TED2007
Laurie Garrett: Lessons from the 1918 flu
Laurie Garrett: Bài học từ dịch cúm năm 1918
Filmed:
Readability: 4.5
544,419 views
Năm 2007, khi cả thế giới đang lo lắng về một dịch cúm gia cầm có thể xảy ra thì Laurie Garret, tác giả của cuốn "Dịch bệnh đang tới" đã có bài phát biểu hùng hồn với khán giả tại Đại học TED. Sự hiểu biết sâu sắc của bà về những dịch bệnh trong quá khứ trở nên có giá trị hơn bao giờ hết đối với tình cảnh hiện nay .
Laurie Garrett - Science journalist
Pulitzer winner Laurie Garrett studies global health and disease prevention. Her books include "The Coming Plague" and "Betrayal of Trust," about the crisis in global public health. Full bio
Pulitzer winner Laurie Garrett studies global health and disease prevention. Her books include "The Coming Plague" and "Betrayal of Trust," about the crisis in global public health. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So the first question is, why do we need to
0
0
2000
Câu hỏi đầu tiên là
tại sao chúng ta
tại sao chúng ta
00:14
even worry about a pandemic threat?
1
2000
3000
cần phải bận tâm về hiểm họa đại dịch?
00:17
What is it that we're concerned about?
2
5000
2000
Chúng làm ta lo lắng về điều gì?
00:19
When I say "we," I'm at the Council on Foreign Relations.
3
7000
3000
Khi tôi nói "chúng ta,"
tôi đang ở trong Hội đồng quan hệ quốc tế,
tôi đang ở trong Hội đồng quan hệ quốc tế,
00:22
We're concerned in the national security community,
4
10000
2000
Chúng ta quan tâm
trong cộng đồng an ninh quốc gia,
trong cộng đồng an ninh quốc gia,
00:24
and of course in the biology community and the public health community.
5
12000
3000
và tất nhiên cả trong cộng đồng sinh học
và cộng đồng y tế công cộng
và cộng đồng y tế công cộng
00:27
While globalization has increased travel,
6
15000
2000
Khi toàn cầu hóa làm gia tăng việc đi lại,
00:29
it's made it necessary that everybody be everywhere,
7
17000
3000
nó đã tạo ra sự tất yếu
00:32
all the time, all over the world.
8
20000
2000
là mọi người ở mọi nơi
mọi lúc, trên khắp thế giới.
mọi lúc, trên khắp thế giới.
00:34
And that means that your microbial hitchhikers are moving with you.
9
22000
3000
Và điều đó có nghĩa là
giống vi khuẩn ký sinh kia cũng đang theo bạn.
giống vi khuẩn ký sinh kia cũng đang theo bạn.
00:37
So a plague outbreak in Surat, India
10
25000
2000
Vì lẽ đó mà dịch hạch
bùng phát ở Surat, Ấn Độ
bùng phát ở Surat, Ấn Độ
00:39
becomes not an obscure event, but a globalized event --
11
27000
3000
trở thành không phải là một sự kiện tầm phào,
mà là một sự kiện toàn cầu
mà là một sự kiện toàn cầu
00:42
a globalized concern that has changed the risk equation.
12
30000
3000
một mối lo toàn cầu
đã làm thay đổi bài toán về hiểm họa.
đã làm thay đổi bài toán về hiểm họa.
00:45
Katrina showed us
13
33000
2000
Cơn bão Katrina cho thấy
00:47
that we cannot completely depend on government
14
35000
2000
chúng ta không thể
phụ thuộc hoàn toàn vào chính phủ
phụ thuộc hoàn toàn vào chính phủ
00:49
to have readiness in hand, to be capable of handling things.
15
37000
3000
trong việc chủ động giải quyết tình huống.
00:52
Indeed, an outbreak would be multiple Katrinas at once.
16
40000
4000
Thực vậy, dịch bệnh bùng nổ tương đương với
vài cơn bão Katrina diễn ra cùng một lúc.
vài cơn bão Katrina diễn ra cùng một lúc.
00:56
Our big concern at the moment is a virus called H5N1 flu --
17
44000
3000
Mối quan ngại lớn của chúng ta ở thời điểm này
là một loại virut có tên gọi cúm H5N1
là một loại virut có tên gọi cúm H5N1
00:59
some of you call it bird flu --
18
47000
2000
một số người trong chúng ta
gọi nó là cúm gia cầm --
gọi nó là cúm gia cầm --
01:01
which first emerged in southern China, in the mid-1990s,
19
49000
3000
bùng nổ đầu tiên tại miền nam Trung Quốc,
vào giữa những năm 1990,
vào giữa những năm 1990,
01:04
but we didn't know about it until 1997.
20
52000
3000
nhưng chúng ta không hề biết về nó
cho đến năm 1997.
cho đến năm 1997.
01:07
At the end of last Christmas only 13 countries had seen H5N1.
21
55000
4000
Cuối giáng sinh năm ngoái,
chỉ có 13 nước phát hiện virút H5N1.
chỉ có 13 nước phát hiện virút H5N1.
01:11
But we're now up to 55 countries in the world,
22
59000
2000
Nhưng hiện giờ đã có tới 55 quốc gia
trên thế giới
trên thế giới
01:13
have had this virus emerge,
23
61000
2000
xuất hiện loại virút này
01:15
in either birds, or people or both.
24
63000
3000
ở gia cầm, người, hoặc cả hai.
01:18
In the bird outbreaks we now can see
25
66000
2000
Từ đợt bùng nổ dịch cúm gia cầm,
chúng ta có thể thấy
chúng ta có thể thấy
01:20
that pretty much the whole world has seen this virus
26
68000
3000
loại virút này đã có mặt
tại phần lớn các nước trên thế giới
tại phần lớn các nước trên thế giới
01:23
except the Americas.
27
71000
2000
trừ Hoa Kỳ.
01:25
And I'll get into why we've so far been spared in a moment.
28
73000
4000
Và ngay đây thôi, tôi sẽ giải thích tại sao
chúng ta đã tạm thời tránh được loại vi rút này
chúng ta đã tạm thời tránh được loại vi rút này
01:29
In domestic birds, especially chickens,
29
77000
2000
Ở các loài gia cầm, đặc biệt là gà,
01:31
it's 100 percent lethal.
30
79000
2000
đó là loại virút
có thể gây chết 100%.
có thể gây chết 100%.
01:33
It's one of the most lethal things we've seen
31
81000
2000
một trong những thứ dễ gây chết nhất
từng được biết đến
từng được biết đến
01:35
in circulation in the world
32
83000
2000
thứ đang luân chuyển trên toàn thế giới
01:37
in any recent centuries.
33
85000
2000
những thế kỷ gần đây.
01:39
And we've dealt with it by killing off lots and lots and lots of chickens,
34
87000
3000
Và chúng ta đã giải quyết vấn đề này
bằng cách giết chết vô số gia cầm,
bằng cách giết chết vô số gia cầm,
01:42
and unfortunately often not reimbursing the peasant farmers
35
90000
3000
và không may là chúng ta thường không đền bù
cho các nông dân nghèo
cho các nông dân nghèo
01:45
with the result that there's cover-up.
36
93000
2000
thành ra đã có sự che đậy.
01:47
It's also carried on migration patterns
37
95000
2000
Loại virút này cũng được mang theo
các mô hình di cư
các mô hình di cư
01:49
of wild migratory aquatic birds.
38
97000
3000
của những loài thủy cầm
di trú hoang dã
di trú hoang dã
01:52
There has been this centralized event
39
100000
2000
Đã có một sự kiện lớn
01:54
in a place called Lake Chenghai, China.
40
102000
2000
diễn ra tại một nơi
có tên là Hồ Chenghai ở Trung Quốc.
có tên là Hồ Chenghai ở Trung Quốc.
01:56
Two years ago the migrating birds
41
104000
2000
Hai năm trước, ở những loài chim di cư
01:58
had a multiple event
42
106000
2000
đã xảy ra một sự kiện phức tạp
02:00
where thousands died because of a mutation occurring
43
108000
2000
khi hàng ngàn con bị chết
02:02
in the virus,
44
110000
2000
vì đột biến của loài virút,
02:04
which made the species range broaden dramatically.
45
112000
3000
khiến cho phạm vi của các loại virút
lan rộng ra nhanh chóng.
lan rộng ra nhanh chóng.
02:07
So that birds going to Siberia, to Europe, and to Africa
46
115000
3000
Vì thế mà những con chim
bay đến Siberia, châu Âu và châu Phi
bay đến Siberia, châu Âu và châu Phi
02:10
carried the virus, which had not previously been possible.
47
118000
3000
đem theo loài virút này
điều mà trước đó vốn không thể xảy ra.
điều mà trước đó vốn không thể xảy ra.
02:13
We're now seeing outbreaks in human populations --
48
121000
4000
Giờ đây, chúng ta đang chứng kiến
dịch bệnh bùng phát ở loài người
dịch bệnh bùng phát ở loài người
02:17
so far, fortunately, small events,
49
125000
3000
may mắn là, cho đến nay
vẫn chỉ là những sự kiện nhỏ,
vẫn chỉ là những sự kiện nhỏ,
02:20
tiny outbreaks, occasional clusters.
50
128000
3000
những đợt bùng phát nhỏ,
không thường xuyên
không thường xuyên
02:23
The virus has mutated dramatically in the last two years
51
131000
3000
Loại virút này đã đột biến nhanh chóng
trong vòng hai năm qua
trong vòng hai năm qua
02:26
to form two distinct families, if you will,
52
134000
3000
để tạo thành hai họ riêng biệt
02:29
of the H5N1 viral tree
53
137000
2000
của cái cây phả hệ virút H5N1
02:31
with branches in them,
54
139000
2000
với các nhánh
02:33
and with different attributes that are worrying.
55
141000
2000
và những đặc tính khác nhau
đáng lo ngại.
đáng lo ngại.
02:35
So what's concerning us? Well, first of all,
56
143000
2000
Vậy điều khiến chúng ta lo ngại là gì?
Trước tiên là, trong lịch sử,
Trước tiên là, trong lịch sử,
02:37
at no time in history have we succeeded in making
57
145000
3000
chúng ta chưa bao giờ thành công
trong việc chế tạo
trong việc chế tạo
02:40
in a timely fashion, a specific vaccine
58
148000
2000
một loại vắc-xin đặc trị kịp thời
02:42
for more than 260 million people.
59
150000
3000
cho hơn 260 triệu người.
02:45
It's not going to do us very much good in a global pandemic.
60
153000
3000
Điều này sẽ không có lợi
cho việc đối phó với dịch bệnh toàn cầu.
cho việc đối phó với dịch bệnh toàn cầu.
02:48
You've heard about the vaccine we're stockpiling.
61
156000
3000
Quý vị đã nghe nói về loại vắc-xin
mà chúng ta đang dự trữ.
mà chúng ta đang dự trữ.
02:51
But nobody believes it will actually be particularly effective
62
159000
2000
Nhưng không ai tin rằng
nó sẽ thật sự hiệu nghiệm
nó sẽ thật sự hiệu nghiệm
02:53
if we have a real outbreak.
63
161000
2000
nếu dịch bệnh thật sự bùng nổ.
02:55
So one thought is:
64
163000
2000
Có một ý tưởng rằng:
02:57
after 9/11, when the airports closed,
65
165000
2000
sau thảm họa 9/11,
khi các sân bay đóng cửa,
khi các sân bay đóng cửa,
02:59
our flu season was delayed by two weeks.
66
167000
2000
thì mùa cúm đã bị trì hoãn hai tuần.
03:01
So the thought is, hey, maybe what we should do is just
67
169000
2000
Vì thế, có thể chúng ta nên ngay lập tức
03:03
immediately -- we hear there is H5N1 spreading from human to human,
68
171000
4000
chúng ta biết rằng
virút H5N1 lây lan từ người sang người,
virút H5N1 lây lan từ người sang người,
03:07
the virus has mutated to be a human-to-human transmitter --
69
175000
2000
loại virút này đã bị đột biến
để truyền bệnh từ người sang người --
để truyền bệnh từ người sang người --
03:09
let's shut down the airports.
70
177000
2000
vậy thì hãy đóng cửa các sân bay.
03:11
However, huge supercomputer analyses,
71
179000
4000
Tuy nhiên, các phân tích từ siêu máy tính,
03:15
done of the likely effectiveness of this,
72
183000
2000
về tính hiệu quả của đề xuất này,
03:17
show that it won't buy us much time at all.
73
185000
2000
cho thấy nó sẽ không cho chúng ta
thêm nhiều thời gian.
thêm nhiều thời gian.
03:19
And of course it will be hugely disruptive in preparation plans.
74
187000
4000
Và tất nhiên nó sẽ gây ra
vấn đề lớn trong kế hoạch chuẩn bị.
vấn đề lớn trong kế hoạch chuẩn bị.
03:23
For example, all masks are made in China.
75
191000
3000
Ví dụ là tất cả các mặt nạ
đều được sản xuất tại Trung Quốc.
đều được sản xuất tại Trung Quốc.
03:26
How do you get them mobilized around the world
76
194000
2000
Làm sao chúng ta có thể gửi chúng đi
khắp thế giới
khắp thế giới
03:28
if you've shut all the airports down?
77
196000
2000
nếu đóng cửa sân bay?
03:30
How do you get the vaccines moved around the world
78
198000
2000
Làm sao để huy động vắc-xin khắp thế giới
và vận chuyển thuốc men,
và vận chuyển thuốc men,
03:32
and the drugs moved, and whatever may or not be available that would work.
79
200000
3000
và bất cứ phương tiện nào
đem lại hiệu quả.
đem lại hiệu quả.
03:35
So it turns out that shutting down the airports is counterproductive.
80
203000
4000
Vì thế việc đóng cửa sân bay
là phản tác dụng.
là phản tác dụng.
03:39
We're worried because this virus, unlike any other flu
81
207000
3000
Chúng ta quan ngại vì loại virut này,
không như các loại virut cúm khác
không như các loại virut cúm khác
03:42
we've ever studied, can be transmitted by eating raw meat
82
210000
4000
đã được nghiên cứu,
thứ có thể lây lan do ăn thịt sống
thứ có thể lây lan do ăn thịt sống
03:46
of the infected animals.
83
214000
2000
của loài động vật bị nhiễm bệnh.
03:48
We've seen transmission to wild cats and domestic cats,
84
216000
3000
Chúng ta đã thấy chúng lây lan
cho mèo hoang và mèo nhà
cho mèo hoang và mèo nhà
03:51
and now also domestic pet dogs.
85
219000
3000
và bây giờ là cả chó nhà nữa.
03:54
And in experimental feedings to rodents and ferrets,
86
222000
3000
Và trong thí nghiệm
với loài gặm nhấm và chồn sương,
với loài gặm nhấm và chồn sương,
03:57
we found that the animals exhibit symptoms never seen with flu:
87
225000
4000
chúng tôi nhận thấy động vật có những biểu hiện
với cúm chưa từng thấy trước đây
với cúm chưa từng thấy trước đây
04:01
seizures, central nervous system disorders, partial paralysis.
88
229000
3000
co giật, rối lọa hệ thần kinh trung ương,
liệt một phần.
liệt một phần.
04:04
This is not your normal garden-variety flu.
89
232000
3000
Đây không phải là
loại cúm thông thường.
loại cúm thông thường.
04:07
It mimics what we now understand
90
235000
2000
Nó phản ánh
những hiểu biết của ta ngày nay
những hiểu biết của ta ngày nay
04:09
about reconstructing the 1918 flu virus,
91
237000
2000
về việc tái tạo virút cúm năm 1918,
04:11
the last great pandemic,
92
239000
2000
cơn đại dịch gần đây nhất,
04:13
in that it also jumped directly from birds to people.
93
241000
2000
loài virút này
cũng truyền từ gia cầm sang người.
cũng truyền từ gia cầm sang người.
04:15
We had evolution over time,
94
243000
2000
Chúng ta đã có sự tiến hóa
theo thời gian,
theo thời gian,
04:17
and this unbelievable mortality rate in human beings:
95
245000
4000
và tỷ lệ tử vong ở người thật đáng kinh ngạc:
04:21
55 percent of people who have become infected
96
249000
2000
55% số người bị nhiễm virút H5N1
04:23
with H5N1 have, in fact, succumbed.
97
251000
4000
trên thực thế, đều đầu hàng
trước căn bệnh này.
trước căn bệnh này.
04:27
And we don't have a huge number of people
98
255000
2000
Và không có nhiều người bị nhiễm bệnh
04:29
who got infected and never developed disease.
99
257000
3000
mà không phát bệnh..
04:32
In experimental feeding in monkeys
100
260000
2000
Trong khi thí nghiệm cho khỉ ăn
04:34
you can see that it actually downregulates
101
262000
2000
các bạn có thể thấy
việc đó thực ra làm suy giảm
việc đó thực ra làm suy giảm
04:36
a specific immune system modulator.
102
264000
2000
một cơ chế nhất định
điều biến hệ miễn dịch.
điều biến hệ miễn dịch.
04:38
The result is that what kills you
103
266000
2000
Kết quả là nó giết chết bạn
04:40
is not the virus directly, but your own immune system overreacting, saying,
104
268000
3000
không phải trực tiếp là virút,
mà là hệ miễn dịch phản ứng quá mức,
mà là hệ miễn dịch phản ứng quá mức,
04:43
"Whatever this is so foreign I'm going berserk."
105
271000
3000
truyền đi thông điệp rằng "Cái thứ này lạ quá,
tôi phát điên lên mất."
tôi phát điên lên mất."
04:46
The result: most of the deaths
106
274000
2000
Kết quả là: phần lớn
những trường hợp chết người
những trường hợp chết người
04:48
have been in people under 30 years of age,
107
276000
2000
là ở thanh niên dưới 30 tuổi,
04:50
robustly healthy young adults.
108
278000
3000
những thanh niên khỏe mạnh
tràn đầy năng lượng.
tràn đầy năng lượng.
04:53
We have seen human-to-human transmission
109
281000
2000
Chúng ta đã thấy
sự truyền bệnh từ người sang người
sự truyền bệnh từ người sang người
04:55
in at least three clusters --
110
283000
2000
ở ít nhất ba tập hợp --
04:57
fortunately involving very intimate contact,
111
285000
3000
may mắn là nó liên quan đến
sự tiếp xúc thân mật,
sự tiếp xúc thân mật,
05:00
still not putting the world at large at any kind of risk.
112
288000
3000
và vẫn chưa đẩy thế giới
vào bất cứ hiểm họa nào.
vào bất cứ hiểm họa nào.
05:03
Alright, so I've got you nervous.
113
291000
2000
Được rồi, tôi đã khiến các bạn lo lắng.
05:05
Now you probably assume, well the governments are going to do something.
114
293000
3000
Lúc này chắc hẳn các bạn đang nghĩ:
Hừm, chính phủ sẽ làm điều gì đó.
Hừm, chính phủ sẽ làm điều gì đó.
05:08
And we have spent a lot of money.
115
296000
2000
Và chúng ta đã tiêu tốn rất nhiều tiền.
05:10
Most of the spending in the Bush administration
116
298000
2000
Phần lớn chi tiêu
dưới thời chính quyền Bush
dưới thời chính quyền Bush
05:12
has actually been more related to the anthrax results
117
300000
4000
thực ra lại có liên quan đến bệnh than
05:16
and bio-terrorism threat.
118
304000
2000
và hiểm họa khủng bố sinh học hơn.
05:18
But a lot of money has been thrown out at the local level and at the federal level
119
306000
3000
Nhưng chính quyền địa phương và liên bang
cũng đã tiêu rất nhiều tiền
cũng đã tiêu rất nhiều tiền
05:21
to look at infectious diseases.
120
309000
2000
để nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm.
05:23
End result: only 15 states
121
311000
2000
Kết quả cuối cùng là:
chỉ có 15 bang được chứng nhận
chỉ có 15 bang được chứng nhận
05:25
have been certified to be able to do mass distribution
122
313000
2000
là đã phân phát hàng loạt
05:27
of vaccine and drugs in a pandemic.
123
315000
3000
vắc-xin và thuốc men trong đại dịch.
05:30
Half the states would run out of hospital beds
124
318000
2000
Một nửa các ban
đã chật kín giường bệnh
đã chật kín giường bệnh
05:32
in the first week, maybe two weeks.
125
320000
2000
trong tuần đầu tiên,
có lẽ trong vòng hai tuần.
có lẽ trong vòng hai tuần.
05:34
And 40 states already have an acute nursing shortage.
126
322000
3000
Và 40 bang thiếu hụt y tá trầm trọng.
05:37
Add on pandemic threat, you're in big trouble.
127
325000
2000
Cộng thêm hiểm họa dịch bệnh
thì các bạn đang gặp vấn đề lớn.
thì các bạn đang gặp vấn đề lớn.
05:39
So what have people been doing with this money?
128
327000
2000
Vậy thì người ta đang làm gì
với số tiền đó?
với số tiền đó?
05:41
Exercises, drills, all over the world.
129
329000
2000
Các bài học, diễn tập
diễn ra ở khắp nơi trên thế giới.
diễn ra ở khắp nơi trên thế giới.
05:43
Let's pretend there's a pandemic.
130
331000
2000
Hãy giả định rằng đó là một đại dịch.
05:45
Let's everybody run around and play your role.
131
333000
2000
Hãy để mọi người đóng vai trò của mình.
05:47
Main result is that there is tremendous confusion.
132
335000
3000
Kết quả là
sẽ có sự hỗn độn nghiêm trọng.
sẽ có sự hỗn độn nghiêm trọng.
05:50
Most of these people don't actually know what their job will be.
133
338000
3000
Phần lớn mọi người
sẽ không biết mình phải làm gì.
sẽ không biết mình phải làm gì.
05:53
And the bottom line, major thing that has come through
134
341000
2000
Điều mấu chốt là, điều quan trọng
được rút ra trong mỗi lần diễn tập:
được rút ra trong mỗi lần diễn tập:
05:55
in every single drill: nobody knows who's in charge.
135
343000
3000
không ai biết ai là người phụ trách.
05:58
Nobody knows the chain of command.
136
346000
2000
Không ai biết chuỗi kiểm soát.
06:00
If it were Los Angeles, is it the mayor, the governor,
137
348000
3000
Nếu dịch bệnh xảy ra ở Los Angeles
thì ai trong số thị trưởng, thống đốc,
thì ai trong số thị trưởng, thống đốc,
06:03
the President of the United States, the head of Homeland Security?
138
351000
3000
tổng thống Mỹ, người đứng đầu
Cơ quan An ninh Quốc gia sẽ chỉ đạo?
Cơ quan An ninh Quốc gia sẽ chỉ đạo?
06:06
In fact, the federal government says it's a guy called
139
354000
2000
Trên thực tế, chính quyền liên bang nói rằng
đó là một người
đó là một người
06:08
the Principle Federal Officer,
140
356000
3000
là Nhân viên Liên Bang Chính
(Principle Federal Officer)
(Principle Federal Officer)
06:11
who happens to be with TSA.
141
359000
2000
làm việc
cho Cơ quan An ninh Vận tải Quốc gia.
cho Cơ quan An ninh Vận tải Quốc gia.
06:13
The government says
142
361000
1000
Chính phủ nói rằng
06:14
the federal responsibility will basically be
143
362000
3000
nhiệm vụ liên bang về cơ bản là
06:17
about trying to keep the virus out, which we all know is impossible,
144
365000
3000
cách ly virut,
điều mà chúng ta đều biết là bất khả thi,
điều mà chúng ta đều biết là bất khả thi,
06:20
and then to mitigate the impact
145
368000
2000
và rồi giảm thiểu tác hại của nó
06:22
primarily on our economy.
146
370000
3000
chủ yếu là đối với nền kinh tế.
06:25
The rest is up to your local community.
147
373000
2000
Công việc còn lại
tùy thuộc vào cộng đồng địa phương.
tùy thuộc vào cộng đồng địa phương.
06:27
Everything is about your town, where you live.
148
375000
3000
Mọi thứ tuỳ thuộc vào thị trấn của bạn,
nơi bạn đang sinh sống.
nơi bạn đang sinh sống.
06:30
Well how good a city council you have,
149
378000
2000
Hội đồng thành phố của bạn
hoạt động hiệu quả như thế nào,
hoạt động hiệu quả như thế nào,
06:32
how good a mayor you have -- that's who's going to be in charge.
150
380000
4000
thị trưởng của bạn làm việc tốt như thế nào
ai sẽ chịu trách nhiệm.
ai sẽ chịu trách nhiệm.
06:36
Most local facilities would all be competing
151
384000
2000
Phần lớn các cơ sở địa phương
sẽ cạnh tranh nhau
sẽ cạnh tranh nhau
06:38
to try and get their hands on their piece
152
386000
2000
để có phần trong kho dự trữ liên bang
06:40
of the federal stockpile of a drug called Tamiflu,
153
388000
3000
có được một loại thuốc có tên là Tamiflu
06:43
which may or may not be helpful -- I'll get into that --
154
391000
2000
thứ có thể không hiệu quả
-- Tôi sẽ nói về vấn đề đó sau --
-- Tôi sẽ nói về vấn đề đó sau --
06:45
of available vaccines, and any other treatments,
155
393000
3000
trong số các vắc-xin có sẵn,
và các hình thức điều trị khác,
và các hình thức điều trị khác,
06:48
and masks, and anything that's been stockpiled.
156
396000
3000
và mặt nạ, và tất cả những thứ
đã được dự trữ.
đã được dự trữ.
06:51
And you'll have massive competition.
157
399000
3000
Và chúng ta sẽ có
một cuộc cạnh tranh khốc liệt.
một cuộc cạnh tranh khốc liệt.
06:54
Now we did purchase a vaccine, you've probably all heard about it,
158
402000
2000
Giờ đây chúng ta đã mua vắc-xin,
có lẽ các bạn đã nghe nói về nó,
có lẽ các bạn đã nghe nói về nó,
06:56
made by Sanofi-Aventis.
159
404000
2000
vắc-xin do Sanofi-Aventis sản xuất.
06:58
Unfortunately it's made against the current form of H5N1.
160
406000
3000
Điều không may là nó được bào chế
để chống lại thể hiện nay của H5N1.
để chống lại thể hiện nay của H5N1.
07:01
We know the virus will mutate. It will be a different virus.
161
409000
3000
Chúng ta biết rằng loại virút này sẽ đột biến.
Trở thành một loại virut khác.
Trở thành một loại virut khác.
07:04
The vaccine will probably be useless.
162
412000
3000
Có lẽ vắc-xin sẽ trở nên vô dụng.
07:07
So here's where the decisions come in.
163
415000
2000
Và đây là lúc để đưa ra quyết định.
07:09
You're the mayor of your local town.
164
417000
2000
Bạn là thị trưởng của một thị trấn.
07:11
Let's see, should we order that all pets be kept indoors?
165
419000
3000
Để xem nào, chúng ta có nên
ra lệnh cho người dân giữ thú nuôi trong nhà?
ra lệnh cho người dân giữ thú nuôi trong nhà?
07:14
Germany did that when H5N1 appeared in Germany last year,
166
422000
3000
Nước Đức đã làm điều đó
khi H5N1 xuất hiện tại nước này vào năm ngoái,
khi H5N1 xuất hiện tại nước này vào năm ngoái,
07:17
in order to minimize the spread
167
425000
2000
nhằm giảm thiểu sự lây lan
07:19
between households by household cats, dogs and so on.
168
427000
4000
giữa các gia đình
thông qua chó, mèo trong nhà v.v...
thông qua chó, mèo trong nhà v.v...
07:23
What do we do when we don't have any containment rooms
169
431000
4000
Chúng ta làm gì khi không có phòng cách ly
07:27
with reverse air that will allow the healthcare workers
170
435000
2000
có khí đảo chiều
cho phép nhân viên y tế
cho phép nhân viên y tế
07:29
to take care of patients?
171
437000
2000
chăm sóc người bệnh?
07:31
These are in Hong Kong; we have nothing like that here.
172
439000
2000
Có những phòng như thế tại Hồng Kông;
chúng ta thì không có.
chúng ta thì không có.
07:33
What about quarantine?
173
441000
2000
Vậy còn cách ly thì sao?
07:35
During the SARS epidemic in Beijing quarantine did seem to help.
174
443000
3000
Khi dịch bệnh SARS xảy ra ở Bắc Kinh
thì biện pháp cách ly dường như có tác dụng.
thì biện pháp cách ly dường như có tác dụng.
07:38
We have no uniform policies
175
446000
2000
Chúng ta không có
những chính sách đồng nhất
những chính sách đồng nhất
07:40
regarding quarantine across the United States.
176
448000
2000
về việc cách ly tại Mỹ.
07:42
And some states have differential policies, county by county.
177
450000
4000
Và một số bang có chính sách khác nhau,
từ hạt này sang hạt khác.
từ hạt này sang hạt khác.
07:46
But what about the no-brainer things? Should we close all the schools?
178
454000
3000
Thế còn chính sách không cần động não thì sao?
Có nên đóng cửa tất cả các trường học ?
Có nên đóng cửa tất cả các trường học ?
07:49
Well then what about all the workers? They won't go to work
179
457000
2000
Thế còn công nhân thì sao?
Họ sẽ không đi làm
Họ sẽ không đi làm
07:51
if their kids aren't in school.
180
459000
2000
nếu con cái của họ
không đến trường.
không đến trường.
07:53
Encouraging telecommuting? What works?
181
461000
2000
Khuyến khích làm việc từ xa được không?
Liệu cái nào sẽ đem lại hiệu quả?
Liệu cái nào sẽ đem lại hiệu quả?
07:55
Well the British government did a model of telecommuting.
182
463000
3000
Chính phủ Anh đã thực hiện
một mô hình làm việc từ xa.
một mô hình làm việc từ xa.
07:58
Six weeks they had all people in the banking industry
183
466000
3000
Trong 6 tuần, tất cả mọi người
trong ngành ngân hàng
trong ngành ngân hàng
08:01
pretend a pandemic was underway.
184
469000
2000
giả vờ như đang có dịch bệnh.
08:03
What they found was, the core functions --
185
471000
2000
Điều mà họ khám phá ra là
các chức năng chính --
các chức năng chính --
08:05
you know you still sort of had banks,
186
473000
2000
các bạn biết là chúng ta vẫn còn ngân hàng,
08:07
but you couldn't get people to put money in the ATM machines.
187
475000
3000
nhưng chúng ta không bắt người dân
bỏ tiền vào trong máy ATM.
bỏ tiền vào trong máy ATM.
08:10
Nobody was processing the credit cards.
188
478000
2000
Không có ai xử lý thẻ tín dụng.
08:12
Your insurance payments didn't go through.
189
480000
2000
Việc trả tiền bảo hiểm của bạn
không được thực hiện.
không được thực hiện.
08:14
And basically the economy would be in a disaster state of affairs.
190
482000
3000
Và về cơ bản là
cả nền kinh tế rơi vào thảm họa.
cả nền kinh tế rơi vào thảm họa.
08:17
And that's just office workers, bankers.
191
485000
4000
Và đó mới chỉ là
nhân viên văn phòng, nhân viên ngân hàng.
nhân viên văn phòng, nhân viên ngân hàng.
08:21
We don't know how important hand washing is for flu --
192
489000
3000
Chúng ta không biết tầm quan trọng
của việc rửa tay trong việc phòng cúm --
của việc rửa tay trong việc phòng cúm --
08:24
shocking. One assumes it's a good idea to wash your hands a lot.
193
492000
3000
thật kinh ngạc. Có người cho rằng
rửa tay thường xuyên là một ý hay.
rửa tay thường xuyên là một ý hay.
08:27
But actually in scientific community there is great debate
194
495000
2000
Nhưng thực ra trong giới khoa học
có một cuộc tranh luận lớn
có một cuộc tranh luận lớn
08:29
about what percentage of flu transmission between people
195
497000
3000
về bao nhiêu phần trăm truyền nhiễm cúm
giữa người với người
giữa người với người
08:32
is from sneezing and coughing
196
500000
2000
là do hắt hơi và ho
08:34
and what percentage is on your hands.
197
502000
2000
và bao nhiêu phần trăm là từ tay.
08:36
The Institute of Medicine tried to look at the masking question.
198
504000
4000
Viện Y khoa đã tìm cách giải đáp
bài toán mặt nạ.
bài toán mặt nạ.
08:40
Can we figure out a way, since we know we won't have enough masks
199
508000
2000
Liệu chúng ta có thể tìm ra cách,
khi biết rằng sẽ không có đủ mặt nạ
khi biết rằng sẽ không có đủ mặt nạ
08:42
because we don't make them in America anymore,
200
510000
2000
bởi chúng ta
không còn sản xuất mặt nạ tại Mỹ nữa,
không còn sản xuất mặt nạ tại Mỹ nữa,
08:44
they're all made in China --
201
512000
2000
tất cả các mặt nạ
đều được sản xuất tại Trung Quốc --
đều được sản xuất tại Trung Quốc --
08:46
do we need N95? A state-of-the-art, top-of-the-line,
202
514000
3000
chúng ta có cần N95 không?
Một loại mặt nạ tiên tiến, tối ưu nhất
Một loại mặt nạ tiên tiến, tối ưu nhất
08:49
must-be-fitted-to-your-face mask?
203
517000
3000
nhất định phải vừa vặn
với khuôn mặt ?
với khuôn mặt ?
08:52
Or can we get away with some different kinds of masks?
204
520000
3000
Hay chúng ta có thể dùng
các loại mặt nạ khác thay thế?
các loại mặt nạ khác thay thế?
08:55
In the SARS epidemic, we learned in Hong Kong
205
523000
2000
Trong đại dịch SARS,
chúng ta học được rằng
chúng ta học được rằng
08:57
that most of transmission was because
206
525000
2000
tại Hồng Kông, phần lớn các ca truyền nhiễm
08:59
people were removing their masks improperly.
207
527000
2000
là do con người cởi mặt nạ
không đúng cách.
không đúng cách.
09:01
And their hand got contaminated with the outside of the mask,
208
529000
2000
Và tay họ tiếp xúc
với phần bên ngoài của mặt nạ,
với phần bên ngoài của mặt nạ,
09:03
and then they rubbed their nose. Bingo! They got SARS.
209
531000
3000
và rồi đưa tay cọ lên mũi.
Thế là họ dính SARS.
Thế là họ dính SARS.
09:06
It wasn't flying microbes.
210
534000
3000
Đây không phải là loại vi khuẩn biết bay.
09:09
If you go online right now, you'll get so much phony-baloney information.
211
537000
3000
Nếu bây giờ lên mạng,
bạn sẽ có vô vàn thông tin ngớ ngẩn.
bạn sẽ có vô vàn thông tin ngớ ngẩn.
09:12
You'll end up buying -- this is called an N95 mask. Ridiculous.
212
540000
5000
Rồi bạn sẽ mua
- nó được gọi là mặt nạ N95. Thật vớ vẩn.
- nó được gọi là mặt nạ N95. Thật vớ vẩn.
09:17
We don't actually have a standard
213
545000
2000
Chúng ta không thực sự
09:19
for what should be the protective gear for the first responders,
214
547000
3000
có một tiêu chuẩn về cơ cấu bảo vệ
cho những nạn nhân đầu tiên,
cho những nạn nhân đầu tiên,
09:22
the people who will actually be there on the front lines.
215
550000
3000
những người sẽ đứng đầu chiến tuyến.
09:25
And Tamiflu. You've probably heard of this drug,
216
553000
2000
Và Tamiflu. Các bạn có lẽ
đã nghe đến loại thuốc này,
đã nghe đến loại thuốc này,
09:27
made by Hoffmann-La Roche, patented drug.
217
555000
3000
do Hoffmann-La Roche sản xuất,
đã được cấp bằng sáng chế.
đã được cấp bằng sáng chế.
09:30
There is some indication
218
558000
2000
Có dấu hiệu cho thấy
09:32
that it may buy you some time in the midst of an outbreak.
219
560000
3000
loại thuốc này có thể kéo dài thời gian cho bạn
khi dịch bệnh xảy ra .
khi dịch bệnh xảy ra .
09:35
Should you take Tamiflu for a long period of time,
220
563000
2000
Nếu bạn dùng Tamiflu trong một thời gian,
09:37
well, one of the side effects is suicidal ideations.
221
565000
3000
một trong những tác dụng phụ của nó
là gây nên suy nghĩ muốn tự sát.
là gây nên suy nghĩ muốn tự sát.
09:40
A public health survey analyzed the effect
222
568000
4000
Một khảo sát sức khỏe cộng đồng
đã phân tích tác dụng
đã phân tích tác dụng
09:44
that large-scale Tamiflu use would have,
223
572000
2000
của việc dùng Tamiflu trên diện rộng,
09:46
actually shows it counteractive
224
574000
2000
và nó cho thấy sự phản tác dụng
09:48
to public health measures, making matters worse.
225
576000
3000
đối với các biện pháp sức khỏe cộng đồng
và làm trầm trọng vấn đề.
và làm trầm trọng vấn đề.
09:51
And here is the other interesting thing:
226
579000
2000
Và đây là thông tin thú vị khác:
09:53
when a human being ingests Tamiflu, only 20 percent
227
581000
2000
khi một người uống Tamiflu,
chỉ có 20% thuốc
chỉ có 20% thuốc
09:55
is metabolized appropriately
228
583000
2000
là được chuyển hóa hợp lý
09:57
to be an active compound in the human being.
229
585000
2000
thành hợp chất hoạt động
trong cơ thể họ.
trong cơ thể họ.
09:59
The rest turns into a stable compound,
230
587000
4000
Phần còn lại
trở thành hợp chất ổn định,
trở thành hợp chất ổn định,
10:03
which survives filtration into the water systems,
231
591000
3000
sống sót qua các hệ lọc
để đi vào các nguồn nước
để đi vào các nguồn nước
10:06
thereby exposing the very aquatic birds that would carry flu
232
594000
3000
do đó, khi phơi nhiễm cùng với
những loại gia cầm sống trong nước có virút cúm
những loại gia cầm sống trong nước có virút cúm
10:09
and providing them a chance
233
597000
2000
điều này tạo cơ hội cho chúng
10:11
to breed resistant strains.
234
599000
2000
sinh sôi ra
những loài kháng thuốc.
những loài kháng thuốc.
10:13
And we now have seen Tamiflu-resistant strains
235
601000
3000
Chúng ta đã thấy
những loại kháng Tamiflu
những loại kháng Tamiflu
10:16
in both Vietnam in person-to-person transmission,
236
604000
3000
xuất hiện ở Việt Nam và Ai Cập
10:19
and in Egypt in person-to-person transmission.
237
607000
2000
trong các ca truyền từ người sang người.
10:21
So I personally think that our life expectancy
238
609000
3000
Vì thế tôi cho rằng
việc kéo dài cuộc sống
việc kéo dài cuộc sống
10:24
for Tamiflu as an effective drug
239
612000
3000
bằng cách sử dụng Tamiflu
như thuốc đặc hiệu
như thuốc đặc hiệu
10:27
is very limited -- very limited indeed.
240
615000
2000
là rất giới hạn - thực sự rất giới hạn .
10:29
Nevertheless most of the governments
241
617000
2000
Tuy vậy, phần lớn các chính phủ
10:31
have based their whole flu policies
242
619000
2000
đã xây dựng toàn bộ chính sách phòng cúm
10:33
on building stockpiles of Tamiflu.
243
621000
2000
dựa trên việc tích trữ Tamiflu.
10:35
Russia has actually stockpiled enough
244
623000
2000
Nga thực chất đã tích trữ đủ
10:37
for 95 percent of all Russians.
245
625000
2000
cho 95% dân số mình.
10:39
We've stockpiled enough for 30 percent.
246
627000
2000
Chúng ta đã tích trữ đủ cho 30% dân số.
10:41
When I say enough, that's two weeks worth.
247
629000
2000
Tôi nói đủ
là đủ dùng cho hai tuần.
là đủ dùng cho hai tuần.
10:43
And then you're on your own because
248
631000
2000
Và sau đó bạn phải tự lo liệu
10:45
the pandemic is going to last for 18 to 24 months.
249
633000
2000
vì dịch bệnh
sẽ kéo dài từ 18 đến 24 tháng.
sẽ kéo dài từ 18 đến 24 tháng.
10:47
Some of the poorer countries
250
635000
2000
Một số nước nghèo hơn
10:49
that have had the most experience with H5N1 have built up stockpiles;
251
637000
3000
có nhiều kinh nghiệm nhất
trong việc đối phó H5N1 đã lập kho tích trữ;
trong việc đối phó H5N1 đã lập kho tích trữ;
10:52
they're already expired. They are already out of date.
252
640000
3000
thuốc đã quá hạn.
Chúng không còn giá trị sử dụng nữa.
Chúng không còn giá trị sử dụng nữa.
10:55
What do we know from 1918,
253
643000
2000
Chúng ta biết được gì từ năm 1918,
10:57
the last great pandemic?
254
645000
2000
với đại dịch xảy ra gần đây nhất?
10:59
The federal government abdicated most responsibility.
255
647000
3000
Chính quyền liên bang
đã thoái thác phần lớn trách nhiệm.
đã thoái thác phần lớn trách nhiệm.
11:02
And so we ended up with this wild patchwork of regulations
256
650000
3000
Và chúng ta bị bỏ lại
với một mớ quy định lằng nhằng
với một mớ quy định lằng nhằng
11:05
all over America.
257
653000
2000
trên khắp nước Mỹ.
11:07
Every city, county, state did their own thing.
258
655000
2000
Mỗi thành phố, hạt, bang
cứ mạnh ai nấy làm.
cứ mạnh ai nấy làm.
11:09
And the rules
259
657000
2000
có một sự khác biệt lớn
11:11
and the belief systems were wildly disparate.
260
659000
3000
giữa luật lệ
và hệ thống niềm tin.
và hệ thống niềm tin.
11:14
In some cases all schools, all churches,
261
662000
3000
Trong một số trường hợp,
tất cả các trường học, nhà thờ
tất cả các trường học, nhà thờ
11:17
all public venues were closed.
262
665000
2000
và mọi cơ sở công cộng
đều bị đóng cửa.
đều bị đóng cửa.
11:19
The pandemic circulated three times in 18 months
263
667000
3000
Dịch bệnh lan truyền
ba lần trong vòng 18 tháng
ba lần trong vòng 18 tháng
11:22
in the absence of commercial air travel.
264
670000
2000
khi không có sự lưu thông
thương mại hàng không .
thương mại hàng không .
11:24
The second wave was the mutated, super-killer wave.
265
672000
3000
Cơn dịch thứ hai
là cơn dịch sát thủ đột biến.
là cơn dịch sát thủ đột biến.
11:27
And in the first wave we had enough healthcare workers.
266
675000
3000
Trong cơn dịch thứ nhất,
chúng ta đã có đủ các nhân viên y tế.
chúng ta đã có đủ các nhân viên y tế.
11:30
But by the time the second wave hit
267
678000
2000
Nhưng trước khi cơn dịch thứ hai ập đến
11:32
it took such a toll among the healthcare workers
268
680000
3000
các nhân viên y tế
đã chịu hậu quả nặng nề
đã chịu hậu quả nặng nề
11:35
that we lost most of our doctors and nurses that were on the front lines.
269
683000
4000
nên chúng ta đã mất đi
phần lớn bác sỹ và y tá trên chiến tuyến.
phần lớn bác sỹ và y tá trên chiến tuyến.
11:39
Overall we lost 700,000 people.
270
687000
2000
Chúng ta đã mất tổng cộng 700.000 người.
11:41
The virus was 100 percent lethal to pregnant women
271
689000
3000
Loại virút này gây chết chóc 100%
đối với phụ nữ mang thai
đối với phụ nữ mang thai
11:44
and we don't actually know why.
272
692000
2000
và chúng ta không thực sự
biết được nguyên nhân.
biết được nguyên nhân.
11:46
Most of the death toll was 15 to 40 year-olds --
273
694000
3000
Phần lớn người chết
trong độ tuổi từ 15 đến 40 --
trong độ tuổi từ 15 đến 40 --
11:49
robustly healthy young adults.
274
697000
2000
những người trẻ khỏe mạnh.
11:51
It was likened to the plague.
275
699000
2000
Điều này được so sánh với bệnh dịch.
11:53
We don't actually know how many people died.
276
701000
2000
Chúng ta không thực sự biết được
bao nhiêu người đã chết.
bao nhiêu người đã chết.
11:55
The low-ball estimate is 35 million.
277
703000
3000
Con số ước tính thấp nhất là 35 triệu người.
11:58
This was based on European and North American data.
278
706000
3000
Con số này được dựa trên dữ liệu
của châu Âu và Bắc Mỹ.
của châu Âu và Bắc Mỹ.
12:01
A new study by Chris Murray at Harvard
279
709000
2000
Một nghiên cứu mới đây
của Chris Murray tại Harvard cho thấy
của Chris Murray tại Harvard cho thấy
12:03
shows that if you look at the databases that were kept
280
711000
2000
nếu bạn nhìn vào cơ sở dữ liệu
12:05
by the Brits in India,
281
713000
2000
được người Anh lưu trữ tại Ấn Độ,
12:07
there was a 31-fold greater death rate among the Indians.
282
715000
4000
bạn sẽ thấy tỷ lệ tử vong
của người Ấn Độ cao gấp 31 lần.
của người Ấn Độ cao gấp 31 lần.
12:11
So there is a strong belief that in places of poverty
283
719000
3000
Vì thế mà có một niềm tin rằng
tại những nơi nghèo khổ
tại những nơi nghèo khổ
12:14
the death toll was far higher.
284
722000
2000
thì tỷ lệ tử vong cao hơn rất nhiều.
12:16
And that a more likely toll
285
724000
2000
Và rằng sự mất mát còn lớn hơn thế
12:18
is somewhere in the neighborhood of 80 to 100 million people
286
726000
2000
đã diễn ra
ở những vùng dân cư từ 80 đến 100 triệu người
ở những vùng dân cư từ 80 đến 100 triệu người
12:20
before we had commercial air travel.
287
728000
3000
từ trước khi chúng ta
có sự lưu thông bằng máy bay.
có sự lưu thông bằng máy bay.
12:23
So are we ready?
288
731000
2000
Vậy liệu ta đã sẵn sàng?
12:25
As a nation, no we're not.
289
733000
2000
Với phương diện là một quốc gia,
chúng ta chưa sẵn sàng.
chúng ta chưa sẵn sàng.
12:27
And I think even those in the leadership
290
735000
2000
Và tôi cho rằng
ngay cả những người lãnh đạo
ngay cả những người lãnh đạo
12:29
would say that is the case,
291
737000
2000
cũng sẽ nói rằng
12:31
that we still have a long ways to go.
292
739000
2000
vẫn còn nhiều việc phải làm.
12:33
So what does that mean for you? Well the first thing is,
293
741000
2000
Vậy điều đó có nghĩa gì đối với bạn?
Điều đầu tiên là
Điều đầu tiên là
12:35
I wouldn't start building up personal stockpiles of anything --
294
743000
3000
tôi sẽ không bắt đầu dự trữ
bất kể một kho hàng cá nhân nào
bất kể một kho hàng cá nhân nào
12:38
for yourself, your family, or your employees --
295
746000
4000
cho bản thân, gia đình, hay nhân viên của mình --
12:42
unless you've really done your homework.
296
750000
3000
trước khi làm xong công việc.
12:45
What mask works, what mask doesn't work.
297
753000
2000
Mặt nạ nào thì có hiệu quả,
mặt nạ nào không.
mặt nạ nào không.
12:47
How many masks do you need?
298
755000
2000
Cần bao nhiêu cái?
12:49
The Institute of Medicine study felt that
299
757000
2000
Nghiên cứu của Viện Y khoa cho rằng
12:51
you could not recycle masks.
300
759000
2000
bạn không thể tái chế mặt nạ.
12:53
Well if you think it's going to last 18 months,
301
761000
3000
Nếu bạn nghĩ rằng một chiếc mặt nạ
có thể sử dụng trong 18 tháng
có thể sử dụng trong 18 tháng
12:56
are you going to buy 18 months worth of masks
302
764000
2000
liệu bạn có định mua mặt nạ
đủ dùng cho 18 tháng
đủ dùng cho 18 tháng
12:58
for every single person in your family?
303
766000
3000
cho từng thành viên trong gia đình?
13:01
We don't know -- again with Tamiflu,
304
769000
4000
Chúng ta không biết
- quay lại trường hợp của Tamiflu,
- quay lại trường hợp của Tamiflu,
13:05
the number one side effect of Tamiflu is
305
773000
2000
tác dụng phụ số 1 của Tamiflu là
13:07
flu-like symptoms.
306
775000
2000
các triệu chứng giống như cúm.
13:09
So then how can you tell
307
777000
2000
Vậy thì làm sao bạn có thể biết
13:11
who in your family has the flu
308
779000
2000
ai trong gia đình mình bị cúm
13:13
if everybody is taking Tamiflu?
309
781000
3000
nếu tất cả đều tiêm Tamiflu?
13:16
If you expand that out to think of a whole community,
310
784000
3000
Nếu suy rộng ra cho cả cộng đồng,
13:19
or all your employees in your company,
311
787000
3000
hay tất cả nhân viên trong công ty,
13:22
you begin to realize how limited
312
790000
2000
bạn bắt đầu nhận ra
13:24
the Tamiflu option might be.
313
792000
2000
hạn chế của Tamiflu.
13:26
Everybody has come up to me and said,
314
794000
2000
Mọi người đều tìm đến tôi
và nói rằng,
và nói rằng,
13:28
well I'll stockpile water or, I'll stockpile food, or what have you.
315
796000
4000
tôi sẽ tích trữ nước, tôi sẽ tích trữ lương thực,
hoặc bất cứ thứ gì ta có.
hoặc bất cứ thứ gì ta có.
13:32
But really? Do you really have a place
316
800000
3000
Nhưng bạn có thực sự có đủ chỗ
13:35
to stockpile 18 months worth of food? Twenty-four months worth of food?
317
803000
3000
để dự trữ lương thực đủ dùng
cho 18 tháng? 24 tháng?
cho 18 tháng? 24 tháng?
13:38
Do you want to view the pandemic threat
318
806000
2000
Bạn có muốn coi hiểm họa dịch bệnh
13:40
the way back in the 1950s
319
808000
2000
như những năm 1950
13:42
people viewed the civil defense issue,
320
810000
2000
khi mọi người nhìn nhận
vấn đề dân quân tự vệ,
vấn đề dân quân tự vệ,
13:44
and build your own little bomb shelter for pandemic flu?
321
812000
3000
và tự xây cho mình một căn hầm tránh bom
để tránh khỏi dịch cúm?
để tránh khỏi dịch cúm?
13:47
I don't think that's rational.
322
815000
2000
Tôi không cho rằng
điều đó là hợp lý.
điều đó là hợp lý.
13:49
I think it's about having to be prepared
323
817000
2000
Tôi cho rằng
chúng ta cần sẵn sàng ứng phó
chúng ta cần sẵn sàng ứng phó
13:51
as communities, not as individuals --
324
819000
2000
với tư cách cộng đồng,
chứ không phải những cá nhân --
chứ không phải những cá nhân --
13:53
being prepared as nation,
325
821000
2000
sẵn sàng với tư cách của một quốc gia
13:55
being prepared as state, being prepared as town.
326
823000
3000
sẵn sàng với tư cách của một đất nước,
sẵn sàng với tư cách một thị trấn.
sẵn sàng với tư cách một thị trấn.
13:58
And right now most of the preparedness
327
826000
2000
Và ngay lúc này đây, sự sẵnsàng đó
14:00
is deeply flawed.
328
828000
2000
phần nhiều có lỗ hổng.
14:02
And I hope I've convinced you of that,
329
830000
2000
Và tôi hi vọng mình đã thuyết phục được các bạn,
14:04
which means that the real job is go out and
330
832000
2000
rằng việc thực sự cần làm
là đi ra ngoài
là đi ra ngoài
14:06
say to your local leaders,
331
834000
2000
nói với các nhà lãnh đạo địa phương,
14:08
and your national leaders,
332
836000
2000
và với các nhà lãnh đạo quốc gia,
14:10
"Why haven't you solved these problems?
333
838000
2000
rằng "Tại sao các ngài
vẫn chưa giải quyết được vấn đề?"
vẫn chưa giải quyết được vấn đề?"
14:12
Why are you still thinking that
334
840000
2000
Tại sao các ngài vẫn cho rằng
14:14
the lessons of Katrina do not apply to flu?"
335
842000
3000
bài học của Katrina
không đủ áp dụng cho dịch cúm?"
không đủ áp dụng cho dịch cúm?"
14:17
And put the pressure where the pressure needs to be put.
336
845000
4000
Và gây sức ép khi cần.
14:21
But I guess the other thing to add is,
337
849000
2000
Nhưng tôi thấy
cũng cần phải nói thêm rằng,
cũng cần phải nói thêm rằng,
14:23
if you do have employees, and you do have a company,
338
851000
2000
nếu bạn không có nhân viên,
và bạn không có công ty nào
và bạn không có công ty nào
14:25
I think you have certain responsibilities
339
853000
3000
thì tôi nghĩ bạn vẫn cần
có những trách nhiệm nhất định
có những trách nhiệm nhất định
14:28
to demonstrate that you are thinking ahead for them,
340
856000
2000
cho thấy rằng
bạn đang suy nghĩ trước vì họ,
bạn đang suy nghĩ trước vì họ,
14:30
and you are trying to plan.
341
858000
2000
và bạn đang có kế hoạch.
14:32
At a minimum the British banking plan showed that
342
860000
4000
Chí ít thì một kế hoạch ngân hàng tại Anh
cho thấy rằng
cho thấy rằng
14:36
telecommuting can be helpful.
343
864000
2000
làm việc tại nhà
có thể đem lại hiệu quả.
có thể đem lại hiệu quả.
14:38
It probably does reduce exposure
344
866000
2000
Nó có thể giúp giảm phơi nhiễm
14:40
because people are not coming into the office and coughing on each other,
345
868000
3000
bởi vì mọi người không đến văn phòng
và ho vào nhau,
và ho vào nhau,
14:43
or touching common objects
346
871000
3000
hoặc cùng chạm vào đồ vật
14:46
and sharing things via their hands.
347
874000
2000
và lây lan các thứ qua tay.
14:48
But can you sustain your company that way?
348
876000
4000
Nhưng liệu bạn có thể duy trì công ty mình
theo cách đó?
theo cách đó?
14:52
Well if you have a dot-com, maybe you can.
349
880000
3000
Nếu bạn có một công ty công nghệ
thì bạn có thể duy trì được.
thì bạn có thể duy trì được.
14:55
Otherwise you're in trouble.
350
883000
3000
Bằng không thì bạn sẽ gặp khó khăn.
14:58
Happy to take your questions.
351
886000
2000
Giờ thì tôi vui lòng trả lời các câu hỏi của các bạn.
15:00
(Applause)
352
888000
4000
(Vỗ tay)
15:04
Audience member: What factors determine the duration of a pandemic?
353
892000
5000
Khán giả: Các yếu tố nào quyết định
thời gian kéo dài của một dịch bệnh?
thời gian kéo dài của một dịch bệnh?
15:09
Laurie Garret: What factors determine the duration of a pandemic, we don't really know.
354
897000
4000
Laurie Garret: Chúng ta thực sự không biết
những yếu tố nào quyết định điều đó.
những yếu tố nào quyết định điều đó.
15:13
I could give you a bunch of flip, this, that, and the other.
355
901000
3000
Tôi có thể đưa ra cho bạn
hàng loạt lý do này nọ.
hàng loạt lý do này nọ.
15:16
But I would say that honestly we don't know.
356
904000
3000
Nhưng tôi phải nói rằng
thật sự chúng tôi không biết.
thật sự chúng tôi không biết.
15:19
Clearly the bottom line is
357
907000
2000
Rõ ràng vấn đề mấu chốt ở đây là
15:21
the virus eventually attenuates,
358
909000
3000
loài virút này cuối cùng sẽ yếu đi,
15:24
and ceases to be a lethal virus to humanity,
359
912000
5000
và không còn là virut chết người nữa,
15:29
and finds other hosts.
360
917000
2000
và đi tìm vật chủ khác.
15:31
But we don't really know how and why that happens.
361
919000
2000
Nhưng chúng ta thực sự không biết
làm thế nào và tại sao điều đó xảy ra.
làm thế nào và tại sao điều đó xảy ra.
15:33
It's a very complicated ecology.
362
921000
3000
Đó là một sinh thái học rất phức tạp.
15:36
Audience member: What kind of triggers are you looking for?
363
924000
3000
Khán giả: Anh đang dự tính
những cơ chế như thế nào?
những cơ chế như thế nào?
15:39
You know way more than any of us.
364
927000
2000
Anh biết nhiều hơn bất cứ ai
trong chúng tôi.
trong chúng tôi.
15:41
To say ahh, if this happens then we are going to have a pandemic?
365
929000
4000
Ahh, nếu điều đó xảy ra
thì chúng ta sẽ có một dịch bệnh chứ?
thì chúng ta sẽ có một dịch bệnh chứ?
15:45
LG: The moment that you see any evidence
366
933000
2000
LG: Thời điểm mà bạn nhìn thấy
bất cứ bằng chứng nào
bất cứ bằng chứng nào
15:47
of serious human-to-human to transmission.
367
935000
3000
của việc truyền nhiễm nghiêm trọng
từ người sang người.
từ người sang người.
15:50
Not just intimately between family members
368
938000
2000
Không chỉ là sự gần gũi
giữa các thành viên trong gia đình
giữa các thành viên trong gia đình
15:52
who took care of an ailing sister or brother,
369
940000
4000
khi chăm sóc một người chị
hoặc người anh bị ốm,
hoặc người anh bị ốm,
15:56
but a community infected --
370
944000
2000
mà là cả một cộng đồng
bị nhiễm virút --
bị nhiễm virút --
15:58
spread within a school,
371
946000
2000
lây lan trong trường học
16:00
spread within a dormitory, something of that nature.
372
948000
3000
lây lan trong ký tức xá
và những nơi tương tự.
và những nơi tương tự.
16:03
Then I think that there is universal agreement
373
951000
3000
Lúc đó, tôi cho rằng
sẽ có một sự thống nhất
sẽ có một sự thống nhất
16:06
now, at WHO all the way down:
374
954000
2000
tại WHO, từ trên xuống dưới:
16:08
Send out the alert.
375
956000
4000
Phát cảnh báo.
16:12
Audience member: Some research has indicated that statins can be helpful.
376
960000
4000
Khán giả: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng
statin có thể đem lại hiệu quả.
statin có thể đem lại hiệu quả.
16:16
Can you talk about that?
377
964000
2000
Anh có thể nói rõ về điều đó không?
16:18
LG: Yeah. There is some evidence that taking Lipitor
378
966000
2000
LG: Vâng. Có một số bằng chứng cho thấy
việc sử dụng Lipitor
việc sử dụng Lipitor
16:20
and other common statins for cholesterol control
379
968000
3000
và các loại statin thông dụng khác
dùng để kiểm soát chloresterol
dùng để kiểm soát chloresterol
16:23
may decrease your vulnerability
380
971000
4000
có thể làm giảm khả năng
16:27
to influenza.
381
975000
2000
bị nhiễm cúm của bạn.
16:29
But we do not completely understand why.
382
977000
3000
Nhưng chúng tôi
không hoàn toàn hiểu tại sao.
không hoàn toàn hiểu tại sao.
16:32
The mechanism isn't clear.
383
980000
2000
Cơ chế đó không rõ ràng.
16:34
And I don't know that there is any way
384
982000
5000
Và tôi không biết điều gì
16:39
responsibly for someone to start
385
987000
3000
đã khiến một số người bắt đầu
16:42
medicating their children
386
990000
2000
cho con cái họ uống thuốc
16:44
with their personal supply of Lipitor or something of that nature.
387
992000
4000
từ kho dự trữ Lipitor cá nhân
hoặc các loại thuốc tương tự.
hoặc các loại thuốc tương tự.
16:48
We have absolutely no idea what that would do.
388
996000
2000
Chúng tôi hoàn toàn không biết
điều đó sẽ gây tác dụng như thế nào.
điều đó sẽ gây tác dụng như thế nào.
16:50
You might be causing some very dangerous outcomes
389
998000
3000
Bạn có thể gây ra
những tác dụng rất nguy hiểm
những tác dụng rất nguy hiểm
16:53
in your children, doing such a thing.
390
1001000
3000
cho các con mình khi làm điều đó.
16:56
Audience member: How far along are we in being able to determine
391
1004000
2000
Khán giả: Chúng ta mất bao lâu
để xác định
để xác định
16:58
whether someone is actually carrying, whether somebody has this
392
1006000
2000
liệu một người có thực sự mang virút
17:00
before the symptoms are full-blown?
393
1008000
2000
trước khi các triệu chứng
trở nên rõ ràng?
trở nên rõ ràng?
17:02
LG: Right. So I have for a long time said
394
1010000
3000
LG: Phải rồi. Một thời gian dài,
tôi đã nói rằng
tôi đã nói rằng
17:05
that what we really needed was a rapid diagnostic.
395
1013000
3000
điều chúng ta thực sự cần
là một sự chẩn đoán nhanh chóng.
là một sự chẩn đoán nhanh chóng.
17:08
And our Centers for Disease Control
396
1016000
3000
Và Trung tâm Kiểm soát Bệnh
17:11
has labeled a test they developed
397
1019000
3000
đã gọi một thử nghiệm
mà họ đang phát triển
mà họ đang phát triển
17:14
a rapid diagnostic.
398
1022000
2000
là chẩn đoán nhanh.
17:16
It takes 24 hours in a very highly developed laboratory,
399
1024000
4000
Thử nghiệm này chỉ cần 24 giờ
trong một phòng thí nghiệm rất hiện đại,
trong một phòng thí nghiệm rất hiện đại,
17:20
in highly skilled hands.
400
1028000
2000
nhờ những bàn tay rất lành nghề.
17:22
I'm thinking dipstick.
401
1030000
2000
Tôi đang nghĩ đến cái que thử.
17:24
You could do it to your own kid. It changes color.
402
1032000
2000
Bạn có thể thực hiện chẩn đoán với con bạn.
Chiếc que sẽ chuyển màu.
Chiếc que sẽ chuyển màu.
17:26
It tells you if you have H5N1.
403
1034000
2000
Nó cho bạn biết
liệu bạn có nhiễm H5N1 hay không.
liệu bạn có nhiễm H5N1 hay không.
17:28
In terms of where we are in science
404
1036000
4000
Về mặt tiến bộ trong khoa học
17:32
with DNA identification capacities and so on,
405
1040000
4000
với khả năng xác định DNA và vân vân,
17:36
it's not that far off.
406
1044000
2000
thì chúng ta cách đó
cũng không còn xa đâu.
cũng không còn xa đâu.
17:38
But we're not there. And there hasn't been the kind of investment to get us there.
407
1046000
5000
Nhưng chúng ta vẫn chưa đủ tầm.
Và không có khoản đầu tư nào cho phép điều đó.
Và không có khoản đầu tư nào cho phép điều đó.
17:43
Audience member: In the 1918 flu I understand that
408
1051000
3000
Khán giả: Trong dịch cúm năm 1918,
theo như tôi hiểu thì
theo như tôi hiểu thì
17:46
they theorized that there was some attenuation
409
1054000
4000
người ta đã đưa ra giả thuyết
rằng virút đã phần nào yếu đi
rằng virút đã phần nào yếu đi
17:50
of the virus when it made the leap into humans.
410
1058000
2000
khi nó chuyển sang người.
17:52
Is that likely, do you think, here?
411
1060000
2000
Theo anh thì điều đó có thể xảy ra
trong trong vụ này hay không?
trong trong vụ này hay không?
17:54
I mean 100 percent death rate
412
1062000
4000
Tôi muốn nói rằng
tỷ lệ 100% tử vong
tỷ lệ 100% tử vong
17:58
is pretty severe.
413
1066000
2000
thì quá kinh khủng.
18:00
LG: Um yeah. So we don't actually know
414
1068000
4000
LG: Vâng. Chúng ta không thực sự biết được
18:04
what the lethality was
415
1072000
3000
tỷ lệ tử vong
18:07
of the 1918 strain to wild birds
416
1075000
4000
do loại virút năm 1918 gây ra
đối với gia cầm hoang dã
đối với gia cầm hoang dã
18:11
before it jumped from birds to humans.
417
1079000
2000
trước khi nó chuyển
từ gia cầm sang người.
từ gia cầm sang người.
18:13
It's curious that there is no evidence
418
1081000
2000
Có một điều gây tò mò là
không có bằng chứng nào
không có bằng chứng nào
18:15
of mass die-offs of chickens
419
1083000
2000
về việc chết hàng loạt ở gà
18:17
or household birds across America
420
1085000
3000
hoặc các loại gia cầm khắp nước Mỹ
18:20
before the human pandemic happened.
421
1088000
2000
trước khi dịch bệnh ở người xảy ra.
18:22
That may be because those events
422
1090000
2000
Nguyên nhân có thể là vì
những sự kiện đó
những sự kiện đó
18:24
were occurring on the other side of the world
423
1092000
2000
đã xảy ra ở phía bên kia thế giới
18:26
where nobody was paying attention.
424
1094000
2000
khi không có ai chú ý.
18:28
But the virus clearly
425
1096000
4000
Nhưng loại virút đó
18:32
went through one round around the world
426
1100000
2000
rõ ràng đã đi một vòng quanh thế giới
18:34
in a mild enough form
427
1102000
2000
ở thể ôn hòa vừa đủ
18:36
that the British army in World War I
428
1104000
3000
để quân đội Anh tại Chiến tranh Thế giới Thứ hai
18:39
actually certified that it was not a threat
429
1107000
3000
xác nhận rằng
nó không phải là mối họa
nó không phải là mối họa
18:42
and would not affect the outcome of the war.
430
1110000
3000
và sẽ không ảnh hưởng
đến cục diện chiến tranh.
đến cục diện chiến tranh.
18:45
And after circulating around the world
431
1113000
2000
Và sau khi đi vòng quanh thế giới
18:47
came back in a form that was tremendously lethal.
432
1115000
5000
trở lại ở trạng thái nguy hiểm chết người.
18:52
What percentage of infected people were killed by it?
433
1120000
3000
Bao nhiêu phần trăm người
đã bị loại virút đó giết chết?
đã bị loại virút đó giết chết?
18:55
Again we don't really know for sure.
434
1123000
3000
Một lần nữa, chúng ta không biết chắc
về điều đó.
về điều đó.
18:58
It's clear that if you were malnourished to begin with,
435
1126000
2000
Rõ ràng là nếu ban đầu,
bạn đã suy dinh dưỡng
bạn đã suy dinh dưỡng
19:00
you had a weakened immune system,
436
1128000
2000
thì hệ miễn dịch của bạn
sẽ bị suy yếu,
sẽ bị suy yếu,
19:02
you lived in poverty in India or Africa,
437
1130000
3000
bạn sống trong nghèo khổ
ở Ấn Độ hoặc châu Phi,
ở Ấn Độ hoặc châu Phi,
19:05
your likelihood of dying was far greater.
438
1133000
3000
thì tỷ lệ tử vong của bạn
sẽ cao hơn rất nhiều.
sẽ cao hơn rất nhiều.
19:08
But we don't really know.
439
1136000
3000
Nhưng chúng ta không thực sự biết được.
19:11
Audience member: One of the things I've heard is that
440
1139000
2000
Khán giả: Tôi đã nghe được một điều rằng
19:13
the real death cause when you get a flu is the associated pneumonia,
441
1141000
3000
nguyên nhân thực sự gây chết
khi ta bị cúm là bệnh viêm phổi đi kèm,
khi ta bị cúm là bệnh viêm phổi đi kèm,
19:16
and that a pneumonia vaccine
442
1144000
2000
và rằng một loại vắc-xin viêm phổi
19:18
may offer you 50 percent better chance of survival.
443
1146000
4000
có thể cho ta thêm 50% cơ hội sống sót.
19:22
LG: For a long time, researchers in emerging diseases
444
1150000
4000
LG: Trong một thời gian dài,
các nhà nghiên cứu các bệnh đang bùng phát
các nhà nghiên cứu các bệnh đang bùng phát
19:26
were kind of dismissive of the pandemic flu threat
445
1154000
2000
đã phần nào phủ nhận
hiểm họa của dịch cúm
hiểm họa của dịch cúm
19:28
on the grounds that
446
1156000
2000
với lý do rằng
19:30
back in 1918 they didn't have antibiotics.
447
1158000
2000
năm 1918, người ta không có thuốc kháng sinh.
19:32
And that most people who die of regular flu --
448
1160000
3000
Và rằng phần lớn những người chết
là vì bệnh cúm thông thường --
là vì bệnh cúm thông thường --
19:35
which in regular flu years
449
1163000
2000
trong những năm
có dịch cúm thông thường
có dịch cúm thông thường
19:37
is about 360,000 people worldwide,
450
1165000
3000
là khoảng 360,000 người toàn thế giới,
19:40
most of them senior citizens --
451
1168000
2000
phần lớn là những người cao tuổi --
19:42
and they die not of the flu but because the flu gives an assault to their immune system.
452
1170000
4000
và họ chết không phải vì cúm
mà là vì bệnh cúm đã tàn phá hệ miễn dịch của họ.
mà là vì bệnh cúm đã tàn phá hệ miễn dịch của họ.
19:46
And along comes pneumococcus
453
1174000
2000
Và rồi xuất hiện khuẩn cầu phổi
19:48
or another bacteria, streptococcus
454
1176000
2000
hoặc một loài vì khuẩn khác
có tên là streptococcus
có tên là streptococcus
19:50
and boom, they get a bacterial pneumonia.
455
1178000
2000
và rồi chúng ta có bệnh viêm khổi
do virút gây ra.
do virút gây ra.
19:52
But it turns out that in 1918 that was not the case at all.
456
1180000
3000
Nhưng rồi người ta phát hiện ra rằng
sự thực tại năm 1918 không phải như vậy.
sự thực tại năm 1918 không phải như vậy.
19:55
And so far in the H5N1 cases in people,
457
1183000
3000
Và cho đến bây giờ,
trong các trường hợp H5N1 ở người,
trong các trường hợp H5N1 ở người,
19:58
similarly bacterial infection
458
1186000
2000
việc nhiễm các loại virút tương tự
20:00
has not been an issue at all.
459
1188000
2000
không phải là vấn đề.
20:02
It's this absolutely phenomenal disruption of the immune system
460
1190000
5000
Chính sự tàn phá phi thường
đối với hệ miễn dịch
đối với hệ miễn dịch
20:07
that is the key to why people die of this virus.
461
1195000
3000
là nguyên nhân chính
khiến con người chết vì loại virút này.
khiến con người chết vì loại virút này.
20:10
And I would just add
462
1198000
2000
Và tôi chỉ muốn nói thêm rằng
20:12
we saw the same thing with SARS.
463
1200000
2000
chúng ta đã thấy điều tương tự
đối với SARS.
đối với SARS.
20:14
So what's going on here is your body says,
464
1202000
3000
Vì vậy, điều đang diễn ra là
cơ thể bạn nói rằng
cơ thể bạn nói rằng
20:17
your immune system sends out all its sentinels and says,
465
1205000
4000
hệ miễn dịch của bạn
gửi đi những lính canh và nói rằng,
gửi đi những lính canh và nói rằng,
20:21
"I don't know what the heck this is.
466
1209000
2000
"Tôi không biết đây là cái gì.
20:23
We've never seen anything even remotely like this before."
467
1211000
3000
Chúng tôi chưa từng thấy
cái gì giống như thế".
cái gì giống như thế".
20:26
It won't do any good to bring in the sharpshooters
468
1214000
3000
Việc cử đến những tay thiện xạ
sẽ không đem lại hiệu quả gì
sẽ không đem lại hiệu quả gì
20:29
because those antibodies aren't here.
469
1217000
2000
do không có các kháng thể ở đây.
20:31
And it won't do any good to bring in the tanks and the artillery
470
1219000
3000
Và việc cử xe tăng và pháo binh đến
cũng không đem lại hiệu quả gì
cũng không đem lại hiệu quả gì
20:34
because those T-cells don't recognize it either.
471
1222000
3000
vì các tế bào T cũng không nhận diện được virut.
20:37
So we're going to have to go all-out thermonuclear response,
472
1225000
3000
Và chúng ta sẽ đi đến phản ứng nhiệt hạch
20:40
stimulate the total cytokine cascade.
473
1228000
3000
mô phỏng toàn bộ quá trình phân bào.
20:43
The whole immune system swarms into the lungs.
474
1231000
3000
Toàn bộ hệ miễn dịch tràn vào phổi.
20:46
And yes they die, drowning in their own fluids, of pneumonia.
475
1234000
3000
Và thế là người ta chết,
chết trong dịch của chính mình, chết vì viêm phổi.
chết trong dịch của chính mình, chết vì viêm phổi.
20:49
But it's not bacterial pneumonia.
476
1237000
2000
Nhưng đó không phải là
bệnh viêm phổi do virut gây ra.
bệnh viêm phổi do virut gây ra.
20:51
And it's not a pneumonia that would respond to a vaccine.
477
1239000
4000
Và đó không phải loại viêm phổi
sẽ phản ứng với vắc-xin.
sẽ phản ứng với vắc-xin.
20:55
And I think my time is up. I thank you all for your attention.
478
1243000
3000
Và tôi cho là thời gian dành cho tôi đã hết.
Xin cảm ơn sự quan tâm của tất cả các bạn.
Xin cảm ơn sự quan tâm của tất cả các bạn.
20:58
(Applause)
479
1246000
1000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Laurie Garrett - Science journalistPulitzer winner Laurie Garrett studies global health and disease prevention. Her books include "The Coming Plague" and "Betrayal of Trust," about the crisis in global public health.
Why you should listen
Laurie Garrett has made a career of uncovering science and policy news that is almost too depressing to know: emerging and re-emerging diseases, and the world's general inability to deal with them. In the process, she has uncovered gaping lapses in public health and policy.
Garrett is the author of The Coming Plague: Newly Emerging Diseases in a World Out of Balance and Betrayal of Trust: The Collapse of Global Public Health. As a science writer for Newsday, Garrett won a Pulitzer, a Peabody and two Polk awards; in 2004, she joined the Council on Foreign Relations as Senior Fellow for Global Health. She is an expert on public health -- and the fascinating ways that health policy affects foreign policy and national security.
Laurie Garrett | Speaker | TED.com