Andrew Forrest: A radical plan to end plastic waste
Andrew Forrest: ပလပ်စတစ် စွန့်ပစ်ပစ္စည်း အဆုံးသတ်ဖို့ အခြေခံကျတဲ့ အစီအစဉ်။
Andrew "Twiggy" Forrest is an Australian businessman, philanthropist and entrepreneur, widely considered one of the country’s greatest change agents. Full bioChris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
obsessed with this problem
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်မှာ
energetic commodity that it is,
အုဒါကို သုံးပြီး လွင့်ပစ်ဖို့နေခြင်းဟာ
နေရာတိုင်းမှာ တွေ့ရတာပေါ့။
ladies and gentlemen,
ရှိတယ်၊ ပရိသတ်တို့ရေ။
ပစ်တယ်၊
it ends up in the ocean.
အဆုံသတ်သွားတယ်။
see it on the beaches,
သိသိသာသာကို မြင်ရပေမဲ့
တောင် မဟုတ်ဘူးလေ။
in the oceans. Talk about that.
ဖြစ်ပျက်နေတာပါ။ ဒီအကြောင်း ပြောပါဦး။
really barking crazy,
ရူးတာတစ်ခုခု လုပ်ဖြစ်မယ်လို့ ထင်မိတယ်၊
in marine ecology.
တစ်ခုလုပ်ဖို့ ရည်စူးခဲ့တာလေ။
အတော် သိခဲ့ပေမဲ့
ecological fatality of fish,
ကျွန်တော်တို့နဲ့ ဇီဝပိုင်း အတော်နီးစပ်တဲ့
if not trillions that we can't count
ထရီလီယံ မဟုတ်ရင်တောင်သန်းချီပြီး
as ugly but stable. Right?
ခိုင်ခံ့တယ်လို့ လူတွေက ထင်တယ်မို့လား။
"Hey, it'll just sit there forever.
"ဟေး၊ အဲဒီမှာ ထာဝရ ရှိနေလိမ့်မယ်၊
substance designed for the economy.
ထုတ်ထားတဲ့ မယုံနိုင်စရာ ဒြပ်ဝတ္ထုတစ်ခုပါ။
for the environment.
လောက်တဲ့ ဒြပ်ဝတ္ထုတစ်ခုပါ။
as soon as it hits the environment,
ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်ပြီဆိုတာနဲ့
ရပ်မသွားဘူး။
and smaller and smaller,
ပြိုပျက်သွားတယ်၊
for a few years now,
အခုဆို နှစ်အနည်းငယ်ရှိပေမဲ့
အင်မတန်သေးငယ်တဲ့ဒြပ်မှုန်တွေဖြစ်တဲ့
carrying their negative charge,
နာနိုပလပ်စတစ်ဟာ
the pores of your skin.
တိုက်ရိုက် ဝင်နိုင်တာပါ။
straight through the blood-brain barrier,
ကကွယ်တဲ့ အလွှာအဖြစ် ရှိနေတဲ့
to protect your brain.
တိုက်ရိုက် ဖြတ်ဝင်နိုင်တာပါ။
full of little electrical charges.
လျှပ်စစ်ဓာတ်ပြည့်နေတဲ့စိုစွတ်တဲ့ အစုအပုံပါ
which can carry pathogens --
သယ်ဆောင်တဲ့ အမ ဒြပ်မှုန်တစ်ခုပါ။
it attracts positive-charge elements,
ဒါက အဖို ဓာတ် ဒြပ်စင်တွေကို ဆွဲဆောင်တယ်၊
အဆိပ်အတောက်တွေ၊
we're going to see in the next 12 months.
ပြိုပျက်နေတဲ့ သိပ္ပံပါ။
that there's like 600 plastic bags or so
(သို့) ဒီလိုတစ်ခုခုထဲက ဒီအရွယ်
in the ocean, something like that.
လောက်ရှိနေတာ ခင်ဗျားပြောခဲ့တယ်။
of the consequences of that.
ကျွန်တော်တို့ မမြင်ရသေးဘူးနော်။
they're a bunch of good scientists,
တော်တဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့အခွဲတစ်ခုပါ။
one ton of plastic, Chris,
of fish by, not 2050 --
မယ်လို့ သူတို့ ပြောတယ်၊
who talk about 2050 -- by 2025.
စိတ်မရှည်တော့ဘူး၊၂၀၂၅ မတိုင်ခင်ပါ။
to completely wipe out marine life.
ပလပ်စတစ် တစ်တန်မလိုဘူး။
to do a fine job at it.
ကောင်းကောင်း ရှင်းပစ်တော့မှာ။
We've got no time.
ကျွန်တော်တို့မှာ အချိန် မရှိတော့ဘူး။
and you're coming at this
စိတ်ကူးတစ်ခုရှိတယ်၊ ဒါကို မြင်နေတယ်ပေါ့၊
campaigner, I would say,
လို မဟုတ်ဘဲ၊ ပြောရရင်
as an entrepreneur, who has lived --
ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေး စနစ်တွေနဲ့
about global economic systems
အကြောင်း တွေးရင်း တစ်ဘဝလုံး
who look something like this.
လူစွမ်းကောင်းတွေကို မူတည်နေတယ်။
ragpickers like her,
ယူတာ မရပ်ခင်အထိ
everyone's waste.
minuscule that it was, collapsed.
ပလပ်စတ် အစဟာ ပြိုကွဲသွားတယ်။
who is a schoolchild.
ကျောင်းနေအရွယ် ကလေးပါ။
hundreds of people like her.
ရာချီပြီး တွေ့ဆုံဖူးတယ်။
literally millions around the world,
ပြောရရင် တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ သန်းချီရှိတယ်။
for the fact that, for example,
သတ္တုအမှိုက်တွေ အများကြီး
of metal waste in the world.
သူတို့ ထည့်တွက်တယ်။
the hero of the environment.
ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ လူစွမ်းကောင်းပါ။
a great big petrochemical plant
ဧရာမ ရေနံဓာတုစက်ရုံကြီးတစ်ခုနဲ့
petrochemical plant.
ရေနံဓာတု စက်ရုံပါ။
in plastic and landfill
ရတဲ့ ရေနံဆီနဲ့ ဓာတ်ငွေ့က
resources of the United States.
ရင်းမြစ်တွေက ရတာထက် ပိုများတယ်။
ladies and gentlemen,
ပရိတ်သတ်တို့ရေ။
potentially locked up in there
ဒီကနေ အသက်မွေးမှု ဖန်တီးနိုင်တယ်ဆိုရင်
if they could, make a living from.
အဲဒီမှာ ပိတ်မိနေနိုင်လောက်တယ်။
အရိုးစွဲနေကြတာက
ပလပ်စတစ် တန်ဖိုးက
စီးပွားရေးအရ၊ အမြတ်အစွန်းအရ
recycle plastic from plastic.
လှည့်တာကြောင့်ပါ။
is building blocks from oil and gas.
ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့မှ အခြေခံ အုပ်ချပ်တွေလေ။
which is 100 percent oil and gas.
ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပါ။
enough plastic in the world
ကမ္ဘာမှာ ပလပ်စတစ်
than fossil fuel plastic,
ပိုစျေးပေါပေါ ပြန်သုံးနိုင်ရင်
just sticks to fossil fuel plastic.
ရုပ်ကြွင်းကို စွဲမြဲနေရောလေ။
is usually more
ရေနံကနေ
it made fresh from more oil.
ဝယ်တာထက် အမြဲလိုလို ပိုများတယ်။
of the rules here, Chris.
အကောက်လေးက ဒီမှာပါ Chris ။
scrap metal and rubbish iron
ရွာတွေ အနီးတစ်ဝိုက်မှာ
all round the villages,
လူတွေ တွက်ကြတယ်။
and the streets are clean,
သန့်ရှင်းပါတယ်။
or scrap iron now,
အခု ခလုတ်မတိုက်တော့ပါဘူး။
it gets recycled.
တန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာတစ်ခု၊ ပြန်သုံးပါတယ်။
to try to change that in plastics?
ကြိုးစားတဲ့ ခင်ဗျားရဲ့စိတ်ကူးက ဘာလဲဗျ။
I've been doing research.
ပါရဂူဘွဲ့ရဲ့ အပိုင်းအများစုအတွက်ပါ။
a businessperson who's done OK at it
ဖြစ်တာနဲ့ ကောင်းတဲ့ အရာက
animal species they'd like to check out,
မျိုးစိတ်တစ်ခုလို ဖြစ်တာတောင်
we'll all meet Twiggy Forrest.
တွေကြမယ်လို့ပြောကြမယ်။
and fast-moving consumer good companies
ရွေ့နေတဲ့ စားသုံးကုန် ကုမ္ပဏီ အများစုကို
ဆန္ဒတစ်ခုရှိတယ်။
for the best and do nothing,
တစ်ကောင်နှစ်ကောင်ရှိပေမဲ့
people in the world
ပလပ်စတစ်ကြောင့် ကြေမွှနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်၊
their environment smashed by plastic,
(သို့) ပင်လယ် သက်ရှိတွေရဲ့
or barren of sea life because of plastic.
ရှိဖို့ မဖြစ်ထိုက်ပါဘူး။
which we all buy heaps of products from,
ဝယ်ယူကြတဲ့ သောင်းချီတဲ့ တံဆိပ်တွေရှိပေမဲ့
major resin producers,
တစ်ခါသုံး ပလပ်စတစ်အားလုံးကို
which is single use.
of this food chain, as it were.
အခြေတည့်တည့်မှာ ရှိတယ်။
those one hundred companies to do?
ဘာလုပ်ဖို့ လိုအပ်လဲ။
to simply raise the value
ကျွန်တော်ခေါ်တဲ့
from oil and gas,
အခြေခံ အုပ်ချပ်တွေရဲ့
and onto us, the customers,
စားသုံးသူတွေဆီ ပျံ့နှံ့လာတဲ့အခါ
an increase in our coffee cup
Coke (သို့) Pepsi (သို့) ဘာဖြစ်ဖြစ်မှာ
တစ်ဝက်ပါ။
all over the world an article of value.
တန်ဖိုးရှိတဲ့ အရာဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတယ်။
there's two parts to this.
နှစ်ပိုင်းရှိတယ်လို့ထင်မိတယ်။
ပေးချမယ်ဆိုရင်၊
a fund operated by someone
ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ တစ်ယောက်ယောက်က
that they charge the extra for?
ဒီငွေကို ဘာအတွက် သုံးလိမ့်မလဲ။
to really big businesses,
စကားပြောတဲ့အခါ
and I need you to change really fast,"
မြန်မြန် ပြောင်းဖို့လိုတယ်"လို့ဆိုတော့
to peel over in boredom,
ကွာကျတော့ မတတ်လေ၊
you to make a contribution
ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့
and industry transition fund.
ထည့်ဖို့လိုတယ်"
its building blocks from fossil fuel
ယူတာကနေ ပလပ်စတစ်ကနေ
blocks from plastic.
ယူတာကို ပြောင်းနိုင်တယ်။
operations from nothing,
အသိအမှတ်ပြုရင်း ဘာမှမရှိတာကနေ
the technology can be scaled.
လုပ်ဆောင်မှု နှစ်ခုကို ယူခဲ့တာပါ။
in plastic to handle all types of plastic.
အနည်းဆုံး ပလပ်စတစ်နည်းပညာ တစ်ဒါဇင် တွေ့တယ်
have an economic margin,
ပေးတဲ့ စီးပွားရေးအမြတ်အစွန်းတစ်ခု
will get all their plastic from,
ပလပ်စတစ်တွေကနေ
contributes money to a fund
ရံပုံငွတစ်ရပ်အတွက် ငွေ ထောက်ပံ့ပေးတယ်၊
transition the industry
ပြောင်းလဲဖို့ သုံးတယ်၊
like cleanup and other pieces.
အရာတွေကို စတင်ပေးချေတယ်။
the incredible side benefit,
ဘေးထွက် အကျိုးရှိတယ်။
ရုတ်တရက် ဖန်တီးပေးတယ်၊
millions of people around the world
တဲ့ အသက်မွေးမှု အသစ်တစ်ခုကို ရှာတွေဖို့
fuel plastics at this value
ရုပ်ကြွင်း လောင်စာ ပလပ်စတစ်နဲ့
စျေးသက်သာပါတယ်။
is that, you know,
Chris ရေ၊ သိတဲ့အတိုင်း
300, 350 million tons of plastic.
ပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ ဖြုန်းတီးကြတယ်။
1,500 dollars a ton.
၁၅၀၀ ရှိတယ်။
which could go into business
ကမ္ဘာတစ်လွှားမှ အလုပ်အကိုင်တွေ၊
and wealth right across the world,
ဖန်တီးပေးနိင်တဲ့ ဒေါ်လာ ထရီလီယံ တစ်ဝက်ပါ၊
to invest in recycling plants
စက်ရုံတွေမှာ ရင်းနှီးခွင့်ပေးမယ်ပေါ့၊
is low-capital cost,
အရင်းအနှီးက နည်းတယ်၊
at the bottom of big hotels,
အမှိုက်ကို ကော်စေ့လုပ်တဲ့
some of your own wealth to this.
ရည်စူးဖို့ အသင့်ဖြစ်နေတယ်။
in this project?
is kick in the 40 to 50 million US dollars
ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်စေဖို့ ဒေါ်လာ သန်း ၄၀၊ ၅၀
absolute transparency
လူတိုင်း အတိအကျ မြင်နိုင်တဲ့
exactly what's going on.
ဖန်တီးဖို့လိုပါတယ်။
to the brands to the consumers,
တံဆိပ်တွေ၊ စားသုံးသူတွေအထိ
who is playing the game,
ဘယ်သူက ကမ္ဘာကို ကာကွယ်နေတယ်
and who doesn't care.
လူတိုင်း မြင်ခွင့်ရတယ်လေ။
a million dollars a week,
ကုန်ကျမှာဖြစ်ပြီး
that for five years.
ခံရလိမ့်မယ်။
300 million US dollars.
ဒေါ်လာ သန်း ၃၀၀ လောက်ပါ။
like to the Coca-Colas of this world,
ဥပမာ ဒီကမ္ဘာရဲ့ Coca-Colas တို့ပေါ့
they're willing to pay a higher price,
ပိုမြင့်မားတဲ့ စျေးကို ပေးချင်ကြသူတွေပါ။
like Pepsi to play ball
တစ်ကမ္ဘာလုံးက မသိရင်
that Pepsi wasn't playing ball.
ပူပေါင်းဆောင်ရွက်တာ မလုပ်စေချင်ဘူး။
ပွင့်လင်းမြင်သာမှုပါ။
တစ်ပတ်ရိုက်ကြိုးစားရင်
the consumers can see it.
စားသုံးသူတွေက မြင်နိုင်တယ်။
ပါဝင်ချင်တယ်။
by a hundred companies.
ကမ္ဘာကြီး မကြေမွ စေချင်ဘူး။
what the companies can do
ခင်ဗျား ဘာလုပ်ချင်တယ်ဆိုတာ
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ဆီကို သွားစေချင်ပါတယ်။
or a telephone contact from you,
အနည်းဆုံး တစ်ယောက်တော့ ရှိမှာပါ။
to make a contribution to a fund
ကမ္ဘာ့ဘဏ်က စီမံနိုင်တဲ့ ရံပုံငွေတစ်ရပ်မှာ
or the World Bank can manage.
အသိပေးလိုက်ပါ။
of dollars per year
ဆယ်ချီပြီး မတည်ပေးတော့
to getting all its plastic from plastic,
လုပ်ငန်းကို ပလပ်စတစ်ကနေ ပလပ်စတစ် ရယူဖို့
That's bad. This is good.
ဆိုးတယ်၊ ဒါက ကောင်းတယ်။
of dollars, Chris, per annum
နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ
opportunity for you?
တစ်ခုပဲလား။
the iron ore business,
the scrap metal business,
any scrap lying around to trip over,
to go into the plastic recycling business.
ဝင်ဖို့အကြောင်းပြချက် မဟုတ်ဘူး။
အားပေးမလို့ပါ။
of plastic waste.
အင်တာနက်ဖြစ်မယ်။
which will spread all over the world,
လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်လိမ့်မယ်။
because that's where the rubbish is most,
ဆင်းရဲမှုက အဆုံးဆုံးဖြစ်ပြီး
and stand back.
နောက်ဆုတ်နေတော့မှာပါ။
are craving a new, regenerative economy,
အသစ်တစ်ခု၊ ဒီထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်ကြီးတွေ၊
these big industries,
တစ်ကမ္ဘာလုံးက
သဘောပေါက်မိတယ်။
cheering you on your way
ဒါကို ဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့
ကျေးဇူးပါ၊ Chris
ABOUT THE SPEAKERS
Andrew Forrest - EntrepreneurAndrew "Twiggy" Forrest is an Australian businessman, philanthropist and entrepreneur, widely considered one of the country’s greatest change agents.
Why you should listen
As founder and chairman of Fortescue Metals Group, Andrew Forrest has led the company from inception to a market capitalisation of more than AU$30billion. In 2001, he co-founded Minderoo Foundation with his wife Nicola, and he's since donated more than AU$1.5 billion to its core initiatives and more than 280 causes around the world. Never daunted by the scale of a challenge, Forrest devotes his relentless energy to tackling some of the world’s greatest problems, including Indigenous disparity, modern slavery and cancer.
But it is Forrest's most recent pursuit -- a PhD in Marine Ecology -- that led him to the TED stage. Driven by a lifelong love for the oceans, Forrest studied marine life and, along the way, encountered the destructive impacts of ocean plastic pollution, which he is now striving to apprehend.
Andrew Forrest | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.
Why you should listen
Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.
Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.
Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.
Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.
This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.
He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.
In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.
Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.
Chris Anderson | Speaker | TED.com