TEDSalon NY2011
Stefon Harris: There are no mistakes on the bandstand
Stefon Harris: Sahnede hata olmaz
Filmed:
Readability: 3.1
769,694 views
Hata nedir? Doğaçlama Caz dörtlüsü ile örnekler üzerinden konuşarak, Stefon Harris bizi derin bir gerçeğe taşıyor: birçok eylem sadece onlara uygun olarak tepki vermediğimiz için hata olarak algılanıyor.
Stefon Harris - Jazz vibraphonist
Stefon Harris plays the vibraphone -- and leads a jazz ensemble with a collaborative sound built on collective inspiration. Full bio
Stefon Harris plays the vibraphone -- and leads a jazz ensemble with a collaborative sound built on collective inspiration. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Okay, I have no idea what we're going to play.
0
0
3000
Tamam, ne çalacağımız hakkında hiçbir fikrim yok.
00:18
I won't be able to tell you what it is until it happens.
1
3000
3000
Çalana kadar size ne olduğunu anlatamam.
00:21
I didn't realize there was going to be a little music before.
2
6000
3000
Konuşma öncesinde biraz müzik olacağını fark etmedim.
00:24
So I think I'm going to start with what I just heard.
3
9000
2000
Bu nedenle biraz önce duyduğum şeyle başlayacağım.
00:26
(Music)
4
11000
10000
(Müzik)
06:01
(Applause)
5
346000
9000
(Alkış)
06:10
Okay, so first of all,
6
355000
2000
Tamam, öncelikle,
06:12
let's welcome Mr. Jamire Williams on the drums,
7
357000
3000
gruba merhaba diyelim: Jamire Williams davulda,
06:15
(Applause)
8
360000
3000
(Alkış)
06:18
Burniss Travis on the bass,
9
363000
2000
Kontrbasta Burniss Travis,
06:20
(Applause)
10
365000
2000
(Alkış)
06:22
and Mr. Christian Sands on the piano.
11
367000
3000
ve piyanoda Christian Sands.
06:25
(Applause)
12
370000
3000
(Alkış)
06:28
So the bandstand, as we call it,
13
373000
2000
Bizim deyimimizle, sahne
06:30
this is an incredible space.
14
375000
2000
inanılmaz bir yerdir.
06:32
It is really a sacred space.
15
377000
2000
Gerçekten çok kutsaldır.
06:34
And one of the things that is really sacred about it
16
379000
2000
Ve onu kutsal kılan şeylerden biri
06:36
is that you have no opportunity to think about the future,
17
381000
3000
gelecek ya da geçmiş hakkında düşünme fırsatınızın
06:39
or the past.
18
384000
2000
olmamasıdır.
06:41
You really are alive right here in this moment.
19
386000
2000
Burada, bu anda gerçekten canlı hissedersiniz.
06:43
There are so many decisions being made
20
388000
2000
Sahneye adım attığınızda verilen
06:45
when you walk on the bandstand.
21
390000
2000
birçok karar vardır.
06:47
We had no idea what key we were going to play in.
22
392000
3000
Hangi notada çalacağımıza dair bir fikrimiz yoktu.
06:50
In the middle, we sort of made our way
23
395000
2000
Ortasında, biraz "Titi Boom" adlı
06:52
into a song called "Titi Boom."
24
397000
2000
bir şarkıya daldık.
06:54
But that could have happened -- maybe, maybe not.
25
399000
3000
Ama bu gerçekleşebilirdi -- belki de gerçekleşmeyebilirdi.
06:57
Everyone's listening. We're responding.
26
402000
2000
Herkes dinliyor. Biz yanıt veriyoruz.
06:59
You have no time for projected ideas.
27
404000
2000
Tasarlanmış fikirlere vaktiniz yok.
07:01
So the idea of a mistake:
28
406000
3000
Hata kavramı şöyle işliyor:
07:04
From the perspective of a jazz musician,
29
409000
2000
Bir jazz müzisyeninin bakış açısından,
07:06
it's easier to talk about someone else's mistake.
30
411000
3000
bir başkasının hatası hakkında konuşmak daha kolay.
07:11
So the way I perceive a mistake when I'm on the bandstand --
31
416000
3000
Ben sahnedeyken, bir hatayı algılama tarzım --
07:14
first of all, we don't really see it as a mistake.
32
419000
2000
öncelikle, onu aslında bir hata olarak görmüyoruz.
07:16
The only mistake lies
33
421000
2000
Tek hata, benim
07:18
in that I'm not able to perceive
34
423000
2000
bir başkasının yaptığı şeyi
07:20
what it is that someone else did.
35
425000
2000
algıyamamamda yatıyor.
07:22
Every "mistake" is an opportunity in jazz.
36
427000
3000
Cazda her "hata" bir fırsattır.
07:25
So it's hard to even describe
37
430000
2000
Bu nedenle tuhaf bir notayı
07:27
what a funny note would be.
38
432000
2000
tarif etmek bile zor.
07:29
So for example, if I played a color, like we were playing on a palette,
39
434000
3000
Örneğin, eğer şuna benzer bir renkte çalarsam,
07:32
that sounded like this ...
40
437000
2000
bir palette çalıyormuşuz gibi...
07:34
(Music)
41
439000
2000
(Müzik)
07:36
So if Christian played a note -- like play an F.
42
441000
3000
Eğer Christian bir nota çalarsa... FA, mesela...
07:39
(Music)
43
444000
2000
(Müzik)
07:41
See, these are all right inside of the color palette.
44
446000
3000
Bakın, bunlar renk paletinde tamamen doğru.
07:44
If you played an E.
45
449000
3000
Eğer Mİ çalarsan.
07:47
See, these all lie right inside
46
452000
2000
Bakın, bunların hepsi
07:49
of this general emotional palette that we were painting.
47
454000
2000
boyadığımız bu genel duygusal paletin içinde yatıyor.
07:51
If you played an F# though,
48
456000
2000
Ama eğer FA diyez çalarsan,
07:53
(Dissonance)
49
458000
4000
(Ses uyumsuzluğu)
07:57
to most people's ears, they would perceive that as a mistake.
50
462000
3000
çoğu insanın kulakları bunu bir hata olarak algılar.
08:00
So I'm going to show you, we're going to play just for a second.
51
465000
2000
Size göstereceğim, sadece bir dakika çalacağız.
08:02
And we're going to play on this palette.
52
467000
2000
Ve bu palette çalacağız.
08:04
And at some point, Christian will introduce this note.
53
469000
2000
Ve bir noktada, Christian bu notayı dahil edecek.
08:06
And we won't react to it.
54
471000
2000
Ve biz buna tepki vermeyeceğiz.
08:08
He'll introduce it for a second
55
473000
2000
Aynı notayı ikinci kez dahil edecek
08:10
and then I'll stop, I'll talk for a second.
56
475000
2000
ve sonra ben durup, biraz konuşacağım.
08:12
We'll see what happens when we play with this palette.
57
477000
2000
Bu palette çaldığımızda ne olacak bakalım.
08:14
(Music)
58
479000
10000
(Müzik)
08:39
So someone could conceptually perceive that as a mistake.
59
504000
4000
Kavramsal olarak bazıları bunu bir hata olarak görebilir.
08:43
The only way that I would say it was a mistake
60
508000
2000
Bunun bir hata olduğunu sadece notaya tepki
08:45
is in that we didn't react to it.
61
510000
2000
vermediğimiz zaman söylerim.
08:47
It was an opportunity that was missed.
62
512000
2000
Bu kaçırılan bir fırsattı.
08:49
So it's unpredictable. We'll paint this palette again.
63
514000
3000
Tahmin edilemez bir durum. Bu paleti tekrar boyayalım.
08:52
He'll play it. I don't know how we'll react to it, but something will change.
64
517000
3000
Onu çalacak. Nasıl tepki vereceğimizi bilmiyorum, ama birşey değişecek.
08:55
We'll all accept his ideas,
65
520000
2000
Onun fikirlerini ya kabul edeceğiz,
08:57
or not.
66
522000
2000
ya da etmeyeceğiz.
08:59
(Music)
67
524000
10000
(Müzik)
10:08
So you see, he played this note.
68
593000
2000
Duyduğunuz gibi, bu notayı çaldı.
10:10
I ended up creating a melody out of it.
69
595000
2000
Neticede ondan bir melodi yarattım.
10:12
The texture changed in the drums this time.
70
597000
2000
Bu kez davuldaki doku değişti.
10:14
It got a little bit more rhythmic, a little bit more intense
71
599000
3000
Benim yanıtıma karşı biraz daha ritmik,
10:17
in response to how I responded to it.
72
602000
2000
biraz daha şiddetli bir yanıt oldu.
10:19
So there is no mistake.
73
604000
2000
Yani hata yoktur.
10:21
The only mistake is if I'm not aware,
74
606000
2000
Tek hata eğer ben farkında olmazsam,
10:23
if each individual musician is not aware
75
608000
2000
eğer hiçbir müzisyen farkında değilse
10:25
and accepting enough of his fellow band member
76
610000
4000
ve fikri dahil edecek kadar diğer grup üyelerini
10:29
to incorporate the idea and we don't allow for creativity.
77
614000
3000
benimsemiyorsa ve yaratıcılığa izin vermezsek, gerçekleşir.
10:32
So jazz, this bandstand is absolutely amazing.
78
617000
4000
Caz, bu sahne kesinlikle hayret verici.
10:36
It's a very purifying experience.
79
621000
2000
Gerçekten arındıran bir deneyim.
10:38
And I know that I speak for all of us when I tell you that we don't take it for granted.
80
623000
3000
Ve biliyorum ki bunu hafife almıyoruz dediğimde hepimizin adına konuşuyorum.
10:41
We know that to be able to come on the bandstand and play music is a blessing.
81
626000
4000
Biliyoruz ki sahneye çıkıp, müzik yapabilmek bir nimet.
10:45
So how does this all relate to behavioral finance?
82
630000
3000
Peki bütün bunlar mali davranış ile nasıl bağlantılı?
10:48
Well we're jazz musicians,
83
633000
2000
Biz caz müzisyenleriyiz,
10:50
so stereotypically we don't have a great relationship to finance.
84
635000
2000
bu nedenle klişeleşmiş bir şekilde para ile aramız çok iyi değil.
10:52
(Laughter)
85
637000
3000
(Kahkahalar)
10:55
Anyway, I just wanted to sort of point out the way that we handle it.
86
640000
3000
Neyse, sadece nasıl üstesinden geldiğimizi biraz anlatmak istedim.
10:58
And the other dynamic of it
87
643000
2000
Ve diğer dinamiği de
11:00
is that we don't micromanage in jazz.
88
645000
3000
bizim cazda mikro yönetim yapmıyor olmamız.
11:03
You have some people who do.
89
648000
2000
Yapan bazı insanlar var.
11:05
But what that does
90
650000
2000
Ama onun yaptığı şey
11:07
is it actually limits the artistic possibilities.
91
652000
2000
aslında sanatsal olasılıkları kısıtlamak olur.
11:09
If I come up and I dictate to the band
92
654000
3000
Eğer gelip, gruba bu şekilde çalmayı
11:12
that I want to play like this and I want the music to go this way,
93
657000
2000
istediğimi ve müziğin bu yönde gitmesini istediğimi dikte edersem,
11:14
and I just jump right in ...
94
659000
2000
ve doğrudan girersem...
11:16
ready, just play some time.
95
661000
2000
hazır, sadece biraz çalalım.
11:18
One, two, one, two, three, four.
96
663000
2000
Bir, iki, bir, iki, üç, dört.
11:20
(Music)
97
665000
12000
(Müzik)
11:32
It's kind of chaotic because I'm bullying my ideas.
98
677000
2000
Biraz karmakarışık çünkü fikirlerimi zorluyorum.
11:34
I'm telling them, "You come with me over this way."
99
679000
2000
Onlara, "Benimle bu tarafa gelin," diyorum.
11:36
If I really want the music to go there,
100
681000
2000
Eğer gerçekten müziğin oraya gitmesini istiyorsam,
11:38
the best way for me to do it is to listen.
101
683000
2000
benim için bunu yapmanın en iyi yolu dinlemek.
11:40
This is a science of listening.
102
685000
2000
Bu bir dinleme bilimi.
11:42
It has far more to do with what I can perceive
103
687000
2000
Ne yapabileceğimden çok ne algılayabileceğim
11:44
than what it is that I can do.
104
689000
2000
ile alakalı.
11:46
So if I want the music to get to a certain level of intensity,
105
691000
3000
Eğer müziğin belli bir şiddet seviyesine ulaşmasını istiyorsam,
11:49
the first step for me is
106
694000
2000
benim için ilk adım
11:51
to be patient, to listen to what's going on
107
696000
2000
sabırlı olmak, neler olup bittiğini dinlemek
11:53
and pull from something that's going on around me.
108
698000
3000
ve etrafımda gerçekleşenden birşey çıkarmak.
11:56
When you do that, you engage and inspire the other musicians
109
701000
3000
Bunu yaptığınızda, diğer müzisyenleri motive ediyor ve canlandırıyorsunuz
11:59
and they give you more, and gradually it builds.
110
704000
2000
ve size daha fazlasını veriyorlar ve gitgide birşey oluşuyor.
12:01
Watch. One, two, a one, two, three, four.
111
706000
3000
İzleyin. Bir, iki ve bir, iki, üç, dört.
12:04
(Music)
112
709000
10000
(Müzik)
12:44
Totally different experience when I'm pulling ideas.
113
749000
3000
Fikirler çıkardığım zaman tamamiyle farklı bir deneyim oluyor.
12:47
It's much more organic. It's much more nuanced.
114
752000
2000
Çok daha doğal. Çok daha nüanslı.
12:49
It's not about bullying my vision or anything like that.
115
754000
2000
Kendi bakışımı ya da ona benzer birşeyi zorlamak ile alakalı değil.
12:51
It's about being here in the moment,
116
756000
2000
O anda burada olmak, birbirini
12:53
accepting one another
117
758000
2000
kabul etmek ve yaratıcılığın
12:55
and allowing creativity to flow.
118
760000
2000
yükselmesine izin vermek ile alakalı.
12:57
Thank you.
119
762000
2000
Teşekkürler.
12:59
(Applause)
120
764000
5000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Stefon Harris - Jazz vibraphonistStefon Harris plays the vibraphone -- and leads a jazz ensemble with a collaborative sound built on collective inspiration.
Why you should listen
Stefon Harris' passionate artistry, energetic stage presence, and astonishing virtuosity have propelled him into the forefront of hte current jazz scene. Widely recognized and lauded by both his peers and jazz critics, Harris is committed to exploring the rich potential of jazz composition and blazing trails on the vibraphone.
His TEDTalk was performed with Jamire Williams on drums, Burniss Travis on bass, and Christian Sands on piano.
Stefon Harris | Speaker | TED.com