TED2011
Antonio Damasio: The quest to understand consciousness
Антонио Дамасио: Стремеж кон разбирање на свесноста
Filmed:
Readability: 4
2,124,061 views
Секое утро се будиме и повторно си ја враќаме свесноста -- тоа е неверојатен факт -- но што всушност ни се враќа? Неврологот Антонио Дамасио го користи ова едноставно прашање за да ни покаже како нашите мозоци го создаваат нашето себе-доживување.
Antonio Damasio - Neuroscientist
Antonio Damasio's research in neuroscience has shown that emotions play a central role in social cognition and decision-making. His work has had a major influence on current understanding of the neural systems, which underlie memory, language, consciousness. Full bio
Antonio Damasio's research in neuroscience has shown that emotions play a central role in social cognition and decision-making. His work has had a major influence on current understanding of the neural systems, which underlie memory, language, consciousness. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm here to talk about
0
0
2000
Овде сум за да зборувам
00:17
the wonder and the mystery
1
2000
3000
за чудото и мистеријата
00:20
of conscious minds.
2
5000
3000
наречено свесен ум.
00:23
The wonder is about the fact
3
8000
2000
Чудото се однесува на фактот
00:25
that we all woke up this morning
4
10000
2000
дека ние сите се разбудивме ова утро
00:27
and we had with it
5
12000
2000
и со самото тоа доживеавме
00:29
the amazing return of our conscious mind.
6
14000
3000
неверојатен повраток на нашиот свесен ум.
00:32
We recovered minds with a complete sense of self
7
17000
3000
Си ги вративме умовите со целосно чувство за себе
00:35
and a complete sense of our own existence,
8
20000
3000
и целосно чувство за нашето постоење, но
00:38
yet we hardly ever pause to consider this wonder.
9
23000
2000
и покрај тоа ретко кога размислуваме за ова чудо.
00:40
We should, in fact,
10
25000
2000
Ние треба, всушност,
00:42
because without having this possibility of conscious minds,
11
27000
4000
бидејќи без немање на оваа можност за свесни умови,
00:46
we would have no knowledge whatsoever
12
31000
2000
ќе немавме било какво знаење
00:48
about our humanity;
13
33000
2000
за нашето човештво;
00:50
we would have no knowledge whatsoever about the world.
14
35000
3000
ќе немавме било какво знаење за светот.
00:53
We would have no pains, but also no joys.
15
38000
2000
Ќе немавме болки, но исто така и радости.
00:55
We would have no access to love
16
40000
3000
Ќе немавме пристап до љубов
00:58
or to the ability to create.
17
43000
3000
или до способноста да создаваме.
01:01
And of course, Scott Fitzgerald said famously
18
46000
3000
И се разбира, Скот Фицџералд е познат по изјавата
01:04
that "he who invented consciousness
19
49000
3000
која гласи "тој што ја создал свесноста
01:07
would have a lot to be blamed for."
20
52000
3000
има многу за што да биде обвинет."
01:10
But he also forgot
21
55000
2000
Но исто така заборавил
01:12
that without consciousness,
22
57000
2000
дека без свесноста,
01:14
he would have no access to true happiness
23
59000
3000
би немал пристап до вистинска среќа
01:17
and even the possibility of transcendence.
24
62000
2000
и дури можноста за трансцеденција.
01:19
So much for the wonder, now for the mystery.
25
64000
3000
Толку за чудото, сега за мистеријата.
01:22
This is a mystery
26
67000
2000
Ова е мистерија
01:24
that has really been extremely hard to elucidate.
27
69000
3000
која навистина е тешко да биде расветлена.
01:27
All the way back into early philosophy
28
72000
3000
Уште во почетокот на филозофијата
01:30
and certainly throughout the history of neuroscience,
29
75000
3000
и сигурно низ историјата на неврологијата,
01:33
this has been one mystery
30
78000
3000
ова било една мистерија
01:36
that has always resisted elucidation,
31
81000
2000
која секогаш избегнувала расветлување,
01:38
has got major controversies.
32
83000
2000
и била проследена со големи контраверзи.
01:40
And there are actually many people
33
85000
2000
Всушност има многу луѓе
01:42
that think we should not even touch it;
34
87000
2000
кои сметаат дека дури не смееме да ја допираме;
01:44
we should just leave it alone, it's not to be solved.
35
89000
2000
треба само да ја оставиме, не треба да ја решаваме.
01:46
I don't believe that,
36
91000
2000
Не верувам во тоа,
01:48
and I think the situation is changing.
37
93000
2000
и мислам дека ситуацијата се менува.
01:50
It would be ridiculous to claim
38
95000
2000
Ќе биде смешно да тврдиме
01:52
that we know how we make consciousness
39
97000
3000
дека знаеме како ја создаваме свесноста
01:55
in our brains,
40
100000
2000
во нашите мозоци,
01:57
but we certainly can begin
41
102000
2000
но со сигурност можеме да почнеме
01:59
to approach the question,
42
104000
2000
со приближување кон прашањето,
02:01
and we can begin to see the shape of a solution.
43
106000
3000
и можеме да почнеме да ја гледаме формата на решението.
02:04
And one more wonder to celebrate
44
109000
3000
Уште една работа што ни оди во прилог
02:07
is the fact that we have imaging technologies
45
112000
4000
е фактот дека имаме технологии за снимање
02:11
that now allow us to go inside the human brain
46
116000
4000
кои ни овозможуваат да влеземе внатре во мозокот
02:15
and be able to do, for example,
47
120000
2000
и да бидеме во можност, на пример,
02:17
what you're seeing right now.
48
122000
2000
да го правиме ова што го гледате сега.
02:19
These are images that come from Hanna Damasio's lab,
49
124000
3000
Ова се слики кои доаѓаат од лабораторијата на Хана Дамасио,
02:22
and which show you, in a living brain,
50
127000
3000
и кои ви покажуваат жив мозок,
02:25
the reconstruction of that brain.
51
130000
2000
т.е. реконструкцијата на тој мозок.
02:27
And this is a person who is alive.
52
132000
2000
И ова е личност која е жива.
02:29
This is not a person
53
134000
2000
Ова не е личност
02:31
that is being studied at autopsy.
54
136000
3000
што е проучувана за време на аутопсија.
02:34
And even more --
55
139000
2000
Дури --
02:36
and this is something that one can be really amazed about --
56
141000
3000
и ова е нешто навистина зачудувачко --
02:39
is what I'm going to show you next,
57
144000
2000
следно што ќе ви покажам е
02:41
which is going underneath the surface of the brain
58
146000
3000
што е тоа што се случува под површината на мозокот
02:44
and actually looking in the living brain
59
149000
3000
т.е. сега го гледате живиот мозок и вистинските
02:47
at real connections, real pathways.
60
152000
3000
врски, вистинските патишта.
02:50
So all of those colored lines
61
155000
3000
Значи сите тие обоени линии
02:53
correspond to bunches of axons,
62
158000
3000
кореспондираат на збирови од аксони,
02:56
the fibers that join cell bodies
63
161000
2000
влакната кои ги спојуваат клеточните тела
02:58
to synapses.
64
163000
3000
со синапсите.
03:01
And I'm sorry to disappoint you, they don't come in color.
65
166000
2000
Жал ми е што ќе ве разочарам, синапсите не се обоени.
03:03
But at any rate, they are there.
66
168000
3000
Но, како и да е, тие се таму.
03:06
The colors are codes for the direction,
67
171000
2000
Боите се кодови за насоката,
03:08
from whether it is back to front
68
173000
2000
за тоа дали е од назад кон напред
03:10
or vice versa.
69
175000
2000
или обратно.
03:12
At any rate, what is consciousness?
70
177000
3000
Што претставува свесноста?
03:15
What is a conscious mind?
71
180000
2000
Што претставува свесниот ум?
03:17
And we could take a very simple view
72
182000
2000
Можеме да тргнеме од едноставно гледиште
03:19
and say, well, it is that which we lose
73
184000
4000
и да речеме, свесноста е она што губиме
03:23
when we fall into deep sleep without dreams,
74
188000
5000
кога ќе заспиеме длабоко без да сонуваме,
03:28
or when we go under anesthesia,
75
193000
2000
или она што губиме кога сме под анестезија,
03:30
and it is what we regain
76
195000
2000
и таа е она што повторно добиваме
03:32
when we recover from sleep
77
197000
2000
кога ќе се разбудиме од спиење
03:34
or from anesthesia.
78
199000
2000
или од анестезија.
03:36
But what is exactly that stuff that we lose under anesthesia,
79
201000
4000
Но каква е поточно таа работа што ја губиме под анестезија,
03:40
or when we are in deep, dreamless sleep?
80
205000
2000
или кога сме во длабоко заспани?
03:42
Well first of all,
81
207000
2000
Пред сè,
03:44
it is a mind,
82
209000
2000
тоа е умот,
03:46
which is a flow of mental images.
83
211000
2000
кој пак е тек на ментални слики.
03:48
And of course consider images
84
213000
2000
Исто така овде спаѓаат сликите
03:50
that can be sensory patterns,
85
215000
2000
кои можат да бидат сензорни обрасци,
03:52
visual, such as you're having right now
86
217000
2000
визуелни, какви што имате токму сега
03:54
in relation to the stage and me,
87
219000
2000
кога ме гледате мене и бината,
03:56
or auditory images,
88
221000
2000
или аудиторни звуци,
03:58
as you are having now in relation to my words.
89
223000
2000
какви што имате додека ги слушате моите зборови.
04:00
That flow of mental images
90
225000
2000
Тој тек на ментални слики
04:02
is mind.
91
227000
2000
е умот.
04:04
But there is something else
92
229000
2000
Но, постои нешто друго што
04:06
that we are all experiencing in this room.
93
231000
2000
сите ние во оваа просторија го доживуваме.
04:08
We are not passive exhibitors
94
233000
2000
Ние не сме пасивни емитувачи
04:10
of visual or auditory
95
235000
3000
на визуелни или аудиторни
04:13
or tactile images.
96
238000
2000
или тактилни слики.
04:15
We have selves.
97
240000
2000
Ние имаме себства.
04:17
We have a Me
98
242000
2000
Ние имаме Јас
04:19
that is automatically present
99
244000
2000
кое што е автоматски присутно
04:21
in our minds right now.
100
246000
2000
во нашите умови во овој момент.
04:23
We own our minds.
101
248000
2000
Ние ги поседуваме нашите умови.
04:25
And we have a sense that it's everyone of us
102
250000
3000
Ние имаме чувство дека секој од нас
04:28
that is experiencing this --
103
253000
2000
го доживува ова --
04:30
not the person who is sitting next to you.
104
255000
3000
а, не личноста што седи до вас.
04:33
So in order to have a conscious mind,
105
258000
3000
Отуука за да имате свесен ум,
04:36
you have a self within the conscious mind.
106
261000
4000
вие имате себство внатре во свесниот ум.
04:40
So a conscious mind is a mind with a self in it.
107
265000
3000
Значи свесниот ум е ум кој поседува себство.
04:43
The self introduces the subjective perspective in the mind,
108
268000
3000
Себството придонесува за субјективната перспектива на умот,
04:46
and we are only fully conscious
109
271000
2000
а ние сме целсоно свесни тогаш
04:48
when self comes to mind.
110
273000
2000
кога сме само-свесни.
04:50
So what we need to know to even address this mystery
111
275000
3000
Оттука, она што треба да знаеме за да се зафатиме со оваа мистерија
04:53
is, number one, how are minds are put together in the brain,
112
278000
3000
е, број еден, на кој начин се раѓа умот во мозокот,
04:56
and, number two, how selves are constructed.
113
281000
4000
и, број два, како се формираат себствата.
05:00
Now the first part, the first problem,
114
285000
3000
Првиот проблем
05:03
is relatively easy -- it's not easy at all --
115
288000
3000
е релативно лесен -- воопшто не е лесен --
05:06
but it is something that has been approached gradually in neuroscience.
116
291000
4000
но е нешто на што неврологијата постепено му се пристапувала.
05:10
And it's quite clear that, in order to make minds,
117
295000
3000
Прилично е јасно дека, за да направиме умови,
05:13
we need to construct neural maps.
118
298000
3000
треба да конструираме нервни мапи.
05:16
So imagine a grid, like the one I'm showing you right now,
119
301000
3000
Замислете мрежа, како оваа што ви ја покажувам сега,
05:19
and now imagine, within that grid,
120
304000
2000
и сега замислете, внатре во таа мрежа,
05:21
that two-dimensional sheet,
121
306000
2000
дводимензионална табела,
05:23
imagine neurons.
122
308000
2000
замислете неврони.
05:25
And picture, if you will,
123
310000
2000
И замислете
05:27
a billboard, a digital billboard,
124
312000
2000
билборд, дигитален билборд,
05:29
where you have elements
125
314000
2000
во кој имате елементи
05:31
that can be either lit or not.
126
316000
2000
кои се палат и гасат.
05:33
And depending on how you create the pattern
127
318000
3000
И во зависност од како ќе ја креирате шемата
05:36
of lighting or not lighting,
128
321000
3000
на активирање или неактивирање
05:39
the digital elements,
129
324000
2000
на дигиталните елементи
05:41
or, for that matter, the neurons in the sheet,
130
326000
2000
т.е. неуралните елементи во мрежата,
05:43
you're going to be able to construct a map.
131
328000
2000
ќе бидете во можност да направите мапа.
05:45
This, of course, is a visual map that I'm showing you,
132
330000
3000
Ова што ви прикажувам е визуелна мапа,
05:48
but this applies to any kind of map --
133
333000
2000
меѓутоа ова важи за секој вид на мапа --
05:50
auditory, for example, in relation to sound frequencies,
134
335000
3000
аудиторна, на пример, со звучни фрекфенции,
05:53
or to the maps that we construct with our skin
135
338000
3000
или мапите кои ги конструираме со нашата кожа
05:56
in relation to an object that we palpate.
136
341000
3000
кога допираме одреден предмет.
05:59
Now to bring home the point
137
344000
2000
Сега да се вратам на поентата
06:01
of how close it is --
138
346000
2000
за тоа колку е тесна --
06:03
the relationship between the grid of neurons
139
348000
3000
поврзаноста помеѓу мрежата неврони
06:06
and the topographical arrangement
140
351000
2000
и топографската распределеност
06:08
of the activity of the neurons
141
353000
2000
на невронската активност
06:10
and our mental experience --
142
355000
2000
со нашето ментално доживување --
06:12
I'm going to tell you a personal story.
143
357000
2000
Ќе ви раскажам лична приказна.
06:14
So if I cover my left eye --
144
359000
3000
Доколку си го покријам левото око --
06:17
I'm talking about me personally, not all of you --
145
362000
2000
Зборувам само за себе, не и за вас --
06:19
if I cover my left eye,
146
364000
2000
ако си го покријам левото око,
06:21
I look at the grid -- pretty much like the one I'm showing you.
147
366000
3000
погледнам во мрежата -- слична на оваа што ви ја прикажав.
06:24
Everything is nice and fine and perpendicular.
148
369000
3000
Се е убаво, фино и под прав агол.
06:27
But sometime ago, I discovered
149
372000
2000
Меѓутоа пред некое време, открив
06:29
that if I cover my left eye,
150
374000
3000
дека ако си го покријам левото око,
06:32
instead what I get is this.
151
377000
2000
јас гледам нешто вакво.
06:34
I look at the grid and I see a warping
152
379000
3000
Ќе погледнам во мрежата и ќе видам свиткување
06:37
at the edge of my central-left field.
153
382000
3000
на работ од моето централно-лево поле.
06:40
Very odd -- I've analyzed this for a while.
154
385000
2000
Многу чудно -- го анализирав ова некое време.
06:42
But sometime ago,
155
387000
3000
Меѓутоа неодамна,
06:45
through the help of an opthamologist colleague of mine,
156
390000
3000
со помош на еден офталмолог мој пријател,
06:48
Carmen Puliafito,
157
393000
2000
Кармен Пулијафито,
06:50
who developed a laser scanner of the retina,
158
395000
3000
кој создаде ласерски скенер за ретината,
06:53
I found out the the following.
159
398000
2000
го открив следното.
06:55
If I scan my retina
160
400000
2000
Доколку си ја скенирам ретината
06:57
through the horizontal plane that you see there in the little corner,
161
402000
3000
хоризонтално, како што гледате сега на сликата,
07:00
what I get is the following.
162
405000
2000
го добивам следното.
07:02
On the right side, my retina is perfectly symmetrical.
163
407000
3000
На десната страна, ретината е перфектно симетрична.
07:05
You see the going down towards the fovea
164
410000
3000
Гледате надолу кон фовеата
07:08
where the optic nerve begins.
165
413000
2000
каде што почнува оптичкиот нерв.
07:10
But on my left retina there is a bump,
166
415000
2000
Но, на левата ретина имам нерамнина,
07:12
which is marked there by the red arrow.
167
417000
2000
која што е означена со црвената стрелка.
07:14
And it corresponds to a little cyst
168
419000
2000
Под оваа нерамнина се наоѓа
07:16
that is located below.
169
421000
2000
една мала циста.
07:18
And that is exactly what causes
170
423000
3000
И токму таа го предизвикува
07:21
the warping of my visual image.
171
426000
3000
искривувањето на мојата визуелна слика.
07:24
So just think of this:
172
429000
2000
Само размислете за ова:
07:26
you have a grid of neurons,
173
431000
2000
имате мрежа на неврони,
07:28
and now you have a plane mechanical change
174
433000
4000
и сега имате чиста механичка промена
07:32
in the position of the grid,
175
437000
2000
на местото на мрежата,
07:34
and you get a warping of your mental experience.
176
439000
2000
и со тоа добивате искривување на менталното доживување.
07:36
So this is how close
177
441000
2000
Ова зборува за тесната поврзаност
07:38
your mental experience
178
443000
2000
на вашето ментално доживување
07:40
and the activity of the neurons in the retina,
179
445000
3000
со активноста на невроните од ретината,
07:43
which is a part of the brain located in the eyeball,
180
448000
3000
која што е дел од мозокот лоциран во окото,
07:46
or, for that matter, a sheet of visual cortex.
181
451000
3000
т.е. дел од визуелниот кортекс.
07:49
So from the retina
182
454000
2000
Од ретината
07:51
you go onto visual cortex.
183
456000
2000
сигналите одат во визуелниот кортекс.
07:53
And of course, the brain adds on
184
458000
2000
Мозокот врши значително
07:55
a lot of information
185
460000
2000
дополнување на
07:57
to what is going on
186
462000
2000
информациите
07:59
in the signals that come from the retina.
187
464000
2000
што доаѓаат од ретината.
08:01
And in that image there,
188
466000
2000
На сликата овде,
08:03
you see a variety of islands
189
468000
2000
гледате различни острови
08:05
of what I call image-making regions in the brain.
190
470000
3000
на региони во мозокот кои создаваат слики.
08:08
You have the green for example,
191
473000
2000
Зеленото на пример,
08:10
that corresponds to tactile information,
192
475000
2000
е одговорно за тактилните информации,
08:12
or the blue that corresponds to auditory information.
193
477000
3000
или синото кое кореспондира на звучните информации.
08:15
And something else that happens
194
480000
2000
Друго нешто што е важно е дека
08:17
is that those image-making regions
195
482000
3000
тие региони одговорни за создавање на перцепцијата
08:20
where you have the plotting
196
485000
2000
претставени овде
08:22
of all these neural maps,
197
487000
2000
на сликата,
08:24
can then provide signals
198
489000
2000
потоа испраќаат сигнали
08:26
to this ocean of purple that you see around,
199
491000
3000
кон овој виолетов океан што го гледате наоколу,
08:29
which is the association cortex,
200
494000
2000
а тоа е асоцијативниот кортекс,
08:31
where you can make records of what went on
201
496000
3000
кој прави записи за активноста на тие
08:34
in those islands of image-making.
202
499000
2000
острови одговорни за создавање на перцепцијата.
08:36
And the great beauty
203
501000
2000
Она што е убавото
08:38
is that you can then go from memory,
204
503000
3000
е дека можете да ја повикате меморијата,
08:41
out of those association cortices,
205
506000
2000
од тој асоцијативен кортекс,
08:43
and produce back images
206
508000
3000
со цел како би ги создале истите слики
08:46
in the very same regions that have perception.
207
511000
3000
во истите тие региони одговорни за перцепцијата.
08:49
So think about how wonderfully convenient and lazy
208
514000
3000
Само помислете колку e економичен и мрзелив
08:52
the brain is.
209
517000
2000
мозокот.
08:54
So it provides certain areas
210
519000
2000
Одредени области се одговорни
08:56
for perception and image-making.
211
521000
2000
за перцепција и создавање на слики.
08:58
And those are exactly the same
212
523000
2000
Истовремено тие се истите области
09:00
that are going to be used for image-making
213
525000
3000
што се користат за создавање на слики
09:03
when we recall information.
214
528000
3000
кога се повикуваме на информации од меморијата.
09:06
So far the mystery of the conscious mind
215
531000
3000
Досега мистеријата за свесниот ум
09:09
is diminishing a little bit
216
534000
2000
почна полека да се намалува
09:11
because we have a general sense
217
536000
2000
бидејќи имаме генерално знаење
09:13
of how we make these images.
218
538000
2000
за процесот на создавање на овие слики.
09:15
But what about the self?
219
540000
2000
Но, што е со чувството за себе?
09:17
The self is really the elusive problem.
220
542000
3000
Нерешливиот проблем е себството.
09:20
And for a long time,
221
545000
2000
Долго време,
09:22
people did not even want to touch it,
222
547000
2000
луѓето не сакале ни да се занимаваат со него,
09:24
because they'd say,
223
549000
2000
и велеле,
09:26
"How can you have this reference point, this stability,
224
551000
3000
"Како можете да ја имате оваа референтна точка, и стабилност,
09:29
that is required to maintain
225
554000
2000
што е потребна за одржување
09:31
the continuity of selves day after day?"
226
556000
3000
на континуитетот на себствата од ден во ден?"
09:34
And I thought about a solution to this problem.
227
559000
3000
Размислував за решение на овој проблем.
09:37
It's the following.
228
562000
2000
Тоа е следното.
09:39
We generate brain maps
229
564000
2000
Ние создаваме мозочни мапи
09:41
of the body's interior
230
566000
2000
за внатрешноста на телото
09:43
and use them as the reference for all other maps.
231
568000
3000
и ги користиме истите како референтна точка за сите други мапи.
09:46
So let me tell you just a little bit about how I came to this.
232
571000
3000
Да ви кажам за тоа како дојдов до ова решение.
09:49
I came to this because,
233
574000
2000
Размислував дека,
09:51
if you're going to have a reference that we know as self --
234
576000
4000
за да имате референтна точка што се вика себство --
09:55
the Me, the I
235
580000
2000
Мене, Јас
09:57
in our own processing --
236
582000
3000
во сопственото процесирање --
10:00
we need to have something that is stable,
237
585000
2000
треба да имаме нешто што е стабилно,
10:02
something that does not deviate much
238
587000
3000
нешто што не се менува многу
10:05
from day to day.
239
590000
2000
од ден во ден.
10:07
Well it so happens that we have a singular body.
240
592000
2000
Ние имаме единствено тело.
10:09
We have one body, not two, not three.
241
594000
3000
Имаме едно тело, не две, не три.
10:12
And so that is a beginning.
242
597000
2000
Од тука почнува сè.
10:14
There is just one reference point, which is the body.
243
599000
2000
Постои само една референтна точка, а тоа е телото.
10:16
But then, of course, the body has many parts,
244
601000
3000
Меѓутоа, телото има многу делови,
10:19
and things grow at different rates,
245
604000
2000
и нештата се развиваат со различна брзина,
10:21
and they have different sizes and different people;
246
606000
2000
тие имаат различна големина и различни луѓе,
10:23
however, not so with the interior.
247
608000
3000
меѓутоа не е таков случајот со внатрешноста.
10:26
The things that have to do
248
611000
2000
Нештата што се поврзани
10:28
with what is known as our internal milieu --
249
613000
2000
со она што е познато како наша внатрешна средина --
10:30
for example, the whole management
250
615000
2000
на пример, целото управување
10:32
of the chemistries within our body
251
617000
2000
на хемијата во нашето тело
10:34
are, in fact, extremely maintained
252
619000
2000
е, всушност, одржувана на исто ниво
10:36
day after day
253
621000
2000
од ден во ден
10:38
for one very good reason.
254
623000
2000
поради една многу добра причина.
10:40
If you deviate too much
255
625000
2000
Доколку отстапувате премногу
10:42
in the parameters
256
627000
2000
од параметрите
10:44
that are close to the midline
257
629000
2000
кои се во средината
10:46
of that life-permitting survival range,
258
631000
3000
помеѓу границите кои овозможуваат преживување,
10:49
you go into disease or death.
259
634000
2000
тогаш ќе развиете болест или ќе умрете.
10:51
So we have an in-built system
260
636000
3000
Значи ние имаме вграден систем
10:54
within our own lives
261
639000
2000
во нашите животи
10:56
that ensures some kind of continuity.
262
641000
3000
кој што овозможува некаков вид на континуитет.
10:59
I like to call it an almost infinite sameness from day to day.
263
644000
3000
Сакам да го нарекувам речиси безгранична истост од ден во ден.
11:02
Because if you don't have that sameness, physiologically,
264
647000
4000
Доколку ја немате таа физиолошка истост,
11:06
you're going to be sick or you're going to die.
265
651000
2000
или ќе се разболите или ќе умрете.
11:08
So that's one more element for this continuity.
266
653000
3000
Тоа е уште еден елемент што придонесува за континуитетот.
11:11
And the final thing
267
656000
2000
И последната работа
11:13
is that there is a very tight coupling
268
658000
2000
е дека постои многу тесна поврзаност
11:15
between the regulation of our body within the brain
269
660000
4000
помеѓу мозочната регулацијата на нашето тело
11:19
and the body itself,
270
664000
2000
и самото тело,
11:21
unlike any other coupling.
271
666000
3000
која што се разликува од другите видови на повзраност.
11:24
So for example, I'm making images of you,
272
669000
2000
На пример, јас создавам слики од вас,
11:26
but there's no physiological bond
273
671000
3000
но, не постои никаква физиолошка врска
11:29
between the images I have of you as an audience
274
674000
3000
помеѓу сликите што ги имам за вас како публика
11:32
and my brain.
275
677000
2000
и мојот мозок.
11:34
However, there is a close, permanently maintained bond
276
679000
4000
Како и да е, има тесна, постојано одржувана врска
11:38
between the body regulating parts of my brain
277
683000
3000
помеѓу мозочните делови одговорни за регулација на телото
11:41
and my own body.
278
686000
2000
и самото тело.
11:43
So here's how it looks. Look at the region there.
279
688000
3000
Еве како изгледа. Погледнете го овој регион.
11:46
There is the brain stem in between the cerebral cortex
280
691000
3000
Ова е мозочното стебло помеѓу церебралниот кортекс
11:49
and the spinal cord.
281
694000
2000
и 'рбетниот мозок.
11:51
And it is within that region
282
696000
2000
Тоа е регионот што ќе ви
11:53
that I'm going to highlight now
283
698000
2000
го означам сега
11:55
that we have this housing
284
700000
3000
а во кој се наоѓаат
11:58
of all the life-regulation devices
285
703000
3000
сите направи за регулирање
12:01
of the body.
286
706000
2000
на телото.
12:03
This is so specific that, for example,
287
708000
3000
Овој дел е толку многу специфичен, на пример,
12:06
if you look at the part that is covered in red
288
711000
3000
доколку го погледнете делот обоен во црвено
12:09
in the upper part of the brain stem,
289
714000
2000
во горниот дел од мозочното стебло,
12:11
if you damage that as a result of a stroke, for example,
290
716000
3000
доколку се оштети тој дел како резултат на инфаркт, на пример,
12:14
what you get is coma
291
719000
2000
тогаш паѓате во кома
12:16
or vegetative state,
292
721000
2000
или во вегетативна состојба,
12:18
which is a state, of course,
293
723000
2000
која што е сосотојба
12:20
in which your mind disappears,
294
725000
2000
во којашто вашиот ум изчезнува,
12:22
your consciousness disappears.
295
727000
3000
т.е. изчезнува вашата свесност.
12:25
What happens then actually
296
730000
2000
Она што всушност се случува тогаш
12:27
is that you lose the grounding of the self,
297
732000
3000
е губење на основата за себе-доживувањето,
12:30
you have no longer access to any feeling of your own existence,
298
735000
3000
т.е. повеќе немате пристап до никакво чувство за вашето постоење,
12:33
and, in fact, there can be images going on,
299
738000
3000
и, всушност, може да се јават слики,
12:36
being formed in the cerebral cortex,
300
741000
2000
кои се формираат во церебралниот кортекс,
12:38
except you don't know they're there.
301
743000
2000
освен што вие нема да знаете дека се таму.
12:40
You have, in effect, lost consciousness
302
745000
3000
Всушност ќе ја изгубите свесноста
12:43
when you have damage to that red section of the brain stem.
303
748000
4000
доколку ви се оштети тој црвен дел од мозочното стебло.
12:47
But if you consider the green part of the brain stem,
304
752000
3000
Но, доколку истото се случи со зелениот дел од мозочното стебло,
12:50
nothing like that happens.
305
755000
2000
тогаш нема таков ефект.
12:52
It is that specific.
306
757000
2000
Ова зборува за специфичноста.
12:54
So in that green component of the brain stem,
307
759000
3000
Доколку ја оштетите зелената компонента,
12:57
if you damage it, and often it happens,
308
762000
3000
од мозочното стебло, а се случува често,
13:00
what you get is complete paralysis,
309
765000
2000
тогаш добивате целосна парализа,
13:02
but your conscious mind is maintained.
310
767000
3000
но вашиот свесен ум е зачуван.
13:05
You feel, you know, you have a fully conscious mind
311
770000
3000
Чувствувате, знаете, имате целосно свесен ум
13:08
that you can report very indirectly.
312
773000
3000
за кој дознаваме многу индиректно.
13:11
This is a horrific condition. You don't want to see it.
313
776000
3000
Ова е ужасна состојба. Не би сакале да ја видите.
13:14
And people are, in fact, imprisoned
314
779000
2000
Луѓето се, всушност, заробени
13:16
within their own bodies,
315
781000
2000
во нивните тела,
13:18
but they do have a mind.
316
783000
2000
но истовремено имаат ум.
13:20
There was a very interesting film,
317
785000
2000
Имаше еден многу интересен филм,
13:22
one of the rare good films done
318
787000
2000
еден од ретко добрите филмови направени
13:24
about a situation like this,
319
789000
2000
за ваква состојба,
13:26
by Julian Schnabel some years ago
320
791000
2000
од страна на Џулиан Шнабел пред неколку години
13:28
about a patient that was in that condition.
321
793000
3000
за еден пациент во таква состојба.
13:31
So now I'm going to show you a picture.
322
796000
2000
Ќе ви покажам една слика.
13:33
I promise not to say anything about this,
323
798000
2000
Ветувам дека нема да зборувам за ова,
13:35
except this is to frighten you.
324
800000
2000
ова е само за да ве исплашам.
13:37
It's just to tell you
325
802000
2000
Само за да ви кажам
13:39
that in that red section of the brain stem,
326
804000
3000
дека во црвениот дел од мозочното стебло,
13:42
there are, to make it simple,
327
807000
2000
има, да поедноставам,
13:44
all those little squares that correspond to modules
328
809000
3000
сите тие мали квадратчиња кореспондираат на модулите
13:47
that actually make brain maps
329
812000
3000
кои всушност ги прават мозочните мапи
13:50
of different aspects of our interior,
330
815000
3000
за различните аспекти од нашата внатрешност,
13:53
different aspects of our body.
331
818000
2000
различните аспекти од нашето тело.
13:55
They are exquisitely topographic
332
820000
3000
Тие се исклучиво топографски
13:58
and they are exquisitely interconnected
333
823000
2000
и се исклучиво меѓусебно поврзани
14:00
in a recursive pattern.
334
825000
2000
во рекурзивна шема.
14:02
And it is out of this and out of this tight coupling
335
827000
3000
Токму оваа тесна поврзаност
14:05
between the brain stem and the body
336
830000
2000
помеѓу мозочното стебло и телото
14:07
that I believe -- and I could be wrong,
337
832000
2000
верувам -- можеби и грешам,
14:09
but I don't think I am --
338
834000
2000
но не мислам дека грешам --
14:11
that you generate this mapping of the body
339
836000
3000
го овозможува мапирањето на телото
14:14
that provides the grounding for the self
340
839000
3000
кое што обезбедува основа за себството
14:17
and that comes in the form of feelings --
341
842000
2000
кое што пак доаѓа во форма на чувства --
14:19
primordial feelings, by the way.
342
844000
2000
примордиални чувства.
14:21
So what is the picture that we get here?
343
846000
2000
Каква слика гледаме овде?
14:23
Look at "cerebral cortex," look at "brain stem,"
344
848000
2000
Погледнете во "церебралниот кортекс", погледнете во "мозочното стебло",
14:25
look at "body,"
345
850000
2000
погледнете во "телото",
14:27
and you get the picture of the interconnectivity
346
852000
3000
и ја добивате меѓусебната поврзаност
14:30
in which you have the brain stem providing the grounding for the self
347
855000
4000
во која мозочното стебло ја обезбедува основата за себството
14:34
in a very tight interconnection with the body.
348
859000
3000
во многу тесна поврзаност со телото.
14:37
And you have the cerebral cortex
349
862000
2000
Го имате церебралниот кортекс
14:39
providing the great spectacle of our minds
350
864000
3000
кој е одговорен за спектаклот на нашите умови
14:42
with the profusion of images
351
867000
2000
кои се преполни со слики
14:44
that are, in fact, the contents of our minds
352
869000
3000
кои се пак, всушност, содржина на нашите умови
14:47
and that we normally pay most attention to,
353
872000
3000
и на кои што најмногу им обрнуваме внимание,
14:50
as we should, because that's really
354
875000
2000
онака како што треба, бидејќи тоа е
14:52
the film that is rolling in our minds.
355
877000
2000
филмот што ни се мота низ нашите умови.
14:54
But look at the arrows.
356
879000
2000
Меѓутоа погледнете на стрелките.
14:56
They're not there for looks.
357
881000
2000
Не се тука само за изглед.
14:58
They're there because there's this very close interaction.
358
883000
3000
Тие ја прикажуваат оваа многу тесна интеракција.
15:01
You cannot have a conscious mind
359
886000
2000
Не можете да имате свесен ум
15:03
if you don't have the interaction
360
888000
2000
доколку ја немате интеракцијата
15:05
between cerebral cortex and brain stem.
361
890000
2000
помеѓу церебралниот кортекс и мозочното стебло.
15:07
You cannot have a conscious mind
362
892000
2000
Не можете да имате свесен ум
15:09
if you don't have the interaction
363
894000
2000
доколку ја немате интеракцијата
15:11
between the brain stem and the body.
364
896000
2000
помеѓу мозочното стебло и телото.
15:13
Another thing that is interesting
365
898000
2000
Друго што е интересно
15:15
is that the brain stem that we have
366
900000
2000
е дека мозочното стебло кое го поседуваме
15:17
is shared with a variety of other species.
367
902000
2000
го поседуваат и други различни видови.
15:19
So throughout vertebrates,
368
904000
2000
Кај другите 'рбетници,
15:21
the design of the brain stem is very similar to ours,
369
906000
3000
дизајнот на мозочното стебло е многу сличен на нашиот,
15:24
which is one of the reasons why I think
370
909000
2000
што е пак една од причините поради која мислам
15:26
those other species have conscious minds like we do.
371
911000
3000
дека тие видови имаат свесни умови како и ние.
15:29
Except that they're not as rich as ours,
372
914000
3000
Само што нивните не се толку богати како нашите,
15:32
because they don't have a cerebral cortex like we do.
373
917000
2000
бидејќи тие немаат церебрален кортекс како нас.
15:34
That's where the difference is.
374
919000
2000
Тука лежи разликата.
15:36
And I strongly disagree with the idea
375
921000
3000
Јас силно се спротиставувам на идејата
15:39
that consciousness should be considered
376
924000
3000
дека свесноста треба да се смета
15:42
as the great product of the cerebral cortex.
377
927000
2000
како голем продукт на церебралниот кортекс.
15:44
Only the wealth of our minds is,
378
929000
2000
Тој е одговорен единствено за богатството на умот
15:46
not the very fact that we have a self
379
931000
3000
а не за самиот факт дека имаме себство
15:49
that we can refer
380
934000
2000
на кое можеме да се повикаме
15:51
to our own existence,
381
936000
2000
за нашата егзистенција,
15:53
and that we have any sense of person.
382
938000
4000
и за тоа дека имаме чувство за индивидуалност.
15:57
Now there are three levels of self to consider --
383
942000
3000
Има три нивоа на себе-доживување што треба да ги разгледаме
16:00
the proto, the core and the autobiographical.
384
945000
3000
прото-ниво, јадрено-ниво и автобиографско ниво.
16:03
The first two are shared
385
948000
2000
Првите две ги споделуваме
16:05
with many, many other species,
386
950000
2000
со многу, многу други видови,
16:07
and they are really coming out
387
952000
2000
и тие всушност произлегуваат
16:09
largely of the brain stem
388
954000
2000
воглавно од мозочното стебло
16:11
and whatever there is of cortex in those species.
389
956000
3000
и од оној колку-толку присутен кортекс во тие видови.
16:14
It's the autobiographical self
390
959000
2000
Автобиографското себство e,
16:16
which some species have, I think.
391
961000
2000
а кое го поседуваат и некои видови, мислам.
16:18
Cetaceans and primates have also
392
963000
3000
Китовите и приматите исто така имаат
16:21
an autobiographical self to a certain degree.
393
966000
2000
автобиографско себство до одредено ниво.
16:23
And everybody's dogs at home
394
968000
2000
И сечие куче по дома
16:25
have an autobiographical self to a certain degree.
395
970000
3000
има автобиграфско себство до одредено нив.
16:28
But the novelty is here.
396
973000
2000
Но, новоста се наоѓа овде.
16:30
The autobiographical self is built
397
975000
2000
Автобиографското себство е изградено
16:32
on the basis of past memories
398
977000
2000
врз основа на минатите сеќавања
16:34
and memories of the plans that we have made;
399
979000
3000
и сеќавањата за плановите што сме ги направиле;
16:37
it's the lived past and the anticipated future.
400
982000
3000
тоа е преживеаното минато и очекуваната иднина.
16:40
And the autobiographical self
401
985000
2000
Автобиграфското себство
16:42
has prompted extended memory, reasoning,
402
987000
3000
поттикнало развој на богата меморија, размислување,
16:45
imagination, creativity and language.
403
990000
2000
имагинација, креативност и јазик.
16:47
And out of that came the instruments of culture --
404
992000
3000
Од тоа пак произлегле инструментите на културата --
16:50
religions, justice,
405
995000
2000
религиите, правдата
16:52
trade, the arts, science, technology.
406
997000
2000
трговијата, уметностите, науката, технологијата.
16:54
And it is within that culture
407
999000
2000
И токму во таа култура
16:56
that we really can get --
408
1001000
2000
добиваме --
16:58
and this is the novelty --
409
1003000
2000
ова е новост --
17:00
something that is not entirely set by our biology.
410
1005000
4000
нешто што не е целосно одредено од нашата билогија.
17:04
It is developed in the cultures.
411
1009000
2000
Туку е развиено во културите.
17:06
It developed in collectives of human beings.
412
1011000
4000
Развиено во колективи на човечки битија.
17:10
And this is, of course, the culture
413
1015000
2000
Ова е, се разбира, културата
17:12
where we have developed something that I like to call
414
1017000
3000
каде што сме создале нешто што јас сакам да го нарекувам
17:15
socio-cultural regulation.
415
1020000
2000
социо-културна регулација.
17:17
And finally, you could rightly ask,
416
1022000
2000
И на крај, со право можете да прашате,
17:19
why care about this?
417
1024000
2000
зошто е важно ова?
17:21
Why care if it is the brain stem or the cerebral cortex
418
1026000
3000
Зошто е важно дали е мозочното стебло или церебралниот кортекс
17:24
and how this is made?
419
1029000
2000
и како е направено?
17:26
Three reasons. First, curiosity.
420
1031000
2000
Три причини. Прво, љубопитност.
17:28
Primates are extremely curious --
421
1033000
2000
Приматите се екстремно љубопитни --
17:30
and humans most of all.
422
1035000
2000
а луѓето најмногу од сите.
17:32
And if we are interested, for example,
423
1037000
3000
Доколку сме заинтересирани, на пример,
17:35
in the fact that anti-gravity
424
1040000
2000
во фактот дека анти-гравитацијата
17:37
is pulling galaxies away from the Earth,
425
1042000
2000
ги одвлекува галаксиите подалеку од Земјата,
17:39
why should we not be interested in what is going on
426
1044000
2000
зошто да не бидеме заинтересирани за тоа што се случува
17:41
inside of human beings?
427
1046000
3000
внатре во човечките битија?
17:44
Second, understanding society and culture.
428
1049000
2000
Второ, разбирање на општеството и културата.
17:46
We should look
429
1051000
2000
Треба да гледаме
17:48
at how society and culture
430
1053000
2000
како општеството и културата
17:50
in this socio-cultural regulation
431
1055000
2000
се градат преку оваа социо-културална
17:52
are a work in progress.
432
1057000
2000
регулација која сеуште трае.
17:54
And finally, medicine.
433
1059000
2000
И последно, медицина.
17:56
Let's not forget that some of the worst diseases
434
1061000
2000
Да не забораваме дека едни од најтешките болести
17:58
of humankind
435
1063000
2000
на човештвото
18:00
are diseases such as depression,
436
1065000
2000
се болестите како депресијата,
18:02
Alzheimer's disease, drug addiction.
437
1067000
3000
Алцхајмеровата болест, зависноста од дроги.
18:05
Think of strokes that can devastate your mind
438
1070000
3000
Размислете за инфарктите што можат да ви го уништат умот
18:08
or render you unconscious.
439
1073000
2000
или да ве направат несвесни.
18:10
You have no prayer
440
1075000
3000
Немате молитви
18:13
of treating those diseases effectively
441
1078000
3000
за ефикасно третирање на овие болести
18:16
and in a non-serendipitous way
442
1081000
2000
немате начин кој би бил едноставен
18:18
if you do not know how this works.
443
1083000
2000
доколку не знаете како фунционира сето ова.
18:20
So that's a very good reason
444
1085000
2000
Ова е многу добра причина
18:22
beyond curiosity
445
1087000
2000
покрај љубопитноста
18:24
to justify what we're doing,
446
1089000
2000
за да го оправдаме она што го правиме,
18:26
and to justify having some interest in what is going on in our brains.
447
1091000
3000
и да го оправдаме интересот што го имаме за нашите мозоци.
18:29
Thank you for your attention.
448
1094000
2000
Ви благодарам за вниманието.
18:31
(Applause)
449
1096000
5000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Antonio Damasio - NeuroscientistAntonio Damasio's research in neuroscience has shown that emotions play a central role in social cognition and decision-making. His work has had a major influence on current understanding of the neural systems, which underlie memory, language, consciousness.
Why you should listen
Antonio Damasio is a leader in understanding the biological origin of consciousness. He also argues that emotions, far from being barriers to it, are a crucial component of decision-making. He is founder and director of the USC Brain and Creativity Institute, which draws on partners across academic disciplines to use the explosion of new neuroscience results to tackle issues from mental health to societal and global change.
Damasio is the author of Self Comes to Mind: Constructing the Conscious Brain, which was adapted into a musical composition performed by Yo-Yo Ma at the American Museum of Natural History.
Antonio Damasio | Speaker | TED.com