ABOUT THE SPEAKER
Sophal Ear - Development economist
Sophal Ear leads research on post-conflict countries -- looking at the effectiveness of foreign aid and the challenge of development in places like his native land, Cambodia.

Why you should listen

Elected to the Crescenta Valley Town Council in November 2015 for a 3-year term, encompassing more than 20,000 residents in unincorporated La Crescenta and Montrose, California, Sophal Ear, Ph.D., is a tenured Associate Professor of Diplomacy & World Affairs at Occidental College in Los Angeles where he lectures on political economy, security, development and Asia.

Previously, he taught how to rebuild countries after wars at the U.S. Naval Postgraduate School and international development at the Maxwell School of Syracuse University. He consulted for the World Bank, was Assistant Resident Representative for the United Nations in East Timor and Advisor to Cambodia's 1st private equity fund Leopard Capital. A TED Fellow, Fulbright Specialist, Term Member of the Council on Foreign Relations and Young Global Leader of the World Economic Forum, he sits on the board of the Nathan Cummings Foundation, Refugees International, Partners for Development, the Southeast Asia Resource Action Center, the Southeast Asia Development Program, Diagnostic Microbiology Development Program, the Journal of International Relations and Development (Palgrave), the International Public Management Journal (Taylor & Francis), Journal of South-East Asian American Education & Advancement (Purdue), and Politics and the Life Sciences (Cambridge University Press).

He is the author of Aid Dependence in Cambodia: How Foreign Assistance Undermines Democracy (Columbia University Press, 2013) and co-author of The Hungry Dragon: How China’s Resources Quest is Reshaping the World (Routledge, 2013). He wrote and narrated the award-winning documentary film "The End/Beginning: Cambodia" (47 minutes, 2011) based on his 2009 TED Talk and has appeared in four other documentaries.

A graduate of Princeton and Berkeley, he moved to the United States from France as a Cambodian refugee at the age of 10.

More profile about the speaker
Sophal Ear | Speaker | TED.com
TED2009

Sophal Ear: Escaping the Khmer Rouge

Սոֆալ Էար. Փախուստ Կարմիր կհմերներից

Filmed:
685,840 views

TED-ի ընկեր Սոֆալ Էարը պատմում է, թե ինչպես է իր ընտանիքը փախել Կամբոջայից Կարմիր կհմերների տիրապետության ժամանակ: Նա պատմում է իր մոր հնարամտության մասին, և թե ինչպես է նա փրկել իր երեխաներին:
- Development economist
Sophal Ear leads research on post-conflict countries -- looking at the effectiveness of foreign aid and the challenge of development in places like his native land, Cambodia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I normally teach courses on
0
0
3000
Ես որպես կանոն սովորեցնում եմ,
00:15
how to rebuild states after war.
1
3000
4000
թե ինչպես վերականգնել բնակավայրերը պատերազմից հետո:
00:19
But today I've got a personal story to share with you.
2
7000
2000
Բայց այսօր ես ուզում եմ կիսվել իմ անձնական պատմությամբ:
00:21
This is a picture of my family,
3
9000
3000
Սա 1977 թ. արված իմ ընտանեկան լուսանկարն է,
00:24
my four siblings -- my mom and I -- taken in 1977.
4
12000
4000
այնտեղ իմ չորս քույր և եղբայրներն են, մայրս և ես:
00:28
And we're actually Cambodians.
5
16000
2000
Մենք իրականում կամբոջացիներ ենք:
00:30
And this picture is taken in Vietnam.
6
18000
2000
Իսկ այս նկարը նկարվել է Վիետնամում:
00:32
So how did a Cambodian family end up in Vietnam in 1977?
7
20000
4000
Այսպիսով, ինչպե՞ս է կամբոջական ընտանիքը հայտնվել Վիետնամում 1977 թ.-ին:
00:36
Well to explain that, I've got a short video clip
8
24000
3000
Սա բացատրելու համար ես մի տեսանյութ եմ բերել,
00:39
to explain the Khmer Rouge regime
9
27000
2000
որպեսզի նկարագրեմ Կարմիր կհմերների ռեժիմը
00:41
during 1975 and 1979.
10
29000
3000
1975-1979 թթ. ընթացքում:
00:44
Video: April 17th, 1975.
11
32000
4000
Տեսանյութ. 1975թ. ապրիլի 17:
00:48
The communist Khmer Rouge
12
36000
2000
Կոմունիստական «Կարմիր կհմերներ» կուսակցությունը
00:50
enters Phnom Penh to liberate their people
13
38000
3000
մտնում է Պնոմպեն, որպեսզի ազատագրի իր ժողովրդին
00:53
from the encroaching conflict in Vietnam,
14
41000
2000
Վիետնամից եկող հակամարտությունից
00:55
and American bombing campaigns.
15
43000
4000
և ամերիկյան ռմբակոծություններից:
00:59
Led by peasant-born Pol Pot,
16
47000
3000
Առաջնորդվելով գյուղացի Փոլ Փոթի կողմից`
01:02
the Khmer Rouge evacuates people to the countryside
17
50000
4000
Կարմիր կհմերները էվակուացնում են մարդկանց գյուղական համայնքներ,
01:06
in order to create a rural communist utopia,
18
54000
3000
որպեսզի կառուցեն գյուղական կոմունիստական ուտոպիա,
01:09
much like Mao Tse-tung's Cultural Revolution in China.
19
57000
6000
ինչպես Մաո Ցզեդունի մշակութային հեղափոխությունը Չինաստանում:
01:15
The Khmer Rouge closes the doors to the outside world.
20
63000
4000
Կարմիր կհմերները փակեցին բոլոր դռները դեպի արտաքին աշխարհ:
01:19
But after four years the grim truth seeps out.
21
67000
4000
Բայց չորս տարի անց բացահայտվեց դառը ճշմարտությունը:
01:23
In a country of only seven million people,
22
71000
2000
Ընդամենը 7 միլիոն բնակչությամբ երկրում
01:25
one and a half million were murdered by their own leaders,
23
73000
4000
1.5 միլիոնը սպանվել էին իրենց առաջնորդների ձեռքերով,
01:29
their bodies piled in the mass graves of the killing fields.
24
77000
4000
նրանց դիերը թաղվել էին զանգվածային գնդակահարության վայրերի ընդհանուր գերեզմաններում:
01:33
Sophal Ear: So, notwithstanding the 1970s narration,
25
81000
3000
Սոֆալ Էար. «Չնայած 1970-ականների այսպիսի նկարագրությանը
01:36
on April 17th 1975
26
84000
2000
1975 թ. ապրիլի 17-ին
01:38
we lived in Phnom Penh.
27
86000
2000
մենք ապրում էինք Պնոմպենում:
01:40
And my parents were told by the Khmer Rouge
28
88000
3000
Եվ Կարմիր կհմերներն ասել էին իմ ծնողներին,
01:43
to evacuate the city because of impending American bombing for three days.
29
91000
4000
որ հեռանանք քաղաքից ամերիկյան եռօրյա ռմբակոծությունների պատճառով:
01:47
And here is a picture of the Khmer Rouge.
30
95000
2000
Ահա, Կարմիր կհմերների նկարը:
01:49
They were young soldiers, typically child soldiers.
31
97000
3000
Նրանք երիտասարդ զինվորներ էին: Գրեթե երեխաներ:
01:52
And this is very normal now, of modern day conflict,
32
100000
3000
Սա շատ սովորական է հիմա, ժամանակակից հակամարտությունների ժամանակ:
01:55
because they're easy to bring into wars.
33
103000
3000
Քանի որ շատ հեշտ է նրանց պատերազմի մեջ ներգրավելը:
01:58
The reason that they gave about American bombing wasn't all that far off.
34
106000
4000
Ամերիկյան ռմբակոծությունների պատճառը այդքան էլ անհավանական չէր:
02:02
I mean, from 1965 to 1973 there were
35
110000
2000
Իրականում, 1956-1973 թթ. ընթացքում
02:04
more munitions that fell on Cambodia
36
112000
4000
Կամբոջայի վրա ավելի շատ զինամթերք է ընկել,
02:08
than in all of World War II Japan,
37
116000
2000
քան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ` Ճապոնիայի վրա,
02:10
including the two nuclear bombs
38
118000
2000
ներառյալ 1945-ի օգոստոսի
02:12
of August 1945.
39
120000
3000
երկու ատոմային ռումբերը:
02:15
The Khmer Rouge didn't believe in money.
40
123000
3000
Կարմիր կհմերների համար փողը կարևոր չէր:
02:18
So the equivalent of the Federal Reserve Bank
41
126000
2000
Եվ, ահա, Դաշնային Պահուստային Բանկի համանման բանկը
02:20
in Cambodia was bombed.
42
128000
2000
Կամբոջայում ռմբակոծվեց:
02:22
But not just that, they actually banned money.
43
130000
3000
Բայց դա ամենը չէր. նրանք արգելեցին փողի օգտագործումը:
02:25
I think it's the only precedent in which
44
133000
2000
Կարծում եմ, սա առաջին դեպքն էր, երբ
02:27
money has ever been stopped from being used.
45
135000
2000
դրամը ամբողջովին հեռացվեց շրջանառությունից:
02:29
And we know money is the root of all evil,
46
137000
2000
Եվ մենք գիտենք, որ փողը չարի հիմքն է,
02:31
but it didn't actually stop evil from happening in Cambodia, in fact.
47
139000
4000
բայց սա իրականում չկանգնեցրեց չարության տարածումը Կամբոջայում:
02:35
My family was moved from Phnom Penh to Pursat province.
48
143000
4000
Իմ ընտանիքը Պնոմպենից տեղափոխվեց Փուրսաթ նահանգ:
02:39
This is a picture of what Pursat looks like.
49
147000
2000
Ահա, թե ինչպիսին էր Փուրսաթը:
02:41
It's actually a very pretty area of Cambodia,
50
149000
3000
Այն Կամբոջայի հրաշալի վայրերից մեկն է,
02:44
where rice growing takes place.
51
152000
2000
որտեղ բրինձ են աճեցնում:
02:46
And in fact they were forced to work the fields.
52
154000
2000
Եվ այդ պատճառով նրանց ստիպում էին աշխատել դաշտերում:
02:48
So my father and mother ended up in
53
156000
3000
Եվ հայրս ու մայրս ի վերջո հայտնվեցին
02:51
a sort of concentration camp, labor camp.
54
159000
3000
համակենտրոնացման ճամբարում` աշխատուժի ճամբարում:
02:54
And it was at that time that my mother got word
55
162000
2000
Եվ հենց այդ ժամանակ մայրս իրենց
02:56
from the commune chief
56
164000
3000
համակարգող ղեկավարից լսեց,
02:59
that the Vietnamese were actually asking
57
167000
2000
որ վիետնամցիները խնդրում են վերադարձնել
03:01
for their citizens to go back to Vietnam.
58
169000
3000
իրենց քաղաքացիներին Վիետնամ:
03:04
And she spoke some Vietnamese,
59
172000
2000
Նա մի փոքր տիրապետում էր վիետնամերենի,
03:06
as a child having grown up with Vietnamese friends.
60
174000
3000
քանի որ մեծացել էր վիետնամցի ընկերների շրջապատում:
03:09
And she decided, despite the advice of her neighbors,
61
177000
4000
Եվ նա որոշեց, ի հեճուկս իր հարևանների խորհուրդների,
03:13
that she would take the chance
62
181000
2000
որ ինքը պետք է օգտագործի այդ հնարավորությունը
03:15
and claim to be Vietnamese
63
183000
2000
և վիետնամցի ձևանա,
03:17
so that we could have a chance to survive,
64
185000
2000
որպեսզի մենք փրկվելու հնարավորություն ունենանք:
03:19
because at this point they're forcing everybody to work.
65
187000
2000
Քանի որ այդ ժամանակ նրանք բոլորին ստիպում էին աշխատել:
03:21
And they're giving about --
66
189000
2000
Եվ դրա փոխարեն տալիս էին,
03:23
in a modern-day, caloric-restriction diet, I guess --
67
191000
3000
ժամանակակից, ցածր կալորիականության սննդապահին համարժեք սնունդ. ենթադրում եմ`
03:26
they're giving porridge, with a few grains of rice.
68
194000
4000
տալիս էին շիլա` բրնձի մի քանի հատիկներով:
03:30
And at about this time actually
69
198000
2000
Եվ հենց այդ ժամանակ
03:32
my father got very sick.
70
200000
2000
հայրս հիվանդացավ:
03:34
And he didn't speak Vietnamese.
71
202000
2000
Ի հավելումն դրան, նա չէր խոսում վիետնամերեն:
03:36
So he died actually, in January 1976.
72
204000
3000
Այսպիսով, նա մահացավ 1976 թ. հունվարին:
03:39
And it made it possible, in fact,
73
207000
3000
Եվ հենց սա էլ հնարավոր դարձրեց
03:42
for us to take on this plan.
74
210000
2000
մեր մտածած ծրագրի իրականացումը:
03:44
So the Khmer Rouge took us
75
212000
2000
Այսպիսով, Կարմիր կհմերները տարան մեզ
03:46
from a place called Pursat to Kaoh Tiev,
76
214000
2000
Փուրսաթից դեպի Կոհ Թիվ:
03:48
which is across from the border from Vietnam.
77
216000
3000
որը սահմանակից էր Վիետնամին:
03:51
And there they had a detention camp
78
219000
2000
Այնտեղ կար մի կալանավայր,
03:53
where alleged Vietnamese would be tested, language tested.
79
221000
4000
որտեղ ենթադրյալ վիետնամցիները ենթարկվում էին թեստավորման` լեզվի թեստ էին անցնում:
03:57
And my mother's Vietnamese was so bad
80
225000
3000
Իսկ մայրս այնքան վատ էր խոսում վիետնամերեն,
04:00
that to make our story more credible,
81
228000
4000
որ մեր պատմությունը ավելի իրական դարձնելու համար,
04:04
she'd given all the boys and girls new Vietnamese names.
82
232000
3000
նա բոլոր տղաներին ու աղջիկներին նոր վիետնամական անուններ տվեց:
04:07
But she'd given the boys girls' names,
83
235000
2000
Բայց նա տղաներին տվել էր աղջկա անուններ,
04:09
and the girls boys' names.
84
237000
3000
իսկ աղջիկներին` տղայի:
04:12
And it wasn't until she met a Vietnamese lady
85
240000
2000
Այսպես ապրեցինք, մինչև մայրս հանդիպեց մի վիետնամցի օրիորդի,
04:14
who told her this, and then tutored her for two days intensively,
86
242000
4000
ով ասաց այդ սխալի մասին, և մի քանի օր ինտենսիվ պարապմունքներ անցկացրեց մորս հետ,
04:18
that she was able to go into her exam
87
246000
3000
որպեսզի նա կարողանար հանձնել քննությունը,
04:21
and -- you know, this was a moment of truth.
88
249000
3000
և, գիտեք, սա ճշմարտության պահն էր:
04:24
If she fails, we're all headed to the gallows;
89
252000
3000
Եթե նա չանցներ քննությունը, մեզ բոլորիս կգլխատեին:
04:27
if she passes, we can leave to Vietnam.
90
255000
2000
Եթե հանձներ, մենք կմեկնեինք Վիետնամ:
04:29
And she actually, of course -- I'm here, she passes.
91
257000
4000
Եվ իհարկե, քանի որ ես այսօր այստեղ եմ, նա հանձնեց քննությունը:
04:33
And we end up in Hong Ngu on the Vietnamese side.
92
261000
3000
Եվ մենք հայտվեցինք Վիետնամի Հոնգ Նյու բնակավայրում:
04:36
And then onwards to Chau Doc.
93
264000
2000
Ապա տեղափոխվեցինք Չաու Դոք:
04:38
And this is a picture of Hong Ngu, Vietnam today.
94
266000
2000
Ահա, սա Վիետնամում Հոնգ Նյու բնակավայրի ներկայիս նկարն է:
04:40
A pretty idyllic place on the Mekong Delta.
95
268000
2000
Մի հրաշալի վայր Մեկոնգի դելտայի վրա:
04:42
But for us it meant freedom.
96
270000
2000
Բայց մեզ համար այն ազատություն էր նշանակում:
04:44
And freedom from persecution from the Khmer Rouge.
97
272000
5000
Ազատություն Կարմիր կհմերների հետապնդումներից:
04:49
Last year, the Khmer Rouge Tribunal,
98
277000
3000
Անցյալ տարի սկսվեց Կարմիր կհմերների դեմ դատավարությունը,
04:52
which the U.N. is helping Cambodia take on,
99
280000
2000
որի իրականացման հարցում Կամբոջային օգնում է ՄԱԿ-ը,
04:54
started, and I decided that as a matter of record
100
282000
2000
և ես որոշեցի, որ այժմ այն պահն է,
04:56
I should file a Civil Complaint
101
284000
3000
երբ պետք է հայց ներկայացնել դատարան
04:59
with the Tribunal about my father's passing away.
102
287000
3000
հորս մահվան վերաբերյալ:
05:02
And I got word last month
103
290000
3000
Անցյալ ամիս ինձ հայտնեցին,
05:05
that the complaint was officially accepted by the Khmer Rouge Tribunal.
104
293000
3000
որ իմ հայցը պաշտոնապես ընդունվել է դատարանի կողմից:
05:08
And it's for me a matter of justice for history, and accountability for the future,
105
296000
5000
Սա ինձ համար պատմական արդարության վերականգման և ապագայի նկատմամբ պատասխանատվության ձևավորման հարց է,
05:13
because Cambodia remains a pretty lawless place, at times.
106
301000
5000
քանի որ Կամբոջան դեռևս մնում է բավականին անօրեն երկիր:
05:18
Five years ago my mother and I went back to Chau Doc.
107
306000
4000
Հինգ տարի առաջ ես ու մայրս գնացինք Չաու Դոք:
05:22
And she was able to return to a place
108
310000
2000
Եվ նա կարողացավ վերադառնալ այն տեղը,
05:24
that for her meant freedom, but also fear,
109
312000
3000
որը նրա համար ազատություն էր, բայց նաև վախ,
05:27
because we had just come out of Cambodia.
110
315000
3000
քանի որ մենք հենց նոր էինք եկել Կամբոջայից:
05:30
I'm happy, actually, today, to present her.
111
318000
4000
Այսօր ես ուրախ եմ նրան այստեղ ներկայացնել:
05:34
She's here today with us in the audience.
112
322000
2000
Նա այսօր մեզ հետ է, այս լսարանում:
05:36
Thank you mother.
113
324000
2000
Շնորհակալ եմ, մա´յրս:
05:38
(Applause)
114
326000
14000
(Ծափահարություններ)
Translated by Armenuhy Hovakimyan
Reviewed by Mariam Hovhannisian

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sophal Ear - Development economist
Sophal Ear leads research on post-conflict countries -- looking at the effectiveness of foreign aid and the challenge of development in places like his native land, Cambodia.

Why you should listen

Elected to the Crescenta Valley Town Council in November 2015 for a 3-year term, encompassing more than 20,000 residents in unincorporated La Crescenta and Montrose, California, Sophal Ear, Ph.D., is a tenured Associate Professor of Diplomacy & World Affairs at Occidental College in Los Angeles where he lectures on political economy, security, development and Asia.

Previously, he taught how to rebuild countries after wars at the U.S. Naval Postgraduate School and international development at the Maxwell School of Syracuse University. He consulted for the World Bank, was Assistant Resident Representative for the United Nations in East Timor and Advisor to Cambodia's 1st private equity fund Leopard Capital. A TED Fellow, Fulbright Specialist, Term Member of the Council on Foreign Relations and Young Global Leader of the World Economic Forum, he sits on the board of the Nathan Cummings Foundation, Refugees International, Partners for Development, the Southeast Asia Resource Action Center, the Southeast Asia Development Program, Diagnostic Microbiology Development Program, the Journal of International Relations and Development (Palgrave), the International Public Management Journal (Taylor & Francis), Journal of South-East Asian American Education & Advancement (Purdue), and Politics and the Life Sciences (Cambridge University Press).

He is the author of Aid Dependence in Cambodia: How Foreign Assistance Undermines Democracy (Columbia University Press, 2013) and co-author of The Hungry Dragon: How China’s Resources Quest is Reshaping the World (Routledge, 2013). He wrote and narrated the award-winning documentary film "The End/Beginning: Cambodia" (47 minutes, 2011) based on his 2009 TED Talk and has appeared in four other documentaries.

A graduate of Princeton and Berkeley, he moved to the United States from France as a Cambodian refugee at the age of 10.

More profile about the speaker
Sophal Ear | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee