TEDxUSC
Scott Fraser: Why eyewitnesses get it wrong
Scott Fraser: Tại sao những nhân chứng lại nhầm lẫn
Filmed:
Readability: 4.3
1,283,289 views
Scott Fraser nghiên cứu về cách con người nhớ về những tội ác và xác nhận về chúng. Trong buổi nói chuyện đầy sức mạnh này, tập trung chủ yếu vào một vụ nổ súng làm chết người vào buổi xế chiều, ông đã chỉ ra rằng thậm chí những nhân chứng gần nhất chứng kiến vụ án cũng có thể tạo ra "ký ức" mà họ đã không thể chứng kiến. Tại sao? Bởi vì bộ não thù ghét sự trống rỗng.
Scott Fraser - Forensic psychologist, expert witness
Scott Fraser is a forensic psychologist who thinks deeply about the fallibility of human memory and encourages a more scientific approach to trial evidence. Full bio
Scott Fraser is a forensic psychologist who thinks deeply about the fallibility of human memory and encourages a more scientific approach to trial evidence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
The murder happened a little over 21 years ago,
0
2097
4472
Vụ giết người xảy ra vào khoảng hơn 21 năm về trước,
00:22
January the 18th, 1991,
1
6569
4279
ngày 18 tháng 1 năm 1991,
00:26
in a small
2
10848
2261
tại một
00:29
bedroom community
3
13109
2374
thị trấn tạm bợ nhỏ
00:31
of Lynwood, California, just a few miles
4
15483
2835
thuộc Lynwood, bang California, chỉ cách vài dặm
00:34
southeast of Los Angeles.
5
18318
2498
về phía đông nam của Los Angeles.
00:36
A father came out of his house
6
20816
2835
Một người cha bước ra khỏi căn nhà của mình
00:39
to tell his teenage son and his five friends
7
23651
3407
để nhắc nhở cậu con trai tuổi thiếu niên và 5 người bạn của anh ta
00:42
that it was time for them to stop horsing around
8
27058
2779
rằng đã đến lúc dừng ngay việc đùa giỡn ầm ĩ
00:45
on the front lawn and on the sidewalk,
9
29837
2910
trên bãi cỏ trước nhà và trên lối đi,
00:48
to get home, finish their schoolwork,
10
32747
2908
để trở về nhà, hoàn thành bài tập ở trường,
00:51
and prepare themselves for bed.
11
35655
2746
và chuẩn bị đi ngủ.
00:54
And as the father was administering these instructions,
12
38401
3570
Và ngay khi người cha thực hiện những điều nhắc nhở trên,
00:57
a car drove by, slowly,
13
41971
3338
một chiếc xe được lái một cách chậm rãi,
01:01
and just after it passed the father and the teenagers,
14
45309
2902
và chỉ ngay sau khi nó vượt qua người cha và những đứa trẻ,
01:04
a hand went out from the front passenger window,
15
48211
3988
một bàn tày vươn ra từ cửa sổ phía trước chỗ hành khách,
01:08
and -- "Bam, Bam!" -- killing the father.
16
52199
5262
và "Bằng,bằng" -- giết chết người cha.
01:13
And the car sped off.
17
57461
3159
Và chiếc xe tăng tốc biến mất.
01:16
The police,
18
60620
1841
Cảnh sát,
01:18
investigating officers, were amazingly efficient.
19
62461
3830
các điều tra viên, làm việc hiệu quả một cách d8áng ngạc nhiên.
01:22
They considered all the usual culprits,
20
66291
2430
Họ đã xem xét tất cả những thủ phạm thông thường,
01:24
and in less than 24 hours, they had selected their suspect:
21
68721
4567
và trong vòng chưa tới 24 giờ, họ đã có được nghi phạm:
01:29
Francisco Carrillo, a 17-year-old kid
22
73288
3578
Đó là Francisco Carrillo, một đứa trẻ chỉ mới 17 tuổi
01:32
who lived about two or three blocks away
23
76866
2037
sống cách nơi vụ bắn súng xảy ra
01:34
from where the shooting occurred.
24
78903
2735
khoảng 2, 3 dãy nhà.
01:37
They found photos of him. They prepared a photo array,
25
81638
4648
Họ tìm thấy những bức hình của hắn. Họ đã chuẩn bị một dữ liệu hình,
01:42
and the day after the shooting,
26
86286
3584
và ngày hôm sau khi vụ án xảy ra,
01:45
they showed it to one of the teenagers, and he said,
27
89870
2893
họ đưa nó cho một trong những đứa trẻ, và nó nói rằng,
01:48
"That's the picture.
28
92763
2319
"Đó chính là bức ảnh.
01:50
That's the shooter I saw that killed the father."
29
95082
5387
Đó chính là kẻ bắn súng mà cháu nhìn thấy đã giết chú ấy"
01:56
That was all a preliminary hearing judge had
30
100469
2577
Đó là tất cả những gì mà quan tòa sơ bộ
01:58
to listen to, to bind Mr. Carrillo over to stand trial
31
103046
5109
đã nghe thuật lại để có thể buộc chàng trai Carrillo ra hầu tòa
02:04
for a first-degree murder.
32
108155
2687
với tội danh giết người cấp độ một.
02:06
In the investigation that followed before the actual trial,
33
110842
3207
Trong cuộc điều tra tiếp sau đó trước khi phiên tòa thực sự diễn ra,
02:09
each of the other five teenagers was shown
34
114049
3411
mỗi đứa trẻ trong 5 đứa được cho xem
02:13
photographs, the same photo array.
35
117460
4048
những tấm ảnh, cùng một dữ liệu hình.
02:17
The picture that we best can determine was probably
36
121508
2824
Bức ảnh mà chúng tôi có thể xác định được rõ nhất có lẽ
02:20
the one that they were shown in the photo array
37
124332
2272
là bức mà chúng đã được xem trong dữ liệu hình
02:22
is in your bottom left hand corner of these mug shots.
38
126604
3697
nằm ở góc cuối bên phía tay trái các bạn của những tấm ảnh căn cước này.
02:26
The reason we're not sure absolutely is because
39
130301
3436
Lý do mà chúng tôi không chắc chắn một cách hoàn toàn là bởi vì
02:29
of the nature of evidence preservation
40
133737
4433
bản chất của sự bảo quản chứng cứ
02:34
in our judicial system,
41
138170
2284
trong hệ thống pháp lý của chúng ta,
02:36
but that's another whole TEDx talk for later. (Laughter)
42
140454
4748
nhưng có thể đó là vì một buổi nói chuyện TED khác ngay sau đó (Tiếng cười)
02:41
So at the actual trial,
43
145202
2906
Vì vậy tại phiên tòa chính thức,
02:44
all six of the teenagers testified,
44
148108
3000
tất cả 6 đứa trẻ đã đứng ra làm chứng,
02:47
and indicated the identifications they had made
45
151108
3758
và chỉ ra rằng những sự nhận dạng mà chúng đã thực hiện
02:50
in the photo array.
46
154866
3476
trong dữ liệu ảnh.
02:54
He was convicted. He was sentenced to life imprisonment,
47
158342
4781
Anh ta (Carrillo) đã bị kết án. Anh ta phải chịu án chung thân,
02:59
and transported to Folsom Prison.
48
163123
5459
và được chuyển đến nhà tù Folsom.
03:04
So what's wrong?
49
168582
2089
Vậy thì có gì sai?
03:06
Straightforward, fair trial, full investigation.
50
170671
4766
Một phiên tòa công tâm và thẳng thắn, điều tra đầy đủ.
03:11
Oh yes, no gun was ever found.
51
175437
3541
Ồ vâng, không có khẩu súng nào được tìm thấy cả.
03:14
No vehicle was ever identified as being the one
52
178978
4154
Không có phương tiện nào được xác nhận là chiếc xe
03:19
in which the shooter had extended his arm,
53
183132
3224
mà kẻ gây án đã vươn tay ra từ đó.
03:22
and no person was ever charged with being the driver
54
186356
3285
và không một ai bị kết tội là người đã lái
03:25
of the shooter's vehicle.
55
189641
3242
chiếc xe gây án kia.
03:28
And Mr. Carrillo's alibi?
56
192883
3881
Và chứng cứ ngoại phạm của Carrillo là gì?
03:32
Which of those parents here in the room might not lie
57
196764
5294
Người nào trong số những bậc cha mẹ có mặt trong phiên tòa có thể không nói dối
03:37
concerning the whereabouts of your son or daughter
58
202058
2819
về nơi ở của đứa con trai hoặc gái của mình
03:40
in an investigation of a killing?
59
204877
3897
trong cuộc điều tra về vụ giết người?
03:46
Sent to prison,
60
210874
2722
Bị tống vào tù,
03:49
adamantly insisting on his innocence,
61
213596
3498
Kiên quyết khẳng định mình vô tội,
03:52
which he has consistently for 21 years.
62
217094
4737
điều mà anh ta đã dai dẳng đấu tranh trong suốt 21 năm qua.
03:57
So what's the problem?
63
221831
3471
Vậy vấn đề là gì?
04:01
The problems, actually, for this kind of case
64
225302
2724
Vấn đề thực sự của loại vụ án như thế này
04:03
come manyfold from decades of scientific research
65
228026
3909
xuất phát rất nhiều từ những thập kỷ của việc nghiên cứu khoa học
04:07
involving human memory.
66
231935
3902
liên quan đến trí nhớ con người.
04:11
First of all, we have all the statistical analyses
67
235837
2814
Đầu tiên, chúng ta có tất cả những sự phân tích thống kê
04:14
from the Innocence Project work,
68
238651
2207
từ công trình "Dự án về sự vô tội",
04:16
where we know that we have, what,
69
240858
2697
ở đó chúng tôi biết được rằng chúng tôi có cỡ
04:19
250, 280 documented cases now where people have
70
243555
3781
250 hoặc 280 những vụ án đã được lưu giữ lại mà con người có thể
04:23
been wrongfully convicted and subsequently exonerated,
71
247336
4072
bị kết án oan rồi thì sau đó lại được giải tội,
04:27
some from death row, on the basis of later DNA analysis,
72
251408
6346
một vài trong số ấy là từ xà lim dành cho tử tù, dựa vào nền tảng của sự phân tích DNA sau này,
04:33
and you know that over three quarters of all of those cases
73
257754
3661
và bạn nên biết rằng hơn 3 phần 4 trong tất cả những vụ
04:37
of exoneration involved only eyewitness identification
74
261415
6271
minh oan này chỉ liên quan đến sự chứng thực về nhận dạng mà nhân chứng khai báo
04:43
testimony during the trial that convicted them.
75
267686
3647
trong suốt phiên tòa đã kết tội những phạm nhân này.
04:47
We know that eyewitness identifications are fallible.
76
271333
5175
Chúng tôi biết được rằng những lời khai của nhân chứng có thể là sai lầm.
04:52
The other comes from an interesting aspect
77
276508
2220
Điều còn lại xuất phát từ một khía cạnh rất thú vị
04:54
of human memory that's related to various brain functions
78
278728
3203
của ký ức con người mà có liên quan đến nhiều chức năng của não bộ
04:57
but I can sum up for the sake of brevity here
79
281931
2566
nhưng tôi có thể kết luận ngắn gọn
05:00
in a simple line:
80
284497
2384
trong một dòng đơn giản:
05:02
The brain abhors a vacuum.
81
286881
4748
Não bộ ghét sự trống rỗng.
05:07
Under the best of observation conditions,
82
291629
3910
Dưới những điều kiện quan sát tốt nhất,
05:11
the absolute best,
83
295539
1872
hoàn toàn tốt nhất,
05:13
we only detect, encode and store in our brains
84
297411
3713
chúng ta chỉ phát hiện ra, mã hóa và lưu trữ vào bộ não của mình
05:17
bits and pieces of the entire experience in front of us,
85
301124
3695
những đoạn ngắn, những mảnh ghép nhỏ của toàn bộ những trải nghiệm xảy ra trước mắt chúng ta,
05:20
and they're stored in different parts of the brain.
86
304819
2329
và chúng được lưu trữ trong những phần khác nhau của bộ não.
05:23
So now, when it's important for us to be able to recall
87
307148
4155
Vậy thì giờ đây, khi mà việc nhớ lại những gì đã trải qua
05:27
what it was that we experienced,
88
311303
3021
trở nên thật quan trọng với chúng ta,
05:30
we have an incomplete, we have a partial store,
89
314324
5278
chúng ta lại chỉ có một sự lưu trữ không đầy đủ, chúng ta chỉ nắm được chỉ một phần nào đấy của toàn bộ sự việc
05:35
and what happens?
90
319602
2453
và điều gì xảy ra?
05:37
Below awareness, with no requirement for any kind of
91
322055
2824
Dưới tầm của sự nhận thức, ngay cả khi không có một yêu cầu nào cho bất kỳ hình thức
05:40
motivated processing, the brain fills in information
92
324879
5171
thúc đẩy xử lý, não bộ sẽ thêm vào những thông tin
05:45
that was not there,
93
330050
2425
đã biến mất,
05:48
not originally stored,
94
332475
2450
không phải dựa trên những lưu trữ gốc ban đầu,
05:50
from inference, from speculation,
95
334925
2544
mà từ những sự can thiệp, từ sự dự đoán,
05:53
from sources of information that came to you,
96
337469
2812
từ những nguồn thông tin mà bạn được biết đến,
05:56
as the observer, after the observation.
97
340281
3135
như một người quan sát, sau khi quan sát.
05:59
But it happens without awareness such that
98
343416
2074
Điều đó xảy ra ngay khi bạn không nhận thức được rằng
06:01
you don't, aren't even cognizant of it occurring.
99
345490
3634
chuyện gì đang diễn ra với mình.
06:05
It's called reconstructed memories.
100
349124
2267
Nó được gọi là những ký ức được tái hiện lại.
06:07
It happens to us in all the aspects of our life, all the time.
101
351391
4299
Nó xảy đến đối với chúng ta trong tất cả các khía cạnh của cuộc sống, vào bất cứ lúc nào.
06:11
It was those two considerations, among others --
102
355690
3264
Nó là 2 điểm được xem xét trong nhiều thứ khác --
06:14
reconstructed memory, the fact about the eyewitness fallibility --
103
358954
4505
kí ức được tại tạo lại, thực tại về khả năng sai lầm của nhân chứng --
06:19
that was part of the instigation
104
363459
3056
chính là một phần của quá trình điều tra
06:22
for a group of appeal attorneys
105
366515
2449
của nhóm luật sư kháng án
06:24
led by an amazing lawyer named Ellen Eggers
106
368964
3472
được dẫn dắt bởi một vị luật sư tuyệt vời tên là Ellen Eggers
06:28
to pool their experience and their talents together
107
372436
4128
nhằm hội tụ kinh nghiệm và cả tài năng của họ lại với nhau
06:32
and petition a superior court
108
376564
1837
và kiến nghị một phiên tòa thượng thẩm
06:34
for a retrial for Francisco Carrillo.
109
378401
5070
cho việc xét xử lại vụ án của Francisco Carrillo.
06:39
They retained me, as a forensic neurophysiologist,
110
383471
4388
Họ thuê tôi, như một nhà sinh lý học thần kinh về mặt pháp chứng,
06:43
because I had expertise
111
387859
2142
bởi vì tôi có những kiến thức chuyên môn
06:45
in eyewitness memory identification,
112
390001
2120
về sự xác nhận trí nhớ của nhân chứng,
06:48
which obviously makes sense for this case, right?
113
392121
3195
và điều này rõ ràng rất hợp lý đối với vụ án này, phải không?
06:51
But also because I have expertise and testify about
114
395316
3344
Nhưng cũng bởi vì tôi có chuyên môn và chứng thực về
06:54
the nature of human night vision.
115
398660
4377
bản chất của tầm nhìn về đêm của con người.
06:58
Well, what's that got to do with this?
116
403037
3033
Vâng, vậy thì điều gì phải làm với vấn đề này?
07:01
Well, when you read through the case materials
117
406070
3302
Khi bạn đọc qua những tài liệu của vụ án
07:05
in this Carrillo case,
118
409372
2722
trong vụ Carrillo này,
07:07
one of the things that suddenly strikes you is that
119
412094
2830
một trong những điều có thể bất chợt làm bạn ngạc nhiên đó là
07:10
the investigating officers said the lighting was good
120
414924
3490
những điều tra viên đã nói rằng ánh sáng rất tốt
07:14
at the crime scene, at the shooting.
121
418414
3534
tại hiện trường tội ác, tại vụ bắn súng.
07:17
All the teenagers testified during the trial
122
421948
3457
Tất cả những đứa trẻ thiếu niên đã khai trong suốt phiên tòa
07:21
that they could see very well.
123
425405
3479
rằng chúng có thể nhìn thấy rất rõ.
07:24
But this occurred in mid-January,
124
428884
2840
Nhưng điều này lại xảy ra vào giữa tháng 1,
07:27
in the Northern Hemisphere, at 7 p.m. at night.
125
431724
5999
tại vùng Bắc Hemisphere, vào lúc 7 giờ tối.
07:33
So when I did the calculations
126
437723
3025
Vì vậy khi tôi thực hiện những phép tính toán
07:36
for the lunar data and the solar data
127
440748
2212
về những dữ liệu về mặt trăng và mặt trời
07:38
at that location on Earth at the time of the incident
128
442960
3179
ở địa điểm tại trái đất vào thời khắc xảy ra vụ
07:42
of the shooting, all right,
129
446139
2048
bắn súng, được rồi,
07:44
it was well past the end of civil twilight
130
448187
2617
nó đã quá thời điểm kết thúc hoàng hôn của ngày
07:46
and there was no moon up that night.
131
450804
2256
và chẳng có mặt trăng nào xuất hiện tối hôm đó.
07:48
So all the light in this area from the sun and the moon
132
453060
2279
Vì vậy tất cả ánh sáng trong khu vực này từ mặt trời và mặt trăng
07:51
is what you see on the screen right here.
133
455339
2584
là những gì bạn chứng kiến trên màn hình ngay đây.
07:53
The only lighting in that area had to come
134
457923
2914
Ánh sáng duy nhất tại khu vực đó phải xuất phát
07:56
from artificial sources,
135
460837
3270
từ những nguồn sáng nhân tạo,
08:00
and that's where I go out and I do the actual reconstruction
136
464107
2768
và đó là nơi tôi quyết định ra ngoài và tái hiện lại hiện trường
08:02
of the scene with photometers, with various measures
137
466875
2797
vụ án với những cái quang kế, với rất nhiều phương pháp đo lường
08:05
of illumination and various other measures of
138
469672
1974
sự chiếu sáng và nhiều phương pháp khác về
08:07
color perception, along with special cameras
139
471646
4467
sự tiếp thu màu sắc, cùng với những máy ghi hình đặc biệt
08:12
and high-speed film, right?
140
476113
2129
và phim với tốc độ cao, phải không nào?
08:14
Take all the measurements and record them, right?
141
478242
2929
Thực hiện tất cả các phép đo lường và ghi lại chúng,phải chứ?
08:17
And then take photographs, and this is what the scene
142
481171
2157
Và sau đó chụp lại những bức ảnh, và đây là những gì hiện trường
08:19
looked like at the time of the shooting
143
483328
1435
trông như thế nào tại thời điểm diễn ra vụ nổ súng
08:20
from the position of the teenagers
144
484763
2466
từ vị trí của những đứa trẻ
08:23
looking at the car going by and shooting.
145
487229
3822
nhìn về chiếc xe đi ngang qua và xả súng.
08:26
This is looking directly across the street
146
491051
2305
Đây là nhìn trực tiếp từ bên kia đường
08:29
from where they were standing.
147
493356
2328
từ nơi mà chúng đang đứng.
08:31
Remember, the investigating officers' report said
148
495684
2353
Hãy nhớ rằng, bản báo cáo của những điều tra viên đã ghi nhận rằng
08:33
the lighting was good.
149
498037
2233
ánh sáng rất tốt.
08:36
The teenagers said they could see very well.
150
500270
2434
Những đứa trẻ đã bảo rằng chúng có thể nhìn thấy rất rõ.
08:38
This is looking down to the east,
151
502704
3251
Đây là nhìn xuống về phía đông,
08:41
where the shooting vehicle sped off,
152
505955
3696
nơi mà chiếc xe gây án đã tăng tốc và vụt mất,
08:45
and this is the lighting directly behind the father
153
509651
4892
và đây là ánh sáng trực tiếp từ phía sau người cha
08:50
and the teenagers.
154
514543
2341
và bọn trẻ.
08:52
As you can see, it is at best poor.
155
516884
3911
Như các bạn có thể thấy, nó rất tệ.
08:56
No one's going to call this well-lit, good lighting,
156
520795
3873
Không một ai sẽ gọi cái này là ánh sáng tốt cả
09:00
and in fact, as nice as these pictures are,
157
524668
3194
và thực tế là, cũng tốt đẹp như những tấm hình ở đây,
09:03
and the reason we take them is I knew I was going to have to testify in court,
158
527862
3461
lý do mà chúng tôi chụp chúng là bởi vì tôi đã biết tôi sẽ phải chứng thực điều này tại tòa,
09:07
and a picture is worth more than a thousand words
159
531323
3192
và một bức ảnh thì đáng giá hơn cả một ngàn từ
09:10
when you're trying to communicate numbers,
160
534515
2400
khi bạn cố gắng chia sẻ những con số,
09:12
abstract concepts like lux, the international measurement
161
536915
3272
những khái niệm trừu tượng như là luxơ (đơn vị ánh sáng), sự đo lường quốc tế
09:16
of illumination, the Ishihara color perception test values.
162
540187
5176
về sự chiếu sáng, những giá trị của kiểm tra về sự hấp thụ màu sắc Ishihara.
09:21
When you present those to people who are not well-versed
163
545363
3161
Khi các bạn trưng ra những điều đó với những người mà không thông thạo
09:24
in those aspects of science and that, they become
164
548524
3116
về những khía cạnh đó của khoa học và chúng trở thành
09:27
salamanders in the noonday sun. It's like
165
551640
2379
những con kỳ nhông dưới ánh sáng mặt trời vào buổi trưa. Nó giống như
09:29
talking about the tangent of the visual angle, all right?
166
554019
2914
đang nói chuyện về đường tiếp tuyến của góc nhìn, phải không?
09:32
Their eyes just glaze over, all right?
167
556933
2785
Mắt của chúng chỉ đờ đẫn ra, phải không?
09:35
A good forensic expert also has to be a good educator,
168
559718
4359
Một chuyên gia pháp chứng giỏi cũng phải là một thầy dạy giỏi,
09:39
a good communicator, and that's part of the reason
169
564077
2159
một người giao tiếp giỏi, và đó là một phần của lý do
09:42
why we take the pictures, to show not only
170
566236
2295
tại sao chúng tôi lại chụp những bức ảnh, để chỉ ra không những
09:44
where the light sources are, and what we call the spill,
171
568531
2800
nơi nguồn sáng là đâu và cái mà chúng tôi gọi là đóm,
09:47
the distribution, but also so that it's easier
172
571331
2629
sự phân bổ, mà còn để mà để nó trở nên dễ dàng hơn
09:49
for the trier of fact to understand the circumstances.
173
573960
4035
cho người xem xét sự thật thấu hiểu hơn về những tình huống như vậy.
09:53
So these are some of the pictures that, in fact,
174
577995
2873
Vì vậy những cái này là một số bức ảnh mà thực tế
09:56
I used when I testified,
175
580868
2415
tôi đã dùng khi cho lời khai,
09:59
but more importantly were, to me as a scientist,
176
583283
1865
nhưng quan trọng hơn là đối với tôi-một nhà khoa học,
10:01
are those readings, the photometer readings,
177
585148
1983
là những xem xét đó, những số ghi quang kế,
10:03
which I can then convert into actual predictions
178
587131
4600
mà tôi sau đó có thể chuyển đổi thành những sự dự đoán thực tế
10:07
of the visual capability of the human eye
179
591731
3520
về khả năng trực quan của mắt người
10:11
under those circumstances,
180
595251
2376
dưới những tình huống như vậy,
10:13
and from my readings that I recorded at the scene
181
597627
3648
và từ những điều mà tôi đã ghi lại được tại hiện trường
10:17
under the same solar and lunar conditions
182
601275
2240
dưới cùng điều kiện về mặt trăng và mặt trời
10:19
at the same time, so on and so forth, right,
183
603515
2992
tại cùng một thời điểm, và vân vân, đúng vậy,
10:22
I could predict
184
606507
1406
tôi có thể dự đoán
10:23
that there would be no reliable color perception,
185
607913
2192
rằng sẽ chẳng có sự nhận thức về màu sắc nào đáng tin cậy cả,
10:26
which is crucial for face recognition,
186
610105
2314
và điều này rất quan trọng cho việc nhận diện gương mặt,
10:28
and that there would be only scotopic vision,
187
612419
2312
và rằng đó chỉ có thể nhìn trong điều kiện ánh sáng kém,
10:30
which means there would be very little resolution,
188
614731
1960
điều này có nghĩa là có rất rất ít độ phân giải,
10:32
what we call boundary or edge detection,
189
616691
2248
mà chúng tôi gọi là ranh giới hay là phát hiện biên,
10:34
and that furthermore, because the eyes would have been
190
618939
2315
và hơn nữa bởi vì mắt có thể sẽ
10:37
totally dilated under this light, the depth of field,
191
621254
3805
hoàn toàn giãn nở dưới loại ánh sáng này, chiều sâu của phạm vi quan sát,
10:40
the distance at which you can focus and see details,
192
625059
3158
khoảng cách mà bạn có thể tập trung và nhìn thấy những chi tiết,
10:44
would have been less than 18 inches away.
193
628217
5394
chỉ có thể cách đó ít hơn 18 inches (45,72 cm).
10:49
I testified to that to the court,
194
633611
2504
Tôi đã chứng thực điều đó tại phiên tòa,
10:52
and while the judge was very attentive,
195
636115
2433
và trong khi quan tòa tỏ ra rất lưu tâm,
10:54
it had been a very, very long hearing
196
638548
2607
đó lại là một quá trình lắng nghe quá dài
10:57
for this petition for a retrial, and as a result,
197
641155
4744
đối với một kiến nghị xét xử lại, và kết quả là,
11:01
I noticed out of the corner of my eye
198
645899
1760
tôi ghi nhận được bằng một cái liếc nhìn
11:03
that I thought that maybe the judge was going to need
199
647659
4145
rằng có thể quan tòa sẽ cần
11:07
a little more of a nudge
200
651804
2063
một chút thúc đẩy
11:09
than just more numbers.
201
653867
2508
nhiều hơn là những con số.
11:12
And here I became a bit audacious,
202
656375
2292
Và tại đây tôi trở nên táo bạo hơn một chút,
11:14
and I turned
203
658667
1520
tôi quay người lại
11:16
and I asked the judge,
204
660187
2392
và yêu cầu quan tòa,
11:18
I said, "Your Honor, I think you should go out
205
662579
2408
Tôi nói, "Thưa ngài, tôi nghĩ là ngài nên ra ngoài
11:20
and look at the scene yourself."
206
664987
2704
và tận mắt nhìn thấy hiện trường vụ án".
11:23
Now I may have used a tone which was more like a dare
207
667691
3141
Bây giờ tôi có thể sử dụng giọng điệu mà nghe có vẻ giống một lời thách thức hơn
11:26
than a request — (Laughter) —
208
670832
2404
hơn là một lời yêu cầu ---(Tiếng cười)---
11:29
but nonetheless, it's to this man's credit and his courage
209
673236
4447
tuy nhiên, với danh tiếng và lòng can đảm của mình
11:33
that he said, "Yes, I will."
210
677683
3616
ông ta đã nói, "Được rồi tôi sẽ làm thế"
11:37
A shocker in American jurisprudence.
211
681299
3992
Một tin sốc trong luật học Mỹ.
11:41
So in fact, we found the same identical conditions,
212
685291
2472
Vậy nên trong thực tế, chúng tôi đã tìm ra những điều kiện tương đồng,
11:43
we reconstructed the entire thing again,
213
687763
2041
chúng tôi tái hiện lại toàn bộ sự việc một lần nữa,
11:45
he came out with an entire brigade of sheriff's officers
214
689804
4010
vị quan tòa ra ngoài cùng với toàn bộ đội sĩ quan cảnh sát trưởng
11:49
to protect him in this community, all right? (Laughter)
215
693814
5157
để bảo vệ ông trong một cộng đồng như thế này, được chứ? (Tiếng cười)
11:54
We had him stand actually slightly in the street,
216
698971
5054
Chúng tôi đã nhờ ông ấy đứng sát mặt đường một chút,
11:59
so closer to the suspect vehicle, the shooter vehicle,
217
704025
3180
gần với chiếc xe nghi phạm, phương tiện di chuyển của tên hung thủ hơn
12:03
than the actual teenagers were,
218
707205
2742
so với những đứa trẻ đã có mặt ở đó,
12:05
so he stood a few feet from the curb
219
709947
2224
vì vậy ông ấy đứng cách vài feet (1 foot= 30,48 cm) so với lề đường
12:08
toward the middle of the street.
220
712171
2612
hướng về chính giữa con đường.
12:10
We had a car that came by,
221
714783
2917
Chúng tôi cho một chiếc xe hơi chạy ngang qua,
12:13
same identical car as described by the teenagers, right?
222
717700
4951
chiếc xe tương đồng với chiếc được bọn trẻ diễn tả
12:18
It had a driver and a passenger,
223
722651
1937
Trong xe có một tài xế và một hành khách,
12:20
and after the car had passed the judge by,
224
724588
3823
và sau khi chiếc xe đã chạy qua vị quan tòa,
12:24
the passenger extended his hand,
225
728411
3514
người hành khách sẽ vươn tay ra,
12:27
pointed it back to the judge as the car continued on,
226
731925
4574
chỉ ngược về phía vị quan tòa trong khi chiếc xe vẫn đang tiếp tục chạy,
12:32
just as the teenagers had described it, right?
227
736499
2219
giống như những gì mà bọn trẻ đã tả, đúng không?
12:34
Now, he didn't use a real gun in his hand,
228
738718
2853
Ngay lúc ấy, anh ta không sử dụng cây súng thật,
12:37
so he had a black object in his hand that was similar
229
741571
2418
mà sử dụng một đồ vật màu đen mà giống như
12:39
to the gun that was described.
230
743989
1979
cây súng được mô tả.
12:41
He pointed by, and this is what the judge saw.
231
745968
2846
Anh ta chĩa súng, và đây là những gì vị quan tòa ấy đã chứng kiến.
12:44
This is the car 30 feet away from the judge.
232
748814
7099
Đây là chiếc xe cách vị quan tòa cỡ 30 feet (914 cm).
12:51
There's an arm sticking out of the passenger side
233
755913
2912
Có một cánh tay chìa ra ngoài phía bên ghế hành khách
12:54
and pointed back at you.
234
758825
2373
và chỉ ngược về phía các bạn.
12:57
That's 30 feet away.
235
761198
1965
Khoảng cách là 30 feet.
12:59
Some of the teenagers said that in fact the car
236
763163
2192
Một số đứa trẻ nói rằng thực tế thì chiếc xe
13:01
was 15 feet away when it shot.
237
765355
2576
chỉ cách chúng khoảng 15 feet khi súng nổ.
13:03
Okay. There's 15 feet.
238
767931
3664
Được rồi. Thế thì 15 feet vậy.
13:07
At this point, I became a little concerned.
239
771595
4170
Đến lúc này tôi cảm thấy một chút bận tâm.
13:11
This judge is someone you'd never want to play poker with.
240
775765
4734
Vị quan tòa này là người mà bạn sẽ không bao giờ muốn đùa giỡn.
13:16
He was totally stoic. I couldn't see a twitch of his eyebrow.
241
780499
4288
Ông ta là một người nhẫn nhịn. Tôi đã không thể thấy được một chút nhăn nhó nhíu mày nào của ông ta.
13:20
I couldn't see the slightest bend of his head.
242
784787
3269
Tôi cũng không thể thấy được bất kỳ một cái gật đầu dù là nhẹ nhất nào của ông ấy.
13:23
I had no sense of how he was reacting to this,
243
788056
3501
tôi không thể đoán được ông ấy sẽ phản ứng với chuyện này như thế nào,
13:27
and after he looked at this reenactment,
244
791557
3040
và sau khi ông ấy chứng kiến việc tái diễn hiện trường này,
13:30
he turned to me and he says,
245
794597
1080
ông ấy quay về phía tôi và nói,
13:31
"Is there anything else you want me to look at?"
246
795677
3258
"Còn có điều gì khác mà anh muốn tôi chứng kiến nữa không?"
13:34
I said, "Your honor," and I don't know whether I was
247
798935
4495
Tôi nói rằng "Vâng thưa ngài" và tôi không biết liệu có phải mình được
13:39
emboldened by the scientific measurements that I had
248
803430
2957
thúc đẩy bởi những phép đo lường khoa học mà tôi có
13:42
in my pocket and my knowledge that they are accurate,
249
806387
3696
ngay trong túi của mình và cả kiến thức mà tôi tin là chính xác hay không,
13:45
or whether it was just sheer stupidity,
250
810083
2255
hay nó chỉ là một sự ngu ngốc tuyệt đối,
13:48
which is what the defense lawyers thought — (Laughter) —
251
812338
2825
, điều mà tôi cho rằng đó là những gì mà luật sư biện hộ nghĩ --- (Tiếng cười) ---
13:51
when they heard me say,
252
815163
1752
khi họ nghe tôi trình bày,
13:52
"Yes, Your Honor, I want you stand right there
253
816915
2704
"Vâng thưa quý tòa, tôi muốn quý tòa đứng ngay tại đó
13:55
and I want the car to go around the block again
254
819619
4336
và tôi muốn chiếc xe chạy quanh tòa nhà đó một lần nữa
13:59
and I want it to come and I want it to stop
255
823955
3354
và tôi muốn nó đến và dừng lại
14:03
right in front of you, three to four feet away,
256
827309
4190
ngay trước mặt ngài, cách khoảng 3 đến 4 feet,
14:07
and I want the passenger to extend his hand
257
831499
3456
và tôi muốn vị hành khách ngồi trên xe chìa tay ra
14:10
with a black object and point it right at you,
258
834955
2016
với một vật màu đen và chĩa thẳng vào ngài,
14:12
and you can look at it as long as you want."
259
836971
5720
và ngài có thể nhìn vào nó nếu ngài muốn."
14:18
And that's what he saw. (Laughter)
260
842691
4427
Và đó là những gì mà ông ta đã chứng kiến. (Tiếng cười)
14:23
You'll notice, which was also in my test report,
261
847118
3840
Các bạn sẽ để ý thấy rằng, và điều đó cũng có trong bản báo cáo kiểm tra của tôi,
14:26
all the dominant lighting is coming from the north side,
262
850958
2645
tất cả ánh sáng chi phối đều đến từ hướng bắc,
14:29
which means that the shooter's face would
263
853603
1743
điều đó có nghĩa là gương mặt của kẻ bắn súng có thể
14:31
have been photo-occluded. It would have been backlit.
264
855346
2616
đã bị chắn trong ảnh. Nó đáng lẽ sẽ bị ngược sáng.
14:33
Furthermore, the roof of the car
265
857962
1902
Hơn nữa, mui xe
14:35
is causing what we call a shadow cloud inside the car
266
859864
4274
sẽ gây ra thứ mà chúng ta gọi là "đám mây bóng" bên trong chiếc xe
14:40
which is making it darker.
267
864138
3330
dẫn tới việc làm cho nó trở nên tối hơn.
14:43
And this is three to four feet away.
268
867468
4112
Và khoảng cách là từ 3 đến 4 feet.
14:47
Why did I take the risk?
269
871580
3128
Tại sao tôi lại mạo hiểm thế này?
14:50
I knew that the depth of field was 18 inches or less.
270
874708
4229
Tôi biết rằng độ sâu của phạm vi là 18 inch (1 inch =2.54cm) hoặc ít hơn.
14:54
Three to four feet, it might as well have been
271
878937
1667
3-4 feet, nó có thể được coi như
14:56
a football field away.
272
880604
4472
cách đó một sân bóng.
15:00
This is what he saw.
273
885076
2208
Đây là những gì ông ấy đã thấy.
15:03
He went back, there was a few more days of evidence
274
887284
3800
Ông ta trở về, có thêm một vài ngày nữa để nghe
15:06
that was heard. At the end of it,
275
891084
2304
về các chứng cứ. Và cuối cùng,
15:09
he made the judgment that he was going to grant
276
893388
2628
ông ấy đưa ra đánh giá rằng ông sẽ chấp nhận
15:11
the petition for a retrial.
277
896016
3078
đề nghị xét xử lại.
15:14
And furthermore, he released Mr. Carrillo
278
899094
2478
Và hơn nữa, ông ấy đã tha bổng Carrillo
15:17
so that he could aid in the preparation of his own defense
279
901572
2987
để anh có thể tìm kiếm sự giúp đỡ chuẩn bị cho sự biện hộ cho bản thân
15:20
if the prosecution decided to retry him.
280
904559
6019
nếu bên nguyên quyết định xét xử lại.
15:26
Which they decided not to.
281
910578
2310
điều mà họ đã quyết định không làm.
15:28
He is now a freed man. (Applause)
282
912888
5061
Anh ta giờ đây là một người đàn ông được trả tự do. (Vỗ tay)
15:33
(Applause)
283
917949
3943
(Vỗ tay)
15:37
This is him embracing his grandmother-in-law.
284
921892
5104
Đây là anh ta, đang ôm chặt lấy người bà của mình.
15:42
He -- His girlfriend was pregnant when he went to trial,
285
926996
4075
Bạn gái anh ấy mang thai khi anh ta đến phiên tòa xét xử.
15:46
right? And she had a little baby boy.
286
931071
4085
Và cô ấy đã sinh ra một bé trai.
15:51
He and his son are both attending Cal State, Long Beach
287
935156
2681
Anh ấy cùng với con trai cả hai đều đang ở Long Beach bang California
15:53
right now taking classes. (Applause)
288
937837
6188
ngay lúc này cùng học tập. (Vỗ tay)
15:59
And what does this example --
289
944025
3963
Và những gì mà ví dụ điển hình này --
16:03
what's important to keep in mind for ourselves?
290
947988
4344
những gì quan trọng còn lưu giữ trong đầu chúng ta?
16:08
First of all, there's a long history of antipathy
291
952332
3696
Thứ nhất, có một lịch sử rất dài về mối ác cảm
16:11
between science and the law
292
956028
2080
giữa khoa học và luật pháp
16:14
in American jurisprudence.
293
958108
2400
trong luật học Mỹ.
16:16
I could regale you with horror stories of ignorance
294
960508
3448
Tôi có thể "thết đãi" quý vị bằng những câu chuyện kinh dị về sự thiếu hiểu biết
16:19
over decades of experience as a forensic expert
295
963956
4336
qua hơn vài thập kỷ với kinh nghiệm làm việc như một chuyên gia pháp chứng
16:24
of just trying to get science into the courtroom.
296
968292
4506
trong việc cố gắng đưa khoa học vào trong xử án.
16:28
The opposing council always fight it and oppose it.
297
972798
4934
Hội đồng phản đối luôn luôn đấu tranh và chống lại nó.
16:33
One suggestion is that all of us become much more
298
977732
3387
Một đề nghị là tất cả chúng ta cần trở nên
16:37
attuned to the necessity, through policy,
299
981119
2869
hòa hợp hơn vớ sự cần thiết, thông qua chính sách,
16:39
through procedures,
300
983988
2056
thông qua những thủ tục,
16:41
to get more science in the courtroom,
301
986044
3184
để đưa khoa học một cách sâu rộng hơn vào trong xét xử ở tòa án,
16:45
and I think one large step toward that
302
989228
2311
và tôi nghĩ một bước tiến lớn đối với điều đó
16:47
is more requirements,
303
991539
1842
là cần nhiều yêu cầu hơn,
16:49
with all due respect to the law schools,
304
993381
2559
với tất cả sự tôn trọng dành cho trường luật,
16:51
of science, technology, engineering, mathematics
305
995940
5111
về khía cạnh khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học
16:56
for anyone going into the law,
306
1001051
1977
cho bất kỳ ai sẽ dấn thân vào ngành luật,
16:58
because they become the judges.
307
1003028
3624
bởi vì họ sẽ trở thành quan tòa xét xử.
17:02
Think about how we select our judges in this country.
308
1006652
3048
Hãy nghĩ về việc làm sao mà chúng ta có thể chọn ra những vị quan tòa cho đất nước này.
17:05
It's very different than most other cultures. All right?
309
1009700
3360
Nó rất khác biệt so với hầu hết các nền văn hóa khác. Đúng chứ?
17:08
The other one that I want to suggest,
310
1013060
2410
Một biện pháp nữa tôi muốn đề nghị là,
17:11
the caution that all of us have to have,
311
1015470
2430
sự cẩn trọng mà tất cả chúng ta cần phải có,
17:13
I constantly have to remind myself,
312
1017900
1840
Tôi luôn luôn phải nhắc nhở bản thân
17:15
about just how accurate are the memories
313
1019740
3103
về việc những ký ưc
17:18
that we know are true, that we believe in?
314
1022843
5369
mà chúng ta cho là đúng và tin tưởng trên thực tế có thể chính xác đến cỡ nào?
17:24
There is decades of research,
315
1028212
3384
Có vài thập kỷ về nghiên cứu,
17:27
examples and examples of cases like this,
316
1031596
4168
những ví dụ về những trường hợp như thế này,
17:31
where individuals
317
1035764
1968
trong đó có những cá nhân
17:33
really, really believe. None of those teenagers
318
1037732
3512
thực sự, thực sự tin. Không một ai trong những đứa trẻ này
17:37
who identified him
319
1041244
1832
, những người đã nhận dạng anh ấy
17:38
thought that they were picking the wrong person.
320
1043076
3276
nghĩ rằng họ đang chọn nhầm người.
17:42
None of them thought they couldn't see the person's face.
321
1046352
3354
Không ai trong số họ nghĩ rằng họ không thể nhìn thấy gương mặt của hung thủ.
17:45
We all have to be very careful.
322
1049706
2132
Tất cả chúng ta cần phải thật cẩn trọng.
17:47
All our memories are reconstructed memories.
323
1051838
3640
Tất cả những ký ức của chúng ta đều là những ký ức được tái tạo lại.
17:51
They are the product of what we originally experienced
324
1055478
2398
Chúng là sản phẩm của những gì mà chúng ta trải nghiệm ban đầu
17:53
and everything that's happened afterwards.
325
1057876
2733
và tất cả những thứ gì đã diễn ra sau đó.
17:56
They're dynamic.
326
1060609
2051
Chúng rất năng động.
17:58
They're malleable. They're volatile,
327
1062660
2488
Chúng rất dễ uốn nắn. Chúng dễ thay đổi,
18:01
and as a result, we all need to remember to be cautious,
328
1065148
4024
và kết quả là tất cả chúng ta cần phải nhớ rằng cần phải cẩn trọng,
18:05
that the accuracy of our memories
329
1069172
3320
rằng sự chính xác của những ký ức
18:08
is not measured in how vivid they are
330
1072492
3504
không thể được đo lường qua việc chúng sống động đến cỡ nào
18:11
nor how certain you are that they're correct.
331
1075996
5131
cũng không phải dựa trên việc chúng ta chắc chắn rằng chúng đều đúng.
18:17
Thank you. (Applause)
332
1081127
149090
Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Scott Fraser - Forensic psychologist, expert witnessScott Fraser is a forensic psychologist who thinks deeply about the fallibility of human memory and encourages a more scientific approach to trial evidence.
Why you should listen
When it comes to witnesses in criminal trials, the accuracy of human memory can mean the difference between life and death. Scott Fraser is an expert witness who researches what’s real and what’s selective when it comes to human memory and crime. His areas of expertise include human night vision, neuropsychopharmacology, and the effect of stress and other factors on the human mind. He has testified in criminal and civil cases throughout the U.S. in state and federal courts.
In 2011 Fraser was involved in the retrial of a 1992 murder case in which Francisco Carrillo was found guilty and sentenced to two life sentences in prison. Fraser and the team that hired him staged a dramatic reenactment of the night of the murder in question and showed the testimonies that had put Carrillo in jail were unreliable. After 20 years in jail for a crime he didn't commit, Carrillo was freed.
Scott Fraser | Speaker | TED.com