TED2012
Jean-Baptiste Michel: The mathematics of history
Жан-Батист Мишел: Математиката на историјата
Filmed:
Readability: 4.3
1,279,350 views
Што може математиката да каже за историјата? Според соработникот на TED Жан-Батист Мишел, доста многу. Од промените во јазикот, се до смртоносноста на војните, тој покажува како дигитализираната историјата почнува да ги открива длабоку вкоренетите обрасци.
Jean-Baptiste Michel - Data researcher
Jean-Baptiste Michel looks at how we can use large volumes of data to better understand our world. Full bio
Jean-Baptiste Michel looks at how we can use large volumes of data to better understand our world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So it turns out that mathematics is a very powerful language.
0
0
3671
Значи излегува дека математиката е многу моќен јазик.
00:19
It has generated considerable insight in physics,
1
3671
2312
Има создадено значителeн увид во физиката,
00:21
in biology and economics,
2
5983
2100
биологијата и економијата,
00:23
but not that much in the humanities and in history.
3
8083
2817
но, не толку во општествените науки и историјата.
00:26
I think there's a belief that it's just impossible,
4
10900
2283
Мислам дека постои верување дека тоа е едноставно невозможно,
00:29
that you cannot quantify the doings of mankind,
5
13183
2646
оти не можеш да ги измериш достигнувањата на човештвото,
00:31
that you cannot measure history.
6
15829
2519
оти не можеш да ја измериш историјата.
00:34
But I don't think that's right.
7
18348
1527
Но, јас мислам дека тоа не е точно.
00:35
I want to show you a couple of examples why.
8
19875
2042
Сакам да ви покажам неколку примери зошто.
00:37
So my collaborator Erez and I were considering the following fact:
9
21917
2958
Така јас и мојот соработник Ерез го разгледувавме следниов факт:
00:40
that two kings separated by centuries
10
24875
2729
дека двајца кралеви одделени со векови
00:43
will speak a very different language.
11
27604
1767
ќе зборуваат на многу различен јазик.
00:45
That's a powerful historical force.
12
29371
2304
Тоа е моќна историска сила.
00:47
So the king of England, Alfred the Great,
13
31675
1773
Па така кралот на Англија, Алфред Велики,
00:49
will use a vocabulary and grammar
14
33448
1640
ќе користи речник и грамататика
00:50
that is quite different from the king of hip hop, Jay-Z.
15
35088
3700
кои се доста различна од оние на кралот на хип хопот, Џеј Зи.
00:54
(Laughter)
16
38788
1666
(Смеа)
00:56
Now it's just the way it is.
17
40454
2171
Тоа е едноставно така.
00:58
Language changes over time, and it's a powerful force.
18
42625
2292
Јазикот се менува со текот на времето и претставува моќна сила.
01:00
So Erez and I wanted to know more about that.
19
44917
2287
Ерез и јас, сакавме да дознаеме нешто повеќе околу тоа.
01:03
So we paid attention to a particular grammatical rule, past-tense conjugation.
20
47204
3657
Обрнавме внимание на одредено граматичко правило, конјугација на минато-време.
01:06
So you just add "ed" to a verb at the end to signify the past.
21
50861
3264
Само додаваш "ed" на крајот од глаголот за да го нагласиш минатото.
01:10
"Today I walk. Yesterday I walked."
22
54125
1927
"Денеска одам. Вчера одев."
01:11
But some verbs are irregular.
23
56052
1344
Но, некои глаголи се неправилни.
01:13
"Yesterday I thought."
24
57396
1396
"Вчера јас мислев."
01:14
Now what's interesting about that
25
58792
1666
Интересно е тоа што
01:16
is irregular verbs between Alfred and Jay-Z have become more regular.
26
60458
3830
неправилните глаголи помеѓу Алфред и Џеј Зи станале по правилни.
01:20
Like the verb "to wed" that you see here has become regular.
27
64288
2735
Како глаголот "да се венча" кој како што гледате станал правилен.
01:22
So Erez and I followed the fate of over 100 irregular verbs
28
67023
4022
Така Ерез и јас ја следевме судбината на повеќе од 100 неправилни глаголи.
01:26
through 12 centuries of English language,
29
71045
1919
низ 12 века во англискиот јазик,
01:28
and we saw that there's actually a very simple mathematical pattern
30
72964
2911
и видовме дека всушност има многу едноставна математичка шема
01:31
that captures this complex historical change,
31
75875
2542
која ја доловува оваа комплексна историска промена,
01:34
namely, if a verb is 100 times more frequent than another,
32
78417
3660
имено, ако одреден глагол е 100 пати повеќе застапен од друг,
01:37
it regularizes 10 times slower.
33
82077
2665
истиот се исправува 10 пати побавно.
01:40
That's a piece of history, but it comes in a mathematical wrapping.
34
84742
3935
Тоа е дел од историјата, но доаѓа во математички облик.
01:44
Now in some cases math can even help explain,
35
88677
3654
Во некои случаи математиката може да помогне да ги објасни,
01:48
or propose explanations for, historical forces.
36
92331
2879
или да предложи објаснувања за историските сили.
01:51
So here Steve Pinker and I
37
95210
1832
Тука Стив Пинкер и јас
01:52
were considering the magnitude of wars during the last two centuries.
38
97042
3852
го земавме во обзир бројот на војни во последните 2 века.
01:56
There's actually a well-known regularity to them
39
100894
2495
Всушност има доста позната правилност во нив
01:59
where the number of wars that are 100 times deadlier
40
103389
3422
каде што бројот на војните што се 100 пати по смртоносни
02:02
is 10 times smaller.
41
106811
1952
е 10 пати помал.
02:04
So there are 30 wars that are about as deadly as the Six Days War,
42
108763
3344
Има 30 војни кои се смртоносни како и Шестдневната војна
02:08
but there's only four wars that are 100 times deadlier --
43
112107
2820
но има само 4 војни кои се 100 пати по смртоносни.
02:10
like World War I.
44
114927
1977
како Првата Светска Војна.
02:12
So what kind of historical mechanism can produce that?
45
116904
2923
Па каков историски механизам може да го создаде тоа?
02:15
What's the origin of this?
46
119827
2000
Кое е потеклото на ова?
02:17
So Steve and I, through mathematical analysis,
47
121827
2265
Стив и јас, преку математичката анализа,
02:19
propose that there's actually a very simple phenomenon at the root of this,
48
124092
4241
сметаме дека всушност постои многу прост феномен во коренот на сето ова,
02:24
which lies in our brains.
49
128333
1690
кој лежи во нашот мозок.
02:25
This is a very well-known feature
50
130023
2019
Ова е доста позната карактеристика
02:27
in which we perceive quantities in relative ways --
51
132042
2975
каде ги перцепираме количините на релативни начини
02:30
quantities like the intensity of light or the loudness of a sound.
52
135017
3716
количини како јачина на светлината или јачина на звук.
02:34
For instance, committing 10,000 soldiers to the next battle sounds like a lot.
53
138733
5309
На пример, вклучување на 10.000 војници во следната битка звучи како многу.
02:39
It's relatively enormous if you've already committed 1,000 soldiers previously.
54
144042
3444
Таа е релативно многу ако веќе сте вклучиле 1000 војници претходно.
02:43
But it doesn't sound so much,
55
147486
1827
Но, не звучи како многу.
02:45
it's not relatively enough, it won't make a difference
56
149313
3020
релативно не е доволно, нема да направи разлика
02:48
if you've already committed 100,000 soldiers previously.
57
152333
2952
ако веќе сте вклучиле 100.000 војници претходно.
02:51
So you see that because of the way we perceive quantities,
58
155285
3613
Па така гледате дека поради начинот на кој ги перцепираме количините,
02:54
as the war drags on,
59
158898
1767
како што трае војната,
02:56
the number of soldiers committed to it and the casualties
60
160665
3085
бројот на вклучени војници во неа и жртвите
02:59
will increase not linearly --
61
163750
1683
нема да се зголемат линерно --
03:01
like 10,000, 11,000, 12,000 --
62
165433
1888
како 10.000, 11.000, 12.000 --
03:03
but exponentially -- 10,000, later 20,000, later 40,000.
63
167321
4275
туку експоненцијално -- 10.000, потоа 20.000, потоа 40.000.
03:07
And so that explains this pattern that we've seen before.
64
171596
3085
Тоа го објаснува овој образец кој го видовме претходно.
03:10
So here mathematics is able to link a well-known feature of the individual mind
65
174681
5498
Тука математиката може да поврзе една доста позната карактеристика на умот.
03:16
with a long-term historical pattern
66
180179
2989
со еден долгорочен историски образец
03:19
that unfolds over centuries and across continents.
67
183168
2857
кој се одвива низ вековите и преку континентите.
03:21
So these types of examples, today there are just a few of them,
68
186025
4017
Па така овие примери денеска, се само некои од нив,
03:25
but I think in the next decade they will become commonplace.
69
190042
2689
но мислам дека во наредната декада ке станат по вообичаени.
03:28
The reason for that is that the historical record
70
192731
2392
Причината за тоа е дека историските записи
03:31
is becoming digitized at a very fast pace.
71
195123
2460
многу брзо се дигитализираат.
03:33
So there's about 130 million books
72
197583
2610
Постојат 130 милиони книги
03:36
that have been written since the dawn of time.
73
200193
2311
кои што се напишани од почетокот на времето.
03:38
Companies like Google have digitized many of them --
74
202504
2454
Компании како што е Google имаат дигитализирано многу од нив --
03:40
above 20 million actually.
75
204958
1584
всушност над 20 милони.
03:42
And when the stuff of history is available in digital form,
76
206542
3578
И кога историските материјали ќе станат достапни во дигитална форма,
03:46
it makes it possible for a mathematical analysis
77
210120
2380
тоа ќе ѝ овозможи на математичката анализа
03:48
to very quickly and very conveniently
78
212500
2375
многу брзо и многу погодно
03:50
review trends in our history and our culture.
79
214875
2725
да ги претстави трендовите во нашата историја и култура.
03:53
So I think in the next decade,
80
217600
2721
Мислам дека во наредната декада,
03:56
the sciences and the humanities will come closer together
81
220321
2750
природните и општествените науки ќе се зближат
03:58
to be able to answer deep questions about mankind.
82
223071
3329
со цел да одговорат на фундаментални прашања за човештвото.
04:02
And I think that mathematics will be a very powerful language to do that.
83
226400
4121
И мислам дека математиката ќе биде многу моќен јазик за да се стори тоа.
04:06
It will be able to reveal new trends in our history,
84
230521
3146
Ке може да ги открие новите трендови во нашата историја,
04:09
sometimes to explain them,
85
233667
1750
понекогаш да ги објасни,
04:11
and maybe even in the future to predict what's going to happen.
86
235417
3306
и можеби и да предвиди што ќе се случи во иднината.
04:14
Thank you very much.
87
238723
1491
Ви благодарам многу,
04:16
(Applause)
88
240214
3678
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Jean-Baptiste Michel - Data researcherJean-Baptiste Michel looks at how we can use large volumes of data to better understand our world.
Why you should listen
Jean-Baptiste Michel holds joint academic appointments at Harvard (FQEB Fellow) and Google (Visiting Faculty). His research focusses on using large volumes of data as tools that help better understand the world around us -- from the way diseases progress in patients over years, to the way cultures change in human societies over centuries. With his colleague Erez Lieberman Aiden, Jean-Baptiste is a Founding Director of Harvard's Cultural Observatory, where their research team pioneers the use of quantitative methods for the study of human culture, language and history. His research was featured on the covers of Science and Nature, on the front pages of the New York Times and the Boston Globe, in The Economist, Wired and many other venues. The online tool he helped create -- ngrams.googlelabs.com -- was used millions of times to browse cultural trends. Jean-Baptiste is an Engineer from Ecole Polytechnique (Paris), and holds an MS in Applied Mathematics and a PhD in Systems Biology from Harvard.
Jean-Baptiste Michel | Speaker | TED.com