ABOUT THE SPEAKER
Lawrence Lessig - Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system.

Why you should listen

Lawyer and activist Lawrence Lessig spent a decade arguing for sensible intellectual property law, updated for the digital age. He was a founding board member of Creative Commons, an organization that builds better copyright practices through principles established first by the open-source software community.

In 2007, just after his last TED Talk, Lessig announced he was leaving the field of IP and Internet policy, and moving on to a more fundamental problem that blocks all types of sensible policy -- the corrupting influence of money in American politics.

In 2011, Lessig founded Rootstrikers, an organization dedicated to changing the influence of money in Congress. In his latest book, Republic, Lost, he shows just how far the U.S. has spun off course -- and how citizens can regain control. As The New York Times wrote about him, “Mr. Lessig’s vision is at once profoundly pessimistic -- the integrity of the nation is collapsing under the best of intentions --and deeply optimistic. Simple legislative surgery, he says, can put the nation back on the path to greatness.”

Read an excerpt of Lessig's new book, Lesterland >>

More profile about the speaker
Lawrence Lessig | Speaker | TED.com
TED2014

Lawrence Lessig: The unstoppable walk to political reform

Lawrence Lessig: Chặng đường không ngừng nghỉ theo đuổi cải cách chính trị

Filmed:
1,149,165 views

Bảy năm trước, nhà hoạt động Internet Aaron Swartz thuyết phục Lawrence Lessig khơi dậy cuộc đấu tranh cho cải cách chính trị. Một năm sau cái chết bi thảm của Swartz, Lessig tiếp tục chiến dịch của mình để giải phóng chính trị Mỹ khỏi bị tham nhũng bóp nghẹt . Trong bài nói chuyện truyền lửa và sâu sắc này, ông kêu gọi mọi người tham gia, và mang đến một lời nhắc nhở chân thành về việcđừng bao giờ từ bỏ hi vọng.
- Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
So a chipChip, a poetnhà thơ and a boycon trai.
0
1115
5405
Một con chip, một nhà thơ,
và một cậu bé.
00:18
It's just about 20 yearsnăm agotrước,
1
6520
1965
Khoảng 20 năm về trước,
00:20
JuneTháng sáu 1994, when IntelIntel announcedđã thông báo
2
8485
3504
Tháng sáu, 1994,
khi Intel thông báo
00:23
that there was a flawlỗ hổng
3
11989
2013
có một lỗi
00:26
at the corecốt lõi of theirhọ PentiumPentium chipChip.
4
14002
2817
trong lõi chip Pentium.
00:28
DeepSâu in the code of the SRTSRT algorithmthuật toán
5
16819
2381
Sâu trong mã nguồn
của thuật toán SRT
00:31
to calculatetính toán intermediateTrung gian quotientsquotients necessarycần thiết
6
19200
2251
để tính thương số trung gian cần thiết
00:33
for iterativelặp đi lặp lại floatingnổi pointsđiểm of divisionsđơn vị --
7
21451
1834
cho phần thập phân của phép chia
00:35
I don't know what that meanscó nghĩa, but
it's what it saysnói on WikipediaWikipedia
8
23285
3099
Tôi không biết thế nghĩa gì,
nhưng đó là điều Wikipedia giải thích -
00:38
there was a flawlỗ hổng and an errorlỗi
9
26384
2879
có một chỗ hỏng và lỗi
00:41
that meantý nghĩa that there was a certainchắc chắn probabilityxác suất
10
29263
2216
nghĩa là có khả năng nào đó
00:43
that the resultkết quả of the calculationphép tính would be an errorlỗi,
11
31479
3008
kết quả phép tính sẽ sai,
00:46
and the probabilityxác suất was one out of everymỗi
12
34487
2593
và xác suất là
00:49
360 billiontỷ calculationstính toán.
13
37080
3537
một phần 360 tỷ
00:52
So IntelIntel said your averageTrung bình cộng spreadsheetbảng tính
14
40617
1994
Intel cho biết trung bình, bảng tính
00:54
would be flawedthiếu sót onceMột lần everymỗi 27,000 yearsnăm.
15
42611
4506
cứ 27.000 năm
sẽ bị sai một lần.
00:59
They didn't think it was significantcó ý nghĩa,
16
47117
1294
Họ không nghĩ đó là đáng kể,
01:00
but there was an outragexúc phạm in the communitycộng đồng.
17
48411
3226
nhưng dư luận trong hãng lại nổi giận.
01:03
The communitycộng đồng, the techieshay kỹ thuật, said, this flawlỗ hổng
18
51637
2350
Cộng đồng trong hãng,
các chuyên viên, nói rằng
01:05
has to be addressedgiải quyết.
19
53987
1081
phải sửa lỗi này.
01:07
They were not going to standđứng by quietlylặng lẽ
20
55068
2001
Họ sẽ không khoanh tay đứng nhìn
01:09
as IntelIntel gaveđưa ra them these chipskhoai tây chiên.
21
57069
1948
Intel đưa cho họ những con chip đó.
01:11
So there was a revolutionCuộc cách mạng acrossbăng qua the worldthế giới.
22
59017
2046
Bởi vậy đã có một cuộc cách mạng khắp thế giới.
01:13
People marchedhành quân to demandnhu cầu --
23
61063
3030
Mọi người tuần hành để yêu cầu--
01:16
okay, not really exactlychính xác like that —
24
64093
2109
okay, cũng không thật
chính xác là như vậy--
01:18
but they roseHoa hồng up and they demandedyêu cầu
25
66202
2741
nhưng họ đã đứng dậy
và yêu cầu
01:20
that IntelIntel fixsửa chữa the flawlỗ hổng.
26
68943
2992
Intel sửa lỗi đó.
01:23
And IntelIntel setbộ asidequa một bên 475 milliontriệu dollarsUSD
27
71935
5852
Intel đã chi 475 triệu đô la
01:29
to fundquỹ the replacementthay thế of millionshàng triệu of chipskhoai tây chiên
28
77787
2242
để thay thế hàng triệu chip
01:32
to fixsửa chữa the flawlỗ hổng.
29
80029
1091
để sửa lỗi đó.
01:33
So billionshàng tỷ of dollarsUSD in our societyxã hội
30
81120
2212
Vậy là xã hội chúng ta đã chi hàng tỷ đô la
01:35
was spentđã bỏ ra to addressđịa chỉ nhà a problemvấn đề
31
83332
2184
để sửa chữa một vấn đề
01:37
which would come onceMột lần out of everymỗi 360 billiontỷ
32
85516
4091
có xác suất xảy ra
01:41
calculationstính toán.
33
89607
2087
chỉ một phần 360 tỷ
01:43
NumberSố two, a poetnhà thơ.
34
91694
2603
Thứ hai, một nhà thơ.
01:46
This is MartinMartin NiemHoạtöllerller.
35
94297
2280
Đây là Martin Niemöller.
01:48
You're familiarquen with his poetrythơ phú.
36
96577
1533
Bạn biết thơ của anh ta.
01:50
Around the heightChiều cao of the NaziĐức Quốc xã periodgiai đoạn,
37
98110
1776
Vào đỉnh cao của thời kì Đức Quốc Xã
01:51
he startedbắt đầu repeatinglặp đi lặp lại the versecâu thơ,
38
99886
2272
anh ta bắt đầu đọc đi đọc lại câu này
01:54
"First they cameđã đến for the communistsnhững người cộng sản,
39
102158
1735
"Trước tiên, họ đến bắt
những người cộng sản
01:55
and I did nothing,
40
103893
1531
và tôi không làm gì,
01:57
did not speaknói out because I was not a communistĐảng Cộng sản.
41
105424
2250
không lên tiếng,
vì tôi không phải cộng sản,
01:59
Then they cameđã đến for the socialistschủ nghĩa xã hội.
42
107674
1054
Rồi họ đến bắt
những người theo chủ nghĩa xã hội.
02:00
Then they cameđã đến for the tradebuôn bán unionscông đoàn.
43
108728
1962
Rồi họ đến bắt
những người hoạt động công đoàn.
02:02
Then they cameđã đến for the JewsNgười Do Thái.
44
110690
1246
Rồi họ đến bắt
người Do Thái.
02:03
And then they cameđã đến for me.
45
111936
2902
Và rồi họ đến bắt tôi.
02:06
But there was no one left to speaknói for me."
46
114838
4671
Chẳng còn ai để bảo vệ tôi nữa cả."
02:11
Now, NiemHoạtöllerller is offeringchào bán a certainchắc chắn kindloại of insightcái nhìn sâu sắc.
47
119509
3129
Niemöller mang đến
một sự sâu sắc nào đó.
02:14
This is an insightcái nhìn sâu sắc at the corecốt lõi of intelligenceSự thông minh.
48
122638
3332
Đây là sự sâu sắc từ cốt lõi của trí thông minh.
02:17
We could call it cluefulnesscluefulness.
49
125970
2714
Chúng ta có thể gọi là
căn cứ
02:20
It's a certainchắc chắn kindloại of testthử nghiệm:
50
128684
2561
Nó là một dạng phép thử nào đó:
02:23
Can you recognizenhìn nhận
51
131245
1792
Bạn có nhận ra
02:25
an underlyingcơ bản threatmối đe dọa and respondtrả lời?
52
133037
2504
mối đe dọa tiềm ẩn
và phản ứng?
02:27
Can you savetiết kiệm yourselfbản thân bạn or savetiết kiệm your kindloại?
53
135541
3490
Bạn có thể cứu bản thân,
hay đồng loại ?
02:31
TurnsBiến out antskiến are prettyđẹp good at this.
54
139031
1739
Kiến rất giỏi về việc này.
02:32
CowsCon bò, not so much.
55
140770
2083
Bò, không giỏi lắm.
02:34
So can you see the patternmẫu?
56
142853
2430
Bạn có thấy dấu hiệu
02:37
Can you see a patternmẫu and then recognizenhìn nhận
57
145283
2347
Bạn có thấy dấu hiệu,
và rồi nhận biết
02:39
and do something about it? NumberSố two.
58
147630
4052
và hành động kịp thời?
Đấy là điều thứ hai.
02:43
NumberSố threesố ba, a boycon trai.
59
151682
1927
Thứ ba, một cậu bé.
02:45
This is my friendngười bạn AaronAaron SwartzSwartz.
60
153609
2301
Đây là bạn của tôi, Aaron Swartz.
02:47
He's Tim'sTim của friendngười bạn.
61
155910
1431
Cậu ta là bạn của Tim.
02:49
He's friendsbạn bè of manynhiều of you in this audiencethính giả,
62
157341
2032
và là bạn của nhiều
khán giả đang ngồi đây,
02:51
and sevenbảy yearsnăm agotrước,
63
159373
1425
và 7 năm trước,
02:52
AaronAaron cameđã đến to me with a questioncâu hỏi.
64
160798
2986
Aaron đến hỏi tôi một câu hỏi.
02:55
It was just before I was going
to give my first TEDTED Talk.
65
163784
2583
Chỉ trước buổi nói chuyện
đầu tiên tại TED của tôi.
02:58
I was so proudtự hào. I was tellingnói him about my talk,
66
166367
2423
Thật tự hào.
Tôi nói với anh ta về bài nói
03:00
"LawsPháp luật that chokechoke creativitysáng tạo."
67
168790
2507
"Luật pháp bóp nghẹt sự sáng tạo"
03:03
And AaronAaron lookednhìn at me
68
171297
1609
Aaron nhìn tôi
03:04
and was a little impatientthiếu kiên nhẫn, and he said,
69
172906
1951
hơi thiếu kiên nhẫn,
rồi anh ấy nói
03:06
"So how are you ever
70
174857
4093
"Vậy anh dự định
03:10
going to solvegiải quyết the problemscác vấn đề you're talkingđang nói about?
71
178950
2040
giải quyết vấn này như thế nào?"
03:12
CopyrightBản quyền policychính sách, InternetInternet policychính sách,
72
180990
1802
Chính sách bản quyền và chính sách Internet
03:14
how are you ever going to addressđịa chỉ nhà those problemscác vấn đề
73
182792
3190
anh dự định
giải quyết nó như thế nào
03:17
so long as there's this fundamentalcăn bản corruptiontham nhũng
74
185982
3233
trong khi vẫn còn tham nhũng
03:21
in the way our governmentchính quyền workscông trinh?"
75
189215
2845
trong bộ máy chính quyền?
03:24
So I was a little put off by this.
76
192060
2605
Tôi cảm thấy hơi thất vọng.
03:26
He wasn'tkhông phải là sharingchia sẻ in my celebrationLễ kỷ niệm.
77
194665
1985
Anh ta đã không chia vui với tôi.
03:28
And I said to him, "You know, AaronAaron,
78
196650
1167
Tôi nói: "Anh biết đấy, Aaron,
03:29
it's not my fieldcánh đồng, not my fieldcánh đồng."
79
197817
3094
đó không phải lĩnh vực của tôi."
03:32
He said, "You mean as an
academichọc tập, it's not your fieldcánh đồng?"
80
200911
2556
Anh ấy hỏi, "Ý anh là về học thuật,
đó không phải lĩnh vực của anh?"
03:35
I said, "Yeah, as an academichọc tập, it's not my fieldcánh đồng."
81
203467
2594
Tôi bảo, "Ờ, về học thuật,
không phải."
03:38
He said, "What about as a citizencông dân?
82
206061
3331
"Vậy với tư cách của một công dân?
03:41
As a citizencông dân."
83
209392
3427
Với tư cách một công dân."
03:44
Now, this is the way AaronAaron was.
84
212819
1596
Đó là cách của Aaron.
03:46
He didn't tell. He askedyêu cầu questionscâu hỏi.
85
214415
5061
Cậu ta không nói, chỉ hỏi thôi.
03:51
But his questionscâu hỏi spokenói as clearlythông suốt
86
219476
1750
Nhưng câu hỏi của cậu nói rõ
03:53
as my four-year-old'sbốn tuổi của hugcái ôm.
87
221226
2688
như những cái ôm
hồi 4 tuổi của tôi.
03:55
He was sayingnói to me,
88
223914
1416
Cậu ta nói với tôi:
03:57
"You've got to get a cluemanh mối.
89
225330
1932
"Anh phải có bằng chứng
03:59
You have got to get a cluemanh mối, because there is
90
227262
1676
Anh phải nắm được thực chất,
04:00
a flawlỗ hổng at the corecốt lõi of the operatingđiều hành systemhệ thống
91
228938
3062
vì có một lỗi trong bộ máy điều hành
04:04
of this democracydân chủ,
92
232000
1507
của nền dân chủ này,
04:05
and it's not a flawlỗ hổng everymỗi one out of 360 billiontỷ timeslần
93
233507
4298
và đây không phải một lỗi
với xác suất một phần 360 tỷ
04:09
our democracydân chủ triescố gắng to make a decisionphán quyết.
94
237805
1792
khi xã hôi dân chủ của chúng ta
đưa ra quyết định.
04:11
It is everymỗi time,
95
239597
1821
Mà là mỗi lần,
04:13
everymỗi singleĐộc thân importantquan trọng issuevấn đề.
96
241418
2396
trên mỗi một vấn đề quan trọng.
04:15
We'veChúng tôi đã got to endkết thúc the bovinitybovinity of this politicalchính trị societyxã hội.
97
243814
4533
Chúng ta phải chấm dứt tình trạng
trì trệ của cái xã hội chính trị này.
04:20
We'veChúng tôi đã got to adoptthông qua, it turnslượt out,
98
248347
1643
Phải chấp nhận nó, và hóa ra,
04:21
the wordtừ is fourmi-formaticfourmi formatic attitudeThái độ --
99
249990
2772
từ đó là "thái độ loài kiến" -
04:24
that's what the InternetInternet tellsnói me the wordtừ is --
100
252762
1770
đó là những gì
Internet cho tôi, từ đó nghĩa là
04:26
the ant'skiến của appreciativeđánh giá cao attitudeThái độ
101
254532
2072
thái độ đáng trọng của loài KIẾN
04:28
that getsđược us to recognizenhìn nhận this flawlỗ hổng,
102
256604
2638
cái giúp chúng ta nhận ra lỗi này,
04:31
savetiết kiệm our kindloại and savetiết kiệm our demostrình diễn.
103
259242
5813
cứu đồng loại và cứu chế độ dân chủ
04:37
Now if you know AaronAaron SwartzSwartz,
104
265055
1478
Nếu bạn biết Aaron Swartz,
04:38
you know that we lostmất đi him
105
266533
3638
bạn biết rằng chúng ta đã mất cậu ấy
04:42
just over a yearnăm agotrước.
106
270171
2332
chỉ một năm trước.
04:44
It was about sixsáu weekstuần
107
272503
1536
Khoảng 6 tuần
04:46
before I gaveđưa ra my TEDTED Talk,
108
274039
1880
trước khi tôi có một buổi nói chuyện TED Talk,
04:47
and I was so gratefultri ân to ChrisChris
109
275919
1895
và tôi đã rất biết ơn Chris
04:49
that he askedyêu cầu me to give this TEDTED Talk,
110
277814
1431
vì đã hỏi mời tôi nói buổi TED talk này,
04:51
not because I had the chancecơ hội to talk to you,
111
279245
2200
không phải vì tôi đã có cơ hội
để nói chuyện với bạn,
04:53
althoughmặc dù that was great,
112
281445
2284
mặc dù điều đó tuyệt vời,
04:55
but because it pulledkéo me out
of an extraordinarybất thường depressionPhiền muộn.
113
283729
3433
nhưng vì nó kéo tôi ra
khỏi sự trầm cảm bất thường.
04:59
I couldn'tkhông thể beginbắt đầu to describemiêu tả the sadnessnỗi buồn.
114
287162
4509
Tôi không thể nào tả hết nổi buồn.
05:03
Because I had to focustiêu điểm.
115
291671
1280
Bởi vì tôi phải tập trung.
05:04
I had to focustiêu điểm on, what was I going to say to you?
116
292951
4315
Tôi đã phải tập trung,
tôi đã định nói gì với các bạn ?
05:09
It savedđã lưu me.
117
297266
2202
Việc này đã cứu tôi.
05:11
But after the buzzBuzz, the excitementsự phấn khích,
118
299468
1949
Nhưng sau sự phấn khích,
05:13
the powerquyền lực that comesđến from this communitycộng đồng,
119
301417
4475
sức mạnh đã tới từ cộng đồng này,
05:17
I beganbắt đầu to yearnmong mỏi for a lessít hơn sterilekhô khan,
120
305892
2551
Tôi bắt đầu mong muốn tìm ra một cách ít khô khan,
05:20
lessít hơn academichọc tập way to addressđịa chỉ nhà these issuesvấn đề,
121
308443
2517
ít học thuật hơn, để giải quyết vấn đề,
05:22
the issuesvấn đề that I was talkingđang nói about.
122
310960
3789
vấn đề mà tôi đã nói.
05:26
We'dChúng tôi sẽ begunbắt đầu to focustiêu điểm on NewMới HampshireHampshire
123
314749
1856
Chúng tôi bắt đầu tập trung vào New Hampshire
05:28
as a targetMục tiêu for this politicalchính trị movementphong trào,
124
316605
2668
làm mục tiêu của sự chuyển dịch chính trị này,
05:31
because the primarysơ cấp in NewMới HampshireHampshire
125
319273
2537
bởi vì cái chính là New Hampshire
05:33
is so incrediblyvô cùng importantquan trọng.
126
321810
1790
là nơi cực kì quan trọng.
05:35
It was a groupnhóm calledgọi là the NewMới HampshireHampshire RebellionCuộc nổi loạn
127
323600
2601
Có một nhóm người, được gọi là quân khởi nghĩa New Hampshire
05:38
that was beginningbắt đầu to talk about, how would we make
128
326201
2318
bắt đầu nói về cách mà chúng ta tạo nên
05:40
this issuevấn đề of this corruptiontham nhũng centralTrung tâm in 2016?
129
328519
3250
vấn đề của sự tham nhũng trung tâm vào năm 2016?
05:43
But it was anotherkhác soulLinh hồn that caughtbắt my imaginationtrí tưởng tượng,
130
331769
3441
Nhưng đó là một vĩ nhân khác
nằm trong sự tưởng tượng của tôi,
05:47
a womanđàn bà namedđặt tên DorisDoris HaddockHoang, akaaka GrannyGranny D.
131
335210
5337
một người phụ nữ tên Doris Haddock,
( tức Granny D. )
05:52
On JanuaryTháng một 1, 1999, 15 yearsnăm agotrước,
132
340547
3362
Tháng 1, năm 1999, 15 năm trước.
05:55
at the agetuổi tác of 88, GrannyGranny D startedbắt đầu a walkđi bộ.
133
343909
4829
ở tuổi 88, Granny D bắt đầu đi bộ.
06:00
She startedbắt đầu in LosLos AngelesAngeles
134
348738
3270
Bà ấy đi từ Los Angeles
06:04
and beganbắt đầu to walkđi bộ to WashingtonWashington, D.C.
135
352008
2962
đến thủ đô Washington,
06:06
with a singleĐộc thân signký tên on her chestngực that said,
136
354970
2728
với một tấm bản trên ngực ghi là
06:09
"campaignchiến dịch financetài chính reformcải cách."
137
357698
2584
"chiến dịch tái thiết kinh tế "
06:12
EighteenMười tám monthstháng latermột lát sau,
138
360282
2728
Mười tám tháng sau,
06:15
at the agetuổi tác of 90,
139
363010
1810
ở tuổi 90,
06:16
she arrivedđã đến in WashingtonWashington
with hundredshàng trăm followingtiếp theo her,
140
364820
2526
bà tới Washington,
có hàng trăm người đi theo,
06:19
includingkể cả manynhiều congressmencongressmen
who had gottennhận in a carxe hơi
141
367346
2318
bao gồm nhiều nghị sĩ, đang ở trong xe
06:21
and drivenlái xe out about a miledặm outsideở ngoài of the citythành phố
142
369664
2908
và đã lái xe ra khỏi thành phố hàng dặm
06:24
to walkđi bộ in with her.
143
372572
1888
để đi bộ với bà.
06:26
(LaughterTiếng cười)
144
374460
2142
(Cười)
06:28
Now, I don't have 13 monthstháng
145
376602
3290
Bây giờ, tôi chẳng có 13 tháng
06:31
to walkđi bộ acrossbăng qua the countryQuốc gia.
146
379892
1642
để đi bộ xuyên quốc gia
06:33
I've got threesố ba kidstrẻ em who hateghét bỏ to walkđi bộ,
147
381534
2642
Tôi có 3 con ,
chúng không thích đi bộ,
06:36
and a wifengười vợ who, it turnslượt out,
148
384176
1402
và vợ tôi, hóa ra,
06:37
still hatesghét when I'm not there
149
385578
1898
vẫn ghét đi bộ khi không có tôi ở đó
06:39
for mysterioushuyền bí reasonslý do,
150
387476
1169
vì lý do bí ẩn,
06:40
so this was not an optionTùy chọn,
151
388645
1305
nên đây không phải sự lựa chọn,
06:41
but the questioncâu hỏi I askedyêu cầu,
152
389950
1160
nhưng câu hỏi mà tôi đã hỏi,
06:43
could we remixremix GrannyGranny D a bitbit?
153
391110
2548
chúng ta có thể làm khác Granny D một tẹo?
06:45
What about a walkđi bộ not of 3,200 milesdặm
154
393658
2132
Không phải đi bộ 3.200 dặm
06:47
but of 185 milesdặm acrossbăng qua NewMới HampshireHampshire
155
395790
3920
mà 185 dặm xuyên qua New Hampshire
06:51
in JanuaryTháng một?
156
399710
3604
vào tháng 1?
06:55
So on JanuaryTháng một 11,
157
403314
2226
Vì vậy, vào tháng 11,
06:57
the anniversaryngày kỷ niệm of Aaron'sAaron's deathtử vong,
158
405540
2886
ngày tưởng nhớ cái chết của Aaron,
07:00
we beganbắt đầu a walkđi bộ that endedđã kết thúc on JanuaryTháng một 24ththứ,
159
408426
3743
chúng tôi bắt đầu chuyến đi bộ
và kết thúc vào 24 tháng 1,
07:04
the day that GrannyGranny D was bornsinh ra.
160
412169
4346
ngày Granny D được sinh ra.
07:08
A totaltoàn bộ of 200 people joinedgia nhập us acrossbăng qua this walkđi bộ,
161
416515
4580
Tổng cộng có 200 người
tham gia chuyến đi bộ này,
07:13
as we wentđã đi from the very tophàng đầu to the
very bottomđáy of NewMới HampshireHampshire
162
421095
3774
khi chúng tôi đi từ đầu đến cuối New Hampshire
07:16
talkingđang nói about this issuevấn đề.
163
424869
2396
để nói về vấn đề này.
07:19
And what was astonishingkinh ngạc to me,
164
427265
1600
Và những gì làm tôi giật mình,
07:20
something I completelyhoàn toàn did not expectchờ đợi to find,
165
428865
2561
điều gì đó mà tôi hoàn toàn không nghĩ đến
07:23
was the passionniềm đam mê and angerSự phẫn nộ
166
431426
2595
là sự đam mê và sự giận dữ
07:26
that there was amongtrong số everyonetất cả mọi người
that we talkednói chuyện to about this issuevấn đề.
167
434021
5475
giữa những người tham gia
khi chúng tôi nói về vấn đề này.
07:31
We had foundtìm in a pollthăm dò ý kiến that 96 percentphần trăm of AmericansNgười Mỹ
168
439496
5106
Chúng tôi đã làm cuộc khảo sát
cho thấy 96 % người Mỹ
07:36
believe it importantquan trọng to reducegiảm the influenceảnh hưởng
169
444602
1839
cho rằng việc quan trọng là
giảm sự ảnh hưởng
07:38
of moneytiền bạc in politicschính trị.
170
446441
2246
của tiền trong chính trị.
07:40
Now politicianschính trị gia and punditshọc giả tell you,
171
448687
2016
Bây giờ, những nhà chính trị
và nhà phê bình nói với bạn,
07:42
there's nothing we can do about this issuevấn đề,
172
450703
1820
chúng tôi không thể làm gì với vấn đề này,
07:44
AmericansNgười Mỹ don't carequan tâm about it,
173
452523
1336
người Mỹ không quan tâm về điều đó,
07:45
but the reasonlý do for that is
174
453859
2296
nhưng có một lý do là
07:48
that 91 percentphần trăm of AmericansNgười Mỹ
175
456155
1854
91% người Mỹ
07:50
think there's nothing that can
be donelàm xong about this issuevấn đề.
176
458009
4522
nghĩ rằng chúng ta không thể
làm gì với vấn đề này.
07:54
And it's this gaplỗ hổng betweengiữa 96 and 91
177
462531
2822
Và chênh lệch là 96 và 91
07:57
that explainsgiải thích our politicschính trị of resignationtừ chức.
178
465353
2477
đã giải thích cho sự cam chịu chế độ chính trị.
07:59
I mean, after all, at leastít nhất 96 percentphần trăm of us
179
467830
2083
Ý tôi là, sau tất cả,
ít nhất là 96% chúng ta
08:01
wishmuốn we could flybay like SupermanSiêu nhân,
180
469913
1862
muốn bay như siêu nhân
08:03
but because at leastít nhất 91 percentphần trăm
of us believe we can't,
181
471775
3164
nhưng ít nhất 91% chúng ta lại tin rằng
chúng ta không thể,
08:06
we don't leapnhảy vọt off of tallcao buildingscác tòa nhà everymỗi time
182
474939
2666
chúng ta không nhảy ra khỏi nhà lầu mỗi lần
08:09
we have that urgethúc giục.
183
477605
1310
chúng ta muốn bay.
08:10
That's because we acceptChấp nhận our limitsgiới hạn,
184
478915
2006
Đó vì chúng ta chấp nhận giới hạn của mình,
08:12
and so too with this reformcải cách.
185
480921
2759
và cũng như vậy đối với cuộc tái thiết này.
08:15
But when you give people the sensegiác quan of hopemong,
186
483680
4293
Nhưng khi bạn cho họ một tia hy vọng,
08:19
you beginbắt đầu to thawlàm tan băng that
absolutetuyệt đối sensegiác quan of impossibilityimpossibility.
187
487973
6717
bạn bắt đầu đập tan ý nghĩ
" việc đó là không thể ".
08:26
As HarveyHarvey MilkSữa said, if you give 'emhọ hopemong,
188
494690
3615
Như Harvey Milk đã nói,
nếu bạn cho họ hy vọng,
08:30
you give 'emhọ a chancecơ hội, a way to think
189
498305
2715
bạn cho họ cơ hội, một cách nghĩ
08:33
about how this changethay đổi is possiblekhả thi.
190
501020
2089
rằng việc thay đổi là có khả thi.
08:35
HopeHy vọng.
191
503109
2851
Hy Vọng.
08:37
And hopemong is the one thing that we, Aaron'sAaron's friendsbạn bè,
192
505960
3570
Và hy vọng là một điều mà chúng ta
là bạn của Aaron,
08:41
failedthất bại him with, because we let him
193
509530
2997
đã làm anh ta thất vọng,
vì chúng ta đã khiến cậu ta
08:44
losethua that sensegiác quan of hopemong.
194
512527
5600
mất hy vọng.
08:50
I lovedyêu that boycon trai like I love my sonCon trai.
195
518127
3952
Tôi yêu cậu ấy như con trai tôi.
08:58
But we failedthất bại him.
196
526233
3969
Nhưng chúng ta đã làm cậu ta thất vọng,
09:02
And I love my countryQuốc gia,
197
530202
3588
Và tôi yêu đất nước của tôi,
09:05
and I'm not going to failThất bại that.
198
533790
2354
và tôi sẽ không ngừng lại.
09:08
I'm not going to failThất bại that.
199
536144
1172
Tôi sẽ không thất bại.
09:09
That sensegiác quan of hopemong, we're going to holdgiữ,
200
537316
3693
Hy vọng đó - chúng ta sẽ giữ nó,
09:13
and we're going to fightchiến đấu for,
201
541009
1466
và chúng ta sẽ chiến đấu vì nó,
09:14
howeverTuy nhiên impossibleKhông thể nào this battlechiến đấu looksnhìn.
202
542475
4700
cho dù cuộc chiến này trông có vẻ
bất khả thi.
09:19
What's nextkế tiếp?
203
547175
1294
Làm gì tiếp đây?
09:20
Well, we startedbắt đầu with this marchtháng Ba with 200 people,
204
548469
3161
Vâng, có 200 người tuần hành,
09:23
and nextkế tiếp yearnăm, there will be 1,000
205
551630
3402
năm tới, sẽ là 1.000
09:27
on differentkhác nhau routescác tuyến
206
555032
1639
ở lộ trình khác
09:28
that marchtháng Ba in the monththáng of JanuaryTháng một
207
556671
2510
một cuộc tuần hành vào tháng 1
09:31
and meetgặp in ConcordConcord to celebrateăn mừng this causenguyên nhân,
208
559181
3828
và gặp nhau ở Concord
để ăn mừng cho hoạt động này,
09:35
and then in 2016, before the primarysơ cấp,
209
563009
2560
và năm 2016, trước thời gian bầu cử,
09:37
there will be 10,000 who marchtháng Ba acrossbăng qua that statetiểu bang,
210
565569
2961
sẽ có 10.000 người
tham gia tuần hành qua bang này
09:40
meetinggặp gỡ in ConcordConcord to celebrateăn mừng this causenguyên nhân.
211
568530
3064
gặp nhau ở Concord để ăn mừng hoạt động này.
09:43
And as we have marchedhành quân, people around the countryQuốc gia
212
571594
2771
Và khi chúng ta tuần hành,
mọi người khắp nơi trên đất nước
09:46
have begunbắt đầu to say, "Can we do the sametương tự thing
213
574365
1858
nói rằng, "Chúng ta có thể tuần hành
giống như vậy
09:48
in our statetiểu bang?"
214
576223
1117
ở bang của chúng ta không?"
09:49
So we'vechúng tôi đã startedbắt đầu a platformnền tảng calledgọi là G.D. WalkersXe tập đi,
215
577340
2379
Như vậy chúng ta tạo ra một tuyên ngôn
gọi là G.D Walkers,
09:51
that is, GrannyGranny D walkersxe tập đi,
216
579719
1991
nghĩa là, người bộ hành Granny D,
09:53
and GrannyGranny D walkersxe tập đi acrossbăng qua the countryQuốc gia
217
581710
2127
và người bộ hành Granny D
đi vòng quanh đất nước
09:55
will be marchingdiễu hành for this reformcải cách. NumberSố one.
218
583837
3102
sẽ tuần hành cho cuộc tái thiết.
Đó là điều thứ nhất.
09:58
NumberSố two, on this marchtháng Ba,
219
586939
2280
Điều thứ hai, trong cuộc tuần hành này,
10:01
one of the foundersngười sáng lập of ThunderclapThunderclap, DavidDavid CascinoCascino,
220
589219
2792
một trong những nhà sáng lập
Thunderclap, David Cascino,
10:04
was with us,
221
592011
1619
đã đi với chúng tôi,
10:05
and he said, "Well what can we do?"
222
593630
1858
và anh ta hỏi , "Chúng ta có thể làm gì ?"
10:07
And so they developedđã phát triển a platformnền tảng,
223
595488
2329
Và như vậy họ đã xây dựng một diễn đàn,
10:09
which we are announcingthông báo todayhôm nay,
224
597817
1922
mà chúng tôi đang công bố hôm nay,
10:11
that allowscho phép us to pullkéo togethercùng với nhau voterscử tri
225
599739
2466
cho phép chúng ta
kéo các cử tri gần nhau hơn
10:14
who are committedcam kết to this ideaý kiến of reformcải cách.
226
602205
2678
những người góp ý vào cuộc tái thiết.
10:16
RegardlessBất kể of where you are,
227
604883
1146
Bất kể bạn đang ở đâu,
10:18
in NewMới HampshireHampshire or outsideở ngoài of NewMới HampshireHampshire,
228
606029
2652
trong New Hampshire
hay ngoài New Hampshire,
10:20
you can signký tên up and directlytrực tiếp be informedthông báo
229
608681
1910
bạn có thể đăng kí
và được thông báo trực tiếp
10:22
where the candidatesứng cử viên are on this issuevấn đề
230
610591
2988
những ứng cử viên của vấn đề này
đang ở đâu
10:25
so you can decidequyết định who to votebỏ phiếu for
231
613579
1640
nên bạn có thể quyết định bầu cho ai
10:27
as a functionchức năng of which is going
232
615219
2918
đảm nhiệm chức vụ mà
10:30
to make this possibilitykhả năng realthực.
233
618137
4468
sẽ biến điều khả thi trở thành hiện thực.
10:34
And then finallycuối cùng numbercon số threesố ba, the hardestkhó nhất.
234
622605
4072
Và cuối cùng, điều thứ ba, cái khó nhất.
10:38
We're in the agetuổi tác of the SuperSuper PACPAC.
235
626677
1823
Chúng ta trong thời đại của Super PAC.
10:40
IndeedThực sự yesterdayhôm qua, MerriamMerriam announcedđã thông báo
236
628500
2109
Thực ra, hôm qua,
Merriam thông báo
10:42
that Merriam-WebsterMerriam-Webster will have SuperSuper PACPAC as a wordtừ.
237
630609
4250
rằng Marriam - Webster sẽ đưa
Super Pac vào từ điển.
10:46
It is now an officialchính thức wordtừ in the dictionarytừ điển.
238
634859
3640
Bây giờ nó chính thức có mặt trong từ điển.
10:50
So on MayCó thể 1, akaaka MayCó thể Day,
239
638499
5395
Vào ngày 1 tháng 5 -
Ngày Quốc tế lao động,
10:55
we're going to try an experimentthí nghiệm.
240
643894
2787
chúng ta sẽ làm một phép thử
10:58
We're going to try a launchingtung ra
241
646681
1817
Chúng ta sẽ phát động
11:00
of what we can think of as a SuperSuper PACPAC
242
648498
2298
những gì chúng ta nghĩ về Super PAC
( Siêu Ủy ban hoạt động chính trị)
11:02
to endkết thúc all SuperSuper PACsPACs.
243
650796
3264
để kết thúc tất cả các Super PAC.
11:06
And the basiccăn bản way this workscông trinh is this.
244
654060
1800
Và cách cơ bản của công việc là cái này.
11:07
For the last yearnăm, we have been workingđang làm việc
245
655860
1772
Vào năm ngoái, chúng tôi đã làm việc
11:09
with analystsCác nhà phân tích and politicalchính trị expertsCác chuyên gia
246
657632
3720
với nhà phân tích và chuyên gia chính trị
11:13
to calculatetính toán, how much would it costGiá cả
247
661352
3332
để tính toán mất bao nhiêu chi phí
11:16
to winthắng lợi enoughđủ votesbình chọn in the UnitedVương StatesTiểu bang CongressQuốc hội Hoa Kỳ
248
664684
2422
để thắng đủ số phiếu bầu
trong Nghị viện Hoa Kỳ
11:19
to make fundamentalcăn bản reformcải cách possiblekhả thi?
249
667106
1820
để làm cuộc tái thiết diễn ra ?
11:20
What is that numbercon số? HalfMột nửa a billiontỷ? A billiontỷ?
250
668926
2802
Con số là gì ? nửa tỷ ? 1 tỷ ?
11:23
What is that numbercon số?
251
671728
1840
Con số là gì ?
11:25
And then whateverbất cứ điều gì that numbercon số is,
252
673568
2765
Cho dù con số là gì ,
11:28
we are going to kickstartkickstart, sortsắp xếp of,
253
676333
2105
chúng ta sẽ quyên góp kiểu đại chúng
11:30
because you can't use KickStarterKickStarter for politicalchính trị work,
254
678438
1931
vì bạn không thể dùng công ty huy động
vốn đại chúng cho việc chính trị
11:32
but anywaydù sao, kickstartkickstart, sortsắp xếp of,
255
680369
2771
nhưng dù sao, quyên góp, kiểu như
11:35
first a bottom-uptừ dưới lên campaignchiến dịch
256
683140
2356
bắt đầu chiến dịch từ dưới lên
11:37
where people will make smallnhỏ bé dollarđô la commitmentscam kết
257
685496
2980
nơi mọi người quyên góp vài đô la
11:40
contingentđội ngũ on reachingđạt very ambitioustham vọng goalsnhững mục tiêu,
258
688476
2962
để đạt được mục tiêu đầy tham vọng,
11:43
and when those goalsnhững mục tiêu have been reachedđạt được,
259
691438
2000
và khi đã đạt được những mục tiêu đó,
11:45
we will turnxoay to the largelớn dollarđô la contributorsngười đóng góp,
260
693438
4139
chúng tôi sẽ quay lại
người đã góp tiền lớn
11:49
to get them to contributeGóp phần to make it possiblekhả thi
261
697577
3382
và nhờ họ đóng góp để chúng ta có thể
11:52
for us to runchạy the kindloại of SuperSuper PACPAC necessarycần thiết
262
700959
3523
tổ chức những Super PAC cần thiết
11:56
to winthắng lợi this issuevấn đề,
263
704482
1342
để chiến thắng vấn đề này,
11:57
to changethay đổi the way moneytiền bạc influencesảnh hưởng politicschính trị,
264
705824
2894
để thay đổi cách tiền ảnh hưởng đến chính trị,
12:00
so that on NovemberTháng mười một 8,
265
708718
3771
ngày 8 tháng 11
12:04
which I discoveredphát hiện ra yesterdayhôm qua is the day
266
712489
2328
khi tôi nhận ra hôm qua là ngày
12:06
that AaronAaron would have been 30 yearsnăm old,
267
714817
3691
Aaron đáng lẽ đã tròn 30 tuổi,
12:10
on NovemberTháng mười một 8,
268
718508
2692
vào ngày 8 tháng 11,
12:13
we will celebrateăn mừng 218 representativesđại diện
269
721200
3539
chúng tôi ăn mừng 218 đại biểu
12:16
in the HouseNgôi nhà and 60 SenatorsThượng nghị sĩ
270
724739
2087
trong Nhà Trắng, và 60 nghị sĩ
12:18
in the UnitedVương StatesTiểu bang SenateThượng viện
271
726826
2021
ở trong Nghị Viện
12:20
who have committedcam kết to this ideaý kiến
272
728847
2293
những người đã cam kết với ý tưởng
12:23
of fundamentalcăn bản reformcải cách.
273
731140
1866
về vấn đề căn bản của cuộc tái thiết.
12:25
So last night, we heardnghe about wishesmong muốn.
274
733006
3762
Hôm qua, chúng tôi đã
nghe về những điều ước.
12:28
Here'sĐây là my wishmuốn.
275
736768
2088
Đây là điều ước của tôi.
12:30
MayCó thể one.
276
738856
3244
Cầu mong cho 1 người,
12:34
MayCó thể the idealslý tưởng of one boycon trai
277
742100
3383
Cầu mong cho ý tưởng của một cậu bé
12:37
uniteđoàn kết one nationquốc gia behindphía sau one criticalchỉ trích ideaý kiến
278
745483
4481
nhằm gắn kết một quốc gia
đằng sau một ý tưởng quan trọng
12:41
that we are one people,
279
749964
2461
rằng chúng ta là một dân tộc
12:44
we are the people who were promisedhứa hẹn a governmentchính quyền,
280
752425
3477
chúng ta là những người
đã được chính quyền hứa hẹn
12:47
a governmentchính quyền that was promisedhứa hẹn to be
281
755902
2129
một chính quyền được hứa sẽ
12:50
dependentphụ thuộc upontrên the people alonemột mình, the people,
282
758031
4721
chỉ vì con người,
chỉ con người mà thôi
12:54
who, as MadisonMadison told us,
283
762752
2849
mà như Medison đã nói,
12:57
meantý nghĩa not the richgiàu có more than the poornghèo nàn.
284
765601
3577
không phải người giàu hơn người nghèo.
13:01
MayCó thể one.
285
769178
2146
Cầu cho một người
13:03
And then mayTháng Năm you, mayTháng Năm you jointham gia this movementphong trào,
286
771324
4179
Và cầu cho bạn, cầu cho bạn
tham gia vào phong trào này
13:07
not because you're a politicianchính trị gia,
287
775503
2008
không phải vì bạn là chính trị gia
13:09
not because you're an expertchuyên gia,
288
777511
1616
không bởi vì bạn là chuyên gia,
13:11
not because this is your fieldcánh đồng,
289
779127
3292
không phải vì đây là lĩnh vực của bạn,
13:14
but because if you are,
290
782419
1680
nhưng bởi vì nếu bạn là,
13:16
you are a citizencông dân.
291
784099
3671
bạn là một công dân.
13:19
AaronAaron askedyêu cầu me that.
292
787770
3037
Aaron đã hỏi tôi như thế.
13:22
Now I've askedyêu cầu you.
293
790807
2855
Và tôi cũng vừa hỏi các bạn câu hỏi trên.
13:25
Thank you very much.
294
793662
1678
Cám ơn rất nhiều.
13:27
(ApplauseVỗ tay)
295
795340
8045
(Vỗ tay)
Translated by Vi Phan Thi
Reviewed by Hang Phan

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Lawrence Lessig - Legal activist
Lawrence Lessig has already transformed intellectual-property law with his Creative Commons innovation. Now he's focused on an even bigger problem: The US' broken political system.

Why you should listen

Lawyer and activist Lawrence Lessig spent a decade arguing for sensible intellectual property law, updated for the digital age. He was a founding board member of Creative Commons, an organization that builds better copyright practices through principles established first by the open-source software community.

In 2007, just after his last TED Talk, Lessig announced he was leaving the field of IP and Internet policy, and moving on to a more fundamental problem that blocks all types of sensible policy -- the corrupting influence of money in American politics.

In 2011, Lessig founded Rootstrikers, an organization dedicated to changing the influence of money in Congress. In his latest book, Republic, Lost, he shows just how far the U.S. has spun off course -- and how citizens can regain control. As The New York Times wrote about him, “Mr. Lessig’s vision is at once profoundly pessimistic -- the integrity of the nation is collapsing under the best of intentions --and deeply optimistic. Simple legislative surgery, he says, can put the nation back on the path to greatness.”

Read an excerpt of Lessig's new book, Lesterland >>

More profile about the speaker
Lawrence Lessig | Speaker | TED.com