ABOUT THE SPEAKERS
Andrew Forrest - Entrepreneur
Andrew "Twiggy" Forrest is an Australian businessman, philanthropist and entrepreneur, widely considered one of the country’s greatest change agents.

Why you should listen

As founder and chairman of Fortescue Metals Group, Andrew Forrest has led the company from inception to a market capitalisation of more than AU$30billion. In 2001, he co-founded Minderoo Foundation with his wife Nicola, and he's since donated more than AU$1.5 billion to its core initiatives and more than 280 causes around the world. Never daunted by the scale of a challenge, Forrest devotes his relentless energy to tackling some of the world’s greatest problems, including Indigenous disparity, modern slavery and cancer.

But it is Forrest's most recent pursuit -- a PhD in Marine Ecology -- that led him to the TED stage. Driven by a lifelong love for the oceans, Forrest studied marine life and, along the way, encountered the destructive impacts of ocean plastic pollution, which he is now striving to apprehend. 

More profile about the speaker
Andrew Forrest | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.

Why you should listen

Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.

Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.

Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.

Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.

This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.

He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.

In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.

Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.

More profile about the speaker
Chris Anderson | Speaker | TED.com
We the Future

Andrew Forrest: A radical plan to end plastic waste

Andrew Forrest: ပလပ်စတစ် စွန့်ပစ်ပစ္စည်း အဆုံးသတ်ဖို့ အခြေခံကျတဲ့ အစီအစဉ်။

Filmed:
1,981,991 views

ပလပ်စတစ်ဟာ စီးပွားရေးအတွက် မယုံနိုင်အောင် ထူးခြားတဲ့ ဒြပ်ဝတ္ထုတစ်ခုပါ။ ပြီးတော့ ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အဆိုးဝါးဆုံး ဖြစ်နိုင်လောက်တဲ့ ဒြပ်ဝတ္ထုလည်းဖြစ်နေတယ်လို့ စွန့်ဦးထွင် Andrew Forrest က ဆိုပါတယ်။ စကားစစ်ထိုးပွဲ အစမျိုး သဘေဆောင်လာတဲ့ စကားဝိုင်းတစ်ခုမှာ Andrew Forrest နဲ့ TED ရဲ့ ဦးဆောင်သူ Chris Anderson တို့ဟာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကုမ္ပဏီကြီးတွေ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်ကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ခိုင်းဖို့ အလှမ်း ကျယ်လွန်းတဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခုကို ဆွေးနွေးကြပါတယ်... ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း လောင်စာတွေကနေ မဟုတ်ဘဲ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ပစ္စည်းတွေကနေ ပလပ်စတစ်အားလုံးကို ရယူတဲ့ဆီ ဦးတည်တဲ့ အသွင်ကူးပြောင်းရေး စက်မှုလုပ်ငန်းပါ။
- Entrepreneur
Andrew "Twiggy" Forrest is an Australian businessman, philanthropist and entrepreneur, widely considered one of the country’s greatest change agents. Full bio - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
Chris Anderson: So, you've been
obsessed with this problem
0
1111
2858
Chris Anderson: ဒီတော့ ခင်ဗျားက
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်မှာ
00:15
for the last few years.
1
3993
1764
ဒီပြဿနာနဲ့ ဥပါဒါန်ဖြစ်နေခဲ့တယ်ပေါ့။
00:17
What is the problem, in your own words?
2
5781
2040
ခင်ဗျားစကားနဲ့ဆိုရင် ပြဿနာက ဘာလဲဗျ။
00:19
Andrew Forrest: Plastic.
3
7845
1150
Andrew Forrest: ပလပ်စတစ်
00:21
Simple as that.
4
9600
1688
ရှင်းရှင်းလေးပါပဲ။
00:23
Our inability to use it for the tremendous
energetic commodity that it is,
5
11312
6993
အံ့မခန်း စွမ်အင်ရှိတဲ့ ထုတ်ကုန်ဖြစ်တဲ့
အုဒါကို သုံးပြီး လွင့်ပစ်ဖို့နေခြင်းဟာ
00:30
and just throw it away.
6
18329
1376
ကျွန်တော်တို့ အားနည်းချက်ပါ။
00:32
CA: And so we see waste everywhere.
7
20838
3071
CA: ဒီတော့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေ
နေရာတိုင်းမှာ တွေ့ရတာပေါ့။
00:35
At its extreme, it looks a bit like this.
8
23933
2464
လွန်ကဲတာက ဒီလိုပုံ ပေါက်နေတာလေ။
00:38
I mean, where was this picture taken?
9
26421
2331
ဆိုလိုတာက ဒီပုံက ဘယ်မှာ ရိုက်ခဲ့တာလဲ။
00:40
AF: That's in the Philippines,
10
28776
1450
AF: ဒါက ဖိလစ်ပိုင်မှာပါ၊
00:42
and you know, there's a lot of rivers,
ladies and gentlemen,
11
30250
2905
သိတဲ့အတိုင်း အဲဒီမှာ မြစ်တွေ အများကြီး
ရှိတယ်၊ ပရိသတ်တို့ရေ။
00:45
which look exactly like that.
12
33180
1381
ဒီလိုမျိုး ထပ်တူပါပဲဗျာ။
00:46
And that's the Philippines.
13
34561
1333
ဒါက ဖိလစ်ပိုင်ပါ။
00:47
So it's all over Southeast Asia.
14
35919
1570
ဒီတော့ အရှေ့တောင် အာရှတစ်ခုလုံးပါ
00:49
CA: So plastic is thrown into the rivers,
15
37688
1981
CA: ဒီတော့ ပလပ်စတစ်ကို မြစ်တွေထဲ
ပစ်တယ်၊
00:51
and from there, of course,
it ends up in the ocean.
16
39693
2609
ပြီးတော့ ဒီနေရာကနေ သမုဒ္ဒရာထဲမှာ
အဆုံသတ်သွားတယ်။
00:54
I mean, we obviously
see it on the beaches,
17
42994
3573
ဆိုလိုတာ ဒါကို ကမ်းခြေတွေမှာ
သိသိသာသာကို မြင်ရပေမဲ့
00:58
but that's not even your main concern.
18
46591
2542
ဒါက ခင်ဗျားရဲ့ အဓိက ပူပန်မှု
တောင် မဟုတ်ဘူးလေ။
01:01
It's what's actually happening to it
in the oceans. Talk about that.
19
49157
3467
တကယ့်တော့ဒါက သမုဒ္ဒရာတွေမှာ
ဖြစ်ပျက်နေတာပါ။ ဒီအကြောင်း ပြောပါဦး။
01:04
AF: OK, so look. Thank you, Chris.
20
52648
2501
AF: ထင်ရတာပေါ့။ ကျေးဇူးပါ Chris ။
01:07
About four years ago,
21
55173
1174
လွန်ခဲ့တဲ့ လေးနှစ်လောက်က
01:08
I thought I'd do something
really barking crazy,
22
56371
3319
ကျွန်တော်ဟာ သွက်သွက်ခါအောင်
ရူးတာတစ်ခုခု လုပ်ဖြစ်မယ်လို့ ထင်မိတယ်၊
01:11
and I committed to do a PhD
in marine ecology.
23
59714
4708
အဏ္ဏဝါ ဂေဟဗေဒမှာ ပါရဂူဘွဲ့
တစ်ခုလုပ်ဖို့ ရည်စူးခဲ့တာလေ။
01:16
And the scary part about that was,
24
64446
3217
ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး လန့်စရာအပိုင်းက
01:19
sure, I learned a lot about marine life,
25
67687
1917
ပင်လယ် သက်ရှိတွေအကြောင်း
အတော် သိခဲ့ပေမဲ့
01:21
but it taught me more about marine death
26
69628
2220
ပင်လယ် သေဆုံးမှုတွေကို ပိုသင်ပေးခဲ့တာပါ။
01:23
and the extreme mass
ecological fatality of fish,
27
71872
6160
ငါးတွေ၊ ပင်လယ် သက်ရှိတွေနဲ့
ကျွန်တော်တို့နဲ့ ဇီဝပိုင်း အတော်နီးစပ်တဲ့
01:30
of marine life, marine mammals,
28
78056
2256
ပင်လယ် နို့တိုက်သတ္တဝါတွေရဲ့ အပြုံလိုက်
01:32
very close biology to us,
29
80336
2464
ဂေဟဆိုင်ရာ အသေအပျောက်တွေအကြောင်းပါ။
01:34
which are dying in the millions
if not trillions that we can't count
30
82824
4238
ဒါတွေက ကျွန်တော်တို့ မရေတွက်နိုင်တဲ့
ထရီလီယံ မဟုတ်ရင်တောင်သန်းချီပြီး
01:39
at the hands of plastic.
31
87086
1676
ပလပ်စတစ်ရဲ့ လက်ထဲမှာ သေဆုံးနေတာပါ။
01:40
CA: But people think of plastic
as ugly but stable. Right?
32
88786
3841
CA: ဒါပေမဲ့ ပလပ်စတစ်က ရုပ်ဆိုပေးမဲ့
ခိုင်ခံ့တယ်လို့ လူတွေက ထင်တယ်မို့လား။
01:44
You throw something in the ocean,
"Hey, it'll just sit there forever.
33
92652
3439
သမုဒ္ဒရာထဲကို တစ်ခုခု ပစ်လိုက်တယ်၊
"ဟေး၊ အဲဒီမှာ ထာဝရ ရှိနေလိမ့်မယ်၊
01:48
Can't do any damage, right?"
34
96115
1646
ဘာမှ မထိခိုက်နိုင်ဘူးမို့လား။"
01:49
AF: See, Chris, it's an incredible
substance designed for the economy.
35
97785
6767
AF: ကြည့် Chris ၊ ဒါက စီးပွားရေးအတွက်
ထုတ်ထားတဲ့ မယုံနိုင်စရာ ဒြပ်ဝတ္ထုတစ်ခုပါ။
01:56
It is the worst substance possible
for the environment.
36
104576
4696
ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အဆိုးဆုံး ဖြစ်နိုင်
လောက်တဲ့ ဒြပ်ဝတ္ထုတစ်ခုပါ။
02:01
The worst thing about plastics,
as soon as it hits the environment,
37
109296
3187
ပလပ်စတစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အဆိုးဆုံးအရာက
ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်ပြီဆိုတာနဲ့
02:04
is that it fragments.
38
112507
2784
တစ်စစီဖြစ်သွားတာပါ။
02:07
It never stops being plastic.
39
115315
2443
ဘယ်တော့မှ ပလပ်စတစ်ဖြစ်နေတာ
ရပ်မသွားဘူး။
02:09
It breaks down smaller
and smaller and smaller,
40
117782
2695
ပိုသေးသထက်သေးတာတွေအဖြစ်
ပြိုပျက်သွားတယ်၊
02:12
and the breaking science on this, Chris,
41
120501
2648
ဒီအပေါ်က ပြိုပျက်နေတဲ့ သိပ္ပံပဲ၊ Chris ရေ၊
02:15
which we've known in marine ecology
for a few years now,
42
123173
2658
ဒါကို အဏ္ဏဝါ ဂေဟဗေဒ မှာ သိတာ
အခုဆို နှစ်အနည်းငယ်ရှိပေမဲ့
02:17
but it's going to hit humans.
43
125855
1940
အခု လူသားတွေကို ထိခိုက်တော့မယ်။
02:19
We are aware now that nanoplastic,
44
127918
3171
အခု သတိပြုမိတာက ပလပ်စစတစ်ရဲ့
အင်မတန်သေးငယ်တဲ့ဒြပ်မှုန်တွေဖြစ်တဲ့
02:23
the very, very small particles of plastic,
carrying their negative charge,
45
131113
4602
၎င်းတို့ရဲ့ အမ ဓာတ်အားကို သယ်ဆောင်တဲ့
နာနိုပလပ်စတစ်ဟာ
02:27
can go straight through
the pores of your skin.
46
135739
2802
အရေးပြား အပေါက်ငယ်လေးတွေကနေ
တိုက်ရိုက် ဝင်နိုင်တာပါ။
02:31
That's not the bad news.
47
139390
1175
ဒါက သတင်ဆိုး မဟုတ်ဘူး။
02:32
The bad news is that it goes
straight through the blood-brain barrier,
48
140589
4542
သတင်းဆိုးက ဒါဟာ ဦးနှောက်ကို ကာကွယ်ဖို့
ကကွယ်တဲ့ အလွှာအဖြစ် ရှိနေတဲ့
02:37
that protective coating which is there
to protect your brain.
49
145155
2884
ဦးနှောက် သွေးအတားအဆီးကို
တိုက်ရိုက် ဖြတ်ဝင်နိုင်တာပါ။
02:40
Your brain's a little amorphous, wet mass
full of little electrical charges.
50
148063
4007
ဦးနှောက်က နည်းနည်းလေး ပုံဆောင်မဲ့တဲ့
လျှပ်စစ်ဓာတ်ပြည့်နေတဲ့စိုစွတ်တဲ့ အစုအပုံပါ
02:44
You put a negative particle into that,
51
152094
3277
ဒီအထဲကို အမ ဒြပ်မှုန်တစ်ခု ထည့်လိုက်တယ်၊
02:47
particularly a negative particle
which can carry pathogens --
52
155395
3529
အထူးသဖြင့် ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို
သယ်ဆောင်တဲ့ အမ ဒြပ်မှုန်တစ်ခုပါ။
02:50
so you have a negative charge,
it attracts positive-charge elements,
53
158948
3584
ဒီတော့ အမ ဓာတ်ဝစ်ခု ရှိသွားတယ်၊
ဒါက အဖို ဓာတ် ဒြပ်စင်တွေကို ဆွဲဆောင်တယ်၊
02:54
like pathogens, toxins,
54
162556
2424
ဥပမာ ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းတွေ၊
အဆိပ်အတောက်တွေ၊
02:57
mercury, lead.
55
165004
1447
ပြဒါးနဲ့ ခဲတို့ပေါ့။
02:58
That's the breaking science
we're going to see in the next 12 months.
56
166595
3253
ဒါက နောက် ၁၂ လအတွင်း တွေ့ကြရမယ့်
ပြိုပျက်နေတဲ့ သိပ္ပံပါ။
03:01
CA: So already I think you told me
that there's like 600 plastic bags or so
57
169873
3555
CA: ဒီတော့ အခုပဲတွေးမိတာက သမုဒ္ဒရာ
(သို့) ဒီလိုတစ်ခုခုထဲက ဒီအရွယ်
03:05
for every fish that size
in the ocean, something like that.
58
173453
3561
ငါးတိုင်းအတွက် ပလပ်စတစ်အိတ် ၆၀၀
လောက်ရှိနေတာ ခင်ဗျားပြောခဲ့တယ်။
03:09
And they're breaking down,
59
177388
2873
ဒါတွေ ကျေပျက်နေတယ်၊
03:12
and there's going to be ever more of them,
60
180285
2039
ဒီထက်ကို ပိုများလာဦးမယ်။
03:14
and we haven't even seen the start
of the consequences of that.
61
182348
2977
ဒါရဲ့ အကျိုးဆက်တွေရဲ့ အစကို
ကျွန်တော်တို့ မမြင်ရသေးဘူးနော်။
03:17
AF: No, we really haven't.
62
185349
1597
AF: တကယ်ကို မမြင်သေးတာပါ။
03:18
The Ellen MacArthur Foundation,
they're a bunch of good scientists,
63
186970
3224
Ellen MacArthur Foundation က
တော်တဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့အခွဲတစ်ခုပါ။
03:22
we've been working with them for a while.
64
190218
2048
သူတို့နဲ့ တွဲလုပ်နေတာ ခဏလေးပဲရှိသေးတယ်။
03:24
I've completely verified their work.
65
192291
1740
သူတို့ရဲ့အလုပ်ကို အတည်ပြုပြီးပြီ။
03:26
They say there will be
one ton of plastic, Chris,
66
194055
2706
၂၀၅၀ မရောက်ခင် ငါးသုံးတန်မှာ
03:28
for every three tons
of fish by, not 2050 --
67
196785
2520
ပလပ်စတစ် တစ်တန် ရှိလာလိမ့်
မယ်လို့ သူတို့ ပြောတယ်၊
03:31
and I really get impatient with people
who talk about 2050 -- by 2025.
68
199329
4605
၂၀၅၀ လောက်လို့ ပြောတဲ့ လူတွေကို ကျွန်တော်
စိတ်မရှည်တော့ဘူး၊၂၀၂၅ မတိုင်ခင်ပါ။
03:35
That's around the corner.
69
203958
1243
ဒါက ရောက်တော့မှာလေ။
03:37
That's just the here and now.
70
205225
2123
ဒီအချိန် ဒီနေရာနားမှာပဲလေ။
03:39
You don't need one ton of plastic
to completely wipe out marine life.
71
207372
3259
ပင်လယ် သက်ရှိတွေကို အလျှင်း ရှင်းပစ်ဖို့
ပလပ်စတစ် တစ်တန်မလိုဘူး။
03:42
Less than that is going
to do a fine job at it.
72
210655
3062
ဒါထက် နည်းတာနဲ့ကို
ကောင်းကောင်း ရှင်းပစ်တော့မှာ။
03:45
So we have to end it straightaway.
We've got no time.
73
213741
4470
ဒီတော့ ဒါကို ချက်ချင်း အဆုံးသတ်ဖို့လိုတယ်။
ကျွန်တော်တို့မှာ အချိန် မရှိတော့ဘူး။
03:50
CA: OK, so you have an idea for ending it,
and you're coming at this
74
218235
4369
CA: ဒီတော့ ဒါကို အဆုံသတ်ဖို့ ခင်ဗျားမှာ
စိတ်ကူးတစ်ခုရှိတယ်၊ ဒါကို မြင်နေတယ်ပေါ့၊
03:54
not as a typical environmental
campaigner, I would say,
75
222628
2691
ပုံမှန် ပတ်ဝန်းကျင် တိုက်ပွဲဝင်သူ
လို မဟုတ်ဘဲ၊ ပြောရရင်
03:57
but as a businessman,
as an entrepreneur, who has lived --
76
225343
3190
လုပ်ငန်းရှင်အနေနဲ့ စွန့်ဦးထွင်အနေနဲ့၊
ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေး စနစ်တွေနဲ့
04:00
you've spent your whole life thinking
about global economic systems
77
228557
3489
၎င်းတို့ရဲ့အလုပ်လုပ်ပုံ
အကြောင်း တွေးရင်း တစ်ဘဝလုံး
04:04
and how they work.
78
232070
1653
ကုန်ဆုံး ရှင်သန်ခဲ့သူပေါ့။
04:05
And if I understand it right,
79
233747
1604
ကျွန်တော် နားလည်တာ မှန်ရင်
04:07
your idea depends on heroes
who look something like this.
80
235375
6522
ခင်ဗျားရဲ့ စိတ်ကူးက ဒီလိုပုံမျိုးပေါက်တဲ့
လူစွမ်းကောင်းတွေကို မူတည်နေတယ်။
04:13
What's her profession?
81
241921
1512
သူ့ရဲ့ အလုပ်အကိုင်က ဘာလဲဗျ။
04:15
AF: She, Chris, is a ragpicker,
82
243457
3209
AF: သူက အမှိုက်ကောက်သူပါ၊ Chris ။
04:18
and there were 15, 20 million
ragpickers like her,
83
246690
3718
တရုတ်က လူတိုင်းရဲ့စွန့်ပစ်ပစ္စည်း
ယူတာ မရပ်ခင်အထိ
04:22
until China stopped taking
everyone's waste.
84
250432
4256
သူ့လို အမှိုက်ကောက်သူ ၁၅. ၂ သန်းရှိခဲ့တယ်။
04:26
And the price of plastic,
minuscule that it was, collapsed.
85
254712
4215
ဒီလောက်အထိ မှုန်မွှားတဲ့
ပလပ်စတ် အစဟာ ပြိုကွဲသွားတယ်။
04:30
That led to people like her,
86
258951
1786
ဒါက လူတွေကို သူ့လိုဖြစ်စေတယ်။
04:32
which, now -- she is a child
who is a schoolchild.
87
260761
4218
အခု သူက ကလေးတစ်ယောက်ပါ၊
ကျောင်းနေအရွယ် ကလေးပါ။
04:37
She should be at school.
88
265003
1665
သူဟာ ကျောင်းမှာ ရှိနေသင့်တယ်လေ။
04:38
That's probably very akin to slavery.
89
266692
2266
ဒါဟာ ကျွန်စနစ်နဲ့ ဆင်တူ လောက်တယ်။
04:40
My daughter Grace and I have met
hundreds of people like her.
90
268982
2971
ကျွန်တော်နဲ့ သမီး Grace ဟာ သူ့လိုလူတွေ
ရာချီပြီး တွေ့ဆုံဖူးတယ်။
04:43
CA: And there are many adults as well,
literally millions around the world,
91
271977
3555
CA: လူကြီးတွေလည်း အများကြီးရှိတယ်၊
ပြောရရင် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ သန်းချီရှိတယ်။
04:47
and in some industries,
92
275556
1176
စက်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ
04:48
they actually account
for the fact that, for example,
93
276756
2565
ဥပမာ ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာမှာ
သတ္တုအမှိုက်တွေ အများကြီး
04:51
we don't see a lot
of metal waste in the world.
94
279345
2202
မမြင်ဘူးဆိုတဲ့ အချက်ကို
သူတို့ ထည့်တွက်တယ်။
04:53
AF: That's exactly right.
95
281571
1220
AF: အတိအကျကို မှန်ပါတယ်။
04:54
That little girl is, in fact,
the hero of the environment.
96
282815
3130
တကယ်တမ်းတော့ ဒီကလေးမလေးဟာ
ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ လူစွမ်းကောင်းပါ။
04:57
She's in competition with
a great big petrochemical plant
97
285969
3607
သူဟာ ဟောဟို လမ်းအောက်မှာရှိတဲ့
ဧရာမ ရေနံဓာတုစက်ရုံကြီးတစ်ခုနဲ့
05:01
which is just down the road,
98
289600
1350
ပြိုင်ဘက် ဖြစ်နေတာပါ။
05:02
the three-and-a-half-billion-dollar
petrochemical plant.
99
290974
2681
ဒေါ်လာ သုံး ဘီလီယံ ခွဲတန်
ရေနံဓာတု စက်ရုံပါ။
05:05
That's the problem.
100
293679
1159
ပြဿနာက ဒါပါ။
05:06
We've got more oil and gas
in plastic and landfill
101
294862
4445
ပလပ်စတစ်နဲ့ ဖို့မြေမှာ
ရတဲ့ ရေနံဆီနဲ့ ဓာတ်ငွေ့က
05:11
than we have in the entire oil and gas
resources of the United States.
102
299331
3769
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့
ရင်းမြစ်တွေက ရတာထက် ပိုများတယ်။
05:15
So she is the hero.
103
303124
2023
ဒီတော့ သူဟာ လူစွမ်းကောင်းပေါ့။
05:17
And that's what that landfill looks like,
ladies and gentlemen,
104
305171
2966
ဒါကတော့ ဖို့မြေရဲ့ အသွင်ပါ၊
ပရိတ်သတ်တို့ရေ။
05:20
and it's solid oil and gas.
105
308161
2418
ဒါက ရေနံခဲနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ပါ။
05:22
CA: So there's huge value
potentially locked up in there
106
310603
3672
CA: ဒီတော့ ကမ္ဘာ့ အမှိုက်ကောက်သူတွေဟာ
ဒီကနေ အသက်မွေးမှု ဖန်တီးနိုင်တယ်ဆိုရင်
05:26
that the world's ragpickers would,
if they could, make a living from.
107
314299
4539
သူတို့ ရလာမယ့် ဧရာမ တန်ဖိုးဟာ
အဲဒီမှာ ပိတ်မိနေနိုင်လောက်တယ်။
05:30
But why can't they?
108
318862
1600
ဒါပေမဲ့ ဘာကြောင့် မလုပ်နိုင်တာလဲ။
05:33
AF: Because we have ingrained in us
109
321303
3262
AF: ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့မှာ
အရိုးစွဲနေကြတာက
05:36
a price of plastic from fossil fuels,
110
324589
4336
ကျောက်ဖြစ် ရုပ်ကြွင်းတွေဆီက
ပလပ်စတစ် တန်ဖိုးက
05:40
which sits just under what it takes
111
328949
3571
၎င်းအောက်မှာ ရှိတဲ့
စီးပွားရေးအရ၊ အမြတ်အစွန်းအရ
05:44
to economically and profitably
recycle plastic from plastic.
112
332544
4550
ပလပ်စတစ်ကနေ ပြန်လုပ်တဲ့ ပလပ်စတစ်ဆီ
လှည့်တာကြောင့်ပါ။
05:49
See, all plastic is
is building blocks from oil and gas.
113
337118
5034
ကြည့်လေ၊ ပလပ်စတစ်အားလုံးဟာ
ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့မှ အခြေခံ အုပ်ချပ်တွေလေ။
05:54
Plastic's 100 percent polymer,
which is 100 percent oil and gas.
114
342176
3885
ပလပ်စတစ်ရဲ့ ပေါ်လီမာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ
ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပါ။
05:58
And you know we've got
enough plastic in the world
115
346085
2399
လိုအပ်ချက် အားလုံးအတွက်
ကမ္ဘာမှာ ပလပ်စတစ်
06:00
for all our needs.
116
348508
1180
အလုံအလောက်ရှိတာ သိကြတယ်။
06:01
And when we recycle plastic,
117
349712
2520
ပလပ်စတစ်တွေကို ပြန်သုံးတဲ့အခါ
06:04
if we can't recycle it cheaper
than fossil fuel plastic,
118
352256
3265
ကျောက်ဖြစ် ရုပ်ကြွင်း ပလပ်စတစ်ထက်
ပိုစျေးပေါပေါ ပြန်သုံးနိုင်ရင်
06:07
then, of course, the world
just sticks to fossil fuel plastic.
119
355545
3335
ကမ္ဘာက တကယ့်ကို ကျောက်ဖြစ်
ရုပ်ကြွင်းကို စွဲမြဲနေရောလေ။
06:10
CA: So that's the fundamental problem,
120
358904
1980
CA: ဒီတော့ ဒါက အခြေခံကျတဲ့ ပြဿနာပါ၊
06:12
the price of recycled plastic
is usually more
121
360908
4110
ပြန်သုံးထားတဲ့ ပလပ်စတစ် စျေးနှုန်းက
ရေနံကနေ
06:17
than the price of just buying
it made fresh from more oil.
122
365042
4516
အသစ်လုပ်ထားတာကို
ဝယ်တာထက် အမြဲလိုလို ပိုများတယ်။
06:21
That's the fundamental problem.
123
369582
1547
ဒါက အခြေခံကျတဲ့ ပြဿနာပါ။
06:23
AF: A slight tweak
of the rules here, Chris.
124
371153
3139
AF: စည်းမျဉ်းတွေရဲ့ အလိမ်
အကောက်လေးက ဒီမှာပါ Chris ။
06:26
I'm a commodity person.
125
374316
1768
ကျွန်တော်က ကုန်ပစ္စည်း သမားပါ။
06:28
I understand that we used to have
scrap metal and rubbish iron
126
376108
6999
သတ္တုစနဲ့ သံတိုသံစနဲ့ ကြေးစတွေ
ရွာတွေ အနီးတစ်ဝိုက်မှာ
06:35
and bits of copper lying
all round the villages,
127
383131
3011
ရှိနေခဲ့ဖူးတာ ကျွန်တော် နားလည်ပါတယ်၊
06:38
particularly in the developing world.
128
386166
1829
အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ ကမ္ဘာမှာပေါ့။
06:40
And people worked out it's got a value.
129
388019
1896
တန်ဖိုးတစ်ခုရှိတယ်လို့
လူတွေ တွက်ကြတယ်။
06:41
It's actually an article of value,
130
389939
3155
တကယ်တော့ တန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာတစ်ခုပါ၊
06:45
not of waste.
131
393118
1420
အမှိုက်သရိုက် မဟုတ်ပါဘူး။
06:46
Now the villages and the cities
and the streets are clean,
132
394562
3178
အခု ရွာတွေ၊ မြို့တွေနဲ့ လမ်းတွေဟာ
သန့်ရှင်းပါတယ်။
06:49
you don't trip over scrap copper
or scrap iron now,
133
397764
4538
ကြေးစ၊ သံစတွေကို
အခု ခလုတ်မတိုက်တော့ပါဘူး။
06:54
because it's an article of value,
it gets recycled.
134
402326
3355
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒါက
တန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာတစ်ခု၊ ပြန်သုံးပါတယ်။
06:57
CA: So what's your idea, then,
to try to change that in plastics?
135
405705
5593
CA: ဒီတော့ ပလပ်စတစ်ထဲက ဒါကို ပြောင်းဖို့
ကြိုးစားတဲ့ ခင်ဗျားရဲ့စိတ်ကူးက ဘာလဲဗျ။
07:03
AF: OK, so Chris,
136
411322
1612
AF: ကောင်းပြီ၊ Chris ရေ၊
07:04
for most part of that PhD,
I've been doing research.
137
412958
3959
ကျွန်တော် သုတေသနလုပ်နေတဲ့
ပါရဂူဘွဲ့ရဲ့ အပိုင်းအများစုအတွက်ပါ။
07:08
And the good thing about being
a businessperson who's done OK at it
138
416941
3271
ဒါ လုပ်တာ အဆင်ပြေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တစ်ယောက်
ဖြစ်တာနဲ့ ကောင်းတဲ့ အရာက
07:12
is that people want to see you.
139
420236
1861
လူတွေက ကိုယ့်ကို တွေ့ချင်ကြတာပါ။
07:14
Other businesspeople,
140
422121
1165
အခြား လုပ်ငန်းရှင်တွေ
07:15
even if you're kind of a bit of a zoo
animal species they'd like to check out,
141
423310
4103
သူတို့ ကြည့်ချင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်က
မျိုးစိတ်တစ်ခုလို ဖြစ်တာတောင်
07:19
they'll say, yeah, OK,
we'll all meet Twiggy Forrest.
142
427437
2486
"ငါတို့ Twiggy Forrest ကို
တွေကြမယ်လို့ပြောကြမယ်။
07:21
And so once you're in there,
143
429947
1869
ကိုယ်က အဲဒီမှာ ရှိပြီဆိုတာနဲ့
07:23
you can interrogate them.
144
431840
1520
သူတို့တွေကို မေးမြန်းနိုင်တယ်။
07:25
And I've been to most of the oil and gas
and fast-moving consumer good companies
145
433384
5969
ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့ရေနံဆီ၊ ဓာတ်ငွေ့နဲ့ အမြန်
ရွေ့နေတဲ့ စားသုံးကုန် ကုမ္ပဏီ အများစုကို
07:31
in the world,
146
439377
1201
ကျွန်တော် ရောက်ဖူးတယ်။
07:32
and there is a real will to change.
147
440602
3080
အဲဒီမှာ ပြောင်းလဲဖို့ တကယ့်
ဆန္ဒတစ်ခုရှိတယ်။
07:35
I mean, there's a couple of dinosaurs
148
443706
1805
ဆိုလိုတာက အကောင်ဆုံးကို မျှော်လင့်ကာ
07:37
who are going to hope
for the best and do nothing,
149
445535
2488
ဘာမှ မလုပ်တဲ့ ဒိုင်နိုဆော
တစ်ကောင်နှစ်ကောင်ရှိပေမဲ့
07:40
but there's a real will to change.
150
448047
1950
ပြောင်းလဲဖို့ တကယ့် ဆန္ဒတစ်ခုတော့ရှိတာပါ။
07:42
So what I've been discussing is,
151
450021
1789
ဒီတော့ ကျွန်တော် ဆွေးနွေးနေခဲ့တာက
07:43
the seven and a half billion
people in the world
152
451834
3476
ကမ္ဘာထဲက လူ ၇. ၅ ဘီလီယံဟာ
ပလပ်စတစ်ကြောင့် ကြေမွှနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်၊
07:47
don't actually deserve to have
their environment smashed by plastic,
153
455334
3917
ပလပ်စတစ်ကြောင့် ပုံပျက်နေတဲ့သတ္တဝါ
(သို့) ပင်လယ် သက်ရှိတွေရဲ့
07:51
their oceans rendered depauperate
or barren of sea life because of plastic.
154
459275
5212
ဝန်ထုပ်နဲ့ သမုဒ္ဒရာတွေ
ရှိဖို့ မဖြစ်ထိုက်ပါဘူး။
07:56
So you come down that chain,
155
464511
1433
ဒီတော့ ဒီကွင်းဆက်ထိ ရောက်လာပြီ
07:57
and there's tens of thousands of brands
which we all buy heaps of products from,
156
465968
4143
ထုတ်ကုန် အပုံကြီးတွေကနေ ကျွန်တော်တို့
ဝယ်ယူကြတဲ့ သောင်းချီတဲ့ တံဆိပ်တွေရှိပေမဲ့
08:02
but then there's only a hundred
major resin producers,
157
470135
3475
အဓိက ကော်စေ့ ထုတ်လုပ်သူတွေ၊
တစ်ခါသုံး ပလပ်စတစ်အားလုံးကို
08:05
big petrochemical plants,
158
473634
2136
အန်ထုတ်ပေးတဲ့
08:07
that spew out all the plastic
which is single use.
159
475794
2719
ရေနံဓာတု စက်ရုံကြီးတွေက တစ်ရာပဲ ရှိတာပါ။
08:10
CA: So one hundred companies
160
478537
1383
CA: ဒီတော့ ကုမ္ပဏီ တစ်ရာဟာ
08:11
are right at the base
of this food chain, as it were.
161
479944
2501
အရင်အတိုင်း ဆင့်ကဲစားစဉ်ရဲ့
အခြေတည့်တည့်မှာ ရှိတယ်။
08:14
AF: Yeah.
162
482469
1159
AF: ဟုတ်ပါတယ်။
08:15
CA: And so what do you need
those one hundred companies to do?
163
483652
2945
CA: ဒီတော့ ဒီကုမ္ပဏီ တစ်ရာက
ဘာလုပ်ဖို့ လိုအပ်လဲ။
08:18
AF: OK, so we need them
to simply raise the value
164
486621
4549
AF: ကောင်းပြီ၊ မကောင်းတဲ့ ပလပ်စတစ်"လို့
ကျွန်တော်ခေါ်တဲ့
08:23
of the building blocks of plastic
from oil and gas,
165
491194
2864
ရေနံဆီနဲ့ ဓာတ်ငွေ့မှ ပလပ်စတစ်ရဲ့
အခြေခံ အုပ်ချပ်တွေရဲ့
08:26
which I call "bad plastic,"
166
494082
2575
တန်ဖိုးကို မြှင့်ဖိုပဲ လိုအပ်တာပါ။
08:28
raise the value of that,
167
496681
1302
ဒီတန်ဖိုးကို မြှင့်တင်ပါ။
08:30
so that when it spreads through the brands
and onto us, the customers,
168
498007
3829
တန်ဖိုးက တံဆိပ်တွေကနေ
စားသုံးသူတွေဆီ ပျံ့နှံ့လာတဲ့အခါ
08:33
we won't barely even notice
an increase in our coffee cup
169
501860
4457
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကော်ဖီခွက် (သို့)
Coke (သို့) Pepsi (သို့) ဘာဖြစ်ဖြစ်မှာ
08:38
or Coke or Pepsi, or anything.
170
506341
2983
တိုးလာတာကို သတိမပြုလောက်အောင် ဖြစ်ဖို့ပါ။
08:41
CA: Like, what, like a cent extra?
171
509348
1764
CA: ဥပမာ၊ အပို ဆယ်ပြားလိုမျိုးလား။
08:43
AF: Less. Quarter of a cent, half a cent.
172
511136
1998
AF: ပိုနည်းတယ်၊ ဆယ်ပြား တစ်စိတ်၊
တစ်ဝက်ပါ။
08:45
It'll be absolutely minimal.
173
513158
3190
လုံးဝကို အနည်းဆုံးဖြစ်မှာပါ။
08:48
But what it does,
174
516372
1253
ဒါပေမဲ့ ဒါက လုပ်တာက
08:49
it makes every bit of plastic
all over the world an article of value.
175
517649
4692
တစ်ကမ္ဘာလုံးက ပလပ်စတစ်စတိုင်းကို
တန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတယ်။
08:54
Where you have the waste worst,
176
522365
3477
အဆိုးဆုံး အမှိုက် ရှိတဲ့ နေရာပေါ့။
08:57
say Southeast Asia, India,
177
525866
1884
ဆိုပါစို့၊ အရှေ့တောင် အာရှ၊ အိန္ဒိယပါ။
08:59
that's where the wealth is most.
178
527774
2081
အဲဒီမှာက တစ်ပုံတစ်ခေါင်းရှိနေတာလေ။
09:01
CA: OK, so it feels like
there's two parts to this.
179
529879
2453
CA: ဒီတော့ ဒီမှာ
နှစ်ပိုင်းရှိတယ်လို့ထင်မိတယ်။
09:04
One is, if they will charge more money
180
532356
3998
တစ်ပိုင်းက သူတို့တွေ ငွေ ပိုကောက်ခံပေမဲ့
09:08
but carve out that excess
181
536378
3183
အပိုကို ဖြတ်ထုတ်ပြီး
ပေးချမယ်ဆိုရင်၊
09:11
and pay it -- into what? --
a fund operated by someone
182
539585
4470
ဘာဖြစ်မလဲဆိုတော့ တစ်ခုခုရဲ့
ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ တစ်ယောက်ယောက်က
09:16
to tackle this problem of -- what?
183
544079
2765
မတည်တဲ့ ရံပုံငွေ တစ်ရပ်ပေါ့၊
09:18
What would that money be used for,
that they charge the extra for?
184
546868
3591
အပိုအတွက် ကောက်ခံတဲ့
ဒီငွေကို ဘာအတွက် သုံးလိမ့်မလဲ။
09:22
AF: So when I speak
to really big businesses,
185
550483
2460
AF: ဒီတော့ တကယ့် လုပ်ငန်းကြီးတွေကို
စကားပြောတဲ့အခါ
09:24
I say, "Look, I need you to change,
and I need you to change really fast,"
186
552967
3546
"ကြည့်ပါ၊ ခင်ဗျားတို့ ပြောင်းဖို့၊
မြန်မြန် ပြောင်းဖို့လိုတယ်"လို့ဆိုတော့
09:28
their eyes are going
to peel over in boredom,
187
556537
2716
သူတို့ရဲ့ မျက်လုံးတွေဟာ ငြီးငွေ့မှုထဲမှာ
ကွာကျတော့ မတတ်လေ၊
09:31
unless I say, "And it's good business."
188
559277
2339
"ဒါက လုပ်ငန်းကောင်းပါ"လို့ မပြောရင်ပေါ့။
09:33
"OK, now you've got my attention, Andrew."
189
561640
2093
"ကောင်းပြီး၊ Andrew၊ ကျွန်တော် သိပြီ။"
09:35
So I say, "Right, I need
you to make a contribution
190
563757
2836
ဒီတော့ ကျွန်တော်က "မှန်တယ်၊ ခင်ဗျား
ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့
09:38
to an environmental
and industry transition fund.
191
566617
2536
စက်မှုလုပ်ငန်း အပြောင်းအလဲ ရံပုံငွေ
ထည့်ဖို့လိုတယ်"
09:41
Over two or three years,
192
569177
1435
နှစ်နှစ်၊ သုံးနှစ်အကြာမှာ
09:42
the entire global plastics industry
193
570636
2197
ကမ္ဘာ့ ပလပ်စတစ် လုပ်ငန်းတစ်ခုလုံးဟာ
09:44
can transition from getting
its building blocks from fossil fuel
194
572857
4106
ရုပ်ကြွင်း လောင်စာကနေ အခြေခံ အုပ်ချပ်တွေ
ယူတာကနေ ပလပ်စတစ်ကနေ
09:48
to getting its building
blocks from plastic.
195
576987
2095
အခြေခံ အုပ်ချပ်တွေ
ယူတာကို ပြောင်းနိုင်တယ်။
09:51
The technology is out there.
196
579106
1461
နည်းပညာက အဲဒီမှာပါ။
09:52
It's proven."
197
580591
1270
ပွဲတွေ့ပါ"လို့ပြောတယ်။

09:53
I've taken two multibillion-dollar
operations from nothing,
198
581885
3477
နည်းပညာကို အချိုးချလို့ရတာကို
အသိအမှတ်ပြုရင်း ဘာမှမရှိတာကနေ
09:57
recognizing that
the technology can be scaled.
199
585386
2819
ဒေါ်လာ ဘီလံယံများစွာ
လုပ်ဆောင်မှု နှစ်ခုကို ယူခဲ့တာပါ။
10:00
I see at least a dozen technologies
in plastic to handle all types of plastic.
200
588229
4494
ပလပ်စတစ် ပုံစံအားလုံးကို ကိုင်တွယ်ဖို့
အနည်းဆုံး ပလပ်စတစ်နည်းပညာ တစ်ဒါဇင် တွေ့တယ်
10:04
So once those technologies
have an economic margin,
201
592747
3552
ဒီတော့ ဒီနည်းပညာတွေမှာ ၎င်းတို့ကို
ပေးတဲ့ စီးပွားရေးအမြတ်အစွန်းတစ်ခု
10:08
which this gives them,
202
596323
1922
ရှိပြီဆိုတာနဲ့။
10:10
that's where the global public
will get all their plastic from,
203
598269
3264
ဒါက ကမ္ဘာ့ လူထုဟာ ရှိပြီးသား
ပလပ်စတစ်တွေကနေ
10:13
from existing plastic.
204
601557
1874
ပလပ်စတစ်အားလုံး ရမယ့်နေရာပါ။
10:15
CA: So every sale of virgin plastic
contributes money to a fund
205
603455
4141
ဒီတော့ ပလပ်စတစ် အသစ် ရောင်းချမှုတိုင်းက
ရံပုံငွတစ်ရပ်အတွက် ငွေ ထောက်ပံ့ပေးတယ်၊
10:19
that is used to basically
transition the industry
206
607620
2834
ဒါကို အဓိကအားဖြင့် စက်မှုလုပ်ငန်း
ပြောင်းလဲဖို့ သုံးတယ်၊
10:22
and start to pay for things
like cleanup and other pieces.
207
610478
2843
သန့်ရှင်းရေးနဲ့ အခြားအပိုင်းတွေလို
အရာတွေကို စတင်ပေးချေတယ်။
10:25
AF: Absolutely. Absolutely.
208
613345
1365
AF: သိပ်မှန်၊ ဟုတ်လိုက်တာ။
10:26
CA: And it has
the incredible side benefit,
209
614734
2012
CA: ဒါက အံ့ဩစရာ
ဘေးထွက် အကျိုးရှိတယ်။
10:28
which is maybe even the main benefit,
210
616770
1781
ဒါက စျေးကွက် ဖန်တီးခြင်းရဲ့ အဓိက
10:30
of creating a market.
211
618575
1350
အကျိုးတောင် ဖြစ်လောက်တယ်။
10:31
It suddenly makes recyclable plastic
212
619949
3132
ဒါက ပြန်သုံးလို့ရတဲ့ ပလပ်စတစ်ကို
ရုတ်တရက် ဖန်တီးပေးတယ်၊
10:35
a giant business that can unlock
millions of people around the world
213
623105
4589
ကမ္ဘာအနှံ့က သန်းချီတဲ့ လူတွေ ဒါကို ကောက်ယူ
တဲ့ အသက်မွေးမှု အသစ်တစ်ခုကို ရှာတွေဖို့
10:39
to find a new living collecting it.
214
627718
1841
ဖွင့်ပေးနိုင်တဲ့ ဧရာမ လုပ်ငန်းကြီးပါ။
10:41
AF: Yeah, exactly.
215
629583
1153
AF: တကယ် မှန်လိုက်တာ။
10:42
So all you do is, you've got fossil
fuel plastics at this value
216
630760
4524
ဒီတော့ အားလုံး လုပ်ဖို့လိုတာက ဒီတန်ဖိုးနဲ့
ရုပ်ကြွင်း လောင်စာ ပလပ်စတစ်နဲ့
10:47
and recycled plastic at this value.
217
635308
2057
ဒီတန်ဖိုးနဲ ပြန်သုံးတဲ့ ပလပ်စတစ်ရှိတာပါ။
10:49
You change it.
218
637389
1313
ဒါကို သင်တို့ ပြောင်းလဲတာပါ
10:50
So recycled plastic is cheaper.
219
638726
2587
ဒီတော့ ပြန်သုံးတဲ့ ပလပ်စတစ်က
စျေးသက်သာပါတယ်။
10:53
What I love about this most, Chris,
is that, you know,
220
641636
3167
ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကြိုက်ဆုံးကတော့
Chris ရေ၊ သိတဲ့အတိုင်း
10:56
we waste into the environment
300, 350 million tons of plastic.
221
644827
5551
ကျွန်တော်တို့ဟာ တန်ချိန် သန်း ၃၀၀၊ ၃၅၀ ကို
ပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ ဖြုန်းတီးကြတယ်။
11:02
On the oil and gas companies own accounts,
222
650402
2537
ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ ကုမ္ပဏီတွေကြောင့်
11:04
it's going to grow to 500 million tons.
223
652963
2016
တန် သန်း ၅၀၀ အထိ တိုးလာတော့မယ်။
11:07
This is an accelerating problem.
224
655003
2428
ဒါက အရှိန်မြင့်လာတဲ့ ပြဿနာတစ်ရပ်ပါ။
11:09
But every ton of that is polymer.
225
657455
3750
ဒါပေမဲ့ ဒါရဲ တန်ချိန်တိုင်းက ပိုလီမာပါ။
11:13
Polymer is 1,000 dollars,
1,500 dollars a ton.
226
661229
3504
ပိုလီမာက တစ်တန်ကို ဒေါ်လာ ၁၀၀၀၊
၁၅၀၀ ရှိတယ်။
11:16
That's half a trillion dollars
which could go into business
227
664757
4104
ဒါက လုပ်ငန်းထဲကို ဝင်သွားနိုင်ပြီး
ကမ္ဘာတစ်လွှားမှ အလုပ်အကိုင်တွေ၊
11:20
and could create jobs and opportunities
and wealth right across the world,
228
668885
3539
အခွင့်အလမ်းတွေနဲ့ ချမ်းသာမှုကို
ဖန်တီးပေးနိင်တဲ့ ဒေါ်လာ ထရီလီယံ တစ်ဝက်ပါ၊
11:24
particularly in the most impoverished.
229
672448
1999
အထူးသဖြင့် အဆင်းရဲဆုံး နေရာတွေမှာပေါ့။
11:26
Yet we throw it away.
230
674471
1257
ဒါပေမဲ့ လွင့်ပစ်ကြတယ်။

11:27
CA: So this would allow the big companies
to invest in recycling plants
231
675752
3380
CA: ကုမဏီကြီးတွေကို ပြန်သုံးတဲ့
စက်ရုံတွေမှာ ရင်းနှီးခွင့်ပေးမယ်ပေါ့၊
11:31
literally all over the world --
232
679156
1509
ပြောရရင် တကမာလုံးပေါ့။
11:32
AF: All over the world.
233
680689
1152
AF: တစ်ကမ္ဘာလုံးပါ။
11:33
Because the technology
is low-capital cost,
234
681865
2048
အကြောင်းက နည်းပညာ
အရင်းအနှီးက နည်းတယ်၊
11:35
you can put it in at rubbish dumps,
at the bottom of big hotels,
235
683937
3037
ဟိုတယ်ကြီးတွေ အောက်က အမှိုက်ပုံတွေ၊
အမှိုက်ကို ကော်စေ့လုပ်တဲ့
11:38
garbage depots, everywhere,
236
686998
1302
အမှိုက်ဂိုဒေါင်နဲ့ နေရာတကာ
11:40
turn that waste into resin.
237
688324
1294
ထည့်ဝင်လို့ရတာကြောင့်ပါ။
11:41
CA: Now, you're a philanthropist,
238
689642
1598
CA: ခင်ဗျားဟာ ပရဟိတသမားဖြစ်ပြီး
11:43
and you're ready to commit
some of your own wealth to this.
239
691264
2789
ခင်ဗျားရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဓနကို ဒီမှာ
ရည်စူးဖို့ အသင့်ဖြစ်နေတယ်။
11:46
What is the role of philanthropy
in this project?
240
694077
2298
ဒီစီမံချက်မှာ ပရဟိတရဲ့ အခန်းက ဘာလဲဗျ။
11:48
AF: I think what we have to do
is kick in the 40 to 50 million US dollars
241
696399
3834
AF: ကျွန်တော်တို့ လုပ်ဖို့လိုတာက ဒါ
ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်စေဖို့ ဒေါ်လာ သန်း ၄၀၊ ၅၀
11:52
to get it going,
242
700257
1400
ထည့်သွင်းပေးဖို့လို့ ထင်တယ်။
11:53
and then we have to create
absolute transparency
243
701681
2469
ဒီနောက် ဖြစ်နေတာကို
လူတိုင်း အတိအကျ မြင်နိုင်တဲ့
11:56
so everyone can see
exactly what's going on.
244
704174
3230
လုံးဝ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု
ဖန်တီးဖို့လိုပါတယ်။
11:59
From the resin producers
to the brands to the consumers,
245
707428
3260
ကော်စေ့ ထုတ်လုပ်သူတွေကနေ
တံဆိပ်တွေ၊ စားသုံးသူတွေအထိ
12:02
everyone gets to see
who is playing the game,
246
710712
2524
ဘယ်သူက ဒီပွဲကို ကစားနေတယ်၊
ဘယ်သူက ကမ္ဘာကို ကာကွယ်နေတယ်
12:05
who is protecting the Earth,
and who doesn't care.
247
713260
2658
ဘယ်သူက ဂရုမစိုက်ဘူးဆိုတာကို
လူတိုင်း မြင်ခွင့်ရတယ်လေ။
12:07
And that'll cost about
a million dollars a week,
248
715942
2331
ဒါက တစ်ပတ်ကို ဒေါ်လာတစ်သန်းလောက်
ကုန်ကျမှာဖြစ်ပြီး
12:10
and we're going to underwrite
that for five years.
249
718297
2386
ဒါကို ငါးနှစ်ကြာ အကုန်အကျ
ခံရလိမ့်မယ်။
12:12
Total contribution is circa
300 million US dollars.
250
720707
2830
စုပေါင်း ထည့်ဝင်မှုက အမေရိကန်
ဒေါ်လာ သန်း ၃၀၀ လောက်ပါ။
12:15
CA: Wow.
251
723561
1327
CA: အိုး။
12:16
Now --
252
724912
1253
အခုတော့
12:18
(Applause)
253
726189
4882
(လက်ခုပ်သံများ)
12:23
You've talked to other companies,
like to the Coca-Colas of this world,
254
731095
3431
အခြားကုမ္ပဏီတွေကို ခင်ဗျားပြောတယ်၊
ဥပမာ ဒီကမ္ဘာရဲ့ Coca-Colas တို့ပေါ့
12:26
who are willing to do this,
they're willing to pay a higher price,
255
734550
3138
ဒါကို လုပ်ဆောင်ချင်တဲ့
ပိုမြင့်မားတဲ့ စျေးကို ပေးချင်ကြသူတွေပါ။
12:29
they would like to pay a higher price,
256
737712
1827
မျှတနေသရွေ့ ပိုမြင့်တဲ့ စျေးတစ်ခုကို
12:31
so long as it's fair.
257
739563
1155
သူတို့ ပေးချင်ပါတယ်။
12:32
AF: Yeah, it's fair.
258
740742
2384
AF: ဟုတ်ပါတယ်၊ ဒါက မျှတပါတယ်။
12:35
So, Coca-Cola wouldn't
like Pepsi to play ball
259
743150
3155
ဒီတော့ Pepsi က ပူးဆောင်ရွက်မနေတာကို
တစ်ကမ္ဘာလုံးက မသိရင်
12:38
unless the whole world knew
that Pepsi wasn't playing ball.
260
746329
2797
Coca-Cola က Pepsi ကို
ပူပေါင်းဆောင်ရွက်တာ မလုပ်စေချင်ဘူး။
12:41
Then they don't care.
261
749150
1174
နောက်တော့ ဂရုမစိုက်ဘူး။
12:42
So it's that transparency of the market
262
750348
2894
ဒီတော့ ဒါက စျေးကွက်ရဲ့
ပွင့်လင်းမြင်သာမှုပါ။
12:45
where, if people try and cheat the system,
263
753266
2334
အဲဒီမှာ လူတွေက စနစ်ကို
တစ်ပတ်ရိုက်ကြိုးစားရင်
12:47
the market can see it,
the consumers can see it.
264
755624
2361
စျေကွက်က မြင်နိုင်တယ်၊
စားသုံးသူတွေက မြင်နိုင်တယ်။
12:50
The consumers want a role to play in this.
265
758009
2126
စာသုံးသူတွေက အဲဒီမှာ တစ်ကဏ္ဍ
ပါဝင်ချင်တယ်။
12:52
Seven and a half billion of us.
266
760159
1527
ခုနှစ် ဘီလီယံခွဲ လူထုက
12:53
We don't want our world smashed
by a hundred companies.
267
761710
2610
ရာချီတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကြောင့်
ကမ္ဘာကြီး မကြေမွ စေချင်ဘူး။
12:56
CA: Well, so tell us, you've said
what the companies can do
268
764344
2808
CA: ဘယ်ကုမ္ပဏီတွေ လုပ်နိုင်တယ်၊
ခင်ဗျား ဘာလုပ်ချင်တယ်ဆိုတာ
12:59
and what you're willing to do.
269
767176
1467
ကျွန်တော်တို့ကို ပြောပါဦး။
13:00
What can people listening do?
270
768667
1393
နားထောင်သူတွေ ဘာလုပ်နိုင်လဲ။
13:02
AF: OK, so I would like all of us,
271
770084
2297
AF: ကောင်းပြီ၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့
13:04
all around the world,
272
772405
1199
ကျွန်တော်တို့ အားလုံးကို
13:05
to go a website called noplasticwaste.org.
273
773628
3084
noplasticwaste.org ဆိုတဲ့
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ဆီကို သွားစေချင်ပါတယ်။
13:08
You contact your hundred resin producers
274
776736
2126
ကိုယ့်ဒေသတွင်းက ရာချီရှိတဲ့ ကော်စေ့
13:10
which are in your region.
275
778886
1440
ထုတ်လုပ်သူတွေကို ဆက်သွယ်ပါ။
13:12
You will have at least one
276
780350
1673
သင့်ရဲ့ အီးမေးလ် (သို့) တွစ်တာ
13:14
within an email or Twitter
or a telephone contact from you,
277
782047
4434
(သို့) ဖုန်းအဆက်အသွယ်အတွင်းမှာ
အနည်းဆုံး တစ်ယောက်တော့ ရှိမှာပါ။
13:18
and let them know that you would like them
to make a contribution to a fund
278
786505
5435
စက်မှုလုပ်ငန်းက စီမံနိုင်တဲ့ (သို့)
ကမ္ဘာ့ဘဏ်က စီမံနိုင်တဲ့ ရံပုံငွေတစ်ရပ်မှာ
13:23
which industry can manage
or the World Bank can manage.
279
791964
2627
သူတို့ကို ပေးလှူဖို့စေချင်တယ်လို့
အသိပေးလိုက်ပါ။
13:26
It raises tens of billions
of dollars per year
280
794615
3694
ဒါက နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ
ဆယ်ချီပြီး မတည်ပေးတော့
13:30
so you can transition the industry
to getting all its plastic from plastic,
281
798333
4682
ရုပ်ကြွင်းလောင်စာကနေ မဟုတ်ဘဲ စက်မှု
လုပ်ငန်းကို ပလပ်စတစ်ကနေ ပလပ်စတစ် ရယူဖို့
13:35
not from fossil fuel.
282
803039
1172
ပြောင်းလဲပေးနိုင်ပါတယ်၊
13:36
We don't need that.
That's bad. This is good.
283
804235
2247
ဒါက မလိုဘူး။ ဟိုတစ်ခုက
ဆိုးတယ်၊ ဒါက ကောင်းတယ်။
13:38
And it can clean up the environment.
284
806506
2012
ဒါက ပတ်ဝန်းကျင် သန့်ရှင်း စေနိုင်တယ်။
13:40
We've got enough capital there,
285
808542
1553
ရင်းနှီးငွေ အလုံအလောက်ရှိတယ်၊
13:42
we've got tens of billions
of dollars, Chris, per annum
286
810119
2957
ပတ်ဝန်းကျင်ကို သန့်ရှင်းဖို့
နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ
13:45
to clean up the environment.
287
813100
1432
ဆယ်ချီ ရှိပါတယ်၊ Chris ရေ။
13:46
CA: You're in the recycling business.
288
814556
1775
CA: ခင်ဗျားက ပြန်သုံးတဲ့ လုပ်ငန်းမှာ
13:48
Isn't this a conflict of interest for you,
289
816355
2006
ဒါက အကျိုးအမြတ် ဝိရောဓိ မဖြစ်ဘူးလား၊
13:50
or rather, a huge business
opportunity for you?
290
818385
2209
(သို့) ဧရာမ လုပ်ငန်း အခွင့်အလမ်း
တစ်ခုပဲလား။
13:52
AF: Yeah, look, I'm in
the iron ore business,
291
820619
2131
AF: ကျွန်တော်က သံရိုင်း လုပ်ငန်းကပါ၊
13:54
and I compete against
the scrap metal business,
292
822775
2209
သတ္တု လုပ်ငန်းနဲ့ အပြိုင်အဆိုင်ပါ။
13:57
and that's why you don't have
any scrap lying around to trip over,
293
825008
3435
ဒါကြောင့် ခလုတ်တိုက်ဖို့နဲ့ ခြေချောင်းကို
14:00
and cut your toe on,
294
828467
1449
ရှမိဖို့အစအန တစ်ခုမှ မရှိတာက
14:01
because it gets collected.
295
829940
1276
ကောက်ခိုင်းထားလို့ပါ။
14:03
CA: This isn't your excuse
to go into the plastic recycling business.
296
831240
3294
CA: ဒါက ပလပ်စတစ်ပြန်သုံးတဲ့ လုပ်ငန်းထဲ
ဝင်ဖို့အကြောင်းပြချက် မဟုတ်ဘူး။
14:06
AF: No, I am going to cheer for this boom.
297
834558
2321
AF: မဟုတ်ဘူး၊ ဒါကို တိုးပွားအောင်
အားပေးမလို့ပါ။
14:08
This will be the internet
of plastic waste.
298
836903
2111
ဒါက ပလပ်စတစ် အမှိုက်ရဲ့
အင်တာနက်ဖြစ်မယ်။
14:11
This will be a boom industry
which will spread all over the world,
299
839038
3339
တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ပျံ့နှံ့မယ့် တိုးပွားတဲ့
လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်လိမ့်မယ်။
14:14
and particularly where poverty is worst
because that's where the rubbish is most,
300
842401
4059
အထူးသဖြင့် အမှိုက်အများဆုံး ရှိရာမှာ

ဆင်းရဲမှုက အဆုံးဆုံးဖြစ်ပြီး
14:18
and that's the resource.
301
846484
1316
ဒါဟာ ရင်းမြစ်ဖြစ်လို့ပါ။
14:19
So I'm going to cheer for it
and stand back.
302
847824
3207
ဒီတော့ ဒါကို အားပေးပြီး
နောက်ဆုတ်နေတော့မှာပါ။
14:23
CA: Twiggy, we're in an era
303
851055
1345
CA Twiggy ေရ၊ အခြေခံကျကျ
14:24
where so many people around the world
are craving a new, regenerative economy,
304
852424
4665
ပြောင်းဖို့အားပြန်ပြည့်လာတဲ့ စီးပွားရေး
အသစ်တစ်ခု၊ ဒီထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်ကြီးတွေ၊
14:29
these big supply chains,
these big industries,
305
857113
2629
ဒီလုပ်ငန်းကြီးတွေကို မက်မောနေကြတဲ့
တစ်ကမ္ဘာလုံးက
14:31
to fundamentally transform.
306
859766
2041
လူတွေများစွာရှိတဲ့ ခေတ်တစ်ခုမှာ ရောက်နေတယ်
14:33
It strikes me as a giant idea,
307
861831
1732
ဒါက ဧရာမ စိတ်ကူးလို့
သဘောပေါက်မိတယ်။
14:35
and you're going to need a lot of people
cheering you on your way
308
863587
3060
လမ်းမှာ ခင်ဗျားကို အားပေးဖို့
ဒါကို ဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့
14:38
to make it happen.
309
866671
1166
လူအများကြီး လိုမှာပေါ့။
14:39
Thank you for sharing this with us.
310
867861
1675
မျဝေတဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။
14:41
AF: Thank you very much. Thank you, Chris.
311
869560
2024
ကျေးဇူး အများကြီးတင်ပါတယ်။
ကျေးဇူးပါ၊ Chris
14:43
(Applause)
312
871608
1492
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKERS
Andrew Forrest - Entrepreneur
Andrew "Twiggy" Forrest is an Australian businessman, philanthropist and entrepreneur, widely considered one of the country’s greatest change agents.

Why you should listen

As founder and chairman of Fortescue Metals Group, Andrew Forrest has led the company from inception to a market capitalisation of more than AU$30billion. In 2001, he co-founded Minderoo Foundation with his wife Nicola, and he's since donated more than AU$1.5 billion to its core initiatives and more than 280 causes around the world. Never daunted by the scale of a challenge, Forrest devotes his relentless energy to tackling some of the world’s greatest problems, including Indigenous disparity, modern slavery and cancer.

But it is Forrest's most recent pursuit -- a PhD in Marine Ecology -- that led him to the TED stage. Driven by a lifelong love for the oceans, Forrest studied marine life and, along the way, encountered the destructive impacts of ocean plastic pollution, which he is now striving to apprehend. 

More profile about the speaker
Andrew Forrest | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.

Why you should listen

Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.

Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.

Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.

Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.

This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.

He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.

In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.

Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.

More profile about the speaker
Chris Anderson | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee