TED2010
Bill Gates: Innovating to zero!
Bill Gates o energii: Innowacje w kierunku zera!
Filmed:
Readability: 3.8
5,598,307 views
Podczas TED2010 Bill Gates ujawnia swoją wizję energetycznej przyszłości opisując potrzebę wynalezienia cudów by zapobiec katastrofie planety. Wyjaśnia również czemu wspiera całkowicie odmienny projekt reaktora atomowego. Konieczny cel? Zerowa emisja dwutlenku węgla na globalną skalę do roku 2050.
Bill Gates - Philanthropist
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation. Full bio
A passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm going to talk today about energy and climate.
0
1000
4000
Będę dziś mówił o energii i klimacie.
00:20
And that might seem a bit surprising because
1
5000
2000
I może wydać się to zaskakujące,
00:22
my full-time work at the Foundation is mostly about vaccines and seeds,
2
7000
5000
gdyż moja codzienna praca w fundacji skupia się na szczepionkach i nasionach,
00:27
about the things that we need to invent and deliver
3
12000
3000
na rzeczach, które trzeba wynaleźć i dostarczyć
00:30
to help the poorest two billion live better lives.
4
15000
5000
by poprawić życie dwóch miliardów najuboższych ludzi.
00:35
But energy and climate are extremely important to these people --
5
20000
5000
Ale energia i klimat są dla nich również niezwykle ważne.
00:40
in fact, more important than to anyone else on the planet.
6
25000
5000
W istocie, ważniejsze niż dla pozostałych ludzi.
00:45
The climate getting worse means that many years, their crops won't grow:
7
30000
5000
Pogorszający się klimat oznacza wiele lat nieurodzaju.
00:50
There will be too much rain, not enough rain,
8
35000
3000
Za dużo deszczu -- za mało deszczu.
00:53
things will change in ways
9
38000
2000
Dościgną nas przemiany
00:55
that their fragile environment simply can't support.
10
40000
4000
jakim nie podoła wrażliwe środowisko.
00:59
And that leads to starvation, it leads to uncertainty, it leads to unrest.
11
44000
5000
A to prowadzi do głodu. Do niepewności.Do buntu.
01:04
So, the climate changes will be terrible for them.
12
49000
4000
Tak więc zmiany klimatyczne będą dla nich znamienne.
01:08
Also, the price of energy is very important to them.
13
53000
3000
Również cena energii jest dla nich bardzo ważna.
01:11
In fact, if you could pick just one thing to lower the price of,
14
56000
3000
Jeśli moglibyśmy zmniejszyć cenę tylko jednej rzeczy,
01:14
to reduce poverty, by far you would pick energy.
15
59000
4000
by ukrócić biedę, byłaby nią energia.
01:18
Now, the price of energy has come down over time.
16
63000
4000
Cena energii spadła na przestrzeni lat.
01:22
Really advanced civilization is based on advances in energy.
17
67000
6000
W rzeczywistości postęp cywilizacyjny bazuje na osiągnięciach w generacji energii.
01:28
The coal revolution fueled the Industrial Revolution,
18
73000
4000
Gwałtowny rozwój paliw kopalnych napędzał rewolucję przemysłową.
01:32
and, even in the 1900s we've seen a very rapid decline in the price of electricity,
19
77000
6000
Już na początku XX wieku obserwowaliśmy gwałtowny spadek cen elektryczności.
01:38
and that's why we have refrigerators, air-conditioning,
20
83000
3000
Dzięki temu mamy lodówki, klimatyzacje,
01:41
we can make modern materials and do so many things.
21
86000
4000
możemy produkować nowoczesne materiały i robić tyle innych rzeczy.
01:45
And so, we're in a wonderful situation with electricity in the rich world.
22
90000
7000
W bogatym świecie mamy więc wspaniałą sytuację z elektrycznością.
01:52
But, as we make it cheaper -- and let's go for making it twice as cheap --
23
97000
7000
Ale w miarę jak obniżamy jej cenę -- niech będzie o połowę tańsza --
01:59
we need to meet a new constraint,
24
104000
2000
musimy sprostać kolejnemu ograniczeniu,
02:01
and that constraint has to do with CO2.
25
106000
4000
które związane jest z dwutlenkiem węgla.
02:05
CO2 is warming the planet,
26
110000
3000
Dwutlenek węgla ogrzewa planetę
02:08
and the equation on CO2 is actually a very straightforward one.
27
113000
6000
i opisuje to bardzo prosta zależność.
02:14
If you sum up the CO2 that gets emitted,
28
119000
4000
Jeśli zsumujemy dwutlenek węgla emitowany do atmosfery,
02:18
that leads to a temperature increase,
29
123000
3000
to prowadzi do wzrostu temperatury,
02:21
and that temperature increase leads to some very negative effects:
30
126000
4000
który z kolei przynosi bardzo negatywne efekty.
02:25
the effects on the weather; perhaps worse, the indirect effects,
31
130000
3000
Odzwierciedla się w pogodzie i, co gorsze, pośrednio --
02:28
in that the natural ecosystems can't adjust to these rapid changes,
32
133000
5000
nie pozwalając ekosystemom na dostosowanie się do gwałtownych zmian
02:33
and so you get ecosystem collapses.
33
138000
3000
i przyczyniając się do ich upadku.
02:36
Now, the exact amount of how you map
34
141000
3000
Wskazanie relacji ilościowej
02:39
from a certain increase of CO2 to what temperature will be
35
144000
4000
pomiędzy wzrostem CO2 i wzrostem temperatury
02:43
and where the positive feedbacks are,
36
148000
2000
oraz wskazanie dodatniego sprzężenia zwrotnego
02:45
there's some uncertainty there, but not very much.
37
150000
3000
niesie znamiona niepewności, ale nie do końca.
02:48
And there's certainly uncertainty about how bad those effects will be,
38
153000
3000
Również nie łatwo stwierdzić jak szkodliwe będą te efekty.
02:51
but they will be extremely bad.
39
156000
3000
Z pewnością będą jednak bardzo złe.
02:54
I asked the top scientists on this several times:
40
159000
2000
Wielokrotnie pytałem najlepszych naukowców,
02:56
Do we really have to get down to near zero?
41
161000
3000
czy naprawdę musimy zejść do blisko zera?
02:59
Can't we just cut it in half or a quarter?
42
164000
3000
Czy nie możemy obciąć emisji w połowie lub ¼?
03:02
And the answer is that until we get near to zero,
43
167000
4000
Odpowiedź brzmi -- dopóki nie zbliżymy się do zera,
03:06
the temperature will continue to rise.
44
171000
2000
temperatura nadal będzie wzrastać.
03:08
And so that's a big challenge.
45
173000
2000
Jest to więc duże wyzwanie.
03:10
It's very different than saying "We're a twelve-foot-high truck trying to get under a ten-foot bridge,
46
175000
5000
Nie jesteśmy 4 metrową ciężarówką, która chce przejechać pod niewiele niższym mostem
03:15
and we can just sort of squeeze under."
47
180000
3000
i jakoś się przeciśnie.
03:18
This is something that has to get to zero.
48
183000
4000
Tutaj trzeba zejść do zera.
03:22
Now, we put out a lot of carbon dioxide every year,
49
187000
4000
Każdego roku emitujemy dużo dwutlenku węgla --
03:26
over 26 billion tons.
50
191000
2000
ponad 26 miliardów ton.
03:28
For each American, it's about 20 tons;
51
193000
4000
To około 20 ton na jednego Amerykanina.
03:32
for people in poor countries, it's less than one ton.
52
197000
3000
Poniżej jednej tony na mieszkańca najbiedniejszych krajów.
03:35
It's an average of about five tons for everyone on the planet.
53
200000
4000
Średnio jest to 5 ton na jednego mieszkańca planety.
03:39
And, somehow, we have to make changes
54
204000
2000
Musimy jednak wprowadzić jakieś zmiany,
03:41
that will bring that down to zero.
55
206000
3000
które zmniejszą emisję do zera.
03:44
It's been constantly going up.
56
209000
2000
Emisji tej towarzyszył nieustający wzrost
03:46
It's only various economic changes that have even flattened it at all,
57
211000
5000
i tylko różne przemiany ekonomiczne chwilowo go stopowały.
03:51
so we have to go from rapidly rising
58
216000
3000
Musimy więc sprawić aby w miejsce szybkiego wzrostu
03:54
to falling, and falling all the way to zero.
59
219000
3000
otrzymać spadek emisji CO2 i zmniejszyć ją do zera.
03:57
This equation has four factors,
60
222000
2000
Są cztery składniki tego równania,
03:59
a little bit of multiplication:
61
224000
2000
które należy przemnożyć.
04:01
So, you've got a thing on the left, CO2, that you want to get to zero,
62
226000
3000
Po lewej stronie CO2, które chcemy sprowadzić do zera,
04:04
and that's going to be based on the number of people,
63
229000
4000
na które składa się: liczba ludzi,
04:08
the services each person's using on average,
64
233000
3000
usługi z jakich korzystają w uśrednieniu,
04:11
the energy on average for each service,
65
236000
3000
średnia energia im towarzysząca
04:14
and the CO2 being put out per unit of energy.
66
239000
4000
oraz ilość CO2 emitowana na jednostkę energii.
04:18
So, let's look at each one of these
67
243000
2000
Spójrzmy więc na każdy z elementów
04:20
and see how we can get this down to zero.
68
245000
4000
i poszukajmy jak sprowadzić całość do zera.
04:24
Probably, one of these numbers is going to have to get pretty near to zero.
69
249000
4000
Prawdopodobnie jedna z tych liczb musi się znacząco zbliżyć do zera.
04:28
Now that's back from high school algebra,
70
253000
3000
Jak zresztą wynika ze szkolnej algebry.
04:31
but let's take a look.
71
256000
2000
Ale spójrzmy.
04:33
First, we've got population.
72
258000
2000
Na początek -- populacja.
04:35
The world today has 6.8 billion people.
73
260000
3000
Dziś na świecie żyje 6,8 mld ludzi.
04:38
That's headed up to about nine billion.
74
263000
2000
Z perspektywą wzrostu do około 9 miliardów.
04:40
Now, if we do a really great job on new vaccines,
75
265000
4000
Jeśli uda nam się osiągnąć duży sukces z nowymi szczepionkami,
04:44
health care, reproductive health services,
76
269000
2000
służbą zdrowia i działaniami w sferze urodzeń,
04:46
we could lower that by, perhaps, 10 or 15 percent,
77
271000
4000
będziemy w stanie obniżyć tę liczbę o 10 do 15 procent.
04:50
but there we see an increase of about 1.3.
78
275000
4000
Ale nawet wtedy populacja wzrośnie o około 1,3 mld.
04:54
The second factor is the services we use.
79
279000
3000
Kolejny czynnik to usługi i dobra, z których korzystamy.
04:57
This encompasses everything:
80
282000
2000
Tu zawarte jest wszystko:
04:59
the food we eat, clothing, TV, heating.
81
284000
4000
jedzenie, ubrania, telewizja, ogrzewanie.
05:03
These are very good things:
82
288000
3000
Wszystko bardzo dobre rzeczy.
05:06
getting rid of poverty means providing these services
83
291000
3000
Ucieczka od ubóstwa oznacza dostarczenie tych dóbr
05:09
to almost everyone on the planet.
84
294000
2000
prawie każdej osobie na ziemi.
05:11
And it's a great thing for this number to go up.
85
296000
4000
Jest więc bardzo ważne aby ta liczba się zwiększyła.
05:15
In the rich world, perhaps the top one billion,
86
300000
2000
W bogatym świecie, być może miliarda najbogatszych ludzi,
05:17
we probably could cut back and use less,
87
302000
2000
moglibyśmy oszczędzić na tych rzeczach,
05:19
but every year, this number, on average, is going to go up,
88
304000
4000
ale każdego roku ta liczba będzie rosnąć
05:23
and so, over all, that will more than double
89
308000
4000
i globalnie spowoduje więcej niż podwojenie
05:27
the services delivered per person.
90
312000
3000
dóbr dostarczanych jednej osobie.
05:30
Here we have a very basic service:
91
315000
2000
Oto jedno z bardziej podstawowych dóbr.
05:32
Do you have lighting in your house to be able to read your homework?
92
317000
3000
Czy mamy oświetlenie w domu by czytać, uczyć się do szkoły?
05:35
And, in fact, these kids don't, so they're going out
93
320000
2000
W istocie, te dzieci nie mają,
05:37
and reading their school work under the street lamps.
94
322000
4000
więc czytają swoją pracę domową w świetle latarni ulicznych.
05:42
Now, efficiency, E, the energy for each service,
95
327000
4000
Wydajność, E - energia wykorzystywana przez wspomniane usługi i dobra.
05:46
here finally we have some good news.
96
331000
2000
Wreszcie dobre wieści.
05:48
We have something that's not going up.
97
333000
2000
Jest coś co nie idzie w górę.
05:50
Through various inventions and new ways of doing lighting,
98
335000
3000
Dzięki licznym wynalazkom, nowym technologiom oświetleniowym,
05:53
through different types of cars, different ways of building buildings --
99
338000
5000
różnym typom samochodów, metodom konstrukcji budynków --
05:58
there are a lot of services where you can bring
100
343000
3000
jest wiele produktów, gdzie możemy znacząco
06:01
the energy for that service down quite substantially.
101
346000
4000
obniżyć ilość zużywanej energii.
06:05
Some individual services even bring it down by 90 percent.
102
350000
3000
Niektóre szczególne produkty zmniejszają zużycie energii nawet o 90 procent.
06:08
There are other services like how we make fertilizer,
103
353000
3000
W innych dziedzinach, jak produkcja nawozów,
06:11
or how we do air transport,
104
356000
2000
czy transport lotniczy,
06:13
where the rooms for improvement are far, far less.
105
358000
4000
jest bardzo niewiele miejsca na ulepszenia.
06:17
And so, overall here, if we're optimistic,
106
362000
2000
Ostatecznie więc, przy odrobinie optymizmu,
06:19
we may get a reduction of a factor of three to even, perhaps, a factor of six.
107
364000
7000
możemy uzyskać trzykrotną, a może nawet sześciokrotną, redukcję.
06:26
But for these first three factors now,
108
371000
3000
Jednak uwzględniają wszystkie trzy elementy
06:29
we've gone from 26 billion to, at best, maybe 13 billion tons,
109
374000
5000
obniżymy emisję z 26 mld do 13 mld ton w najlepszym przypadku.
06:34
and that just won't cut it.
110
379000
2000
A to nam nie wystarczy.
06:36
So let's look at this fourth factor --
111
381000
2000
Spójrzmy więc na czwarty element --
06:38
this is going to be a key one --
112
383000
2000
w tym przypadku kluczowy --
06:40
and this is the amount of CO2 put out per each unit of energy.
113
385000
6000
określający ilość CO2 wydzielaną do atmosfery na jednostkę energii.
06:46
And so the question is: Can you actually get that to zero?
114
391000
4000
Czy można sprowadzić ją do zera?
06:50
If you burn coal, no.
115
395000
2000
Gdy spalamy węgiel -- nie.
06:52
If you burn natural gas, no.
116
397000
2000
Gdy spalamy naturalne gazy -- też nie.
06:54
Almost every way we make electricity today,
117
399000
3000
Prawie każda z obecnych metod generacji energii,
06:57
except for the emerging renewables and nuclear, puts out CO2.
118
402000
6000
za wyjątkiem źródeł odnawialnych, wytwarza CO2.
07:03
And so, what we're going to have to do at a global scale,
119
408000
3000
Tak więc będziemy musieli na dużą skalę
07:06
is create a new system.
120
411000
3000
stworzyć nowym system.
07:09
And so, we need energy miracles.
121
414000
2000
Potrzebujemy energetycznych cudów.
07:11
Now, when I use the term "miracle," I don't mean something that's impossible.
122
416000
4000
Mówiąc "cudo" nie mam na myśli czegoś niemożliwego.
07:15
The microprocessor is a miracle. The personal computer is a miracle.
123
420000
5000
Cudem jest mikroprocesor, komputer PC.
07:20
The Internet and its services are a miracle.
124
425000
3000
Internet i usługi, które oferuje to cuda.
07:23
So, the people here have participated in the creation of many miracles.
125
428000
5000
Tak więc obecni tutaj brali udział w tworzeniu wielu cudów.
07:28
Usually, we don't have a deadline,
126
433000
2000
Zwykle termin realizacji nie jest określony.
07:30
where you have to get the miracle by a certain date.
127
435000
2000
Aby ukończyć dzieło przed upływem pewnej daty.
07:32
Usually, you just kind of stand by, and some come along, some don't.
128
437000
4000
Zwykle to życie przynosi te cuda, a nie my za nimi gonimy.
07:36
This is a case where we actually have to drive at full speed
129
441000
4000
W tym jednak przypadku nasz pełny wysiłek jest konieczny,
07:40
and get a miracle in a pretty tight timeline.
130
445000
5000
aby zrealizować to zadanie w dość krótkim czasie.
07:45
Now, I thought, "How could I really capture this?
131
450000
3000
Zastanawiałem się jak mógłbym was zainteresować.
07:48
Is there some kind of natural illustration,
132
453000
2000
Czy jest jakieś odwołanie do natury,
07:50
some demonstration that would grab people's imagination here?"
133
455000
5000
które mogłoby poruszyć ludzką wyobraźnię?
07:55
I thought back to a year ago when I brought mosquitos,
134
460000
4000
Przypomniałem sobie, że rok temu przyniosłem na TED komary,
07:59
and somehow people enjoyed that.
135
464000
2000
co ludziom, nie wiedzieć czemu, się spodobało.
08:01
(Laughter)
136
466000
2000
(Śmiech)
08:03
It really got them involved in the idea of,
137
468000
3000
Mogli łatwo wczuć się w perspektywę
08:06
you know, there are people who live with mosquitos.
138
471000
3000
życia w otoczeniu komarów.
08:09
So, with energy, all I could come up with is this.
139
474000
5000
W przypadku energii wymyśliłem to.
08:14
I decided that releasing fireflies
140
479000
3000
Zdecydowałem uwolnić trochę świetlików
08:17
would be my contribution to the environment here this year.
141
482000
4000
jako mój tegoroczny wkład w ochronę środowiska.
08:21
So here we have some natural fireflies.
142
486000
3000
Mamy więc trochę prawdziwych świetlików.
08:24
I'm told they don't bite; in fact, they might not even leave that jar.
143
489000
3000
Podobno nie gryzą i mogą nawet nie opuścić słoika.
08:27
(Laughter)
144
492000
3000
(Śmiech)
08:30
Now, there's all sorts of gimmicky solutions like that one,
145
495000
5000
Jest wiele sprytnych sposobów tego typu,
08:35
but they don't really add up to much.
146
500000
2000
które jednak nie dają za dużo dobrego.
08:37
We need solutions -- either one or several --
147
502000
4000
Potrzeba rozwiązań -- jednego lub kilku --
08:41
that have unbelievable scale
148
506000
4000
na niewiarygodnie dużą skalę
08:45
and unbelievable reliability,
149
510000
2000
i niesamowicie niezawodnych.
08:47
and, although there's many directions people are seeking,
150
512000
3000
Pomimo, że ludzie szukają w wielu kierunkach,
08:50
I really only see five that can achieve the big numbers.
151
515000
4000
dla mnie tylko pięć może przynieść konkretne liczby.
08:54
I've left out tide, geothermal, fusion, biofuels.
152
519000
5000
Nie będę mówił o energii z pływów wodnych, geotermii, syntezie termojądrowej czy biopaliwach.
08:59
Those may make some contribution,
153
524000
2000
One mogą się przyczynić do poprawy sytuacji
09:01
and if they can do better than I expect, so much the better,
154
526000
2000
i jeśli ich udział będzie większy niż przewiduję -- tym lepiej.
09:03
but my key point here
155
528000
2000
Chodzi mi jednak o to,
09:05
is that we're going to have to work on each of these five,
156
530000
4000
że będziemy musieli pracować nad każdym z wspomnianych pięciu kierunków.
09:09
and we can't give up any of them because they look daunting,
157
534000
4000
i nie możemy się poddawać gdy zadanie jawić się będzie ponad nasze siły.
09:13
because they all have significant challenges.
158
538000
4000
Istotne wyzwania leżą przed nami wszędzie.
09:17
Let's look first at the burning fossil fuels,
159
542000
2000
Przyjrzyjmy się spalaniu paliw kopalnych.
09:19
either burning coal or burning natural gas.
160
544000
4000
Węgiel czy też gaz ziemny.
09:23
What you need to do there, seems like it might be simple, but it's not,
161
548000
3000
To co trzeba osiągnąć może wydawać się proste ale takie nie jest.
09:26
and that's to take all the CO2, after you've burned it, going out the flue,
162
551000
6000
Należy zebrać wyemitowane w wyniku spalania CO2,
09:32
pressurize it, create a liquid, put it somewhere,
163
557000
3000
skroplić pod ciśnieniem, odłożyć gdzieś
09:35
and hope it stays there.
164
560000
2000
i mieć nadzieję, że tam pozostanie.
09:37
Now we have some pilot things that do this at the 60 to 80 percent level,
165
562000
4000
Mamy projekty pilotujące, które osiągają 60-80 procent,
09:41
but getting up to that full percentage, that will be very tricky,
166
566000
4000
ale zgromadzenie CO2 w całości będzie bardzo kłopotliwe.
09:45
and agreeing on where these CO2 quantities should be put will be hard,
167
570000
6000
Podobnie trudno będzie określić miejsce przechowywania takiej ilości CO2.
09:51
but the toughest one here is this long-term issue.
168
576000
3000
Przede wszytkim jest to jednak proces długoterminowy.
09:54
Who's going to be sure?
169
579000
2000
Kto będzie miał pewność?
09:56
Who's going to guarantee something that is literally billions of times larger
170
581000
4000
Kto zagwarantuje, że znajdzie się miejsce na odpady, których objętość przewyższa miliardy razy
10:00
than any type of waste you think of in terms of nuclear or other things?
171
585000
4000
rozmiar dotychczas magazynowanych odpadów nuklearnych i innych.
10:04
This is a lot of volume.
172
589000
3000
To bardzo dużo miejsca.
10:07
So that's a tough one.
173
592000
2000
To trudne zadanie.
10:09
Next would be nuclear.
174
594000
2000
Dalej, energia jądrowa.
10:11
It also has three big problems:
175
596000
3000
Tu również są trzy duże problemy.
10:14
Cost, particularly in highly regulated countries, is high;
176
599000
4000
Koszt, szczególnie w krajach o silnym nadzorze energetyki jądrowej, jest wysoki.
10:18
the issue of the safety, really feeling good about nothing could go wrong,
177
603000
4000
Bezpieczeństwo -- prawdziwe poczucie że nic złego się nie stanie,
10:22
that, even though you have these human operators,
178
607000
3000
że pomimo obecnego czynnika ludzkiego
10:25
that the fuel doesn't get used for weapons.
179
610000
3000
paliwo nie posłuży do budowy broni.
10:28
And then what do you do with the waste?
180
613000
2000
I wreszcie, co robić z odpadami?
10:30
And, although it's not very large, there are a lot of concerns about that.
181
615000
3000
Choć nie jest ich tak dużo, ludzie mają obawy,
10:33
People need to feel good about it.
182
618000
2000
chcą odczuwać komfort w tej kwestii.
10:35
So three very tough problems that might be solvable,
183
620000
5000
Mamy więc trzy bardzo trudne, lecz wykonalne, zadania.
10:40
and so, should be worked on.
184
625000
2000
Musimy nad nimi pracować.
10:42
The last three of the five, I've grouped together.
185
627000
3000
Pozostałe trzy z omawianej piątki zgrupowałem razem.
10:45
These are what people often refer to as the renewable sources.
186
630000
4000
Są to czesto tak określane -- źródła odnawialne.
10:49
And they actually -- although it's great they don't require fuel --
187
634000
4000
I pomimo, że nie wymagają paliwa,
10:53
they have some disadvantages.
188
638000
2000
mają one pewne wady.
10:55
One is that the density of energy gathered in these technologies
189
640000
6000
Jedną z nich jest fakt, że gęstość energii w nich gromadzona
11:01
is dramatically less than a power plant.
190
646000
2000
jest radykalnie mniejsza niż w elektrowni.
11:03
This is energy farming, so you're talking about many square miles,
191
648000
4000
Są to farmy energetyczne na obszarach wielu kilometrów kwadratowych,
11:07
thousands of time more area than you think of as a normal energy plant.
192
652000
5000
tysiące razy większych niż zajmuje typowa elektrownia.
11:12
Also, these are intermittent sources.
193
657000
3000
Ponadto, źródła te nie są stabiline.
11:15
The sun doesn't shine all day, it doesn't shine every day,
194
660000
3000
Słońce nie świeci cały dzień, nie każdego dnia.
11:18
and, likewise, the wind doesn't blow all the time.
195
663000
3000
Podobnie wiatr nie wieje bez przerwy.
11:21
And so, if you depend on these sources,
196
666000
2000
Jeśli jesteś uzależniony od tych źródeł,
11:23
you have to have some way of getting the energy
197
668000
3000
musisz również mieć możliwość zdobycia energii,
11:26
during those time periods that it's not available.
198
671000
3000
gdy źródła zmniejszają swą efektywność.
11:29
So, we've got big cost challenges here,
199
674000
3000
Mamy więc duże wyzwania w kwestii wydatków
11:32
we have transmission challenges:
200
677000
2000
oraz przesyłu energii.
11:34
for example, say this energy source is outside your country;
201
679000
3000
Załóżmy, że źródło energii leży poza naszym krajem.
11:37
you not only need the technology,
202
682000
2000
Nie tylko potrzeba technologii,
11:39
but you have to deal with the risk of the energy coming from elsewhere.
203
684000
5000
ale również należy liczyć się z ryzykiem, że energia przypływa z innych miejsc.
11:44
And, finally, this storage problem.
204
689000
2000
I wreszcie, problem z magazynowaniem.
11:46
And, to dimensionalize this, I went through and looked at
205
691000
3000
By nadać temu wymiar określiłem pojemność
11:49
all the types of batteries that get made --
206
694000
3000
wszystkich rodzajów wytworzonych baterii.
11:52
for cars, for computers, for phones, for flashlights, for everything --
207
697000
4000
Samochodowych, komputerowych, w telefonach, latarkach - wszystkich.
11:56
and compared that to the amount of electrical energy the world uses,
208
701000
5000
Porównałem tę liczbę z energią elektryczną jaka jest zużywana na świecie
12:01
and what I found is that all the batteries we make now
209
706000
4000
i uzyskałem wynik, według którego wszystkie produkowane baterie
12:05
could store less than 10 minutes of all the energy.
210
710000
4000
mogą zmagazynować w sumie niecałe 10 minut światowego zużycia energii.
12:09
And so, in fact, we need a big breakthrough here,
211
714000
3000
Potrzeba nam więc znaczącego wynalazku --
12:12
something that's going to be a factor of 100 better
212
717000
4000
czegoś sto razy lepszego,
12:16
than the approaches we have now.
213
721000
2000
niż obecne rozwiązania.
12:18
It's not impossible, but it's not a very easy thing.
214
723000
4000
Nie jest to niemożliwe, ale nie jest też łatwe.
12:22
Now, this shows up when you try to get the intermittent source
215
727000
4000
Problem ten pojawia się gdy chcemy bazować na niestabilnych źródłach
12:26
to be above, say, 20 to 30 percent of what you're using.
216
731000
4000
w ponad 20-30 procentach zużywanej energii.
12:30
If you're counting on it for 100 percent,
217
735000
2000
Gdybyśmy chcieli dojść do 100 procent,
12:32
you need an incredible miracle battery.
218
737000
5000
potrzebny nam cud w dziedzinie magazynowania energii.
12:38
Now, how we're going to go forward on this -- what's the right approach?
219
743000
3000
Jak sobie z tym poradzić: jakie jest właściwe podejście?
12:41
Is it a Manhattan Project? What's the thing that can get us there?
220
746000
4000
Nowy projekt Manhattan? (projekt budowy bomby atomowej) Jak osiągnąć cel?
12:45
Well, we need lots of companies working on this, hundreds.
221
750000
5000
Wiele firm musi się tym zająć -- setki firm.
12:50
In each of these five paths, we need at least a hundred people.
222
755000
3000
Potrzeba przynajmniej stu ludzi w każdym z tych pięciu problemów.
12:53
And a lot of them, you'll look at and say, "They're crazy." That's good.
223
758000
4000
Patrząc na wielu z nich powiemy, że są szaleni -- to dobrze.
12:57
And, I think, here in the TED group,
224
762000
3000
Sądzę, że tutaj, w gronie TED,
13:00
we have many people who are already pursuing this.
225
765000
4000
jest wielu już podążających w tym kierunku.
13:04
Bill Gross has several companies, including one called eSolar
226
769000
4000
Bill Gross ma kilka firm, włączając eSolar,
13:08
that has some great solar thermal technologies.
227
773000
2000
które rozwinęły świetne technologie solarno-termalne.
13:10
Vinod Khosla's investing in dozens of companies
228
775000
4000
Vinod Khosla inwestuje w bardzo wiele firm
13:14
that are doing great things and have interesting possibilities,
229
779000
4000
robiących świetne rzeczy, mających ciekawe możliwości
13:18
and I'm trying to help back that.
230
783000
2000
i ja staram się go wspierać.
13:20
Nathan Myhrvold and I actually are backing a company
231
785000
4000
Właściwie, wraz z Nathanem Myhrvoldem wspieram firmę,
13:24
that, perhaps surprisingly, is actually taking the nuclear approach.
232
789000
4000
która poszła w stronę energii nuklearnej.
13:28
There are some innovations in nuclear: modular, liquid.
233
793000
4000
Są również innowacje w energii nuklearnej: modułowa, ciekła.
13:32
And innovation really stopped in this industry quite some ago,
234
797000
4000
Już jakiś czas temu skończyły się innowacje w tej branży,
13:36
so the idea that there's some good ideas laying around is not all that surprising.
235
801000
5000
więc fakt istnienia nowych pomysłów nie jest tak zaskakujący.
13:41
The idea of TerraPower is that, instead of burning a part of uranium --
236
806000
6000
Terrapower polega na tym, że zamiast spalania części uranu,
13:47
the one percent, which is the U235 --
237
812000
3000
jednego procenta, który stanowi U235,
13:50
we decided, "Let's burn the 99 percent, the U238."
238
815000
5000
zdecydowaliśmy spalać pozostałe 99 procent -- U238.
13:55
It is kind of a crazy idea.
239
820000
2000
Jest to dość szalony pomysł.
13:57
In fact, people had talked about it for a long time,
240
822000
3000
Jednak mówiono o tym już przez długi czas,
14:00
but they could never simulate properly whether it would work or not,
241
825000
4000
ale nigdy nie mogliśmy zasymulować skuteczności tego pomysłu.
14:04
and so it's through the advent of modern supercomputers
242
829000
3000
Tylko dzięki pojawieniu się nowoczesnych superkomputerów
14:07
that now you can simulate and see that, yes,
243
832000
2000
możemy przeprowadzić symulacje i stwierdzić: tak,
14:09
with the right material's approach, this looks like it would work.
244
834000
6000
przy odpowiednim doborze materiałów idea wydaje się działać.
14:15
And, because you're burning that 99 percent,
245
840000
3000
I ponieważ spalane jest 99 procent substancji,
14:18
you have greatly improved cost profile.
246
843000
4000
znacznie spadają wydatki.
14:22
You actually burn up the waste, and you can actually use as fuel
247
847000
4000
Odpady zostają spalane i w zasadzie paliwem stają się
14:26
all the leftover waste from today's reactors.
248
851000
3000
wszelkie pozostałości po dzisiejszych reaktorach.
14:29
So, instead of worrying about them, you just take that. It's a great thing.
249
854000
5000
Więc zamiast się o nie martwić po prostu je wykorzystamy. Świetne rozwiązanie.
14:34
It breathes this uranium as it goes along, so it's kind of like a candle.
250
859000
4000
Uran jest spalany wraz z postępem procesu -- trochę jak świeca.
14:38
You can see it's a log there, often referred to as a traveling wave reactor.
251
863000
4000
Tak wygląda zapis procesu, często nazywanego reaktorem postępującej fali.
14:42
In terms of fuel, this really solves the problem.
252
867000
4000
To rozwiązuje problem paliwa.
14:46
I've got a picture here of a place in Kentucky.
253
871000
3000
Mam tu zdjęcie miejsca w Kentucky.
14:49
This is the leftover, the 99 percent,
254
874000
2000
Oto pozostałe odpadki -- te 99 procent,
14:51
where they've taken out the part they burn now,
255
876000
2000
które przy obecnej technologii można spalić.
14:53
so it's called depleted uranium.
256
878000
2000
Nazywamy je zubożonym uranem.
14:55
That would power the U.S. for hundreds of years.
257
880000
3000
To wystarczy by zagwarantować energię dla USA na setki lat.
14:58
And, simply by filtering seawater in an inexpensive process,
258
883000
3000
Zwyczajnie, poprzez tanie odfiltrowanie wody morskiej,
15:01
you'd have enough fuel for the entire lifetime of the rest of the planet.
259
886000
5000
możnaby otrzymać dość paliwa na resztę istnienia całej naszej planety.
15:06
So, you know, it's got lots of challenges ahead,
260
891000
4000
Należy sprostać wielu wyzwaniom,
15:10
but it is an example of the many hundreds and hundreds of ideas
261
895000
5000
ale jest to przykład tych wielu setek pomysłów,
15:15
that we need to move forward.
262
900000
3000
które musimy popychać do przodu.
15:18
So let's think: How should we measure ourselves?
263
903000
3000
Zastanówmy się jaką miarą oceniać nasze działania.
15:21
What should our report card look like?
264
906000
3000
Jak powinien wyglądać raport naszych osiągnięć?
15:24
Well, let's go out to where we really need to get,
265
909000
3000
Wyjdźmy od stanu gdzie naprawdę musimy się dostać
15:27
and then look at the intermediate.
266
912000
2000
i spójrzmy na etap pośredni.
15:29
For 2050, you've heard many people talk about this 80 percent reduction.
267
914000
5000
Na rok 2050 wielu ludzi mówi o 80-procentowym zmniejszeniu emisji CO2.
15:34
That really is very important, that we get there.
268
919000
4000
Jest bardzo ważne, aby tego dokonać.
15:38
And that 20 percent will be used up by things going on in poor countries,
269
923000
4000
Te pozostałe 20 procent będzie dotyczyło krajów słabo rozwiniętych,
15:42
still some agriculture,
270
927000
2000
rolniczych.
15:44
hopefully we will have cleaned up forestry, cement.
271
929000
4000
Miejmy nadzieję, że uda się oczyścić przemysł drzewny, cementowy.
15:48
So, to get to that 80 percent,
272
933000
3000
Więc, aby osiągnąć te 80 procent,
15:51
the developed countries, including countries like China,
273
936000
4000
kraje rozwinięte, również takie jak Chiny,
15:55
will have had to switch their electricity generation altogether.
274
940000
5000
będą musiały całkowicie odmienić sposoby generacji elektryczności.
16:00
So, the other grade is: Are we deploying this zero-emission technology,
275
945000
6000
Patrząc z innej strony, czy stosujemy już technologie bezemisyjne?
16:06
have we deployed it in all the developed countries
276
951000
2000
Czy wszystkie kraje rozwinięte już je wprowadziły?
16:08
and we're in the process of getting it elsewhere?
277
953000
3000
Czy proces wprowadzania dalej postępuje?
16:11
That's super important.
278
956000
2000
To niezwykle ważne.
16:13
That's a key element of making that report card.
279
958000
4000
Jest to kluczowy element w raporcie osiągnięć.
16:17
So, backing up from there, what should the 2020 report card look like?
280
962000
5000
Cofnijmy się i zastanówmy jak taki raport ma wyglądać na rok 2020.
16:22
Well, again, it should have the two elements.
281
967000
2000
Znowu, powinien mieć dwa elementy.
16:24
We should go through these efficiency measures to start getting reductions:
282
969000
4000
Należy postawić na wydajność by osiągnać redukcję emisji.
16:28
The less we emit, the less that sum will be of CO2,
283
973000
3000
Mniejsza emisja, to mniej nagromadzonego CO2.
16:31
and, therefore, the less the temperature.
284
976000
2000
Również temperatura będzie niższa.
16:33
But in some ways, the grade we get there,
285
978000
3000
W pewien sposób jednak ocena jaką dostaniemy
16:36
doing things that don't get us all the way to the big reductions,
286
981000
4000
robiąc rzeczy, które nie prowadzą do znaczących redukcji
16:40
is only equally, or maybe even slightly less, important than the other,
287
985000
4000
jest może nawet mniej ważna niż ta,
16:44
which is the piece of innovation on these breakthroughs.
288
989000
4000
którą otrzymamy za wszelkie innowacje i odkrycia.
16:48
These breakthroughs, we need to move those at full speed,
289
993000
3000
Odkrycia, które muszą postępować błyskwicznie.
16:51
and we can measure that in terms of companies,
290
996000
3000
Możemy je mierzyć poprzez liczbę firm,
16:54
pilot projects, regulatory things that have been changed.
291
999000
3000
projektów pilotujących, wprowadzonych zmian i regulacji.
16:57
There's a lot of great books that have been written about this.
292
1002000
3000
Napisano wiele świetnych książek na ten temat.
17:00
The Al Gore book, "Our Choice"
293
1005000
3000
"Nasz wybór" Ala Gore'a
17:03
and the David McKay book, "Sustainable Energy Without the Hot Air."
294
1008000
3000
i "Energia odnawialna bez gorącego powietrza" Davida McKaya.
17:06
They really go through it and create a framework
295
1011000
3000
Opisują to wszystko i tworzą zarys,
17:09
that this can be discussed broadly,
296
1014000
2000
dla dalszej dyskusji w szerokim gronie.
17:11
because we need broad backing for this.
297
1016000
3000
Tu trzeba szerokiego wsparcia.
17:14
There's a lot that has to come together.
298
1019000
2000
Wiele rzeczy musi się złożyć.
17:16
So this is a wish.
299
1021000
2000
Jest to więc życzenie.
17:18
It's a very concrete wish that we invent this technology.
300
1023000
4000
Bardzo konkretne życzenie -- wynaleźć taką technologię.
17:22
If you gave me only one wish for the next 50 years --
301
1027000
3000
Gdybym miał wybrać tylko jedno życzenie na następne 50 lat,
17:25
I could pick who's president,
302
1030000
2000
mógłbym wybrać kto zostanie prezydentem,
17:27
I could pick a vaccine, which is something I love,
303
1032000
3000
mógłbym wybrać szczepionkę -- bardzo bym chciał,
17:30
or I could pick that this thing
304
1035000
2000
mógłbym wybrać wynalazek,
17:32
that's half the cost with no CO2 gets invented --
305
1037000
4000
który przyniesie energię za pół ceny i bez CO2.
17:36
this is the wish I would pick.
306
1041000
2000
To właśnie bym wybrał.
17:38
This is the one with the greatest impact.
307
1043000
2000
To przyniosłoby najkorzystniejsze następstwa.
17:40
If we don't get this wish,
308
1045000
2000
Jeśli nie spełnimy tego życzenia,
17:42
the division between the people who think short term and long term will be terrible,
309
1047000
4000
podział między krótko- i długoterminowym myśleniem będzie znamienny.
17:46
between the U.S. and China, between poor countries and rich,
310
1051000
3000
Pomiędzy USA i Chinami, biednymi i bogatymi krajami.
17:49
and most of all the lives of those two billion will be far worse.
311
1054000
5000
Przede wszystkim, życie tych dwóch najbiedniejszych milionów będzie o wiele gorsze.
17:54
So, what do we have to do?
312
1059000
2000
Co więc trzeba zrobić?
17:56
What am I appealing to you to step forward and drive?
313
1061000
5000
Do czego was namawiam i proszę o wsparcie?
18:01
We need to go for more research funding.
314
1066000
3000
Musimy zwiększyć wsparcie finansowe badań naukowych.
18:04
When countries get together in places like Copenhagen,
315
1069000
2000
Gdy narody zbierają się w miejscach jak Kopenhaga
18:06
they shouldn't just discuss the CO2.
316
1071000
3000
nie powinny tylko dyskutować o CO2.
18:09
They should discuss this innovation agenda,
317
1074000
2000
Powinni omawiać programy dotyczące innowacji.
18:11
and you'd be stunned at the ridiculously low levels of spending
318
1076000
5000
Bylibyście zdumieni jak śmiesznie małe wydatki są planowane
18:16
on these innovative approaches.
319
1081000
2000
na tego typu innowacje.
18:18
We do need the market incentives -- CO2 tax, cap and trade --
320
1083000
4000
Potrzeba stymulacji ze strony rynku, podatku na CO2, handlu poziomami emisji,
18:22
something that gets that price signal out there.
321
1087000
3000
czegoś co cenowo skłoni do działania.
18:25
We need to get the message out.
322
1090000
2000
Musimy upowszechnić ten problem.
18:27
We need to have this dialogue be a more rational, more understandable dialogue,
323
1092000
3000
Ten dialog musi stać się bardziej racjonalny, bardziej zrozumiały.
18:30
including the steps that the government takes.
324
1095000
3000
Włączając w to działania podejmowane przez rządy.
18:33
This is an important wish, but it is one I think we can achieve.
325
1098000
4000
To ważne życzenie, ale sądze, że możliwe do osiągnięcia.
18:37
Thank you.
326
1102000
2000
Dziękuję.
18:39
(Applause)
327
1104000
11000
(Brawa)
18:50
Thank you.
328
1115000
2000
Dziękuję.
18:52
Chris Anderson: Thank you. Thank you.
329
1117000
2000
Chris Anderson: Dziękuję.
18:54
(Applause)
330
1119000
5000
(Brawa)
18:59
Thank you. So to understand more about TerraPower, right --
331
1124000
6000
Dziękuję. Chciałbym trochę uściślić odnośnie Terrapower.
19:05
I mean, first of all, can you give a sense of what scale of investment this is?
332
1130000
5000
Mógłbyś w jakiś sposób nakreślić skalę tej inwestycji?
19:10
Bil Gates: To actually do the software, buy the supercomputer,
333
1135000
4000
Napisać program i uruchomić go na superkomputerze,
19:14
hire all the great scientists, which we've done,
334
1139000
2000
zatrudnić świetnych naukowców -- to już zrobiliśmy --
19:16
that's only tens of millions,
335
1141000
3000
to tylko kilkadziesiąt milionów dolarów
19:19
and even once we test our materials out in a Russian reactor
336
1144000
3000
i nawet gdy już przetestujemy materiały na rosyjskim reaktorze,
19:22
to make sure that our materials work properly,
337
1147000
4000
by upewnić się, że wszystko działa prawidłowo,
19:26
then you'll only be up in the hundreds of millions.
338
1151000
2000
wtedy osiągniemy koszt tylko kilkuset milionów.
19:28
The tough thing is building the pilot reactor;
339
1153000
3000
Trudnym zadaniem będzie budowa reaktora pilotowego,
19:31
finding the several billion, finding the regulator, the location
340
1156000
5000
zgromadzenie kilku miliardów, nadzór nad obiektem, lokalizację
19:36
that will actually build the first one of these.
341
1161000
2000
odpowiednią dla zbudowania takiego reaktora.
19:38
Once you get the first one built, if it works as advertised,
342
1163000
4000
Gdy już postawimy pierwszy, i będzie on dział zgodnie z planem,
19:42
then it's just clear as day, because the economics, the energy density,
343
1167000
4000
jest jasne jak słońce, że z uwagi na względy ekonomiczne, gęstość energii --
19:46
are so different than nuclear as we know it.
344
1171000
2000
są one dużo lepsze od tych, które znamy obecnie.
19:48
CA: And so, to understand it right, this involves building deep into the ground
345
1173000
4000
By dobrze zrozumieć, to wymaga budowy głęboko pod ziemią
19:52
almost like a vertical kind of column of nuclear fuel,
346
1177000
4000
swoistej pionowej kolumny nuklearnego paliwa
19:56
of this sort of spent uranium,
347
1181000
2000
zbudowanej ze zużytego uranu.
19:58
and then the process starts at the top and kind of works down?
348
1183000
3000
Proces rozpocznie się od góry i będzie postępował w dół?
20:01
BG: That's right. Today, you're always refueling the reactor,
349
1186000
3000
Zgadza się. W dzisiejszych czasach trzeba napełniać reaktor,
20:04
so you have lots of people and lots of controls that can go wrong:
350
1189000
3000
jest więc wiele czynników, które mogą przyczynić sie do błędu,
20:07
that thing where you're opening it up and moving things in and out,
351
1192000
3000
sytuacje, w których otwierasz reaktor i przemieszczasz zawartość.
20:10
that's not good.
352
1195000
2000
To nie jest dobre.
20:12
So, if you have very cheap fuel that you can put 60 years in --
353
1197000
5000
Jeśli zatem jest tanie paliwo, które można zakopać na 60 lat --
20:17
just think of it as a log --
354
1202000
2000
jak żarzącą się kłodę --
20:19
put it down and not have those same complexities.
355
1204000
3000
i pozostawić bez dodatkowych złożonych zabiegów.
20:22
And it just sits there and burns for the 60 years, and then it's done.
356
1207000
5000
Paliwo pozostaje w ziemi i spala się przez 60 lat po czym proces się kończy.
20:27
CA: It's a nuclear power plant that is its own waste disposal solution.
357
1212000
4000
Jest to więc elektrownia atomowa, która sama likwiduje własne odpady.
20:31
BG: Yeah. Well, what happens with the waste,
358
1216000
2000
Co dzieje się z odpadami:
20:33
you can let it sit there -- there's a lot less waste under this approach --
359
1218000
5000
można je tam pozostawić -- dużo mnie odpadów powstaje w tym procesie --
20:38
then you can actually take that,
360
1223000
2000
można je również zebrać
20:40
and put it into another one and burn that.
361
1225000
3000
i spalić w innej elektrowni.
20:43
And we start off actually by taking the waste that exists today,
362
1228000
4000
Rozpoczynamy wykorzystując obecne odpady nuklearne,
20:47
that's sitting in these cooling pools or dry casking by reactors --
363
1232000
4000
spoczywające w basenach chłodzących i kontenerach do suchego przechowywania.
20:51
that's our fuel to begin with.
364
1236000
2000
Od tego paliwa zaczynamy.
20:53
So, the thing that's been a problem from those reactors
365
1238000
3000
To co było niekorzystnym produktem starych reaktorów
20:56
is actually what gets fed into ours,
366
1241000
2000
zasila nasze nowe elektrownie
20:58
and you're reducing the volume of the waste quite dramatically
367
1243000
3000
i znacznej redukcji ulega ilość odpadów
21:01
as you're going through this process.
368
1246000
2000
gdy proces postępuje.
21:03
CA: I mean, you're talking to different people around the world
369
1248000
2000
Rozmawiałeś z wieloma ludźmi na świecie
21:05
about the possibilities here.
370
1250000
2000
o możliwościach jakie to stwarza.
21:07
Where is there most interest in actually doing something with this?
371
1252000
3000
Gdzie spotkało się to z największym zainteresowaniem?
21:10
BG: Well, we haven't picked a particular place,
372
1255000
3000
Nie wybraliśmy jeszcze konkretnego miejsca
21:13
and there's all these interesting disclosure rules about anything that's called "nuclear,"
373
1258000
8000
i jest wiele ciekawych zasad upubliczniania wszystkiego co nazywa się "nuklearne".
21:21
so we've got a lot of interest,
374
1266000
2000
Nasze prace przyciągają zainteresowanie,
21:23
that people from the company have been in Russia, India, China --
375
1268000
4000
nasi przedstawiciele byli w Rosji, Indiach, Chinach.
21:27
I've been back seeing the secretary of energy here,
376
1272000
2000
Ja sam rozmawiałem z ministrem energetyki USA
21:29
talking about how this fits into the energy agenda.
377
1274000
4000
na temat włączenia tego projektu do jego agendy.
21:33
So I'm optimistic. You know, the French and Japanese have done some work.
378
1278000
3000
Jestem pełen optymizmu. Francuzi i Japończycy też wykonali pewne prace.
21:36
This is a variant on something that has been done.
379
1281000
4000
Jest to wariant tego co już zostało zrobione.
21:40
It's an important advance, but it's like a fast reactor,
380
1285000
4000
Znaczy krok naprzód, ale jest to rodzaj szybkiego reaktora,
21:44
and a lot of countries have built them,
381
1289000
2000
które wiele krajów już zbudowało.
21:46
so anybody who's done a fast reactor is a candidate to be where the first one gets built.
382
1291000
5000
Więc każdy kto już ma szybki reaktor jest potencjalnym kandydatem do zbudowania tego pierwszego w nowym wariancie.
21:51
CA: So, in your mind, timescale and likelihood
383
1296000
5000
Jakie są według Ciebie ramy czasowe i szanse,
21:56
of actually taking something like this live?
384
1301000
3000
że coś takiego ujrzy światło dzienne?
21:59
BG: Well, we need -- for one of these high-scale, electro-generation things
385
1304000
5000
Odnosząc się do wynalazku na duża skalę w dziedzienie generacji energii --
22:04
that's very cheap,
386
1309000
2000
to jest bardzo tanie,
22:06
we have 20 years to invent and then 20 years to deploy.
387
1311000
4000
20 lat aby wynaleźć i jeszcze 20 lat na wdrożenie.
22:10
That's sort of the deadline that the environmental models
388
1315000
5000
Tego rodzaju termin ostateczny wynika z modeli
22:15
have shown us that we have to meet.
389
1320000
2000
i musimy przed nim zdążyć.
22:17
And, you know, TerraPower, if things go well -- which is wishing for a lot --
390
1322000
5000
Odnośnie Terrapower -- jeśli wszystko pójdzie dobrze, a to może nie być łatwe --
22:22
could easily meet that.
391
1327000
2000
powinien sprostać temu z łatwością.
22:24
And there are, fortunately now, dozens of companies --
392
1329000
3000
Jest już kilkadziesiąt firm,
22:27
we need it to be hundreds --
393
1332000
2000
choć potrzeba ich kilkaset,
22:29
who, likewise, if their science goes well,
394
1334000
2000
które w podobny sposób, przy sukcesach naukowych
22:31
if the funding for their pilot plants goes well,
395
1336000
3000
i środkach na projekty pilotowe,
22:34
that they can compete for this.
396
1339000
2000
będą w stanie rywalizować w tej walce.
22:36
And it's best if multiple succeed,
397
1341000
2000
Najlepiej będzie gdy wielu z nich się uda,
22:38
because then you could use a mix of these things.
398
1343000
3000
ponieważ wtedy będzie można porównać i wybrać najlepsze rozwiązania.
22:41
We certainly need one to succeed.
399
1346000
2000
Oczywiście wystarczy sukces jednego projektu.
22:43
CA: In terms of big-scale possible game changes,
400
1348000
3000
Mówiąc o wielkich przemianach w naszym życiu,
22:46
is this the biggest that you're aware of out there?
401
1351000
3000
sądzisz, że ta byłaby tą najistotniejszą?
22:49
BG: An energy breakthrough is the most important thing.
402
1354000
4000
Wynalazek w dziedzinie energii będzie najważniejszym odkryciem.
22:53
It would have been, even without the environmental constraint,
403
1358000
2000
Byłby takim nawet gdyby nie ograniczenia środowiskowe,
22:55
but the environmental constraint just makes it so much greater.
404
1360000
5000
które tym bardziej zwiększają jego rangę.
23:00
In the nuclear space, there are other innovators.
405
1365000
3000
Są też inni innowatorzy w dziedzinie energii atomowej.
23:03
You know, we don't know their work as well as we know this one,
406
1368000
3000
Nie znamy ich prac tak dobrze jak ten projekt,
23:06
but the modular people, that's a different approach.
407
1371000
3000
ale podejście modularne to już coś innego.
23:09
There's a liquid-type reactor, which seems a little hard,
408
1374000
4000
Jest też reaktor ciekły, na pozór dość trudny,
23:13
but maybe they say that about us.
409
1378000
2000
ale może oni mówią to samo o nas.
23:15
And so, there are different ones,
410
1380000
3000
Jest więc wiele pomysłów,
23:18
but the beauty of this is a molecule of uranium
411
1383000
3000
ale piękno wszystkiego leży w cząsteczne uranu,
23:21
has a million times as much energy as a molecule of, say, coal,
412
1386000
4000
która ma milion razy tyle energii co na przykład węgiel.
23:25
and so -- if you can deal with the negatives,
413
1390000
3000
Jeśli więc możemy sprostać problemom,
23:28
which are essentially the radiation --
414
1393000
3000
jak w tym wypadku promieniowanie,
23:31
the footprint and cost, the potential,
415
1396000
3000
pozostałości i cena -- potencjał
23:34
in terms of effect on land and various things,
416
1399000
2000
związany z wpływem na ziemię i inne rzeczy
23:36
is almost in a class of its own.
417
1401000
4000
jest niezrównany.
23:40
CA: If this doesn't work, then what?
418
1405000
4000
Jeśli to nie zadziała, co wtedy?
23:44
Do we have to start taking emergency measures
419
1409000
4000
Czy będziemy musieli użyć środków awaryjnych
23:48
to try and keep the temperature of the earth stable?
420
1413000
3000
i próbować utrzymać stabilną temperaturę na ziemi?
23:51
BG: If you get into that situation,
421
1416000
2000
W takiej sytuacji
23:53
it's like if you've been over-eating, and you're about to have a heart attack:
422
1418000
5000
to jak atak serca w wyniku przejedzenia.
23:58
Then where do you go? You may need heart surgery or something.
423
1423000
4000
Co wtedy poradzić? Operować serce, coś w tym stylu?
24:02
There is a line of research on what's called geoengineering,
424
1427000
4000
Istnieje kierunek badań zwany geoinżynierią.
24:06
which are various techniques that would delay the heating
425
1431000
3000
Są to pewne techniki umożliwiające opóźnienie grzania,
24:09
to buy us 20 or 30 years to get our act together.
426
1434000
3000
które mogą nam kupić 20, 30 lat abyśmy zdążyli.
24:12
Now, that's just an insurance policy.
427
1437000
2000
Jest to jednak swoiste ubezpieczenie.
24:14
You hope you don't need to do that.
428
1439000
2000
Mamy nadzieję, że nie będzie konieczne.
24:16
Some people say you shouldn't even work on the insurance policy
429
1441000
2000
Niektórzy mówią, że nie powinniśmy nad tym pracować,
24:18
because it might make you lazy,
430
1443000
2000
bo ubezpieczenie takie nas rozleniwi
24:20
that you'll keep eating because you know heart surgery will be there to save you.
431
1445000
4000
i będziemy jeść wiedząc, że operacja serca nas uratuje.
24:24
I'm not sure that's wise, given the importance of the problem,
432
1449000
3000
To chyba nie jest mądre zważywszy na wagę problemu.
24:27
but there's now the geoengineering discussion
433
1452000
4000
Ludzie spekulują jednak czy powinniśmy liczyć na ratunek
24:31
about -- should that be in the back pocket in case things happen faster,
434
1456000
4000
ze strony geoinżynierii, gdyby sytuacja rozwijała się szybciej
24:35
or this innovation goes a lot slower than we expect?
435
1460000
3000
lub innowacje nie postępowały dość szybko.
24:40
CA: Climate skeptics: If you had a sentence or two to say to them,
436
1465000
5000
Klimatyczni sceptycy -- co byś im powiedział w jednym lub dwóch zdaniach?
24:45
how might you persuade them that they're wrong?
437
1470000
4000
Jakbyś ich przekonał, że się mylą?
24:50
BG: Well, unfortunately, the skeptics come in different camps.
438
1475000
4000
Niestety oni też między sobą mają różne poglądy.
24:54
The ones who make scientific arguments are very few.
439
1479000
4000
Niewielu przytacza naukowe argumenty.
24:58
Are they saying that there's negative feedback effects
440
1483000
3000
Mówią, że jest negatywne sprzężenie zwrotne od chmur,
25:01
that have to do with clouds that offset things?
441
1486000
2000
które daje odwrotny efekt.
25:03
There are very, very few things that they can even say
442
1488000
3000
Mają bardzo mało do powiedzienia i szansa jest
25:06
there's a chance in a million of those things.
443
1491000
3000
jeden na milion że mogą mieć rację.
25:09
The main problem we have here, it's kind of like AIDS.
444
1494000
3000
Główny nasz problem jest podobny do AIDS.
25:12
You make the mistake now, and you pay for it a lot later.
445
1497000
4000
Zrobisz mały błąd teraz i płacisz za niego dużo później.
25:16
And so, when you have all sorts of urgent problems,
446
1501000
4000
Więc gdy masz wiele różnych nagłych problemów,
25:20
the idea of taking pain now that has to do with a gain later,
447
1505000
3000
przyjąć na siebie ból, który później przyniesie korzyści --
25:23
and a somewhat uncertain pain thing --
448
1508000
3000
też nie do końca wiadomo co to za ból.
25:26
in fact, the IPCC report, that's not necessarily the worst case,
449
1511000
6000
Raport IPCC (Międzyrządowy zespół ds. zmian klimatu) mówi o nie najczarniejszym scenariuszu.
25:32
and there are people in the rich world who look at IPCC
450
1517000
2000
Ludzie w krajach rozwiniętych, którzy śledzą te raporty
25:34
and say, "OK, that isn't that big of a deal."
451
1519000
4000
mówią, w porządku, problem nie jest tak poważny.
25:38
The fact is it's that uncertain part that should move us towards this.
452
1523000
4000
Właśnia ta niepewność powinna jednak nas mobilizować.
25:42
But my dream here is that, if you can make it economic,
453
1527000
3000
Moje marzenie jest takie: jeśli zdołamy osiągnąć rozsądne wyniki finansowe
25:45
and meet the CO2 constraints,
454
1530000
2000
i sprostamy ograniczeniom emisji CO2,
25:47
then the skeptics say, "OK,
455
1532000
2000
wtedy również sceptycy się zgodzą.
25:49
I don't care that it doesn't put out CO2,
456
1534000
2000
"Nie obchodzi mnie, że nie emituje CO2"
25:51
I kind of wish it did put out CO2,
457
1536000
2000
"Nawet mogłoby sobie emitować"
25:53
but I guess I'll accept it because it's cheaper than what's come before."
458
1538000
4000
"Ale mogę to zaakceptować bo jest tańsze, niż poprzednie rozwiązania"
25:57
(Applause)
459
1542000
4000
(Brawa)
26:01
CA: And so, that would be your response to the Bjorn Lomborg argument,
460
1546000
4000
W ten sposób odpierasz argument Bjorna Lomborga,
26:05
that basically if you spend all this energy trying to solve the CO2 problem,
461
1550000
4000
że cała energia przeznaczona na rozwiązanie problemu CO2
26:09
it's going to take away all your other goals
462
1554000
2000
odbierze możliwości realizowania pozostałych celów:
26:11
of trying to rid the world of poverty and malaria and so forth,
463
1556000
3000
oczyszczenia świata z biedy, malarii i innych,
26:14
it's a stupid waste of the Earth's resources to put money towards that
464
1559000
4000
że jest to głupie marnowanie ziemskich zasobów w przypadku,
26:18
when there are better things we can do.
465
1563000
2000
gdy są lepsze rzeczy do robienia.
26:20
BG: Well, the actual spending on the R&D piece --
466
1565000
3000
Właściwe wydatki na badania i rozwój w tym temacie --
26:23
say the U.S. should spend 10 billion a year more than it is right now --
467
1568000
4000
dla USA byłoby to 10 mld $ rocznie więcej niż obecnie --
26:27
it's not that dramatic.
468
1572000
2000
nie są aż tak dramatyczne.
26:29
It shouldn't take away from other things.
469
1574000
2000
Nie powinny odebrać środków na inne rzeczy.
26:31
The thing you get into big money on, and this, reasonable people can disagree,
470
1576000
3000
Zaczynamy mówić o dużych sumach -- tutaj rozsądni ludzie mogą się sprzeciwiać --
26:34
is when you have something that's non-economic and you're trying to fund that --
471
1579000
3000
kiedy staramy się finansować coś co nie gwarantuje ekonomicznych sukcesów.
26:37
that, to me, mostly is a waste.
472
1582000
3000
Dla mnie to w dużej mierze jest strata.
26:40
Unless you're very close and you're just funding the learning curve
473
1585000
3000
Chyba, że jesteśmy bardzo blisko i płacimy na poczet dalszej nauki.
26:43
and it's going to get very cheap,
474
1588000
2000
Sukces wtedy przyniesie bardzo tanią energię.
26:45
I believe we should try more things that have a potential
475
1590000
4000
Wierzę, że powinniśmy próbować rzeczy, które mają potencjał
26:49
to be far less expensive.
476
1594000
2000
na duże obniżenie kosztów.
26:51
If the trade-off you get into is, "Let's make energy super expensive,"
477
1596000
5000
Jeśli z drugiej strony zaproponujemy energię bardzo drogą --
26:56
then the rich can afford that.
478
1601000
2000
bogaci będą mogli sobie na nią pozwolić.
26:58
I mean, all of us here could pay five times as much for our energy
479
1603000
3000
Wszyscy z nas obecnych mogliby płacić pięciokrotnie więcej za energię
27:01
and not change our lifestyle.
480
1606000
2000
bez konieczności zmiany stylu życia.
27:03
The disaster is for that two billion.
481
1608000
2000
Katastrofa nadeszłaby dla tych dwóch milionów.
27:05
And even Lomborg has changed.
482
1610000
2000
Nawet Lomborg się zmienił.
27:07
His shtick now is, "Why isn't the R&D getting more discussed?"
483
1612000
5000
Teraz mówi już: "Czemu tak mało opowiada się o badaniach i rozwoju?"
27:12
He's still, because of his earlier stuff,
484
1617000
2000
Z powodu wcześniejszych wypowiedzi
27:14
still associated with the skeptic camp,
485
1619000
2000
jest kojarzony z obozem sceptyków,
27:16
but he's realized that's a pretty lonely camp,
486
1621000
3000
ale uświadomił sobie, że ten obóz jest dość samotny,
27:19
and so, he's making the R&D point.
487
1624000
3000
więc zmienił swoje podejście.
27:22
And so there is a thread of something that I think is appropriate.
488
1627000
5000
Mówi więc o czymś z czym się zgodzę.
27:27
The R&D piece, it's crazy how little it's funded.
489
1632000
3000
Niewiarygodne jak mało środków inwestuje się w badania i rozwój.
27:30
CA: Well Bill, I suspect I speak on the behalf of most people here
490
1635000
3000
Bill, podejrzewam, że mówię w imieniu większości osób na sali:
27:33
to say I really hope your wish comes true. Thank you so much.
491
1638000
3000
Mam szczerą nadzieję, że to życzenie się spełni. Dziękuję bardzo.
27:36
BG: Thank you.
492
1641000
2000
Dziękuję.
27:38
(Applause)
493
1643000
3000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Bill Gates - PhilanthropistA passionate techie and a shrewd businessman, Bill Gates changed the world while leading Microsoft to dizzying success. Now he's doing it again with his own style of philanthropy and passion for innovation.
Why you should listen
Bill Gates is the founder and former CEO of Microsoft. A geek icon, tech visionary and business trailblazer, Gates' leadership -- fueled by his long-held dream that millions might realize their potential through great software -- made Microsoft a personal computing powerhouse and a trendsetter in the Internet dawn. Whether you're a suit, chef, quant, artist, media maven, nurse or gamer, you've probably used a Microsoft product today.
In summer of 2008, Gates left his day-to-day role with Microsoft to focus on philanthropy. Holding that all lives have equal value (no matter where they're being lived), the Bill and Melinda Gates Foundation has now donated staggering sums to HIV/AIDS programs, libraries, agriculture research and disaster relief -- and offered vital guidance and creative funding to programs in global health and education. Gates believes his tech-centric strategy for giving will prove the killer app of planet Earth's next big upgrade.
Read a collection of Bill and Melinda Gates' annual letters, where they take stock of the Gates Foundation and the world. And follow his ongoing thinking on his personal website, The Gates Notes. His new paper, "The Next Epidemic," is published by the New England Journal of Medicine.
Bill Gates | Speaker | TED.com