TEDGlobal 2009
Elaine Morgan: I believe we evolved from aquatic apes
Elaine Morgan: Tôi tin con người chúng ta tiến hóa từ loài vượn nước
Filmed:
Readability: 3.6
1,427,832 views
Elaine Morgan là người đề xướng đầy ngoan cường về giả thuyết vượn nước: quan niệm này cho rằng loài người đã tiến hóa từ tổ tiên là động vật linh trưởng sống ở các môi trường nước. Hãy cùng lắng nghe tinh thần bảo vệ ý kiến đến cùng của bà ấy -- và học thuyết của bà về nguyên do tại sao khoa học chủ đạo lại không chú tâm đến nó.
Elaine Morgan - Aquatic ape theorist
Elaine Morgan, armed with an arsenal of television writing credits and feminist credentials, spent her life on a mission to prove humans evolved in water. Full bio
Elaine Morgan, armed with an arsenal of television writing credits and feminist credentials, spent her life on a mission to prove humans evolved in water. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Well, this is 2009.
0
0
5000
Vâng, bây giờ là năm 2009.
00:17
And it's the Bicentenary of Charles Darwin.
1
5000
5000
Và đây là ngày 200 năm của Charles Darwin.
00:22
And all over the world, eminent evolutionists
2
10000
3000
Và khắp nơi trên thế giới,
các nhà khoa học tiến hóa xuất chúng
các nhà khoa học tiến hóa xuất chúng
00:25
are anxious to celebrate this.
3
13000
2000
đang nóng lòng chào mừng sự kiện này
00:27
And what they're planning to do is to enlighten us
4
15000
4000
Và kế hoạch của họ
là khai sáng cho chúng ta
là khai sáng cho chúng ta
00:31
on almost every aspect
5
19000
2000
gần như mọi mặt
00:33
of Darwin and his life,
6
21000
2000
về Darwin và cuộc sống của ông ấy
00:35
and how he changed our thinking.
7
23000
2000
về cách ông thay đổi suy nghĩ của chúng ta
00:37
I say almost every aspect,
8
25000
3000
Tôi nói "gần như mọi mặt",
00:40
because there is one aspect of this story
9
28000
3000
bởi vì
còn một khía cạnh khác của câu chuyện
còn một khía cạnh khác của câu chuyện
00:43
which they have thrown no light on.
10
31000
3000
mà họ đã phớt lờ đi
00:46
And they seem anxious to skirt around it and step over it
11
34000
3000
và có vẻ họ muốn né tránh, bỏ qua nó
và bàn luận về những vấn đề khác
00:49
and to talk about something else.
12
37000
2000
00:51
So I'm going to talk about it.
13
39000
2000
Cho nên, tôi sẽ nói về vấn đề này.
Đó là vì sao ta khác biệt
so với loài tinh tinh?
so với loài tinh tinh?
00:53
It's the question of, why are we so different from the chimpanzees?
14
41000
6000
Chúng ta có hệ mã gen để hiểu biết
00:59
We get the geneticists keeping on telling us
15
47000
2000
01:01
how extremely closely we are related -- hardly any genes of difference,
16
49000
4000
rằng chúng ta và loài tinh tinh
có mối quan hệ gần gũi đáng kinh ngạc,
có mối quan hệ gần gũi đáng kinh ngạc,
có rất ít gen khác biệt
01:05
very, very closely related.
17
53000
3000
thật sự rất, rất gần gũi.
Và rồi, bây giờ,
khi chúng ta xem xét kiểu hình
khi chúng ta xem xét kiểu hình
01:08
And yet, when you look at the phenotypes,
18
56000
3000
Của một tinh tinh và một người đàn ông
01:11
there's a chimp, there's a man;
19
59000
2000
01:13
they're astoundingly different,
20
61000
2000
Họ lại hoàn toàn khác biệt nhau
01:15
no resemblance at all.
21
63000
2000
hoàn toàn không tương đồng.
Tôi không nói về những thứ tưởng tượng,
01:17
I'm not talking about airy-fairy stuff
22
65000
2000
về văn hóa hay tâm lý học hay hành vi,
01:19
about culture or psychology, or behavior.
23
67000
4000
Tôi nói về các khác biệt về mặt vật lý
có cơ sở, thực tế,
có cơ sở, thực tế,
01:23
I'm talking about ground-base, nitty-gritty,
24
71000
3000
và có thể đo lường được.
01:26
measurable physical differences.
25
74000
2000
01:28
They, that one,
26
76000
2000
Chúng, loài tinh tinh đó,
01:30
is hairy and walking on four legs.
27
78000
2000
có lông dày và đi bằng bốn chi
01:32
That one is a naked biped. Why?
28
80000
4000
Còn loài này,
nhẵn nhụi và đi bằng hai chân. Tại sao?
nhẵn nhụi và đi bằng hai chân. Tại sao?
Ý tôi là --
01:36
I mean --
29
84000
2000
(Cười)
01:38
(Laughter)
30
86000
1000
nếu tôi là 1 tín đồ của thuyết Darwin,
tôi tin rằng
tôi tin rằng
01:39
if I'm a good Darwinist, I've got to believe
31
87000
2000
có một lý do cho việc đó.
01:41
there's a reason for that.
32
89000
2000
01:43
If we changed so much, something must have happened.
33
91000
3000
Nếu chúng ta thay đổi quá nhiều,
chắc chắn đã có điều gì đó xảy ra
chắc chắn đã có điều gì đó xảy ra
Chuyện gì đã xảy ra?
01:46
What happened?
34
94000
2000
50 năm trước,
có 1 câu hỏi đơn giản gây cười
có 1 câu hỏi đơn giản gây cười
01:48
Now 50 years ago, that was a laughably simple question.
35
96000
3000
mà mọi người đều biết câu trả lời.
01:51
Everybody knew the answer.
36
99000
2000
Chúng ta đều biết chuyện gì đã xảy ra..
01:53
They knew what happened.
37
101000
2000
Tổ tiên của loài vượn thì sống trên cây;
01:55
The ancestor of the apes stayed in the trees;
38
103000
2000
01:57
our ancestors went out onto the plain.
39
105000
3000
tổ tiên của chúng ta
thì sinh sống trên mặt đất.
thì sinh sống trên mặt đất.
02:00
That explained everything.
40
108000
3000
Điều này giải thích mọi thứ.
Chúng ta phải đứng dậy bằng chân
để hái quả trên cao,
để hái quả trên cao,
02:03
We had to get up on our legs to peer over the tall grass,
41
111000
3000
hoặc để đuổi theo săn động vật,
02:06
or to chase after animals,
42
114000
2000
hoặc để 2 tay được tự do mà cầm vũ khí.
02:08
or to free our hands for weapons.
43
116000
2000
Và khi săn bắt chúng ta bị quá nhiệt
02:10
And we got so overheated in the chase
44
118000
4000
nên phải cởi áo lông ra và vứt nó đi.
02:14
that we had to take off that fur coat and throw it away.
45
122000
4000
Mọi người, mọi thế hệ đều biết điều đó.
02:18
Everybody knew that, for generations.
46
126000
3000
Nhưng sau đó, vào thập niên 90,
một số thứ dần trở nên sáng tỏ
một số thứ dần trở nên sáng tỏ
02:21
But then, in the '90s, something began to unravel.
47
129000
4000
02:25
The paleontologists themselves looked a bit more closely
48
133000
4000
Các nhà cổ sinh vật học
đã tự xem xét sâu hơn về
đã tự xem xét sâu hơn về
02:29
at the accompanying microfauna
49
137000
4000
hệ động vật phụ
những loài sống cùng thời gian và địa điểm
với các họ loài người
với các họ loài người
02:33
that lived in the same time and place as the hominids.
50
141000
4000
Và không phải những loài sống ở hoang mạc.
02:37
And they weren't savanna species.
51
145000
3000
Và họ xem xét các loài ăn cỏ
nhưng không phải sống ở hoang mạc.
nhưng không phải sống ở hoang mạc.
02:40
And they looked at the herbivores. And they weren't savanna herbivores.
52
148000
4000
Và sau đó bằng sự khôn khéo,
họ đã tìm được cách để phân tích
họ đã tìm được cách để phân tích
02:44
And then they were so clever, they found a way to analyze
53
152000
3000
phấn hoa hóa thạch.
02:47
fossilized pollen.
54
155000
2000
02:49
Shock, horror.
55
157000
2000
Thật choáng và li kì.
02:51
The fossilized pollen was not of savanna vegetation.
56
159000
5000
Phấn hoa hóa thạch
không phải của thảm thực vật tại hoang mạc
không phải của thảm thực vật tại hoang mạc
Một số phấn hoa là của họ dây leo,
02:56
Some of it even came from lianas,
57
164000
2000
là những thứ treo lủng lẳng trong rừng.
02:58
those things that dangle in the middle of the jungle.
58
166000
3000
Thế là chúng ta bị bỏ lại tại nơi
03:01
So we're left with a situation where
59
169000
2000
mà chúng ta biết rằng
những tổ tiên sớm nhất của chúng ta
những tổ tiên sớm nhất của chúng ta
03:03
we know that our earliest ancestors
60
171000
4000
03:07
were moving around on four legs in the trees,
61
175000
4000
bắt đầu di chuyển
khắp nơi trên cây bằng 4 chân
khắp nơi trên cây bằng 4 chân
trước khi hệ sinh thái hoang mạc
bắt đầu xuất hiện.
bắt đầu xuất hiện.
03:11
before the savanna ecosystem even came into existence.
62
179000
5000
03:16
This is not something I've made up.
63
184000
3000
Tôi không bịa đặt điều gì cả.
03:19
It's not a minority theory.
64
187000
2000
Cũng không phải
là giả thuyết của 1 nhóm thiểu số
là giả thuyết của 1 nhóm thiểu số
03:21
Everybody agrees with it.
65
189000
2000
Mọi người đều đồng ý với những điều đó.
03:23
Professor Tobias came over from South Africa
66
191000
4000
Giáo sư Tobias
đến từ phía bắc Châu Phi xa xôi
đến từ phía bắc Châu Phi xa xôi
và có bài nói chuyện
tại University College London
tại University College London
03:27
and spoke to University College London.
67
195000
3000
Ông nói, "Mọi thứ
tôi nói với các bạn cách đây 20 năm,
tôi nói với các bạn cách đây 20 năm,
03:30
He said, "Everything I've been telling you for the last 20 years,
68
198000
3000
03:33
forget about it. It was wrong.
69
201000
3000
hãy quên chúng đi. Chúng đều sai cả.
Chúng ta hãy
trở về điểm xuất phát và bắt đầu lại."
trở về điểm xuất phát và bắt đầu lại."
03:36
We've got to go back to square one and start again."
70
204000
4000
Ông ấy mất đi sự nổi tiếng.
Họ không muốn trở về điểm ban đầu.
Họ không muốn trở về điểm ban đầu.
03:40
It made him very unpopular. They didn't want to go back to square one.
71
208000
6000
03:46
I mean, it's a terrible thing to happen.
72
214000
2000
Ý tôi là, điều xảy ra đó thật tồi tệ.
03:48
You've got this beautiful paradigm.
73
216000
3000
Các bạn đã có mô hình tuyệt đẹp này.
Các bạn ở mọi thế hệ đều tin vào nó.
03:51
You've believed it through generations.
74
219000
2000
Không ai thắc mắc về nó.
03:53
Nobody has questioned it.
75
221000
2000
Các bạn đã xây dựng
nhiều thứ tưởng tượng lên trên nó
nhiều thứ tưởng tượng lên trên nó
03:55
You've been constructing fanciful things on top of it,
76
223000
4000
có niềm tin vững chắc về nó.
03:59
relying on it to be as solid as a rock.
77
227000
2000
04:01
And now it's whipped away from under you.
78
229000
3000
và bây giờ,
khi nó bị hất tung dưới chân bạn.
khi nó bị hất tung dưới chân bạn.
Bạn làm gì?
1 nhà khoa học làm gì với trường hợp này?
1 nhà khoa học làm gì với trường hợp này?
04:04
What do you do? What does a scientist do in that case?
79
232000
3000
04:07
Well, we know the answer because
80
235000
2000
Thật ra, chúng ta biết câu trả lời bởi vì
Thomis S.Kuhn
04:09
Thomas S. Kuhn
81
237000
3000
đã viết 1 luận thuyết có ảnh hưởng sâu xa
04:12
wrote a seminal treatise
82
240000
4000
04:16
about this back in 1962.
83
244000
2000
về điều này từ năm 1962.
Ông ấy nói điều mà các nhà khoa học làm
04:18
He said what scientists do
84
246000
2000
04:20
when a paradigm fails
85
248000
4000
khi một mô hình sụp đổ
là, đoán thử xem--
là họ tiếp tục làm như chưa có gì xảy ra
là họ tiếp tục làm như chưa có gì xảy ra
04:24
is, guess what -- they carry on as if nothing had happened.
86
252000
3000
04:27
(Laughter)
87
255000
3000
(Cười lớn)
Nếu họ không có mô hình,
họ không thể đặt câu hỏi
họ không thể đặt câu hỏi
04:30
If they haven't got a paradigm they can't ask the question.
88
258000
3000
Cho nên, họ nói: "Vâng, nó sai rồi,
04:33
So they say, "Yes it's wrong,
89
261000
2000
nhưng giả sử nó đúng..."
04:35
but supposing it was right ..."
90
263000
2000
(Cười lớn)
04:37
(Laughter)
91
265000
2000
Và lựa chọn duy nhất dành cho họ
04:39
And the only other option open to them
92
267000
4000
là dừng việc đặt các câu hỏi.
04:43
is to stop asking the questions.
93
271000
2000
Đó là những thứ họ đã làm cho đến bây giờ.
04:45
So that is what they have done now.
94
273000
4000
Đó là lí do không còn nghe họ
nói về nó nữa. Đó là câu hỏi ngày hôm qua.
nói về nó nữa. Đó là câu hỏi ngày hôm qua.
04:49
That's why you don't hear them talking about it. It's yesterday's question.
95
277000
3000
04:52
Some of them have even elevated it into a principle.
96
280000
3000
Nhiều người trong số họ đã mặc định
nó là một nguyên tắc.
nó là một nguyên tắc.
Nó là thứ mọi người phải làm theo.
04:55
It's what we ought to be doing.
97
283000
2000
04:57
Aaron Filler from Harvard said,
98
285000
3000
Aaron Filler từ Havard nói rằng,
"Có phải chúng ta không nên
ngừng nói về những áp lực chọn lọc không?"
ngừng nói về những áp lực chọn lọc không?"
05:00
"Isn't it time we stopped talking about selective pressures?
99
288000
4000
Ý tôi là, tại sao chúng ta
không nói về nhiễm sắc thể và gen
không nói về nhiễm sắc thể và gen
05:04
I mean, why don't we talk about, well, there's chromosomes, and there's genes.
100
292000
3000
và chúng ta chỉ cần ghi lại
những thứ chúng ta thấy."
những thứ chúng ta thấy."
05:07
And we just record what we see."
101
295000
3000
Charles Darwin phải sống dậy!
05:10
Charles Darwin must be spinning in his grave!
102
298000
3000
Ông ấy biết mọi thứ
về lĩnh vực khoa học này.
về lĩnh vực khoa học này.
05:13
He knew all about that kind of science.
103
301000
3000
Và ông ấy gọi nó là
khoa học phi giả thuyết.
khoa học phi giả thuyết.
05:16
And he called it hypothesis-free science.
104
304000
3000
Và ông ấy thật tâm khinh thường nó.
05:19
And he despised it from the bottom of his heart.
105
307000
3000
Và nếu các bạn chuẩn bị nói rằng,
05:22
And if you're going to say,
106
310000
3000
"Tôi sẽ
ngưng nói về áp lực chọn lọc,"
ngưng nói về áp lực chọn lọc,"
05:25
"I'm going to stop talking about selective pressures,"
107
313000
2000
các bạn có thể ném cuốn sách
"The Origin of Species" qua cửa sổ
"The Origin of Species" qua cửa sổ
05:27
you can take "The Origin of Species" and throw it out of the window,
108
315000
4000
bởi vì cuốn sách không nói điều gì khác
ngoài các áp lực chọn lọc.
ngoài các áp lực chọn lọc.
05:31
for it's about nothing else but selective pressures.
109
319000
2000
05:33
And the irony of it is,
110
321000
2000
Và trớ trêu thay,
05:35
that this is one occasion of a paradigm collapse
111
323000
3000
Có 1 ví dụ của 1 mô hình sụp đổ
05:38
where we didn't have to wait for a new paradigm to come up.
112
326000
4000
nơi mà chúng ta đã không đợi
1 mô hình mới đến
1 mô hình mới đến
Có 1 thứ được ấp ủ trong những cái cánh.
05:42
There was one waiting in the wings.
113
330000
2000
Nó đã chờ đợi từ năm 1960
05:44
It had been waiting there since 1960
114
332000
2000
05:46
when Alister Hardy, a marine biologist,
115
334000
3000
khi Alister Hardy, một nhà sinh học biển,
05:49
said, "I think what happened,
116
337000
2000
nói rằng, "Tôi nghĩ điều đã xảy ra,
05:51
perhaps our ancestors
117
339000
2000
có thể là tổ tiên của chúng ta
05:53
had a more aquatic existence
118
341000
2000
bắt nguồn từ các sinh vật biển
05:55
for some of the time."
119
343000
3000
ở nhiều thời điểm nào đó."
Ông ấy giữ bí mật đó trong suốt 30 năm.
05:58
He kept it to himself for 30 years.
120
346000
2000
06:00
But then the press got hold of it and all hell broke loose.
121
348000
3000
Nhưng sau đó báo chí biết được
và chuyện kinh hồn đã xảy ra.
và chuyện kinh hồn đã xảy ra.
06:03
All his colleagues said, "This is outrageous.
122
351000
3000
Tất cả đồng nghiệp của ông ấy đều nói:
"Thật quá đáng.
"Thật quá đáng.
06:06
You've exposed us to public ridicule!
123
354000
4000
Ông đã khiến
chúng tôi bị công chúng nhạo báng!
chúng tôi bị công chúng nhạo báng!
Ông không được
lặp lại nó 1 lần nào nữa."
lặp lại nó 1 lần nào nữa."
06:10
You must never do that again."
124
358000
2000
Và vào lúc đó,
mọi thứ kết thúc, rằng:
mọi thứ kết thúc, rằng:
06:12
And at that time, it became set in stone:
125
360000
3000
Lí thuyết về thủy tổ nên bị chôn vùi
06:15
the aquatic theory should be dumped
126
363000
3000
06:18
with the UFOs and the yetis,
127
366000
2000
cùng với UFO và người tuyết,
06:20
as part of the lunatic fringe of science.
128
368000
4000
như là một phần sai lệch của khoa học.
Thật ra, tôi không nghĩ như vậy.
06:24
Well I don't think that.
129
372000
2000
Tôi nghĩ rằng
Hardy đã có rất nhiều dự định
Hardy đã có rất nhiều dự định
06:26
I think that Hardy had a lot going for him.
130
374000
2000
Tôi muốn nói về một số ít
06:28
I'd like to talk about just a handful
131
376000
3000
của những gì được gọi là
06:31
of what have been called the
132
379000
2000
điểm nổi bật của nhân loại,
06:33
hallmarks of mankind,
133
381000
2000
những thứ làm ta khác biệt
với người khác,
với người khác,
06:35
the things that made us different from everybody else,
134
383000
2000
và khác biệt với họ hàng của chúng ta.
06:37
and all our relatives.
135
385000
2000
Hãy nhìn vào lớp da của chúng ta.
06:39
Let's look at our naked skin.
136
387000
4000
Rõ ràng là phần lớn những thứ
chúng ta nghĩ về
chúng ta nghĩ về
06:43
It's obvious that most of the things we think about
137
391000
4000
đều mất đi lớp lông cơ thể,
động vật có vú không có lớp lông cơ thể
động vật có vú không có lớp lông cơ thể
06:47
that have lost their body hair, mammals without body hair,
138
395000
3000
là những sinh vật sống dưới nước,
như bò biển, hải mã,
như bò biển, hải mã,
06:50
are aquatic ones, like the dugong, the walrus,
139
398000
3000
cá heo, hà mã, heo biển.
06:53
the dolphin, the hippopotamus, the manatee.
140
401000
4000
Một vài động vật sống đầm mình trong bùn
như là babirusa (Hươu-lợn).
như là babirusa (Hươu-lợn).
06:57
And a couple of wallowers-in-mud like the babirusa.
141
405000
6000
Và bạn nghĩ vui rằng, cũng có thể,
07:03
And you're tempted to think, well perhaps,
142
411000
2000
07:05
could that be why we are naked?
143
413000
3000
đó có thể là lí do
chúng ta trần truồng không?
chúng ta trần truồng không?
07:08
I suggested it and people said, "No no no.
144
416000
2000
Tôi nói điều đó
và mọi người nói, "Không, không đâu.
và mọi người nói, "Không, không đâu.
07:10
I mean, look at the elephant.
145
418000
2000
Ý tôi là, nhìn vào 1 con voi.
Các bạn quên hết
chuyện về con voi rồi à?
chuyện về con voi rồi à?
07:12
You've forgotten all about the elephant haven't you?"
146
420000
2000
07:14
So back in 1982 I said,
147
422000
3000
Vậy thì nhớ về năm 1982, tôi đã nói rằng,
07:17
"Well perhaps the elephant had an aquatic ancestor."
148
425000
3000
"Loài voi cũng có thể
có một tổ tiên sống dưới biển đấy."
có một tổ tiên sống dưới biển đấy."
07:20
Peals of merry laughter!
149
428000
3000
Một tràng cười nổ ra!
"Bà ấy điên rồi.
Bà ấy lại bước ra và sắp nói gì nữa đây?"
Bà ấy lại bước ra và sắp nói gì nữa đây?"
07:23
"That crazy woman. She's off again. She'll say anything won't she?"
150
431000
3000
Nhưng bây giờ, mọi người đều đồng ý rằng
loài voi cũng có một thủy tổ.
loài voi cũng có một thủy tổ.
07:26
But by now, everybody agrees that the elephant had an aquatic ancestor.
151
434000
6000
Mọi động vật da dày được kết luận là
07:32
This has come 'round to be that all those naked pachyderms
152
440000
3000
đều có thủy tổ.
07:35
have aquatic ancestors.
153
443000
2000
Ngoại lệ cối cùng là loài tê giác .
07:37
The last exception was supposed to be the rhinoceros.
154
445000
2000
07:39
Last year in Florida they found extinct ancestor of a rhinoceros
155
447000
4000
Năm ngoái, tại Florida, người ta tìm được
vết tích tổ tiên của loài tê giác
vết tích tổ tiên của loài tê giác
07:43
and said, "Seems to have spent most of its time in the water."
156
451000
4000
và đã nói rằng, "Có vẻ chúng đã sống
phần lớn cuộc đời trong nước."
phần lớn cuộc đời trong nước."
07:47
So this is a close connection between nakedness and water.
157
455000
5000
Cho nên đây chính là một sự liên kết
chặt chẽ giữa sự trần truồng và nước.
chặt chẽ giữa sự trần truồng và nước.
Như là 1 sự liên kết tuyệt đối,
Nó chỉ hoạt động theo 1 cách.
Nó chỉ hoạt động theo 1 cách.
07:52
As an absolute connection, it only works one way.
158
460000
3000
Các bạn không thể nói tất cả các động vật
sống dưới nước đều trần truồng,
sống dưới nước đều trần truồng,
07:55
You can't say all aquatic animals are naked,
159
463000
4000
07:59
because look at the sea otter.
160
467000
2000
bởi vì hãy nhìn vào con rái cá biển.
08:01
But you can say
161
469000
2000
Nhưng các bạn có thể nói rằng
08:03
that every animal that has become naked
162
471000
4000
Mọi động vật đã từng trần truồng
08:07
has been conditioned by water, in its own lifetime,
163
475000
3000
đều đã bị tác động sâu sắc bởi nước,
trong suốt cuộc đời chúng,
trong suốt cuộc đời chúng,
08:10
or the lifetime of its ancestors. I think this is significant.
164
478000
4000
hoặc là cuộc đời của tổ tiển chúng.
Tôi nghĩ điều đó thật có ý nghĩa.
Tôi nghĩ điều đó thật có ý nghĩa.
08:14
The only exception is the naked Somalian mole-rat,
165
482000
4000
Một ngoại lệ duy nhất là
loài chuột chũi trụi lông Somalian,
loài chuột chũi trụi lông Somalian,
loài chưa bao giờ
hỉnh mũi của chúng lên khỏi mặt đất.
hỉnh mũi của chúng lên khỏi mặt đất.
08:18
which never puts its nose above the surface of the ground.
166
486000
4000
và cầm nắm bằng 2 chân.
08:22
And take bipedality.
167
490000
2000
08:24
Here you can't find anybody to compare it with,
168
492000
3000
Các bạn không thể tìm được
con vật nào khác để so sánh,
con vật nào khác để so sánh,
bởi vì chúng ta là động vật duy nhất
đứng thẳng và đi được trên 2 chân.
đứng thẳng và đi được trên 2 chân.
08:27
because we're the only animal that walks upright on two legs.
169
495000
5000
Nhưng các bạn có thể nói điều này:
tất cả vượn và khỉ
tất cả vượn và khỉ
08:32
But you can say this: all the apes and all the monkeys
170
500000
3000
08:35
are capable of walking on two legs,
171
503000
2000
có khả năng đi bằng 2 chân,
nếu chúng muốn,
chỉ 1 thời gian ngắn thôi.
chỉ 1 thời gian ngắn thôi.
08:37
if they want to, for a short time.
172
505000
2000
Chỉ có một tình huống mà chúng
08:39
There is only one circumstance in which they
173
507000
3000
luôn luôn, tất cả bọn chúng,
đều đi bằng 2 chân,
đều đi bằng 2 chân,
08:42
always, all of them, walk on two legs,
174
510000
3000
đó là khi chúng lội qua nước.
08:45
and that is when they are wading through water.
175
513000
3000
Các bạn có nghĩ
điều đó rất ý nghĩa không?
điều đó rất ý nghĩa không?
08:48
Do you think that's significant?
176
516000
2000
David Attenborough nghĩ
nó rất có ý nghĩa,
nó rất có ý nghĩa,
08:50
David Attenborough thinks it's significant,
177
518000
2000
giống như sự khởi đầu đầy triển vọng
cho loài 2 chân chúng ta.
cho loài 2 chân chúng ta.
08:52
as the possible beginning of our bipedalism.
178
520000
4000
Hãy nhìn vào lớp mỡ này,
08:56
Look at the fat layer.
179
524000
2000
Chúng ta đã có nó, dưới lớp da,
một lớp mỡ, trên tất cả:
một lớp mỡ, trên tất cả:
08:58
We have got, under our skin, a layer of fat, all over:
180
526000
4000
không có thứ như thế
ở mọi loài linh trưởng.
ở mọi loài linh trưởng.
09:02
nothing in the least like that in any other primate.
181
530000
4000
Tại sao lại có lớp mỡ dưới da?
09:06
Why should it be there?
182
534000
2000
Chúng ta đều biết, nếu các bạn nhìn vào
các động vật có vú dưới biển,
các động vật có vú dưới biển,
09:08
Well they do know, that if you look at other aquatic mammals,
183
536000
3000
lớp mỡ có ở
phần lớn động vật có vú trên cạn
phần lớn động vật có vú trên cạn
09:11
the fat that in most land mammals
184
539000
2000
09:13
is deposited inside the body wall,
185
541000
3000
nằm trong các cấu tạo cơ thể,
09:16
around the kidneys and the intestines and so on,
186
544000
4000
xung quanh thận và các ruột, vân vân,
di chuyển ra phía ngoài.
09:20
has started to migrate to the outside,
187
548000
2000
và dàn trải thành 1 lớp dưới da.
09:22
and spread out in a layer inside the skin.
188
550000
4000
09:26
In the whale it's complete:
189
554000
2000
Ở cơ thể cá voi,
không có mỡ bên trong,
mà hoàn toàn nằm ở bên ngoài.
mà hoàn toàn nằm ở bên ngoài.
09:28
no fat inside at all, all in blubber outside.
190
556000
3000
09:31
We cannot avoid the suspicion
191
559000
3000
Chúng ta không thể tránh khỏi nghi ngờ
09:34
that in our case it's started to happen.
192
562000
3000
rằng trong trường hợp của chúng ta,
nó cũng đã bắt đầu xảy ra.
nó cũng đã bắt đầu xảy ra.
09:37
We have got skin lined with this layer.
193
565000
4000
Chúng ta có lớp da
gắn liền với lớp mỡ này.
gắn liền với lớp mỡ này.
09:41
It's the only possible explanation of why humans,
194
569000
3000
Đây là lí giải duy nhất vì sao con người,
nếu họ rất không may mắn,
09:44
if they're very unlucky,
195
572000
3000
có thể trở nên vô cùng béo phì,
09:47
can become grossly obese,
196
575000
3000
09:50
in a way that would be totally impossible for any other primate, physically impossible.
197
578000
4000
bằng 1 cách không thể xảy ra đối với
mọi loài linh trưởng nào, về mặt vật lí.
mọi loài linh trưởng nào, về mặt vật lí.
Những thứ kì lạ, là sự thật hiển nhiên,
thì không bao giờ giải thích được.
thì không bao giờ giải thích được.
09:54
Something very odd, matter-of-factly, never explained.
198
582000
4000
Câu hỏi vì sao chúng ta có thể nói,
09:58
The question of why we can speak.
199
586000
2000
Chúng ta có thể nói.
10:00
We can speak.
200
588000
2000
Và con khỉ đột không thể nói được.
Tại sao?
Tại sao?
10:02
And the gorilla can't speak. Why?
201
590000
3000
10:05
Nothing to do with his teeth or his tongue or his lungs or anything like that --
202
593000
4000
Không thể làm thay đổi răng hoặc lưỡi
hoặc phổi hay bất kì thứ gì khác của nó
hoặc phổi hay bất kì thứ gì khác của nó
đơn thuần phải thực hiện cùng với
sự kiểm soát chủ động sự thở của nó.
sự kiểm soát chủ động sự thở của nó.
10:09
purely has to do with its conscious control of its breath.
203
597000
5000
Các bạn thậm chí còn không thể huấn luyện
khỉ đột nói "A" khi được yêu cầu.
khỉ đột nói "A" khi được yêu cầu.
10:14
You can't even train a gorilla to say "Ah" on request.
204
602000
5000
Những sinh vật duy nhất có thể chủ động
kiểm soát sự thở
kiểm soát sự thở
10:19
The only creatures that have got conscious control of their breath
205
607000
5000
10:24
are the diving animals and the diving birds.
206
612000
3000
là những động vật
và chim có thể lặn dưới nước.
và chim có thể lặn dưới nước.
10:27
It was an absolute precondition for our being able to speak.
207
615000
5000
Đây tuyệt đối là điều kiện tiên quyết
để chúng ta có khả năng nói được,
để chúng ta có khả năng nói được,
10:32
And then again, there is the fact that we are streamlined.
208
620000
4000
Và sau đó 1 lần nữa, có 1 sự thật là
chúng ta có tạo hình rất hợp lí.
chúng ta có tạo hình rất hợp lí.
10:36
Trying to imagine a diver
209
624000
2000
Thử tưởng tượng một thợ lặn
lặn xuống nước,
hiếm khi làm nước bắn tung tóe .
hiếm khi làm nước bắn tung tóe .
10:38
diving into water -- hardly makes a splash.
210
626000
2000
Thử tưởng tượng một con khỉ đột
10:40
Try to imagine a gorilla
211
628000
3000
thực hiện cùng một hành động,
10:43
performing the same maneuver,
212
631000
3000
và các bạn có thể thấy rằng,
khi so sánh với con khỉ đột,
khi so sánh với con khỉ đột,
10:46
and you can see that, compared with gorilla,
213
634000
2000
chúng ta gần như
có dáng dấp giống 1 con cá.
có dáng dấp giống 1 con cá.
10:48
we are halfway to being shaped like a fish.
214
636000
3000
Tôi đang cố gắng đề nghị mọi người
thừa nhận điều đó, trong hơn 40 năm,
thừa nhận điều đó, trong hơn 40 năm,
10:51
I am trying to suggest that, for 40-odd years,
215
639000
3000
10:54
this aquatic idea has been miscategorized as lunatic fringe,
216
642000
5000
quan điểm về loài thủy tổ từng
bị xem là điên rồ
bị xem là điên rồ
10:59
and it is not lunatic fringe.
217
647000
3000
và nó thật sự không hề điên rồ.
Và thật đáng mỉa mai là
11:02
And the ironic thing about it is that
218
650000
3000
Họ không thể ngăn chặn được
những lí thuyết về loài thủy tổ
những lí thuyết về loài thủy tổ
11:05
they are not staving off the aquatic theory
219
653000
3000
để bảo vệ cái lí thuyết họ có,
11:08
to protect a theory of their own,
220
656000
2000
điều mà họ chấp nhận và họ yêu.
11:10
which they've all agreed on, and they love.
221
658000
2000
11:12
There is nothing there.
222
660000
2000
Không có gì ở đó cả.
Họ đang ngăn chặn
những lí thuyết về loài thủy tổ
những lí thuyết về loài thủy tổ
11:14
They are staving off the aquatic theory
223
662000
2000
để bảo vệ một điều vô nghĩa, rỗng tuếch.
11:16
to protect a vacuum.
224
664000
2000
11:18
(Laughter)
225
666000
3000
(Cười lớn)
(Vỗ tay)
11:21
(Applause)
226
669000
5000
11:26
How do they react when I say these things?
227
674000
3000
Họ đáp trả như thế nào
khi tôi nó những điều này?
khi tôi nó những điều này?
11:29
One very common reaction I've heard about 20 times
228
677000
4000
1 động thái đáp trả quen thuộc
mà tôi đã nghe hơn 20 lần
mà tôi đã nghe hơn 20 lần
là, "Nhưng mà nó đã được điều tra.
11:33
is, "But it was investigated.
229
681000
2000
11:35
They conducted a serious investigation of this at the beginning,
230
683000
4000
Họ đã thực hiện nhiều cuộc điều tra
khác về vấn đề này từ lúc đầu tiên,
khác về vấn đề này từ lúc đầu tiên,
khi Hardy đưa ra bài viết của mình."
11:39
when Hardy put forward his article."
231
687000
4000
Tôi không tin điều đó.
11:43
I don't believe it.
232
691000
3000
11:46
For 35 years I've been looking for any evidence
233
694000
3000
Trong 35 năm
tôi vẫn luôn tìm kiếm bằng chứng
tôi vẫn luôn tìm kiếm bằng chứng
của bất kì biến cố nào của điều đó,
11:49
of any incident of that kind,
234
697000
2000
và tôi đã kết luận rằng
đó là một trong những huyền thoại đô thị.
đó là một trong những huyền thoại đô thị.
11:51
and I've concluded that that's one of the urban myths.
235
699000
3000
11:54
It's never been done.
236
702000
3000
Nó sẽ không bao giờ được hoàn thành.
Tôi hỏi mọi người nhiều lần,
và họ nói,
và họ nói,
11:57
I ask people sometimes, and they say,
237
705000
2000
11:59
"I like the aquatic theory!
238
707000
2000
"Tôi thích giả thuyết về thủy tổ!
12:01
Everybody likes the aquatic theory.
239
709000
2000
Mọi người đều thích lí thuyết về thủy tổ.
12:03
Of course they don't believe it, but they like it."
240
711000
2000
Dĩ nhiên họ không tin nó,
nhưng họ thích nó."
nhưng họ thích nó."
12:05
Well I say, "Why do you think it's rubbish?"
241
713000
4000
Tốt thôi, tôi hỏi rằng,
"Sao các bạn không nghĩ nó thật ngớ ngẩn?"
"Sao các bạn không nghĩ nó thật ngớ ngẩn?"
12:09
They say "Well ...
242
717000
2000
Họ nói, "Thật ra...
mọi người đều nói
nó thật ngớ ngẩn khi tôi hỏi họ
nó thật ngớ ngẩn khi tôi hỏi họ
12:11
everybody I talk to says it's rubbish.
243
719000
3000
Và không phải
tất cả bọn họ đều sai, đúng không?"
tất cả bọn họ đều sai, đúng không?"
12:14
And they can't all be wrong, can they?"
244
722000
2000
12:16
The answer to that, loud and clear, is, "Yes! They can all be wrong."
245
724000
4000
Câu trả lời, rất rõ ràng, là
"Phải! Tất cả bọn họ đều có thể sai."
"Phải! Tất cả bọn họ đều có thể sai."
12:20
History is strewn with the cases when they've all got it wrong.
246
728000
4000
Lịch sử đã có nhiều trường hợp mà
bọn họ thừa nhận bản thân sai.
bọn họ thừa nhận bản thân sai.
12:24
(Applause)
247
732000
8000
(Vỗ tay)
Và nếu các bạn
đã có 1 vấn đề khoa học tương tự,
đã có 1 vấn đề khoa học tương tự,
12:32
And if you've got a scientific problem like that,
248
740000
2000
12:34
you can't solve it by holding a head count,
249
742000
3000
các bạn không thể giải quyết
bằng cách đếm số đầu người,
bằng cách đếm số đầu người,
và nói rằng "Có nhiều người nói 'Có'
hơn số người nói 'Không'."
hơn số người nói 'Không'."
12:37
and saying, "More of us say yes than say no."
250
745000
3000
(Cười lớn)
12:40
(Laughter)
251
748000
1000
Bên cạnh nhóm người số đông đó,
12:41
Apart from that, some of the heads count more than others.
252
749000
4000
Có một số người đã thay đổi ý kiến.
12:45
Some of them have come over.
253
753000
3000
Có Giáo sư Tobias. Ông ấy đã thay đổi.
12:48
There was Professor Tobias. He's come over.
254
756000
3000
Daniel Dennett, ông ấy đã thay đổi.
12:51
Daniel Dennett, he's come over.
255
759000
2000
Có Ngài David Attenborough, ông ấy cũng đã thay đổi
12:53
Sir David Attenborough, he's come over.
256
761000
4000
Có thêm ai ngoài kia nữa không?
Hãy cùng tham gia.
Hãy cùng tham gia.
12:57
Anybody else out there? Come on in.
257
765000
2000
12:59
The water is lovely.
258
767000
2000
Nước rất đáng yêu.
(Vỗ tay)
13:01
(Applause)
259
769000
3000
Và bây giờ,
chúng ta cần nhìn đến tương lai.
chúng ta cần nhìn đến tương lai.
13:04
And now we've got to look to the future.
260
772000
5000
Cuối cùng thì một trong 3 thứ cũng xảy ra.
13:09
Ultimately one of three things is going to happen.
261
777000
4000
Cho dù chúng xảy ra trong 40 năm,
50 năm hay 60 năm nữa.
50 năm hay 60 năm nữa.
13:13
Either they will go on for the next 40 years, 50 years, 60 years.
262
781000
5000
"Yeah, chúng ta không nói về điều đó nữa.
Hãy bàn về thứ gì đó thú vị hơn."
Hãy bàn về thứ gì đó thú vị hơn."
13:18
"Yeah well we don't talk about that. Let's talk about something interesting."
263
786000
4000
Điều đó sẽ thật đáng buồn.
13:22
That would be very sad.
264
790000
2000
Điều thứ 2 có thể xảy ra
13:24
The second thing that could happen
265
792000
2000
là một số thiên tài sẽ đến,
13:26
is that some young genius will arrive,
266
794000
2000
và nói rằng, "Tôi đã tim ra nó.
13:28
and say, "I've found it.
267
796000
2000
Nó không phải là hoang mạc,
không phải là nước, mà chính là thứ này!"
không phải là nước, mà chính là thứ này!"
13:30
It was not the savanna, it was not the water, it was this!"
268
798000
4000
Cũng không có bất kì dấu hiệu gì
của cái đó xảy ra luôn.
của cái đó xảy ra luôn.
13:34
No sign of that happening either.
269
802000
3000
Tôi không nghĩ là sẽ có lựa chọn thứ 3.
13:37
I don't think there is a third option.
270
805000
2000
Cho nên điều thứ 3 có thể xảy ra là
13:39
So the third thing that might happen is
271
807000
3000
một thứ tuyệt đẹp.
13:42
a very beautiful thing.
272
810000
3000
Nếu các bạn nhớ lại những năm đầu
của thế kỷ trước,
của thế kỷ trước,
13:45
If you look back at the early years of the last century,
273
813000
3000
đã có một trường hợp cá biệt,
rất nhiều cuộc tranh cãi và thái độ tồi tệ
rất nhiều cuộc tranh cãi và thái độ tồi tệ
13:48
there was a stand-off, a lot of bickering and bad feeling
274
816000
4000
giữa những người tin vào Mendel,
13:52
between the believers in Mendel,
275
820000
2000
và những người tin vào Darwin.
13:54
and the believers in Darwin.
276
822000
3000
Nó kết thúc với 1 tổng kết mới, rằng:
13:57
It ended with a new synthesis:
277
825000
3000
Ý kiến của Darwin và Mendel
14:00
Darwin's ideas and Mendel's ideas
278
828000
3000
trộn lẫn với nhau.
14:03
blending together.
279
831000
2000
Và tôi nghĩ cũng có 1 thứ
tương tự xảy ra ở đây.
tương tự xảy ra ở đây.
14:05
And I think the same thing will happen here.
280
833000
3000
Các bạn vừa có 1 tổng kết mới.
14:08
You'll get a new synthesis.
281
836000
3000
Ý kiến của Hardy và Darwin
14:11
Hardy's ideas and Darwin's ideas
282
839000
2000
14:13
will be blended together.
283
841000
2000
sẽ trộn lẫn với nhau.
14:15
And we can move forward from there,
284
843000
2000
Và chúng ta có thể tiến xa hơn từ đó,
14:17
and really get somewhere.
285
845000
2000
và thật sự đến được nơi nào đó.
14:19
That would be a beautiful thing.
286
847000
3000
Điều đó sẽ rất tuyệt đẹp.
Tôi cảm thấy sẽ rất tuyệt nếu nó xảy ra.
14:22
It would be very nice for me if it happened soon.
287
850000
3000
(Cười lớn)
14:25
(Laughter)
288
853000
11000
Vì bây giờ tôi lớn tuổi hơn George Burns
tại thời điểm ông ấy nói rằng,
tại thời điểm ông ấy nói rằng,
14:36
Because I'm older now than George Burns was when he said,
289
864000
5000
"Vào tuổi của tôi, tôi thậm chí
không mua nổi những trái chuối sống."
không mua nổi những trái chuối sống."
14:41
"At my age, I don't even buy green bananas."
290
869000
4000
(Cười lớn)
14:45
(Laughter)
291
873000
6000
Cho nên, nếu nó sẽ đến và nó sẽ xảy ra,
14:51
So if it's going to come and it's going to happen,
292
879000
3000
Điều gì có thể ngăn nó lại?
14:54
what's holding it up?
293
882000
2000
Tôi có thể nói cho các bạn biết
chỉ bằng 3 từ.
chỉ bằng 3 từ.
14:56
I can tell you that in three words.
294
884000
3000
Giới học viện nói "Không".
14:59
Academia says no.
295
887000
4000
Họ đã quyết định từ năm 1960 rằng,
15:03
They decided in 1960,
296
891000
2000
15:05
"That belongs with the UFOs and the yetis."
297
893000
3000
"Điều đó thuộc về UFO và người tuyết."
Và để thay đổi suy nghĩ của họ
là điều thật không dễ dàng.
là điều thật không dễ dàng.
15:08
And it's not easy to change their minds.
298
896000
4000
Các tạp chí chuyên môn
15:12
The professional journals
299
900000
2000
không thể chạm tới nó
chỉ với 1 cây sào.
chỉ với 1 cây sào.
15:14
won't touch it with a barge pole.
300
902000
2000
Sách giáo khoa không nói về nó.
15:16
The textbooks don't mention it.
301
904000
3000
Chương trình học thậm chí không nói
sự thật rằng chúng ta trần truồng,
sự thật rằng chúng ta trần truồng,
15:19
The syllabus doesn't mention even the fact that we're naked,
302
907000
3000
hãy tự mình nhìn vào lí do của nó.
15:22
let alone look for a reason to it.
303
910000
3000
15:25
"Horizon," which takes its cue from the academics,
304
913000
3000
"tầm nhận thức", thứ luôn làm theo
sự ra hiệu của các học viện,
sự ra hiệu của các học viện,
15:28
won't touch it with a barge pole.
305
916000
2000
sẽ không thể chạm tới với 1 cây sào.
15:30
So we never hear the case put for it,
306
918000
4000
Cho nên chúng ta không bao giờ
nghe trường hợp về nó,
nghe trường hợp về nó,
ngoài trừ
những tài liệu tham khảo buồn cười
những tài liệu tham khảo buồn cười
15:34
except in jocular references
307
922000
3000
đối với những người
tin vào những thứ sai lệch.
tin vào những thứ sai lệch.
15:37
to people on the lunatic fringe.
308
925000
2000
15:39
I don't know quite where this diktat comes from.
309
927000
6000
Tôi không biết mệnh lệnh vô lí này
đến từ đâu
đến từ đâu
Có ai đó ở đó
15:45
Somebody up there
310
933000
2000
đang đặt ra những lời sai bảo,
15:47
is issuing the commandment,
311
935000
4000
"Không nên tin vào lí thuyết về thủy tổ.
15:51
"Thou shalt not believe in the aquatic theory.
312
939000
4000
Và nếu các bạn mong rằng sẽ tạo nên được
bước tiến trong lĩnh vực này,
bước tiến trong lĩnh vực này,
15:55
And if you hope to make progress in this profession,
313
943000
3000
15:58
and you do believe it, you'd better keep it to yourself,
314
946000
4000
và các bạn tin vào nó,
tốt nhất chỉ nên giữ nó cho riêng mình,
tốt nhất chỉ nên giữ nó cho riêng mình,
bởi vì nó sẽ cản trở bạn."
16:02
because it will get in your way."
315
950000
2000
Cho nên tôi rất ấn tượng với một số phần
16:04
So I get the impression that some parts
316
952000
3000
của các ấn phẩm khoa học
16:07
of the scientific establishment
317
955000
3000
đang ru ngủ giống như 1 dạng của thầy tế.
16:10
are morphing into a kind of priesthood.
318
958000
4000
Nhưng các bạn biết không,
điều đó khiến tôi cảm thấy rất tốt,
điều đó khiến tôi cảm thấy rất tốt,
16:14
But you know, that makes me feel good,
319
962000
4000
bởi vì Richard Dawkins
đã nói với chúng ta
đã nói với chúng ta
16:18
because Richard Dawkins has told us
320
966000
3000
cách đối xử với 1 thầy tế.
16:21
how to treat a priesthood.
321
969000
2000
(Cười lớn)
16:23
(Laughter)
322
971000
2000
Ông ấy nói, "Đầu tiên, các bạn phải
từ chối để đưa cho thầy tế
từ chối để đưa cho thầy tế
16:25
He says, "Firstly, you've got to refuse to give it
323
973000
3000
tất cả sự sợ hãi và lo lắng tột cùng
16:28
all the excessive awe and reverence
324
976000
3000
ông ấy đã được huấn luyện để nhận."
16:31
it's been trained to receive."
325
979000
2000
Đúng vậy. Tôi sẽ tiếp tục với điều đó.
16:33
Right. I'll go ahead with that.
326
981000
2000
16:35
And secondly, he says,
327
983000
2000
Và thứ 2, ông ấy nói,
16:37
"You must never be afraid to rock the boat."
328
985000
3000
"Các bạn không được sợ hãi
khi định xáo trộn 1 thứ đang ổn định."
khi định xáo trộn 1 thứ đang ổn định."
16:40
I'll go along with that too.
329
988000
2000
Tôi cũng sẽ cùng đến cùng với điều đó.
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
16:42
Thank you very much.
330
990000
2000
(Vỗ tay)
16:44
(Applause)
331
992000
20000
ABOUT THE SPEAKER
Elaine Morgan - Aquatic ape theoristElaine Morgan, armed with an arsenal of television writing credits and feminist credentials, spent her life on a mission to prove humans evolved in water.
Why you should listen
Television writer and scientific theorist Elaine Morgan may have been known for penning the popular British TV series Dr. Finlay's Casebook, but for decades the Welsh feminist writer championed human evolutionary theories using aquatic species. She wrote six books about the aquatic ape theory, derived from ancient Greek philosophies about human evolution.
Taking a less male-centric approach to evolutionary theory, Morgan's adventure was chronicled in the 1998 BBC documentary The Aquatic Ape. She was an award-winning television writer (she won two BAFTAs and Writers' Guild honors) for Campion, How Green Was My Valley and Testament of Youth. Morgan died in July 2013 at age 92.
Elaine Morgan | Speaker | TED.com