TEDGlobal 2013
Siddharthan Chandran: Can the damaged brain repair itself?
Siddharthan Chandran: Hasarlı beyin kendisini onarabilir mi?
Filmed:
Readability: 4
1,388,092 views
Travmatik bir beyin yaralanmasından sonra bazen beyin kendini onarabilir, yeni beyin hücreleri üretip hasar görmüş olanların yerine koyar. Ama bu onarma motor nöron hastalığı (Lou Gehrig hastalığı ya da ALS olarak da bilinir) gibi dejeneratif durumlardan iyileşmeyi sağlayacak kadar hızlı olmaz. Siddharthan Chandran hasarlı beynin daha hızlı onarılmasına yarayacak özel kök hücreleri kullanan bazı yeni teknikleri aktarıyor.
Siddharthan Chandran - Regenerative neurologist
Siddharthan Chandran explores how to heal damage from degenerative disorders such as MS and motor neuron disease (ALS). Full bio
Siddharthan Chandran explores how to heal damage from degenerative disorders such as MS and motor neuron disease (ALS). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm very pleased to be here today
0
496
1909
Bugün burada sizlerle olmaktan
00:14
to talk to you all about how we might repair
1
2405
2554
ve hasar görmüş beyinleri nasıl onarabileceğimiz
00:16
the damaged brain,
2
4959
2036
konusunda konuşmaktan çok memnunum
00:18
and I'm particularly excited by this field,
3
6995
2242
ve bu dal beni özellikle heyecanlandırıyor,
00:21
because as a neurologist myself,
4
9237
2485
çünkü bir nörolog olarak,
00:23
I believe that this offers one of the great ways
5
11722
1801
inanıyorum ki bu bize bugün yıkıcı ve tedavi edilemeyen
00:25
that we might be able to offer hope
6
13523
1932
hastalıklarla yaşayan hastalar için
00:27
for patients who today live with devastating
7
15455
2573
umut sunabileceğimiz en önemli yollardan
00:30
and yet untreatable diseases of the brain.
8
18028
3958
birini arz ediyor.
00:33
So here's the problem.
9
21986
2090
Sorunu anlatayım.
00:36
You can see here the picture of somebody's brain
10
24076
2800
Burada gördüğünüz beyin resmi
00:38
with Alzheimer's disease
11
26876
1532
Alzheimer hastalığı taşıyan birine ait,
00:40
next to a healthy brain,
12
28408
1919
hemen yanında sağlıklı bir beyin,
00:42
and what's obvious is, in the Alzheimer's brain,
13
30327
2616
ve çok açıkça görüldüğü gibi, Alzheimer’li beyinde,
00:44
ringed red, there's obvious
damage -- atrophy, scarring.
damage -- atrophy, scarring.
14
32943
4718
kırmızı ile çerçevelenmiş, bariz görülen
hasar var -- atrofi, skarlaşma.
hasar var -- atrofi, skarlaşma.
00:49
And I could show you equivalent pictures
15
37661
1717
Ve size başka hastalıklardan
00:51
from other disease: multiple sclerosis,
16
39378
2227
eşdeğer resimler gosterebilirim: multipl skleroz,
00:53
motor neuron disease, Parkinson's disease,
17
41605
2518
motor nöron hastalıkları, Parkinson hastalığı,
00:56
even Huntington's disease,
18
44123
2137
hatta Huntington hastalığı,
00:58
and they would all tell a similar story.
19
46260
2969
hepsi benzer bir hikaye anlatır.
01:01
And collectively these brain disorders represent
20
49229
2140
Ve topluca bu beyin bozuklukları
01:03
one of the major public health threats of our time.
21
51369
3566
zamanımızın en büyük halk sağlığı tehditlerinden biridir.
01:06
And the numbers here are really rather staggering.
22
54935
4248
Ve rakamlar burada oldukça inanılmazdır.
01:11
At any one time, there are 35 million people today
23
59183
3192
Herhangi bir anda, bugün 35 milyon kişi
01:14
living with one of these brain diseases,
24
62375
2957
bu beyin hastalıklarından biriyle yaşamaktadır
ve küresel maliyet
01:17
and the annual cost globally
25
65332
2539
01:19
is 700 billion dollars.
26
67871
2020
700 milyar dolardır.
01:21
I mean, just think about that.
27
69891
1862
Yani, bunu bir düşünün.
01:23
That's greater than one percent
28
71753
1487
Bu küresel gayri safi hasılanın
01:25
of the global GDP.
29
73240
2746
yüzde birinden fazladır.
01:27
And it gets worse,
30
75986
1906
Ve daha da kötüleşiyor,
01:29
because all these numbers are rising
31
77892
2162
çünkü bütün bu rakamlar yükseliyor
01:32
because these are by and large
32
80054
1458
çünkü bunlar genel olarak yaşa bağlı hastalıklar
01:33
age-related diseases, and we're living longer.
33
81512
3188
ve giderek daha uzun yaşıyoruz.
01:36
So the question we really need to ask ourselves is,
34
84700
2395
Öyleyse kendimize gerçekten sormamız gereken soru,
01:39
why, given the devastating impact of these diseases
35
87095
3997
neden, bu hastalıkların yıkıcı etkisine rağmen,
01:43
to the individual,
36
91092
1480
bireyden bahsediyorum,
01:44
never mind the scale of the societal problem,
37
92572
2753
toplumsal problem boyutunu bir kenara bırakalım,
01:47
why are there no effective treatments?
38
95325
3581
Neneden etkin tedaviler yok?
01:50
Now in order to consider this,
39
98906
1978
Şimdi bunun üzerinde düşünmek için,
01:52
I first need to give you a crash course
40
100884
2283
size öncelikle beynin nasıl çalıştığı konusunda
01:55
in how the brain works.
41
103167
2325
bir hızlandırılmış kurs vermem gerek.
01:57
So in other words, I need to tell you
42
105492
1886
Başka bir deyişle, sizlere
01:59
everything I learned at medical school.
43
107378
2056
tıp fakültesinde öğrendiğim her şeyi anlatmalıyım.
02:01
(Laughter)
44
109434
2040
(Kahkahalar)
02:03
But believe me, this isn't going to take very long.
45
111474
2238
Ama inanın, bu çok uzun sürmeyecek.
02:05
Okay? (Laughter)
46
113712
2455
Tamam? (Kahkahalar)
02:08
So the brain is terribly simple:
47
116167
1969
Beyin son derecede basittir:
02:10
it's made up of four cells,
48
118136
3047
dört hücreden oluşmuştur
02:13
and two of them are shown here.
49
121183
1802
ve ikisi burada gösterilmektedir.
02:14
There's the nerve cell,
50
122985
1513
Sinir hücresi vardır
02:16
and then there's the myelinating cell,
51
124498
1540
ve sonra myelin hücre vardır,
02:18
or the insulating cell.
52
126038
1498
ya da izolasyon hücreleri.
02:19
It's called oligodendrocyte.
53
127536
2490
Oligodendrosit denir.
02:22
And when these four cells work together
54
130026
1789
Bu dört hücre sağlıklı ve uyum içinde çalıştığında
02:23
in health and harmony,
55
131815
1859
02:25
they create an extraordinary
symphony of electrical activity,
symphony of electrical activity,
56
133674
3968
olağanüstü bir elektrik faaliyeti
senfonisi yaratırlar
senfonisi yaratırlar
02:29
and it is this electrical activity
57
137642
2240
ve bu elektrik faaliyeti
02:31
that underpins our ability to think, to emote,
58
139882
3373
bizim düşünme, duygularımızı açığa serme, hatırlama
02:35
to remember, to learn, move, feel and so on.
59
143255
3344
öğrenme, hareket, hissetme gibi kabiliyetlerimizi destekler.
02:38
But equally, each of these individual four cells
60
146599
3341
Ama aynı zamanda, bu dört hücrenin her biri
02:41
alone or together, can go rogue or die,
61
149940
5090
tek başına ya da topluca, bozulabilir ya da ölebilir,
02:47
and when that happens, you get damage.
62
155030
2245
ve bu olduğunda siz hasar görürsünüz.
02:49
You get damaged wiring.
63
157275
1215
Tesisatınız hasarlanır.
02:50
You get disrupted connections.
64
158490
3064
Bağlantılar kesintiye uğrar.
02:53
And that's evident here with the slower conduction.
65
161554
4158
Ve daha yavaş iletim olduğu burada belirgindir.
02:57
But ultimately, this damage will manifest
66
165712
2463
Ama sonuçta, bu hasar ortaya
03:00
as disease, clearly.
67
168175
2482
açıkça hastalık olarak çıkacaktır.
03:02
And if the starting dying nerve cell
68
170657
3098
Ve eğer ölmeye başlayan sinir hücreleri
03:05
is a motor nerve, for example,
69
173755
1816
motor siniriyse, örneğin;
03:07
you'll get motor neuron disease.
70
175571
2415
motor sinir hastalığına yakalanacaksınız.
03:09
So I'd like to give you a real-life illustration
71
177986
2623
Size motor sinir hastalığı ile neler olduğunu
03:12
of what happens with motor neuron disease.
72
180609
3408
gerçek hayattan bir açıklamayla göstermek istiyorum.
03:16
So this is a patient of mine called John.
73
184017
2529
Bu benim John adlı bir hastam.
03:18
John I saw just last week in the clinic.
74
186546
3013
John’u daha geçen hafta klinikte gördüm.
03:21
And I've asked John to tell us something
about what were his problems
about what were his problems
75
189559
3624
Ve kendisine ilk başta motor sinir hastalığı
03:25
that led to the initial diagnosis
76
193183
1899
teşhisine neden olan
03:27
of motor neuron disease.
77
195082
1639
şikayetlerini sordum.
03:28
John: I was diagnosed in October in 2011,
78
196721
4949
John: 2011 Ekim ayında teşhis edildi,
03:33
and the main problem was a breathing problem,
79
201670
3580
başlıca şikayetim nefes almaydı,
03:37
difficulty breathing.
80
205250
1693
zorlukla nefes alıyordum.
03:38
Siddharthan Chandran: I don't know if you
caught all of that, but what John was telling us
caught all of that, but what John was telling us
81
206943
2260
Bilmiyorum yakalayabildiniz mi,
ama John bize dedi ki:
ama John bize dedi ki:
03:41
was that difficulty with breathing
82
209203
2240
Zor nefes alması
03:43
led eventually to the diagnosis
83
211443
2094
nihayetinde motor sinir hastalığı
03:45
of motor neuron disease.
84
213537
2853
teşhisine yönlendirdi.
03:48
So John's now 18 months
further down in that journey,
further down in that journey,
85
216390
3564
John bu yolculuğa başlayalı 18 ay olmuş,
03:51
and I've now asked him to tell us something about
86
219954
2233
ve şimdi kendisine şu anki
03:54
his current predicament.
87
222187
2289
şikayetlerini söylemesini istedim.
03:56
John: What I've got now is
the breathing's gotten worse.
the breathing's gotten worse.
88
224476
2860
John: Şu anki durumum nefes almam gittikçe daha zorlaştı.
03:59
I've got weakness in my hands,
my arms and my legs.
my arms and my legs.
89
227336
5697
Ellerimde, kollarımda ve bacaklarımda güçsüzlük var.
04:05
So basically I'm in a wheelchair most of the time.
90
233033
4820
Yani aslında çoğu zaman tekerlekli sandalyedeyim.
04:09
SC: John's just told us he's in a wheelchair
91
237853
2826
SC: John bize zamanının çoğunda tekerlekli sandalyede
04:12
most of the time.
92
240679
2124
olduğunu söyledi.
04:14
So what these two clips show
93
242803
2218
Bize bu iki görüntünün gösterdiği şey
04:17
is not just the devastating
consequence of the disease,
consequence of the disease,
94
245021
2756
sadece hastalığın yıkıcı sonuçları değil,
04:19
but they also tell us something about
95
247777
1543
aynı zamanda hastalığın
04:21
the shocking pace of the disease,
96
249320
2300
şok edici hızı
04:23
because in just 18 months,
97
251620
3312
çünkü sadece 18 ayda,
04:26
a fit adult man has been rendered
98
254932
2696
sağlıklı yetişkin bir insan
04:29
wheelchair- and respirator-dependent.
99
257628
3331
tekerlekli sandalyeye ve solunum aygıtına bağımlı hale geldi.
04:32
And let's face it, John could be anybody's father,
100
260959
2305
Ve kabul edelim, John herhangi birinin babası,
04:35
brother or friend.
101
263264
2187
kardeşi ya da arkadaşı olabilir.
04:37
So that's what happens when the motor nerve dies.
102
265451
2253
İşte motor sinir hücreleri öldüğünde böyle oluyor.
04:39
But what happens when that myelin cell dies?
103
267704
4600
Peki myelin hücre öldüğünde neler oluyor?
04:44
You get multiple sclerosis.
104
272304
2220
Multipl skleroz oluyorsunuz.
04:46
So the scan on your left
105
274524
1819
Soldaki tarama
04:48
is an illustration of the brain,
106
276343
2723
beynin bir resmi
04:51
and it's a map of the connections of the brain,
107
279066
2851
ve beyindeki bağlantıların bir haritası
04:53
and superimposed upon which
108
281917
1967
ve üzerine eklenen kısımlar da
04:55
are areas of damage.
109
283884
1374
hasar görmüş bölgeler.
04:57
We call them lesions of demyelination.
110
285258
2191
Biz buna demyelinasyon lezyonları diyoruz.
04:59
But they're damage, and they're white.
111
287449
2832
Ama hasarlılar ve beyazlar.
05:02
So I know what you're thinking here.
112
290281
1515
Şimdi ne düşündüğünüzü biliyorum.
05:03
You're thinking, "My God, this bloke came up
113
291796
2508
Diyorsunuz ki, “Tanrım, bu adam çıktı
05:06
and said he's going to talk about hope,
114
294304
1931
ve umut hakkında konuşacağını söyledi
05:08
and all he's done is give a really rather bleak
115
296235
2509
ve şu ana kadar tek yaptığı kasvetli ve
05:10
and depressing tale."
116
298744
1564
iç karartıcı bir hikaye anlatmak oldu.”
05:12
I've told you these diseases are terrible.
117
300308
1595
Size bu hastalıkların feci şeyler olduğunü söylemiştim.
05:13
They're devastating, numbers are rising,
118
301903
2661
Yıkıcılar ve rakamlar yükseliyor,
05:16
the costs are ridiculous, and worst of all,
119
304564
2127
maliyetler gülünç ve en kötüsü
05:18
we have no treatment. Where's the hope?
120
306691
2286
tedavi yok. Umut nerede?
05:20
Well, you know what? I think there is hope.
121
308977
2545
Yani, biliyor musunuz? Bence umut var.
05:23
And there's hope in this next section,
122
311522
2394
Umut M.S. hastası olan başka birinin
05:25
of this brain section of somebody else with M.S.,
123
313916
2295
bu beyin bölgesinde
05:28
because what it illustrates
124
316211
1528
çünkü bize gösteriyor ki,
05:29
is, amazingly, the brain can repair itself.
125
317739
2473
şaşırtıcı bir şekilde, beyin kendini onarabiliyor.
05:32
It just doesn't do it well enough.
126
320212
2578
Sadece yeteri kadar iyi yapamıyor bu işi.
05:34
And so again, there are two
things I want to show you.
things I want to show you.
127
322790
2125
Ve tekrar, size göstermek istediğim iki şey var.
05:36
First of all is the damage of this patient with M.S.
128
324915
3426
Birincisi, M.S. hastası olan hastanın hasarı.
05:40
And again, it's another one of these white masses.
129
328341
3483
Ve tekrar, beyaz küme olanlardan bir tane daha.
05:43
But crucially, the area that's ringed red
130
331824
3438
Ama en önemlisi, kırmızı ile halkaya alınmış kısım
05:47
highlights an area that is pale blue.
131
335262
2223
soluk mavi bir bölgeyi öne çıkarıyor.
05:49
But that area that is pale blue was once white.
132
337485
2826
Ama o mavi olan bölge daha önce beyazdı.
05:52
So it was damaged. It's now repaired.
133
340311
3611
Yani hasarlıydı. Şimdi onarılmış.
05:55
Just to be clear: It's not because of doctors.
134
343922
2762
Açık olayım: Doktorlar sayesinde değil.
05:58
It's in spite of doctors, not because of doctors.
135
346684
2317
Doktorlara rağmen, doktorlar sayesinde değil.
06:01
This is spontaneous repair.
136
349001
2183
Bu beklenmedik bir onarma.
06:03
It's amazing and it's occurred
137
351184
1548
Şaşırtıcı ve gerçekleşti
06:04
because there are stem cells in the brain, even,
138
352732
3214
çünkü beyinde kök hücreleri vardır, hatta,
06:07
which can enable new myelin, new insulation,
139
355946
3174
hasarlı sinirlerin üzerine yeni myelin,
06:11
to be laid down over the damaged nerves.
140
359120
2329
yeni izolasyon döşenmesini mümkün kılarlar.
06:13
And this observation is important for two reasons.
141
361449
4487
Bu gözlem iki sebepten dolayı çok önemli.
06:17
The first is it challenges one of the orthodoxies
142
365936
3240
Birincisi tıp fakültesinde öğrendiğimiz
06:21
that we learnt at medical school,
143
369176
1629
inançlarımızdan birine meydan okur,
06:22
or at least I did, admittedly last century,
144
370805
3620
en azından benim öğrendiğim bir inanç, kabul edebiliriz ki,
06:26
which is that the brain doesn't repair itself,
145
374425
2571
son asırda, beyin kendini onaramaz inancı,
06:28
unlike, say, the bone or the liver.
146
376996
3121
kemik ya da ciğerin aksine.
06:32
But actually it does, but it
just doesn't do it well enough.
just doesn't do it well enough.
147
380117
3499
Ama aslında onarır, sadece yeteri kadar değil.
06:35
And the second thing it does,
148
383616
1642
İkincisi de şu,
06:37
and it gives us a very clear direction
of travel for new therapies --
of travel for new therapies --
149
385258
3975
bize yeni tedavi yolları için çok net bir yön verir —
06:41
I mean, you don't need to be a rocket scientist
150
389233
1719
Demek istediğim burada ne yapılacağını bilmek için
06:42
to know what to do here.
151
390952
1520
roket mühendisi olmanıza gerek yok.
06:44
You simply need to find ways of promoting
152
392472
2933
İç sebeplerden, kendiliğinden zaten olan onarmaları
06:47
the endogenous, spontaneous
repair that occurs anyway.
repair that occurs anyway.
153
395405
4524
desteklemek için yöntemler bulmalısınız.
06:51
So the question is, why, if we've known that
154
399929
2457
Öyleyse soru bu, neden,
06:54
for some time, as we have,
155
402386
1957
bir süredir bunu biliyorsak, ki biliyoruz,
06:56
why do we not have those treatments?
156
404343
4294
neden böyle tedavilerimiz yok?
07:00
And that in part reflects the complexity
157
408637
2119
Bu bize ilaç geliştirme konusundaki
07:02
of drug development.
158
410756
2611
karmaşıklıkları gösterir.
07:05
Now, drug development you might think of
159
413367
2034
İlaç geliştirmeyi oldukça pahalı
07:07
as a rather expensive but risky bet,
160
415401
2724
ama riskli bir bahis olarak düşünebilirsiniz ,
07:10
and the odds of this bet are roughly this:
161
418125
1953
bu bahisin olasılıkları kabaca şöyledir:
07:12
they're 10,000 to one against,
162
420078
2597
10,000’e karşı birdir,
07:14
because you need to screen
about 10,000 compounds
about 10,000 compounds
163
422675
2805
çünkü 10,000 bileşeni elemeniz gerekir ki
07:17
to find that one potential winner.
164
425480
2071
bir olası kazananı bulabilesiniz.
07:19
And then you need to spend 15 years
165
427551
1917
Sonra da 15 yıl harcamalısınız
07:21
and spend over a billion dollars,
166
429468
1498
milyarlarca dolar harcamalısınız,
07:22
and even then, you may not have a winner.
167
430966
3143
ve o zaman bile bir kazananınız olmayabilir.
07:26
So the question for us is,
168
434109
1679
Öyleyse sormamız gereken şu,
07:27
can you change the rules of the game
169
435788
1591
oyunun kurallarını değiştirebilir misiniz,
07:29
and can you shorten the odds?
170
437379
2549
olasılıkları kısaltabilir misiniz?
07:31
And in order to do that, you have to think,
171
439928
2044
Bunu yapabilmek icin, düşünmeniz gereken,
07:33
where is the bottleneck in this drug discovery?
172
441972
2830
bu ilaç keşfetme işini yavaşlatan şey nedir?
07:36
And one of the bottlenecks is
early in drug discovery.
early in drug discovery.
173
444802
3113
Yavaşlatan şeylerden biri ilaç keşfinin ilk başlarındadır.
07:39
All that screening occurs in animal models.
174
447915
3962
Bütün bu elemeler hayvan örnekler üzerinde gerçekleşir.
07:43
But we know that the proper
study of mankind is man,
study of mankind is man,
175
451877
3459
Ama biliyoruz ki insandır insanın asıl bileceği,
07:47
to borrow from Alexander Pope.
176
455336
2104
Alexander Pope’tan ödünç alalım.
07:49
So the question is, can we study these diseases
177
457440
2371
Öyleyse soru şu, bu hastalıkları
07:51
using human material?
178
459811
2388
insan malzemesi kullanarak araştırabilir miyiz?
07:54
And of course, absolutely we can.
179
462199
2063
Tabii ki, kesinlikle araştırabiliriz.
07:56
We can use stem cells,
180
464262
1529
Kök hücre kullanabiliriz
07:57
and specifically we can use human stem cells.
181
465791
2800
ve özellikle insan kök hücreleri kullanabiliriz.
08:00
And human stem cells are these extraordinary
182
468591
2104
İnsan kök hücreleri olağanüstü
08:02
but simple cells that can do two things:
183
470695
2402
ama basit hücrelerdir ve iki şey yapabilirler:
08:05
they can self-renew or make more of themselves,
184
473097
2794
kendilerini yenileyebilirler ya da kendilerini çoğaltabilirler,
08:07
but they can also become specialized
185
475891
2058
ama aynı zamanda uzmanlaşıp
08:09
to make bone, liver or, crucially, nerve cells,
186
477949
2599
kemik, ciğer, ya da çok önemli olarak, sinir hücreleri
08:12
maybe even the motor nerve cell
187
480548
1840
ve belki de motor sinir hücreleri
08:14
or the myelin cell.
188
482388
2160
ya da myelin hücreleri üretebilirler.
08:16
And the challenge has long been,
189
484548
1521
Zorluk uzun süredir,
08:18
can we harness the power,
190
486069
1972
bu gücü, kök hücrelerinin
08:20
the undoubted power of these stem cells
191
488041
2285
şüphe götürmeyen bu gücünü,
08:22
in order to realize their promise
192
490326
2018
yenileyici nöroloji için vaadettiklerinin
08:24
for regenerative neurology?
193
492344
1627
farkına varmak için kullanabilir miyiz idi.
08:25
And I think we can now, and the reason we can
194
493971
2929
Bence yapabiliriz, öyle düşünüyorum çünkü
08:28
is because there have been
several major discoveries
several major discoveries
195
496900
2908
birkaç ana keşif yapıldı
08:31
in the last 10, 20 years.
196
499808
1737
son 10, 20 yıl içerisinde.
08:33
One of them was here in Edinburgh,
197
501545
1612
Bunlardan bir tanesi burada Edinburgh’taydi,
08:35
and it must be the only celebrity sheep, Dolly.
198
503157
4112
herhalde tek meşhur koyun, Dolly.
08:39
So Dolly was made in Edinburgh,
199
507269
1625
Dolly Edinburgh’ta yapıldı,
08:40
and Dolly was an example
200
508894
1683
ve Dolly yetişkin bir kök hücreden
08:42
of the first cloning of a mammal
201
510577
3214
ilk klonlanan memeli
08:45
from an adult cell.
202
513791
1948
örneğiydi.
08:47
But I think the even more significant breakthrough
203
515739
2805
Ama bence asıl önemli yenilik
08:50
for the purposes of our discussion today
204
518544
2922
bugünkü tartışmamızla ilgili olarak
08:53
was made in 2006 by a Japanese scientist
205
521466
2489
2006’da Japon bir bilim adamı
08:55
called Yamanaka.
206
523955
1597
Yamanaka tarafından yapıldı.
08:57
And what Yamaka did,
207
525552
1304
Yamaka’nın yaptığı,
08:58
in a fantastic form of scientific cookery,
208
526856
2432
fevkalade bir bilimsel aşçılık diyebiliriz,
09:01
was he showed that four ingredients,
209
529288
2038
bize gösterdi ki dört madde,
09:03
just four ingredients,
210
531326
1863
sadece dört madde,
09:05
could effectively convert any cell, adult cell,
211
533189
3187
etkili bir şekilde herhangi bir hücreyi, yetişkin hücreyi,
09:08
into a master stem cell.
212
536376
2242
ana kök hücre haline dönüştürebilir.
09:10
And the significance of this is difficult to exaggerate,
213
538618
2984
Bunun önemini abartmak zor
09:13
because what it means that
from anybody in this room,
from anybody in this room,
214
541602
2240
çünku bunun anlamı, bu salondaki herhangi birinden,
09:15
but particularly patients,
215
543842
1804
ama özellikle de hastalardan,
09:17
you could now generate
216
545646
1331
sipariş üzerine, şahsa özel
09:18
a bespoke, personalized tissue repair kit.
217
546977
2726
doku onarım takımı üretebilirsiniz.
09:21
Take a skin cell, make it a master pluripotent cell,
218
549703
2948
Bir deri hücresini alın, ana pluripotent hücreye dönüştürün,
09:24
so you could then make those cells
219
552651
1739
böylelikle bundan kendi
09:26
that are relevant to their disease,
220
554390
2439
hastalıklarıyla ilgili hücreler yapabilirsiniz,
09:28
both to study but potentially to treat.
221
556829
2642
hem araştırmak hem de tedavi için.
09:31
Now, the idea of that at medical school --
222
559471
2062
Şimdi bunun düşüncesi bile tıp fakültesinde --
09:33
this is a recurring theme, isn't
it, me and medical school? —
it, me and medical school? —
223
561533
2625
bu yinelenen bir tema değil mi?
ben ve tıbbiye? —
ben ve tıbbiye? —
09:36
would have been ridiculous,
224
564158
1818
oldukça gülünç olurdu,
09:37
but it's an absolute reality today.
225
565976
2059
ama bugün mutlak bir gerçeklik.
09:40
And I see this as the cornerstone
226
568035
2134
Ve ben bunu yenilenmenin, onarmanın
09:42
of regeneration, repair and hope.
227
570169
3177
ve umudun temel taşı olarak görüyorum.
09:45
And whilst we're on the theme of hope,
228
573346
1950
Umuttan bahsetmişken,
09:47
for those of you who might have failed at school,
229
575296
2141
okulda başarısızlığa uğramış olanlarınız için
09:49
there's hope for you as well,
230
577437
2225
sizin için de umut var.
Bu John Gerdon’un okul raporundan.
[“Sanırım bilim adamı olmak düşünceleri var;
[“Sanırım bilim adamı olmak düşünceleri var;
09:51
because this is the school report of John Gerdon.
231
579662
2496
09:54
["I believe he has ideas about becoming a scientist;
on his present showing this is quite ridiculous."]
on his present showing this is quite ridiculous."]
232
582158
1212
bu şu anda oldukça gülünç görünüyor.”]
09:55
So they didn't think much of him then.
233
583370
1436
09:56
But what you may not know is that he
got the Nobel Prize for medicine
got the Nobel Prize for medicine
234
584806
2858
Yani o zamanlar pek birşey olduğunu düşünmemişlerdi.
09:59
just three months ago.
235
587664
2552
Bilmiyor olabilirsiniz ama kendisi
sadece üç ay önce Nobel Tıp Ödülünü aldı.
sadece üç ay önce Nobel Tıp Ödülünü aldı.
10:02
So to return to the original problem,
236
590216
2566
Asıl soruna dönecek olursak,
10:04
what is the opportunity of these stem cells,
237
592782
2143
Peki bu kök hücrelerin
10:06
or this disruptive technology,
238
594925
1661
ya da hasarlı beyini onarma konusunda
10:08
for repairing the damaged brain,
239
596586
1554
bu bilindik gidişatı yıkan teknolojilerin,
10:10
which we call regenerative neurology?
240
598140
2131
yenileyici nöroloji dediğimiz fırsatı nedir?
10:12
I think there are two ways you can think about this:
241
600271
2427
Bence bunu iki şekilde düşünebiliriz:
10:14
as a fantastic 21st-century drug discovery tool,
242
602698
3448
Fevkalade bir 21. yüzyıl ilaç keşif aracı
10:18
and/or as a form of therapy.
243
606146
2817
ve/veya bir tedavi şekli.
10:20
So I want to tell you a little bit about both of those
244
608963
2027
Önümüzdeki dakikalarda sizlere bunların
10:22
in the next few moments.
245
610990
2449
her ikisinden de biraz bahsetmek istiyorum.
10:25
Drug discovery in a dish is how people often
246
613439
2031
Tabaktaki ilaç keşfi derler
10:27
talk about this.
247
615470
1230
insanlar bundan bahsettiklerinde.
10:28
It's very simple: You take a patient with a disease,
248
616700
2927
Çok basittir: Hastayı alırsınız,
10:31
let's say motor neuron disease,
249
619627
1819
diyelim ki motor nöron hastalığı olan bir hastayı,
10:33
you take a skin sample,
250
621446
1757
doku örneği alırsınız,
10:35
you do the pluripotent reprogramming,
251
623203
3058
pluripotent yeniden programlamasını yaparsınız,
10:38
as I've already told you,
252
626261
2091
az önce bahsettiğim gibi
10:40
and you generate live motor nerve cells.
253
628352
2517
ve canlı motor sinir hücreleri üretirsiniz.
10:42
That's straightforward, because that's what
254
630869
1734
Bu çok basittir çünkü, bunu yapmak
10:44
pluripotent cells can do.
255
632603
1737
pluripotent hücreler için doğaldır.
10:46
But crucially, you can then compare their behavior
256
634340
2956
Ama en önemlisi bunların davranışını
10:49
to their equivalent but healthy counterparts,
257
637296
2423
eşdeğer sağlıklı benzerleriyle karşılaştırırsınız,
10:51
ideally from an unaffected relative.
258
639719
2030
etkilenmemiş bir akrabadan olması en ideali olur.
10:53
That way, you're matching for genetic variation.
259
641749
3242
Bu şekilde genetik varyasyona göre eşlersiniz.
10:56
And that's exactly what we did here.
260
644991
2347
Ve biz de aynen bunu yaptık.
10:59
This was a collaboration with colleagues:
261
647338
1923
Meslektaşlar arasında bir işbirliğiydi:
11:01
in London, Chris Shaw; in the U.S.,
Steve Finkbeiner and Tom Maniatis.
Steve Finkbeiner and Tom Maniatis.
262
649261
3523
Londra’da, Chris Shaw; ABD’de,
Steve Finkbeiner ve Tom Maniatis.
Steve Finkbeiner ve Tom Maniatis.
11:04
And what you're looking at, and this is amazing,
263
652784
2522
Ve şu an baktığınız şey, hayranlık verici
11:07
these are living, growing, motor nerve cells
264
655306
2800
bunlar yaşayan, büyüyen, motor sinir hücreleri
11:10
from a patient with motor neuron disease.
265
658106
2243
motor sinir hastalığı taşıyan bir hastadan alınmış.
11:12
It happens to be an inherited form.
266
660349
1925
Kalıtsal bir şekli buradaki.
11:14
I mean, just imagine that.
267
662274
1699
Yani bir düşünün.
11:15
This would have been unimaginable 10 years ago.
268
663973
2481
Bu 10 yıl önce hayal edilemezdi.
11:18
So apart from seeing them
grow and put out processes,
grow and put out processes,
269
666454
3354
Bunların büyümesini ve işlemesini görmenin yanı sıra
11:21
we can also engineer them so that they fluoresce,
270
669808
2442
floresan ışığı yaymalarını sağlayabiliriz
11:24
but crucially, we can then
track their individual health
track their individual health
271
672250
3059
ama en önemlisi herbirinin sağlığını takip edebiliriz
11:27
and compare the diseased motor nerve cells
272
675309
2520
ve hastalıklı motor nöron hücreleri ile
11:29
to the healthy ones.
273
677829
1872
sağlıklı hücreleri karşılaştırabiliriz.
11:31
And when you do all that and put it together,
274
679701
3487
Bütün bunları yapıp bir araya getirdiğinizde,
11:35
you realize that the diseased ones,
275
683188
2099
hastalıklı hücrelerin,
11:37
which is represented in the red line,
276
685287
1788
kırmızı çizgiyle belirtildi,
11:39
are two and a half times more likely to die
277
687075
3621
ölme olasılıklarının sağlıklı benzerlerinden
11:42
than the healthy counterpart.
278
690696
2705
iki buçuk kat fazla olduğunu anlarsınız.
11:45
And the crucial point about this is that you then have
279
693401
2643
Buradaki en önemli nokta
11:48
a fantastic assay to discover drugs,
280
696044
3589
ilaç keşfetmek için fevkalade bir tahliliniz var
11:51
because what would you ask of the drugs,
281
699633
1909
çünkü ilaçtan istediğiniz şu
11:53
and you could do this through a high-throughput
282
701542
1761
ve bunu otomatik eleme sistemi kullanarak
11:55
automated screening system,
283
703303
2409
yüksek işlem hacmiyle yapabilirsiniz.
11:57
you'd ask the drugs, give me one thing:
284
705712
2446
İlaca dersiniz ki bana tek bir şey ver:
12:00
find me a drug that will bring the red line
285
708158
2825
Bana kırmızı çizgiyi
12:02
closer to the blue line,
286
710983
1890
mavi çizgiye yakınlaştıracak bir ilaç ver,
12:04
because that drug will be a high-value candidate
287
712873
3219
bu ilaç çok yüksek değeri olan bir aday olacağı için
12:08
that you could probably take direct to human trial
288
716092
2900
muhtemelen doğrudan insanlar üzerinde test edebilirsiniz
12:10
and almost bypass that bottleneck
289
718992
2587
ve daha önce bahsettiğim ilaç keşfini en çok yavaşlatan
12:13
that I've told you about in drug discovery
290
721579
2401
hayvanlarla ilgili
12:15
with the animal models,
291
723980
1813
aşamayı hemen hemen atlarsınız,
12:17
if that makes sense. It's fantastic.
292
725793
2653
anlatabildim mi bilmem. Bu olağanüstü.
12:20
But I want to come back
293
728446
1564
Fakat kök hücreleri,
12:22
to how you might use stem cells directly
294
730010
2049
hasarı onarmak için doğrudan nasıl kullanabiliriz
12:24
to repair damage.
295
732059
1775
konusuna geri dönmek istiyorum.
12:25
And again there are two ways to think about this,
296
733834
1825
Bunu da iki şekilde düşünebiliriz
12:27
and they're not mutually exclusive.
297
735659
2015
ve bunlar birbirinden bağımsız değil.
12:29
The first, and I think in the long run
298
737674
2290
Birincisi, uzun vadede
12:31
the one that will give us the biggest dividend,
299
739964
2229
bize en büyük kâr payını verecek olan,
12:34
but it's not thought of that way just yet,
300
742193
2604
ama henüz bu şekilde düşünmediğimiz,
12:36
is to think about those stem cells that are already
301
744797
3256
halihazırda beyninizde olan kök hücreleri düşünmek
12:40
in your brain, and I've told you that.
302
748053
1840
ki size anlattım bunu.
12:41
All of us have stem cells in the brain,
303
749893
1854
Hepimizin beyninde kök hücreler var,
12:43
even the diseased brain,
304
751747
1635
hastalıklı beyinde bile
12:45
and surely the smart way forward
305
753382
1618
ve ilerisi için en akıllı olanı
12:47
is to find ways that you can promote and activate
306
755000
2497
halihazırda beyninizde olan kök hücreleri
12:49
those stem cells in your brain already
307
757497
2036
desteklemek ve etkinleştirme yolları bulmak
12:51
to react and respond appropriately to damage
308
759533
3187
öyle ki hasara uygun şekilde tepki ve karşılık versinler
12:54
to repair it.
309
762720
1284
ve onarabilsinler.
12:56
That will be the future.
310
764004
1432
Gelecek bu olacak.
12:57
There will be drugs that will do that.
311
765436
2873
Bunu yapan ilaçlar olacak.
13:00
But the other way is to effectively parachute in cells,
312
768309
4263
Ama diğer yöntem temelde hücreleri indirmek,
13:04
transplant them in,
313
772572
1804
içeri nakletmek,
13:06
to replace dying or lost cells, even in the brain.
314
774376
4478
ölen ve kaybolan hücrelerin yerine geçirmek, beyinde bile.
13:10
And I want to tell you now an experiment,
315
778854
2088
Şimdi size bir deney anlatmak istiyorum,
13:12
it's a clinical trial that we did,
316
780942
1894
yaptığımız bir klinik denemesi,
13:14
which recently completed,
317
782836
1856
yakın zaman önce tamamladık,
13:16
which is with colleagues in UCL,
318
784692
2517
UCL’den meslektaşlar ile,
13:19
David Miller in particular.
319
787209
2755
özellikle David Miller ile.
13:21
So this study was very simple.
320
789964
1913
Bu çalışma çok basitti.
13:23
We took patients with multiple sclerosis
321
791877
3102
Multipl skleroz olan hastalar aldık
13:26
and asked a simple question:
322
794979
1538
ve basit bir soru sorduk:
13:28
Would stem cells from the bone marrow
323
796517
1674
Kemik iliğinden alınan kök hücreler
13:30
be protective of their nerves?
324
798191
1723
sinirlerini koruyabilir mi?
13:31
So what we did was we took this bone marrow,
325
799914
3845
Yaptığımız şey kemik iliğini alıp,
13:35
grew up the stem cells in the lab,
326
803759
2217
laboratuvarda kök hücreleri yetiştirdik
13:37
and then injected them back into the vein.
327
805976
2339
ve damara geri enjekte ettik.
13:40
I'm making this sound really simple.
328
808315
1800
Çok basitleştirerek anlatıyorum.
13:42
It took five years off a lot of people, okay?
329
810115
3107
Birçok insanın beş yılını aldı, tamam mı?
13:45
And it put gray hair on me
330
813222
1688
Ayrıca saçlarımı ağarttı
13:46
and caused all kinds of issues.
331
814910
1481
ve birçok soruna yol açtı.
13:48
But conceptually, it's essentially simple.
332
816391
4023
Ama kavramsal olarak, temelde çok basit.
13:52
So we've given them into the vein, right?
333
820414
3307
Damardan geri verdik, tamam?
13:55
So in order to measure whether
this was successful or not,
this was successful or not,
334
823721
3633
Bunun başarılı olup olmadığını ölçmek için,
13:59
we measured the optic nerve
335
827354
1748
optik sinirleri ölçtük
14:01
as our outcome measure.
336
829102
1686
sonlanım ölçüsü olarak.
14:02
And that's a good thing to measure in M.S.,
337
830788
1765
M.S. için bu iyi bir ölçü
14:04
because patients with M.S. sadly suffer
338
832553
2073
çünkü M.S. hastaları maalesef
14:06
with problems with vision --
339
834626
1472
görme bozuklukları da yaşar --
14:08
loss of vision, unclear vision.
340
836098
2190
görme kaybı, bulanık görme.
14:10
And so we measured the size of the optic nerve
341
838288
2083
David Miller ile tarayıcılar kullanarak
14:12
using the scans with David Miller
342
840371
2054
optik sinirin boyunu ölçtük
14:14
three times -- 12 months, six months,
343
842425
2098
üç kez, 12 ay, altı ay
14:16
and before the infusion --
344
844523
1616
ve infüzyondan önce --
14:18
and you can see the gently declining red line.
345
846139
3126
hafifçe düşen kırmızı çizgiyi görebilirsiniz.
14:21
And that's telling you that
the optic nerve is shrinking,
the optic nerve is shrinking,
346
849265
2228
Bu size optik sinirin küçüldüğünü anlatıyor,
14:23
which makes sense, because their nerves are dying.
347
851493
2343
mantıklı çünkü sinirler ölüyor.
14:25
We then gave the stem cell infusion
348
853836
2306
Sonra kök hücre infüzyonunu verdik
14:28
and repeated the measurement twice --
349
856142
2101
ve ölçümleri iki kez tekrarladık --
14:30
three months and six months --
350
858243
1639
üç ay ve altı ay --
14:31
and to our surprise, almost,
351
859882
1973
ve bizi neredeyse şaşırtarak
14:33
the line's gone up.
352
861855
2156
çizgi yukarı çıktı.
14:36
That suggests that the intervention
353
864011
2531
Buradan ortaya atılabilir ki
14:38
has been protective.
354
866542
1897
müdahale koruyucu oldu.
14:40
I don't think myself that what's happened
355
868439
1917
Bence sanmıyorum ki burada olan
14:42
is that those stem cells have made new myelin
356
870356
2036
kök hücreleri yeni myelin ya da yeni sinir hücresi
14:44
or new nerves.
357
872392
1464
üretmiş olsun.
14:45
What I think they've done is they've promoted
358
873856
2145
Burada olan bence endojenöz
kök hücrelerini ya da öncül hücreleri
kök hücrelerini ya da öncül hücreleri
14:48
the endogenous stem cells, or precursor cells,
359
876001
2609
işlerini yapmak üzere harekete geçirdiler,
14:50
to do their job, wake up, lay down new myelin.
360
878610
3451
uyanıp yeni myelin üretmeleri için.
14:54
So this is a proof of concept.
361
882061
2299
Böylece kavramı ispatladık.
14:56
I'm very excited about that.
362
884360
2625
Bundan büyük heyecan duyuyorum.
14:58
So I just want to end with the theme I began on,
363
886985
2489
Başladığım tema ile bitirmek istiyorum,
15:01
which was regeneration and hope.
364
889474
1990
yenilenme ve umut.
15:03
So here I've asked John
365
891464
1770
Burada John’a gelecek için
15:05
what his hopes are for the future.
366
893234
2298
umutlarının ne olduğunu sordum.
15:07
John: I would hope that
367
895532
1754
John: Umarım ki
15:09
sometime in the future
368
897286
1800
gelecekte bir gün
15:11
through the research that you people are doing,
369
899086
2440
sizlerin yaptığı araştırmalarla,
15:13
we can come up with a cure
370
901526
2209
bir tedavi bulabiliriz,
15:15
so that people like me can lead a normal life.
371
903735
3824
böylece benim gibi insanlar normal bir hayat yaşayabilir.
15:19
SC: I mean, that speaks volumes.
372
907559
2595
SC: Yani, bu bize çok şey anlatıyor.
15:22
But I'd like to close by first of all thanking John --
373
910154
2539
Ama öncelikle John’a teşekkür ederek bitirmek istiyorum --
15:24
thanking John for allowing me to share
374
912693
1729
John’a bana kendi anlayışını ve bu görüntüleri
15:26
his insights and these clips with you all.
375
914422
3170
sizlerle paylaşmama izin verdiği için minnettarım.
15:29
But I'd also like to add to John and to others
376
917592
2535
Ama John’un ve diğerlerinin görüşlerine
15:32
that my own view is, I'm hopeful for the future.
377
920127
2577
kendi görüşümü eklemek isterim,
ben gelecek için umutluyum.
ben gelecek için umutluyum.
15:34
I do believe that the disruptive technologies
378
922704
2352
Ezber bozan teknolojiler,
15:37
like stem cells that I've tried to explain to you
379
925056
2058
size açıklamaya çalıştığım kök hücreler gibi,
15:39
do offer very real hope.
380
927114
1821
çok gerçek bir umut sunuyor.
15:40
And I do think that the day that we might be able
381
928935
1763
Hasarlı beyinleri onarabileceğimiz
15:42
to repair the damaged brain
382
930698
1436
günler benim kanaatimce
15:44
is sooner than we think.
383
932134
1289
sandığımızdan daha yakın.
15:45
Thank you.
384
933423
1803
Teşekkürler.
(Alkışlar)
15:47
(Applause)
385
935226
4693
ABOUT THE SPEAKER
Siddharthan Chandran - Regenerative neurologistSiddharthan Chandran explores how to heal damage from degenerative disorders such as MS and motor neuron disease (ALS).
Why you should listen
Multiple sclerosis (MS) affects the nervous system by chewing up the axons that connect neurons to one another, which slows, stops or simply randomizes the transmission of nerve impulses. At the Centre for clinical brain sciences at the University of Edinburgh, Siddharthan Chandran works in the emerging discipline of regenerative neurology -- exploring how injured or damaged neurons in the brain might actually be repaired.
His research strategy uses MS and motor neuron disease (ALS, or Lou Gehrig's diesease) as primary disease models, combining laboratory and clinical activity to study brain injury, neurodegeneration and repair, using stem cells to model and test. His work, he says, "reflects the complexity of the brain. You can replace a kidney, but not a brain. One must remain careful and humble in the face of current knowledge." He is also director of the Anne Rowling Regenerative Neurology Clinic.
Siddharthan Chandran | Speaker | TED.com