TED2006
Burt Rutan: The real future of space exploration
Burt Rutan: Tương lai thực sự của thám hiểm vũ trụ
Filmed:
Readability: 3.5
2,412,936 views
Trong cuộc nói chuyện nhiệt tình này, nhà thiết kế tàu không gian huyền thoại Burt Rutan chỉ trích chương trình không gian được tài trợ bởi chính phủ Mỹ bởi sự trì trệ và kêu gọi các doanh nghiệp để xây dựng lại những thứ mà NASA đã bỏ dỡ.
Burt Rutan - Aircraft engineer
In 2004, legendary spacecraft designer Burt Rutan won the $10M Ansari X-Prize for SpaceShipOne, the first privately funded craft to enter space twice in a two-week period. He's now collaborating with Virgin Galactic to build the first rocketship for space tourism. Full bio
In 2004, legendary spacecraft designer Burt Rutan won the $10M Ansari X-Prize for SpaceShipOne, the first privately funded craft to enter space twice in a two-week period. He's now collaborating with Virgin Galactic to build the first rocketship for space tourism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
I want to start off by saying, Houston, we have a problem.
0
0
5000
Tôi muốn bắt đầu bằng:
"Houston, chúng ta gặp rắc rối rồi".
"Houston, chúng ta gặp rắc rối rồi".
00:30
We're entering a second generation of no progress
1
5000
4000
Chúng ta đang bước vào thế hệ thứ hai
của sự ngừng tiến bộ
của sự ngừng tiến bộ
00:34
in terms of human flight in space. In fact, we've regressed.
2
9000
5000
trong việc bay vào không gian
của con người.
của con người.
Thực tế, chúng ta đang đi lùi.
00:39
We stand a very big chance of losing our ability to inspire our youth
3
14000
6000
Chúng ta đang đối mặt với nguy cơ đánh mất
đi khả năng truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ
đi khả năng truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ
00:45
to go out and continue this very important thing
4
20000
3000
để đứng ra và tiếp quản
công việc quan trọng này,
công việc quan trọng này,
công việc mà loài người chúng ta
đã luôn thực hiện.
đã luôn thực hiện.
00:48
that we as a species have always done.
5
23000
2000
00:50
And that is, instinctively we've gone out
6
25000
3000
Có nghĩa là, một cách bản năng,
chúng ta đã bước ra
chúng ta đã bước ra
00:53
and climbed over difficult places, went to more hostile places,
7
28000
6000
và vượt qua những khó khăn,
hướng tới những thách thức
hướng tới những thách thức
00:59
and found out later, maybe to our surprise, that that's the reason we survived.
8
34000
6000
và rồi ngạc nhiên nhận ra rằng
đó là lý do chúng ta tồn tại.
đó là lý do chúng ta tồn tại.
01:05
And I feel very strongly
9
40000
2000
Và tôi chắc chắn rằng
01:07
that it's not good enough for us to have generations of kids
10
42000
4000
nó sẽ không đủ nếu chúng ta
có một thế hệ trẻ
có một thế hệ trẻ
01:11
that think that it's OK to look forward to a better version
11
46000
4000
mà chúng chỉ biết trông chờ
vào một phiên bản tốt hơn
vào một phiên bản tốt hơn
01:15
of a cell phone with a video in it.
12
50000
3000
của một chiếc điện thoại di động
có hỗ trợ video.
có hỗ trợ video.
01:18
They need to look forward to exploration; they need to look forward to colonization;
13
53000
4000
Chúng cần trông đợi những cuộc thăm dò,
trông đợi quá trình khai phá không gian,
trông đợi quá trình khai phá không gian,
01:22
they need to look forward to breakthroughs.
14
57000
4000
chúng cần trông đợi vào những đột phá.
Chúng ta cần truyền cảm hứng cho chúng,
vì chúng sẽ dẫn dắt chúng ta
vì chúng sẽ dẫn dắt chúng ta
01:26
We need to inspire them, because they need to lead us
15
61000
4000
01:30
and help us survive in the future.
16
65000
3000
và giúp đỡ để chúng ta tồn tại
trong tương lai.
trong tương lai.
01:33
I'm particularly troubled that what NASA's doing right now with this new Bush doctrine
17
68000
6000
Tôi đặc biệt cảm thấy khó chịu
về những việc NASA đang làm
với học thuyết Bush
với học thuyết Bush
01:39
to -- for this next decade and a half -- oh shoot, I screwed up.
18
74000
6000
trong một và một nửa thập kỉ tiếp theo --
tôi tiêu rồi
tôi tiêu rồi
01:45
We have real specific instructions here not to talk about politics.
19
80000
5000
Chúng ta có những quy định đặc biệt ở đây
là không được nói về chính trị
là không được nói về chính trị
(Cười)
01:50
(Laughter)
20
85000
1000
01:51
What we're looking forward to is --
21
86000
3000
Những gì chúng ta đang mong đợi là
01:54
(Applause)
22
89000
1000
(Vỗ tay)
01:55
what we're looking forward to
23
90000
3000
Những gì chúng ta đang mong đợi
01:58
is not only the inspiration of our children,
24
93000
3000
không chỉ là cảm hứng của
thế hệ sau
thế hệ sau
02:01
but the current plan right now is not really even allowing
25
96000
5000
mà những kế hoạch hiện tại
thậm chí còn không cho phép
thậm chí còn không cho phép
02:06
the most creative people in this country -- the Boeing's and Lockheed's
26
101000
4000
những con người sáng tạo nhất
đất nước này - các kỹ sư không gian
đất nước này - các kỹ sư không gian
02:10
space engineers -- to go out and take risks and try new stuff.
27
105000
6000
của Boeing và Lockheed có thể mạo hiểm
và tìm kiếm những điều mới.
và tìm kiếm những điều mới.
02:16
We're going to go back to the moon ... 50 years later?
28
111000
6000
Chúng ta sẽ trở lại mặt trăng
... 50 năm sau đó?
... 50 năm sau đó?
02:22
And we're going to do it very specifically planned to not learn anything new.
29
117000
6000
Và chúng ta sẽ thực hiện nó
theo đúng như kế hoạch
theo đúng như kế hoạch
để không thể học thêm bất kì điều gì mới.
02:28
I'm really troubled by that. But anyway that's --
30
123000
4000
Tôi thực sự băn khoăn bởi điều này.
Nhưng dù thế nào thì đó là --
Nhưng dù thế nào thì đó là --
02:32
the basis of the thing that I want to share with you today, though,
31
127000
4000
cơ bản về những điều mà
tôi muốn chia sẻ với bạn hôm nay,
tôi muốn chia sẻ với bạn hôm nay,
nó trở lại với việc chúng ta
truyền cảm hứng cho người khác
truyền cảm hứng cho người khác
02:36
is that right back to where we inspire people
32
131000
4000
02:40
who will be our great leaders later.
33
135000
2000
những người sẽ lãnh đạo
chúng ta sau này
chúng ta sau này
02:42
That's the theme of my next 15 minutes here.
34
137000
4000
Đó sẽ là chủ đề cho
15 phút tiếp theo của tôi ở đây.
15 phút tiếp theo của tôi ở đây.
02:46
And I think that the inspiration begins when you're very young:
35
141000
4000
Và tôi nghĩ rằng cảm hứng
bắt đầu khi bạn còn rất trẻ:
bắt đầu khi bạn còn rất trẻ:
02:50
three-year-olds, up to 12-, 14-year-olds.
36
145000
4000
3 tuổi, cho đến 12, 14 tuổi.
02:54
What they look at is the most important thing.
37
149000
4000
Những gì lũ trẻ nhìn thấy
là điều quan trọng nhất.
là điều quan trọng nhất.
02:58
Let's take a snapshot at aviation.
38
153000
3000
Hãy cùng nhìn lại một chút
về ngành hàng không
về ngành hàng không
03:01
And there was a wonderful little short four-year time period
39
156000
3000
Đã từng có một khoảng thời gian
4 năm ngắn ngủi tuyệt vời
4 năm ngắn ngủi tuyệt vời
03:04
when marvelous things happened.
40
159000
3000
khi những thứ kì diệu xảy ra.
Nó bắt đầu vào năm 1908, khi anh em
nhà Wright bay trên bầu trời Paris,
nhà Wright bay trên bầu trời Paris,
03:07
It started in 1908, when the Wright brothers flew in Paris, and everybody said,
41
162000
4000
và mọi người bắt đầu nói:
03:11
"Ooh, hey, I can do that." There's only a few people that have flown
42
166000
4000
"Ồ, này, tôi có thể làm điều đó."
Chỉ vài người có thể bay vào đầu năm 1908.
Chỉ vài người có thể bay vào đầu năm 1908.
03:15
in early 1908. In four years, 39 countries had hundreds of airplanes,
43
170000
5000
Trong bốn năm, 39 quốc gia đã có
đến hàng trăm chiếc máy bay,
đến hàng trăm chiếc máy bay,
03:20
thousand of pilots. Airplanes were invented by natural selection.
44
175000
4000
và hàng ngàn phi công. Máy bay
đã được sáng chế theo chọn lọc tự nhiên.
đã được sáng chế theo chọn lọc tự nhiên.
03:24
Now you can say that intelligent design designs our airplanes of today,
45
179000
4000
Giờ ta có thể nói rằng bản thiết kế
ngày đó đã tạo ra máy bay ngày nay.
ngày đó đã tạo ra máy bay ngày nay.
03:28
but there was no intelligent design really designing those early airplanes.
46
183000
4000
nhưng đã không có
"thiết kế thông minh" nào
"thiết kế thông minh" nào
thực sự tạo ra
những chiếc máy bay thời đó.
những chiếc máy bay thời đó.
03:32
There were probably at least 30,000 different things tried,
47
187000
5000
Có ít nhất 30000 các mẫu
khác nhau đã được thử,
khác nhau đã được thử,
03:37
and when they crash and kill the pilot, don't try that again.
48
192000
4000
khi chúng lao xuống và giết chết phi công,
đừng dùng lại mẫu đó.
đừng dùng lại mẫu đó.
03:41
The ones that flew and landed OK
49
196000
3000
Các mẫu bay được lên và hạ cánh là OK,
chỉ vì không có
chỉ vì không có
phi công được đào tạo, những người
được định nghĩa là có chất lượng bay tốt.
được định nghĩa là có chất lượng bay tốt.
03:44
because there were no trained pilots
50
199000
1000
03:45
who had good flying qualities by definition.
51
200000
4000
Do đó ta, bằng rất nhiều nỗ lực,
trải qua hàng ngàn cuộc thử nghiệm
trải qua hàng ngàn cuộc thử nghiệm
03:49
So we, by making a whole bunch of attempts, thousands of attempts,
52
204000
5000
03:54
in that four-year time period, we invented the concepts
53
209000
3000
trong khoảng thời gian 4 năm,
ta đã tạo ra các ý tưởng
ta đã tạo ra các ý tưởng
03:57
of the airplanes that we fly today. And that's why they're so safe,
54
212000
3000
của máy bay hiện nay.
Và đó là lí mà chúng rất an toàn,
Và đó là lí mà chúng rất an toàn,
04:00
as we gave it a lot of chance to find what's good.
55
215000
4000
bởi chúng ta đã bỏ rất nhiều công sức
để tìm hiểu điều gì là phù hợp.
để tìm hiểu điều gì là phù hợp.
Nhưng điều đó vẫn chưa xảy ra
với tàu không gian
với tàu không gian
04:04
That has not happened at all in space flying.
56
219000
2000
Chỉ mới có 2 ý tưởng được thử nghiệm --
hai bởi người Mỹ và một bởi người Nga
hai bởi người Mỹ và một bởi người Nga
04:06
There's only been two concepts tried -- two by the U.S. and one by the Russians.
57
221000
4000
Vậy, ai đã được truyền cảm hứng
trong những năm tháng ấy?
trong những năm tháng ấy?
04:10
Well, who was inspired during that time period?
58
225000
2000
04:12
Aviation Week asked me to make a list of who I thought
59
227000
3000
Aviation Week đã đề nghị tôi lập ra
danh sách những người mà tôi nghĩ
danh sách những người mà tôi nghĩ
04:15
were the movers and shakers of the first 100 years of aviation.
60
230000
3000
là đã có những đột phá trong
100 năm đầu của ngành hàng không.
100 năm đầu của ngành hàng không.
04:18
And I wrote them down and I found out later that every one of them
61
233000
4000
Và tôi đã liệt kê họ ra và sau đó
phát hiện ra rằng tất cả bọn họ
phát hiện ra rằng tất cả bọn họ
04:22
was a little kid in that wonderful renaissance of aviation.
62
237000
7000
đều chỉ mới là những cậu bé trong
thời kỳ phục hưng đó của ngành hàng không.
thời kỳ phục hưng đó của ngành hàng không.
Những việc xảy ra khi tôi còn nhỏ là --
cũng là những việc khá là "nặng đô"
cũng là những việc khá là "nặng đô"
04:29
Well, what happened when I was a little kid was -- some pretty heavy stuff too.
63
244000
4000
04:33
The jet age started: the missile age started. Von Braun was on there
64
248000
5000
Kỉ nguyên của máy bay phản lực
và tên lửa bắt đầu. Von Braun đã ở trên đó
và tên lửa bắt đầu. Von Braun đã ở trên đó
chỉ ra cách để lên sao Hỏa --
nó xảy ra trước cả vệ tinh Sputnik.
nó xảy ra trước cả vệ tinh Sputnik.
04:38
showing how to go to Mars -- and this was before Sputnik.
65
253000
2000
04:40
And this was at a time when Mars was a hell of a lot more interesting
66
255000
4000
Tại thời điểm mà sao Hỏa vẫn còn là
một nơi thú vị hơn nhiều so với bây giờ.
một nơi thú vị hơn nhiều so với bây giờ.
04:44
than it is now. We thought there'd be animals there;
67
259000
2000
Chúng ta đã nghĩ là có
động vật trên đó;
động vật trên đó;
04:46
we knew there were plants there; the colors change, right?
68
261000
4000
ta biết có cây cối trên đó
vì có sự thay đổi màu sắc,
vì có sự thay đổi màu sắc,
đúng không?
04:50
But, you know, NASA screwed that up because they've sent these robots
69
265000
3000
Nhưng NASA đã làm hỏng việc
do họ đã gửi robot lên đó
do họ đã gửi robot lên đó
04:53
and they've landed it only in the deserts.
70
268000
3000
và chúng chỉ đều đáp xuống sa mạc.
04:56
(Laughter)
71
271000
4000
(Cười)
05:00
If you look at what happened -- this little black line is as fast as man ever flew,
72
275000
7000
Nếu bạn nhìn vào những gì đã xảy ra --
Đường màu đen tượng trưng cho tốc độ bay
nhanh nhất mà con người đạt được
nhanh nhất mà con người đạt được
05:07
and the red line is top-of-the-line military fighters
73
282000
3000
Đường màu đỏ là tốc độ
nhanh nhất của máy bay quân sự
nhanh nhất của máy bay quân sự
05:10
and the blue line is commercial air transport.
74
285000
3000
và đường màu xanh là của
máy bay thương mại
máy bay thương mại
Như bạn thấy, họ đã có một bước đột phá
trong khi tôi còn là một đứa nhóc --
trong khi tôi còn là một đứa nhóc --
05:13
You notice here's a big jump when I was a little kid --
75
288000
2000
05:15
and I think that had something to do with giving me the courage
76
290000
4000
Và tôi nghĩ là nó đã động viên tôi
05:19
to go out and try something that other people weren't having the courage to try.
77
294000
5000
để làm những điều mà
người khác không dám làm.
người khác không dám làm.
05:24
Well, what did I do when I was a kid?
78
299000
2000
Tôi đã làm gì khi tôi còn là đứa trẻ?
Tôi không chơi xe Hotrods, không có
các cô gái trẻ, không nhảy nhót
các cô gái trẻ, không nhảy nhót
05:26
I didn't do the hotrods and the girls and the dancing
79
301000
3000
05:29
and, well, we didn't have drugs in those days. But I did competition model airplanes.
80
304000
5000
và thời đó cũng không có thuốc phiện.
Nhưng tôi đã thi thiết kế các mô hình
máy bay.
máy bay.
Tôi đã dành khoảng 7 năm
trong cuộc chiến tranh Việt Nam
trong cuộc chiến tranh Việt Nam
05:34
I spent about seven years during the Vietnam War
81
309000
2000
05:36
flight-testing airplanes for the Air Force.
82
311000
3000
để bay thử các máy bay cho Không Lực.
Sau đó, tôi tham gia và vui vẻ
chế tạo các loại máy bay
chế tạo các loại máy bay
05:39
And then I went in and I had a lot of fun building airplanes
83
314000
2000
05:41
that people could build in their garages.
84
316000
3000
mà người khác hoàn toàn có thể
chế tạo trong nhà xe của họ.
chế tạo trong nhà xe của họ.
05:44
And some 3,000 of those are flying. Of course, one of them
85
319000
3000
Và hiện nay, có khoảng 3000 chiếc
đang được sử dụng. Một trong số đó
đang được sử dụng. Một trong số đó
05:47
is around the world Voyager. I founded another company in '82,
86
322000
4000
là chiếc Voyager-vòng-quanh-thế-giới.
Tôi đã thành lập một công ty khác năm 82,
Tôi đã thành lập một công ty khác năm 82,
05:51
which is my company now.
87
326000
2000
Đó chính là là công ty của tôi bây giờ.
05:53
And we have developed more than one new type of airplane every year since 1982.
88
328000
7000
Từ năm 82, chúng tôi đã luôn cho ra
ít nhất một loại máy bay mới vào mỗi năm.
ít nhất một loại máy bay mới vào mỗi năm.
Và tôi không thể ho các bạn thấy
được hết với biểu đồ này.
được hết với biểu đồ này.
06:00
And there's a lot of them that I actually can't show you on this chart.
89
335000
4000
06:04
The most impressive airplane ever, I believe, was designed
90
339000
4000
Chiếc máy bay ấn tượng nhất,
đối với tôi, đã được thiết kế
đối với tôi, đã được thiết kế
06:08
only a dozen years after the first operational jet.
91
343000
4000
chỉ 12 năm sau khi chiếc máy bay phản lực
đầu tiên được đưa vào hoạt động
đầu tiên được đưa vào hoạt động
06:12
Stayed in service till it was too rusty to fly, taken out of service.
92
347000
4000
Nó đã phục vụ cho đến khi
trở nên quá rỉ sét để bay.
trở nên quá rỉ sét để bay.
06:16
We retreated in '98 back to something that was developed in '56. What?
93
351000
7000
Vào năm 98, chúng tôi đã quay lại
sử dụng một thứ được phát triển năm 56.
sử dụng một thứ được phát triển năm 56.
Bạn có tin được không?
06:23
The most impressive spaceship ever, I believe,
94
358000
3000
Chiếc tàu vũ trụ ấn tượng nhất, theo tôi,
06:26
was a Grumman Lunar Lander. It was a -- you know, it landed on the moon,
95
361000
5000
là một bộ phận đáp kiểu Grumman Lunar.
Nó -- như bạn biết, đã hạ cánh xuống và
Nó -- như bạn biết, đã hạ cánh xuống và
cất cánh khỏi mặt trăng mà
không cần bất kì nhân viên hỗ trợ nào --
không cần bất kì nhân viên hỗ trợ nào --
06:31
take off of the moon, didn't need any maintenance guys --
96
366000
2000
06:33
that's kind of cool.
97
368000
2000
nó tuyệt lắm.
Chúng ta đã đánh mất khả năng đó.
Chúng ta đã bỏ phế nó năm 72.
Chúng ta đã bỏ phế nó năm 72.
06:35
We've lost that capability. We abandoned it in '72.
98
370000
3000
06:38
This thing was designed three years after Gagarin first flew in space in 1961.
99
373000
5000
Thứ này được thiết kế chỉ 3 năm sau khi
Gagarin lần đầu bay vào vũ trụ năm 1961.
Gagarin lần đầu bay vào vũ trụ năm 1961.
06:43
Three years, and we can't do that now. Crazy.
100
378000
5000
Đã chỉ mất 3 năm, và bây giờ thì chúng ta
lại không thể làm được. Điên rồ thật.
lại không thể làm được. Điên rồ thật.
06:48
Talk very briefly about innovation cycles, things that grow,
101
383000
5000
Nói ngắn gọn về chu kỳ đổi mới:
những thứ mới mọc lên,
những thứ mới mọc lên,
06:53
have a lot of activity; they die out when they're replaced by something else.
102
388000
4000
được sử dụng nhiều, rồi chúng trở thành
lỗi thời khi có một thứ khác thay thế.
lỗi thời khi có một thứ khác thay thế.
06:57
These things tend to happen every 25 years.
103
392000
3000
Chu kỳ này thường
lặp lại mỗi 25 năm.
lặp lại mỗi 25 năm.
07:00
40 years long, with an overlap. You can put that statement
104
395000
4000
40 năm dài, với một sự trùng lặp.
Bạn có thể nhìn thấy điều đó
Bạn có thể nhìn thấy điều đó
07:04
on all kinds of different technologies. The interesting thing --
105
399000
3000
trong tất cả các lĩnh vực công nghệ.
Điều thú vị ở đây --
Điều thú vị ở đây --
07:07
by the way, the speed here, excuse me, higher-speed travel
106
402000
3000
sẵn tiện, nói về tốc độ,
du lịch tốc độ nhanh
du lịch tốc độ nhanh
07:10
is the title of these innovation cycles. There is none here.
107
405000
6000
đang là tiêu để của những chu kỳ đổi mới.
Nhưng ở đây lại không có sự đổi mới nào.
Nhưng ở đây lại không có sự đổi mới nào.
07:16
These two new airplanes are the same speed as the DC8 that was done in 1958.
108
411000
8000
Hai chiếc máy bay mới
hiện nay có tốc độ
hiện nay có tốc độ
chỉ ngang bằng với chiếc DC8
được hoàn thành năm 1958.
được hoàn thành năm 1958.
07:24
Here's the biggie, and that is, you don't have innovation cycles
109
419000
3000
Và quan trọng là ở đó, bạn sẽ không có
một chu kỳ đổi mới nào
một chu kỳ đổi mới nào
07:27
if the government develops and the government uses it.
110
422000
3000
nếu chỉ có chính phủ
phát triển và sử dụng nó.
phát triển và sử dụng nó.
07:30
You know, a good example, of course, is the DARPA net.
111
425000
4000
Một ví dụ cho thấy là mạng DARPA.
07:34
Computers were used for artillery first, then IRS.
112
429000
3000
Máy tính ban đầu được dùng cho
pháo binh, sau đó cho IRS.
pháo binh, sau đó cho IRS.
Nhưng sau khi giao cho chúng ta,
07:37
But when we got it, now you have all the level of activity,
113
432000
3000
nó đã được cải tiến để có tất cả
giá trị sử dụng và lợi ích như hiện nay.
giá trị sử dụng và lợi ích như hiện nay.
07:40
all the benefit from it. Private sector has to do it.
114
435000
4000
Công việc này phải được
tư nhân thực hiện.
tư nhân thực hiện.
07:44
Keep that in mind. I put down innovation --
115
439000
3000
Hãy ghi nhớ điều đó.
Tôi ghi nhận sự đổi mới --
Tôi ghi nhận sự đổi mới --
Tôi tìm kiếm sự đổi
mới trong ngành không gian.
mới trong ngành không gian.
07:47
I've looked for innovation cycles in space; I found none.
116
442000
3000
nhưng không thấy gì cả.
07:50
The very first year, starting when Gagarin went in space,
117
445000
4000
Trong năm đầu tiên kể từ
khi Gararin bay vào vũ trụ,
khi Gararin bay vào vũ trụ,
07:54
and a few weeks later Alan Shepherd, there were five manned
118
449000
3000
và vài tuần sau đó là Alan Shepherd,
đã có tổng cộng 5 chuyến bay
đã có tổng cộng 5 chuyến bay
07:57
space flights in the world -- the very first year.
119
452000
3000
có người lái vào không gian
-- chỉ trong năm đầu tiên.
-- chỉ trong năm đầu tiên.
08:00
In 2003, everyone that the United States sent to space was killed.
120
455000
9000
Vào năm 2003, tất cả những người
được Mỹ gửi vào không gian đều chết.
được Mỹ gửi vào không gian đều chết.
08:09
There were only three or four flights in 2003.
121
464000
2000
Chỉ có khoảng ba, bốn
chuyến bay vào năm 2003.
chuyến bay vào năm 2003.
08:11
In 2004, there were only two flights: two Russian Soyuz flights
122
466000
7000
Vào năm 2004, chỉ có hai chuyến bay:
hai tàu vũ trụ Soyuz của Nga bay
hai tàu vũ trụ Soyuz của Nga bay
lên trạm vũ trụ quốc tế có người. Và tôi
cùng với nhóm của mình gồm vài chục người.
cùng với nhóm của mình gồm vài chục người.
08:18
to the international manned station. And I had to fly three in Mojave
123
473000
4000
08:22
with my little group of a couple dozen people
124
477000
2000
đã phải gửi lên thêm 3 người ở Mojave.
08:24
in order to get to a total of five,
125
479000
2000
để có được tổng cộng là năm.
08:26
which was the number the same year back in 1961.
126
481000
5000
Đó cũng chính là số người
được gửi lên năm 1961.
được gửi lên năm 1961.
Không có sự tăng thêm nào,
08:31
There is no growth. There's no activity. There's no nothing.
127
486000
5000
không có bất kì hoạt động nào,
chẳng có gì hết.
chẳng có gì hết.
Đây là một bức ảnh được
chụp từ tàu SpaceShipOne.
chụp từ tàu SpaceShipOne.
08:36
This is a picture here taken from SpaceShipOne.
128
491000
3000
Còn bức này được chụp từ quỹ đạo.
08:39
This is a picture here taken from orbit.
129
494000
2000
08:41
Our goal is to make it so that you can see this picture and really enjoy that.
130
496000
6000
Mục tiêu chúng tôi là cho phép
bạn có thể nhìn thấy những bức ảnh
bạn có thể nhìn thấy những bức ảnh
và thật sự thưởng thức nó.
Chúng tôi đã làm được điều đó trong các
chuyến bay không hết một vòng quỹ đạo.
chuyến bay không hết một vòng quỹ đạo.
08:47
We know how to do it for sub-orbital flying now, do it safe enough --
131
502000
4000
làm nó đủ an toàn --
08:51
at least as safe as the early airlines -- so that can be done.
132
506000
4000
ít nhất là an toàn như các máy bay ở
buổi đầu -- để nó có thể được thực hiện.
buổi đầu -- để nó có thể được thực hiện.
08:55
And I think I want to talk a little bit about why we had the courage
133
510000
5000
Và tôi nghĩ là tôi muốn chia sẽ một chút
về lý do đã cho tôi động lực
về lý do đã cho tôi động lực
09:00
to go out and try that as a small company.
134
515000
7000
để đứng dậy và thực hiện nó
dù chỉ mới là một công ty nhỏ.
dù chỉ mới là một công ty nhỏ.
09:07
Well, first of all, what's going to happen next?
135
522000
3000
Vậy, đầu tiên, cái gì sẽ xảy ra tiếp theo?
09:10
The first industry will be a high volume, a lot of players.
136
525000
4000
Ngành công nghiệp đầu tiên sẽ chiếm một
tỷ trọng lớn, với rất nhiều người chơi.
tỷ trọng lớn, với rất nhiều người chơi.
09:14
There's another one announced just last week.
137
529000
3000
Có một thông báo khác vào tuần trước.
09:17
And it will be sub-orbital. And the reason it has to be sub-orbital
138
532000
6000
Và đó sẽ là ngành công nghiệp bay dưới
quỹ đạo. Và lý do mà nó phải là, là do
quỹ đạo. Và lý do mà nó phải là, là do
09:23
is, there is not solutions for adequate safety
139
538000
3000
không có một giải pháp để đảm bảo an toàn
trong việc đưa công chúng lên quỹ đạo.
trong việc đưa công chúng lên quỹ đạo.
09:26
to fly the public to orbit. The governments have been doing this --
140
541000
5000
Các chính phủ -- ba chính phủ đã
làm công việc này trong vòng 45 năm.
làm công việc này trong vòng 45 năm.
09:31
three governments have been doing this for 45 years,
141
546000
2000
09:33
and still four percent of the people that have left the atmosphere have died.
142
548000
4000
và tỉ lệ người chết khi rời khỏi
bầu khí quyển vẫn là 4%.
bầu khí quyển vẫn là 4%.
09:37
That's -- You don't want to run a business with that kind of a safety record.
143
552000
5000
Nó thật là -- Bạn sẽ không muốn
làm ăn với một chỉ số an toàn như vậy.
làm ăn với một chỉ số an toàn như vậy.
09:42
It'll be very high volume; we think 100,000 people will fly by 2020.
144
557000
6000
Nó sẽ chiếm tỷ trọng lớn; chúng tôi nghĩ
là sẽ có 100000 người bay vào năm 2020.
là sẽ có 100000 người bay vào năm 2020.
09:48
I can't tell you when this will start,
145
563000
2000
Tôi không thể nói khi nào
nó sẽ bắt đầu,
nó sẽ bắt đầu,
09:50
because I don't want my competition to know my schedule.
146
565000
3000
bởi vì tôi không muốn các đối thủ
biết được kế hoạch của mình.
biết được kế hoạch của mình.
09:53
But I think once it does, we will find solutions,
147
568000
5000
Nhưng một khi mà nó bắt đầu,
chúng ta sẽ giải quyết được các vấn đề,
chúng ta sẽ giải quyết được các vấn đề,
09:58
and very quickly, you'll see those resort hotels in orbit.
148
573000
3000
và nhanh thôi, bạn sẽ thấy những
khu nghĩ dưỡng ở trên quỹ đạo.
khu nghĩ dưỡng ở trên quỹ đạo.
10:01
And that real easy thing to do, which is a swing around the moon
149
576000
3000
Và một điều dễ dàng thực hiện,
đó là bay vòng qua mặt trăng
đó là bay vòng qua mặt trăng
10:04
so you have this cool view. And that will be really cool.
150
579000
4000
để có được cảnh quan tuyệt vời này.
Chắn chắn nó sẽ rất tuyệt.
Chắn chắn nó sẽ rất tuyệt.
10:08
Because the moon doesn't have an atmosphere --
151
583000
2000
Bởi vì mặt trăng không có bầu khí quyển --
10:10
you can do an elliptical orbit and miss it by 10 feet if you want.
152
585000
3000
Bạn có thể bay theo quỹ đão elip
và cách mặt đất chỉ 10 feet nếu muốn.
và cách mặt đất chỉ 10 feet nếu muốn.
10:13
Oh, it's going to be so much fun.
153
588000
2000
Ôi, chắc sẽ tuyệt lắm.
10:15
(Laughter)
154
590000
2000
(Cười)
10:17
OK. My critics say, "Hey, Rutan's just spending
155
592000
4000
Được rồi, các nhà phê bình của tôi nói:
"Này, Rutan chỉ đang tiêu tiền của
"Này, Rutan chỉ đang tiêu tiền của
10:21
a lot of these billionaires' money for joyrides for billionaires.
156
596000
5000
các tỷ phú để tạo ra các
chuyến đi ăn chơi dành cho tỷ phú.
chuyến đi ăn chơi dành cho tỷ phú.
10:26
What's this? This is not a transportation system; it's just for fun."
157
601000
5000
Cái gì đây? Đó không phải một hệ thống
giao thông, nó chỉ để cho vui thôi."
giao thông, nó chỉ để cho vui thôi."
Tôi đã từng bị điều này làm phiền,
nhưng sau đó tôi suy nghĩ lại,
nhưng sau đó tôi suy nghĩ lại,
10:31
And I used to be bothered by that, and then I got to thinking,
158
606000
3000
10:34
well, wait a minute. I bought my first Apple computer in 1978
159
609000
5000
đợi chút, tôi mua máy tính Apple
lần đầu tiên năm 1978
lần đầu tiên năm 1978
10:39
and I bought it because I could say, "I got a computer at my house and you don't.
160
614000
6000
và tôi đã mua nó để có thể nói:
"Tôi có máy tính còn anh thì không",
"Tôi có máy tính còn anh thì không",
10:45
'What do you use it for?' Come over. It does Frogger." OK.
161
620000
5000
"Anh dùng nó để làm gì?",
"Tôi chơi Frogger."
"Tôi chơi Frogger."
10:50
(Laughter)
162
625000
1000
(Tiếng cười)
10:51
Not the bank's computer or Lockheed's computer,
163
626000
3000
Không như các máy tính
của ngân hàng hay của Lookheed,
của ngân hàng hay của Lookheed,
10:54
but the home computer was for games.
164
629000
3000
máy tính ở nhà đã được
dùng để chơi game.
dùng để chơi game.
10:57
For a whole decade it was for fun -- we didn't even know what it was for.
165
632000
4000
Trong cả một thế kỉ, máy tính
chỉ dùng để mua vui --
chỉ dùng để mua vui --
chúng ta còn không biết
phải làm gì với nó.
phải làm gì với nó.
11:01
But what happened, the fact that we had this big industry,
166
636000
4000
Vậy điều gì đã xảy ra?
Ngành công nghiệp máy tính
đã trở nên lớn mạnh,
đã trở nên lớn mạnh,
11:05
big development, big improvement and capability and so on,
167
640000
4000
sự phát triển nhanh chóng,
kèm theo những đột phá
kèm theo những đột phá
và những khả năng to lớn.
11:09
and they get out there in enough homes -- we were ripe for a new invention.
168
644000
5000
Và máy tính đã có mặt ở mọi nhà --
đây là thời điểm hoàn hảo
cho một phát minh mới.
cho một phát minh mới.
Và nhà phát minh đó đang
ở trong buổi gặp này.
ở trong buổi gặp này.
11:14
And the inventor is in this audience.
169
649000
2000
11:16
Al Gore invented the Internet and because of that,
170
651000
4000
Al Gore đã phát minh ra Internet và do đó,
11:20
something that we used for a whole year -- excuse me --
171
655000
3000
một thứ ta đã dùng trong
cả một năm -- xin lỗi --
cả một năm -- xin lỗi --
11:23
a whole decade for fun, became everything -- our commerce, our research,
172
658000
6000
cả một thế kỉ chỉ để mua vui,
đã trở thành mọi thứ của chúng ta --
đã trở thành mọi thứ của chúng ta --
tài chính, nghiên cứu, liên lạc, ...
11:29
our communication and, if we let the Google guys
173
664000
4000
Nếu ta để cho anh bạn Google thong thả
suy nghĩ thì sẽ có thêm hàng tá thứ nữa
suy nghĩ thì sẽ có thêm hàng tá thứ nữa
11:33
think for another couple weekends, we can add a dozen more things to the list. (Laughter)
174
668000
4000
để thêm vào danh sách. (Cười)
11:37
And it won't be very long before you won't be able to convince kids
175
672000
3000
Và không lâu nữa đâu,
bạn sẽ không thể nối dối với con bạn
bạn sẽ không thể nối dối với con bạn
11:40
that we didn't always have computers in our homes.
176
675000
5000
rằng bố mẹ đã không phải lúc nào
cũng có máy tính trong nhà.
cũng có máy tính trong nhà.
11:45
So fun is defendable.
177
680000
3000
Vậy, thú vui của bọn nhóc đã được bảo vệ.
11:48
OK, I want to show you kind of a busy chart,
178
683000
5000
OK, Tôi muốn cho các bạn thấy
một sơ đồ khá là phức tạp,
một sơ đồ khá là phức tạp,
11:53
but in it is my prediction with what's going to happen.
179
688000
3000
nhưng nó là dự đoán của tôi
về những thứ sắp xảy ra.
về những thứ sắp xảy ra.
11:56
And in it also brings up another point, right here.
180
691000
4000
Và nó còn cho thấy một điều nữa,
ngay ở đây.
ngay ở đây.
12:00
There's a group of people that have come forward --
181
695000
4000
Có một số người đã bước lên
12:04
and you don't know all of them -- but the ones that have come forward
182
699000
3000
bạn không biết tất cả bọn họ --
nhưng những người đó
nhưng những người đó
12:07
were inspired as young children, this little three- to 15-year-old age,
183
702000
7000
đã nhận được cảm hứng khi còn nhỏ.
Một đứa nhóc chỉ từ 3 đến 15 tuổi,
Một đứa nhóc chỉ từ 3 đến 15 tuổi,
12:14
by us going to orbit and going to the moon here,
184
709000
3000
đã có được động lực và đi lên mặt trăng,
ngay tại đây,
ngay tại đây,
12:17
right in this time period.
185
712000
2000
trong khoảng thời gian này.
12:19
Paul Allen, Elan Musk, Richard Branson, Jeff Bezos, the Ansari family,
186
714000
10000
Paul Allen, Elan Musk, Richard Branson,
Jeff Bezos, gia đình Ansari,
Jeff Bezos, gia đình Ansari,
12:29
which is now funding the Russians' sub-orbital thing,
187
724000
5000
gia đình mà hiện đăng tài trợ cho chương
trình bay dưới quỹ đạo của người Nga,
trình bay dưới quỹ đạo của người Nga,
12:34
Bob Bigelow, a private space station, and Carmack.
188
729000
4000
Bob Bigelow, một trạm không gian tư nhân,
và Carmack.
và Carmack.
12:38
These people are taking money and putting it in an interesting area,
189
733000
6000
Đó là những người đang đặt tiền
vào một lĩnh vực thú vị,
vào một lĩnh vực thú vị,
12:44
and I think it's a lot better than they put it in an area
190
739000
3000
và tôi nghĩ như vậy sẽ tốt hơn
so với việc họ đấu tư vào lĩnh vực
so với việc họ đấu tư vào lĩnh vực
12:47
of a better cell phone or something -- but they're putting it in very --
191
742000
4000
điện thoại hay đại loại thế --
nhưng họ đang đầu tư cho lĩnh vực này
nhưng họ đang đầu tư cho lĩnh vực này
12:51
areas and this will lead us into this kind of capability,
192
746000
4000
và điều đó cho phép chúng tôi
thúc đẩy các khả năng,
thúc đẩy các khả năng,
12:55
and it will lead us into the next really big thing
193
750000
2000
và sẽ dẫn chúng ta đến
một điều vĩ đại kế tiếp
một điều vĩ đại kế tiếp
12:57
and it will allow us to explore. And I think eventually
194
752000
4000
và nó sẽ cho phép khám phá.
Và sau cùng, tôi nghĩ nó sẽ
Và sau cùng, tôi nghĩ nó sẽ
13:01
it will allow us to colonize and to keep us from going extinct.
195
756000
4000
cho phép chúng ta định cư ở nơi khác
và tránh khỏi nguy bị cơ tuyệt chủng.
và tránh khỏi nguy bị cơ tuyệt chủng.
13:05
They were inspired by big progress. But look at the progress that's going on after that.
196
760000
6000
Họ đã nhận được cảm hứng
bởi những bước tiến lớn.
bởi những bước tiến lớn.
Nhưng hãy nhìn vào
sự tiến bộ ngay sau đó.
sự tiến bộ ngay sau đó.
13:11
There were a couple of examples here.
197
766000
2000
Đã có một vài ví dụ ở đây.
13:13
The military fighters had a -- highest-performance military airplane
198
768000
4000
Không quân có một -- chiếc máy bay
chiến đấu có hiệu xuất lớn nhất
chiến đấu có hiệu xuất lớn nhất
13:17
was the SR71. It went a whole life cycle, got too rusty to fly,
199
772000
5000
đã từng là chiếc SR71.
Nó đã phục vụ trong cả quãng đời của mình
Nó đã phục vụ trong cả quãng đời của mình
trước khi trở nên quá rỉ sét để bay
và được cho ngừng hoạt động.
và được cho ngừng hoạt động.
13:22
and was taken out of service. The Concorde doubled the speed for airline travel.
200
777000
5000
Chiếc Concorde đã tăng gấp đôi
tốc độ của ngành du lịch hàng không.
tốc độ của ngành du lịch hàng không.
Nó phục vụ trong cả quãng đời của
mình mà không có sự cạnh tranh nào,
mình mà không có sự cạnh tranh nào,
13:27
It went a whole life cycle without competition,
201
782000
3000
13:30
took out of service. And we're stuck back here
202
785000
3000
và đã được cho ngừng hoạt động.
Và chúng ta vẫn đang mắc kẹt ở đó
Và chúng ta vẫn đang mắc kẹt ở đó
13:33
with the same kind of capability for military fighters
203
788000
3000
với cùng một khả năng của máy bay quân sự
13:36
and commercial airline travel that we had back in the late '50s.
204
791000
4000
và máy bay du lịch mà ta đã có
vào những năm 50.
vào những năm 50.
13:40
But something is out there to inspire our kids now.
205
795000
4000
Nhưng vẫn còn một điều gì đó
để truyền động lực cho lũ trẻ.
để truyền động lực cho lũ trẻ.
Và tôi đang nói nếu như bạn
đang có một em bé
đang có một em bé
13:44
And I'm talking about if you've got a baby now,
206
799000
2000
13:46
or if you've got a 10-year-old now.
207
801000
1000
hoặc một đứa nhóc 10 tuổi.
13:47
What's out there is there's something really interesting going to happen here.
208
802000
6000
Điều đó chính là có đang có
một thứ thú vị sắp diễn ra.
một thứ thú vị sắp diễn ra.
13:53
Relatively soon, you'll be able to buy a ticket
209
808000
2000
Sớm thôi, bạn sẽ có thể mua vé
13:55
and fly higher and faster than the highest-performance
210
810000
5000
và bay cao hơn và nhanh hơn
máy bay quân sự
máy bay quân sự
14:00
military operational airplane. It's never happened before.
211
815000
4000
tốt nhất đang hoạt động.
Nó chưa từng xảy ra trước đó.
Nó chưa từng xảy ra trước đó.
14:04
The fact that they have stuck here with this kind of performance
212
819000
5000
Thực tế là chúng ta đã mắc kẹt ở đây
với cùng một khả năng từ đó tới giờ,
với cùng một khả năng từ đó tới giờ,
và, bạn biết đấy, bạn chiến thắng
một trận chiến chỉ trong 12 phút.
một trận chiến chỉ trong 12 phút.
14:09
has been, well, you know, you win the war in 12 minutes;
213
824000
3000
14:12
why do you need something better?
214
827000
1000
tại sao bạn lại cần một thứ tốt hơn?
14:13
But I think when you guys start buying tickets and flying
215
828000
3000
Nhưng tôi nghĩ khi bạn bắt đầu mua vé và
14:16
sub-orbital flights to space, very soon -- wait a minute,
216
831000
5000
bay các chuyến bay dưới quỹ đạo,
sớm thôi -- chờ một chút,
sớm thôi -- chờ một chút,
chuyện gì đang xảy ra ở đây?
Chúng ta sẽ có máy bay quân sự
Chúng ta sẽ có máy bay quân sự
14:21
what's happening here, we'll have military fighters
217
836000
3000
14:24
with sub-orbital capability, and I think very soon this.
218
839000
3000
có thể bay dưới quỹ đạo,
và tôi nghĩ tới đầu tiên là nó.
và tôi nghĩ tới đầu tiên là nó.
14:27
But the interesting thing about it is the commercial guys are going to go first.
219
842000
4000
Nhưng điều thú vị ở đây là
bên thương mại sẽ đi trước.
bên thương mại sẽ đi trước.
14:31
OK, I look forward to a new "capitalist's space race," let's call it.
220
846000
6000
OK, tôi đang trông chờ một cuộc chạy đua.
Hãy gọi nó là:
"Chạy đua vào không gian kiểu tư bản".
"Chạy đua vào không gian kiểu tư bản".
14:37
You remember the space race in the '60s was for national prestige,
221
852000
4000
Bạn hãy nhớ rằng cuộc chạy đua không gian
những năm 60 là cho uy danh của quốc gia,
những năm 60 là cho uy danh của quốc gia,
14:41
because we lost the first two milestones.
222
856000
3000
vì chúng ta đã bỏ lỡ
hai cột mốc quan trọng.
hai cột mốc quan trọng.
14:44
We didn't lose them technically. The fact that we had the hardware
223
859000
4000
Về kĩ thuật, chúng ta đã không thua họ.
Thực tế, chúng ta đã có trang thiết bị
Thực tế, chúng ta đã có trang thiết bị
14:48
to put something in orbit when we let Von Braun fly it --
224
863000
5000
để đưa thứ gì đó vào không gian
khi ta cho Von Braun bay nó --
khi ta cho Von Braun bay nó --
Bạn có thể nói rằng đó
không phải là thua thiệt về kĩ thuật.
không phải là thua thiệt về kĩ thuật.
14:53
you can argue that's not a technical loss.
225
868000
2000
14:55
Sputnik wasn't a technical loss, but it was a prestige loss.
226
870000
4000
Sputnik không phải là sự mất mát
về kĩ thuật, mà là sự mất mát về uy tín.
về kĩ thuật, mà là sự mất mát về uy tín.
14:59
America -- the world saw America as not being the leader in technology,
227
874000
7000
Nước Mỹ - thế giới đã không xem nước Mỹ
như một nước đi đầu về công nghệ,
như một nước đi đầu về công nghệ,
và điều đó rất quan trọng.
15:06
and that was a very strong thing.
228
881000
2000
15:08
And then we flew Alan Shepherd weeks after Gagarin,
229
883000
5000
Và sau đó chúng ta cho Alan Sheperd bay
vài tuần sau Gararin,
vài tuần sau Gararin,
15:13
not months or decades, or whatever. So we had the capability.
230
888000
5000
không phải vài tháng hay vài thập kỉ,
hay đại loại thế.
hay đại loại thế.
Vậy chúng ta đã có đủ khả năng.
15:18
But America lost. We lost. And because of that, we made a big jump to recover it.
231
893000
9000
Nhưng Mỹ lại thua. Chúng ta thua.
Và vì thế, chúng ta đã tạo
một cú nhảy vọt lớn để giành lại nó.
một cú nhảy vọt lớn để giành lại nó.
Và lần nữa, điều thú vị ở đây là chúng ta
đã thua người Nga ở vài cột mốc đầu.
đã thua người Nga ở vài cột mốc đầu.
15:27
Well, again, what's interesting here is we've lost
232
902000
3000
15:30
to the Russians on the first couple of milestones already.
233
905000
3000
15:33
You cannot buy a ticket commercially to fly into space in America --
234
908000
5000
Bạn không thể mua vé vào không gian ở Mỹ,
không thể mua được.
không thể mua được.
15:38
can't do it. You can buy it in Russia.
235
913000
5000
Nhưng bạn có thể mua nó ở Nga.
15:43
You can fly with Russian hardware. This is available
236
918000
3000
Bạn có thể bay với thiết bị của Nga.
Điều này có thể thực hiện
Điều này có thể thực hiện
15:46
because a Russian space program is starving,
237
921000
3000
là do chương trình không gian của Nga
đang "chết đói".
đang "chết đói".
15:49
and it's nice for them to get 20 million here and there to take one of the seats.
238
924000
5000
và nó thật thuyệt vời, họ sẽ có được
20 triệu cứ với một chỗ ngồi.
20 triệu cứ với một chỗ ngồi.
15:54
It's commercial. It can be defined as space tourism. They are also offering a trip
239
929000
7000
Đây là thương mại.
Nó cũng có thể gọi là du lịch không gian.
Nó cũng có thể gọi là du lịch không gian.
Họ còn đang giới thiệu một chuyến đi
16:01
to go on this whip around the moon, like Apollo 8 was done.
240
936000
4000
vòng quanh mặt trăng,
như tàu Apollo 8 đã làm.
như tàu Apollo 8 đã làm.
16:05
100 million bucks -- hey, I can go to the moon.
241
940000
3000
Với 100 triệu đô-la --
này, tôi có thể đi đến mặt trăng.
này, tôi có thể đi đến mặt trăng.
16:08
But, you know, would you have thought back in the '60s,
242
943000
3000
Nếu trở lại những năm 60,
khi cuộc chạy đua không gian đang diễn ra,
khi cuộc chạy đua không gian đang diễn ra,
16:11
when the space race was going on,
243
946000
2000
16:13
that the first commercial capitalist-like thing to do
244
948000
6000
liệu bạn có nghĩ một thứ mang tính
thương mại kiểu tư bản
thương mại kiểu tư bản
16:19
to buy a ticket to go to the moon would be in Russian hardware?
245
954000
4000
như bán vé đi lên mặt trăng,
sẽ được thực hiện bởi người Nga?
sẽ được thực hiện bởi người Nga?
16:23
And would you have thought, would the Russians have thought,
246
958000
3000
Và liệu bạn sẽ nghĩ rằng,
liệu người Nga sẽ nghĩ rằng,
liệu người Nga sẽ nghĩ rằng,
16:26
that when they first go to the moon in their developed hardware,
247
961000
4000
khi mà họ đi lên mặt trăng lần đầu
với tàu của họ,
với tàu của họ,
16:30
the guys inside won't be Russians? Maybe it'll probably be a Japanese
248
965000
4000
những người trong tàu sẽ không phải
là người Nga? Mà có thể sẽ là người Nhật
là người Nga? Mà có thể sẽ là người Nhật
16:34
or an American billionaire? Well, that's weird: you know, it really is.
249
969000
4000
hoặc một tỷ phú người Mỹ?
Thật là kì lạ, nhưng quả thật nó là vậy.
Thật là kì lạ, nhưng quả thật nó là vậy.
16:38
But anyway, I think we need to beat them again.
250
973000
4000
Nhưng dù sao, tôi nghĩ chúng ta
cần đánh bại họ lần nữa.
cần đánh bại họ lần nữa.
16:42
I think what we'll do is we'll see a successful, very successful,
251
977000
7000
Tôi nghĩ chúng ta sẽ được thấy một
ngành công nghiệp không gian tư nhân
ngành công nghiệp không gian tư nhân
thành công, rất thành công.
16:49
private space flight industry. Whether we're first or not really doesn't matter.
252
984000
5000
Việc chúng ta có đạt được nó trước
hay không không quan trọng.
hay không không quan trọng.
16:54
The Russians actually flew a supersonic transport before the Concorde.
253
989000
6000
Người Nga thật ra đã bay một máy bay
vận tải siêu âm trước chiếc Concorde,
vận tải siêu âm trước chiếc Concorde,
17:00
And then they flew a few cargo flights, and took it out of service.
254
995000
4000
và sau đó họ đã bay vài chuyến bay
chở hàng hóa và cho nó ngừng hoạt động.
chở hàng hóa và cho nó ngừng hoạt động.
17:04
I think you kind of see the same kind of parallel
255
999000
3000
Tôi nghĩ bạn sẽ thấy điều
tương tự như vậy xảy ra
tương tự như vậy xảy ra
17:07
when the commercial stuff is offered.
256
1002000
4000
khi mà những thứ mang tính
thương mại được cung cấp.
thương mại được cung cấp.
Ok, chúng sẽ nói một chút về sự phát triển
thương mại cho việc bay vào
thương mại cho việc bay vào
17:11
OK, we'll talk just a little bit about commercial development for human space flight.
257
1006000
4000
không gian cùng với con người.
17:15
This little thing says here: five times
258
1010000
2000
Một chi tiết nhỏ ở đây nói là:
gấp năm lần
gấp năm lần
17:17
what NASA's doing by 2020. I want to tell you, already
259
1012000
8000
so với những gì NASA đang làm
trước 2020. Tôi muốn nói là
trước 2020. Tôi muốn nói là
đã có khoảng 1.5 tỷ đến 1.7 tỷ
17:25
there's about 1.5 billion to 1.7 billion
260
1020000
4000
17:29
investment in private space flight that is not government at all --
261
1024000
6000
tiền đầu tư cho các chuyến bay tư nhân
và nó hoàn toàn không từ chính phủ --
và nó hoàn toàn không từ chính phủ --
17:35
already, worldwide. If you read -- if you Google it,
262
1030000
5000
đã có rồi, trên thế giới. Nếu bạn đọc --
nếu bạn tìm trên Google,
nếu bạn tìm trên Google,
17:40
you'll find about half of that money, but there's twice of that
263
1035000
3000
bạn chỉ thấy khoảng một nửa số tiền đó,
nhưng một lượng tiền gấp đôi như vậy
nhưng một lượng tiền gấp đôi như vậy
17:43
being committed out there -- not spent yet, but being committed
264
1038000
4000
đang được ký kết ngoài kìa. Vẫn chưa
giao dịch, nhưng đang được ký kết
giao dịch, nhưng đang được ký kết
17:47
and planned for the next few years. Hey, that's pretty big.
265
1042000
3000
và được lên kế hoạch cho vài năm sau.
Nè, nhiều thiệt đó.
Nè, nhiều thiệt đó.
17:50
I'm predicting, though, as profitable as this industry is going to be --
266
1045000
5000
Tôi dự đoán rằng
ngành công nghiệp này sẽ rất có lời
ngành công nghiệp này sẽ rất có lời
17:55
and it certainly is profitable when you fly people at 200,000 dollars
267
1050000
4000
và nó chắn chắn sẽ có lời khi bạn
cho mọi người bay với giá 200 000 đô-la
cho mọi người bay với giá 200 000 đô-la
17:59
on something that you can actually operate at a tenth of that cost,
268
1054000
4000
trên một thứ mà bạn có thể vân hành
chỉ với một phần mười khoảng đó,
chỉ với một phần mười khoảng đó,
18:03
or less -- this is going to be very profitable.
269
1058000
4000
hoặc ít hơn -- nó chắc chắn sẽ rất có lời.
18:07
I predict, also, that the investment that will flow into this
270
1062000
3000
Tôi cũng dự đoán rằng
khoảng tiền đầu tư chảy vào đây
khoảng tiền đầu tư chảy vào đây
18:10
will be somewhere around half of what the U.S. taxpayer
271
1065000
4000
sẽ trở thành một nửa khoảng tiền thuế
18:14
spends for NASA's manned spacecraft work.
272
1069000
4000
mà Mỹ tài trợ cho chương trình
tàu không gian có người lái của NASA.
tàu không gian có người lái của NASA.
18:18
And every dollar that flows into that will be spent more efficiently
273
1073000
5000
Và như thế mỗi đô-la tiền đầu tư
sẽ được sử dụng hợp lý hơn
sẽ được sử dụng hợp lý hơn
18:23
by a factor of 10 to 15. And what that means is before we know it,
274
1078000
8000
từ 10 đến 15 lần. Và điều đó có nghĩa là,
trước khi chúng ta kịp nhận ra
trước khi chúng ta kịp nhận ra
18:31
the progress in human space flight, with no taxpayer dollars,
275
1086000
7000
thì chương trình không gian của con người,
một chương trình không phải đóng thuế,
một chương trình không phải đóng thuế,
18:38
will be at a level of about five times as much
276
1093000
6000
sẽ ở một cấp độ cao hơn khoảng năm lần
18:44
as the current NASA budgets for human space flight.
277
1099000
5000
so với khoảng tiền mà NASA đang dành cho
chương trình tàu không gian của mình.
chương trình tàu không gian của mình.
18:49
And that is because it's us. It's private industry.
278
1104000
8000
Và điều đó xảy ra bởi vì đó là chúng ta.
Đó là một ngành công nghiệp tư nhân.
Đó là một ngành công nghiệp tư nhân.
18:57
You should never depend on the government to do this sort of stuff --
279
1112000
6000
Bạn không nên dựa vào chính phủ
để làm những việc như thế này --
để làm những việc như thế này --
chúng ta đã tự làm nó từ lâu rồi.
19:03
and we've done it for a long time. The NACA, before NASA,
280
1118000
3000
NACA, trước cả NASA,
19:06
never developed an airliner and never ran an airline.
281
1121000
4000
chưa bao giờ phát triển máy bay chở khách
hay mở một hãng hàng không.
hay mở một hãng hàng không.
19:10
But NASA is developing the space liner, always has,
282
1125000
4000
Nhưng NASA đang phát triển tàu vũ trụ,
19:14
and runs the only space line, OK. And we've shied away from it
283
1129000
7000
và có một và điều hành chỉ một
cơ quan hàng không vũ trụ thôi, OK.
cơ quan hàng không vũ trụ thôi, OK.
Và chúng ta đã luôn cố tránh điều đó
bởi vì chúng ta sợ điều đó.
bởi vì chúng ta sợ điều đó.
19:21
because we're afraid of it. But starting back in June of 2004,
284
1136000
6000
Nhưng vào tháng sáu năm 2004,
19:27
when I showed that a little group out there actually can do it,
285
1142000
5000
khi mà tôi chỉ ra rằng một nhóm nhỏ
nào đó ngoài kia cũng có thể làm điều đó,
nào đó ngoài kia cũng có thể làm điều đó,
19:32
can get a start with it, everything changed after that time.
286
1147000
3000
cũng có thể khởi đầu với nó,
mọi thứ đã thay đổi sau đó.
mọi thứ đã thay đổi sau đó.
19:35
OK, thank you very much.
287
1150000
2000
Cảm ơn rất nhiều.
19:37
(Applause)
288
1152000
2000
(Vỗ tay)
Reviewed by Gia Nguyen
ABOUT THE SPEAKER
Burt Rutan - Aircraft engineerIn 2004, legendary spacecraft designer Burt Rutan won the $10M Ansari X-Prize for SpaceShipOne, the first privately funded craft to enter space twice in a two-week period. He's now collaborating with Virgin Galactic to build the first rocketship for space tourism.
Why you should listen
Burt Rutan is widely regarded as one of the world's most important industrial designers, and his prolific contributions to air- and spacecraft design have driven the industry forward for decades. His two companies, Rutan Aircraft Factory and Scaled Composites, have developed and flight-tested more new types of aircraft than the rest of the US industry combined. He has himself designed hundreds of aircraft, including the famous Voyager, which his brother piloted on a record-breaking nine-day nonstop flight around the world.
Rutan might also be the person to make low-cost space tourism a reality: He's one of the major players promoting entrepreneurial approaches to space exploration, and his collaboration with Virgin Galactic is the most promising of these efforts. SpaceShipTwo, a collaboration between Richard Branson and Rutan completed its first "captive carry" in March of 2010, marking the beginning of the era of commercial space exploration.
Ever the maverick, Rutan is known for both his bold proclamations and his criticism of the aerospace industry. Witness the opening line of his presentation at TED2006: "Houston, we have a problem. We're entering a second generation of no progress in terms of human flight in space."
Burt Rutan | Speaker | TED.com