ABOUT THE SPEAKER
Bjorn Lomborg - Global prioritizer
Danish political scientist Bjorn Lomborg heads the Copenhagen Consensus, which has prioritized the world's greatest problems -- global warming, world poverty, disease -- based on how effective our solutions might be. It's a thought-provoking, even provocative list.

Why you should listen

Bjorn Lomborg isn't afraid to voice an unpopular opinion. In 2007, he was named one of the 100 Most Influential People by Time magazine after the publication of his controversial book The Skeptical Environmentalist, which challenged widely held beliefs that the environment is getting worse. This year, he was named on of the "50 people who cold save the planet" by the Guardian newspaper. In 2007 he published Cool It: The Skeptical Environmentalist's Guide to Global Warming, further analyzes what today's science tells us about global warming and its risks. That same year, his next book Solutions for the World's Biggest Problems was released, which provided a summary of the greatest challenges facing humanity. 

In 2004, he convened the Copenhagen Consensus, which tries to prioritize the world's greatest challenges based on the impact we can make, a sort of bang-for-the-buck breakdown for attacking problems such as global warming, world poverty and disease.

It begins from the premise that we can't solve every problem in the world, and asks: Which ones should we fix first?
The Copenhagen Consensus 2004 tapped the expertise of world-leading economists, as well as a diverse forum of young participants; collectively, they determined that control of HIV/AIDS was the best investment -- and mitigating global warming was the worst. Lomborg summarized these findings in How to Spend $50 Billion to Make the World a Better Place. In spring of 2008, Copenhagen Consensus convened again, assembling over 55 international economists, including 4 Nobel laureates, to assess, prioritize and brainstorm solutions for the major global challenges of today, including conflicts, malnutrition, health, education and terrorism. In 2013, he published How to Spend $75 Billion to Make the Wolrd a Better Place.


More profile about the speaker
Bjorn Lomborg | Speaker | TED.com
TED2005

Bjorn Lomborg: Global priorities bigger than climate change

Bjorn Lomborg ustala priorytety dla świata

Filmed:
1,695,569 views

Jeśli mielibyście 50 miliardów dolarów do wydania, jakie problemy rozwiązalibyście najpierw - AIDS czy globalne ocieplenie? Duński politolog Bjorn Lomborg udziela nieoczekiwanych odpowiedzi.
- Global prioritizer
Danish political scientist Bjorn Lomborg heads the Copenhagen Consensus, which has prioritized the world's greatest problems -- global warming, world poverty, disease -- based on how effective our solutions might be. It's a thought-provoking, even provocative list. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:24
What I'd like to talk about is really the biggestnajwiększy problemsproblemy in the worldświat.
0
0
4000
Chciałbym dziś mówić o naprawdę największych problemach na świecie.
00:28
I'm not going to talk about "The SkepticalSceptyczny EnvironmentalistEkolog" --
1
4000
2000
Nie zamierzam mówić o książce "The Skeptical Environmentalist" --
00:30
probablyprawdopodobnie that's alsorównież a good choicewybór.
2
6000
2000
prawdopodobnie to całkiem dobry wybór.
00:32
(LaughterŚmiech)
3
8000
1000
(śmiech)
00:33
But I am going talk about: what are the bigduży problemsproblemy in the worldświat?
4
9000
3000
Będę mówił o tym - jakie problemy są najpoważniejsze w świecie?
00:36
And I mustmusi say, before I go on, I should askzapytać everykażdy one of you
5
12000
3000
I zanim przejdę dalej, chciałbym poprosić każdego z was,
00:39
to try and get out pendługopis and paperpapier
6
15000
2000
byście wyciągnęli papier i długopisy,
00:41
because I'm actuallytak właściwie going to askzapytać you to help me to look at how we do that.
7
17000
3000
ponieważ poproszę was o pomoc we wspólnym zrozumieniu zadania.
00:44
So get out your pendługopis and paperpapier.
8
20000
2000
Proszę więc wyciągnijcie papier i długopisy.
00:46
BottomDno linelinia is, there is a lot of problemsproblemy out there in the worldświat.
9
22000
2000
Sedno w tym, że w świecie jest mnóstwo problemów.
00:48
I'm just going to listlista some of them.
10
24000
2000
Po prostu wymienię kilka z nich.
00:50
There are 800 millionmilion people starvinggłodujący.
11
26000
2000
800 milionów osób głoduje.
00:52
There's a billionmiliard people withoutbez cleanczysty drinkingpicie waterwoda.
12
28000
2000
Miliard osób nie ma czystej wody do picia.
00:54
Two billionmiliard people withoutbez sanitationurządzenia sanitarne.
13
30000
2000
Dwa miliardy ludzi żyje bez kanalizacji i bieżącej wody.
00:56
There are severalkilka millionmilion people dyingumierający of HIVHIV and AIDSAIDS.
14
32000
3000
Kilka milionów zakażonych wirusem HIV umiera na AIDS.
00:59
The listslisty go on and on.
15
35000
2000
Tą listę można wydłużać w nieskończoność.
01:01
There's two billionsmiliardy of people who will be severelysurowo affectedafektowany by climateklimat changezmiana -- so on.
16
37000
5000
Mamy dwa miliardy osób, które zostaną dotknięte przez zmianę klimatu -- i tak dalej.
01:06
There are manywiele, manywiele problemsproblemy out there.
17
42000
2000
Mamy dużo, naprawdę dużo problemów.
01:08
In an idealideał worldświat, we would solverozwiązać them all, but we don't.
18
44000
4000
W doskonałym świecie rozwiązalibyśmy je wszystkie, ale tego nie robimy.
01:12
We don't actuallytak właściwie solverozwiązać all problemsproblemy.
19
48000
2000
Naprawdę nie rozwiązujemy wszystkich problemów.
01:14
And if we do not, the questionpytanie I think we need to askzapytać ourselvesmy sami --
20
50000
4000
A skoro nie rozwiązujemy, to powinniśmy zadać sobie pytanie --
01:18
and that's why it's on the economygospodarka sessionsesja -- is to say,
21
54000
3000
i dlatego mówimy o tym podczas sesji zagadnień ekonomicznych --
01:21
if we don't do all things, we really have to startpoczątek askingpytając ourselvesmy sami,
22
57000
3000
jeśli tego wszystkiego nie naprawiamy, to musimy zapytać siebie,
01:24
whichktóry oneste should we solverozwiązać first?
23
60000
2000
od których problemów powinniśmy zacząć?
01:26
And that's the questionpytanie I'd like to askzapytać you.
24
62000
2000
I właśnie to pytanie chciałbym wam zadać.
01:28
If we had say, 50 billionmiliard dollarsdolarów over the nextNastępny fourcztery yearslat to spendwydać
25
64000
5000
Jeśli mielibyśmy 50 miliardów dolarów do wydania w cztery lata,
01:33
to do good in this worldświat, where should we spendwydać it?
26
69000
3000
by zrobić coś dobrego dla Ziemi, na co powinniśmy je wydać?
01:36
We identifiedzidentyfikowane 10 of the biggestnajwiększy challengeswyzwania in the worldświat,
27
72000
3000
Rozpoznaliśmy 10 największych wyzwań stojących przed światem,
01:39
and I will just brieflykrótko readczytać them:
28
75000
2000
tutaj je po prostu w skrócie wymienię.
01:41
climateklimat changezmiana, communicablezaraźliwy diseaseschoroby, conflictskonflikty, educationEdukacja,
29
77000
2000
Zmiana klimatu, choroby zakaźne, konflikty, edukacja,
01:43
financialbudżetowy instabilityniestabilność, governancezarządzanie and corruptionkorupcja,
30
79000
2000
brak stabilności finansowej, rządy i korupcja,
01:45
malnutritionniedożywienie and hungergłód, populationpopulacja migrationmigracja,
31
81000
3000
niedożywienie i głód, migracje ludności,
01:48
sanitationurządzenia sanitarne and waterwoda, and subsidiesdotacje and tradehandel barriersbariery.
32
84000
3000
warunki sanitarne i woda, subsydia i ograniczenia wolnego handlu.
01:51
We believe that these in manywiele wayssposoby
33
87000
2000
Wierzymy, że ta lista na różne sposoby
01:53
encompassobjąć the biggestnajwiększy problemsproblemy in the worldświat.
34
89000
2000
obejmuje największe problemy świata.
01:55
The obviousoczywisty questionpytanie would be to askzapytać,
35
91000
2000
Oczywiste pytanie, które się nasuwa,
01:57
what do you think are the biggestnajwiększy things?
36
93000
2000
to jak sądzicie, które z tych problemów są najważniejsze?
01:59
Where should we startpoczątek on solvingrozwiązywanie these problemsproblemy?
37
95000
3000
Od czego powinniśmy zacząć ich rozwiązywanie?
02:02
But that's a wrongźle problemproblem to askzapytać.
38
98000
2000
Ale to źle postawione pytanie.
02:04
That was actuallytak właściwie the problemproblem that was askedspytał in DavosDavos in JanuaryStycznia.
39
100000
3000
Dokładnie to pytanie zadano w Davos w styczniu.
02:07
But of coursekurs, there's a problemproblem in askingpytając people to focusskupiać on problemsproblemy.
40
103000
3000
Ale oczywiście proszenie ludzi o skupieniu się na problemach samo jest problemem.
02:10
Because we can't solverozwiązać problemsproblemy.
41
106000
3000
Ponieważ my nie możemy rozwiązać problemów.
02:13
SurelyNa pewno the biggestnajwiększy problemproblem we have in the worldświat is that we all dieumierać.
42
109000
3000
Na pewno największym problemem w świecie jest to, że wszyscy umrzemy.
02:16
But we don't have a technologytechnologia to solverozwiązać that, right?
43
112000
2000
Ale nie mamy technologii, żeby temu zapobiec, prawda?
02:18
So the pointpunkt is not to prioritizepriorytet problemsproblemy,
44
114000
3000
Wiec sedno w tym, żeby nie ustawiać problemów według ważności,
02:21
but the pointpunkt is to prioritizepriorytet solutionsrozwiązania to problemsproblemy.
45
117000
4000
ale ustawić według ważności rozwiązania problemów.
02:25
And that would be -- of coursekurs that getsdostaje a little more complicatedskomplikowane.
46
121000
3000
A to oczywiście już jest trochę bardziej skomplikowane.
02:28
To climateklimat changezmiana that would be like KyotoKyoto.
47
124000
2000
Dla zmian klimatycznych rozwiązaniem może być protokół z Kioto.
02:30
To communicablezaraźliwy diseaseschoroby, it mightmoc be healthzdrowie clinicskliniki or mosquitokomar netssieci.
48
126000
3000
Dla chorób zakaźnych mogą to być lokalne przychodnie lub moskitiery.
02:33
To conflictskonflikty, it would be U.N.'s„s peacekeepingutrzymywanie pokoju forcessiły, and so on.
49
129000
3000
Dla konfliktów mogłyby to być siły pokojowe ONZ.
02:36
The pointpunkt that I would like to askzapytać you to try to do,
50
132000
5000
Zmierzam do tego, że chciałbym, byście spróbowali
02:41
is just in 30 secondstowary drugiej jakości -- and I know this is in a sensesens
51
137000
3000
w ciągu 30 sekund -- i wiem, że w pewnym sensie to
02:44
an impossibleniemożliwy taskzadanie -- writepisać down what you think
52
140000
2000
niewykonalne zadanie -- zapisać, jak sądzicie
02:46
is probablyprawdopodobnie some of the topTop prioritiespriorytety.
53
142000
2000
co jest według was najbardziej priorytetowe.
02:48
And alsorównież -- and that's, of coursekurs, where economicsEkonomia getsdostaje evilzło --
54
144000
3000
I również -- a to właśnie miejsce, w którym ekonomia staje się nieprzyjemna --
02:51
to put down what are the things we should not do, first.
55
147000
3000
zapisać sprawy, którymi nie powinniśmy się zajmować w pierwszej kolejności.
02:54
What should be at the bottomDolny of the listlista?
56
150000
2000
Co powinno być na samym spodzie tej listy?
02:56
Please, just take 30 secondstowary drugiej jakości, perhapsmoże talk to your neighborsąsiad,
57
152000
3000
Proszę, przeznaczcie na to pół minuty, jeśli chcecie, porozmawiajcie z sąsiadem
02:59
and just figurepostać out what should be the topTop prioritiespriorytety
58
155000
2000
i po prostu wypiszcie, co powinno być na szczycie listy priorytetów
03:01
and the bottomDolny prioritiespriorytety of the solutionsrozwiązania that we have
59
157000
2000
i na spodzie listy rozwiązań, które mamy
03:03
to the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy biggestnajwiększy issuesproblemy.
60
159000
2000
dla największych problemów świata.
03:05
The amazingniesamowity partczęść of this processproces -- and of coursekurs, I mean,
61
161000
3000
Zadziwiającą częścią tego procesu -- i oczywiście, mam tu na myśli,
03:08
I would love to -- I only have 18 minutesminuty,
62
164000
2000
że chciałbym -- mam tylko 18 minut,
03:10
I've alreadyjuż givendany you quitecałkiem a substantialznaczny amountilość of my time, right?
63
166000
2000
Już dałem wam sporo czasu, prawda?
03:12
I'd love to go into, and get you to think about this processproces,
64
168000
4000
Chciałbym, żebyście zagłębili się w proces,
03:16
and that's actuallytak właściwie what we did.
65
172000
2000
i tak faktycznie zrobiliśmy.
03:18
And I alsorównież stronglysilnie encouragezachęcać you,
66
174000
2000
Również bardzo mocno was namawiam,
03:20
and I'm sure we'lldobrze alsorównież have these discussionsdyskusje afterwardspotem,
67
176000
2000
i jestem pewien, że jeszcze to przedyskutujemy,
03:22
to think about, how do we actuallytak właściwie prioritizepriorytet?
68
178000
2000
żeby pomyśleć, jak naprawdę układamy priorytety?
03:24
Of coursekurs, you have to askzapytać yourselfsiebie,
69
180000
2000
Oczywiście musicie zadać sobie pytanie,
03:26
why on EarthZiemia was suchtaki a listlista never doneGotowe before?
70
182000
2000
dlaczego do diaska taka lista nie została jeszcze nigdy do tej pory stworzona?
03:28
And one reasonpowód is that prioritizationpriorytetyzacja is incrediblyniewiarygodnie uncomfortableniewygodny.
71
184000
5000
Jedną z przyczyn jest to, że ustalanie priorytetów jest niesamowicie nieprzyjemne.
03:33
NobodyNikt nie wants to do this.
72
189000
2000
Nikt nie chce tego robić.
03:35
Of coursekurs, everykażdy organizationorganizacja would love to be on the topTop of suchtaki a listlista.
73
191000
3000
Oczywiście każda organizacja chciałaby znaleźć się na szczycie takiej listy.
03:38
But everykażdy organizationorganizacja would alsorównież hatenienawidzić to be not on the topTop of the listlista.
74
194000
3000
Z drugiej strony żadna organizacja nie chciałaby znaleźć się dalej na liście.
03:41
And sinceod there are manywiele more not-number-onenie-numer-jeden spotskropki on the listlista
75
197000
4000
A ponieważ na liście jest o wiele więcej dalszych miejsc
03:45
than there is numbernumer oneste, it makesczyni perfectidealny sensesens
76
201000
3000
niż jest na niej miejsc pierwszych, to w pełni zrozumiałe,
03:48
not to want to do suchtaki a listlista.
77
204000
2000
że nikt nie chce takiej listy tworzyć.
03:50
We'veMamy had the U.N. for almostprawie 60 yearslat,
78
206000
2000
ONZ mamy już od prawie 60 lat,
03:52
yetjeszcze we'vemamy never actuallytak właściwie madezrobiony a fundamentalfundamentalny listlista
79
208000
3000
ale jak do tej pory nigdy jeszcze nie zrobiliśmy podstawowej listy
03:55
of all the bigduży things that we can do in the worldświat,
80
211000
2000
wszystkich wielkich spraw, które moglibyśmy zrobić dla świata
03:57
and said, whichktóry of them should we do first?
81
213000
3000
i nie wyjaśnili, które z nich zrobić w pierwszej kolejności.
04:00
So it doesn't mean that we are not prioritizingpriorytetyzacja --
82
216000
3000
To nie znaczy, że nie ustalamy priorytetów --
04:03
any decisiondecyzja is a prioritizationpriorytetyzacja, so of coursekurs we are still prioritizingpriorytetyzacja,
83
219000
4000
każda decyzja ustala jakiś priorytet, więc wciąż ustalamy te priorytety,
04:07
if only implicitlyniejawnie -- and that's unlikelymało prawdopodobne to be as good
84
223000
3000
tylko że robimy to niejawnie -- małe szanse, że to zadziała tak samo dobrze,
04:10
as if we actuallytak właściwie did the prioritizationpriorytetyzacja,
85
226000
2000
jakbyśmy naprawdę te priorytety ustalili
04:12
and wentposzedł in and talkedrozmawialiśmy about it.
86
228000
2000
przyjrzeli się im i je przedyskutowali.
04:14
So what I'm proposingproponowanie is really to say that we have,
87
230000
2000
Tak naprawdę proponuję uświadomić sobie,
04:16
for a very long time, had a situationsytuacja when we'vemamy had a menumenu of choiceswybory.
88
232000
4000
że już od dawna stoimy przed wyborem -- mamy całe menu.
04:20
There are manywiele, manywiele things we can do out there,
89
236000
2000
Jest wiele, wiele spraw, którymi możemy się zająć,
04:22
but we'vemamy not had the pricesceny, norani the sizesrozmiary.
90
238000
3000
ale jak do tej pory nie znaliśmy ani cen ani rozmiarów.
04:25
We have not had an ideapomysł.
91
241000
2000
Nie mieliśmy żadnego pojęcia.
04:27
ImagineWyobraź sobie going into a restaurantrestauracja and gettinguzyskiwanie this bigduży menumenu cardkarta,
92
243000
3000
Wyobraźcie sobie wyjście do restauracji, gdzie dostajecie wielką kartę dań,
04:30
but you have no ideapomysł what the pricecena is.
93
246000
2000
ale nie macie pojęcia ile co kosztuje.
04:32
You know, you have a pizzaPizza; you've no ideapomysł what the pricecena is.
94
248000
2000
No wiecie, zamawiacie pizzę, ale nie macie pojęcia ile tu pizza kosztuje.
04:34
It could be at one dollardolar; it could be 1,000 dollarsdolarów.
95
250000
2000
Może jednego dolara, a może 1 000.
04:36
It could be a family-sizewielkość rodziny pizzaPizza;
96
252000
2000
Mogłaby to być pizza familijna.
04:38
it could be a very individual-sizeindywidualny rozmiar pizzaPizza, right?
97
254000
2000
A mogła by też być to porcja dla pojedynczej osoby, zgadza się?
04:40
We'dChcielibyśmy like to know these things.
98
256000
2000
Chcielibyśmy takie rzeczy wiedzieć.
04:42
And that is what the CopenhagenCopenhagen ConsensusKonsensusu is really tryingpróbować to do --
99
258000
2000
I to właśnie Porozumienie Kopenhaskie próbuje zrobić --
04:44
to try to put pricesceny on these issuesproblemy.
100
260000
3000
ustalać koszty rozwiązań poszczególnych problemów.
04:47
And so basicallygruntownie, this has been the CopenhagenCopenhagen Consensus'Konsensusu processproces.
101
263000
3000
Tak właśnie wyglądały prace nad Porozumieniem Kopenhaskim.
04:50
We got 30 of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy bestNajlepiej economistsekonomiści, threetrzy in eachkażdy areapowierzchnia.
102
266000
4000
Zebraliśmy 30 najlepszych na świecie ekonomistów, po trzech z każdej dziedziny.
04:54
So we have threetrzy of world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy topTop economistsekonomiści writepisać about climateklimat changezmiana.
103
270000
3000
Trzech z najlepszych światowych ekonomistów pisało o zmianach klimatycznych.
04:57
What can we do? What will be the costkoszt
104
273000
3000
Co możemy zrobić? Ile to będzie kosztowało?
05:00
and what will be the benefitzasiłek of that?
105
276000
1000
I jaki z tego będzie pożytek?
05:01
LikewisePodobnie in communicablezaraźliwy diseaseschoroby.
106
277000
2000
Tak samo w przypadku chorób zakaźnych.
05:03
ThreeTrzy of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy topTop expertseksperci sayingpowiedzenie, what can we do?
107
279000
3000
Trzech z najlepszych światowych ekspertów zastanawiało się co możemy zrobić?
05:06
What would be the pricecena?
108
282000
1000
I ile to by kosztowało?
05:07
What should we do about it, and what will be the outcomewynik?
109
283000
3000
Co powinniśmy zrobić z tym problemem i jakie będą tego rezultaty?
05:10
And so on.
110
286000
1000
I tak dalej.
05:11
Then we had some of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy topTop economistsekonomiści,
111
287000
2000
Potem zebraliśmy kolejną grupę kilku najlepszych w świecie ekonomistów,
05:13
eightosiem of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy topTop economistsekonomiści, includingwłącznie z threetrzy NobelLaureat Nagrody Nobla LaureatesLaureaci,
112
289000
4000
ośmiu najlepszych w świecie, w tym trzech noblistów,
05:17
meetspotykać się in CopenhagenCopenhagen in MayMoże 2004.
113
293000
3000
na spotkaniu w Kopenhadze w maju 2004.
05:20
We callednazywa them the "dreamśnić teamzespół."
114
296000
2000
Nazwaliśmy ich "drużyną marzeń".
05:22
The CambridgeCambridge UniversityUniwersytet prefectsprefektów decidedzdecydowany to call them
115
298000
3000
Dziekani Uniwersytetu Cambridge zdecydowali się nazwać ich
05:25
the RealPrawdziwe MadridMadryt of economicsEkonomia.
116
301000
2000
ekonomicznym Real Madrytem.
05:27
That worksPrace very well in EuropeEuropy, but it doesn't really work over here.
117
303000
2000
Ten żart dobrze działa w Europie, ale tutaj raczej nikt go nie chwyta.
05:29
And what they basicallygruntownie did was come out with a prioritizedpriorytetowe listlista.
118
305000
4000
Rezultatem ich prac była lista poukładanych priorytetów.
05:33
And then you askzapytać, why economistsekonomiści?
119
309000
2000
Zapytacie, czemu ekonomiści?
05:35
And of coursekurs, I'm very happyszczęśliwy you askedspytał that questionpytanie -- (LaughterŚmiech) --
120
311000
2000
Jestem oczywiście szczęśliwy, że zadaliście to pytanie, -- (śmiech) --
05:37
because that's a very good questionpytanie.
121
313000
2000
ponieważ to bardzo dobre pytanie.
05:39
The pointpunkt is, of coursekurs, if you want to know about malariamalaria,
122
315000
3000
Sedno w tym, że gdy chcemy się czegoś dowiedzieć o malarii, to oczywiście
05:42
you askzapytać a malariamalaria expertekspert.
123
318000
2000
pytamy się eksperta od malarii.
05:44
If you want to know about climateklimat, you askzapytać a climatologistklimatolog.
124
320000
2000
Jeśli chcemy coś wiedzieć o klimacie, pytamy klimatologa.
05:46
But if you want to know whichktóry of the two you should dealsprawa with first,
125
322000
3000
Ale jeśli chcielibyście wiedzieć, czym się zająć w pierwszej kolejności,
05:49
you can't askzapytać eitherzarówno of them, because that's not what they do.
126
325000
3000
nie możemy pytać ani jednego, ani drugiego, bo to nie ich działka.
05:52
That is what economistsekonomiści do.
127
328000
2000
Tym zajmują się ekonomiści.
05:54
They prioritizepriorytet.
128
330000
1000
Oni ustalają priorytety.
05:55
They make that in some wayssposoby disgustingobrzydliwy taskzadanie of sayingpowiedzenie, whichktóry one should we do first,
129
331000
5000
Spełniają nieprzyjemny obowiązek mówienia, co powinniśmy robić najpierw,
06:00
and whichktóry one should we do afterwardspotem?
130
336000
2000
a co powinniśmy robić później.
06:02
So this is the listlista, and this is the one I'd like to sharedzielić with you.
131
338000
3000
Tak więc mam tu listę, którą chcę wam pokazać.
06:05
Of coursekurs, you can alsorównież see it on the websitestronie internetowej,
132
341000
2000
Oczywiście możecie ją też obejrzeć na stronie internetowej,
06:07
and we'lldobrze alsorównież talk about it more, I'm sure, as the day goesidzie on.
133
343000
3000
i, jestem pewny, też będziemy jeszcze dziś nieco więcej o niej rozmawiać.
06:10
They basicallygruntownie cameoprawa ołowiana witrażu up with a listlista where they said
134
346000
2000
Ci ekonomiści przedstawili listę, na której, jak stwierdzili,
06:12
there were badzły projectsprojektowanie -- basicallygruntownie, projectsprojektowanie
135
348000
3000
są złe projekty -- po prostu takie,
06:15
where if you investinwestować a dollardolar, you get lessmniej than a dollardolar back.
136
351000
3000
gdzie jeśli zainwestujesz dolara, dostaniesz mniej niż dolara z powrotem.
06:18
Then there's fairtargi projectsprojektowanie, good projectsprojektowanie and very good projectsprojektowanie.
137
354000
4000
Następnie idą niezłe projekty, dobre projekty i bardzo dobre projekty.
06:22
And of coursekurs, it's the very good projectsprojektowanie we should startpoczątek doing.
138
358000
2000
Oczywiście od tych bardzo dobrych projektów powinniśmy zaczynać.
06:24
I'm going to go from backwardsWstecz
139
360000
2000
Zacznę od tyłu,
06:26
so that we endkoniec up with the bestNajlepiej projectsprojektowanie.
140
362000
2000
więc skończymy na najlepszych projektach.
06:28
These were the badzły projectsprojektowanie.
141
364000
2000
To były złe projekty.
06:30
As you mightmoc see the bottomDolny of the listlista was climateklimat changezmiana.
142
366000
4000
Jak możecie zauważyć na dole listy są zmiany klimatyczne.
06:34
This offendsobraża a lot of people, and that's probablyprawdopodobnie one of the things
143
370000
4000
To obraża wiele osób i przypuszczalnie to jeden z powodów,
06:38
where people will say I shouldn'tnie powinien come back, eitherzarówno.
144
374000
2000
dla których ludzie powiedzą, bym sobie poszedł i już nie wracał.
06:40
And I'd like to talk about that, because that's really curiousciekawy.
145
376000
2000
A ja bym o tym chciał porozmawiać, bo to naprawdę ciekawe.
06:42
Why is it it cameoprawa ołowiana witrażu up?
146
378000
2000
Dlaczego tak właśnie wyszło?
06:44
And I'll actuallytak właściwie alsorównież try to get back to this
147
380000
2000
Wrócę do tej sprawy jeszcze dlatego,
06:46
because it's probablyprawdopodobnie one of the things
148
382000
2000
że to prawdopodobne jeden z punktów,
06:48
that we'lldobrze disagreenie zgadzać się with on the listlista that you wrotenapisał down.
149
384000
2000
w którym moja lista różni się od waszej.
06:50
The reasonpowód why they cameoprawa ołowiana witrażu up with sayingpowiedzenie that KyotoKyoto --
150
386000
3000
Oni dlatego uważają, że Kyoto --
06:53
or doing something more than KyotoKyoto -- is a badzły dealsprawa
151
389000
2000
lub robienie czegoś ponad Kyoto -- to zły interes,
06:55
is simplypo prostu because it's very inefficientnieskuteczny.
152
391000
2000
po prostu ponieważ to bardzo nieefektywne.
06:57
It's not sayingpowiedzenie that globalświatowy warmingogrzewanie is not happeningwydarzenie.
153
393000
2000
To nie znaczy, że globalnego ocieplenia nie ma.
06:59
It's not sayingpowiedzenie that it's not a bigduży problemproblem.
154
395000
2000
To nie znaczy, że to nie jest duży problem.
07:01
But it's sayingpowiedzenie that what we can do about it
155
397000
2000
Ale to znaczy, że wszystko co możemy z tym zrobić
07:03
is very little, at a very highwysoki costkoszt.
156
399000
3000
znaczy bardzo niewiele a koszt będzie ogromny.
07:06
What they basicallygruntownie showpokazać us, the averageśredni of all macroeconomicmakroekonomiczne modelsmodele,
157
402000
4000
Pokazali nam, uśredniając wszystkie modele makroekonomiczne,
07:10
is that KyotoKyoto, if everyonekażdy agreedZgoda, would costkoszt about 150 billionmiliard dollarsdolarów a yearrok.
158
406000
5000
że Kyoto, jeśli się wszyscy na nie zgodzą, kosztowałoby około 150 miliardów dolarów rocznie.
07:15
That's a substantialznaczny amountilość of moneypieniądze.
159
411000
2000
To znacząca kwota pieniędzy.
07:17
That's two to threetrzy timesczasy the globalświatowy developmentrozwój aidpomoc
160
413000
2000
To dwa do trzech razy więcej, niż przeznaczamy rocznie w skali świata
07:19
that we give the ThirdTrzecie WorldŚwiat everykażdy yearrok.
161
415000
2000
na pomoc dla krajów Trzeciego Świata.
07:21
YetJeszcze it would do very little good.
162
417000
2000
Mimo to pomogłoby to bardzo niewiele.
07:23
All modelsmodele showpokazać it will postponeodraczać warmingogrzewanie for about sixsześć yearslat in 2100.
163
419000
4000
Wszystkie modele pokazują, że opóźniłoby to ocieplenie o około sześć lat w roku 2100.
07:27
So the guy in BangladeshBangladesz who getsdostaje a floodpowódź in 2100 can wait untilaż do 2106.
164
423000
4000
Więc człowiek w Bangladeszu zalany przez powódź w 2100 będzie miał czas do 2106.
07:31
WhichCo is a little good, but not very much good.
165
427000
2000
Co trochę pomoże, ale nie za bardzo.
07:33
So the ideapomysł here really is to say, well, we'vemamy spentwydany a lot of moneypieniądze doing a little good.
166
429000
5000
No to pomysł jaki tu mamy to -- wydajmy mnóstwo pieniędzy na coś troszkę dobrego.
07:38
And just to give you a sensesens of referenceodniesienie,
167
434000
2000
I tak żeby dać wam jakiś punkt odniesienia,
07:40
the U.N. actuallytak właściwie estimateoszacowanie that for halfpół that amountilość,
168
436000
2000
ONZ ocenia, że faktycznie za połowę tej kwoty,
07:42
for about 75 billionmiliard dollarsdolarów a yearrok,
169
438000
2000
czyli za około 75 miliardów dolarów rocznie,
07:44
we could solverozwiązać all majorpoważny basicpodstawowy problemsproblemy in the worldświat.
170
440000
3000
moglibyśmy rozwiązać wszystkie podstawowe problemy świata.
07:47
We could give cleanczysty drinkingpicie waterwoda, sanitationurządzenia sanitarne, basicpodstawowy healthcareopieka zdrowotna
171
443000
3000
Moglibyśmy dać czystą wodę do picia, kanalizację, podstawową opiekę medyczną
07:50
and educationEdukacja to everykażdy singlepojedynczy humanczłowiek beingistota on the planetplaneta.
172
446000
3000
i edukację każdej pojedynczej osobie żyjącej na tej planecie.
07:53
So we have to askzapytać ourselvesmy sami, do we want to spendwydać twicedwa razy the amountilość
173
449000
4000
Musimy więc zapytać siebie, czy chcemy wydać dwa razy tyle,
07:57
on doing very little good?
174
453000
1000
żeby zrobić tylko troszeczkę dobrego?
07:58
Or halfpół the amountilość on doing an amazingniesamowity amountilość of good?
175
454000
3000
Czy połowę tych pieniędzy na niesamowicie dobre cele.
08:01
And that is really why it becomesstaje się a badzły projectprojekt.
176
457000
3000
I właśnie dlatego stało się to złym projektem.
08:04
It's not to say that if we had all the moneypieniądze in the worldświat, we wouldn'tnie want to do it.
177
460000
3000
To nie znaczy, że gdybyśmy mieli wszystkie pieniądze świata to nie chcielibyśmy się tym zająć.
08:07
But it's to say, when we don't, it's just simplypo prostu not our first prioritypriorytet.
178
463000
4000
Ale to znaczy, że kiedy tyle nie mamy, to nie może być dla nas priorytetowe.
08:11
The fairtargi projectsprojektowanie -- noticeogłoszenie I'm not going to commentkomentarz on all these --
179
467000
3000
Niezłe projekty -- nie będę się przy nich długo zatrzymywać --
08:14
but communicablezaraźliwy diseaseschoroby, scaleskala of basicpodstawowy healthzdrowie servicesusługi -- just madezrobiony it,
180
470000
4000
choroby zakaźne, podstawowa opieka medyczna -- weszły na tą listę
08:18
simplypo prostu because, yes, scaleskala of basicpodstawowy healthzdrowie servicesusługi is a great thing.
181
474000
3000
po prostu dlatego, że opieka medyczna to, tak, wspaniała sprawa,
08:21
It would do a lot of good, but it's alsorównież very, very costlykosztowny.
182
477000
3000
bardzo dobra, ale też bardzo, bardzo droga.
08:24
Again, what it tellsmówi us is suddenlynagle
183
480000
2000
Powtórzę - nagle zaczynamy widzieć
08:26
we startpoczątek thinkingmyślący about bothobie sidesboki of the equationrównanie.
184
482000
2000
i myśleć o obu stronach równania.
08:28
If you look at the good projectsprojektowanie, a lot of sanitationurządzenia sanitarne and waterwoda projectsprojektowanie cameoprawa ołowiana witrażu in.
185
484000
4000
Wśród dobrych projektów widać wiele związanych z wodą i kanalizacją.
08:32
Again, sanitationurządzenia sanitarne and waterwoda is incrediblyniewiarygodnie importantważny,
186
488000
2000
Znów, kanalizacja i woda są niesamowicie ważne,
08:34
but it alsorównież costskoszty a lot of infrastructureinfrastruktura.
187
490000
3000
ale też wymagają dużych inwestycji w infrastrukturę.
08:37
So I'd like to showpokazać you the topTop fourcztery prioritiespriorytety
188
493000
2000
Chciałbym teraz przedstawić cztery najbardziej priorytetowe projekty,
08:39
whichktóry should be at leastnajmniej the first oneste that we dealsprawa with
189
495000
3000
którymi powinniśmy zająć się w pierwszej kolejności,
08:42
when we talk about how we should dealsprawa with the problemsproblemy in the worldświat.
190
498000
3000
gdy mówimy o rozwiązywaniu problemów świata.
08:45
The fourthczwarty bestNajlepiej problemproblem is malariamalaria -- dealingpostępowanie with malariamalaria.
191
501000
4000
Czwarty z najlepszych projektów to walka z malarią.
08:49
The incidencezakres of malariamalaria is about a couplepara of [millionmilion] people get infectedzarażony everykażdy yearrok.
192
505000
4000
Każdego roku malarią zaraża się około dwa miliony ludzi.
08:53
It mightmoc even costkoszt up towardsw kierunku a percentageodsetek pointpunkt of GDPPKB
193
509000
4000
Ta choroba może kosztować rokrocznie nawet 1% PKB
08:57
everykażdy yearrok for affectedafektowany nationsnarody.
194
513000
2000
kraje dotknięte tą chorobą.
08:59
If we investedzainwestowany about 13 billionmiliard dollarsdolarów over the nextNastępny fourcztery yearslat,
195
515000
4000
Jeśli zainwestowalibyśmy 13 miliardów dolarów przez następne 4 lata,
09:03
we could bringprzynieść that incidencezakres down to halfpół.
196
519000
2000
moglibyśmy zmniejszyć zachorowalność o połowę.
09:05
We could avoiduniknąć about 500,000 people dyingumierający,
197
521000
3000
Moglibyśmy uratować od śmierci 500.000 osób,
09:08
but perhapsmoże more importantlyco ważne, we could avoiduniknąć about a [millionmilion] people
198
524000
3000
ale, co być może ważniejsze, moglibyśmy około miliarda osób
09:11
gettinguzyskiwanie infectedzarażony everykażdy yearrok.
199
527000
1000
uchronić od niebezpieczeństwa zarażenia rok w rok.
09:12
We would significantlyznacząco increasezwiększać theirich abilityzdolność
200
528000
2000
W ten sposób znacząco zwiększylibyśmy ich własne możliwości
09:14
to dealsprawa with manywiele of the other problemsproblemy that they have to dealsprawa with --
201
530000
3000
przezwyciężenia innych problemów, z którymi muszą sobie radzić.
09:17
of coursekurs, in the long runbiegać, alsorównież to dealsprawa with globalświatowy warmingogrzewanie.
202
533000
3000
Oczywiście, w dalszej perspektywie, również by radzić sobie z globalnym ociepleniem.
09:21
This thirdtrzeci bestNajlepiej one was freewolny tradehandel.
203
537000
3000
Trzeci najlepszy projekt to wolny handel.
09:24
BasicallyW zasadzie, the modelModel showedpokazał that if we could get freewolny tradehandel,
204
540000
3000
Model pokazuje, że jeśli osiągnęlibyśmy wolność handlu,
09:27
and especiallyszczególnie cutciąć subsidiesdotacje in the U.S. and EuropeEuropy,
205
543000
3000
a w szczególności znieśli subsydia w USA i Europie,
09:30
we could basicallygruntownie enlivenożywiać the globalświatowy economygospodarka
206
546000
4000
globalna ekonomia by po prostu rozkwitła
09:34
to an astoundingzdumiewający numbernumer of about 2,400 billionmiliard dollarsdolarów a yearrok,
207
550000
4000
do zdumiewającej wartości około 2.400 miliarda dolarów rocznie,
09:38
halfpół of whichktóry would accruepłynąć to the ThirdTrzecie WorldŚwiat.
208
554000
2000
z czego połowa przypadałaby na Trzeci Świat.
09:40
Again, the pointpunkt is to say that we could actuallytak właściwie pullCiągnąć
209
556000
3000
Znów, rzecz w tym, że moglibyśmy naprawdę wyciągnąć
09:43
two to threetrzy hundredsto millionmilion people out of povertyubóstwo,
210
559000
3000
dwieście do trzystu milionów ludzi z ubóstwa
09:46
very radicallyradykalnie fastszybki, in about two to fivepięć yearslat.
211
562000
3000
radykalnie szybko, w dwa do pięciu lat.
09:49
That would be the thirdtrzeci bestNajlepiej thing we could do.
212
565000
2000
To trzecia w kolejności najlepsza sprawa do wykonania.
09:51
The seconddruga bestNajlepiej thing would be to focusskupiać on malnutritionniedożywienie.
213
567000
4000
Drugi najlepszy projekt to walka z niedożywieniem.
09:55
Not just malnutritionniedożywienie in generalgenerał, but there's a very cheaptani way
214
571000
3000
Nie problemem głodu w ogólności, ale jest bardzo tani sposób
09:58
of dealingpostępowanie with malnutritionniedożywienie, namelymianowicie, the lackbrak of micronutrientsmikroelementy.
215
574000
3000
radzenia sobie z niedożywieniem, a konkretnie brakiem mikroelementów.
10:01
BasicallyW zasadzie, about halfpół of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy populationpopulacja is lackingbrakuje in
216
577000
3000
W skrócie około połowa światowej populacji cierpi na braki
10:04
ironżelazo, zinccynk, iodinejod and vitaminwitamina A.
217
580000
2000
żelaza, cynku, jodu i witaminy A.
10:06
If we investinwestować about 12 billionmiliard dollarsdolarów,
218
582000
2000
Jeśli zainwestujemy około 12 miliardów dolarów,
10:08
we could make a severesilny inroadpodjazd into that problemproblem.
219
584000
3000
poważnie zmniejszymy ten problem.
10:11
That would be the seconddruga bestNajlepiej investmentinwestycja that we could do.
220
587000
3000
To byłaby druga na liście najlepsza inwestycja, jaką możemy zrobić.
10:14
And the very bestNajlepiej projectprojekt would be to focusskupiać on HIVHIV/AIDSAIDS.
221
590000
5000
A zupełnie najlepszym projektem było by skoncentrowanie się na HIV i AIDS.
10:19
BasicallyW zasadzie, if we investinwestować 27 billionmiliard dollarsdolarów over the nextNastępny eightosiem yearslat,
222
595000
4000
Krótko mówiąc, jeśli zainwestujemy 27 miliardów dolarów w ciągu najbliższych ośmiu lat,
10:23
we could avoiduniknąć 28 newNowy millionmilion casesprzypadki of HIVHIV/AIDSAIDS.
223
599000
4000
moglibyśmy uniknąć 28 milionów nowych przypadków zarażenia HIV i AIDS.
10:27
Again, what this does and what it focusesskupia się on is sayingpowiedzenie
224
603000
4000
Znów rzecz w tym,
10:31
there are two very differentróżne wayssposoby that we can dealsprawa with HIVHIV/AIDSAIDS.
225
607000
3000
że są dwie bardzo różne metody radzenia sobie z HIV i AIDS.
10:34
One is treatmentleczenie; the other one is preventionzapobieganie.
226
610000
3000
Jedna to leczenie, druga to profilaktyka.
10:37
And again, in an idealideał worldświat, we would do bothobie.
227
613000
3000
I znów, w idealnym świecie robilibyśmy to i to.
10:40
But in a worldświat where we don't do eitherzarówno, or don't do it very well,
228
616000
3000
Ale w świecie, w którym nie robimy niczego, albo robimy niespecjalnie dobrze,
10:43
we have to at leastnajmniej askzapytać ourselvesmy sami where should we investinwestować first.
229
619000
4000
musimy przynajmniej zapytać siebie, gdzie powinniśmy zainwestować w pierwszej kolejności.
10:47
And treatmentleczenie is much, much more expensivedrogi than preventionzapobieganie.
230
623000
3000
A leczenie jest dużo, dużo droższe niż profilaktyka.
10:50
So basicallygruntownie, what this focusesskupia się on is sayingpowiedzenie, we can do a lot more
231
626000
4000
Tak więc główny pomysł w tym, że możemy zdziałać znacznie więcej
10:54
by investinginwestowanie in preventionzapobieganie.
232
630000
2000
inwestując w zapobieganie zarażeniu.
10:56
BasicallyW zasadzie for the amountilość of moneypieniądze that we spendwydać,
233
632000
2000
Po prostu za określoną sumę pieniędzy
10:58
we can do X amountilość of good in treatmentleczenie,
234
634000
3000
możemy zdziałać X dobrego w leczeniu
11:01
and 10 timesczasy as much good in preventionzapobieganie.
235
637000
3000
i 10 razy więcej dobrego w profilaktyce.
11:04
So again, what we focusskupiać on is preventionzapobieganie ratherraczej than treatmentleczenie,
236
640000
3000
Więc znów, raczej w pierwszej kojelności skoncentrujmy się na profilaktyce,
11:07
at first rateoceniać.
237
643000
1000
niż na leczeniu.
11:08
What this really does is that it makesczyni us think about our prioritiespriorytety.
238
644000
4000
To rzeczywiście sprawia, że zaczynamy zastanawiać się nad naszymi priorytetami.
11:12
I'd like to have you look at your prioritypriorytet listlista and say,
239
648000
4000
Chciałbym, żebyście spojrzeli na swoją listę priorytetów
11:16
did you get it right?
240
652000
2000
i powiedzieli, czy udało się wam zestawić ją prawidłowo?
11:18
Or did you get closeblisko to what we cameoprawa ołowiana witrażu up with here?
241
654000
2000
Albo czy zbliżyliście się do naszej listy?
11:20
Well, of coursekurs, one of the things is climateklimat changezmiana again.
242
656000
4000
No oczywiście mamy znów tą sprawę zmian klimatycznych.
11:24
I find a lot of people find it very, very unlikelymało prawdopodobne that we should do that.
243
660000
3000
Spotykam wiele osób, które nie zgadzają się z przedstawioną tutaj kolejnością.
11:27
We should alsorównież do climateklimat changezmiana,
244
663000
2000
Zmianami klimatycznymi też się powinniśmy zająć,
11:29
if for no other reasonpowód, simplypo prostu because it's suchtaki a bigduży problemproblem.
245
665000
3000
jeśli nie z jakiegoś innego, to z takiego powodu, że to taki wielki problem.
11:32
But of coursekurs, we don't do all problemsproblemy.
246
668000
3000
Ale oczywiście nie rozwiązujemy wszystkich problemów.
11:35
There are manywiele problemsproblemy out there in the worldświat.
247
671000
2000
W świecie jest mnóstwo problemów.
11:37
And what I want to make sure of is, if we actuallytak właściwie focusskupiać on problemsproblemy,
248
673000
4000
A ja bym chciał, żebyśmy dokonali odpowiedniego wyboru --
11:41
that we focusskupiać on the right oneste.
249
677000
2000
żebyśmy się skoncentrowali na tych prawidłowych.
11:43
The oneste where we can do a lot of good ratherraczej than a little good.
250
679000
3000
Na tych, gdzie możemy uczynić bardzo wiele dobrego a nie tylko trochę dobrego.
11:46
And I think, actuallytak właściwie -- ThomasThomas SchellingSchelling,
251
682000
3000
Faktycznie myślę, że -- a Tomas Schelling,
11:49
one of the participantsUczestnicy in the dreamśnić teamzespół, he put it very, very well.
252
685000
4000
jeden z uczestników "drużyny marzeń" ujął to bardzo, bardzo dobrze.
11:53
One of things that people forgetzapomnieć, is that in 100 yearslat,
253
689000
3000
Zapominamy o tym, że za 100 lat, kiedy większość
11:56
when we're talkingmówić about mostwiększość of the climateklimat changezmiana impactswpływ will be,
254
692000
3000
zmian klimatycznych o których mówimy będzie miała miejsce,
11:59
people will be much, much richerbogatszy.
255
695000
2000
ludzie będą znacznie, ale to znacznie bogatsi.
12:01
Even the mostwiększość pessimisticpesymistyczny impactwpływ scenariosscenariusze of the U.N.
256
697000
4000
Nawet najbardziej pesymistyczne scenariusze skutków przygotowane przez ONZ
12:05
estimateoszacowanie that the averageśredni personosoba in the developingrozwijanie worldświat in 2100
257
701000
3000
oceniają, że przeciętna osoba w z krajów rozwijających się w roku 2100
12:08
will be about as richbogaty as we are todaydzisiaj.
258
704000
2000
będzie tak bogata, jak my teraz.
12:10
Much more likelyprawdopodobne, they will be two to fourcztery timesczasy richerbogatszy than we are.
259
706000
4000
Znacznie bardziej prawdopodobne, że będzie dwa do czterech razy bogatsza, niż my.
12:14
And of coursekurs, we'lldobrze be even richerbogatszy than that.
260
710000
2000
Oczywiście my będziemy nawet jeszcze bardziej bogaci.
12:16
But the pointpunkt is to say, when we talk about savingoszczędność people,
261
712000
4000
Ale chodzi o to, żeby podkreślić, że gdy mówimy o ratowaniu ludzi,
12:20
or helpingporcja jedzenia people in BangladeshBangladesz in 2100,
262
716000
3000
albo o pomocy ludziom w Bangladeszu w roku 2100,
12:23
we're not talkingmówić about a poorubogi BangladeshiBangladeszu.
263
719000
2000
nie mówimy o biednym mieszkańcu Bangladeszu.
12:25
We're actuallytak właściwie talkingmówić about a fairlydość richbogaty DutchHolenderski guy.
264
721000
2000
W rzeczywistości mówimy o całkiem bogatym Holendrze.
12:27
And so the realreal pointpunkt, of coursekurs, is to say,
265
723000
2000
No i rzecz w tym, oczywiście, żeby sobie powiedzieć,
12:29
do we want to spendwydać a lot of moneypieniądze helpingporcja jedzenia a little,
266
725000
4000
czy chcemy wydawać mnóstwo pieniędzy, żeby troszkę pomóc
12:33
100 yearslat from now, a fairlydość richbogaty DutchHolenderski guy?
267
729000
2000
za 100 lat jakiemuś całkiem bogatemu Holendrowi?
12:35
Or do we want to help realreal poorubogi people, right now, in BangladeshBangladesz,
268
731000
5000
Czy może chcemy teraz pomóc naprawdę biednym ludziom w Bangladeszu,
12:40
who really need the help, and whomkogo we can help very, very cheaplytanio?
269
736000
3000
którzy naprawdę potrzebują pomocy i którym możemy pomóc bardzo, bardzo tanio?
12:43
Or as SchellingSchelling put it, imaginewyobrażać sobie if you were a richbogaty -- as you will be --
270
739000
5000
Lub jak to ujął Schelling, wyobraź sobie, że jesteś bogatym -- bo taki będziesz --
12:48
a richbogaty ChineseChiński, a richbogaty BolivianBoliwijski, a richbogaty CongoleseKongijskie, in 2100,
271
744000
5000
bogatym Chińczykiem, bogatym Boliwijczykiem czy Kongijczykiem w roku 2100
12:53
thinkingmyślący back on 2005, and sayingpowiedzenie, "How odddziwny that they caredpod opieką so much
272
749000
6000
myślącym wstecz o r. 2005 i mówiącym, "Jakie to dziwne,
12:59
about helpingporcja jedzenia me a little bitkawałek throughprzez climateklimat changezmiana,
273
755000
4000
że tak się troszczyli o mnie w związku ze zmianami klimatycznymi,
13:03
and caredpod opieką so fairlydość little about helpingporcja jedzenia my grandfatherDziadek
274
759000
4000
a tak w sumie mało ich obchodziła pomoc dla mojego dziadka
13:07
and my great grandfatherDziadek, whomkogo they could have helpedpomógł so much more,
275
763000
3000
i pradziadka, którym mogli pomóc w znacznie większym stopniu
13:10
and who neededpotrzebne the help so much more?"
276
766000
3000
i którzy tej pomocy potrzebowali znacznie bardziej?"
13:13
So I think that really does tell us why it is
277
769000
3000
Myślę, że to nam tak naprawdę pokazuje,
13:16
we need to get our prioritiespriorytety straightproste.
278
772000
2000
że powinniśmy prawidłowo ustawić nasze priorytety.
13:18
Even if it doesn't accordporozumienie to the typicaltypowy way we see this problemproblem.
279
774000
3000
Nawet jeśli to nie do końca współbrzmi z naszym standardowym spojrzeniem na problem.
13:21
Of coursekurs, that's mainlygłównie because climateklimat changezmiana has good pictureskino.
280
777000
5000
To oczywiście głównie dlatego, że zmiany klimatyczne mają takie dobre filmy.
13:26
We have, you know, "The Day After TomorrowJutro" -- it lookswygląda great, right?
281
782000
3000
Mamy, na przykład "Pojutrze" ("The Day After Tomorrow") -- wygląda świetnie, prawda?
13:29
It's a good filmfilm in the sensesens that
282
785000
3000
To dobry film w tym sensie,
13:32
I certainlyna pewno want to see it, right, but don't expectoczekiwać EmmerichEmmerich
283
788000
3000
że pewnie chciałbym go obejrzeć, ale nie oczekujcie, żeby Emmerich
13:35
to castodlew BradBrad PittPitt in his nextNastępny moviefilm
284
791000
3000
zaangażował Brada Pitta do swojego następnego filmu
13:38
diggingkopanie latrineslatryny in TanzaniaTanzania or something. (LaughterŚmiech)
285
794000
2000
o kopaniu latryn w Tanzanii czy coś w tym rodzaju. (śmiech)
13:40
It just doesn't make for as much of a moviefilm.
286
796000
2000
To po prostu niespecjalnie nadaje się na film.
13:42
So in manywiele wayssposoby, I think of the CopenhagenCopenhagen ConsensusKonsensusu
287
798000
2000
Patrząc na sprawę z wielu stron, myślę o Porozumieniu Kopenhaskim
13:44
and the wholecały discussiondyskusja of prioritiespriorytety
288
800000
2000
i całej dyskusji o priorytetach
13:46
as a defenseobrona for boringnudny problemsproblemy.
289
802000
3000
jako o obronie nudnych problemów.
13:49
To make sure that we realizerealizować it's not about makingzrobienie us feel good.
290
805000
4000
Powinniśmy zrozumieć, że nie chodzi o nasze dobre samopoczucie,
13:53
It's not about makingzrobienie things that have the mostwiększość mediagłoska bezdźwięczna attentionUwaga,
291
809000
5000
nie chodzi o robienie rzeczy, które przyciągają uwagę mediów,
13:58
but it's about makingzrobienie placesmiejsca where we can actuallytak właściwie do the mostwiększość good.
292
814000
3000
ale chodzi o miejsca, gdzie faktycznie możemy zdziałać najwięcej dobrego.
14:01
The other objectionsobiekcje, I think, that are importantważny to say,
293
817000
3000
Inne rodzaje sprzeciwu, które powinienem przytoczyć to zdanie,
14:04
is that I'm somehowjakoś -- or we are somehowjakoś -- positingpositing a falsefałszywy choicewybór.
294
820000
4000
że ja -- lub my -- w jakiś sposób zakładamy fałszywe opcje do wyboru.
14:08
Of coursekurs, we should do all things,
295
824000
2000
Oczywiście, powinniśmy załatwić wszystkie problemy,
14:10
in an idealideał worldświat -- I would certainlyna pewno agreeZgodzić się.
296
826000
2000
w idealnym świecie -- na pewno bym się z tym zgodził.
14:12
I think we should do all things, but we don't.
297
828000
2000
Powinniśmy pracować nad wszystkimi zagadnieniami, ale tego nie robimy.
14:14
In 1970, the developedrozwinięty worldświat decidedzdecydowany we were going to spendwydać
298
830000
4000
W roku 1970 kraje rozwinięte zdecydowały, że będziemy wydawać
14:18
twicedwa razy as much as we did, right now, than in 1970, on the developingrozwijanie worldświat.
299
834000
6000
dwa razy więcej pomoc krajom rozwijającym się.
14:24
SinceOd then our aidpomoc has halvedo połowę.
300
840000
2000
Od tego czasu nasza pomoc zmniejszyła się o połowę.
14:26
So it doesn't look like we're actuallytak właściwie on the pathścieżka
301
842000
3000
Właściwie to nie wygląda na to, żebyśmy byli na ścieżce
14:29
of suddenlynagle solvingrozwiązywanie all bigduży problemsproblemy.
302
845000
2000
prowadzącej do nagłego rozwiązania wszystkich wielkich problemów.
14:31
LikewisePodobnie, people are alsorównież sayingpowiedzenie, but what about the IraqIrak warwojna?
303
847000
3000
W podobnym duchu ludzie pytają, ale co z wojną w Iraku?
14:34
You know, we spendwydać 100 billionmiliard dollarsdolarów --
304
850000
2000
No wiecie, wydaliśmy 100 miliardów dolarów.
14:36
why don't we spendwydać that on doing good in the worldświat?
305
852000
2000
Dlaczego nie wydaliśmy tych pieniędzy na czynienie dobra w świecie?
14:38
I'm all for that.
306
854000
1000
Podpisuję się pod tym obiema rękami.
14:39
If any one of you guys can talk BushBush into doing that, that's fine.
307
855000
2000
Jeśli ktoś w was mógłby przekonać Busha do takiej zmiany polityki, to świetnie.
14:41
But the pointpunkt, of coursekurs, is still to say,
308
857000
2000
Ale cała rzecz w tym,
14:43
if you get anotherinne 100 billionmiliard dollarsdolarów,
309
859000
2000
że jeśli mielibyśmy kolejne 100 miliardów dolarów,
14:45
we still want to spendwydać that in the bestNajlepiej possiblemożliwy way, don't we?
310
861000
3000
to wciąż chcielibyśmy wydać je w najlepszy możliwy sposób, nieprawdaż?
14:48
So the realreal issuekwestia here is to get ourselvesmy sami back
311
864000
2000
Tak więc prawdziwe wyzwanie w tym, żeby zatrzymać się na chwilę
14:50
and think about what are the right prioritiespriorytety.
312
866000
2000
i pomyśleć, jakie są nasze prawidłowe priorytety.
14:52
I should just mentionwzmianka brieflykrótko, is this really the right listlista that we got out?
313
868000
4000
Jeszcze powinienem wspomnieć o pytaniu, czy ta lista jest naprawdę dobra?
14:56
You know, when you askzapytać the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy bestNajlepiej economistsekonomiści,
314
872000
3000
No wiecie, gdy pytacie o coś najlepszych ekonomistów świata,
14:59
you inevitablynieuchronnie endkoniec up askingpytając oldstary, whitebiały AmericanAmerykański menmężczyźni.
315
875000
3000
to nieuchronnie okazuje się, że pytacie starych, białych mężczyzn z USA.
15:02
And they're not necessarilykoniecznie, you know,
316
878000
2000
A oni, no wiecie, niekoniecznie mają
15:04
great wayssposoby of looking at the entireCały worldświat.
317
880000
4000
najlepszy ogląd sytuacji na całym świecie.
15:08
So we actuallytak właściwie invitedzaproszony 80 youngmłody people from all over the worldświat
318
884000
2000
W takim razie zaprosiliśmy 80 młodych ludzi z całego świata,
15:10
to come and solverozwiązać the samepodobnie problemproblem.
319
886000
2000
by przyjechali do nas i rozwiązali ten sam problem.
15:12
The only two requirementswymagania were that they were studyingstudiować at the universityUniwersytet,
320
888000
4000
Wymagaliśmy tylko dwóch rzeczy -- żeby studiowali na uniwersytecie
15:16
and they spokeprzemówił EnglishAngielski.
321
892000
2000
i żeby mówili po angielsku.
15:18
The majoritywiększość of them were, first, from developingrozwijanie countrieskraje.
322
894000
3000
Większość pochodziła z krajów rozwijających się.
15:21
They had all the samepodobnie materialmateriał but they could go vastlybardzo
323
897000
2000
Wszyscy mieli te same materiały źródłowe, ale mogli wychodzić
15:23
outsidena zewnątrz the scopezakres of discussiondyskusja, and they certainlyna pewno did,
324
899000
3000
daleko za ramy dyskusji, co też z pewnością czynili,
15:26
to come up with theirich ownwłasny listslisty.
325
902000
2000
by w końcu uzyskać własne listy.
15:28
And the surprisingzaskakujący thing was that the listlista was very similarpodobny --
326
904000
2000
Zaskakujące, że rezultat był bardzo podobny --
15:30
with malnutritionniedożywienie and diseaseschoroby at the topTop
327
906000
3000
z niedożywieniem i chorobami na szczycie listy
15:33
and climateklimat changezmiana at the bottomDolny.
328
909000
2000
i zmianami klimatycznymi na spodzie.
15:35
We'veMamy doneGotowe this manywiele other timesczasy.
329
911000
1000
Powtórzyliśmy to jeszcze wiele razy.
15:36
There's been manywiele other seminarsseminaria and universityUniwersytet studentsstudenci, and differentróżne things.
330
912000
3000
Mieliśmy wiele innych seminariów, różnych studentów i różne sprawy.
15:39
They all come out with very much the samepodobnie listlista.
331
915000
3000
Wszyscy oni doszli to praktycznie takiej samej listy.
15:42
And that givesdaje me great hopenadzieja, really, in sayingpowiedzenie that I do believe
332
918000
4000
I to daje mi wielką nadzieję i -- naprawdę -- wiarę,
15:46
that there is a pathścieżka aheadprzed siebie to get us to startpoczątek thinkingmyślący about prioritiespriorytety,
333
922000
5000
że jesteśmy na dobrej drodze, by zacząć myśleć o priorytetach.
15:51
and sayingpowiedzenie, what is the importantważny thing in the worldświat?
334
927000
2000
I też żeby zadawać sobie pytanie, jakie sprawy są naprawdę ważne dla świata?
15:53
Of coursekurs, in an idealideał worldświat, again we'dpoślubić love to do everything.
335
929000
3000
Oczywiście w idealnym świecie z radością naprawialibyśmy wszystko.
15:56
But if we don't do it, then we can startpoczątek thinkingmyślący about where should we startpoczątek?
336
932000
4000
Ale skoro tego nie robimy, to możemy zacząć myśleć o tym, gdzie powinniśmy wystartować?
16:00
I see the CopenhagenCopenhagen ConsensusKonsensusu as a processproces.
337
936000
2000
Uważam, że Porozumienie Kopenhaskie to proces.
16:02
We did it in 2004,
338
938000
2000
Zrobiliśmy to w roku 2004,
16:04
and we hopenadzieja to assemblegromadzić manywiele more people,
339
940000
1000
i mamy nadzieję zebrać o wiele więcej ludzi,
16:05
gettinguzyskiwanie much better informationInformacja for 2008, 2012.
340
941000
4000
zdobyć znacznie lepsze informacje w roku 2008, 2012.
16:09
MapMapę out the right pathścieżka for the worldświat --
341
945000
2000
Wytyczyć właściwą drogę dla świata.
16:11
but alsorównież to startpoczątek thinkingmyślący about politicalpolityczny triageocena stanu zdrowia rannych.
342
947000
3000
Ale też by zacząć myśleć o politycznym wyborze najlepszej opcji.
16:14
To startpoczątek thinkingmyślący about sayingpowiedzenie, "Let's do
343
950000
2000
O tym, by zacząć mówić, "Nie zaczynajmy od spraw,
16:16
not the things where we can do very little at a very highwysoki costkoszt,
344
952000
3000
w których możemy zdziałać bardzo mało przy bardzo wysokim koszcie,
16:19
not the things that we don't know how to do,
345
955000
2000
ani nie bierzmy się za coś, czego nie wiemy jak robić,
16:21
but let's do the great things where we can do an enormousogromny
346
957000
3000
ale weźmy się za wspaniałe sprawy, gdzie możemy zdziałać ogromnie
16:24
amountilość of good, at very lowNiska costkoszt, right now."
347
960000
4000
wiele dobrego przy bardzo niskich wydatkach, i to już dziś.
16:28
At the endkoniec of the day, you can disagreenie zgadzać się
348
964000
2000
Koniec końców możecie się nie zgadzać
16:30
with the discussiondyskusja of how we actuallytak właściwie prioritizepriorytet these,
349
966000
2000
z dyskusją na temat konkretnych metod ustalania priorytetów,
16:32
but we have to be honestszczery and frankszczery about sayingpowiedzenie,
350
968000
3000
ale musimy szczerze i uczciwie powiedzieć,
16:35
if there's some things we do, there are other things we don't do.
351
971000
2000
że są problemy, które rozwiązujemy i są inne, których nie rozwiązujemy.
16:38
If we worrymartwić się too much about some things,
352
974000
2000
Jeśli za bardzo przejmujemy się jednymi sprawami,
16:40
we endkoniec by not worryingfrasobliwy about other things.
353
976000
2000
kończymy nie przejmując się wcale innymi.
16:42
So I hopenadzieja this will help us make better prioritiespriorytety,
354
978000
2000
Mam więc nadzieję, że to pomoże nam lepiej poustawiać priorytety,
16:44
and think about how we better work for the worldświat.
355
980000
2000
i zastanowić się, jak lepiej pracować dla dobra świata.
16:46
Thank you.
356
982000
1000
Dziękuję.
Translated by Pawel Kalinowski
Reviewed by Marcin Kasiak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Bjorn Lomborg - Global prioritizer
Danish political scientist Bjorn Lomborg heads the Copenhagen Consensus, which has prioritized the world's greatest problems -- global warming, world poverty, disease -- based on how effective our solutions might be. It's a thought-provoking, even provocative list.

Why you should listen

Bjorn Lomborg isn't afraid to voice an unpopular opinion. In 2007, he was named one of the 100 Most Influential People by Time magazine after the publication of his controversial book The Skeptical Environmentalist, which challenged widely held beliefs that the environment is getting worse. This year, he was named on of the "50 people who cold save the planet" by the Guardian newspaper. In 2007 he published Cool It: The Skeptical Environmentalist's Guide to Global Warming, further analyzes what today's science tells us about global warming and its risks. That same year, his next book Solutions for the World's Biggest Problems was released, which provided a summary of the greatest challenges facing humanity. 

In 2004, he convened the Copenhagen Consensus, which tries to prioritize the world's greatest challenges based on the impact we can make, a sort of bang-for-the-buck breakdown for attacking problems such as global warming, world poverty and disease.

It begins from the premise that we can't solve every problem in the world, and asks: Which ones should we fix first?
The Copenhagen Consensus 2004 tapped the expertise of world-leading economists, as well as a diverse forum of young participants; collectively, they determined that control of HIV/AIDS was the best investment -- and mitigating global warming was the worst. Lomborg summarized these findings in How to Spend $50 Billion to Make the World a Better Place. In spring of 2008, Copenhagen Consensus convened again, assembling over 55 international economists, including 4 Nobel laureates, to assess, prioritize and brainstorm solutions for the major global challenges of today, including conflicts, malnutrition, health, education and terrorism. In 2013, he published How to Spend $75 Billion to Make the Wolrd a Better Place.


More profile about the speaker
Bjorn Lomborg | Speaker | TED.com