TED2015
Sara Seager: The search for planets beyond our solar system
Sara Seager: W poszukiwaniu planet spoza naszego Układu Słonecznego
Filmed:
Readability: 4.2
1,505,062 views
Każda gwiazda widoczna na niebie ma co najmniej jedną planetę, która krąży wokół niej – mówi astronom, Sara Seager. Co wiemy o tych egzoplanetach i jak możemy znaleźć ich więcej? Seager przedstawia nam swój ulubiony zestaw egzoplanet oraz pokazuje nowoczesną technologię, która może pomóc w zebraniu informacji o nich – a nawet pomóc w poszukiwaniu tam życia.
Sara Seager - Exoplanet expert
Sara Seager’s research led to the first discovery of an atmosphere on a planet outside our solar system. Now she’s on the hunt for a twin Earth. Full bio
Sara Seager’s research led to the first discovery of an atmosphere on a planet outside our solar system. Now she’s on the hunt for a twin Earth. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm here to tell you
about the real search for alien life.
about the real search for alien life.
0
960
3112
Chcę opowiedzieć wam
o prawdziwym poszukiwaniu obcych.
o prawdziwym poszukiwaniu obcych.
00:16
Not little green humanoids
arriving in shiny UFOs,
arriving in shiny UFOs,
1
4675
3231
Nie o małych zielonych ludzikach
w błyszczących statkach,
w błyszczących statkach,
00:19
although that would be nice.
2
7930
1724
choć byłoby to miłe,
00:21
But it's the search for planets
orbiting stars far away.
orbiting stars far away.
3
9678
3277
ale o poszukiwaniu planet
okrążających gwiazdy daleko stąd.
okrążających gwiazdy daleko stąd.
00:25
Every star in our sky is a sun.
4
13924
1835
Każda gwiazda na niebie jest słońcem.
00:27
And if our sun has planets --
5
15783
1381
Skoro Słońce ma planety:
00:29
Mercury, Venus, Earth, Mars, etc.,
6
17188
2497
Merkury, Wenus, Ziemię, Marsa, itd.,
00:31
surely those other stars
should have planets also,
should have planets also,
7
19709
2436
to zapewne inne gwiazdy,
powinny posiadać swoje,
powinny posiadać swoje,
00:34
and they do.
8
22169
1262
i tak też jest.
00:35
And in the last two decades,
9
23455
1412
Przez ostatnie dwie dekady,
00:36
astronomers have found
thousands of exoplanets.
thousands of exoplanets.
10
24891
2897
astronomowie odnaleźli
tysiące egzoplanet.
tysiące egzoplanet.
00:40
Our night sky is literally
teeming with exoplanets.
teeming with exoplanets.
11
28502
2811
Nasze niebo jest dosłownie
nimi przepełnione.
nimi przepełnione.
00:43
We know, statistically speaking,
12
31337
1552
Statystycznie,
00:44
that every star has at least one planet.
13
32913
2493
każda gwiazda
ma przynajmniej jedną planetę.
ma przynajmniej jedną planetę.
00:47
And in the search for planets,
14
35984
1977
Dzięki poszukiwaniu planet,
00:49
and in the future,
planets that might be like Earth,
planets that might be like Earth,
15
37985
2766
w przyszłości także
planet podobnych do Ziemi,
planet podobnych do Ziemi,
00:52
we're able to help address
16
40775
1369
możemy znaleźć odpowiedzi
00:54
some of the most amazing
and mysterious questions
and mysterious questions
17
42168
2849
na niektóre z największych,
tajemniczych pytań,
tajemniczych pytań,
00:57
that have faced humankind for centuries.
18
45041
2571
które trapią ludzkość od stuleci.
00:59
Why are we here?
19
47636
1246
Dlaczego tutaj jesteśmy?
01:01
Why does our universe exist?
20
49215
1674
Dlaczego nasz wszechświat istnieje?
01:03
How did Earth form and evolve?
21
51476
2047
Jak powstała Ziemia i jak ewoluowała?
01:05
How and why did life originate
and populate our planet?
and populate our planet?
22
53912
2984
Jak powstało i rozwijało się życie
na naszej planecie?
na naszej planecie?
01:09
The second question
that we often think about is:
that we often think about is:
23
57665
3055
Drugie pytanie,
o którym często myślimy, to:
o którym często myślimy, to:
01:12
Are we alone?
24
60744
1286
Czy jesteśmy sami?
01:14
Is there life out there?
25
62911
1388
Czy jest gdzieś tam życie?
01:17
Who is out there?
26
65109
1492
Kto tam jest?
01:19
You know, this question has been around
for thousands of years,
for thousands of years,
27
67783
3006
Te kwestie nurtują nas od tysięcy lat,
01:22
since at least the time
of the Greek philosophers.
of the Greek philosophers.
28
70813
2417
przynajmniej od czasów greckich filozofów.
01:25
But I'm here to tell you
just how close we're getting
just how close we're getting
29
73254
2547
Chcę opowiedzieć wam, jak blisko jesteśmy
01:27
to finding out the answer
to this question.
to this question.
30
75825
2881
udzielenia na nie odpowiedzi.
01:30
It's the first time in human history
that this really is within reach for us.
that this really is within reach for us.
31
78730
4215
Pierwszy raz w historii jest to możliwe.
01:35
Now when I think about the possibilities
for life out there,
for life out there,
32
83294
2979
Myśląc o prawdopodobnym istnieniu życia
gdzieś w kosmosie,
gdzieś w kosmosie,
01:38
I think of the fact that our sun
is but one of many stars.
is but one of many stars.
33
86297
4087
wiem, że Słońce jest
jedną z wielu gwiazd.
jedną z wielu gwiazd.
01:42
This is a photograph of a real galaxy,
34
90825
1878
Oto zdjęcie prawdziwej galaktyki.
01:44
we think our Milky Way
looks like this galaxy.
looks like this galaxy.
35
92727
2446
Sądzimy, że Droga Mleczna
wygląda podobnie.
wygląda podobnie.
01:47
It's a collection of bound stars.
36
95197
1639
Jest to zbiór powiązanych gwiazd.
01:48
But our [sun] is one
of hundreds of billions of stars
of hundreds of billions of stars
37
96860
4387
Ale Słońce jest jedną
z setek miliardów gwiazd,
z setek miliardów gwiazd,
01:53
and our galaxy is one of upwards
of hundreds of billions of galaxies.
of hundreds of billions of galaxies.
38
101271
4324
a nasza galaktyka
jedną z setek miliardów galaktyk.
jedną z setek miliardów galaktyk.
01:58
Knowing that small planets
are very common,
are very common,
39
106707
2767
Wiedząc, że małe planety są powszechne,
02:01
you can just do the math.
40
109498
1274
możecie sami to policzyć.
02:03
And there are just so many stars
and so many planets out there,
and so many planets out there,
41
111424
4001
Jest tak wiele gwiazd
i tak wiele planet,
i tak wiele planet,
02:07
that surely, there must be life
somewhere out there.
somewhere out there.
42
115449
2690
że z pewnością gdzieś tam musi być życie.
02:11
Well, the biologists get furious
with me for saying that,
with me for saying that,
43
119060
3420
Biolodzy wściekają się
na mnie za te słowa,
na mnie za te słowa,
02:14
because we have absolutely no evidence
for life beyond Earth yet.
for life beyond Earth yet.
44
122504
3444
ponieważ nie nie mamy żadnych
dowodów na istnienie życia poza Ziemią.
dowodów na istnienie życia poza Ziemią.
02:18
Well, if we were able to look
at our galaxy from the outside
at our galaxy from the outside
45
126977
4793
Jeżeli bylibyśmy w stanie popatrzeć
na naszą galaktykę z zewnątrz,
na naszą galaktykę z zewnątrz,
02:23
and zoom in to where our sun is,
46
131794
2208
i przybliżyć obszar Słońca,
02:26
we see a real map of the stars.
47
134026
1560
ujrzymy prawdziwą mapę gwiazd.
02:28
And the highlighted stars
are those with known exoplanets.
are those with known exoplanets.
48
136046
3023
Zaznaczone gwiazdy, to te
ze znanymi nam egzoplanetami.
ze znanymi nam egzoplanetami.
02:31
This is really just
the tip of the iceberg.
the tip of the iceberg.
49
139745
2189
To dopiero wierzchołek góry lodowej.
02:34
Here, this animation is zooming in
onto our solar system.
onto our solar system.
50
142642
3642
Ta animacja przybliża
Układ Słoneczny.
Układ Słoneczny.
02:38
And you'll see here the planets
51
146872
1485
Zobaczycie tutaj planety,
02:40
as well as some spacecraft
that are also orbiting our sun.
that are also orbiting our sun.
52
148381
2833
jak również statki kosmiczne,
orbitujące wokół Słońca.
orbitujące wokół Słońca.
02:44
Now if we can imagine going
to the West Coast of North America,
to the West Coast of North America,
53
152968
3364
Wyobraźmy sobie podróż
na Zachodnie Wybrzeże Ameryki Północnej.
na Zachodnie Wybrzeże Ameryki Północnej.
02:48
and looking out at the night sky,
54
156356
2126
Spoglądając w niebo,
02:50
here's what we'd see on a spring night.
55
158506
2278
oto, co zobaczylibyśmy w wiosenną noc.
02:52
And you can see
the constellations overlaid
the constellations overlaid
56
160808
2010
Możemy dostrzec
tak rozłożone konstelacje,
tak rozłożone konstelacje,
02:54
and again, so many stars with planets.
57
162842
2269
oraz tak wiele gwiazd z planetami.
02:57
There's a special patch of the sky
where we have thousands of planets.
where we have thousands of planets.
58
165135
4194
Oto pewien fragment nieba
z tysiącami gwiazd.
z tysiącami gwiazd.
03:01
This is where the Kepler Space Telescope
focused for many years.
focused for many years.
59
169353
3690
Tu Teleskop Keplera
koncentrował się przez wiele lat.
koncentrował się przez wiele lat.
03:05
Let's zoom in and look
at one of the favorite exoplanets.
at one of the favorite exoplanets.
60
173576
4674
Przybliżmy i zobaczmy jedną
z ulubionych egzoplanet.
z ulubionych egzoplanet.
03:10
This star is called Kepler-186f.
61
178863
3261
Gwiazda nosi nazwę Kepler-186f.
03:14
It's a system of about five planets.
62
182529
2198
Jest to system około 5 planet.
03:16
And by the way, most of these exoplanets,
we don't know too much about.
we don't know too much about.
63
184751
3825
Warto wspomnieć, że o większości
egzoplanet nie wiemy za wiele.
egzoplanet nie wiemy za wiele.
03:20
We know their size, and their orbit
and things like that.
and things like that.
64
188600
2983
Znamy ich rozmiar, orbitę
oraz podobne informacje.
oraz podobne informacje.
03:23
But there's a very special planet
here called Kepler-186f.
here called Kepler-186f.
65
191607
3962
Ale oto bardzo wyjątkowa planeta,
znana jako Kepler-186f.
znana jako Kepler-186f.
03:27
This planet is in a zone
that is not too far from the star,
that is not too far from the star,
66
195593
4104
Znajduje się w strefie,
będącej niedaleko gwiazdy,
będącej niedaleko gwiazdy,
03:31
so that the temperature
may be just right for life.
may be just right for life.
67
199721
3259
więc temperatura
może być tam idealna dla życia.
może być tam idealna dla życia.
03:35
Here, the artist's conception
is just zooming in
is just zooming in
68
203004
3031
Oto koncepcja artystyczna,
która przybliża obraz tej planety
która przybliża obraz tej planety
03:38
and showing you what that planet
might be like.
might be like.
69
206059
2270
i pokazuje jak może ona wyglądać.
03:43
So, many people have this
romantic notion of astronomers
romantic notion of astronomers
70
211074
5602
Wiele ludzi ma
romantyczne wizje astronomów,
romantyczne wizje astronomów,
03:48
going to the telescope
on a lonely mountaintop
on a lonely mountaintop
71
216700
3556
idących do teleskopu na samotną górę
03:52
and looking at the spectacular night sky
through a big telescope.
through a big telescope.
72
220280
3549
i patrzących na spektakularne niebo
poprzez ogromny teleskop.
poprzez ogromny teleskop.
03:55
But actually, we just work
on our computers like everyone else,
on our computers like everyone else,
73
223853
3372
Ale tak naprawdę,
pracujemy na komputerach, tak jak inni.
pracujemy na komputerach, tak jak inni.
03:59
and we get our data by email
or downloading from a database.
or downloading from a database.
74
227249
3825
Dostajemy nasze informacje w e-mailach,
albo ściągając je z baz danych.
albo ściągając je z baz danych.
04:03
So instead of coming here to tell you
75
231098
2523
Więc zamiast opowiadać wam tutaj
04:05
about the somewhat tedious nature
of the data and data analysis
of the data and data analysis
76
233645
3131
o żmudnej naturze danych, ich analizie,
04:08
and the complex computer models we make,
77
236800
2066
złożonych modelach komputerowych,
04:10
I have a different way
to try to explain to you
to try to explain to you
78
238890
2198
opowiem wam w inny sposób
04:13
some of the things
that we're thinking about exoplanets.
that we're thinking about exoplanets.
79
241112
2645
o aspektach, które rozważamy
przy egzoplanetach.
przy egzoplanetach.
04:15
Here's a travel poster:
80
243781
1166
Oto plakat wycieczki:
04:16
"Kepler-186f:
81
244971
2320
"Kepler-186f:
04:19
Where the grass is always redder
on the other side."
on the other side."
82
247315
2714
Tam, gdzie trawa jest czerwieńsza
po drugiej stronie."
po drugiej stronie."
04:22
That's because Kepler-186f
orbits a red star,
orbits a red star,
83
250053
3730
Jest tak, ponieważ Kepler-186f
okrąża czerwoną gwiazdę,
okrąża czerwoną gwiazdę,
04:25
and we're just speculating
that perhaps the plants there,
that perhaps the plants there,
84
253807
2692
sądzimy, że mogą tam być rośliny.
04:28
if there is vegetation
that does photosynthesis,
that does photosynthesis,
85
256523
2618
Jeżeli jest tam wegetacja i fotosynteza,
04:31
it has different pigments and looks red.
86
259165
1943
to ma inny pigment i jest czerwona.
04:34
"Enjoy the gravity on HD 40307g,
87
262137
4358
"Ciesz się grawitacją
na Super Ziemi HD 40307g."
04:38
a Super-Earth."
88
266519
1459
04:40
This planet is more massive than Earth
89
268002
2157
To planeta masywniejsza od Ziemi,
z większą grawitacją powierzchniową.
z większą grawitacją powierzchniową.
04:42
and has a higher surface gravity.
90
270183
1722
04:44
"Relax on Kepler-16b,
91
272333
2897
"Zrelaksuj się na Kepler-16b,
04:47
where your shadow always has company."
92
275254
1896
gdzie Twój cień zawsze ma towarzystwo."
04:49
(Laughter)
93
277174
1960
(Śmiech)
04:51
We know of a dozen planets
that orbit two stars,
that orbit two stars,
94
279158
4182
Wiemy o tuzinie planet
orbitujących wokół dwóch gwiazd,
orbitujących wokół dwóch gwiazd,
04:55
and there's likely many more out there.
95
283364
2119
prawdopodobnie jest ich znacznie więcej.
04:57
If we could visit one of those planets,
96
285507
1961
Gdybyśmy mogli odwiedzić
jedną z nich,
jedną z nich,
04:59
you literally would see two sunsets
97
287492
1887
zobaczylibyśmy
dwa zachody słońca
dwa zachody słońca
05:01
and have two shadows.
98
289403
1255
i dwa cienie.
05:03
So actually, science fiction
got some things right.
got some things right.
99
291484
2417
Science fiction zawiera w sobie
ziarenko prawdy.
ziarenko prawdy.
05:05
Tatooine from Star Wars.
100
293925
1209
Tatooine z Gwiezdnych Wojen.
05:08
And I have a couple of other
favorite exoplanets
favorite exoplanets
101
296047
2295
Mam kilka innych ulubionych egzoplanet,
05:10
to tell you about.
102
298366
1197
o których opowiem.
05:11
This one is Kepler-10b,
103
299587
1532
Oto Kepler-10b,
05:13
it's a hot, hot planet.
104
301143
1983
to bardzo, bardzo gorąca planeta.
05:15
It orbits over 50 times closer to its star
105
303642
2935
Okrąża swoją gwiazdę
około 50 razy bliżej
około 50 razy bliżej
05:18
than our Earth does to our sun.
106
306601
2167
niż Ziemia Słońce.
05:20
And actually, it's so hot,
107
308792
1580
Jest tak gorąca,
05:22
we can't visit any
of these planets, but if we could,
of these planets, but if we could,
108
310396
2633
że nie możemy ich odwiedzić,
nawet gdybyśmy mogli,
nawet gdybyśmy mogli,
05:25
we would melt long before we got there.
109
313053
1974
stopilibyśmy się
przed dotarciem tam.
przed dotarciem tam.
05:27
We think the surface
is hot enough to melt rock
is hot enough to melt rock
110
315051
2329
Powierzchnia jest tak gorąca,
że stopiłaby skały
że stopiłaby skały
05:29
and has liquid lava lakes.
111
317404
1426
i ma płynne jeziora lawy
05:31
Gliese 1214b.
112
319457
1584
Gliese 1214b.
05:33
This planet, we know the mass and the size
113
321065
2099
To planeta, której znamy wagę i rozmiar,
05:35
and it has a fairly low density.
114
323188
1588
a która ma dość niską gęstość.
05:36
It's somewhat warm.
115
324800
1198
Jest dość ciepła.
05:38
We actually don't know
really anything about this planet,
really anything about this planet,
116
326053
2684
Tak naprawdę, nic o niej nie wiemy,
05:40
but one possibility
is that it's a water world,
is that it's a water world,
117
328761
2505
ale możliwe, że jest to wodny świat,
05:43
like a scaled-up version
of one of Jupiter's icy moons
of one of Jupiter's icy moons
118
331290
3507
jakby przeskalowana wersja
jednego z lodowych księżyców Jowisza,
jednego z lodowych księżyców Jowisza,
05:46
that might be 50 percent water by mass.
119
334821
2483
który może składać się w 50% z wody.
05:49
And in this case, it would have
a thick steam atmosphere
a thick steam atmosphere
120
337328
2961
W tym przypadku miałaby
ona gęstą, parową atmosferę,
ona gęstą, parową atmosferę,
05:52
overlaying an ocean,
121
340313
1856
otaczającą ocean,
05:54
not of liquid water,
122
342193
1510
nie z płynnej wody,
05:55
but of an exotic form
of water, a superfluid --
of water, a superfluid --
123
343727
3005
lecz z egzotycznej formy wody,
super-fluidu,
super-fluidu,
05:58
not quite a gas, not quite a liquid.
124
346756
1990
nie całkiem gazu ani nie całkiem płynu.
06:00
And under that wouldn't be rock,
125
348770
1600
Pod spodem nie byłoby skał,
06:02
but a form of high-pressure ice,
126
350394
1596
ale forma skompresowanego lodu,
06:04
like ice IX.
127
352014
1276
jak lód IX.
06:06
So out of all these planets out there,
128
354593
2175
Spośród wszystkich tych planet,
06:08
and the variety
is just simply astonishing,
is just simply astonishing,
129
356792
3214
których różnorodność jest zadziwiająca,
06:12
we mostly want to find the planets
that are Goldilocks planets, we call them.
that are Goldilocks planets, we call them.
130
360030
5130
chcemy znaleźć planety Goldilocks,
tak je nazywamy.
tak je nazywamy.
06:17
Not too big, not too small,
131
365184
1917
Nie za duże, nie za małe,
06:19
not too hot, not too cold --
132
367125
1847
nie za ciepłe, nie za zimne,
06:20
but just right for life.
133
368996
1349
ale idealne do życia.
06:22
But to do that,
we'd have to be able to look
we'd have to be able to look
134
370658
2118
By to zrobić, musielibyśmy
zaobserwować atmosferę planety,
zaobserwować atmosferę planety,
06:24
at the planet's atmosphere,
135
372800
1334
06:26
because the atmosphere
acts like a blanket trapping heat --
acts like a blanket trapping heat --
136
374158
2796
ponieważ działa
jak koc zatrzymujący ciepło,
jak koc zatrzymujący ciepło,
06:28
the greenhouse effect.
137
376978
1336
to tzw. efekt cieplarniany.
06:30
We have to be able to assess
the greenhouse gases
the greenhouse gases
138
378338
2820
Musimy wiedzieć jak
ocenić gazy cieplarniane
ocenić gazy cieplarniane
06:33
on other planets.
139
381182
1150
na innych planetach.
06:35
Well, science fiction
got some things wrong.
got some things wrong.
140
383169
2119
Science fiction
popełnia też kilka błędów.
popełnia też kilka błędów.
06:37
The Star Trek Enterprise
141
385796
1390
Star Trek Enterprise
06:39
had to travel vast distances
at incredible speeds
at incredible speeds
142
387210
3627
musiał pokonywać ogromne dystanse
w niesamowitych prędkościach,
w niesamowitych prędkościach,
06:42
to orbit other planets
143
390861
1729
by okrążać inne planety,
06:44
so that First Officer Spock
could analyze the atmosphere
could analyze the atmosphere
144
392614
3976
i Pierwszy Oficer Spock
mógł przeanalizować atmosferę,
mógł przeanalizować atmosferę,
06:48
to see if the planet was habitable
145
396614
1961
czy planeta nadaje się do zamieszkania
06:50
or if there were lifeforms there.
146
398599
1673
i czy są tam inne formy życia.
06:52
Well, we don't need
to travel at warp speeds
to travel at warp speeds
147
400745
2490
Nie musimy podróżować
z prędkością warp,
z prędkością warp,
06:55
to see other planet atmospheres,
148
403259
2129
żeby dostrzec atmosfery innych planet.
06:57
although I don't want to dissuade
any budding engineers
any budding engineers
149
405412
2784
Choć nie chcę zniechęcać
młodych inżynierów,
młodych inżynierów,
07:00
from figuring out how to do that.
150
408220
1923
od wymyślenia, jak tego dokonać.
07:02
We actually can and do study
planet atmospheres
planet atmospheres
151
410167
2292
Możemy badać atmosfery planet nawet stąd,
07:04
from here, from Earth orbit.
152
412483
1613
z orbity Ziemi.
07:06
This is a picture, a photograph
of the Hubble Space Telescope
of the Hubble Space Telescope
153
414120
3177
Oto zdjęcie Teleskopu Hubble'a,
07:09
taken by the shuttle Atlantis
as it was departing
as it was departing
154
417321
2750
wykonane przez wahadłowiec
Atlantis, kiedy powracał
Atlantis, kiedy powracał
07:12
after the last
human space flight to Hubble.
human space flight to Hubble.
155
420095
2239
po ostatnim ludzkim locie do Hubble'a.
07:14
They installed a new camera, actually,
156
422358
1886
Zainstalowani oni nową kamerę,
07:16
that we use for exoplanet atmospheres.
157
424268
2145
do obserwacji atmosfery egzoplanet.
07:18
And so far, we've been able to study
dozens of exoplanet atmospheres,
dozens of exoplanet atmospheres,
158
426437
4905
Przestudiowaliśmy już
kilkanaście atmosfer egzoplanet,
kilkanaście atmosfer egzoplanet,
07:23
about six of them in great detail.
159
431366
2124
około sześć z nich z dużą dokładnością.
07:25
But those are not
small planets like Earth.
small planets like Earth.
160
433514
2172
Nie są to małe planety jak Ziemia.
07:27
They're big, hot planets
that are easy to see.
that are easy to see.
161
435710
2394
To duże, ciepłe planety,
łatwe do obserwacji.
łatwe do obserwacji.
07:30
We're not ready,
162
438128
1238
Nie jesteśmy gotowi,
07:31
we don't have the right technology yet
to study small exoplanets.
to study small exoplanets.
163
439390
4375
nie posiadamy niezbędnej technologii
do obserwacji małych egzoplanet.
do obserwacji małych egzoplanet.
07:36
But nevertheless,
164
444106
1158
Pomimo to,
07:37
I wanted to try to explain to you
how we study exoplanet atmospheres.
how we study exoplanet atmospheres.
165
445288
3897
chciałabym wytłumaczyć,
jak analizujemy atmosfery egzoplanet.
jak analizujemy atmosfery egzoplanet.
07:41
I want you to imagine,
for a moment, a rainbow.
for a moment, a rainbow.
166
449652
2222
Wyobraźcie sobie tęczę.
07:44
And if we could look
at this rainbow closely,
at this rainbow closely,
167
452532
2746
Spoglądając na nią z bliska,
07:47
we would see that some
dark lines are missing.
dark lines are missing.
168
455302
2667
zauważycie, że brakuje
niektórych ciemnych linii.
niektórych ciemnych linii.
07:51
And here's our sun,
169
459127
1421
Oto Słońce,
07:52
the white light of our sun split up,
170
460572
1767
jego białe światło
ulega dyfrakcji
ulega dyfrakcji
07:54
not by raindrops, but by a spectrograph.
171
462363
2286
nie poprzez krople deszczu,
a spektrograf.
a spektrograf.
07:56
And you can see
all these dark, vertical lines.
all these dark, vertical lines.
172
464673
2451
Widzicie te ciemne poziome linie.
07:59
Some are very narrow, some are wide,
173
467148
1834
Niektóre są cienkie, inne szerokie,
08:00
some are shaded at the edges.
174
468982
1425
inne zamazane na krawędzi.
08:02
And this is actually how astronomers
have studied objects in the heavens,
have studied objects in the heavens,
175
470431
3604
W ten właśnie sposób,
astronomowie analizowali wszechświat,
astronomowie analizowali wszechświat,
08:06
literally, for over a century.
176
474059
1495
przez ponad stulecie.
08:07
So here, each different atom and molecule
177
475578
2426
Tutaj każdy atom i cząsteczka
08:10
has a special set of lines,
178
478028
1525
ma swój specjalny zestaw linii,
08:11
a fingerprint, if you will.
179
479577
1556
odcisk palca, jak wolicie.
08:13
And that's how we study
exoplanet atmospheres.
exoplanet atmospheres.
180
481157
2737
A oto jak studiujemy atmosfery egzoplanet.
08:15
And I'll just never forget
when I started working
when I started working
181
483918
2360
Nigdy nie zapomnę początku mojej pracy
08:18
on exoplanet atmospheres 20 years ago,
182
486302
1856
nad atmosferami egzoplanet 20 lat temu,
08:20
how many people told me,
183
488182
1185
jak wiele osób mówiło:
08:21
"This will never happen.
184
489391
1209
"To nigdy nie nastąpi.
08:22
We'll never be able to study them.
Why are you bothering?"
Why are you bothering?"
185
490624
2790
Nigdy ich nie zbadamy.
Dlaczego się kłopoczesz?"
Dlaczego się kłopoczesz?"
08:25
And that's why I'm pleased to tell you
about all the atmospheres studied now,
about all the atmospheres studied now,
186
493438
3674
Dlatego milo mi opowiadać wam
o atmosferach aktualnie badanych.
o atmosferach aktualnie badanych.
08:29
and this is really a field of its own.
187
497136
1849
Jest to już osobna dziedzina.
08:31
So when it comes to
other planets, other Earths,
other planets, other Earths,
188
499009
2522
Jeśli chodzi o inne planety,
inne ziemie,
inne ziemie,
08:33
in the future when we can observe them,
189
501555
2077
gdy będziemy je obserwować
w przyszłości,
w przyszłości,
08:35
what kind of gases
would we be looking for?
would we be looking for?
190
503656
2059
jakich gazów będziemy szukać?
08:38
Well, you know, our own Earth
has oxygen in the atmosphere
has oxygen in the atmosphere
191
506144
3175
Ziemia ma tlen w atmosferze,
08:41
to 20 percent by volume.
192
509343
1459
około 20% objętości.
08:43
That's a lot of oxygen.
193
511445
1269
To ogromna ilość tlenu.
08:45
But without plants
and photosynthetic life,
and photosynthetic life,
194
513457
2745
Ale bez roślin i fotosyntezy,
08:48
there would be no oxygen,
195
516226
1410
nie byłoby żadnego życia,
08:49
virtually no oxygen in our atmosphere.
196
517660
1841
dosłownie zero tlenu
w atmosferze.
w atmosferze.
08:52
So oxygen is here because of life.
197
520116
1923
Wiec tlen jest tutaj z powodu życia.
08:54
And our goal then is to look for gases
in other planet atmospheres,
in other planet atmospheres,
198
522063
4107
Naszym celem jest
szukać gazów na innych planetach,
szukać gazów na innych planetach,
08:58
gases that don't belong,
199
526194
2037
gazów które są tam nienaturalne,
09:00
that we might be able
to attribute to life.
to attribute to life.
200
528255
2383
które możemy przypisać jako ślady życia.
09:02
But which molecules should we search for?
201
530662
2081
Ale jakich molekuł powinniśmy szukać?
09:04
I actually told you
how diverse exoplanets are.
how diverse exoplanets are.
202
532767
2663
Mówiłam wam,
jak różnorodne są egzoplanety.
jak różnorodne są egzoplanety.
09:07
We expect that to continue in the future
203
535454
1997
Chcemy to kontynuować w przyszłości,
09:09
when we find other Earths.
204
537475
1301
gdy znajdziemy inne ziemie.
09:10
And that's one of the main things
I'm working on now,
I'm working on now,
205
538800
2572
To jedna z głównych rzeczy,
nad którymi pracuję.
nad którymi pracuję.
09:13
I have a theory about this.
206
541396
1293
Mam na ten temat teorię.
09:14
It reminds me that nearly every day,
207
542713
2288
Przypomina mi się,
że praktycznie każdego dnia
że praktycznie każdego dnia
09:17
I receive an email or emails
208
545025
2652
otrzymuję e-mail lub kilka
09:19
from someone with a crazy theory
about physics of gravity
about physics of gravity
209
547701
3627
od kogoś ze zwariowaną teorią
na temat fizyki grawitacji
na temat fizyki grawitacji
09:23
or cosmology or some such.
210
551352
1832
albo kosmologii, albo coś w tym stylu.
09:25
So, please don't email me
one of your crazy theories.
one of your crazy theories.
211
553208
3333
Proszę, nie wysyłajcie mi
swoich szalonych teorii.
swoich szalonych teorii.
09:28
(Laughter)
212
556565
1214
(Śmiech)
09:29
Well, I had my own crazy theory.
213
557803
2178
Cóż, miałam swoją własną szaloną teorię,
09:32
But, who does the MIT professor go to?
214
560005
1984
ale do kogo może iść profesor MIT?
09:34
Well, I emailed a Nobel Laureate
in Physiology or Medicine
in Physiology or Medicine
215
562703
4211
Napisałam więc do laureata Nagrody Nobla
w fizjologii lub medycynie,
w fizjologii lub medycynie,
09:38
and he said, "Sure, come and talk to me."
216
566938
1973
powiedział: "Pewnie, przyjdź,
pogadamy".
pogadamy".
09:40
So I brought my two biochemistry friends
217
568935
1999
Wzięłam dwóch kolegów biochemików,
09:42
and we went to talk to him
about our crazy theory.
about our crazy theory.
218
570958
2352
opowiedzieliśmy mu
o naszej szalonej teorii.
o naszej szalonej teorii.
09:45
And that theory was that life
produces all small molecules,
produces all small molecules,
219
573334
3441
Według niej, życie produkuje
wszystkie małe cząsteczki,
wszystkie małe cząsteczki,
09:48
so many molecules.
220
576799
1674
wiele cząsteczek.
09:50
Like, everything I could think of,
but not being a chemist.
but not being a chemist.
221
578497
2895
Wszystko o czym mogłam pomyśleć,
nie będąc chemikiem.
nie będąc chemikiem.
09:53
Think about it:
222
581416
1183
Pomyślcie o tym:
09:54
carbon dioxide, carbon monoxide,
223
582623
2030
dwutlenek węgla, tlenek węgla,
09:56
molecular hydrogen, molecular nitrogen,
224
584677
1859
molekularny wodór, molekularny azot,
09:58
methane, methyl chloride --
225
586560
1366
metan, chlorometan,
09:59
so many gases.
226
587950
1161
tak wiele gazów.
10:01
They also exist for other reasons,
227
589135
1935
Istnieją one też z innych powodów,
10:03
but just life even produces ozone.
228
591094
1852
ale nawet życie produkuje ozon.
10:04
So we go to talk to him about this,
229
592970
1758
Opowiedzieliśmy mu o tym,
10:06
and immediately, he shot down the theory.
230
594752
2142
a on natychmiast zniszczył
całą naszą teorię.
całą naszą teorię.
10:09
He found an example that didn't exist.
231
597226
2267
Znalazł przykład, który nie istnieje.
10:11
So, we went back to the drawing board
232
599948
1781
Zaczęliśmy od początku.
10:13
and we think we have found something
very interesting in another field.
very interesting in another field.
233
601753
3428
myślimy, że znaleźliśmy coś
ciekawego w innej dziedzinie.
ciekawego w innej dziedzinie.
10:17
But back to exoplanets,
234
605205
1420
Ale wracając do egzoplanet,
10:18
the point is that life produces
so many different types of gases,
so many different types of gases,
235
606649
3279
chodzi o to, że życie wytwarza
wiele rożnych gazów,
wiele rożnych gazów,
10:21
literally thousands of gases.
236
609952
2212
dosłownie tysiące.
10:24
And so what we're doing now
is just trying to figure out
is just trying to figure out
237
612188
2667
Staramy się teraz rozgryźć,
10:26
on which types of exoplanets,
238
614879
1589
na jakich rodzajach egzoplanet,
10:28
which gases could be attributed to life.
239
616492
3220
jakie gazy można przypisać do życia.
10:34
And so when it comes time
when we find gases
when we find gases
240
622182
2048
Kiedy znajdujemy gazy
10:36
in exoplanet atmospheres
241
624254
1351
w atmosferach egzoplanet
10:37
that we won't know
if they're being produced
if they're being produced
242
625629
2096
i nie wiemy, czy są produkowane
10:39
by intelligent aliens or by trees,
243
627749
3030
przez inteligentnych obcych, drzewa,
10:42
or a swamp,
244
630803
1210
bagno,
10:44
or even just by simple,
single-celled microbial life.
single-celled microbial life.
245
632037
2861
czy może przez jednokomórkowe żyjątka.
10:47
So working on the models
246
635541
1550
Pracowanie nad modelami,
10:49
and thinking about biochemistry,
247
637115
1651
i myślenie nad biochemią
10:50
it's all well and good.
248
638790
1197
nie jest łatwe.
10:52
But a really big challenge
ahead of us is: how?
ahead of us is: how?
249
640011
2885
Naprawdę duże wyzwanie
stoi przed nami i brzmi:
stoi przed nami i brzmi:
10:54
How are we going to find these planets?
250
642920
2162
Jak mamy znaleźć te planety?
10:57
There are actually many ways
to find planets,
to find planets,
251
645106
2204
Jest wiele sposobów znajdowania planet,
10:59
several different ways.
252
647310
1519
kilka różnych metod.
11:00
But the one that I'm most focused on
is how can we open a gateway
is how can we open a gateway
253
648853
3859
Najbardziej skupiam się nad tym,
jak stworzyć nową drogę,
jak stworzyć nową drogę,
11:04
so that in the future,
254
652736
1237
abyśmy w przyszłości,
11:05
we can find hundreds of Earths.
255
653997
1849
mogli znaleźć setki ziem.
11:07
We have a real shot
at finding signs of life.
at finding signs of life.
256
655870
2333
Mamy duże szanse
znalezienia śladów życia.
znalezienia śladów życia.
11:10
And actually, I just finished
leading a two-year project
leading a two-year project
257
658227
3126
Właśnie skończyłam pracę
nad dwuletnim projektem,
nad dwuletnim projektem,
11:13
in this very special phase
258
661377
2088
w bardzo ważnej fazie,
11:15
of a concept we call the starshade.
259
663489
2654
którą nazywamy starshade - cień gwiazdy.
11:18
And the starshade
is a very specially shaped screen
is a very specially shaped screen
260
666167
2953
Starshade to specjalnie
ukształtowany ekran,
ukształtowany ekran,
11:21
and the goal is to fly that starshade
261
669144
1867
naszym celem jest ustawienie go,
11:23
so it blocks out the light of a star
262
671035
3094
by blokował światło gwiazdy,
11:26
so that the telescope
can see the planets directly.
can see the planets directly.
263
674153
2939
aby teleskop widział planety bezpośrednio.
11:29
Here, you can see myself
and two team members
and two team members
264
677116
2393
Tu widać mnie i dwóch innych
członków załogi
członków załogi
11:31
holding up one small part
of the starshade.
of the starshade.
265
679533
2189
trzymających jedną małą część starshade.
11:33
It's shaped like a giant flower,
266
681746
1580
Ma kształt ogromnego kwiatu,
11:35
and this is one of the prototype petals.
267
683350
2483
a to jeden z prototypowych płatków.
11:38
The concept is that a starshade
and telescope could launch together,
and telescope could launch together,
268
686907
4461
Według założeń, starshade i teleskop
mają wystartować razem
mają wystartować razem
11:43
with the petals unfurling
from the stowed position.
from the stowed position.
269
691392
2594
z płatkami w pozycji złożonej.
11:46
The central truss would expand,
270
694896
2056
Centralna część zacznie się rozwijać
11:48
with the petals snapping into place.
271
696976
3092
z płatkami zajmującymi swoje pozycje.
11:52
Now, this has to be made very precisely,
272
700092
2230
Musi być to wykonane bardzo precyzyjnie,
11:54
literally, the petals to microns
273
702346
1588
dosłownie, płatki co do mikronów
11:55
and they have to deploy to millimeters.
274
703958
2715
muszą rozwinąć się
z milimetrową dokładnością.
z milimetrową dokładnością.
11:58
And this whole structure would have to fly
275
706697
2055
Cała ta struktura miałaby przemierzyć
12:00
tens of thousands of kilometers
away from the telescope.
away from the telescope.
276
708776
3359
dziesiątki tysięcy kilometrów
od teleskopu.
od teleskopu.
12:04
It's about tens of meters in diameter.
277
712159
2142
Ma ona dziesiątki metrów średnicy.
12:06
And the goal is to block out
the starlight to incredible precision
the starlight to incredible precision
278
714785
4953
Celem jest zablokowanie promieniowania
gwiazdy z niesamowitą precyzją,
gwiazdy z niesamowitą precyzją,
12:11
so that we'd be able to see
the planets directly.
the planets directly.
279
719762
2738
żebyśmy mogli oglądać planety
bez przeszkód.
bez przeszkód.
12:15
And it has to be a very special shape,
280
723333
2229
Dlatego musi być
w specjalnym kształcie,
w specjalnym kształcie,
12:17
because of the physics of defraction.
281
725586
1889
z powodu fizyki dyfrakcji.
12:19
Now this is a real project
that we worked on,
that we worked on,
282
727499
2219
To prawdziwy projekt,
nad którym pracowaliśmy,
nad którym pracowaliśmy,
12:21
literally, you would not believe how hard.
283
729742
2468
nie uwierzylibyście jak ciężko.
12:24
Just so you believe
it's not just in movie format,
it's not just in movie format,
284
732234
2662
Oto on nie tylko na filmie,
12:26
here's a real photograph
285
734920
1636
a na prawdziwej fotografii
12:28
of a second-generation
starshade deployment test bed in the lab.
starshade deployment test bed in the lab.
286
736580
4991
starshade drugiej generacji
rozwijany na testach w laboratorium.
rozwijany na testach w laboratorium.
12:33
And in this case,
I just wanted you to know
I just wanted you to know
287
741595
2079
Chciałabym, żebyście wiedzieli,
12:35
that that central truss
has heritage left over
has heritage left over
288
743698
2490
że centralna konstrukcja
jest pozostałością
jest pozostałością
12:38
from large radio deployables in space.
289
746212
1914
po wielkich kosmicznych
komponentach radiowych.
komponentach radiowych.
12:41
So after all of that hard work
290
749372
1656
Po tej ciężkiej pracy,
12:43
where we try to think of all the crazy
gases that might be out there,
gases that might be out there,
291
751052
3793
gdzie badamy wszystkie te gazy,
które mogą tam być,
które mogą tam być,
12:46
and we build the very
complicated space telescopes
complicated space telescopes
292
754869
2928
i budujemy bardzo skomplikowane
teleskopy kosmiczne
teleskopy kosmiczne
12:49
that might be out there,
293
757821
1227
które mogą tam być,
12:51
what are we going to find?
294
759072
1296
co właściwie znajdziemy?
12:52
Well, in the best case,
295
760725
1758
Cóż, w najlepszym przypadku,
12:54
we will find an image
of another exo-Earth.
of another exo-Earth.
296
762507
2797
znajdziemy obraz kolejnej egzoziemi.
12:58
Here is Earth as a pale blue dot.
297
766328
2259
Oto Ziemia jako jasnoniebieska kropka.
13:00
And this is actually
a real photograph of Earth
a real photograph of Earth
298
768611
2559
Jest to prawdziwe zdjęcie Ziemi
13:03
taken by the Voyager 1 spacecraft,
299
771194
1870
wykonane przez statek Voyager 1,
13:05
four billion miles away.
300
773088
1618
cztery miliardy mil stąd.
13:07
And that red light is just scattered light
in the camera optics.
in the camera optics.
301
775159
3238
Czerwone światło to tylko
rozproszone światło na soczewkach kamery.
rozproszone światło na soczewkach kamery.
13:11
But what's so awesome to consider
302
779315
2396
Co jest wspaniałe do rozważenia,
13:13
is that if there are intelligent aliens
303
781735
3049
jeżeli istnieją inteligentni obcy,
13:16
orbiting on a planet
around a star near to us
around a star near to us
304
784808
3954
okrążający na planecie
jakąś gwiazdę niedaleko nas
jakąś gwiazdę niedaleko nas
13:20
and they build complicated
space telescopes
space telescopes
305
788786
2045
i budują oni teleskopy kosmiczne,
13:22
of the kind that we're trying to build,
306
790855
1927
podobne do tych, które my budujemy,
13:24
all they'll see is this pale blue dot,
307
792806
2500
wszystko, co zobaczą,
to ta blada maleńka kropka,
to ta blada maleńka kropka,
13:27
a pinprick of light.
308
795330
1285
punkcik światła.
13:29
And so sometimes, when I pause to think
309
797456
3066
Czasami, kiedy pomyślę
13:32
about my professional struggle
and huge ambition,
and huge ambition,
310
800546
4253
o mojej naukowej walce
i ogromnej ambicji,
i ogromnej ambicji,
13:36
it's hard to think about that
311
804823
1993
jest ciężko o tym myśleć,
13:38
in contrast to the vastness
of the universe.
of the universe.
312
806840
2419
w porównaniu do bezmiaru wszechświata.
13:42
But nonetheless, I am devoting
the rest of my life
the rest of my life
313
810120
4126
Mimo to, dedykuję resztę życia
13:46
to finding another Earth.
314
814270
1350
odnalezieniu innej ziemi.
13:48
And I can guarantee
315
816296
2215
Zapewniam was,
13:50
that in the next generation
of space telescopes,
of space telescopes,
316
818535
2383
że w następnej generacji teleskopów,
13:52
in the second generation,
317
820942
1540
drugiej generacji,
13:54
we will have the capability
to find and identity other Earths.
to find and identity other Earths.
318
822506
5406
będziemy w stanie odnaleźć
i zidentyfikować inne ziemie.
i zidentyfikować inne ziemie.
13:59
And the capability
to split up the starlight
to split up the starlight
319
827936
2674
Będziemy też mogli
rozszczepić światło gwiazdy
rozszczepić światło gwiazdy
14:02
so that we can look for gases
320
830634
1553
w poszukiwaniu gazów
14:04
and assess the greenhouse gases
in the atmosphere,
in the atmosphere,
321
832211
3486
i zbadać gazy cieplarniane w atmosferze,
14:07
estimate the surface temperature,
322
835721
1598
oszacować temperaturę powierzchni
14:09
and look for signs of life.
323
837343
1758
i szukać śladów życia.
14:11
But there's more.
324
839736
1421
Co więcej,
14:13
In this case of searching
for other planets like Earth,
for other planets like Earth,
325
841181
3364
w poszukiwaniu innych planet
takich jak Ziemia,
takich jak Ziemia,
14:16
we are making a new kind of map
326
844569
2595
tworzymy nowy rodzaj mapy
14:19
of the nearby stars
and of the planets orbiting them,
and of the planets orbiting them,
327
847188
3260
pobliskich gwiazd i planet,
które je okrążają,
które je okrążają,
14:22
including [planets] that actually might be
inhabitable by humans.
inhabitable by humans.
328
850472
3771
łącznie z tymi,
które mogą być zamieszkane przez ludzi.
które mogą być zamieszkane przez ludzi.
14:26
And so I envision that our descendants,
329
854915
2381
Zakładając, że nasi potomkowie
14:29
hundreds of years from now,
330
857320
1805
za kilka stuleci
14:31
will embark on an interstellar
journey to other worlds.
journey to other worlds.
331
859149
3027
wyruszą w międzygalaktyczną podróż
do innych światów
do innych światów
14:35
And they will look back at all of us
332
863059
2912
to będą patrzeć wstecz na nas
14:37
as the generation who first found
the Earth-like worlds.
the Earth-like worlds.
333
865995
3008
na generację, która odnalazła
planety podobne do Ziemi.
planety podobne do Ziemi.
14:41
Thank you.
334
869822
1151
Dziękuję.
14:42
(Applause)
335
870997
6511
(Brawo)
14:49
June Cohen: And I give you,
for a question,
for a question,
336
877532
2100
June Cohen: Teraz odpowiedzi na pytania.
14:51
Rosetta Mission Manager Fred Jansen.
337
879656
1728
Manager Misji Rosetta, Fred Jansen.
14:53
Fred Jansen: You mentioned halfway through
338
881817
2031
W połowie wystąpienia wspomniałaś,
14:55
that the technology
to actually look at the spectrum
to actually look at the spectrum
339
883872
3787
że technologia pozwalająca analizować
spektrum egzoplanety
spektrum egzoplanety
14:59
of an exoplanet like Earth
is not there yet.
is not there yet.
340
887683
2629
takiej jak Ziemia,
jest jeszcze nieosiągalna.
jest jeszcze nieosiągalna.
15:02
When do you expect this will be there,
341
890336
1887
Kiedy przewidujesz jej utworzenie
15:04
and what's needed?
342
892247
1268
i czego ona wymaga?
15:05
Actually, what we expect is what we call
our next-generation Hubble telescope.
our next-generation Hubble telescope.
343
893539
4615
Czekamy na teleskop Hubble'a
następnej generacji.
następnej generacji.
15:10
And this is called the James Webb
Space Telescope,
Space Telescope,
344
898531
2341
To Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba,
15:12
and that will launch in 2018,
345
900896
1703
zostanie uruchomiony w 2018 roku.
15:14
and that's what we're going to do,
346
902623
1822
To właśnie zamierzamy zrobić,
15:16
we're going to look
at a special kind of planet
at a special kind of planet
347
904469
2264
poszukiwać specjalnego rodzaju planety,
15:18
called transient exoplanets,
348
906757
1456
zwanej wędrującą,
15:20
and that will be our first shot
at studying small planets
at studying small planets
349
908237
3101
będzie to pierwsza próba
badania małych planet
badania małych planet
15:23
for gases that might indicate
the planet is habitable.
the planet is habitable.
350
911362
3298
w poszukiwaniu gazów wskazujących,
że można tam zamieszkać.
że można tam zamieszkać.
15:27
JC: I'm going to ask you
one follow-up question, too, Sara,
one follow-up question, too, Sara,
351
915477
2809
JC: Zadam ci ogólne pytanie,
które mi się nasuwa Saro.
które mi się nasuwa Saro.
15:30
as the generalist.
352
918310
1206
Jestem pod wrażeniem
tego, co doświadczyłaś,
tego, co doświadczyłaś,
15:31
So I am really struck
by the notion in your career
by the notion in your career
353
919540
3093
15:34
of the opposition you faced,
354
922657
1399
ten opór, z którym się zmierzyłaś,
kiedy zaczęłaś badać egzoplanety.
kiedy zaczęłaś badać egzoplanety.
15:36
that when you began thinking
about exoplanets,
about exoplanets,
355
924080
2144
15:38
there was extreme skepticism
in the scientific community
in the scientific community
356
926248
2666
Ten ekstremalny sceptycyzm
środowiska naukowego,
środowiska naukowego,
wątpliwości, czy w ogóle istnieją.
Udowodniłaś im, że się mylą.
Udowodniłaś im, że się mylą.
15:40
that they existed,
357
928938
1151
15:42
and you proved them wrong.
358
930113
1269
15:43
What did it take to take that on?
359
931406
1713
Jak to zrobiłaś?
15:45
SS: Well, the thing is that as scientists,
360
933143
2070
SS: Cóż, jako naukowcy
15:47
we're supposed to be skeptical,
361
935237
1958
mamy być sceptyczni,
15:49
because our job to make sure
that what the other person is saying
that what the other person is saying
362
937219
3048
ponieważ naszym zadaniem jest
upewnić się, czy dane twierdzenie
upewnić się, czy dane twierdzenie
15:52
actually makes sense or not.
363
940291
1339
jest sensowne, czy też nie.
15:53
But being a scientist,
364
941654
2557
Ale bycie naukowcem,
15:56
I think you've seen it from this session,
365
944235
2420
myślę, że widzicie to po tej prelekcji,
15:58
it's like being an explorer.
366
946679
1682
to bycie odkrywcą.
16:00
You have this immense curiosity,
367
948385
1989
Ma się tę ogromną ciekawość,
16:02
this stubbornness,
368
950398
1299
ten upór,
16:03
this sort of resolute will
that you will go forward
that you will go forward
369
951721
2382
stanowczość, która powoduje,
że przesz do przodu,
że przesz do przodu,
16:06
no matter what other people say.
370
954127
2031
bez względu na to, co ludzie mówią.
16:08
JC: I love that. Thank you, Sara.
371
956182
1676
JC: To wspaniałe. Dziękuje Saro.
16:09
(Applause)
372
957882
2995
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Sara Seager - Exoplanet expertSara Seager’s research led to the first discovery of an atmosphere on a planet outside our solar system. Now she’s on the hunt for a twin Earth.
Why you should listen
Having helped pave the way for the current torrent of discoveries of planets outside of our solar system (or exoplanets), 2013 MacArthur Fellow Sara Seager is now preparing to fulfill her life dream of discovering a planet with nearly identical conditions to our own.
Seager’s present research and discovery mission projects include Earth-orbiting nanosatellite telescopes as well as the Starshade, a sunflower-shaped giant screen to block intrusive starlight, allowing a space telescope to zoom in on the small exoplanets that have thus far eluded our sight.
More profile about the speakerSeager’s present research and discovery mission projects include Earth-orbiting nanosatellite telescopes as well as the Starshade, a sunflower-shaped giant screen to block intrusive starlight, allowing a space telescope to zoom in on the small exoplanets that have thus far eluded our sight.
Sara Seager | Speaker | TED.com