ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.

Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
 
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speaker
David Epstein | Speaker | TED.com
TED2014

David Epstein: Are athletes really getting faster, better, stronger?

David Epstein: Czy lekkoatleci naprawdę stają się szybsi, lepsi, silniejsi?

Filmed:
8,652,776 views

Patrząc na osiągnięcia sportowe w ostatnich dziesięcioleciach, wydaje się, że istoty ludzkie stały się szybsze, lepsze i silniejsze niemal pod każdym względem. Jednak David Epstein podczas uroczego, sprzecznego z intuicją wystąpienia twierdzi, że warto poczekać z gratulacjami. Wiele czynników może zdruzgotać rekordy lekkoatletyczne, a rozwój naszych naturalnych talentów to tylko jeden z nich.
- Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
The OlympicOlimpijski mottomotto is "CitiusCitius, AltiusAltius, FortiusFortius."
0
950
3131
Motto olimpijskie to: "Citius, Altius, Fortius".
00:16
FasterSzybciej, HigherWyższe, StrongerSilniejsze.
1
4081
2769
Szybciej, wyżej, silniej.
00:19
And athletessportowcy have fulfilledspełniony that mottomotto rapidlyszybko.
2
6850
3940
Lekkoatleci szybko to potwierdzają.
00:22
The winnerzwycięzca of the 2012 OlympicOlimpijski marathonmaraton
3
10790
3156
Zwycięzca maratonu na olimpiadzie w 2012
00:26
ranpobiegł two hoursgodziny and eightosiem minutesminuty.
4
13946
2316
biegł 2 godziny i 8 minut.
00:28
Had he been racingwyścigi againstprzeciwko the winnerzwycięzca
5
16262
1620
Gdyby jego przeciwnikiem był
00:30
of the 1904 OlympicOlimpijski marathonmaraton,
6
17882
2466
zwycięsca olimpiady w 1904 roku,
00:32
he would have wonwygrał by nearlyprawie an hourgodzina and a halfpół.
7
20348
3333
wyprzedziłby go o półtorej godziny.
00:35
Now we all have this feelinguczucie
8
23681
1772
Odnosimy wrażenie,
00:37
that we're somehowjakoś just gettinguzyskiwanie better
9
25453
1590
że doskonalimy się jako rasa,
00:39
as a humanczłowiek racewyścigi, inexorablynieubłaganie progressingpostępuje,
10
27043
2340
niepohamowanie się rozwijamy,
00:41
but it's not like we'vemamy evolvedewoluował into a newNowy speciesgatunki
11
29383
2141
lecz nie wyewoluowaliśmy w nowy gatunek
00:43
in a centurystulecie.
12
31524
1466
w ciągu wieku.
00:45
So what's going on here?
13
32990
2608
O co więc tu chodzi?
00:47
I want to take a look at what's really behindza
14
35598
1361
Zobaczmy, co się kryje
00:49
this marchMarsz of athleticsportowe progresspostęp.
15
36959
2690
za lekkoatletycznym postępem.
00:51
In 1936, JesseJesse OwensOwens
16
39649
2297
W 1936 Jesse Owens
00:54
heldtrzymany the worldświat recordrekord in the 100 metersmetrów.
17
41946
2337
pobił rekord świata na 100 metrów.
00:56
Had JesseJesse OwensOwens been racingwyścigi last yearrok
18
44283
2707
Gdyby Jesse Owens w zeszłym roku pobiegł
00:59
in the worldświat championshipsMistrzostwa of the 100 metersmetrów,
19
46990
2446
w mistrzostwach świata na 100 m,
01:01
when JamaicanJamajski sprintersprinter UsainUsain BoltŚruby finishedskończone,
20
49436
2474
to gdy Jamajczyk Usain ukończył bieg,
01:04
OwensOwens would have still had 14 feetstopy to go.
21
51910
3408
Owens wciąż miałby 4 m do przebiegnięcia.
01:07
That's a lot in sprintersprinter landwylądować.
22
55318
1879
To dużo dla sprintera.
01:09
To give you a sensesens of how much it is,
23
57197
1503
By dać wam poczuć, jak to wiele,
01:10
I want to sharedzielić with you a demonstrationdemonstracja
24
58700
1958
pokażę prezentację
01:12
conceivedpoczęte by sportsSport scientistnaukowiec RossRoss TuckerTucker.
25
60658
3012
stworzoną przez badacza sportu
Rossa Tuckera.
01:15
Now pictureobrazek the stadiumstadion last yearrok
26
63670
2165
To zdjęcie stadionu z zeszłego roku
01:18
at the worldświat championshipsMistrzostwa of the 100 metersmetrów:
27
65835
2629
z mistrzostw świata na 100 m:
01:20
thousandstysiące of fansWentylatory waitingczekanie with baitedzanęcone breathoddech
28
68464
2099
tysiące kibiców czekają z zapartym tchem,
01:22
to see UsainUsain BoltŚruby, the fastestnajszybszy man in historyhistoria;
29
70563
3474
by zobaczyć Usaina Bolta,
najszybszego człowieka w historii.
01:26
flashbulbsbłyskowych poppingpopping as the
ninedziewięć fastestnajszybszy menmężczyźni in the worldświat
30
74037
2875
Błyskają flesze,
gdy dziewięciu najszybszych biegaczy
01:29
coilcewka themselvessami into theirich blocksBloki.
31
76912
2563
ustawiają się na starcie.
01:31
And I want you to pretendstwarzać pozory
32
79475
1131
Wyobraźcie sobie,
01:32
that JesseJesse OwensOwens is in that racewyścigi.
33
80606
2339
że Owens bierze udział w biegu.
01:35
Now closeblisko your eyesoczy for a
seconddruga and pictureobrazek the racewyścigi.
34
82945
3245
Zamknijcie oczy na chwilę
i zobaczcie ten bieg.
01:38
BangBang! The gunpistolet goesidzie off.
35
86190
1692
Bang! Pistolet wypalił.
01:40
An AmericanAmerykański sprintersprinter jumpsskacze out to the frontz przodu.
36
87882
2068
Amerykański sprinter wyskakuje w przód.
01:42
UsainUsain BoltŚruby startszaczyna się to catchłapać him.
37
89950
1950
Usain Bolt zaczyna go gonić.
01:44
UsainUsain BoltŚruby passesKarnety him, and as
the runnersbiegaczy come to the finishkoniec,
38
91900
1621
Mija go i gdy dobiegaj a do mety,
01:45
you'llTy będziesz hearsłyszeć a beepbrzęczyk as eachkażdy man crosseskrzyże the linelinia.
39
93521
2677
słyszysz bip,
gdy każdy z nich przekracza linię.
01:48
(BeepsSygnały dźwiękowe)
40
96198
1677
(Bipy)
01:50
That's the entireCały finishkoniec of the racewyścigi.
41
97875
3105
Oto zakończenie wyścigu w całości.
01:53
You can openotwarty your eyesoczy now.
42
100980
1380
Otwórzcie teraz oczy.
01:54
That first beepbrzęczyk was UsainUsain BoltŚruby.
43
102360
2610
Pierwszy bip należał do Usaina Bolta.
01:57
That last beepbrzęczyk was JesseJesse OwensOwens.
44
104970
2314
Ostatni do Jesse Owensa.
01:59
Listen to it again.
45
107284
2177
Wsłuchajcie się w to raz jeszcze.
02:01
(BeepsSygnały dźwiękowe)
46
109461
1718
(Bipy)
02:03
When you think of it like that,
47
111179
1100
Gdy tak o tym pomyślicie,
02:04
it's not that bigduży a differenceróżnica, is it?
48
112279
2271
to nie taka wielka różnica, prawda?
02:06
And then considerrozważać that UsainUsain BoltŚruby startedRozpoczęty
49
114550
1857
I zauważcie, że Usain Bolt
02:08
by propellingnapędzającego himselfsamego siebie out of blocksBloki
50
116407
2763
wystartował z bloków
02:11
down a speciallyspecjalnie fabricatedsfabrykowany carpetwykładzina podłogowa
51
119170
2339
ze specjalnie stworzonych bieżni
02:13
designedzaprojektowany to allowdopuszczać him to travelpodróżować
52
121509
1756
zaprojektowanych, by ułatwić mu
02:15
as fastszybki as humanlypo ludzku possiblemożliwy.
53
123265
2116
poruszanie się najszybciej jak się da.
02:17
JesseJesse OwensOwens, on the other handdłoń,
54
125381
1671
Z kolei Jessie Owens
02:19
ranpobiegł on cinderspopiół, the ashpopiół from burntspalony wooddrewno,
55
127052
3591
biegł po żużlu,
popiele ze spalonego drewna
02:22
and that softmiękki surfacepowierzchnia stoleUkradłem fardaleko more energyenergia
56
130643
2237
i to miękkie podłoże odbierało mu
02:25
from his legsnogi as he ranpobiegł.
57
132880
1777
więcej energii podczas biegu.
02:26
RatherRaczej than blocksBloki, JesseJesse
OwensOwens had a gardeningogrodnictwo trowelKielnia
58
134657
2963
Zamiast bloków startowych
Owens miał ogrodniczą kielnię,
02:29
that he had to use to digkopać holesdziury
in the cinderspopiół to startpoczątek from.
59
137620
3827
by wykopać dołki w żużlu, aby wystartować.
02:33
BiomechanicalBiomechaniczne analysisanaliza of the speedprędkość
60
141447
2104
Biomechaniczna analiza prędkości
02:35
of Owens'Owens jointsstawów showsprzedstawia that had been runningbieganie
61
143551
2544
stawów Owensa wykazała,
02:38
on the samepodobnie surfacepowierzchnia as BoltŚruby,
62
146095
1514
że gdyby biegł
po takiej samej nawierzchni jak Bolt
02:39
he wouldn'tnie have been 14 feetstopy behindza,
63
147609
2511
nie pozostałby ponad 4 metry w tyle,
02:42
he would have been withinw ciągu one strideStride.
64
150120
2319
dotrzymałby kroku.
02:44
RatherRaczej than the last beepbrzęczyk,
65
152439
1742
Zamiast ostatniego bipa
02:46
OwensOwens would have been the seconddruga beepbrzęczyk.
66
154181
2940
Owens usłyszałby drugi.
02:49
Listen to it again.
67
157121
2051
Posłuchajcie tego ponownie.
02:51
(BeepsSygnały dźwiękowe)
68
159172
1738
(Bipy)
Różnica wynikała z rodzaju nawierzchni
02:53
That's the differenceróżnica tracktor
surfacepowierzchnia technologytechnologia has madezrobiony,
69
160910
2383
02:55
and it's doneGotowe it throughoutpoprzez the runningbieganie worldświat.
70
163293
2279
i tak było w całej historii biegania.
Rozważcie dłuższy bieg.
02:57
ConsiderNależy wziąć pod uwagę a longerdłużej eventzdarzenie.
71
165572
1731
Rozważcie dłuższy bieg.
02:59
In 1954, SirSir RogerRoger BannisterBannister
72
167303
2963
W 1954 Roger Bannister
03:02
becamestał się the first man to runbiegać
underpod fourcztery minutesminuty in the mileMila.
73
170266
3177
był pierwszym człowiekiem, który
przebiegł kilometr poniżej 2,5 minut.
03:05
NowadaysW dzisiejszych czasach, collegeSzkoła Wyższa kidsdzieciaki do that everykażdy yearrok.
74
173443
3050
Obecnie, dzieciak z college'u
robią to co roku.
03:08
On rarerzadko spotykany occasionsokazje, a highwysoki schoolszkoła kiddziecko does it.
75
176493
2553
Bywa, że i licealiści to robią.
03:11
As of the endkoniec of last yearrok,
76
179046
1742
Do końcu zeszłego roku
03:12
1,314 menmężczyźni
77
180788
2367
1314 ludzi,
03:15
had runbiegać underpod fourcztery minutesminuty in the mileMila,
78
183155
2215
przebiegło kilometr poniżej 2,5 minut,
03:17
but like JesseJesse OwensOwens,
79
185370
1450
lecz tak samo jak Jessie Owens,
03:19
SirSir RogerRoger BannisterBannister ranpobiegł on softmiękki cinderspopiół
80
186820
2742
Sir Roger Bannister biegł po miękkim żużlu,
03:21
that stoleUkradłem fardaleko more energyenergia from his legsnogi
81
189562
1824
który odbierał mu energię
03:23
than the syntheticsyntetyczny tracksutwory of todaydzisiaj.
82
191386
2363
w przeciwieństwie
do dzisiejszych syntetycznych bieżni.
03:25
So I consultedkonsultacje biomechanicsBiomechanika expertseksperci
83
193749
1500
Konsultacja z ekspertami biomechaniki
03:27
to find out how much slowerwolniej it is to runbiegać on cinderspopiół
84
195249
2564
wykazała o ile wolniej jest biec po żużlu
03:30
than syntheticsyntetyczny tracksutwory,
85
197813
1258
niż po syntetycznej bieżni.
03:31
and theirich consensuszgoda that it's
one and a halfpół percentprocent slowerwolniej.
86
199071
3400
Są oni zgodni,
że to o półtorej procenta wolniej.
03:34
So if you applyzastosować a one and a halfpół
percentprocent slowdownspowolnienie conversionkonwersji
87
202471
3287
Zatem jeśli zastosujemy
półtorej procentowe spowolnienie
03:37
to everykażdy man who ranpobiegł his sub-fourniższym niż cztery mileMila
88
205758
2186
do każdego,
kto przebiegł milę poniżej 4 minut
03:40
on a syntheticsyntetyczny tracktor,
89
207944
1444
na syntetycznej bieżni,
03:41
this is what happensdzieje się.
90
209388
1696
oto co się stanie.
03:43
Only 530 are left.
91
211084
2329
Pozostanie tylko 530.
03:45
If you look at it from that perspectiveperspektywiczny,
92
213413
1397
Patrząc z tej perspektywy,
03:47
fewermniej than tendziesięć newNowy menmężczyźni perza [yearrok]
93
214810
2320
mniej niż 10 ludzi każdego roku
03:49
have joinedDołączył the sub-fourniższym niż cztery mileMila clubKlub
94
217130
1483
dołączałoby do tego klubu
03:50
sinceod SirSir RogerRoger BannisterBannister.
95
218613
2302
od czasów Bannistera.
03:53
Now, 530 is a lot more than one,
96
220915
3067
530 to znacznie więcej niż jeden
03:56
and that's partlyczęściowo because
there are manywiele more people
97
223982
1516
i jest tak częściowo dlatego
że jest dziś znacznie więcej ludzi
03:57
trainingtrening todaydzisiaj and they're trainingtrening more intelligentlyinteligentnie.
98
225498
2514
trenujących i to znacznie inteligentniej.
04:00
Even collegeSzkoła Wyższa kidsdzieciaki are professionalprofesjonalny in theirich trainingtrening
99
228012
2228
Nawet studenci
trenują bardziej profesjonalnie
04:02
comparedporównywane to SirSir RogerRoger BannisterBannister,
100
230240
1526
niż Roger Bannister,
04:03
who trainedprzeszkolony for 45 minutesminuty at a time
101
231766
1459
który trenował przez 45 minut,
04:05
while he ditchedporzuciła gynecologyGinekologia lecturesWykłady in medmed schoolszkoła.
102
233225
3090
opuszczając wykłady z ginekologii
w szkole medycznej.
04:08
And that guy who wonwygrał the 1904 OlympicOlimpijski marathonmaraton
103
236315
2403
Zwycięzca maratonu olimpijskiego w 1904
04:10
in threetrzy in a halfpół hoursgodziny,
104
238718
1711
biegł trzy i pół godziny,
04:12
that guy was drinkingpicie ratszczur poisonzatruć and brandybrandy
105
240429
2137
pił truciznę na szczury i brandy
04:14
while he ranpobiegł alongwzdłuż the coursekurs.
106
242566
2032
biegnąc po bieżni.
04:16
That was his ideapomysł of a performance-enhancingzwiększających wydajność drugnarkotyk.
107
244598
2623
Taki był wówczas pomysł na dopalacz.
04:19
(LaughterŚmiech)
108
247221
2063
(Śmiech)
04:21
ClearlyWyraźnie, athletessportowcy have gottenzdobyć more savvydoświadczonych
109
249284
1688
Zapewne atleci stali się bardziej łebscy
04:23
about performance-enhancingzwiększających wydajność drugsleki as well,
110
250972
2474
także w kwestii dopalaczy
04:25
and that's madezrobiony a differenceróżnica
in some sportsSport at some timesczasy,
111
253446
2271
i to też czyni różnicę we wszelkich sportach,
04:27
but technologytechnologia has madezrobiony a differenceróżnica in all sportsSport,
112
255717
2287
ale i technologia czyni tę różnicę
04:30
from fasterszybciej skisnarty to lighterzapalniczka shoesbuty.
113
258004
2549
poprzez szybsze narty czy lżejsze buty.
04:32
Take a look at the recordrekord for
the 100-meter-Miernik freestyleFreestyle swimpływać.
114
260553
3140
Zerknijmy na rekord w pływaniu
na 100m stylem dowolnym.
04:35
The recordrekord is always trendingNajpopularniejsze downwarddół,
115
263693
2647
Rekord zawsze ma tendencję do skracania,
04:38
but it's punctuatedinterpunkcyjne by these steepstromy cliffsklify.
116
266340
2750
lecz jest to powstrzymywane
przez strome klify.
04:41
This first cliffUrwisko, in 1956, is the introductionwprowadzenie
117
269090
2921
Pierwszy klif z 1956 r. był wstępem
04:44
of the fliptrzepnięcie turnskręcać.
118
272011
1229
do koziołka nawracającego.
04:45
RatherRaczej than stoppingzatrzymanie and turningobrócenie around,
119
273240
2029
Zamiast zatrzymania i obrotu
04:47
athletessportowcy could somersaultSalto underpod the waterwoda
120
275269
1844
lekkoatleci mogli robić salto pod wodą
04:49
and get going right away in the oppositenaprzeciwko directionkierunek.
121
277113
2518
i poruszać się w przeciwnym kierunku.
04:51
This seconddruga cliffUrwisko, the introductionwprowadzenie of guttersrynny
122
279631
2792
Drugi klif, wprowadzenie rynny
04:54
on the sidebok of the poolbasen
123
282423
1532
po jednej stronie basenu,
04:56
that allowspozwala waterwoda to splashpluśnięcie off,
124
283955
1557
która pozwala wodzie rozpryskiwać się
04:57
ratherraczej than becomingtwarzowy turbulenceturbulencja
125
285512
1287
zamiast tworzyć turbulencje
04:58
that impedesutrudnia the swimmerspływacy as they racewyścigi.
126
286799
2247
utrudniające pływanie podczas wyścigu.
05:01
This finalfinał cliffUrwisko,
127
289046
1639
Ostatni klif
05:02
the introductionwprowadzenie of full-bodycałego ciała
128
290685
1186
to wprowadzenie kostiumów
05:04
and low-frictionniskim współczynniku tarcia swimsuitsStroje kąpielowe.
129
291871
1897
o małym oporze na całe ciało.
05:05
ThroughoutPrzez cały sportsSport, technologytechnologia has
changedzmienione the facetwarz of performancewydajność.
130
293768
3689
W każdej dyscyplinie,
technologia zmieniła oblicze występu.
05:09
In 1972, EddyEddy MerckxMerckx setzestaw the recordrekord
131
297457
2776
W 1972 Eddy Merckx ustanowił rekord
05:12
for the longestnajdłuższy distancedystans cycledcykliczne in one hourgodzina
132
300233
2324
w kolarstwie długodystansowym
05:14
at 30 milesmile, 3,774 feetstopy.
133
302557
4048
na 50 km w ciągu godziny.
05:18
Now that recordrekord improvedulepszony and improvedulepszony
134
306605
2248
Obecnie ten rekord jest wciąż poprawiany,
05:21
as bicyclesrowery improvedulepszony and becamestał się more aerodynamicaerodynamiczny
135
308853
3019
bo rowery się doskonalą
i stają się bardziej aerodynamiczne
05:24
all the way untilaż do 1996,
136
311872
1614
aż do roku 1996,
05:25
when it was setzestaw at 35 milesmile, 1,531 feetstopy,
137
313486
4435
gdy ustalono 56 km,
05:30
nearlyprawie fivepięć milesmile fartherdalej
138
317921
2229
6 km dalej
05:32
than EddyEddy MerckxMerckx cycledcykliczne in 1972.
139
320150
3145
niż Merckx w 1972.
05:35
But then in 2000, the InternationalInternational CyclingJazda na rowerze UnionUnii
140
323295
3423
W roku 2000,
Międzynarodowy Komitet Kolarski
05:38
decreedDekret that anyonektokolwiek who wanted to holdutrzymać that recordrekord
141
326718
2508
zarządził, że każdy
kto chce zdobyć ten rekord
05:41
had to do so with essentiallygłównie the samepodobnie equipmentsprzęt
142
329226
3072
musi używać tego samego sprzętu,
05:44
that EddyEddy MerckxMerckx used in 1972.
143
332298
2665
co Merckx w 1972.
05:47
Where does the recordrekord standstoisko todaydzisiaj?
144
334963
2255
Jaki jest ten rekord na dzień dzisiejszy?
05:49
30 milesmile, 4,657 feetstopy,
145
337218
3622
50 km 260 m,
05:53
a grandwielki totalcałkowity of 883 feetstopy
146
340840
3110
prawie 300 metrów dalej
05:56
fartherdalej than EddyEddy MerckxMerckx cycledcykliczne
147
343950
1776
niż Merckx przejechał
05:57
more than fourcztery decadesdziesiątki lat agotemu.
148
345726
1701
ponad 40 lat temu.
05:59
EssentiallyZasadniczo the entireCały improvementpoprawa in this recordrekord
149
347427
2381
W zasadzie poprawienie tego rekordu
06:02
was duez powodu to technologytechnologia.
150
349808
2052
zawdzięczamy technologii.
06:04
Still, technologytechnologia isn't the only
thing pushingpchanie athletessportowcy forwardNaprzód.
151
351860
3170
Jednak nie tylko technologia
pcha atletów do przodu.
06:07
While indeedw rzeczy samej we haven'tnie mam evolvedewoluował
152
355030
1451
Podczas, gdy nie wyewoluowaliśmy
06:08
into a newNowy speciesgatunki in a centurystulecie,
153
356481
1717
w nowy gatunek w ciągu wieku,
06:10
the genegen poolbasen withinw ciągu competitivekonkurencyjny sportsSport
154
358198
1960
pula genetyczna sportów rywalizacyjnych
06:12
mostwiększość certainlyna pewno has changedzmienione.
155
360158
2392
niemal z pewnością się zmieniła.
06:14
In the earlywcześnie halfpół of the 20thth centurystulecie,
156
362550
1909
na początku XX wieku
06:16
physicalfizyczny educationEdukacja instructorsInstruktorzy and coachestrenerzy
157
364459
1685
nauczyciele WF i trenerzy
06:18
had the ideapomysł that the averageśredni bodyciało typerodzaj
158
366144
2272
uważali, że to przeciętna budowa ciała
06:20
was the bestNajlepiej for all athleticsportowe endeavorsstarania:
159
368416
2371
była najlepsza
dla wszelkich atletycznych zmagań:
06:22
mediumśredni heightwysokość, mediumśredni weightwaga, no mattermateria the sportsport.
160
370787
3323
średni wzrost i waga
bez względu na dyscyplinę.
06:26
And this showedpokazał in athletes'sportowców bodiesciała.
161
374110
1972
Odzwierciedlały to ciała atletów.
06:28
In the 1920s, the averageśredni eliteelita high-jumperskoczek wzwyż
162
376082
2253
W latach 20-tych,
przeciętny elitarny skoczek wzwyż
06:30
and averageśredni eliteelita shot-putterpchnięcie kulą
were the samepodobnie exactdokładny sizerozmiar.
163
378335
3715
czy miotacz byli w tym samym rozmiarze.
06:34
But as that ideapomysł startedRozpoczęty to fadeblaknąć away,
164
382050
1910
Z czasem ta idea zbladła,
06:36
as sportsSport scientistsnaukowcy and coachestrenerzy realizedrealizowany that
165
383960
2076
gdy naukowcy i trenerzy zrozumieli,
06:38
ratherraczej than the averageśredni bodyciało typerodzaj,
166
386036
1592
że bardziej niż przeciętny typ budowy
06:39
you want highlywysoko specializedspecjalistyczne bodiesciała
167
387628
1912
ważne jest ciało wysoce wyspecjalizowane
06:41
that fitdopasowanie into certainpewny athleticsportowe nichesnisze,
168
389540
2330
pasujące do określonej niszy atletycznej
06:44
a formformularz of artificialsztuczny selectionwybór tookwziął placemiejsce,
169
391870
2305
i rozpoczęła się sztuczna selekcja,
06:46
a self-sortingSelf-sortowanie for bodiesciała that fitdopasowanie certainpewny sportsSport,
170
394175
2623
dobór ciała do określonej dyscyplin
06:48
and athletes'sportowców bodiesciała becamestał się
more differentróżne from one anotherinne.
171
396798
2660
i ciała lekkoatletów zaczęły się różnić.
06:51
TodayDzisiaj, ratherraczej than the samepodobnie sizerozmiar
as the averageśredni eliteelita highwysoki jumperskoczek,
172
399458
3956
Teraz, w porównaniu
do przeciętnego czołowego skoczka wzwyż,
06:55
the averageśredni eliteelita shot-putterpchnięcie kulą
173
403414
1014
przeciętny miotacz
06:56
is two and a halfpół inchescale tallerwyższy
174
404428
1651
jest ponad 6 cm wyższy
06:58
and 130 poundsfunty heaviercięższe.
175
406079
3089
i ok. 60 kg cięższy.
07:01
And this happenedstało się throughoutpoprzez the sportsSport worldświat.
176
409168
1919
I tak się dzieje w świecie sportu.
07:03
In factfakt, if you plotwątek on a heightwysokość versusprzeciw massmasa graphwykres
177
411087
2665
Jeśli porównamy wykres
wzrostu w stosunku do masy,
07:05
one datadane pointpunkt for eachkażdy of two dozentuzin sportsSport
178
413752
2528
wygląda on jednakowo dla każdej
z 24 dyscyplin
07:08
in the first halfpół of the 20thth centurystulecie, it lookswygląda like this.
179
416280
3285
w pierwszej połowie XX wieku.
07:11
There's some dispersalrozproszenie,
180
419565
1485
Są pewne rozbieżności,
07:13
but it's kinduprzejmy of groupedzgrupowane
around that averageśredni bodyciało typerodzaj.
181
421050
3010
ale wszystko wskazuje
na przeciętny typ budowy ciała.
07:16
Then that ideapomysł startedRozpoczęty to go away,
182
424060
1579
Potem ten pomysł zarzucono,
07:17
and at the samepodobnie time, digitalcyfrowy technologytechnologia --
183
425639
1701
a jednocześnie technologia cyfrowa
07:19
first radioradio, then televisiontelewizja and the InternetInternet --
184
427340
2207
- pierwsze radio, potem telewizja
i Internet -
07:21
gavedał millionsmiliony, or in some casesprzypadki billionsmiliardy, of people
185
429547
2377
dały milionom, a nawet miliardom ludzi
07:24
a ticketbilet to consumekonsumować eliteelita sportsSport performancewydajność.
186
431924
3179
możliwość oglądania
elitarnych zawodów sportowych.
07:27
The financialbudżetowy incentiveszachęt and famesława and glorychwała
affordedprzyznane eliteelita athletessportowcy skyrocketedrakieta,
187
435103
3873
Zachęta finansowa, sława i chwała
zwiększyła ilość czołowych atletów
07:31
and it tippedz końcówką towardw kierunku the tinymalutki
uppergórny echelonEchelon of performancewydajność.
188
438976
4193
i podniosła występy na wyższy poziom.
07:35
It acceleratedprzyśpieszony the artificialsztuczny
selectionwybór for specializedspecjalistyczne bodiesciała.
189
443169
3427
Pobudziła sztuczny dobór
wyspecjalizowanych ciał.
07:38
And if you plotwątek a datadane pointpunkt for these samepodobnie
190
446596
1628
A jeśli nakreślimy dane
07:40
two dozentuzin sportsSport todaydzisiaj, it lookswygląda like this.
191
448224
3882
dla 24 dyscyplin dzisiaj, wygląda to tak.
07:44
The athletes'sportowców bodiesciała have gottenzdobyć
192
452106
1427
Ciała atletów
07:45
much more differentróżne from one anotherinne.
193
453533
2194
zaczęły się od siebie różnić.
07:47
And because this chartwykres lookswygląda like the chartswykresy
194
455727
2109
A ponieważ ten wykres wygląda jak wykresy
07:50
that showpokazać the expandingrozwijanie universewszechświat,
195
457836
1731
pokazujące rozszerzanie się wszechświata
07:51
with the galaxiesgalaktyki flyinglatający away from one anotherinne,
196
459567
2460
z galaktykami oddalającymi się od siebie,
07:54
the scientistsnaukowcy who discoveredodkryty it call it
197
462027
1644
naukowcy, którzy to odkryli, nazwali to
07:55
"The BigDuże BangBang of BodyCiało TypesTypy."
198
463671
3289
"Wielki Wybuch Typów Sylwetki".
07:59
In sportsSport where heightwysokość is prizedcenione, like basketballKoszykówka,
199
466960
2408
W dyscyplinach, gdzie liczy się wzrost,
np. w koszykówce
08:01
the tallwysoki athletessportowcy got tallerwyższy.
200
469368
1790
lekkoatleci stają się coraz wyżsi.
08:03
In 1983, the NationalKrajowe BasketballKoszykówka AssociationStowarzyszenie
201
471158
3106
W 1983, Narodowy Związek Koszykarzy
08:06
signedpodpisany a groundbreakingprzełomowy agreementumowa
202
474264
1323
podpisał przełomowe porozumienie,
08:07
makingzrobienie playersgracze partnerswzmacniacz in the leagueliga,
203
475587
2052
na mocy którego gracze
stali się partnerami w lidze
08:09
entitleduprawniona to sharesAkcje of ticketbilet revenuesprzychody
204
477639
1550
uprawnionymi do udziału
w dochodach z bitetów
08:11
and televisiontelewizja contractskontrakty.
205
479189
1907
i kontraktów telewizyjnych.
08:13
SuddenlyNagle, anybodyktoś who could be an NBANBA playergracz
206
481096
2203
Nagle każdy, kto mógłby być graczem NBA
08:15
wanted to be,
207
483299
1196
chciał nim być
08:16
and teamszespoły startedRozpoczęty scouringdo czyszczenia the globeglob
208
484495
1846
i drużyna zaczęły przeczesywać świat
08:18
for the bodiesciała that could
help them winzdobyć championshipsMistrzostwa.
209
486341
2280
w poszukiwaniu "ciał", które pozwoliłyby
wygrywać mistrzostwa.
08:20
AlmostPrawie overnightnocny,
210
488621
1743
Niemal w ciągu nocy
08:22
the proportionproporcja of menmężczyźni in the NBANBA
211
490364
1378
proporcja mężczyzn w NBA
08:23
who are at leastnajmniej sevensiedem feetstopy tallwysoki doubledpodwojony
212
491742
1892
o wzroście ponad 213 cm podwoiła się
08:25
to 10 percentprocent.
213
493634
1765
do 10 procent.
08:27
TodayDzisiaj, one in 10 menmężczyźni in the NBANBA
214
495399
2023
Dzisiaj jeden na dziesięciu mężczyzn z NBA
08:29
is at leastnajmniej sevensiedem feetstopy tallwysoki,
215
497422
2182
ma przynajmniej 213 cm wzrostu,
08:31
but a seven-foot-tallsiedem metrowej man is incrediblyniewiarygodnie rarerzadko spotykany
216
499604
2149
a tacy mężczyźni są niezwykłą rzadkością
08:33
in the generalgenerał populationpopulacja --
217
501753
1519
w ogólnej populacji.
08:35
so rarerzadko spotykany that if you know an AmericanAmerykański man
218
503272
2650
Taką rzadkością,
że jeśli znasz Amerykaniana
08:38
betweenpomiędzy the ageswieczność of 20 and 40
219
505922
1405
między 20 a 40 rokiem życia,
08:39
who is at leastnajmniej sevensiedem feetstopy tallwysoki,
220
507327
2136
który ma ponad 213 cm wzrostu,
08:41
there's a 17 percentprocent chanceszansa
221
509463
1772
to na 17 %
08:43
he's in the NBANBA right now.
222
511235
1805
jest to gracz NBA.
08:45
(LaughterŚmiech)
223
513040
2938
(Śmiech)
08:48
That is, find sixsześć honestszczery sevensiedem footersstopki,
224
515978
2876
Oznacza to, że na sześciu 2,13-metrowców,
08:51
one is in the NBANBA right now.
225
518854
3230
jeden gra teraz w NBA.
08:54
And that's not the only way that
NBANBA players'zawodników bodiesciała are uniquewyjątkowy.
226
522084
2829
I nie tylko w ten sposób ciała graczy NBA
stają się wyjątkowe.
08:57
This is LeonardoLeonardo dada Vinci'sVinci "VitruvianWitruwiański Man,"
227
524913
2615
To Witruwiański Człowiek Leonarda da Vinci
08:59
the idealideał proportionsproporcje,
228
527528
1423
o idealnych propocjach,
09:01
with armramię spanprzęsło equalrówny to heightwysokość.
229
528951
1999
o rozpiętości ramion równej wzrostowi.
09:03
My armramię spanprzęsło is exactlydokładnie equalrówny to my heightwysokość.
230
530950
2508
Rozpiętość moich ramion
jest dokładnie równa mojemu wzrostowi.
09:05
YoursPozdrawiam is probablyprawdopodobnie very nearlyprawie so.
231
533458
2136
Wasza prawdopodobnie również.
09:07
But not the averageśredni NBANBA playergracz.
232
535594
2162
Ale nie u przeciętnego gracza NBA.
09:09
The averageśredni NBANBA playergracz is a shadecień underpod 6'7",
233
537756
2807
Przeciętny gracz NBA ma powyżej 2 metry,
09:12
with armsramiona that are sevensiedem feetstopy long.
234
540563
2311
przy rozpiętości ramion ponad 213 cm.
09:15
Not only are NBANBA playersgracze ridiculouslyśmiesznie tallwysoki,
235
542874
2798
Są oni nie tylko niewyobrażalnie wysocy,
09:17
they are ludicrouslyśmiesznie long.
236
545672
2278
ale także absurdalnie dłudzy.
09:20
Had LeonardoLeonardo wanted to drawrysować
237
547950
1005
Gdyby da Vinci chciał namalować
09:21
the VitruvianWitruwiański NBANBA PlayerGracz,
238
548955
1975
Wirtuwiańskiego gracza NBA,
09:23
he would have neededpotrzebne a rectangleprostokąt and an ellipseElipsa,
239
550930
1973
potrzebowałby prostokąta i elipsy,
09:25
not a circleokrąg and a squareplac.
240
552903
2782
a nie koła i kwadratu.
09:27
So in sportsSport where largeduży sizerozmiar is prizedcenione,
241
555685
2165
Zatem w sportach, gdzie zaletą jest duży rozmiar,
09:30
the largeduży athletessportowcy have gottenzdobyć largerwiększy.
242
557850
2071
wielcy atleci stali się więksi.
09:32
ConverselyZ drugiej strony, in sportsSport where
diminutivezdrobnienie staturewzrost is an advantageZaletą,
243
559921
2979
Dla kontrastu, tam gdzie liczy się drobna postać,
09:35
the smallmały athletessportowcy got smallermniejszy.
244
562900
2217
mali atleci stali się mniejsi.
09:37
The averageśredni eliteelita femalePłeć żeńska gymnastgimnastyk
245
565117
1663
Przeciętna czołowa gimnastyczka
09:38
shrunkściągnąć from 5'3" to 4'9" on averageśredni
246
566780
2763
skurczyła się z 160 cm do 145
09:41
over the last 30 yearslat,
247
569543
1337
w ciągu 30 lat,
09:43
all the better for theirich power-to-weightmocy do masy ratiostosunek
248
570880
2115
poprawiając stosunek siły do wagi
09:45
and for spinningspinning in the airpowietrze.
249
572995
1770
i obrotów w powietrzu.
09:46
And while the largeduży got largerwiększy
250
574765
1362
I gdy tak wielcy stają się więksi,
09:48
and the smallmały got smallermniejszy,
251
576127
1364
mali mniejsi,
09:49
the weirddziwne got weirderdziwniejsze.
252
577491
2428
to dziwni stają się dziwniejsi.
09:52
The averageśredni lengthdługość of the forearmprzedramię
253
579919
1550
Przeciętna długość przedramienia
09:53
of a waterwoda poloPolo playergracz in relationRelacja
254
581469
1751
gracza w polo w porównaniu
09:55
to theirich totalcałkowity armramię got longerdłużej,
255
583220
1857
z długością ręki staje się większa,
09:57
all the better for a forcefulenergiczne throwingrzucanie whipbat.
256
585077
2129
wszystko w celu silniejszego uderzenia.
09:59
And as the largeduży got largerwiększy,
257
587206
1727
I tak duże staje się większe,
10:01
smallmały got smallermniejszy, and the weirddziwne weirderdziwniejsze.
258
588933
2370
małe mniejsze, a dziwne dziwniejsze.
10:03
In swimmingpływanie, the idealideał bodyciało typerodzaj
259
591303
2193
Idealna sylwetka w pływaniu
10:05
is a long torsotułowia and shortkrótki legsnogi.
260
593496
1895
to długi tors i krótkie nogi.
10:07
It's like the long hullkadłub of a canoekajak
261
595391
1939
To jakby długi kadłub łodzi
10:09
for speedprędkość over the waterwoda.
262
597330
1706
do szybkiego przemierzania wody.
10:11
And the oppositenaprzeciwko is advantageouskorzystny in runningbieganie.
263
599036
1765
Odmienny rodzaj sylwetki
jest mile widziany w bieganiu.
10:13
You want long legsnogi and a shortkrótki torsotułowia.
264
600801
2015
Tam liczą się długie nogi i krótki tułów.
10:15
And this showsprzedstawia in athletes'sportowców bodiesciała todaydzisiaj.
265
602816
2196
Tutaj są sylwetki dzisiejszych atletów.
10:17
Here you see MichaelMichael PhelpsPhelps,
266
605012
1595
Oto Michael Phelps,
10:18
the greatestnajwiększy swimmerpływak in historyhistoria,
267
606607
1464
największy w dziejach pływak,
10:20
standingna stojąco nextNastępny to HichamHicham ElEl GuerroujGuerrouj,
268
608071
2869
a obok Hicham El Guerrouj,
10:23
the worldświat recordrekord holderuchwyt in the mileMila.
269
610940
1987
rekordzista świata na milę.
10:25
These menmężczyźni are sevensiedem inchescale differentróżne in heightwysokość,
270
612927
2817
Dzieli ich 18 cm wzrostu,
10:27
but because of the bodyciało typestypy
271
615744
1202
lecz z powodu typu sylwetki
10:29
advantageduprzywilejowanych in theirich sportsSport,
272
616946
1863
korzystnego dla ich dyscyplin,
10:31
they wearmieć na sobie the samepodobnie lengthdługość pantsSpodnie.
273
618809
2388
noszą spodnie tej samej długości.
10:33
SevenSiedem inchescale differenceróżnica in heightwysokość,
274
621197
1494
Przy 18 cm różnicy we wzroście,
10:34
these menmężczyźni have the samepodobnie lengthdługość legsnogi.
275
622691
2520
mają oni nogi tej samej długości.
10:37
Now in some casesprzypadki, the searchszukanie for bodiesciała
276
625211
1958
W niektórych przypadkach poszukiwania sylwetki,
10:39
that could pushPchać athleticsportowe performancewydajność forwardNaprzód
277
627169
1973
które mogą poprawić osiągnięcia atletyczne
10:41
endedzakończyło się up introducingwprowadzanie into the competitivekonkurencyjny worldświat
278
629142
2643
zakończyły się zaprezentowaniem światu
10:43
populationspopulacje of people that weren'tnie były
previouslypoprzednio competingkonkurowanie at all,
279
631785
3139
populacji ludzi, którzy wcześniej
w ogóle nie brali udziału w zawodach,
10:47
like KenyanKenijski distancedystans runnersbiegaczy.
280
634924
2752
przykładowo kenijscy biegacze.
10:49
We think of KenyansKenijczycy as beingistota great marathonersmaratończyków.
281
637676
3330
Uważamy ich za świetnych maratończyków.
10:53
KenyansKenijczycy think of the KalenjinKalenjin tribeplemię
282
641006
2378
Oni zaś sądzą, że najlepsi maratończycy
10:55
as beingistota great marathonersmaratończyków.
283
643384
2100
pochodzą z plemienia Kalendżin,
10:57
The KalenjinKalenjin make up just 12 percentprocent
284
645484
2095
które stanowi 12 %
10:59
of the KenyanKenijski populationpopulacja
285
647579
1797
populacji Kenii,
11:01
but the vastogromny majoritywiększość of eliteelita runnersbiegaczy.
286
649376
2169
i ogromną większość czołowych biegaczy.
11:03
And they happenzdarzyć, on averageśredni,
287
651545
1306
Występuje u nich przeciętnie
11:05
to have a certainpewny uniquewyjątkowy physiologyfizjologia:
288
652851
2104
niezwykły typ fizjologii:
11:07
legsnogi that are very long
289
654955
1081
nogi są bardzo długie
11:08
and very thincienki at theirich extremitykoniec,
290
656036
2538
i niezwykle chude,
11:10
and this is because they have theirich ancestrypochodzenie
291
658574
1418
a dzieje się tak, gdyż ich przodkowie
11:12
at very lowNiska latitudeSzerokość geograficzna
292
659992
1435
żyli w klimacie zwrotnikowym,
11:13
in a very hotgorąco and drysuchy climateklimat,
293
661427
2415
bardzo gorącym i suchym.
11:16
and an evolutionaryewolucyjny adaptationdostosowanie to that
294
663842
1890
Ewolucyjna adaptacja do klimatu
11:17
is limbskończyn that are very long
295
665732
958
to bardzo długie
11:18
and very thincienki at the extremitykoniec
296
666690
1519
i skrajnie chude kończyny
11:20
for coolingchłodzenie purposescele.
297
668209
1774
w celu ochładzania.
11:22
It's the samepodobnie reasonpowód that a radiatorgrzejnik has long coilscewki,
298
669983
3029
Dlatego chłodnica ma długie zwoje,
11:25
to increasezwiększać surfacepowierzchnia areapowierzchnia comparedporównywane to volumeTom
299
673012
1842
by zwiększyć powierzchnię w stosunku do objętości
11:27
to let heatciepło out,
300
674854
1942
i pozbywania się ciepła.
11:28
and because the legnogi is like a pendulumWahadło,
301
676796
1513
Noga dział jak wahadło,
11:30
the longerdłużej and thinnercieńszy it is at the extremitykoniec,
302
678309
1657
im dłuższe i cieńsze,
11:32
the more energy-efficientefektywności energetycznej it is to swinghuśtawka.
303
679966
2779
tym bardziej wydajne energetycznie.
11:34
To put KalenjinKalenjin runningbieganie successpowodzenie in perspectiveperspektywiczny,
304
682745
2594
Dla pokazania sukcesów Kenijczyków,
11:37
considerrozważać that 17 AmericanAmerykański menmężczyźni in historyhistoria
305
685339
2727
zwróćcie uwagę, że 17 Amerykanów w dziejach
11:40
have runbiegać fasterszybciej than two hoursgodziny and 10 minutesminuty
306
688066
2629
przebiegło maraton w czasie poniżej
11:42
in the marathonmaraton.
307
690695
1289
2 godzin i 10 minut.
11:44
That's a four-minute-and-cztery-minut- i -58-second-per-mile-Po drugie-za-mile pacetempo.
308
691984
3047
To 3 minuty i 6 sekund na kilometr.
11:47
Thirty-twoTrzydziestu dwóch KalenjinKalenjin menmężczyźni did that last OctoberPaździernik.
309
695031
2935
W ciągu ostatniego października,
dokonało tego 32 Kalendżin.
11:50
(LaughterŚmiech)
310
697966
2094
(Śmiech)
11:52
That's from a sourceźródło populationpopulacja the sizerozmiar
311
700060
1821
W porównaniu do populacji źródłowej
11:54
of metropolitanmetropolita AtlantaAtlanta.
312
701881
2827
to rozmiar metropolii Atlanty.
11:56
Still, even changingwymiana pieniędzy technologytechnologia
313
704708
1574
Jednak nawet zmieniająca się technika
11:58
and the changingwymiana pieniędzy genegen poolbasen in sportsSport
314
706282
1606
i zmiany w puli genetycznej sportowców,
12:00
don't accountkonto for all of the changeszmiany in performancewydajność.
315
707888
2473
nie decydują o wszystkich zmianach.
12:02
AthletesSportowcy have a differentróżne mindsetsposób myślenia than they oncepewnego razu did.
316
710361
2890
Atleci mają teraz inny sposób myślenia.
12:05
Have you ever seenwidziany in a moviefilm when someonektoś getsdostaje
317
713251
1369
Widzieliście kiedyś film, w którym kogoś
12:06
an electricalelektryczny shockzaszokować
318
714620
1272
poraża prąd
12:08
and they're thrownrzucony acrossprzez a roompokój?
319
715892
2323
i odrzuca go na drugi koniec pokoju?
12:10
There's no explosioneksplozja there.
320
718215
1571
Nie występuje eksplozja.
12:11
What's happeningwydarzenie when that happensdzieje się is that
321
719786
1238
Rzecz w tym, że
12:13
the electricalelektryczny impulseimpuls is causingspowodowanie
322
721024
1462
impuls elektryczny powoduje skurcz
12:14
all theirich musclemięsień fiberswłókna to twitchTwitch at oncepewnego razu,
323
722486
2130
wszystkich włókien mięśniowych naraz
12:16
and they're throwingrzucanie themselvessami acrossprzez the roompokój.
324
724616
2594
i to powoduje wyrzucenie
na drugą stronę pokoju.
W zasadzie to skok.
12:19
They're essentiallygłównie jumpingskoki.
325
727210
1897
12:21
That's the powermoc
326
729107
1177
To siła
zawarta w ludzkim ciele.
12:22
that's containedzawarte in the humanczłowiek bodyciało.
327
730284
1949
12:24
But normallynormalnie we can't accessdostęp nearlyprawie all of it.
328
732233
2227
Ale zazwyczaj nie korzystamy z niej w całości.
12:26
Our brainmózg actsdzieje as a limiterogranicznik,
329
734460
2019
Nasz mózg to ogranicza,
12:28
preventingzapobieganie us from accessingdostęp
all of our physicalfizyczny resourceszasoby,
330
736479
2295
chroniąc nas od dostępu
do naszych zasobów fizycznych,
bo to mogłoby nas zranić,
12:30
because we mightmoc hurtból ourselvesmy sami,
331
738774
1241
12:32
tearingrozdzierający tendonsścięgien or ligamentswięzadeł.
332
740015
1692
poprzez rozdarcie powięzi i więzadeł.
Lecz im więcej dowiadujemy się
jak działa ograniczający mózg,
12:33
But the more we learnuczyć się about
how that limiterogranicznik functionsFunkcje,
333
741707
3023
tym bardziej wiemy jak go naciągnąć,
12:36
the more we learnuczyć się how we can pushPchać it back
334
744730
1880
12:38
just a bitkawałek,
335
746610
1440
odrobinę,
12:40
in some casesprzypadki by convincingprzekonujący the brainmózg
336
748050
2432
w niektórych przypadkach,
poprzez przekonaniu ,
że ciału nie zagraża śmiertelne niebezpieczeństwo,
12:42
that the bodyciało won'tprzyzwyczajenie be in mortalśmiertelny dangerniebezpieczeństwo
337
750482
1774
12:44
by pushingpchanie hardertrudniejsze.
338
752256
1810
jeśli pozwoli się na więcej.
12:46
EnduranceWytrzymałość and ultra-enduranceultra wytrzymałość sportsSport
339
754066
1619
Wytrzymałość i superwytrzymałość w sporcie
12:47
serveobsługiwać as a great exampleprzykład.
340
755685
1572
to wspaniały przykład.
Superwytrzymałość była uważana za szkodliwą
12:49
Ultra-enduranceUltra wytrzymałość was oncepewnego razu thought to be harmfulszkodliwy
341
757257
2122
dla ludzkiego zdrowia,
12:51
to humanczłowiek healthzdrowie,
342
759379
1415
ale teraz wiemy,
12:52
but now we realizerealizować
343
760794
1418
12:54
that we have all these traitscechy
344
762212
1096
że posiadamy wszelkie cechy,
12:55
that are perfectidealny for ultra-enduranceultra wytrzymałość:
345
763308
3104
które są idealne dla superwytrzymałości:
nie mamy futra, a gruczoły potowe
12:58
no bodyciało furfutro and a glutnadmiar of sweatpot glandsgruczoły
346
766412
2924
13:01
that keep us coolchłodny while runningbieganie;
347
769336
1616
ochładzają nas podczas biegu;
mamy wąskie talie i długie nogi
w stosunku do rozmiaru;
13:03
narrowwąska waiststalie and long legsnogi comparedporównywane to our framesramki;
348
770952
3400
13:06
largeduży surfacepowierzchnia areapowierzchnia of jointsstawów for shockzaszokować absorptionwchłanianie.
349
774352
2918
oraz duże powierzchnie stawowe
do amortyzacji wstrząsów.
13:09
We have an archłuk in our footstopa that actsdzieje like a springwiosna,
350
777270
2734
Mamy podbicie w stopach,
działające jak spreżyna,
krótkie palce u nóg, by się odepchnąć,
13:12
shortkrótki toespalce u stóp that are better for pushingpchanie off
351
780004
2103
13:14
than for graspingchwytanie treedrzewo limbskończyn,
352
782107
1674
a nie by łapać się gałęzi,
a kiedy biegniemy,
13:15
and when we runbiegać,
353
783781
1127
13:17
we can turnskręcać our torsotułowia and our shouldersramiona
354
784908
1525
możemy obracać tułowiem i ramionami
w taki sposób, utrzymując głowę prosto.
13:18
like this while keepingkonserwacja our headsgłowy straightproste.
355
786433
2044
13:20
Our primatePrymas cousinskuzyni can't do that.
356
788477
1483
Nasi kuzyni Naczelni nie mają tych cech.
Muszą biegać w ten sposób.
13:22
They have to runbiegać like this.
357
789960
2310
13:24
And we have bigduży oldstary buttTyłek musclesmięśnie
358
792270
2066
I my mamy ogromny mięsień pośladkowy,
13:26
that keep us uprightpionowo while runningbieganie.
359
794336
2087
który utrzymuje nas prosto podczas biegu.
Widzieliście kiedyś zadek małp?
13:28
Have you ever lookedspojrzał at an ape'smałpy buttTyłek?
360
796423
1718
13:30
They have no bunsbułeczki because they don't runbiegać uprightpionowo.
361
798141
3005
Nie mają pośladków,
bo nie biegają wyprostowane.
13:33
And as athletessportowcy have realizedrealizowany
362
801146
1387
Kiedy atleci pojęli,
że jesteśmy świetnie wyposażeni
do ultrawytrzymałości,
13:34
that we're perfectlydoskonale suitedodpowiedni for ultra-enduranceultra wytrzymałość,
363
802533
2557
13:37
they'veoni takenwzięty on featswyczyny
364
805090
1047
osiągnęli rzeczy
13:38
that would have been unthinkablenie do pomyślenia before,
365
806137
2409
wcześniej nie do pomyślenia
13:40
athletessportowcy like SpanishHiszpański endurancewytrzymałość racerRacerlianLian JornetJornet.
366
808546
3903
na przykład hiszpański biegacz
Kílian Jornet.
Oto on wbiegający na Matterhorn.
13:44
Here'sTutaj jestlianLian runningbieganie up the MatterhornMatterhorn.
367
812449
2000
13:46
(LaughterŚmiech)
368
814449
1512
(Śmiech)
Z bluzą zawiązaną wokół pasa.
13:48
With a sweatshirtBluza dresowa there tiedprzywiązane around his waisttalia.
369
815961
2609
13:50
It's so steepstromy he can't even runbiegać here.
370
818570
1722
Jest tak stromo, że nie może biec.
Podciąga się na linie.
13:52
He's pullingciągnięcie up on a ropelina.
371
820292
1653
13:54
This is a verticalpionowy ascentAscent
372
821945
1337
To pionowa wspinaczka
o długości 2500 metrów,
13:55
of more than 8,000 feetstopy,
373
823282
2109
13:57
and KílianLian wentposzedł up and down
374
825391
1667
a Kilian wszedł i zszedł
13:59
in underpod threetrzy hoursgodziny.
375
827058
2381
w ciągu mniej niż trzech godzin.
Niezwykłe.
14:01
AmazingNiesamowite.
376
829439
1919
14:03
And talentedutalentowany thoughchociaż he is,
377
831358
1189
I choć bardzo utalentowany,
14:04
lianLian is not a physiologicalfizjologiczne freakwybryk.
378
832547
2824
nie był fizjologicznym dziwolągiem.
Po jego wyczynie,
14:07
Now that he has doneGotowe this,
379
835371
1679
14:09
other athletessportowcy will followśledzić,
380
837050
1911
inni pójdą w jego ślady,
tak jak poszli za przykładem
14:11
just as other athletessportowcy followedśledzić
381
838961
1517
14:12
after SirSir RogerRoger BannisterBannister
382
840478
1574
Sir Rogera Bannistera,
przebiegającego kilometr w 2,5 minuty.
14:14
ranpobiegł underpod fourcztery minutesminuty in the mileMila.
383
842052
2138
14:16
ChangingZmiana technologytechnologia, changingwymiana pieniędzy genesgeny,
384
844190
1627
Zmieniająca się technologia,
zmieniające się geny
14:18
and a changingwymiana pieniędzy mindsetsposób myślenia.
385
845817
2398
i zmiany w sposobie myślenia.
14:20
InnovationInnowacji in sportsSport,
386
848215
1784
Innowacje w sporcie,
czy to nowe nawierzchnie bieżni
14:22
whetherczy that's newNowy tracktor surfacespowierzchnie
387
849999
1657
14:23
or newNowy swimmingpływanie techniquestechniki,
388
851656
1464
czy nowe technilk pływackie,
demokratyzacja sportu,
14:25
the democratizationdemokratyzacji of sportsport,
389
853120
1870
14:27
the spreadrozpiętość to newNowy bodiesciała
390
854990
1341
upowszechnianie nowych sylwetek
i nowych populacji na świecie,
14:28
and to newNowy populationspopulacje around the worldświat,
391
856331
2585
14:31
and imaginationwyobraźnia in sportsport,
392
858916
2053
i wyobraźnia w sporcie,
zrozumienie,czego ludzkie ciało
14:33
an understandingzrozumienie of what the humanczłowiek bodyciało
393
860969
1436
14:34
is trulynaprawdę capablezdolny of,
394
862405
1781
naprawdę jest w stanie dokonać,
sprawiło, że atleci są silniejsi,
14:36
have conspiredspisek to make athletessportowcy strongersilniejszy,
395
864186
1892
szybsi, odważniejsi
14:38
fasterszybciej, bolderśmielsze,
396
866078
2523
i lepsi niż kiedykolwiek.
14:40
and better than ever.
397
868601
1977
14:42
Thank you very much.
398
870578
2356
Dziękuję bardzo.
(Brawa)
14:45
(ApplauseAplauz)
399
872934
3526
Translated by Małgosia Makowska
Reviewed by Adam Bialy

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.

Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
 
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speaker
David Epstein | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee