TED2014
Tim Berners-Lee: A Magna Carta for the web
Tim Berners-Lee: Một hiến chương Magna Carta cho thế giới web
Filmed:
Readability: 3.4
1,149,270 views
Tim Berners-Lee đã phát minh ra World Wide Web cách đây 25 năm. Vì vậy, đáng để lắng nghe khi ông cảnh báo: Có một trận chiến phía trước. Tính trung lập của internet sẽ bị xói mòn, các bong bóng bộ lọc và các doanh nghiệp tập trung sẽ điều khiển tất cả, không gian mở của web sẽ bị đe doạ. Kết quả của trận chiến này đều tùy thuộc vào người dùng trong công cuộc giành quyền truy cập và mã nguồn mở. Câu hỏi đặt ra: chúng ta muốn có loại Internet nào?
Tim Berners-Lee - Inventor
Tim Berners-Lee invented the World Wide Web. He leads the World Wide Web Consortium (W3C), overseeing the Web's standards and development. Full bio
Tim Berners-Lee invented the World Wide Web. He leads the World Wide Web Consortium (W3C), overseeing the Web's standards and development. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
TED is 30.
0
895
1648
TED đã 30 tuổi.
00:14
The world wide web is celebrating this month
1
2543
2638
Thế giới Internet sẽ tổ chức
lần sinh nhật thứ 25
lần sinh nhật thứ 25
00:17
its 25th anniversary.
2
5181
2272
vào tháng này.
00:19
So I've got a question for you.
3
7453
2689
Vì vậy tôi có một câu hỏi cho các bạn.
00:22
Let's talk about the journey, mainly about the future.
4
10142
4824
Hãy nói về hành trình,
chủ yếu là trong tương lai
chủ yếu là trong tương lai
00:26
Let's talk about the state.
5
14966
1715
Hãy nói về thực trạng.
00:28
Let's talk about what sort of a web we want.
6
16681
2314
Hãy nói về loại web nào mà chúng ta muốn
00:30
So 25 years ago, then, I was working at CERN.
7
18995
3320
25 năm trước, tôi đang làm việc tại CERN
00:34
I got permission in the end after about a year
8
22315
2350
Tôi được nhận vào sau khoảng một năm
00:36
to basically do it as a side project.
9
24665
2632
cơ bản là làm việc này như một dự án phụ .
00:39
I wrote the code.
10
27297
1698
Tôi đã viết code.
00:40
I was I suppose the first user.
11
28995
2149
Tôi nghĩ
tôi là người dùng đầu tiên của www
tôi là người dùng đầu tiên của www
00:43
There was a lot of concern
12
31144
2543
Có rất nhiều sự quan ngại
00:45
that people didn't want to pick it up
13
33687
1519
mà mọi người không muốn đối mặt
00:47
because it would be too complicated.
14
35206
1824
bởi vì nó quá phức tạp.
00:49
A lot of persuasion, a lot of wonderful
15
37030
1719
Rất nhiều sự hợp tác giữa mọi người,
00:50
collaboration with other people,
16
38749
1710
đều rất thuyết phục, rất tuyệt vời,
00:52
and bit by bit, it worked.
17
40459
2429
và từng chút một, nó có hiệu quả.
00:54
It took off. It was pretty cool.
18
42888
1643
Nó thành công. Thật tuyệt vời.
00:56
And in fact, a few years later in 2000,
19
44531
3217
Trên thực tế, vài năm sau đó, năm 2000,
00:59
five percent of the world population
20
47748
4202
năm phần trăm dân số thế giới
01:03
were using the world wide web.
21
51950
1819
sử dụng world wide web.
01:05
In 2007, seven years later, 17 percent.
22
53769
2711
Trong năm 2007, bảy năm sau đó ,
17 phần trăm.
17 phần trăm.
01:08
In 2008, we formed the World Wide Web Foundation
23
56480
3340
Năm 2008, chúng tôi đã lập
Tổ chức World Wide Web Foundation
Tổ chức World Wide Web Foundation
01:11
partly to look at that
24
59820
1574
Một phần để giám sát nó
01:13
and worry about that figure.
25
61394
2850
và chăm lo cho nó
01:16
And now here we are in 2014,
26
64244
2059
Và giờ đây chúng ta đang ở năm 2014,
01:18
and 40 percent of the world
27
66303
2234
và có đến 40 phần trăm dân số thế giới
01:20
are using the world wide web, and counting.
28
68537
4016
đang sử dụng world wide web .
01:24
Obviously it's increasing.
29
72553
2002
Rõ ràng là nó đang ngày càng tăng trưởng.
01:26
I want you to think about both sides of that.
30
74555
3408
Tôi muốn bạn suy nghĩ về cả hai mặt đó.
01:29
Okay, obviously to anybody here at TED,
31
77963
2217
Được rồi, rõ ràng với ai hiện diện ở TED,
01:32
the first question you ask is, what can we do
32
80180
2983
câu hỏi đầu tiên bạn hỏi là,
chúng ta phải làm gì
chúng ta phải làm gì
01:35
to get the other 60 percent on board
33
83163
2056
để 60% kia cũng tham gia vào thế giới web
01:37
as quickly as possible?
34
85219
1320
càng nhanh càng tốt?
01:38
Lots of important things. Obviously
it's going to be around mobile.
it's going to be around mobile.
35
86539
2315
Nhiều thứ quan trọng
sẽ xoay quanh cái di động.
sẽ xoay quanh cái di động.
01:40
But also, I want you to think about the 40 percent,
36
88854
1980
Nhưng, tôi muốn bạn suy nghĩ về số 40%,
01:42
because if you're sitting there yourself
37
90834
1710
Vì nếu bạn ngồi đó tự mình
01:44
sort of with a web-enabled life,
38
92544
2626
hưởng một cuộc sống có web
01:47
you don't remember things anymore,
39
95170
1296
bạn không còn ghi nhớ nữa,
01:48
you just look them up,
40
96466
1714
bạn chỉ cần tra cứu,
01:50
then you may feel that it's been a success
41
98180
4083
sau đó bạn có thể cảm thấy rằng
đó là một thành công
đó là một thành công
01:54
and we can all sit back.
42
102263
1980
và chúng ta có thể hài lòng nghỉ ngơi
01:56
But in fact, yeah, it's been a success,
43
104243
3083
Nhưng trên thực tế, đúng,
nó là một thành công,
nó là một thành công,
01:59
there's lots of things, Khan Academy
44
107326
1946
có rất nhiều thứ, Khan Academy
02:01
for crying out loud, there's Wikipedia,
45
109272
2289
có thể kể đến, đó là Wikipedia,
02:03
there's a huge number of free e-books
46
111561
1817
có một lượng lớn sách điện tử miễn phí
02:05
that you can read online,
47
113378
1406
mà bạn có thể đọc trực tuyến,
02:06
lots of wonderful things for education,
48
114784
1768
những thứ tuyệt vời cho giáo dục,
02:08
things in many areas.
49
116552
1724
cho nhiều lĩnh vực khác nhau.
02:10
Online commerce has in some cases
50
118276
2402
Bán hàng qua mạng có khi
02:12
completely turned upside down the
way commerce works altogether,
way commerce works altogether,
51
120678
2791
đã đảo lộn hoàn toàn
ngành thương mại truyền thống,
ngành thương mại truyền thống,
02:15
made types of commerce available
52
123469
1555
các loại hình thương mại ra đời
02:17
which weren't available at all before.
53
125024
2326
mà trước đó chưa từng có bao giờ.
02:19
Commerce has been almost universally affected.
54
127350
3382
Ngành thương mại hầu như
đã bị ảnh hưởng toàn cầu.
đã bị ảnh hưởng toàn cầu.
02:22
Government, not universally affected,
55
130732
2267
Nhưng chính phủ hầu như
không bị ảnh hưởng,
không bị ảnh hưởng,
02:24
but very affected, and on a good day,
56
132999
2113
nhưng một ngày nào đó
lại bị ảnh hưởng lớn
lại bị ảnh hưởng lớn
02:27
lots of open data, lots of e-government,
57
135112
2968
hàng loạt các dữ liệu mở,
các chính phủ điện tử,
các chính phủ điện tử,
02:30
so lots of things which are visible
58
138080
2703
vì vậy hàng loạt thứ nhìn thấy được
02:32
happening on the web.
59
140783
1628
xuất hiện trên web.
02:34
Also, lots of things which are less visible.
60
142411
2111
Tương tự , rất nhiều thứ trở nên lu mờ
02:36
The healthcare, late at night when they're worried
61
144522
2403
Ngành chăm sóc sức khỏe,
cuối ngày, họ lo lắng về
cuối ngày, họ lo lắng về
02:38
about what sort of cancer
62
146925
1711
loại ung thư nào đó
02:40
somebody they care about might have,
63
148636
2125
mà một vài người họ quan tâm có thể bị,
02:42
when they just talk across the Internet to somebody
64
150761
5006
khi họ nói chuyện qua Internet
với người nào đó
với người nào đó
02:47
who they care about very much in another country.
65
155767
4509
người cũng đang rất lo lắng về ung thư
ở một đất nước khác
ở một đất nước khác
02:52
Those sorts of things are not, they're not out there,
66
160276
4219
Những thứ này không thuộc ngoại lệ,
02:56
and in fact they've acquired
a certain amount of privacy.
a certain amount of privacy.
67
164495
3220
và thực tế chúng đòi hỏi
một sự riêng tư nhất định.
một sự riêng tư nhất định.
02:59
So we cannot assume that part of the web,
68
167715
2784
Vì vậy, chúng ta không thể giả định rằng
một phần của web,
một phần của web,
03:02
part of the deal with the web,
69
170499
1091
một phần của các thỏa thuân liên quan tới web
03:03
is when I use the web,
70
171590
1436
là khi tôi sử dụng web
03:05
it's just a transparent, neutral medium.
71
173026
3390
nó chỉ là một môi trường minh bạch
trung lập.
trung lập.
03:08
I can talk to you over it without worrying
72
176416
2536
Tôi có thể không sợ gì khi nói với bạn về
03:10
about what we in fact now know is happening,
73
178952
2859
những gì chúng tôi
thực sự biết đang diễn ra
thực sự biết đang diễn ra
03:13
without worrying about the fact
74
181811
2450
mà không cần phải lo lắng về thực tế là
03:16
that not only will surveillance be happening
75
184261
1946
không chỉ sự giám sát diễn ra
03:18
but it'll be done by people who may abuse the data.
76
186207
3038
mà nó còn được thực hiện bởi những người
có thể lạm dụng các dữ liệu này.
có thể lạm dụng các dữ liệu này.
03:21
So in fact, something we realized,
77
189245
1206
Vì vậy trong thực tế, chúng tôi nhận ra
vài điều là,
vài điều là,
03:22
we can't just use the web,
78
190451
1409
chúng ta không thể chỉ sử dụng web,
03:23
we have to worry about
79
191860
1685
mà chúng ta còn phải lo lắng về
03:25
what the underlying infrastructure of the whole thing,
80
193545
3574
toàn bộ cơ sở hạ tầng của nó,
03:29
is it in fact of a quality that we need?
81
197119
4196
là nó có thực sự là thứ chất lượng
mà chúng ta cần?
mà chúng ta cần?
03:33
We revel in the fact that we
have this wonderful free speech.
have this wonderful free speech.
82
201315
4949
Chúng ta say sưa trong thực tế là ta
có thứ tự do ngôn luận tuyệt vời này.
có thứ tự do ngôn luận tuyệt vời này.
03:38
We can tweet, and oh, lots and lots of people
83
206264
3038
Chúng ta có thể tweet, và,
rất rất nhiều người
rất rất nhiều người
03:41
can see our tweets, except when they can't,
84
209302
2925
có thể nhìn thấy các dòng tweet
của chúng ta, ngoại trừ khi họ không thể,
của chúng ta, ngoại trừ khi họ không thể,
03:44
except when actually Twitter
is blocked from their country,
is blocked from their country,
85
212227
3351
ngoại trừ khi Twitter bị block ở nước họ,
03:47
or in some way the way we try to express ourselves
86
215578
3343
hoặc bằng cách nào đó,
chúng ta cố gắng biểu lộ suy nghĩ bản thân
chúng ta cố gắng biểu lộ suy nghĩ bản thân
03:50
has put some information
about the state of ourselves,
about the state of ourselves,
87
218921
2935
bằng cách đưa một vài thông tin
về chính quyền của chúng ta,
về chính quyền của chúng ta,
03:53
the state of the country we live in,
88
221856
1363
chính quyền ta đang sống,
03:55
which isn't available to anybody else.
89
223219
2484
thì sẽ không được nhìn thấy bởi
bất kỳ ai khác.
bất kỳ ai khác.
03:57
So we must protest and make sure
90
225703
2981
Vì vậy chúng tôi phải phải đối
và đảm bảo rằng
và đảm bảo rằng
04:00
that censorship is cut down,
91
228684
2124
sự kiểm duyệt phải được gỡ bỏ,
04:02
that the web is opened up
92
230808
1574
thế giới web phải được mở tự do
04:04
where there is censorship.
93
232382
2457
ở những nơi bị kiểm duyệt.
04:06
We love the fact that the web is open.
94
234839
2710
Chúng ta yêu sự thực là
thế giới web là mở.
thế giới web là mở.
04:09
It allows us to talk. Anybody can talk to anybody.
95
237549
2205
Nó cho phép ta trò chuyện. Bất kể ai cũng
có thể chuyện trò với bất cứ ai
có thể chuyện trò với bất cứ ai
04:11
It doesn't matter who we are.
96
239754
1838
Nó không quan tâm chúng ta là ai.
04:13
And then we join these big
97
241592
1337
Và ta được tham gia vào
04:14
social networking companies
98
242929
2653
các công ty mạng xã hội lớn này
04:17
which are in fact effectively built as silos,
99
245582
3362
,những công ty đã xây dựng như
những hầm chứa hữu hiệu trên thực tế,
những hầm chứa hữu hiệu trên thực tế,
04:20
so that it's much easier to talk to somebody
100
248944
1789
do đó sẽ dễ dàng hơn để
nói chuyện với ai đó
nói chuyện với ai đó
04:22
in the same social network
101
250733
1834
trong cùng một mạng xã hội
04:24
than it is to talk to somebody in a different one,
102
252567
2323
hơn là trò chuyện
trong một mạng xã hội khác,
trong một mạng xã hội khác,
04:26
so in fact we're sometimes limiting ourselves.
103
254890
4374
vì vậy thực tế đôi khi lại
giới hạn chúng ta.
giới hạn chúng ta.
04:31
And we also have, if you've read
the book about the filter bubble,
the book about the filter bubble,
104
259264
2926
Và chúng tôi cũng đã đọc được
cuốn sách về bong bóng bộ lọc
cuốn sách về bong bóng bộ lọc
04:34
the filter bubble phenomenon is that
105
262190
1968
hiện tượng bong bóng bộ lọc có nghĩa là
04:36
we love to use machines
106
264158
1802
chúng ta cần sử dụng các cỗ máy
04:37
which help us find stuff we like.
107
265960
2132
giúp ta tìm kiếm
các cụm từ chúng ta cần.
các cụm từ chúng ta cần.
04:40
So we love it when we're bathed in
108
268092
2342
Vì vậy khi ta đắm mình trong đó
ta sẽ thích nó
ta sẽ thích nó
04:42
what things we like to click on,
109
270434
1732
Chúng ta thích click vào những gì,
04:44
and so the machine automatically feeds us
110
272166
2160
thì cỗ máy sẽ tự động
cung cấp cho chúng ta
cung cấp cho chúng ta
04:46
the stuff that we like and we end up
111
274326
1484
kết quả mình muốn và ta sẽ
04:47
with this rose-colored spectacles view of the world
112
275810
4261
chỉ nhìn thấy quanh mình
một thế giới toàn màu hồng
một thế giới toàn màu hồng
04:52
called a filter bubble.
113
280071
2189
được gọi là một bong bóng bộ lọc.
04:54
So here are some of the things which maybe
114
282260
1943
Vì vậy có cái gì đó ở đây có lẽ
04:56
threaten the social web we have.
115
284203
3092
sẽ đe dọa tới các trang mạng xã hội
mà chúng ta đang có.
mà chúng ta đang có.
04:59
What sort of web do you want?
116
287295
1929
Vậy loại web nào mà chúng ta muốn?
05:01
I want one which is not
fragmented into lots of pieces,
fragmented into lots of pieces,
117
289224
3438
Điều tôi muốn là một thế giới web không
bị chia ra nhiều mảnh vụn nhỏ,
bị chia ra nhiều mảnh vụn nhỏ,
05:04
as some countries have been suggesting
118
292662
2183
giống như nhiều quốc gia đã từng đề nghị
05:06
they should do in reaction to recent surveillance.
119
294845
3100
như họ đã giám sát mạng trong
thời gian vừa qua.
thời gian vừa qua.
05:09
I want a web which has got, for example,
120
297945
3683
Tôi muốn một thế giới web phải là,
chẳng hạn như,
chẳng hạn như,
05:13
is a really good basis for democracy.
121
301628
2960
là một nền tảng thực sự tốt cho dân chủ.
05:16
I want a web where I can use healthcare
122
304588
4577
Tôi muốn một thế giới web nơi mà tôi
có thể sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe
có thể sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe
05:21
with privacy and where there's a lot
123
309165
1755
riêng tư và là một nơi
có thật nhiều
có thật nhiều
05:22
of health data, clinical data is available
124
310920
2170
dữ liệu về sức khỏe
dữ liệu bệnh án cho phép
dữ liệu bệnh án cho phép
05:25
to scientists to do research.
125
313090
1930
các nhà khoa học sử dụng để
nghiên cứu.
nghiên cứu.
05:27
I want a web where the other 60 percent
126
315020
3690
Tôi muốn có một thế giới web có hơn 60%
05:30
get on board as fast as possible.
127
318710
2340
người dùng được sử dụng tốc độ
nhanh nhất có thể.
nhanh nhất có thể.
05:33
I want a web which is such
a powerful basis for innovation
a powerful basis for innovation
128
321050
4618
Tôi muốn một thế giới web đóng vai trò là
một nền tảng mạnh mẽ cho các sáng kiến
một nền tảng mạnh mẽ cho các sáng kiến
05:37
that when something nasty happens,
129
325668
1383
khi có vấn đề nào đó xảy ra,
05:39
some disaster strikes, that we can respond
130
327051
2329
khi có thảm họa nào đó xảy ra
ta có thể phản ứng
ta có thể phản ứng
05:41
by building stuff to respond to it very quickly.
131
329380
3780
kịp thời bằng cách xây dựng
một đội phản ứng nhanh để đối phó với nó
một đội phản ứng nhanh để đối phó với nó
05:45
So this is just some of the things that I want,
132
333160
2930
Đó chỉ là vài điều mà tôi muốn,
05:48
from a big list, obviously it's longer.
133
336090
2436
nếu đưa ra danh sách dài,
chắc chắn sẽ nhiều hơn.
chắc chắn sẽ nhiều hơn.
05:50
You have your list.
134
338526
1241
Bạn có danh sách của bạn.
05:51
I want us to use this 25th anniversary
135
339767
2774
Tôi muốn chúng ta sử dụng lần
sinh nhật thứ 25 này
sinh nhật thứ 25 này
05:54
to think about what sort of a web we want.
136
342541
2993
để nghĩ về thế giới web theo
kiểu nào chúng ta muốn có.
kiểu nào chúng ta muốn có.
05:57
You can go to webat25.org
137
345534
1699
Bạn có thể vào trang webat25.org
05:59
and find some links.
138
347233
1003
và tìm thấy vài đường link.
06:00
There are lots of sites where people
139
348236
1056
Có rất nhiều trang web nơi mọi người
06:01
have started to put together a Magna Carta,
140
349292
2712
đã làm việc cùng nhau để soạn thảo
một đại hiến chương
một đại hiến chương
06:04
a bill of rights for the web.
141
352004
1526
một dự luật về quyền
thế giới web.
thế giới web.
06:05
How about we do that?
142
353530
1513
Chúng ta thực hiện như thế nào?
06:07
How about we decide, these are, in a way,
143
355043
4627
Chúng ta ra quyết định như thế nào,
đó là, ở một góc độ nào đó
đó là, ở một góc độ nào đó
06:11
becoming fundamental rights, the right
to communicate with whom I want.
to communicate with whom I want.
144
359670
3660
trở thành các quyền cơ bản, quyền được
trò chuyện với những người mà tôi muốn.
trò chuyện với những người mà tôi muốn.
06:15
What would be on your list for that Magna Carta?
145
363330
1958
Danh sách bạn muốn bổ sung
ở hiến chương này là gì?
ở hiến chương này là gì?
06:17
Let's crowdsource a Magna Carta
146
365288
2868
Hãy chung tay soạn thảo đại
hiến chương Magna Carta
hiến chương Magna Carta
06:20
for the web.
147
368156
2242
cho thế giới web.
06:22
Let's do that this year.
148
370398
2092
Hãy thực hiện nó trong năm nay.
06:24
Let's use the energy from the 25th anniversary
149
372490
3307
Hãy sử dụng năng lượng
của lần sinh nhật thứ 25 này
của lần sinh nhật thứ 25 này
06:27
to crowdsource a Magna Carta
150
375797
2612
để soạn thảo hiến chương Magna Carta
06:30
to the web. (Applause)
151
378409
1482
cho thế giới web
06:31
Thank you. And do me a favor, will you?
152
379891
4506
Cảm ơn các bạn.
Hãy cho tôi một đặc ân được chứ?
Hãy cho tôi một đặc ân được chứ?
06:36
Fight for it for me. Okay? Thanks.
153
384397
2566
Chiến đấu vì nó cho tôi.
Được không? Xin cảm ơn.
Được không? Xin cảm ơn.
06:38
(Applause)
154
386963
3987
ABOUT THE SPEAKER
Tim Berners-Lee - InventorTim Berners-Lee invented the World Wide Web. He leads the World Wide Web Consortium (W3C), overseeing the Web's standards and development.
Why you should listen
In the 1980s, scientists at CERN were asking themselves how massive, complex, collaborative projects -- like the fledgling LHC -- could be orchestrated and tracked. Tim Berners-Lee, then a contractor, answered by inventing the World Wide Web. This global system of hypertext documents, linked through the Internet, brought about a massive cultural shift ushered in by the new tech and content it made possible: AOL, eBay, Wikipedia, TED.com...
Berners-Lee is now director of the World Wide Web Consortium (W3C), which maintains standards for the Web and continues to refine its design. Recently he has envisioned a "Semantic Web" -- an evolved version of the same system that recognizes the meaning of the information it carries. He's the 3Com Founders Professor of Engineering in the School of Engineering with a joint appointment in the Department of Electrical Engineering and Computer Science at the Laboratory for Computer Science and Artificial Intelligence (CSAIL) at the MIT, where he also heads the Decentralized Information Group (DIG). He is also a Professor in the Electronics and Computer Science Department at the University of Southampton, UK.
Tim Berners-Lee | Speaker | TED.com