Jennifer Kahn: Gene editing can now change an entire species -- forever
ჯენიფერ კანი: გენების რედაქტირებას, ახლა უკვე მთელი სახეობების სამუდამოდ შეცვლა შეუძლია
In articles that span the gene-editing abilities of CRISPR, the roots of psychopathic behavior in children, and much more, Jennifer Kahn weaves gripping stories from unlikely sources. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
by telling you a brief story.
named Anthony James
of making mosquitos
არ იქნებოდნენ.
and pretty much a complete failure.
მაგრამ თითქმის სრული კრახი განიცადა.
to be really hard
რომ ძალიან რთული იყო
just a few years ago,
საბოლოოდ ეს შეძლო,
რომლებიც შეუძლებელს ხდიან,
that make it impossible
to survive inside the mosquito.
კოღოს სხეულში გადარჩეს.
a malaria-resistant mosquito,
all the malaria-carrying mosquitos?
მალარიის მატარებელი ყველა კოღო?
გენური ინჟინერიის შედეგად
genetically-engineered mosquitos
რომ საკუთარ გენებს გაავრცელებდნენ.
of native mosquitos to work.
რათა გეგმას ემუშავა.
with the villagers.
იყო სოფლის მცხოვრებლებში.
Anthony James got an email
ენტონი ჯეიმსმა ელ. ფოსტა მიიღო,
and his grad student Valentino Gantz
მისმა სტუდენტმა ვალენტინო განცმა,
that could not only guarantee
შეეძლო გარანტირებულად გადაეცა
would be inherited,
თვისება მემკვიდრეობით,
incredibly quickly.
სისწრაფით გავრცელდებოდა.
it would basically solve the problem
პრობლემა რომელზეც ის და ჯეიმსი
working on for 20 years.
არსებითად მოგვარდებოდა,
to carry the anti-malaria gene
შექმნეს 2 კოღო, მალარიის გამძლე გენით
so that any mosquitos
გენები გადაეცემოდა,
but would instead have red eyes.
წითელი თვალები ექნებოდა.
which was which.
anti-malarial, red-eyed mosquitos
წითელთვალებიანი, 2 კოღო
with 30 ordinary white-eyed ones,
ჩვეულებრივ,
3,800 grandchildren.
with just two red-eyed mosquitos
მხოლოდ 2 წითელთვალებიანი
თეთრი თვალით უნდა ყოფილიყო.
წითელი თვალები ჰქონდა.
shouting into the phone.
ყვიროდა ტელეფონში,
only red-eyed mosquitos
კოღოების მიღება
cornerstone of biology,
says when a male and a female mate,
როდესაც ორი სქესი შეჯვარდება,
of its DNA from each parent.
იღებს ორივე მშობლისგან.
and our new mosquito is aB,
და ახალი კოღო კი - aB,
in four permutations:
ოთხი კომბინაციით:
even be possible.
შეუძლებელი უნდა ყოფილიყო.
known as CRISPR in 2012.
CRISPR-ის გამოჩენა იყო.
heard about CRISPR,
CRISPR-ის შესახებ.
is a tool that allows researchers
მკვლევარებს საშუალებას აძლევს
easily and quickly.
სწრაფად და მარტივად მოახდინონ.
that already existed in bacteria.
მექანიზმის საშუალებით აკეთებენ.
that acts like a scissors
that directs the scissors
რომელიც მიმართავს მაკრატელს
a word processor for genes.
out, put one in,
ჩაანაცვლო მეორით.
letter within a gene.
ერთი "ასო" შეცვალოთ.
ნებისმიერ სახეობაზე.
originally had two problems?
თავიდან 2 პრობლემა ჰქონდა?
to engineer a mosquito
კოღოს გამოყვანა,
thanks to CRISPR.
სასურველ თვისებას?
at Harvard named Kevin Esvelt
ჰარვარდიდან, კევინ ესვალტი
CRISPR inserted not only your new gene
ახალი გენის ჩასმას მოახერხებდით,
that does the cutting and pasting.
მექანიზმის გადატანას.
also copied and pasted itself.
CRISPR-ს თავისი თავი უნდა დაეკოპირებინა.
motion machine for gene editing.
ძრავს გენური რედაქტირებისთვის.
that a trait will get passed on,
გადასცემს ცვლილებას,
your new gene
თქვენს ახალ გენს,
of every single individual.
ფუნქციას ჰგავს.
a heterozygous trait homozygous.
ნიშანს ჰომოზიგოტურად აქცევს.
a very powerful,
რომ ჩვენ გვაქვს ძალიან ძლიერი,
didn't work very well
მთლად კარგად არ მუშაობდა,
with an organism's genes,
გენებზე ცდებს ვატარებთ,
less evolutionarily fit.
all the mutant fruit flies they want
შეუძლიათ გამოიყვანონ
just takes care of them.
ბუნებრივი გადარჩევა თვითონ მიხედავს.
and frightening about gene drives
შთამბეჭდავი და საშიში ისაა,
ასე აღარ იმუშავებს.
a big evolutionary handicap,
რამე დიდი ევოლუციური ნაკლი არ აქვს,
რომლებსაც ფრენა არ შეუძლიათ,
will spread the change relentlessly
ამ ცვლილებას ბოლომდე გაავრცელებს,
in the population.
a gene drive that works that well,
გენური დრაივის შექმნა,
რომ ჩვენ ეს შეგვიძლია.
the door to some remarkable things.
კარს ვუღებთ ბევრ შესანიშნავ რამეს.
მხოლოდ 1%-ში,
to the entire population in a year.
პოპულაციაში 1 წელში გავრცელდება.
eliminate malaria.
დაამარცხებთ მალარიას.
from being able to do that,
რამდენიმე წელი გვაშორებს,
a day die of malaria.
მალარიით 1 000 ბავშვი იღუპება.
could be almost zero.
თითქმის განულდება.
chikungunya, yellow fever.
ჩინკუნგუნიას ვირუსს და ყვითელ ცხელებას.
of an invasive species,
სახეობებისგან გათავისუფლდეთ,
out of the Great Lakes.
"დიდი ტბებიდან" მოცილებაა.
უნდა გამოუშვათ,
only male offspring.
ლიფსიტებს მისცემს.
there'll be no females left, no more carp.
კობრიც განადგურდება.
hundreds of native species
ადგილობრივი სახეობის აღდგენა,
could change an entire species,
შეიძლება მთლიანი სახეობა შეიცვალოს,
in a bio-containment lab
ლაბორატორიში აჯვარებდა
that's not native to the US
რომელიც ამერიკაში არ გვხვდება.
გაფრენილიყო,
for them to mate with.
და მოკვდებოდნენ.
Asian carp with the all-male gene drive
მხოლოდ მამრი ლიფსიტების გენური დრაივით,
from the Great Lakes back to Asia,
ტბებიდან" უკან, აზიაში,
the native Asian carp population.
მთლიანი აზიური კობრის სახეობას.
თუ გავითვალისწინებთ როგორ მჭიდროდაა
given how connected our world is.
an invasive species problem.
ინვაზიური სახეობების პრობლემა.
მსგავს არსებებს კი,
and oceans all the time.
საზღვრებს და ოკეანეებს.
might not stay confined
არ შემოიფარგლოს
that neighboring species
მეზობელი სახეობები
a gene drive could cross over,
გადავა სხვა სახეობაში,
some other kind of carp.
just promotes a trait, like eye color.
მხოლოდ თვალის ფერს ცვლის.
chance that we'll see
რომ ახლო მომავალში
in the near future.
ბუზებს შეხვდეთ.
to eliminate the species entirely.
სახეობის გასანადგურებლადაა შექმნილი.
is that the technology to do this,
რომ გენური ინჟინერიისთვის
and include a gene drive,
გენური დრაივის ჩასმა შეიძლება,
in the world can do.
ლაბორატორიას გააჩნია.
with some equipment can do it.
ნიჭიერი სკოლის მოსწავლეც შეძლებს.
that this sounds terrifying.
nearly every scientist I talk to
ვისაც ვესაუბრე,
actually that frightening or dangerous.
და საშიშად არ ეჩვენება.
that scientists will be
about using them.
და პასუხისმგებლობით მოეკიდებიან.
some actual limitations.
პრაქტიკული შეზღუდვაც აქვთ.
only in sexually reproducing species.
გამრავლებით სახეობებში მუშაობენ.
to engineer viruses or bacteria.
ან ვირუსის შესაცვლელად ვერ გამოიყენებენ.
only with each successive generation.
შემდგომ თაობებში.
has a fast reproductive cycle,
რომელსაც სწრაფი რეპროდუქციული ციკლი აქვთ.
small vertebrates like mice or fish.
მაგ. თაგვებში, ან თევზებში.
it would take centuries
ცვლილებას საუკუნეები დასჭირდება
widely enough to matter.
to engineer a truly devastating trait.
დამანგრეველი ცვლილების შექმნა.
instead of rotting fruit,
საღი ხილით იკვებება,
American agriculture.
სოფლის მეურნეობის საბოტაჟი გამოიწვიოთ.
what the fly wants to eat,
მისი სასურველი საჭმლის რაციონს,
and complicated project.
და რთული პროექტი იქნება.
to change the fly's behavior
რომ მისი ქცევა შეცვალოთ,
and more complicated project.
და რთული პროექტია.
that control behavior are complex.
გენები კომპლექსურია.
and have to choose
და უნდა აირჩიოთ
basic research program
რომელიც წლობით სკულპულოზურ
lab work and still might not pan out,
და შეიძლება მაინც არ გაამართლოს,
რომ თეორიულად მაინც
because at least in theory,
to build what's called a reversal drive.
ე.წ. "რევერსიული დრაივის" შექმნა,
the change made by the first gene drive.
გენური დრაივის ცვლილებებს.
the effects of a change,
that will cancel it out,
და გააუქმებთ ცვლილებას,
to change entire species at will.
მთელი სახეობები შევცვალოთ.
how to regulate gene drives.
გენური დრაივის რეგულირებაზე.
some other very smart people
დაცვითი მექანიზმების შექმნაზე,
or peter out after a few generations.
რომელიც თვითრეგულირებადია
a conversation.
განხილვას მაინც საჭიროებს.
უნდა გაიმართოს.
but Tanzania doesn't?
დრაივის გამოყენება, ტანზანიას კი არა?
a gene drive that can fly?
გენური დრაივი, რომელიც დაფრინავს?
მომავალში გავაკეთოთ,
about the risks and benefits
გულახდილი საუბარი
to use a gene drive,
გამოყენების არჩევანს ვგულისხმობ,
that the safest option
რომ ყველაზე უსაფრთხოდ
and those need to be discussed,
რომელსაც განსჯა ჭირდება.
and kills 1,000 people a day.
და ყოველდღე 1 000 კაცს იწირავს.
that do grave damage to other species,
რომელიც სერიოზულ ზიანს აყენებს
in the coming months,
გენური დრაივის შესახებ გაიგებთ
be hearing about them,
ABOUT THE SPEAKER
Jennifer Kahn - Science journalistIn articles that span the gene-editing abilities of CRISPR, the roots of psychopathic behavior in children, and much more, Jennifer Kahn weaves gripping stories from unlikely sources.
Why you should listen
Jennifer Kahn likes to seek out complex stories, with the goal of illuminating their nuances. She teaches in the magazine program at the UC Berkeley Graduate School of Journalism, and is a contributing writer for the New York Times Magazine; she has written features and cover stories for The New Yorker, National Geographic, Outside, Wired and many more.
Her work has appeared in the Best American Science Writing anthology series four times, most recently for the New Yorker story “A Cloud of Smoke,” a story on the complicated death of a policeman after 9/11.
Jennifer Kahn | Speaker | TED.com