TEDxPSU
Liz Hajek: What rivers can tell us about the earth's history
لیز هایک: رودها درباره گذشته زمین به ما چه می‌گویند.
Filmed:
Readability: 3.9
1,411,824 views
رودها از نیرو‌های قدرتمند طبیعت هستند -- آن‌ها کوهها را می‌سایند، زمین را می‌تراشند و مسیرشان مدام در حال تغییر است.
درک چگونگی شکل‌گیری و تغییرات آن‌ها برای کسانی که کرانه‌ها و دلتا‌های رودخانه را خانه خود می‌دانند، اهمیت دارد. در این گفتگوی مصور، دانشمند زمین‌شناس، لیزهایک به ما نشان میدهد که چگونه صخره‌های رسوبی ایجاد شده توسط رود‌های قدیمی می‌تواند به عنوان یک ماشین زمان، برای مطالعه تاریخ زمین به کار گرفته شود، در نتیجه میتوان دریافت که چگونه امروزه مدت زیادتری روی زمین زندگی کنیم.
Liz Hajek - Geoscientist
Liz Hajek studies sedimentary rocks to understand how landscapes change and evolve. Full bio
Liz Hajek studies sedimentary rocks to understand how landscapes change and evolve. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
All right, let's get up
our picture of the earth.
our picture of the earth.
0
984
3256
بسیار خوب. عکس‌هایی از کرهٔ زمین ببینیم.
00:16
The earth is pretty awesome.
1
4560
1416
زمین بسیار زیباست.
00:18
I'm a geologist, so I get
pretty psyched about this,
pretty psyched about this,
2
6000
2429
من زمین‌شناس هستم و
این موضوع هیجان‌زده‌ام میکند،
این موضوع هیجان‌زده‌ام میکند،
00:20
but the earth is great.
3
8453
1363
اما زمین فوق‌العاده است.
00:21
It's powerful, it's dynamic,
it's constantly changing.
it's constantly changing.
4
9840
3456
مقتدر، پویا و مدام در حال تغییر.
00:25
It's a pretty exciting place to live.
5
13320
1800
مکان بسیار جالبی برای زیستن است.
00:28
But I want to share with you guys today
my perspective as a geologist
my perspective as a geologist
6
16280
3696
اما امروز می‌خواهم دیدگاهم را به عنوان
یک زمین‌شناس در اختیار شما بگذارم.
یک زمین‌شناس در اختیار شما بگذارم.
00:32
in how understanding earth's past
7
20000
2216
این که چگونه درک از گذشتهٔ زمین می‌تواند
00:34
can help inform and guide
decisions that we make today
decisions that we make today
8
22240
3496
در آگاهی دادن و هدایت تصمیماتی که
امروز می‌گیریم، به ما کمک کند.
امروز می‌گیریم، به ما کمک کند.
00:37
about how to sustainably live
on earth's surface.
on earth's surface.
9
25760
3080
تصمیم در مورد اینکه چگونه میتوان
زمان زیادی روی زمین زیست.
زمان زیادی روی زمین زیست.
00:41
So there's a lot of exciting things
that go on on the surface of the earth.
that go on on the surface of the earth.
10
29520
3736
اتفاقات هیجان‌انگیز زیادی
روی زمین در حال وقوع است.
روی زمین در حال وقوع است.
00:45
If we zoom in here a little bit,
11
33280
1560
اگر کمی اینجا زوم کنیم،
00:47
I want to talk to you guys a little bit
about one of the things that happens.
about one of the things that happens.
12
35360
3656
می‌خواهم کمی در مورد یکی از وقایع
صحبت کنم.
صحبت کنم.
00:51
Material get shuffled around
earth's surface all the time,
earth's surface all the time,
13
39040
2746
مواد در اطراف سطح زمین مدام در حال
ترکیب شدن هستند،
ترکیب شدن هستند،
00:53
and one of the big thing that happens
is material from high mountains
is material from high mountains
14
41800
3236
و یکی از وقایع بزرگ، رسوباتی است
که از کوههای مرتفع
که از کوههای مرتفع
00:57
gets eroded and transported
and deposited in the sea.
and deposited in the sea.
15
45060
2476
ساییده، حمل و در دریا ته‌نشین می‌شود.
00:59
And this process is ongoing all the time,
16
47560
1956
و این روند مدام در حال انجام است،
01:01
and it has huge effects
on how the landscape works.
on how the landscape works.
17
49550
2386
و تاثیرات بزرگی بر چگونگی
عملکرد چشم‌انداز دارد.
عملکرد چشم‌انداز دارد.
01:03
So this example here in south India --
18
51960
1896
این مثال از جنوب هند است--
01:05
we have some of the biggest
mountains in the world,
mountains in the world,
19
53880
2496
ما برخی از بزرگترین کوهها را در جهان
داریم،
داریم،
01:08
and you can see in this satellite photo
20
56400
1976
که در این عکس ماهواره‌ای میتوان دید
01:10
rivers transporting material
from those mountains out to the sea.
from those mountains out to the sea.
21
58400
4176
رودها رسوبات را از کوهها
به دریا می‌برند.
به دریا می‌برند.
01:14
You can think of these rivers
like bulldozers.
like bulldozers.
22
62600
2175
این رودها شبیه بولدوزر هستند.
01:16
They're basically taking these mountains
and pushing them down towards the sea.
and pushing them down towards the sea.
23
64800
3720
اصولا کوهها را می‌سایند و مواد را به
سمت دریا، پایین می‌برند.
سمت دریا، پایین می‌برند.
01:21
We'll give you guys an example here.
24
69440
1816
مثالی میزنم.
01:23
So we zoom in a little bit.
25
71280
1336
کمی زوم کنیم.
01:24
I want to talk to you guys
specifically about a river.
specifically about a river.
26
72640
2536
می‌خواهم منحصرا دربارهٔ یک رود بگویم.
01:27
We can see these beautiful patterns
that the rivers make
that the rivers make
27
75200
2656
این طرح‌های زیبا را رودها ایجاد میکنند
01:29
as they're pushing material
down to the sea,
down to the sea,
28
77880
2096
همانطور که رسوبات را به سمت دریا
هل می‌دهند،
هل می‌دهند،
01:32
but these patterns aren't static.
29
80000
1616
اما این طرح‌ها ثابت نیستند.
01:33
These rivers are wiggling
and jumping around quite a bit,
and jumping around quite a bit,
30
81640
2686
رودها در تلاطمند و تا حدی از مسیر خود
خارج می‌شوند.
خارج می‌شوند.
01:36
and it can have big impacts on our lives.
31
84350
1966
و می‌توانند بر زندگی ما نیز موثر باشند.
01:38
So an example of this
is this is the Kosi River.
is this is the Kosi River.
32
86340
2396
مثالی از این مورد "رود‌خانه‌ی کاسی" است.
01:40
So the Kosi River
has this nice c-shaped pathway,
has this nice c-shaped pathway,
33
88760
2656
که مسیر زیبا و مانند حرف c را دارد،
01:43
and it exits the big mountains of Nepal
34
91440
2456
و از کوههای عظیم نپال خارج می‌شود
01:45
carrying with it a ton of material,
35
93920
2136
و با خود یک تن مواد رسوبی حمل میکند،
01:48
a lot of sediments that's being
eroded from the high mountains,
eroded from the high mountains,
36
96080
2966
بسیاری از رسوبات از کوههای بلند هستند
01:51
and it spreads out across India
37
99070
1856
در سراسر هند پراکنده می‌شوند
01:52
and moves this material.
38
100950
1320
و این مواد را حرکت میدهد.
01:54
So we're going to zoom in to this area
39
102560
2296
اگر روی این منطقه زوم کنیم
01:56
and I'm going to tell you a little bit
about what happened with the Kosi.
about what happened with the Kosi.
40
104880
3429
می‌خواهم کمی در مورد اتفاقی که برای کاسی
می‌افتد بگویم.
می‌افتد بگویم.
02:00
It's an example of how dynamic
these systems can be.
these systems can be.
41
108333
2563
کاسی مثالی از پویایی این سیستم است.
02:02
So this is a satellite image
from August of 2008,
from August of 2008,
42
110920
3576
این تصویر ماهواره‌ای از
آگوست سال ۲۰۰۸ است،
آگوست سال ۲۰۰۸ است،
02:06
and this satellite image is colored
43
114520
1696
که رنگی است.
02:08
so that vegetations or plants
show up as green
show up as green
44
116240
2176
پوشش گیاهی و
گیاهان به رنگ سبز هستند
گیاهان به رنگ سبز هستند
02:10
and water shows up as blue.
45
118440
1656
و آب به رنگ آبی است.
02:12
So here again you can see
that c-shaped pathway
that c-shaped pathway
46
120120
3536
باز در اینجا مسیر شبیه
حرف c را میتوان دید
حرف c را میتوان دید
02:15
that this river takes as it exits Nepal.
47
123680
1920
که رود هنگام خروج از نپال از آن می‌گذرد.
02:18
And now this is monsoon season.
48
126120
2016
اکنون فصل باران‌های موسمی است.
02:20
August is monsoon season
in this region of the world,
in this region of the world,
49
128160
2496
این ناحیه، در ماه آگوست فصل
باران‌های موسمی است.
باران‌های موسمی است.
02:22
and anyone that lives near a river
is no stranger to flooding
is no stranger to flooding
50
130680
2896
و کسی که کنار رود زندگی میکند،
به خوبی با سیل گرفتگی و
به خوبی با سیل گرفتگی و
02:25
and the hazards and inconveniences
at minimum that are associated with that.
at minimum that are associated with that.
51
133600
3572
حداقل خطرات و آسیب‌های
مرتبط با آن به خوبی آشناست.
مرتبط با آن به خوبی آشناست.
02:29
But something interesting
happened in 2008,
happened in 2008,
52
137440
2256
اما اتفاق جالبی سال ۲۰۰۸ رخ داد،
02:31
and this river moved in a way
that's very different.
that's very different.
53
139720
2896
و این رود در مسیر متفاوتی حرکت کرد.
02:34
It flooded in a way that's very
different than it normally does.
different than it normally does.
54
142640
3000
طغیان آن بسیار متفاوت بود.
02:37
So the Kosi River is flowing down here,
55
145664
2752
رود کاسی به اینجا می‌ریزد،
02:40
but sometimes as these rivers
are bulldozing sediment,
are bulldozing sediment,
56
148440
2576
اما گاهی چون این رودها رسوبات
را تخریب میکنند،
را تخریب میکنند،
02:43
they kind of get clogged,
57
151040
1256
مسیر مسدود می‌شود،
02:44
and these clogs can
actually cause the rivers
actually cause the rivers
58
152320
2136
و این انسدادها باعث می‌شود رودها
02:46
to shift their course dramatically.
59
154480
1696
به آرامی تغییر مسیر دهند.
02:48
So this satellite image
is from just two weeks later.
is from just two weeks later.
60
156200
2856
این عکس ماهواره‌ای تنها دو هفته بعد
گرفته شده است.
گرفته شده است.
02:51
Here's the previous pathway,
61
159080
1936
این همان مسیر عبور است
02:53
that c-shaped pathway,
62
161040
1616
هممان مسیر شبیه حرف c،
02:54
and you notice it's not blue anymore.
63
162680
2096
که می‌بینید اصلاً آبی رنگ نیست.
02:56
But now what we have is this blue pathway
64
164800
1976
اما حالا مسیر آبی رنگ را داریم
02:58
that cuts down the middle
of the field of view here.
of the field of view here.
65
166800
2456
که وسط میدان دید را قطع کرده است.
03:01
What happened is
the Kosi River jumped its banks,
the Kosi River jumped its banks,
66
169280
2336
کاسی از کناره‌ها تغییر مسیر داده،
03:03
and for reference,
the scale bar here is 40 miles.
the scale bar here is 40 miles.
67
171640
2696
و برای ارجاع، مقیاس افقی ۶۴ کیلومتر است.
03:06
This river moved
over 30 miles very abruptly.
over 30 miles very abruptly.
68
174360
3520
این رود بیش از ۵۴ کیلومتر
بسیارتند حرکت کرده.
بسیارتند حرکت کرده.
03:10
So this river got clogged
and it jumped its banks.
and it jumped its banks.
69
178560
3176
پس مسدود شده و از کناره‌ها بیرون رفته.
03:13
Here's an image from about a week later,
70
181760
2096
این عکس حدود یک هفته بعد است،
03:15
and you can see
these are the previous pathways,
these are the previous pathways,
71
183880
2256
که میتوان مسیر‌های قبلی و
03:18
and you can see this process
of river-jumping continues
of river-jumping continues
72
186160
2656
و ادامهٔ روند تغییر مسیر رود را دید،
03:20
as this river moves farther away
from its major course.
from its major course.
73
188840
2572
در حالی که مسیر بیشتری از راه اصلی را
طی‌می‌کند.
طی‌می‌کند.
03:23
So you can imagine
in landscapes like this,
in landscapes like this,
74
191920
2056
میتوان در مناظری این چنین
03:26
where rivers move around frequently,
75
194000
2616
جایی که رودها اغلب از اطراف حرکت میکنند،
03:28
it's really important to understand when,
where and how they're going to jump.
where and how they're going to jump.
76
196640
4496
دریافت که زمان، مکان و چگونگی تغییر مسیر
رودها بسیار مهم است.
رودها بسیار مهم است.
03:33
But these kinds of processes
also happen a lot closer to home as well.
also happen a lot closer to home as well.
77
201160
3880
اما این روندها در نزدیکی خانه‌ها نیز
رخ میدهد.
رخ میدهد.
03:37
So in the United States,
78
205640
1816
همینطور در ایالات متحده،
03:39
we have the Mississippi River
that drains most of the continental US.
that drains most of the continental US.
79
207480
4056
رود می‌سی‌سی‌پی را که در بیشترمناطق قارهٔ
آمریکا در جریان است، داریم.
آمریکا در جریان است، داریم.
03:43
It pushes material
from the Rocky Mountains
from the Rocky Mountains
80
211560
2376
این رود مواد را از "کوههای راکی" و
03:45
and from the Great Plains.
81
213960
1536
از دشت‌های پهناور هل میدهد.
03:47
It drains it and moves it
all the way across America
all the way across America
82
215520
3216
رود جریان دارد و در سراسر آمریکا
حرکت میکند
حرکت میکند
03:50
and dumps it out in the Gulf of Mexico.
83
218760
1920
و به خلیج مکزیک می‌ریزد.
03:53
So this is the course of the Mississippi
that we're familiar with today,
that we're familiar with today,
84
221320
3456
خوب این مسیر می‌سی‌سی‌پی است که امروزه با
آن آشنا هستیم،
آن آشنا هستیم،
03:56
but it didn't always flow
in this direction.
in this direction.
85
224800
2096
اما همیشه در این مسیر جریان نداشته.
03:58
If we use the geologic record,
86
226920
1656
اگر پیشینهٔ زمین‌شناسی را ببینیم،
04:00
we can reconstruct
where it went in the past.
where it went in the past.
87
228600
2720
میتوان مسیر عبورش در گذشته را احیا کنیم.
04:04
So for example, this red area here
88
232120
2296
برای مثال، این منطقه قرمز رنگ
04:06
is where we know the Mississippi River
flowed and deposited material
flowed and deposited material
89
234440
3536
جایی است که "رود می‌سی‌سی‌پی"
حدود ۴,۶۰۰ سال پیش جریان داشته
حدود ۴,۶۰۰ سال پیش جریان داشته
04:10
about 4,600 years ago.
90
238000
1640
و مواد را ته‌نشین می‌کرده.
04:12
Then about 3,500 years ago it moved
91
240240
2096
بعدا حدود ۳,۵۰۰ سال در جریان بود
04:14
to follow the course
outlined here in orange.
outlined here in orange.
92
242360
2376
تا مسیر مشخص و در اینجا نارنجی رنگ
را دنبال کند.
را دنبال کند.
04:16
And it kept moving and it keeps moving.
93
244760
2016
به مسیرش ادامه میدهد.
04:18
So here's about 2,000 years ago,
94
246800
1896
این مربوط به ۲,۰۰۰ سال پیش است.
04:20
a thousand years ago,
95
248720
1696
هزار سال پیش،
04:22
700 years ago.
96
250440
1216
۷۰۰ سال پیش.
04:23
And it was only
as recently as 500 years ago
as recently as 500 years ago
97
251680
2416
و این تنها مربوط به ۵۰۰ سال پیش بود.
04:26
that it occupied the pathway
that we're familiar with today.
that we're familiar with today.
98
254120
2839
که مسیری که اکنون می‌شناسیم را تصرف کرد.
04:30
So these processes are really important,
99
258079
1937
این مراحل بسیار مهم هستند،
04:32
and especially here, this delta area,
100
260040
2856
به خصوص اینجا، ناحیهٔ دلتا،
04:34
where these river-jumping events
in the Mississippi
in the Mississippi
101
262920
3816
جایی که تغییر مسیر رود می‌سی‌سی‌پی
04:38
are building land at the interface
of the land and the sea.
of the land and the sea.
102
266760
2816
سطحی میان خشکی و دریا ایجاد میکند.
04:41
This is really valuable real estate,
103
269600
1736
این یک زمین با ارزش است.
04:43
and deltas like this are some of the most
densely populated areas on our planet.
densely populated areas on our planet.
104
271360
5256
دلتا‌های این چنین، از معدود مناطق پرجمعیت
در سیارهٔ ما است.
در سیارهٔ ما است.
04:48
So understanding the dynamics
of these landscapes,
of these landscapes,
105
276640
2456
فهم پویای این مناظر،
04:51
how they formed and how they will
continue to change in the future
continue to change in the future
106
279120
3136
چگونگی شکل‌گیری و ادامهٔ روند تغییر آن‌ها
در آینده
در آینده
04:54
is really important
for the people that live there.
for the people that live there.
107
282280
2400
برای افرادی که آنجا زندگی میکنند
بسیار مهم است.
بسیار مهم است.
04:57
So rivers also wiggle.
108
285480
1536
رودها نیز در تلاطم هستند.
04:59
These are sort of bigger jumps
that we've been talking about.
that we've been talking about.
109
287040
2896
این‌ها از انواع تغییر مسیر‌های بزرگ است،
که درموردشان گفتم.
که درموردشان گفتم.
05:01
I want to show you guys
some river wiggles here.
some river wiggles here.
110
289960
2256
حالا برخی از جنب و جوش رودها را
نشان می‌دهم.
نشان می‌دهم.
05:04
So we're going to fly down
to the Amazon River basin,
to the Amazon River basin,
111
292240
2536
به سمت پایین یعنی حوزهٔ رود آمازون
می‌رویم،
می‌رویم،
05:06
and here again we have a big river system
112
294800
2016
و باز اینجا یک مجموعهٔ بزرگ رود را داریم.
05:08
that is draining and moving and plowing
material from the Andean Mountains,
material from the Andean Mountains,
113
296840
4376
رود جریان دارد، حرکت میکند و مواد را از
کوههای آند جدا و در عرض آمریکای جنوبی
کوههای آند جدا و در عرض آمریکای جنوبی
05:13
transporting it across South America
114
301240
1816
جا به جا میکند.
05:15
and dumping it out
into the Atlantic Ocean.
into the Atlantic Ocean.
115
303080
2680
و در اقیانوس اطلس انباشته میکند.
05:18
So if we zoom in here, you guys
can see these nice, curvy river pathways.
can see these nice, curvy river pathways.
116
306560
4696
اگر اینجا زوم کنیم، مسیر‌های عبوری زیبا و
منحنی رود را می‌توانیم ببینیم.
منحنی رود را می‌توانیم ببینیم.
05:23
Again, they're really beautiful,
but again, they're not static.
but again, they're not static.
117
311280
2976
که باز هم زیبایی دارند و ساکن نیستند.
05:26
These rivers wiggle around.
118
314280
1736
این رودها در تلاطم هستند.
05:28
We can use satellite imagery
over the last 30 or so years
over the last 30 or so years
119
316040
3616
از تصویرسازی ماهواره‌ای حدود ۳۰ سال است
که میتوان
که میتوان
05:31
to actually monitor how these change.
120
319680
2136
برای آگاهی از این تغییرات استفاده کرد.
05:33
So take a minute and just watch
any bend or curve in this river,
any bend or curve in this river,
121
321840
4176
بیایید کمی پیچ و خم این رود را تماشا کنیم،
05:38
and you'll see it doesn't stay
in the same place for very long.
in the same place for very long.
122
326040
2976
می‌بینم که مدت زیادی در یک جا نمی‌ماند.
05:41
It changes and evolves
and warps its pattern.
and warps its pattern.
123
329040
2280
تغییر کرده و پیش می‌رود و طرح خود را
می‌پوشاند.
می‌پوشاند.
05:44
If you look in this area in particular,
124
332840
2376
اگر دقیق نگاه کنیم،
05:47
I want you guys to notice
there's a sort of a loop in the river
there's a sort of a loop in the river
125
335240
2976
نوعی چرخش در رود می‌بینیم،
05:50
that gets completely cut off.
126
338240
1416
که کامل منقطع شده.
05:51
It's almost like a whip cracking
127
339680
1576
تقریباً شبیه شکستگی است
05:53
and snaps off the pathway
of the river at a certain spot.
of the river at a certain spot.
128
341280
2680
و نقطهٔ خاصی از مسیر رود را قطع میکند.
05:56
So just for reference, again,
129
344360
1616
فقط برای ارجاع مجدد،
05:58
in this location, that river
changed its course over four miles
changed its course over four miles
130
346000
4936
اینجا، رود خط سیر را به طول ۶.۵ کیلومتر
06:02
over the course of a season or two.
131
350960
1680
طی یک یا دو فصل تغییر داده.
06:05
So the landscapes
that we live in on earth,
that we live in on earth,
132
353080
2896
چشم‌اندازی که روی زمین
بر آن زندگی می‌کنیم،
بر آن زندگی می‌کنیم،
06:08
as this material
is being eroded from the mountains
is being eroded from the mountains
133
356000
2416
همانطور که رسوبات از کوهها ساییده
06:10
and transported to the sea,
134
358440
1336
و به دریا حمل می‌شوند،
06:11
are wiggling around all the time.
135
359800
1616
مدام به اطراف خروش میکنند.
06:13
They're changing all the time,
136
361440
1456
رودها دائم در حال تغییر هستند،
06:14
and we need to be able
to understand these processes
to understand these processes
137
362920
2456
و ما بایست این فرآیندها را دریابیم
06:17
so we can manage and live
sustainably on these landscapes.
sustainably on these landscapes.
138
365400
2736
تا بتوانیم این چشم‌اندازها را مدیریت و
بر آن زندگی کنیم.
بر آن زندگی کنیم.
06:20
But it's hard to do
if the only information we have
if the only information we have
139
368160
3056
اما اگر اطلاعاتمان تنها محدود باشد
به آنچه که امروز
به آنچه که امروز
06:23
is what's going on today
at earth's surface.
at earth's surface.
140
371240
2336
بر سطح زمین در جریان است،
کار سخت می‌شود.
کار سخت می‌شود.
06:25
Right? We don't have
a lot of observations.
a lot of observations.
141
373600
2056
ما مشاهدات کافی نداریم.
06:27
We only have 30 years' worth
of satellite photos, for example.
of satellite photos, for example.
142
375680
4816
مثلا تنها ۳۰ سال است که به ارزش غکس‌های
ماهواره‌ای پی بردیم.
ماهواره‌ای پی بردیم.
06:32
We need more observations
to understand these processes more.
to understand these processes more.
143
380520
2896
برای درک بیشتر این فرآیندها به مشاهدات
بیشتر نیاز داریم.
بیشتر نیاز داریم.
06:35
And additionally, we need to know
144
383440
1616
بعلاوه لازم است بدانیم
06:37
how these landscapes are going
to respond to changing climate
to respond to changing climate
145
385080
3216
چگونه این مناظر به تغییرات جوی
و تغییر بهره‌برداری از زمین
و تغییر بهره‌برداری از زمین
06:40
and to changing land use
146
388320
1256
همانگونه که ما
06:41
as we continue to occupy
and modify earth's surface.
and modify earth's surface.
147
389600
2840
به تغییر و تصرف در آن می‌پردازیم
واکنش نشان می‌دهند.
واکنش نشان می‌دهند.
06:45
So this is where the rocks come in.
148
393160
2536
حالا باید از صخره‌ها بگوییم.
06:47
So as rivers flow,
149
395720
2496
همان گونه که رودها در جریان هستند،
06:50
as they're bulldozing material
from the mountains to the sea,
from the mountains to the sea,
150
398240
2896
و مواد را از کوهها می‌سایند و
به دریا می‌برند،
به دریا می‌برند،
06:53
sometimes bits of sand and clay
and rock get stuck in the ground.
and rock get stuck in the ground.
151
401160
3456
گاهی ذرات شن و خاک و سنگ
در زمین گیر میکنند.
در زمین گیر میکنند.
06:56
And that stuff that gets stuck
in the ground gets buried,
in the ground gets buried,
152
404640
2696
مواد گیر افتاده در زمین دفن می‌شوند،
06:59
and through time, we get
big, thick accumulations of sediments
big, thick accumulations of sediments
153
407360
3736
و در طی زمان به تودهٔ بزرگ و انبوهی از
رسوبات در می‌آیند
رسوبات در می‌آیند
07:03
that eventually turn into rocks.
154
411120
2016
که نهایتا به صخره‌ها تبدیل می‌شوند.
07:05
What this means is that we can
go to places like this,
go to places like this,
155
413160
2576
میتوان به مکانهایی این چنین رفت،
07:07
where we see big, thick stacks
of sedimentary rocks,
of sedimentary rocks,
156
415760
2696
تا صخره‌های رسوبی قطور انباشته شده را دید.
07:10
and go back in time
157
418480
1496
میتوان به گذشته بازگشت
07:12
and see what the landscapes
looked like in the past.
looked like in the past.
158
420000
2736
و دید که این مناظر چه شکلی بوده‌اند.
07:14
We can do this to help reconstruct
159
422760
2136
با این کار میتوان کمک به بازسازی
07:16
and understand
how earth landscapes evolve.
how earth landscapes evolve.
160
424920
4320
و درک چگونگی گسترش مناظر زمین کرد.
07:22
This is pretty convenient, too,
161
430160
1616
این نیز بسیار ساده است.
07:23
because the earth has had
sort of an epic history. Right?
sort of an epic history. Right?
162
431800
2976
چرا که زمین گذشتهٔ پرماجرایی داشته.
07:26
So this video here
is a reconstruction of paleogeography
is a reconstruction of paleogeography
163
434800
4816
این فیلم سند قدیمی بازسازی از
07:31
for just the first
600 million years of earth's history.
600 million years of earth's history.
164
439640
3616
۶۰۰ میلیون سال اولیه تاریخ زمین است.
07:35
So just a little bit of time here.
165
443280
1976
در مدت زمان کمی
07:37
So as the plates move around,
166
445280
2736
وقتی لایه‌ها در حال حرکت هستند،
07:40
we know climate has changed,
sea level has changed,
sea level has changed,
167
448040
3136
می‌دانیم که شرایط جوی و سطح دریا
تغییر کرده است.
تغییر کرده است.
07:43
we have a lot of different
types of landscapes
types of landscapes
168
451200
3656
انواع گوناگونی از مناظر و
07:46
and different types of environments
that we can go back --
that we can go back --
169
454880
2736
محیط‌های زیست وجود دارد،
07:49
if we have a time machine --
170
457640
1376
که اگر ماشین زمان داشتیم،
07:51
we can go back and look at,
171
459040
1336
به عقب رفته و می‌دیدیم،
07:52
and we do indeed have a time machine
172
460400
1736
در واقع یک ماشین زمان داریم
07:54
because we can look at the rocks
that were deposited at these times.
that were deposited at these times.
173
462160
3336
چون می‌توانیم به صخره‌هایی که در آن زمان
تشکیل شده‌اند، بنگریم.
تشکیل شده‌اند، بنگریم.
07:57
So I'm going to give you
an example of this
an example of this
174
465520
2016
مثالی میزنم و با آن
07:59
and take you to a special
time in earth's past.
time in earth's past.
175
467560
2216
شما را به زمان خاصی در گذشته می‌برم.
08:01
About 55 million years ago,
there was a really abrupt warming event,
there was a really abrupt warming event,
176
469800
3216
حدود ۵۵ میلیون سال پیش گرمای غیرمنتظره‌ای
رخ داد،
رخ داد،
08:05
and what happened was
a whole bunch of carbon dioxide
a whole bunch of carbon dioxide
177
473040
2496
و یک تودهٔ عظیم کربن‌دی‌اکسید
08:07
was released into earth's atmosphere,
178
475560
1816
به درون اتمسفر زمین آزاد شد،
08:09
and it caused a rapid
and pretty extreme global warming event.
and pretty extreme global warming event.
179
477400
3856
و باعث گرمایش سریع و ناگهانی زمین شد.
08:13
And when I say warm, I mean pretty warm,
180
481280
2656
گرمای بسیار زیادی
08:15
that there were things
like crocodiles and palm trees
like crocodiles and palm trees
181
483960
2976
که چیزهایی شبیه تمساح و درختان نخل را در
شمالی‌ترین
شمالی‌ترین
08:18
as far north as Canada
and as far south as Patagonia.
and as far south as Patagonia.
182
486960
3016
نقطهٔ کانادا وجنوبی‌ترین
نقطهٔ پاتاگونیا به وجود آورد.
نقطهٔ پاتاگونیا به وجود آورد.
08:22
So this was a pretty warm time
and it happened really abruptly.
and it happened really abruptly.
183
490000
3176
پس گرمای شدید و ناگهانی بود.
08:25
So what we can do
184
493200
1216
پس کاری که میتوان کرد
08:26
is we can go back and find rocks
that were deposited at this time
that were deposited at this time
185
494440
3056
یافتن صخره‌هایی است که آن زمان رسوب شدند
08:29
and reconstruct how the landscape changed
in response to this warming event.
in response to this warming event.
186
497520
3600
و تغییری که چشم‌انداز در پاسخ به این گرما
داده را بازسازی کرد.
داده را بازسازی کرد.
08:33
So here, yay, rocks.
187
501560
1896
هورا! صخره‌ها اینجا هستند.
08:35
(Laughter)
188
503480
2336
(خنده)
08:37
Here's a pile of rocks.
189
505840
1736
تعداد زیادی صخره در اینجاست.
08:39
This yellow blob here,
190
507600
1616
این کادر زرد رنگ
08:41
this is actually a fossil river,
191
509240
1736
این یک رودخانهٔ دیرینه است.
08:43
so just like this cartoon I showed,
192
511000
1667
شبیه آنچه که در نقاشی نشان دادم،
08:44
these are deposits that were
laid down 55 million years ago.
laid down 55 million years ago.
193
512691
3285
این‌ها رسوباتی است که ۵۵ میلیون سال پیش
ته نشین شده‌انذ.
ته نشین شده‌انذ.
08:48
As geologists, we can go
and look at these up close
and look at these up close
194
516000
3096
ما زمین‌شناسان می‌توانیم آن‌ها را از نزدیک
ببینیم و
ببینیم و
08:51
and reconstruct the landscape.
195
519120
1429
چشم‌اندازها را بازسازی کنیم.
08:53
So here's another example.
196
521240
1496
مثالی ذیگر
08:54
The yellow blob here is a fossil river.
197
522760
2456
کادر زرد رنگ دیرینه رود بود.
08:57
Here's another one above it.
198
525240
1536
و یکی دیگر در بالای آن.
08:58
We can go and look in detail
and make measurements and observations,
and make measurements and observations,
199
526800
3296
میتوان رفت و با دقت مشاهده، بررسی
09:02
and we can measure features.
200
530120
1376
و وضعیت را اندازه‌گیری کرد.
09:03
For example, the features
I just highlighted there
I just highlighted there
201
531520
2376
مثلا وضعیتی را اینجا پر رنگ کردم
09:05
tell us that this particular river
was probably about three feet deep.
was probably about three feet deep.
202
533920
3456
که نشان میدهد این رود منحصربفرد
احتمالاً ۹۰سانت عمق داشته است .
احتمالاً ۹۰سانت عمق داشته است .
09:09
You could wade
across this cute little stream
across this cute little stream
203
537400
2096
اگر ۵۵ میلیون سال پیش
در این اطراف قدم می‌زدیم
در این اطراف قدم می‌زدیم
09:11
if you were walking around
55 million years ago.
55 million years ago.
204
539520
2240
می‌توانستیم در سرتاسر
این رود زیبا شنا کنیم.
این رود زیبا شنا کنیم.
09:14
The reddish stuff that's above
and below those channels,
and below those channels,
205
542480
2896
مواد قرمزرنگ در بالا و پایین آن آبراهه‌ها
09:17
those are ancient soil deposits.
206
545400
1776
ته‌نشین‌های دیرینهٔ خاک هستند.
09:19
So we can look at those to tell us
what lived and grew on the landscape
what lived and grew on the landscape
207
547200
3856
که با مشاهده میتوان فهمید چه چیزهایی
روی این چشم‌انداز می‌زیستند و رشد می‌کردند
روی این چشم‌انداز می‌زیستند و رشد می‌کردند
09:23
and to understand how these rivers
were interacting with their floodplains.
were interacting with their floodplains.
208
551080
3560
و چگونه این رودها بر دشت‌های سیلابی
تاثیر می‌گذاشتند.
تاثیر می‌گذاشتند.
09:27
So we can look in detail
and reconstruct with some specificity
and reconstruct with some specificity
209
555680
4376
با مشاهدهٔ دقیق و بازسازی اختصاصی میتوان
09:32
how these rivers flowed
and what the landscapes looked like.
and what the landscapes looked like.
210
560080
2856
چگونگی جریان رودها و ظاهر این مناظر را
دریافت.
دریافت.
09:34
So when we do this
for this particular place
for this particular place
211
562960
2480
با انجام این کار برای این منطقهٔ خاص
09:38
at this time,
212
566160
1216
در این زمان
09:39
if we look what happened
before this abrupt warming event,
before this abrupt warming event,
213
567400
2736
و با نگرش به زمان قبل آن گرمایش ناگهانی
09:42
the rivers kind of carved their way
down from the mountains to the sea,
down from the mountains to the sea,
214
570160
3616
رودها مسیر خود را از کوه به سمت دریا
حفاری می‌کردند،
حفاری می‌کردند،
09:45
and they looked maybe similar to what
I showed you in the Amazon River basin.
I showed you in the Amazon River basin.
215
573800
5136
و شاید شبیه حوزهٔ رود آمازون بوده‌اند.
09:50
But right at the onset
of this climate change event,
of this climate change event,
216
578960
2456
اما درست در آغاز نغییرات جوی،
09:53
the rivers change dramatically.
217
581440
1480
رودها به آرامی تغییر کردند.
09:55
All of a sudden they got much broader,
218
583480
1856
ناگهان بسیار عریض شدند،
09:57
and they started to slide back and forth
across the landscape more readily.
across the landscape more readily.
219
585360
3560
و در عرض چشم‌انداز شروع به عقب و جلو
رفتن کردند.
رفتن کردند.
10:01
Eventually, the rivers reverted
back to a state that was more similar
back to a state that was more similar
220
589880
3896
در آخر، رودها به عقب و به ضعیتی که
10:05
to what they would have looked like
before this climate event,
before this climate event,
221
593800
3816
مشابه قبل از تغییرات جوی بود بازگشتند،
10:09
but it took a long, long time.
222
597640
1640
اما زمان زیادی برای این کار گذشت.
10:12
So we can go back in earth's time
and do these kinds of reconstructions
and do these kinds of reconstructions
223
600240
3856
پس میتوان به گذشتهٔ زمین بازگشت و
بازساز‌هایی انجام داد
بازساز‌هایی انجام داد
10:16
and understand how
earth's landscape has changed
earth's landscape has changed
224
604120
2616
و چگونگی تغییر مناظر را
10:18
in response to a climate event like this
or a land use event.
or a land use event.
225
606760
3776
در واکنش به تغییرات جوی این چنینی و یا
بهره‌برداری از زمین دریافت.
بهره‌برداری از زمین دریافت.
10:22
So some of the ways that rivers change
226
610560
2096
یکی از دلایل تغییر رودها،
10:24
or the reasons that rivers change
their pattern and their movements
their pattern and their movements
227
612680
4776
یا تغییر طرح و حرکات آن‌ها،
10:29
is because of things like with extra water
falling on the land's surface
falling on the land's surface
228
617480
3936
بخاطر چیزهایی مثل سرازیر شدن
آب اضافی بر سطح زمین است.
آب اضافی بر سطح زمین است.
10:33
when climate is hotter,
229
621440
1936
در مواقعی که هوا گرمتر است،
10:35
we can move more sediment
and erode more sediment,
and erode more sediment,
230
623400
2536
رسوبات بیشتری جابه‌جا و ساییده می‌شوند،
10:37
and that changes how rivers behave.
231
625960
1840
که این باعث تغییر رفتار رودها می‌شود.
10:40
So ultimately,
232
628680
2096
و در آخر،
10:42
as long as earth's surface is our home,
233
630800
2616
تا زمانی که زمین خانهٔ ماست،
10:45
we need to carefully manage
the resources and risks
the resources and risks
234
633440
3376
بایستی به دقت منابع و خطراتی را
مدیریت کرد
مدیریت کرد
10:48
associated with living
in dynamic environments.
in dynamic environments.
235
636840
2976
که به زندگی در طبیعت پویا مرتبط است.
10:51
And I think the only way
we can really do that sustainably
we can really do that sustainably
236
639840
3936
به نظر من تنها کاری که
میتوان همیشه انجام داد
میتوان همیشه انجام داد
10:55
is if we include information
237
643800
2216
داشتن اطلاعات
10:58
about how landscapes evolved
and behaved in earth's past.
and behaved in earth's past.
238
646040
4096
از چگونگی گسترش مناظر و
رفتار گذشتهٔ زمین است.
رفتار گذشتهٔ زمین است.
11:02
Thank you.
239
650160
1216
متشکرم.
11:03
(Applause)
240
651400
4440
(تشویق)
ABOUT THE SPEAKER
Liz Hajek - GeoscientistLiz Hajek studies sedimentary rocks to understand how landscapes change and evolve.
Why you should listen
Liz Hajek's research has contributed new perspectives on how rivers and coastlines move and how sediments record earth history. She is an assistant professor of geosciences at The Pennsylvania State University, where she teaches a range of courses spanning topics from oceanography to petroleum geology. Hajek and her students often conduct fieldwork in rugged places and use computer models and experiments to reveal the rhythms and dynamics of earth's surface. She recently appeared in the NOVA Treasures of the Earth: Power episode and has a paper in the Annual Review of Earth and Planetary Sciences.
More profile about the speakerLiz Hajek | Speaker | TED.com