
03:35
According to the latest survey being done by the European Commission,
64
199738
3616
Theo khảo sát mới nhất do
Ủy Ban Châu Âu thực hiện,
Ủy Ban Châu Âu thực hiện,
03:39
89 percent of the citizens of Europe believe that there is a growing gap
65
203354
4882
89% công dân Châu Âu tin rằng
có 1 khoảng trống ngày càng lớn
có 1 khoảng trống ngày càng lớn
03:44
between the opinion of the policy-makers and the opinion of the public.
66
208236
6326
giữa quan điểm của người làm chính sách
và quan điểm của công chúng.
và quan điểm của công chúng.
03:50
Only 18 percent of Italians and 15 percent of Greeks
67
214562
4008
Chỉ 18% người dân Italia và 15% người Hy Lạp
03:54
believe that their vote matters.
68
218570
3150
tin rằng lá phiếu của họ có ý nghĩa.
03:57
Basically people start to understand that they can change governments,
69
221720
4066
Một cách đơn giản người ta bắt đầu hiểu rằng
họ có thể thay đổi chính phủ,
họ có thể thay đổi chính phủ,
04:01
but they cannot change policies.
70
225786
2502
nhưng không thay đổi được chính sách.
04:04
And the question which I want to ask is the following:
71
228288
2616
Và câu hỏi mà tôi muốn hỏi là:
04:06
How did it happen that we are living in societies
72
230904
3916
Làm thế nào nó lại xảy ra khi ta đang sống trong những xã hội
04:10
which are much freer than ever before --
73
234820
2550
tự do hơn bao giờ hết –
04:13
we have more rights, we can travel easier,
74
237370
2684
ta có nhiều quyền lợi hơn, đi lại dễ dàng hơn
04:15
we have access to more information --
75
240054
2349
nắm bắt được nhiều thông tin hơn -
04:18
at the same time that trust in our democratic institutions
76
242403
3384
cùng lúc đó niềm tin vào các thể chế dân chủ của ta
04:21
basically has collapsed?
77
245787
2583
lại sụp đổ?
04:24
So basically I want to ask:
78
248370
1436
Tôi muốn hỏi rằng:
04:25
What went right and what went wrong in these 50 years
79
249806
4849
Điều gì đúng và điều gì sai trong 50 năm này
04:30
when we talk about democracy?
80
254655
1801
khi ta nói về dân chủ?
04:32
And I'll start with what went right.
81
256456
3883
Tôi sẽ bắt đầu với điều đúng.
04:36
And the first thing that went right was, of course,
82
260339
3062
Điều đúng đầu tiên, tất nhiên,
04:39
these five revolutions which, in my view,
83
263401
2471
là 5 cuộc cách mạng, mà theo tôi,
04:41
very much changed the way we're living and deepened our democratic experience.
84
265872
4584
thay đổi rất nhiều cách chúng ta sống
và ăn sâu vào hiểu biết về dân chủ của chúng ta.
và ăn sâu vào hiểu biết về dân chủ của chúng ta.
04:46
And the first was the cultural and social revolution of 1968 and 1970s,
85
270456
5225
Đầu tiên là cách mạng văn hóa và xã hội
năm 1968 và những năm 1970,
năm 1968 và những năm 1970,
04:51
which put the individual at the center of politics.
86
275681
2815
đã đưa con người làm trung tâm của chính trị.
04:54
It was the human rights moment.
87
278496
2418
Đó là giờ phút của nhân quyền.
04:56
Basically this was also a major outbreak, a culture of dissent,
88
280914
3850
Điều quan trọng ở đây là sự bùng nổ mạnh mẽ trào lưu bất đồng quan điểm,
05:00
a culture of basically non-conformism,
89
284764
3866
trào lưu của chủ nghĩa lập dị
05:04
which was not known before.
90
288630
2301
chưa từng được biết đến trước đó
05:06
So I do believe that even things like that
91
290931
2349
Nên tôi tin tưởng vào những điều đó
05:09
are very much the children of '68 --
92
293280
3452
giống như những đứa trẻ của năm 68 –
05:12
nevertheless that most of us had been even not born then.
93
296732
3415
cho dù lúc đó hầu hết chúng ta còn chưa ra đời.
05:16
But after that you have the market revolution of the 1980s.
94
300147
3049
Sau đó ta có cách mạng thị trường những năm 1980.
05:19
And nevertheless that many people on the left try to hate it,
95
303196
3634
Mặc dù nhiều người cánh tả cố gắng ghét bỏ nó,
05:22
the truth is that it was very much the market revolution that sent the message:
96
306830
4617
sự thật là cách mạng thị trường đã gửi đến thông điệp:
05:27
"The government does not know better."
97
311447
1677
“Chính phủ chẳng biết gì hơn.”
05:29
And you have more choice-driven societies.
98
313124
2907
Và bạn có nhiều hình thái xã hội để lựa chọn.
05:31
And of course, you have 1989 -- the end of Communism, the end of the Cold War.
99
316031
6567
Và dĩ nhiên đến năm 1989 – chủ nghĩa Cộng sản sụp đổ, kết thúc Chiến tranh lạnh
05:38
And it was the birth of the global world.
100
322598
2300
Đó là sự khai sinh của thế giới toàn cầu.
05:40
And you have the Internet.
101
324898
2132
Và bạn có Internet.
05:42
And this is not the audience to which I'm going to preach
102
327030
2967
Tôi sẽ không phải thuyết giáo với khán giả
05:45
to what extent the Internet empowered people.
103
329997
2417
về mức độ ảnh hưởng của Internet đối với con người.
05:48
It has changed the way we are communicating
104
332414
2833
Nó đã thay đổi cách chúng ta giao tiếp
05:51
and basically we are viewing politics.
105
335247
1750
và quan điểm về chính trị.
05:52
The very idea of political community totally has changed.
106
336997
3018
Khái niệm về cộng đồng chính trị hoàn toàn thay đổi.
05:55
And I'm going to name one more revolution,
107
340015
2315
Một cuộc cách mạng nữa tôi muốn nhắc đến
05:58
and this is the revolution in brain sciences,
108
342330
1833
đó là cách mạng về khoa học tri thức,
06:00
which totally changed the way
109
344163
1901
đã hoàn toàn thay đổi cách hiểu của chúng ta
06:01
we understand how people are making decisions.
110
346064
3336
về việc làm thế nào con người ra quyết định.
06:05
So this is what went right.
111
349400
2964
Đây là chuyện đi đúng hướng.
06:08
But if we're going to see what went wrong,
112
352364
2334
Nhưng nếu xem xét những chuyện sai hướng,
06:10
we're going to end up with the same five revolutions.
113
354698
3432
ta vẫn có 5 cuộc cách mạng đó.
06:14
Because first you have the 1960s and 1970s,
114
358130
3501
Vì đầu tiên bạn có cách mạng những năm 1960 và 1970,
06:17
cultural and social revolution,
115
361631
1866
về văn hóa và xã hội,
06:19
which in a certain way destroyed the idea of a collective purpose.
116
363497
3567
chắc chắn đã hủy diệt lý tưỏng về một mục đích cao cả.
06:22
The very idea, all these collective nouns that we have been taught about --
117
367064
4836
Khái niệm về những danh từ cao cả mà ta được dạy nói về
06:27
nation, class, family.
118
371900
2797
quốc gia, tầng lớp, gia đình.
06:30
We start to like divorcing, if we're married at all.
119
374697
2484
Ta bắt đầu thích li hôn, nếu ta có kết hôn.
06:33
All this was very much under attack.
120
377181
3349
Toàn bộ chuyện này bị chỉ trích dữ dội
06:36
And it is so difficult to engage people in politics
121
380530
4351
Và rất khó làm cho mọi người quan tâm đến chính trị
06:40
when they believe that what really matters
122
384881
2699
khi họ tin rằng điều thực sự có ý nghĩa
06:43
is where they personally stand.
123
387580
2169
chính là địa vị cá nhân của họ.
06:45
And you have the market revolution of the 1980s
124
389749
3750
Bạn có cách mạng thị trường những năm 1980
06:49
and the huge increase of inequality in societies.
125
393499
5961
và sự bành trướng của bất công trong xã hội.
06:55
Remember, until the 1970s,
126
399460
1906
Hãy nhớ, cho đến những năm 1970,
06:57
the spread of democracy has always been accompanied
127
401366
3740
sự lan tỏa của dân chủ luôn song hành
07:01
by the decline of inequality.
128
405106
3460
với sự giảm dần bất công.
07:04
The more democratic our societies have been,
129
408566
2166
Càng dân chủ
07:06
the more equal they have been becoming.
130
410732
4033
xã hội càng trở nên công bằng.
07:10
Now we have the reverse tendency.
131
414765
2334
Giờ ta có xu hướng ngược lại.
07:12
The spread of democracy now is very much accompanied
132
417099
2700
Sự lan tỏa của dân chủ gắn liền với
07:15
by the increase in inequality.
133
419799
1884
gia tăng bất công.
07:17
And I find this very much disturbing
134
421683
3234
Tôi thấy rất nhiễu loạn
07:20
when we're talking about what's going on right and wrong
135
424917
3948
khi ta nói về cái gì đúng và cái gì sai.
07:24
with democracy these days.
136
428865
1884
với dân chủ ngày nay.
07:26
And if you go to 1989 --
137
430749
2002
Nếu trở về 1989 –
07:28
something that basically you don't expect that anybody's going to criticize --
138
432751
3514
điều mà bạn không nghĩ rằng ai đó sẽ phê bình –
07:32
but many are going to tell you, "Listen, it was the end of the Cold War
139
436265
3951
nhưng nhiều người sẽ nói,
“Nghe này, chính sự kết thúc Chiến tranh lạnh
“Nghe này, chính sự kết thúc Chiến tranh lạnh
07:36
that tore the social contract between the elites and the people in Western Europe."
140
440216
5300
đã xé tan liên minh xã hội giữa tầng lớp ưu tú
và người dân Đông Âu rồi."
và người dân Đông Âu rồi."
07:41
When the Soviet Union was still there,
141
445516
1917
Khi Liên bang Xô Viết còn tồn tại,
07:43
the rich and the powerful, they needed the people,
142
447433
3383
Người giàu có và nhà cầm quyền, họ cần nhân dân,
07:46
because they feared them.
143
450816
2283
vì họ sợ người dân.
07:48
Now the elites basically have been liberated.
144
453099
3301
Giờ tầng lớp ưu tú được giải phóng.
07:52
They're very mobile. You cannot tax them.
145
456400
2165
Họ đi khắp nơi.
Bạn không thể đánh thuế họ được.
Bạn không thể đánh thuế họ được.
07:54
And basically they don't fear the people.
146
458565
2334
Và cơ bản là họ không sợ người dân.
07:56
So as a result of it, you have this very strange situation
147
460899
3017
Kết quả của điều đó là bạn ở trong 1 tình huống kì lạ
07:59
in which the elites basically got out of the control of the voters.
148
463916
4517
tầng lớp ưu tú thoát khỏi kiểm soát bởi người bầu cử.
08:04
So this is not by accident
149
468433
1499
Cho nên không phải ngẫu nhiên
08:05
that the voters are not interested to vote anymore.
150
469932
2986
mà người bầu cử không còn quan tâm đến bỏ phiếu nữa.
08:08
And when we talk about the Internet,
151
472918
2114
Rồi khi chúng ta nói về Internet,
08:10
yes, it's true, the Internet connected all of us,
152
475032
2501
vâng, đúng là Internet kết nối tất cả chúng ta,
08:13
but we also know that the Internet created these echo chambers and political ghettos
153
477533
6683
nhưng chúng ta cũng biết Internet tạo ra
những phòng cách âm và biệt khu chính trị
những phòng cách âm và biệt khu chính trị
08:20
in which for all your life you can stay with the political community you belong to.
154
484216
5102
trong đó bạn sống cả đời mình với cộng đồng chính trị của bạn.
08:25
And it's becoming more and more difficult
155
489318
1932
Và càng lúc càng khó hơn
08:27
to understand the people who are not like you.
156
491250
2766
để hiểu những người không thích bạn.
08:29
I know that many people here
157
494016
1868
Tôi biết nhiều người ở đây
08:31
have been splendidly speaking about the digital world and the possibility for cooperation,
158
495884
4764
đã nói rất hay về thế giới số và khả năng hợp tác,
08:36
but [have you] seen what the digital world has done to American politics these days?
159
500648
4034
nhưng bạn [có từng] thấy những gì thế giới số
làm với chính trị Mỹ ngày nay?
làm với chính trị Mỹ ngày nay?
08:40
This is also partly a result of the Internet revolution.
160
504682
3851
Một phần sự việc này là do cách mạng Internet.
08:44
This is the other side of the things that we like.
161
508533
2666
Đây là mặt trái của những gì ta yêu thích.
08:47
And when you go to the brain sciences,
162
511199
2018
Tiếp đến, với khoa học tri thức
08:49
what political consultants learned from the brain scientists
163
513217
4366
những gì các chuyên gia tư vấn chính trị
học từ nhà khoa học trí não
học từ nhà khoa học trí não
08:53
is don't talk to me about ideas anymore,
164
517583
3352
là đừng nói với tôi về các lý tưởng nữa,
08:56
don't talk to me about policy programs.
165
520935
2265
đừng nói với tôi về các chương trình chính sách.
08:59
What really matters is basically to manipulate the emotions of the people.
166
523200
5767
Điều quan trọng là điều khiển cảm xúc của con người.
09:04
And you have this very strongly
167
528967
2067
Điều này vô cùng quan trong
09:06
to the extent that, even if you see when we talk about revolutions these days,
168
531034
4401
ở mức độ nào đó, ngay cả bạn hiểu rằng
khi nói về cách mạng ngày nay,
khi nói về cách mạng ngày nay,
09:11
these revolutions are not named anymore around ideologies or ideas.
169
535435
5999
những cuộc cách mạng đó không còn
được đặt tên theo ý tưởng hay tư tưởng nữa.
được đặt tên theo ý tưởng hay tư tưởng nữa.
09:17
Before, revolutions used to have ideological names.
170
541434
2466
Trước kia, cách mạng thường đặt tên theo lý tưởng.
09:19
They could be communist, they could be liberal,
171
543900
1933
Đó là cộng sản, là giải phóng,
09:21
they could be fascist or Islamic.
172
545833
1785
chúng cũng có thể là phát xít hoặc Hồi giáo.
09:23
Now the revolutions are called under the medium which is most used.
173
547618
4248
Giờ đây cách mạng được gọi tên
theo phương tiện được dùng chủ yếu.
theo phương tiện được dùng chủ yếu.
09:27
You have Facebook revolutions, Twitter revolutions.
174
551866
3134
Bạn có cách mạng Facebook, cách mạng Twitter.
09:30
The content doesn't matter anymore, the problem is the media.
175
555000
4400
Nội dung truyền tải không phải là vấn đề,
vấn đề là phương tiện truyền thông
vấn đề là phương tiện truyền thông
09:35
I'm saying this because one of my major points
176
559400
2535
Tôi nói thế vì một trong những điểm chính
09:37
is what went right is also what went wrong.
177
561935
4799
là những gì đúng cũng có thể là sai.
09:42
And when we're now trying to see how we can change the situation,
178
566734
3733
Khi giờ đây ta cố hiểu mình có thể
thay đổi tình hình ra sao,
thay đổi tình hình ra sao,
09:46
when basically we're trying to see what can be done about democracy,
179
570467
2949
khi ta cố hiểu điều gì có thể làm cho nền dân chủ,
09:49
we should keep this ambiguity in mind.
180
573416
2567
ta nên giữ sự mơ hồ này trong tâm trí.
09:51
Because probably some of the things that we love most
181
575983
3018
Vì có khi những gì ta yêu thích nhất
09:54
are going to be also the things that can hurt us most.
182
579001
3201
sẽ trở thành những gì làm ta tổn thương nhất.
09:58
These days it's very popular to believe
183
582202
3184
Ngày nay, đa phần người dân tin rằng
10:01
that this push for transparency,
184
585386
2314
sự thúc đẩy minh bạch này,
10:03
this kind of a combination between active citizens, new technologies
185
587700
6385
một sự kết hợp giữa công dân năng động,
công nghệ mới
công nghệ mới
10:09
and much more transparency-friendly legislation
186
594085
3664
và pháp luật hướng tới sự minh bạch
10:13
can restore trust in politics.
187
597749
3068
có thể phục hồi niềm tin vào chính trị.
10:16
You believe that when you have these new technologies and people who are ready to use this,
188
600817
3683
Bạn tin rằng khi bạn có công nghệ mới
và người ta sẵn sàng sử dụng nó,
và người ta sẵn sàng sử dụng nó,
10:20
it can make it much more difficult for the governments to lie,
189
604500
3684
thì làm cho chính phủ
khó nói dối hơn rất nhiều,
khó nói dối hơn rất nhiều,
10:24
it's going to be more difficult for them to steal
190
608184
2515
Sẽ rất khó cho họ làm việc mờ ám
10:26
and probably even going to be more difficult for them to kill.
191
610699
3685
và thậm chí giết người trở nên vô vùng khó khăn.
10:30
This is probably true.
192
614384
2016
Điều này có thể thành sự thật.
10:32
But I do believe that we should be also very clear
193
616400
3050
Nhưng tôi tin chúng ta cũng nên hiểu rõ
10:35
that now when we put the transparency at the center of politics
194
619450
5267
rằng giờ đây khi ta đặt sự minh bạch vào trung tâm của chính trị
10:40
where the message is, "It's transparency, stupid."
195
624717
3599
nơi mà tồn tại câu nói , “Minh bạch đấy, đồ ngốc.”
10:44
Transparency is not about restoring trust in institutions.
196
628316
3583
Minh bạch không phải là phục hồi niềm tin vào thể chế.
10:47
Transparency is politics' management of mistrust.
197
631899
4719
Minh bạch là quản lí sự bất tín trong chính trị.
10:52
We are assuming that our societies are going to be based on mistrust.
198
636618
4532
Giả dụ rằng xã hội của ta sẽ dựa trên sự bất tín.
10:57
And by the way, mistrust was always very important for democracy.
199
641150
2826
Nhân tiện, bất tín luôn rất quan trọng cho nền dân chủ.
10:59
This is why you have checks and balances.
200
643976
2140
Đó là lí do bạn có bảng cân đối tài chính.
11:02
This is why basically you have all this creative mistrust
201
646116
4151
Đó là lí do bạn sự nghi ngờ nảy sinh
11:06
between the representatives and those whom they represent.
202
650267
3084
giữa người đại diện
và người mà họ đại diện cho.
và người mà họ đại diện cho.
11:09
But when politics is only management of mistrust,
203
653351
4899
Nhưng khi chính trị chỉ là quản lý sự bất tín nhiệm,
11:14
then -- I'm very glad that "1984" has been mentioned --
204
658250
3083
thì – tôi rất mừng là “1984” đã được đề cập vừa nãy –
11:17
now we're going to have "1984" in reverse.
205
661333
3750
sẽ có trở thành năm “1984” đảo ngược.
11:20
It's not going to be the Big Brother watching you,
206
665083
2117
Sẽ không có Người Giấu Mặt theo dõi bạn,
11:23
it's going to be we being the Big Brother
207
667200
2300
mà chính chúng tôi là Người Giấu Mặt
11:25
watching the political class.
208
669500
1750
theo dõi tầng lớp chính khách.
11:27
But is this the idea of a free society?
209
671250
3616
Nhưng đây có phải là ý tưởng về 1 xã hội tự do?
11:30
For example, can you imagine
210
674866
1534
Ví dụ, bạn có thể tưởng tượng
11:32
that decent, civic, talented people are going to run for office
211
676400
6118
người dân thường, có quyền và tài năng sẽ chạy đua vào chính quyền
11:38
if they really do believe
212
682518
1782
nếu họ thực sự tin rằng
11:40
that politics is also about managing mistrust?
213
684300
3800
chính trị là quản lý sự bất tín nhiệm?
11:44
Are you not afraid with all these technologies
214
688100
3034
Bạn có lo ngại tất cả những công nghệ này
11:47
that are going to track down
215
691134
2000
sẽ ghi lại
11:49
any statement the politicians are going to make on certain issues,
216
693134
3615
bất kì tuyên bố nào mà chính trị gia
nói ra về các vấn đề cụ thể,
nói ra về các vấn đề cụ thể,
11:52
are you not afraid that this is going to be a very strong signal to politicians
217
696749
3867
hay bạn có lo ngại điều này sẽ là
tín hiệu mạnh mẽ với các chính trị gia
tín hiệu mạnh mẽ với các chính trị gia
11:56
to repeat their positions, even the very wrong positions,
218
700616
4634
để giữ vị trí của họ, kể cả là vị trí sai,
12:01
because consistency is going to be more important than common sense?
219
705250
4017
vì sự nhất quán sẽ quan trọng hơn
luân lý thông thường?
luân lý thông thường?
12:05
And the Americans who are in the room,
220
709267
1682
Và với những người Mỹ trong căn phòng này,
12:06
are you not afraid that your presidents are going to govern
221
710949
3052
bạn không lo ngại các tổng thống của bạn sẽ quản lý
12:09
on the basis of what they said in the primary elections?
222
714001
3375
dựa trên những gì họ nói
trong cuộc tổng tuyển cử?
trong cuộc tổng tuyển cử?
12:13
I find this extremely important,
223
717376
1991
Tôi thấy điều này cực kỳ quan trọng,
12:15
because democracy is about people changing their views
224
719367
4032
vì dân chủ nghĩa là người ta thay đổi quan điểm
12:19
based on rational arguments and discussions.
225
723399
3150
dựa trên thảo luận và tranh luận lý trí.
12:22
And we can lose this with the very noble idea
226
726549
3484
Ta sẽ mất điều này với ý tưởng cao cả
12:25
to keep people accountable
227
730033
2016
về việc người dân sẽ có trách nhiệm
12:27
for showing the people that we're not going to tolerate
228
732049
2618
chứng minh cho người dân thấy chúng ta sẽ không khoan dung
12:30
politicians the opportunism in politics.
229
734667
2718
các chính trị gia chủ nghĩa cơ hội trong chính trị.
12:33
So for me this is extremely important.
230
737385
2332
Với tôi điều này cực kỳ quan trọng.
12:35
And I do believe that when we're discussing politics these days,
231
739717
3266
Và tôi tin khi ta bàn về chính trị ngày nay,
12:38
probably it makes sense
232
742983
2199
có lẽ cũng có lí
12:41
to look also at this type of a story.
233
745182
3402
nếu xem xét kiểu câu chuyện này.
12:44
But also don't forget, any unveiling is also veiling.
234
748584
3550
Nhưng cũng đừng quên,
vạch trần nào cũng là sự che đậy.
vạch trần nào cũng là sự che đậy.
12:48
[Regardless of] how transparent our governments want to be,
235
752134
3765
[Bất kể] chính phủ của bạn muốn minh bạch thế nào,
12:51
they're going to be selectively transparent.
236
755899
2402
họ sẽ minh bạch 1 cách có chọn lọc.
12:54
In a small country that could be my country,
237
758301
2032
Ở 1 nước nhỏ có thể là đất nước tôi,
12:56
but could be also your country,
238
760333
1433
cũng có thể là đất nước bạn,
12:57
they took a decision -- it is a real case story --
239
761766
2185
họ quyết định – trường hợp trong thực tế --
12:59
that all of the governmental decisions,
240
763951
2615
rằng tất cả quyết định của chính phủ,
13:02
discussions of the council of ministers,
241
766566
2566
các thảo luận của hội đồng bộ trưởng,
13:05
were going to be published on the Internet
242
769132
3301
sẽ được công bố trên Internet
13:08
24 hours after the council discussions took place.
243
772433
4400
24 giờ sau khi cuộc thảo luận diễn ra.
13:12
And the public was extremely all for it.
244
776833
2168
Và công chúng cực kỳ quan tâm đến nó.
13:14
So I had the opportunity to talk to the prime minister,
245
779001
2451
Rồi tôi có cơ hội nói chuyện với thủ tướng,
13:17
why he made this decision.
246
781452
1598
tại sao ông ta quyết định như thế.
13:18
He said, "Listen, this is the best way
247
783050
1716
Ông ấy nói, “Nghe này, đây là cách tốt nhất
13:20
to keep the mouths of my ministers closed.
248
784766
4628
để làm các bộ trưởng của tôi im miệng.
13:25
Because it's going to be very difficult for them to dissent
249
789394
3085
vì sẽ rất khó cho họ phản biện
13:28
knowing that 24 hours after
250
792479
2182
khi biết rằng 24 giờ sau đó
13:30
this is going to be on the public space,
251
794661
1904
chuyện này sẽ được đưa ra công chúng,
13:32
and this is in a certain way going to be a political crisis."
252
796565
3946
nó chắc chắn sẽ trở thành khủng hoảng chính trị.”
13:36
So when we talk about transparency,
253
800511
1467
Nên khi ta nói về minh bạch,
13:37
when we talk about openness,
254
801978
1599
khi nói về cởi mở,
13:39
I really do believe that what we should keep in mind
255
803577
2117
Tôi thực sự tin những gì ta cần nhớ
13:41
is that what went right is what went wrong.
256
805694
3750
là cái gì đúng cũng có thể sai.
13:45
And this is Goethe, who is neither Bulgarian nor a political scientist,
257
809444
4184
Và nhà văn Goethe, không phải người Bulgaria
cũng không phải nhà khoa học chính trị,
cũng không phải nhà khoa học chính trị,
13:49
some centuries ago he said,
258
813628
2482
vài thế kỉ trước ông đã nói,
13:52
"There is a big shadow where there is much light."
259
816110
3337
“Có 1 khoảng rất tối trong một vùng rất sáng.”
13:55
Thank you very much.
260
819447
1532
Cảm ơn rất nhiều.
13:56
(Applause)
261
820979
1650
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Ivan Krastev - Public intellectualFrom his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it.
Why you should listen
Political scientist Ivan Krastev is watching the Euro crisis closely, fascinated by what it reveals about Europe's place in history: What does it mean for the democratic model? Will a fragmented Europe return to nationalist identity politics?
In his latest work, Krastev places recent events on a continuum of five revolutions over the past decades:
+ The socio-cultural revolution of the 1960s.
+ Market revolutions of the 1980s.
+ Central Europe in 1989 (which brought socio-cultural and market revolutions together).
+ The communications revolution.
+ And finally the revolution in neurosciences, which lays bare the irrationality and emotional manipulation in popular politics.
As a result of these five great changes, we've become extremely open and connected, while on the flipside cementing a mistrust of elites. Can democracy flourish when a mistrust of elites is a permanent feature?
Krastev is the chair of the Centre for Liberal Strategies, in Sofia, a research and analysis NGO.
Ivan Krastev | Speaker | TED.com