TED2008
Helen Fisher: The brain in love
Η Έλεν Φίσερ μελετά τον ερωτευμένο εγκέφαλο
Filmed:
Readability: 3.6
6,472,519 views
Γιατί αποζητάμε τόσο πολύ τον έρωτα, σε σημείο να είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε γι' αυτόν; Για να μάθει περισσότερα για την πραγματική και φυσική ανάγκη μας για έρωτα, η Έλεν Φίσερ και η ερευνητική της ομάδα, μελέτησαν μαγνητικές τομογραφίες ερωτευμένων, αλλά και ανθρώπων που μόλις είχαν απορριφθεί.
Helen Fisher - Anthropologist, expert on love
Anthropologist Helen Fisher studies gender differences and the evolution of human emotions. She’s best known as an expert on romantic love. Full bio
Anthropologist Helen Fisher studies gender differences and the evolution of human emotions. She’s best known as an expert on romantic love. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:19
I and my colleagues Art Aron and Lucy Brown and others,
0
1000
3000
Εγώ και οι συνεργάτες μου, ο Αρτ Άρον, η Λούσι Μπράουν και άλλοι,
00:22
have put 37 people who are madly in love
1
4000
2000
βάλαμε 37 ανθρώπους που ήταν τρελά ερωτευμένοι
00:24
into a functional MRI brain scanner.
2
6000
3000
σε έναν Λειτουργικό Μαγνητικό Τομογράφο. (fMRI)
00:27
17 who were happily in love, 15 who had just been dumped,
3
9000
3000
17 από αυτούς ήταν αισίως ερωτευμένοι, 15 είχαν μόλις απορριφθεί,
00:30
and we're just starting our third experiment:
4
12000
3000
και τώρα ξεκινάμε το τρίτο πείραμά μας:
00:33
studying people who report that they're still in love
5
15000
2000
μελετούμε ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι είναι ακόμα ερωτευμένοι
00:35
after 10 to 25 years of marriage.
6
17000
3000
μετά από 10 με 20 χρόνια γάμου.
00:38
So, this is the short story of that research.
7
20000
3000
Λοιπόν, αυτή είναι η μικρή ιστορία αυτής της έρευνας.
00:41
In the jungles of Guatemala, in Tikal, stands a temple.
8
23000
6000
Στη ζούγκλα της Γουατεμάλας, στο Τικάλ, υπάρχει ένας ναός.
00:47
It was built by the grandest Sun King,
9
29000
2000
Χτίστηκε από τον σπουδαιότερο Ηλιακό βασιλιά,
00:49
of the grandest city-state,
10
31000
3000
της μεγαλύτερης πόλης κράτους,
00:52
of the grandest civilization of the Americas, the Mayas.
11
34000
3000
του μεγαλοπρεπέστερου πολιτισμού της Αμερικής, τους Μάγιας.
00:55
His name was Jasaw Chan K'awiil.
12
37000
4000
Το όνομά του ήταν Κάσαν Καν Τζάουι.
00:59
He stood over six feet tall.
13
41000
2000
Ήταν πάνω από 1.80 ύψος.
01:01
He lived into his 80s,
14
43000
2000
Έζησε μέχρι τα 80 του,
01:03
and he was buried beneath this monument in 720 AD.
15
45000
5000
και θάφτηκε κάτω από αυτό το μνημείο το 720μ.Χ.
01:08
And Mayan inscriptions proclaim
16
50000
2000
Οι επιγραφές των Μάγιας δηλώνουν
01:10
that he was deeply in love with his wife.
17
52000
1000
πως ήταν βαθιά ερωτευμένος με τη γυναίκα του.
01:11
So, he built a temple in her honor, facing his.
18
53000
5000
Έτσι, έφτιαξε ένα ναό προς τιμήν της, που έβλεπε προς τον δικό του.
01:16
And every spring and autumn, exactly at the equinox,
19
58000
3000
Κάθε Άνοιξη και Φθινόπωρο, ακριβώς στην ισημερία,
01:19
the sun rises behind his temple,
20
61000
3000
ο ήλιος ανατέλλει πίσω από το ναό του
01:22
and perfectly bathes her temple with his shadow.
21
64000
5000
και λούζει ολοκληρωτικά το ναό της με τη σκιά του.
01:27
And as the sun sets behind her temple in the afternoon,
22
69000
4000
Και καθώς ο ήλιος δύει πίσω από το ναό της το απόγευμα,
01:31
it perfectly bathes his temple with her shadow.
23
73000
3000
λούζει ολοκληρωτικά το δικό του ναό με τη σκιά της.
01:34
After 1,300 years, these two lovers
24
76000
4000
Μετά από 1.300 χρόνια, αυτοί οι δύο εραστές
01:38
still touch and kiss from their tomb.
25
80000
3000
αγγίζονται και φιλιούνται ακόμη, από τους τάφους τους.
01:41
Around the world, people love.
26
83000
3000
Σε όλο τον κόσμο οι άνθρωποι ερωτεύονται.
01:44
They sing for love, they dance for love,
27
86000
3000
Τραγουδούν για τον έρωτα, χορεύουν για τον έρωτα,
01:47
they compose poems and stories about love.
28
89000
3000
γράφουν ποιήματα και ιστορίες για τον έρωτα.
01:50
They tell myths and legends about love.
29
92000
2000
Λένε μύθους και θρύλους για τον έρωτα.
01:52
They pine for love, they live for love,
30
94000
4000
Μαραζώνουν από έρωτα και ζουν από έρωτα,
01:56
they kill for love, and they die for love.
31
98000
2000
σκοτώνουν από έρωτα και πεθαίνουν από έρωτα.
01:58
As Walt Whitman once said,
32
100000
2000
Όπως είπε κάποτε ο Γουώλτ Γιούτματ,
02:00
he said, "Oh, I would stake all for you."
33
102000
3000
είπε, "Ω, θα διακινδύνευα τα πάντα για σένα".
02:03
Anthropologists have found evidence of romantic love in 170 societies.
34
105000
5000
Οι ανθρωπολόγοι έχουν βρει αποδείξεις ρομαντικής αγάπης, σε 170 κοινωνίες.
02:08
They've never found a society that did not have it.
35
110000
3000
Δε βρήκαν ποτέ κοινωνία που να μην την είχε.
02:11
But love isn't always a happy experience.
36
113000
3000
Αλλά ο έρωτας δεν είναι πάντα χαρούμενη εμπειρία.
02:14
In one study of college students,
37
116000
2000
Σε μια μελέτη φοιτητών,
02:16
they asked a lot of questions about love,
38
118000
2000
έκαναν πολλές ερωτήσεις για τον έρωτα,
02:18
but the two that stood out to me the most were,
39
120000
3000
αλλά οι δύο που ξεχώρισαν για μένα ήταν:
02:21
"Have you ever been rejected by somebody who you really loved?"
40
123000
5000
"Έχετε απορριφθεί ποτέ από κάποιον που αγαπήσατε αληθινά;"
02:26
And the second question was,
41
128000
1000
Και η δεύτερη ερώτηση ήταν:
02:27
"Have you ever dumped somebody who really loved you?"
42
129000
4000
"Έχετε απορρίψει ποτέ κάποιον που σας αγάπησε αληθινά;"
02:31
And almost 95 percent of both men and women said yes to both.
43
133000
5000
Πάνω από το 95% ανδρών και γυναικών, απάντησαν "ναι" και στα δύο.
02:36
Almost nobody gets out of love alive.
44
138000
4000
Σχεδόν κανείς δε γλυτώνει αλώβητος από τον έρωτα.
02:40
So, before I start telling you about the brain,
45
142000
3000
Έτσι, πριν αρχίσω να σας λέω για τον εγκέφαλο,
02:43
I want to read for you
46
145000
2000
θέλω να σας διαβάσω
02:45
what I think is the most powerful love poem on Earth.
47
147000
3000
αυτό που πιστεύω πως είναι το πιο δυνατό ερωτικό ποίημα στη Γη.
02:48
There's other love poems that are, of course, just as good,
48
150000
2000
Υπάρχουν κι άλλα ερωτικά ποιήματα που είναι φυσικά εξ' ίσου καλά,
02:50
but I don't think this one can be surpassed.
49
152000
2000
αλλά δε νομίζω πως το συγκεκριμένο μπορεί να συγκριθεί.
02:52
It was told by an anonymous Kwakiutl Indian of southern Alaska
50
154000
6000
Ειπώθηκε από έναν ανώνυμο Ινδιάνο Κουακιούτλ, της Νοτίου Αλάσκας
02:58
to a missionary in 1896, and here it is.
51
160000
4000
σε έναν Ιεραπόστολο το 1896 και είναι το παρακάτω.
03:02
I've never had the opportunity to say it before.
52
164000
4000
Δεν είχα ποτέ την ευκαιρία να το απαγγείλω στο παρελθόν.
03:06
"Fire runs through my body with the pain of loving you.
53
168000
3000
"Φωτιά διαπερνά το κορμί μου, με τον πόνο της αγάπης μου για σένα,
03:09
Pain runs through my body with the fires of my love for you.
54
171000
5000
πόνος διαπερνά το κορμί μου, με τη φωτιά της αγάπης μου για σένα.
03:14
Pain like a boil about to burst with my love for you,
55
176000
3000
Πόνος σαν από έξαψη, έτοιμη να εκραγεί με την αγάπη μου για σένα,
03:17
consumed by fire with my love for you.
56
179000
4000
αναλώνομαι από τη φωτιά, με την αγάπη μου για σένα.
03:21
I remember what you said to me.
57
183000
2000
Θυμάμαι αυτά που μου είπες.
03:23
I am thinking of your love for me.
58
185000
2000
Σκέφτομαι την αγάπη σου για μένα.
03:25
I am torn by your love for me.
59
187000
2000
Σπαράσσομαι απ' την αγάπη σου για μένα.
03:27
Pain and more pain --
60
189000
3000
Πόνος και περισσότερος πόνος,
03:30
where are you going with my love?
61
192000
1000
που πηγαίνεις με την αγάπη μου;
03:31
I am told you will go from here.
62
193000
3000
Μου είπαν πως θα φύγεις από εδώ.
03:34
I am told you will leave me here.
63
196000
1000
Μου είπαν πως θα με αφήσεις εδώ.
03:35
My body is numb with grief.
64
197000
3000
Το κορμί μου μουδιάζει από θλίψη.
03:38
Remember what I said, my love.
65
200000
2000
Θυμήσου όσα σου είπα, αγάπη μου.
03:40
Goodbye, my love, goodbye."
66
202000
4000
Αντίο αγάπη μου, αντίο".
03:44
Emily Dickinson once wrote,
67
206000
2000
Η Έμιλυ Ντίκινσον έγραψε κάποτε:
03:46
"Parting is all we need to know of hell."
68
208000
4000
"Ο χωρισμός είναι το μόνο που χρειάζεται να ξέρουμε από την κόλαση".
03:50
How many people have suffered
69
212000
2000
Πόσοι άνθρωποι έχουν υποφέρει
03:52
in all the millions of years of human evolution?
70
214000
4000
μέσα στα εκατομμύρια χρόνια της ανθρώπινης εξέλιξης;
03:56
How many people around the world
71
218000
2000
Πόσοι άνθρωποι στον κόσμο
03:58
are dancing with elation at this very minute?
72
220000
4000
χορεύουν από ευτυχία αυτό ακριβώς το λεπτό;
04:02
Romantic love is one of the most powerful sensations on Earth.
73
224000
3000
Η ρομαντική αγάπη είναι ένα από τα πιο ισχυρά αισθήματα στη Γη.
04:05
So, several years ago, I decided to look into the brain
74
227000
4000
Έτσι, αρκετά χρόνια πριν, αποφάσισα να κοιτάξω μέσα στον εγκέφαλο
04:09
and study this madness.
75
231000
4000
και να μελετήσω αυτή την τρέλα.
04:13
Our first study of people who were happily in love
76
235000
2000
Η πρώτη μας μελέτη ανθρώπων που ήταν αισίως ερωτευμένοι
04:15
has been widely publicized,
77
237000
1000
διαφημίστηκε ευρέως,
04:16
so I'm only going to say a very little about it.
78
238000
3000
έτσι θα πω μόνο λίγα πράγματα γι' αυτή.
04:19
We found activity in a tiny, little factory near the base of the brain
79
241000
4000
Βρήκαμε δραστηριότητα σε ένα πολύ μικρό τμήμα, κοντά στη βάση του εγκεφάλου,
04:23
called the ventral tegmental area.
80
245000
2000
που ονομάζεται "κοιλιακή καλυπτρική περιοχή" (VTA).
04:25
We found activity in some cells called the A10 cells,
81
247000
3000
Βρήκαμε δραστηριότητα σε κάποια κύτταρα που ονομάζονται ApEn.
04:28
cells that actually make dopamine, a natural stimulant,
82
250000
3000
Τα κύτταρα αυτά παράγουν ντοπαμίνη, ένα φυσικό διεγερτικό,
04:31
and spray it to many brain regions.
83
253000
2000
και το ψεκάζουν σε πολλές εγκεφαλικές περιοχές.
04:33
Indeed, this part, the VTA, is part of the brain's reward system.
84
255000
4000
Αυτό το κομμάτι, το VTA, είναι τμήμα του συστήματος επιβράβευσης του εγκεφάλου.
04:37
It's way below your cognitive thinking process.
85
259000
3000
Βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση από τη διεργασία νοητικής σκέψης.
04:40
It's below your emotions.
86
262000
2000
Είναι πιο κάτω από τα συναισθήματά σας.
04:42
It's part of what we call the reptilian core of the brain,
87
264000
3000
Είναι κομμάτι αυτού που ονομάζουμε ερπετικό πυρήνα του εγκεφάλου,
04:45
associated with wanting, with motivation,
88
267000
3000
και σχετίζεται με τις επιθυμίες, με τα κίνητρα,
04:48
with focus and with craving.
89
270000
2000
με την εστίαση και τον πόθο.
04:50
In fact, the same brain region where we found activity
90
272000
3000
Στην πραγματικότητα το ίδιο εγκεφαλικό τμήμα, όπου βρήκαμε δραστηριότητα,
04:53
becomes active also when you feel the rush of cocaine.
91
275000
4000
γίνεται ενεργό όταν αισθάνεται κανείς την επίδραση της κοκαΐνης.
04:57
But romantic love is much more than a cocaine high --
92
279000
3000
Αλλά η ρομαντική αγάπη, είναι πολύ ισχυρότερη από την επίδραση της κοκαΐνης.
05:00
at least you come down from cocaine.
93
282000
3000
Τουλάχιστον από την κοκαΐνη συνέρχεσαι.
05:03
Romantic love is an obsession. It possesses you.
94
285000
3000
Η ρομαντική αγάπη είναι μια εμμονή. Σε καταλαμβάνει.
05:06
You lose your sense of self.
95
288000
1000
Χάνεις την αίσθηση του εαυτού.
05:07
You can't stop thinking about another human being.
96
289000
4000
Δε μπορείς να σταματήσεις να σκέφτεσαι για ένα άλλο ανθρώπινο πλάσμα.
05:11
Somebody is camping in your head.
97
293000
2000
Κάποιος κατασκηνώνει στο κεφάλι σου.
05:13
As an eighth-century Japanese poet said,
98
295000
3000
Όπως είπε ένας Ιάπωνας ποιητής του όγδοου αιώνα:
05:16
"My longing had no time when it ceases."
99
298000
3000
"Η προσμονή μου δεν είχε χρόνο όταν με κατέλαβε"
05:19
Wild is love.
100
301000
2000
Άγριος είναι ο έρωτας.
05:22
And the obsession can get worse when you've been rejected.
101
304000
3000
Και η εμμονή μπορεί να γίνει χειρότερη όταν μας απορρίπτουν.
05:25
So, right now, Lucy Brown and I, the neuroscientist on our project,
102
307000
5000
Έτσι, αυτή τη στιγμή, η Λούσι Μπράουν κι εγώ, οι νευροεπιστήμονες της εργασίας μας,
05:30
are looking at the data of the people
103
312000
2000
μελετούν τα δεδομένα των ανθρώπων
05:32
who were put into the machine after they had just been dumped.
104
314000
4000
που τοποθετήθηκαν στον μαγνητικό τομογράφο, αμέσως μετά από μια απόρριψη.
05:36
It was very difficult actually,
105
318000
2000
Ήταν πράγματι πάρα πολύ δύσκολο,
05:38
putting these people in the machine,
106
320000
1000
να βάζουμε αυτούς τους ανθρώπους στο μηχάνημα,
05:39
because they were in such bad shape.
107
321000
1000
επειδή ήταν σε τόσο κακή κατάσταση.
05:40
(Laughter)
108
322000
5000
(Γέλια)
05:45
So anyway, we found activity in three brain regions.
109
327000
2000
Εν πάση περιπτώσει, βρήκαμε δραστηριότητα σε τρεις εγκεφαλικές περιοχές.
05:47
We found activity in the brain region,
110
329000
3000
Βρήκαμε δραστηριότητα στην εγκεφαλική περιοχή,
05:50
in exactly the same brain region
111
332000
2000
στην ίδια ακριβώς εγκεφαλική περιοχή
05:52
associated with intense romantic love.
112
334000
2000
που σχετίζεται με την έντονα ρομαντική αγάπη.
05:54
What a bad deal.
113
336000
2000
Πολύ κακή συμφωνία.
05:56
You know, when you've been dumped,
114
338000
2000
Ξέρετε, όταν σε έχουν παρατήσει,
05:58
the one thing you love to do is just forget about this human being,
115
340000
2000
το μόνο που θέλεις να κάνεις, είναι να ξεχάσεις αυτό το ανθρώπινο πλάσμα,
06:00
and then go on with your life --
116
342000
1000
και να συνεχίσεις τη ζωή σου,
06:01
but no, you just love them harder.
117
343000
3000
αλλά όχι, απλά το αγαπάς περισσότερο.
06:04
As the poet Terence, the Roman poet once said,
118
346000
5000
Όπως είπε κάποτε ο ποιητής Τέρενς, ο Ρωμαίος ποιητής,
06:09
he said, "The less my hope, the hotter my love."
119
351000
2000
είπε: "Όσο λιγότερη είναι η ελπίδα μου, τόσο πιο θερμή είναι η αγάπη μου".
06:11
And indeed, we now know why.
120
353000
3000
Πράγματι, τώρα ξέρουμε το γιατί.
06:14
Two thousand years later, we can explain this in the brain.
121
356000
3000
2.000 χρόνια αργότερα, μπορούμε να το εξηγήσουμε αυτό μέσα στον εγκέφαλο.
06:17
That brain system -- the reward system
122
359000
3000
Το εγκεφαλικό σύστημα, το σύστημα επιβράβευσης
06:20
for wanting, for motivation, for craving, for focus --
123
362000
4000
των επιθυμιών, των κινήτρων, του πόθου και της εστίασης,
06:24
becomes more active when you can't get what you want.
124
366000
3000
γίνεται πιο ενεργό όταν δεν μπορείς να πάρεις αυτό που θέλεις.
06:27
In this case, life's greatest prize:
125
369000
2000
Σε αυτήν την περίπτωση, το μεγαλύτερο έπαθλο της ζωής:
06:29
an appropriate mating partner.
126
371000
3000
έναν κατάλληλο ερωτικό σύντροφο.
06:32
We found activity in other brain regions also --
127
374000
2000
Βρήκαμε επίσης δραστηριότητα και σε άλλα τμήματα του εγκεφάλου,
06:34
in a brain region associated with calculating gains and losses.
128
376000
5000
σε ένα τμήμα που σχετίζεται με τον υπολογισμό κέρδους και ζημίας.
06:39
You know, you're lying there, you're looking at the picture,
129
381000
2000
Ξέρετε, βρίσκεσαι ξαπλωμένος εκεί, κοιτάζεις την εικόνα
06:41
and you're in this machine,
130
383000
1000
και βρίσκεσαι μέσα σε αυτό το μηχάνημα
06:42
and you're calculating, you know, what went wrong.
131
384000
4000
και υπολογίζεις, ξέρετε, τι δεν πήγε καλά.
06:46
How, you know, what have I lost?
132
388000
2000
Πώς; Ξέρετε. Τι έχω χάσει;
06:48
As a matter of fact, Lucy and I have a little joke about this.
133
390000
3000
Η αλήθεια είναι ότι η Λούσι κι εγώ έχουμε ένα αστείο γι' αυτό.
06:51
It comes from a David Mamet play,
134
393000
4000
Προέρχεται από ένα θεατρικό του Ντέϊβιντ Μάμετ,
06:55
and there's two con artists in the play,
135
397000
1000
και είναι δυο απατεώνες στο έργο,
06:56
and the woman is conning the man,
136
398000
3000
και η γυναίκα, εξαπατά τον άνδρα,
06:59
and the man looks at the woman and says,
137
401000
1000
κι αυτός την κοιτάζει και λέει:
07:00
"Oh, you're a bad pony, I'm not going to bet on you."
138
402000
6000
"Α, είσαι ένα κακό πόνυ. Δεν πρόκειται να στοιχηματίσω σε σένα".
07:06
And indeed, it's this part of the brain,
139
408000
2000
Πράγματι είναι αυτό το κομμάτι του εγκεφάλου,
07:08
the core of the nucleus accumbens, actually, that is becoming active
140
410000
3000
το κέντρο του επικλινή πυρήνα (nucleus accumbens) που ενεργοποιείται
07:11
as you're measuring your gains and losses.
141
413000
2000
και μετράς τα κέρδη και τις ζημίες.
07:13
It's also the brain region that becomes active
142
415000
3000
Είναι το ίδιο κέντρο που ενεργοποιείται
07:16
when you're willing to take enormous risks
143
418000
2000
όταν είσαι διατεθειμένος να πάρεις μεγάλα ρίσκα
07:18
for huge gains and huge losses.
144
420000
3000
για μεγάλα κέρδη και μεγάλες ζημίες.
07:21
Last but not least, we found activity in a brain region
145
423000
3000
Τέλος, βρήκαμε δραστηριότητα σε μια εγκεφαλική περιοχή
07:24
associated with deep attachment to another individual.
146
426000
5000
που σχετίζεται με τους ισχυρούς δεσμούς προς άλλο άτομο.
07:29
No wonder people suffer around the world,
147
431000
4000
Δε θα πρέπει να μας κάνει εντύπωση που άνθρωποι υποφέρουν ανά τον κόσμο
07:33
and we have so many crimes of passion.
148
435000
3000
και έχουμε τόσα πολλά εγκλήματα πάθους.
07:36
When you've been rejected in love,
149
438000
1000
Όταν έχεις απορριφθεί στον έρωτα,
07:37
not only are you engulfed with feelings of romantic love,
150
439000
4000
όχι μόνο κατακλύζεσαι από συναισθήματα ρομαντικής αγάπης,
07:41
but you're feeling deep attachment to this individual.
151
443000
3000
αλλά αισθάνεσαι ισχυρό δέσιμο προς το άτομο αυτό.
07:44
Moreover, this brain circuit for reward is working,
152
446000
3000
Εξάλλου, αυτό το εγκεφαλικό κύκλωμα της επιβράβευσης λειτουργεί,
07:47
and you're feeling intense energy, intense focus,
153
449000
4000
και νιώθετε έντονη ενέργεια, έντονη εστίαση,
07:51
intense motivation and the willingness to risk it all
154
453000
4000
έντονο κίνητρο και προθυμία να ρισκάρετε τα πάντα
07:55
to win life's greatest prize.
155
457000
4000
για να κερδίσετε το σπουδαιότερο έπαθλο της ζωής.
07:59
So, what have I learned from this experiment
156
461000
3000
Τι έμαθα λοιπόν από αυτό το πείραμα
08:02
that I would like to tell the world?
157
464000
2000
που θα ήθελα να το μοιραστώ με τον κόσμο;
08:04
Foremost, I have come to think
158
466000
2000
Κυρίως, έφτασα να σκεφτώ
08:06
that romantic love is a drive, a basic mating drive.
159
468000
3000
ότι η ρομαντική αγάπη είναι μια παρόρμηση, μια βασική παρόρμηση ζευγαρώματος.
08:09
Not the sex drive -- the sex drive gets you out there,
160
471000
2000
Όχι η σεξουαλική παρόρμηση - αυτή σε κάνει να βγεις εκεί έξω
08:11
looking for a whole range of partners.
161
473000
2000
αναζητώντας μια ολόκληρη γκάμα ερωτικών συντρόφων.
08:13
Romantic love enables you to focus your mating energy
162
475000
3000
Η ρομαντική αγάπη σου επιτρέπει να εστιάζεις την ενέργεια του ζευγαρώματος
08:16
on just one at a time, conserve your mating energy,
163
478000
3000
σε έναν κάθε φορά, να διαφυλάττεις την ενέργεια του ζευγαρώματος
08:19
and start the mating process with this single individual.
164
481000
3000
και να ξεκινάς τη διαδικασία, με αυτό το ένα άτομο.
08:22
I think of all the poetry that I've read about romantic love,
165
484000
4000
Σκέφτομαι όλη την ποίηση που έχω διαβάσει για τη ρομαντική αγάπη,
08:26
what sums it up best is something that is said by Plato,
166
488000
4000
και αυτό που τη συνοψίζει καλύτερα είναι κάτι που ειπώθηκε από τον Πλάτωνα
08:30
over 2,000 years ago.
167
492000
2000
πάνω από 2.000 χρόνια πριν.
08:32
He said, "The god of love lives in a state of need.
168
494000
4000
Είπε: "Ο Θεός του έρωτα ζει σε κατάσταση ανάγκης.
08:36
It is a need. It is an urge.
169
498000
3000
Είναι μια ανάγκη. Είναι μια παρόρμηση.
08:39
It is a homeostatic imbalance.
170
501000
3000
Είναι μια ομοιοστατική ανισορροπία.
08:42
Like hunger and thirst, it's almost impossible to stamp out."
171
504000
4000
Όπως η πείνα και η δίψα, είναι σχεδόν αδύνατον να εξαλειφθεί".
08:46
I've also come to believe that romantic love is an addiction:
172
508000
4000
Έχω φτάσει να πιστεύω ότι η ρομαντική αγάπη είναι μια εξάρτηση:
08:50
a perfectly wonderful addiction when it's going well,
173
512000
2000
Μια υπέροχη εξάρτηση όταν πηγαίνει καλά
08:52
and a perfectly horrible addiction when it's going poorly.
174
514000
4000
και μια άκρως τραγική εξάρτηση όταν εξελίσσεται άσχημα.
08:56
And indeed, it has all of the characteristics of addiction.
175
518000
3000
Και πράγματι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εξάρτησης.
08:59
You focus on the person, you obsessively think about them,
176
521000
3000
Εστιάζεις στο άτομο, το σκέφτεσαι μανιωδώς,
09:02
you crave them, you distort reality,
177
524000
3000
το ποθείς και διαστρέφεις την πραγματικότητα,
09:05
your willingness to take enormous risks to win this person.
178
527000
2000
τη διάθεσή σου να πάρεις μεγάλα ρίσκα για κερδίσεις αυτό το άτομο.
09:08
And it's got the three main characteristics of addiction:
179
530000
2000
Έχει τα τρία κύρια χαρακτηριστικά της εξάρτησης.
09:10
tolerance, you need to see them more, and more, and more;
180
532000
4000
Εθισμό - θέλετε να βλέπετε το άτομο όλο και περισσότερο -
09:14
withdrawals; and last, relapse.
181
536000
2000
εσωστρέφεια και τέλος, υποτροπή.
09:16
I've got a girlfriend who's just getting over a terrible love affair.
182
538000
4000
Έχω μια φίλη που τώρα ξεπερνά έναν απαίσιο ερωτικό δεσμό,
09:20
It's been about eight months, she's beginning to feel better.
183
542000
2000
είναι τώρα περίπου οκτώ μήνες που άρχισε να νιώθει καλύτερα.
09:22
And she was driving along in her car the other day,
184
544000
3000
Οδηγούσε με το αυτοκίνητό της τις προάλλες,
09:25
and suddenly she heard a song on the car radio
185
547000
2000
και έξαφνα άκουσε ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου
09:27
that reminded her of this man.
186
549000
2000
που της θύμισε αυτόν τον άνδρα.
09:29
And she -- not only did the instant craving come back,
187
551000
3000
Και αυτή -όχι μόνον ο πόθος γύρισε αστραπιαία,
09:32
but she had to pull over
188
554000
2000
αλλά χρειάστηκε να σταματήσει στην άκρη
09:34
from the side of the road and cry.
189
556000
2000
του δρόμου και να κλάψει.
09:36
So, one thing I would like the medical community,
190
558000
2000
Έτσι ένα πράγμα που θέλω να δει η ιατρική κοινότητα,
09:38
and the legal community, and even the college community,
191
560000
3000
και η νομική κοινότητα, ακόμη και η φοιτητική κοινότητα,
09:41
to see if they can understand, that indeed,
192
563000
3000
να δουν αν μπορούν να καταλάβουν ότι στ' αλήθεια
09:44
romantic love is one of the most addictive substances on Earth.
193
566000
4000
η ρομαντική αγάπη είναι μια από τις πιο εθιστικές ουσίες πάνω στη Γη.
09:48
I would also like to tell the world that animals love.
194
570000
4000
Θα ήθελα επίσης να πω στον κόσμο ότι και τα ζώα ερωτεύονται.
09:52
There's not an animal on this planet
195
574000
1000
Δεν υπάρχει ζώο πάνω σ' αυτόν τον πλανήτη
09:53
that will copulate with anything that comes along.
196
575000
3000
που να ζευγαρώνει με ό,τι βρεθεί μπροστά του.
09:56
Too old, too young, too scruffy, too stupid, and they won't do it.
197
578000
5000
Πολύ μεγάλος ή μικρός, πολύ ατημέλητος, πολύ κουτός, και δε θα το κάνουν.
10:01
Unless you're stuck in a laboratory cage --
198
583000
3000
Εκτός κι αν είσαι αιχμάλωτος σε ένα κλουβί εργαστηρίου -
10:04
and you know, if you spend your entire life in a little box,
199
586000
3000
και ξέρετε, όταν περνάς όλη τη ζωή σου μέσα σε ένα μικρό κουτί,
10:07
you're not going to be as picky about who you have sex with --
200
589000
4000
δε θα είσαι πολύ εκλεκτικός με ποιον κάνεις σεξ -
10:11
but I've looked in a hundred species,
201
593000
2000
αλλά έχω εξετάσει εκατοντάδες είδη,
10:13
and everywhere in the wild, animals have favorites.
202
595000
4000
και παντού στην άγρια φύση, τα ζώα έχουν προτιμήσεις.
10:17
As a matter of fact ethologists know this.
203
599000
2000
Στην πραγματικότητα οι ηθολόγοι το ξέρουν αυτό.
10:19
There are over eight words for what they call "animal favoritism:"
204
601000
4000
Υπάρχουν πάνω από οκτώ λέξεις γι' αυτό που αποκαλούν ζωική επιλεκτικότητα:
10:23
selective proceptivity, mate choice, female choice, sexual choice.
205
605000
5000
επιλεκτική ερωτοτροπία, επιλογή συντρόφου, επιλογή του θηλυκού, σεξουαλική επιλογή.
10:28
And indeed, there are now three academic articles
206
610000
3000
Πράγματι, υπάρχουν τρία ακαδημαϊκά άρθρα
10:31
in which they've looked at this attraction,
207
613000
3000
στα οποία μελετήθηκε αυτή η έλξη,
10:34
which may only last for a second,
208
616000
2000
που μπορεί να διαρκέσει ένα δευτερόλεπτο,
10:36
but it's a definite attraction,
209
618000
1000
αλλά είναι καθορισμένη έλξη,
10:37
and either this same brain region, this reward system,
210
619000
4000
και είτε εμπλέκεται αυτό το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου, αυτό το σύστημα επιβράβευσης,
10:41
or the chemicals of that reward system are involved.
211
623000
3000
είτε τα χημικά αυτού του συστήματος.
10:44
In fact, I think animal attraction can be instant --
212
626000
3000
Στην πραγματικότητα πιστεύω πως αυτή η έλξη μπορεί να είναι στιγμιαία -
10:47
you can see an elephant instantly go for another elephant.
213
629000
3000
μπορείτε να δείτε έναν ελέφαντα να ψάχνει άμεσα για άλλον ελέφαντα.
10:50
And I think that this is really the origin
214
632000
2000
Πιστεύω πως αυτή είναι η πραγματική καταγωγή
10:52
of what you and I call "love at first sight."
215
634000
2000
αυτού που εμείς αποκαλούμε "έρωτα με την πρώτη ματιά".
10:54
People have often asked me whether
216
636000
5000
Οι άνθρωποι συχνά με ρωτούν εάν
10:59
what I know about love has spoiled it for me.
217
641000
3000
αυτά που γνωρίζω για τον έρωτα τον έχουν χαλάσει για μένα.
11:02
And I just simply say, "Hardly."
218
644000
2000
Κι εγώ απλά απαντώ: ελάχιστα.
11:04
You can know every single ingredient in a piece of chocolate cake,
219
646000
3000
Μπορεί να γνωρίζεις κάθε συστατικό ενός κομματιού κέικ σοκολάτας,
11:07
and then when you sit down and eat that cake,
220
649000
3000
αλλά όταν έπειτα κάθεσαι και το τρως,
11:10
you can still feel that joy.
221
652000
2000
μπορείς να νιώσεις την ίδια χαρά.
11:12
And certainly, I make all the same mistakes
222
654000
2000
Φυσικά κάνω τα ίδια λάθη
11:14
that everybody else does too,
223
656000
2000
που κάνει ο καθένας,
11:16
but it's really deepened my understanding
224
658000
4000
αλλά έχει αλήθεια βαθύνει την κατανόησή μου
11:20
and compassion, really, for all human life.
225
662000
4000
και τη συμπόνοια μου, για κάθε ανθρώπινη ζωή.
11:24
As a matter of fact, in New York, I often catch myself
226
666000
3000
Εδώ που τα λέμε, στη Νέα Υόρκη, πιάνω συχνά τον εαυτό μου
11:27
looking in baby carriages and feeling a little sorry for the tot.
227
669000
4000
να κοιτάζει παιδικά καροτσάκια και να λυπάται το βρέφος,
11:31
And in fact, sometimes I feel a little sorry
228
673000
3000
και κάποιες φορές όντως αισθάνομαι λύπη
11:34
for the chicken on my dinner plate,
229
676000
1000
για το κοτόπουλο στο πιάτο μου,
11:35
when I think of how intense this brain system is.
230
677000
6000
όταν σκέφτομαι πόσο ισχυρό είναι αυτό το εγκεφαλικό σύστημα.
11:41
Our newest experiment has been hatched
231
683000
5000
Το νεότερο πείραμά μας, οργανώθηκε
11:46
by my colleague, Art Aron --
232
688000
2000
από το συνεργάτη μου, Αρτ Άρον,
11:48
putting people who are reporting that they are still in love,
233
690000
3000
ο οποίος έβαλε ανθρώπους που δηλώνουν ότι είναι ακόμη ερωτευμένοι
11:51
in a long-term relationship, into the functional MRI.
234
693000
4000
σε μακροπρόθεσμους δεσμούς, στον Λειτουργικό μαγνητικό τομογράφο (fMRI).
11:55
We've put five people in so far,
235
697000
2000
Βάλαμε ως τώρα πέντε άτομα,
11:57
and indeed, we found exactly the same thing. They're not lying.
236
699000
5000
και πράγματι βρήκαμε το ίδιο πράγμα. Δεν λένε ψέμματα.
12:02
The brain areas
237
704000
4000
Οι εγκεφαλικές περιοχές
12:06
associated with intense romantic love
238
708000
2000
που σχετίζονται με την έντονη ρομαντική αγάπη,
12:08
still become active, 25 years later.
239
710000
4000
ενεργοποιούνται ακόμη, 25 χρόνια μετά.
12:12
There are still many questions to be answered
240
714000
3000
Υπάρχουν πολλά ερωτήματα ακόμα που μένει να απαντηθούν
12:15
and asked about romantic love.
241
717000
3000
και να ερωτηθούν για τη ρομαντική αγάπη.
12:18
The question that I'm working on right this minute --
242
720000
1000
Το ερώτημα στο οποίο εργάζομαι αυτή τη στιγμή
12:19
and I'm only going to say it for a second, and then end --
243
721000
3000
και θα σας μιλήσω γι' αυτό για λίγο πριν τελειώσω,
12:22
is, why do you fall in love with one person, rather than another?
244
724000
4000
είναι το γιατί ερωτευόμαστε ένα άτομο κι όχι κάποιο άλλο.
12:26
I never would have even thought to think of this,
245
728000
3000
Δε θα περνούσε ποτέ από το μυαλό μου αυτό το ερώτημα,
12:29
but Match.com, the Internet-dating site,
246
731000
2000
αλλά το match.com, η διαδικτυακή σελίδα γνωριμιών,
12:31
came to me three years ago and asked me that question.
247
733000
2000
ήρθε σε μένα πριν τρία χρόνια και με ρώτησε γι' αυτό.
12:33
And I said, I don't know.
248
735000
2000
Και είπα πως δεν ήξερα.
12:35
I know what happens in the brain, when you do become in love,
249
737000
3000
Ξέρω τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, όταν ερωτεύεσαι πραγματικά,
12:38
but I don't know why you fall in love with one person
250
740000
2000
αλλά δεν ξέρω γιατί ερωτεύεσαι ένα άτομο
12:40
rather than another.
251
742000
1000
αντί για κάποιο άλλο.
12:41
And so, I've spent the last three years on this.
252
743000
4000
Έτσι τα τρία τελευταία χρόνια, ασχολήθηκα μ' αυτό.
12:45
And there are many reasons that you fall in love with one person
253
747000
2000
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που ερωτεύεσαι κάποιον
12:47
rather than another, that psychologists can tell you.
254
749000
2000
και όχι κάποιον άλλον, που οι ψυχολόγοι μπορούν να σας πουν.
12:49
And we tend to fall in love with somebody
255
751000
1000
Τείνουμε να ερωτευόμαστε κάποιον
12:50
from the same socioeconomic background,
256
752000
3000
του ίδιου κοινωνικό-οικονομικού περιβάλλοντος,
12:53
the same general level of intelligence,
257
755000
1000
του ίδιου γενικού επιπέδου ευφυίας,
12:54
the same general level of good looks,
258
756000
2000
του ίδιου γενικού επιπέδου ομορφιάς,
12:56
the same religious values.
259
758000
2000
των ίδιων θρησκευτικών αξιών.
12:58
Your childhood certainly plays a role, but nobody knows how.
260
760000
3000
Η παιδική ηλικία σίγουρα παίζει κάποιο ρόλο αλλά κανείς δεν ξέρει με ποιο τρόπο.
13:01
And that's about it, that's all they know.
261
763000
2000
Μέχρις εδώ αυτά γνωρίζουν.
13:03
No, they've never found the way two personalities
262
765000
3000
Όχι, δε βρήκαν ποτέ με ποιο τρόπο δύο προσωπικότητες
13:06
fit together to make a good relationship.
263
768000
3000
ταιριάζουν μαζί ώστε να φτιάξουν έναν καλό δεσμό.
13:09
So, it began to occur to me
264
771000
2000
Έτσι, άρχισα να σκέφτομαι
13:11
that maybe your biology pulls you
265
773000
2000
ότι ίσως η βιολογία σας, σας έλκει
13:13
towards some people rather than another.
266
775000
3000
προς κάποια άτομα, αντί για κάποια άλλα.
13:16
And I have concocted a questionnaire to see to what degree
267
778000
4000
Συνέταξα ένα ερωτηματολόγιο για να δω σε ποιο βαθμό
13:20
you express dopamine, serotonin, estrogen and testosterone.
268
782000
5000
εκφράζετε τη ντοπαμίνη σας, τη σεροτονίνη, τα οιστρογόνα και την τεστοστερόνη σας.
13:25
I think we've evolved four very broad personality types
269
787000
3000
Νομίζω πως έχουμε αναπτύξει τέσσερις ευρείς τύπους προσωπικοτήτων
13:28
associated with the ratios of these four chemicals in the brain.
270
790000
4000
που σχετίζονται με το ποσοστό αυτών των τεσσάρων χημικών μέσα στον εγκέφαλο.
13:32
And on this dating site that I have created,
271
794000
2000
Σε αυτό τον ιστοχώρο διαδικτυακών γνωριμιών που δημιούργησα,
13:34
called Chemistry.com, I ask you first a series of questions
272
796000
6000
που ονομάζεται chemistry.com, πρώτα σας ρωτώ μια σειρά ερωτήσεων
13:40
to see to what degree you express these chemicals,
273
802000
3000
για να δω σε ποιο βαθμό εκφράζετε αυτά τα χημικά,
13:43
and I'm watching who chooses who to love.
274
805000
4000
και παρατηρώ, ποιος διαλέγει ποιον να ερωτευτεί.
13:47
And 3.7 million people have taken the questionnaire in America.
275
809000
3000
3.7 εκατομμύρια άνθρωποι συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο στην Αμερική
13:50
About 600,000 people have taken it in 33 other countries.
276
812000
6000
και περίπου 600.000 άνθρωποι, το συμπλήρωσαν από 33 άλλες χώρες.
13:56
I'm putting the data together now,
277
818000
1000
Συγκρίνω αυτή τη στιγμή τα δεδομένα,
13:57
and at some point -- there will always be magic to love,
278
819000
3000
και σε κάποιο βαθμό -πάντα θα υπάρχει μαγεία στον έρωτα,
14:00
but I think I will come closer to understanding
279
822000
3000
αλλά πιστεύω πως θα έρθω πιο κοντά στην κατανόηση
14:03
why it is you can walk into a room
280
825000
3000
του γιατί μπαίνοντας σε ένα δωμάτιο
14:06
and everybody is from your background,
281
828000
2000
όπου όλοι προέρχονται από το περιβάλλον σας,
14:08
your same general level of intelligence,
282
830000
2000
έχουν το ίδιο γενικό επίπεδο ευφυίας,
14:10
your same general level of good looks,
283
832000
1000
το ίδιο γενικό επίπεδο ομορφιάς,
14:11
and you don't feel pulled towards all of them.
284
833000
3000
και δεν νιώθετε έλξη για όλους.
14:14
I think there's biology to that.
285
836000
2000
Νομίζω πως υπάρχει βιολογία σ' αυτό.
14:16
I think we're going to end up, in the next few years,
286
838000
3000
Πιστεύω πως θα καταλήξουμε τα επόμενα χρόνια
14:19
to understand all kinds of brain mechanisms
287
841000
2000
να καταλάβουμε όλων των ειδών τους εγκεφαλικούς μηχανισμούς
14:21
that pull us to one person rather than another.
288
843000
3000
που μας έλκουν σε κάποιο άτομο, αντί για κάποιο άλλο.
14:24
So, I will close with this. These are my older people.
289
846000
6000
Έτσι θα κλείσω με αυτό. Αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι άνθρωποι μου.
14:30
Faulkner once said, "The past is not dead,
290
852000
3000
Ο Φόκνερ είπε κάποτε: "Το παρελθόν δεν έχει πεθάνει,
14:33
it's not even the past."
291
855000
1000
δεν είναι καν παρελθόν".
14:34
Indeed, we carry a lot of luggage
292
856000
3000
Πράγματι κουβαλάμε πολλά
14:37
from our yesteryear in the human brain.
293
859000
3000
από το παρελθόν μας, στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
14:40
And so, there's one thing
294
862000
1000
Έτσι υπάρχει ένα πράγμα
14:41
that makes me pursue my understanding of human nature,
295
863000
7000
που με κάνει να αναζητώ την κατανόηση της ανθρώπινης φύσης,
14:48
and this reminds me of it.
296
870000
2000
κι αυτό εδώ μου το θυμίζει.
14:50
These are two women.
297
872000
1000
Αυτές είναι δύο γυναίκες.
14:51
Women tend to get intimacy differently than men do.
298
873000
3000
Οι γυναίκες τείνουν να αντιλαμβάνονται την οικειότητα διαφορετικά από τους άνδρες.
14:54
Women get intimacy from face-to-face talking.
299
876000
2000
Οι γυναίκες αντιλαμβάνονται την οικειότητα μιλώντας πρόσωπο με πρόσωπο.
14:56
We swivel towards each other,
300
878000
2000
Περιστρεφόμαστε η μια γύρω απ' την άλλη,
14:58
we do what we call the "anchoring gaze" and we talk.
301
880000
4000
κάνουμε αυτό που ονομάζουμε "αγκυροβόλο βλέμμα" και συζητάμε.
15:02
This is intimacy to women.
302
884000
2000
Αυτό είναι οικειότητα για τις γυναίκες.
15:04
I think it comes from millions of years
303
886000
1000
Πιστεύω πως προέρχεται από τα εκατομμύρια χρόνια
15:05
of holding that baby in front of your face,
304
887000
2000
που κρατούσαμε το μωρό μπροστά στο πρόσωπό μας,
15:07
cajoling it, reprimanding it, educating it with words.
305
889000
3000
το καλοπιάναμε, το επιπλήτταμε, το εκπαιδεύαμε με λέξεις.
15:10
Men tend to get intimacy from side-by-side doing.
306
892000
4000
Οι άνδρες τείνουν να αντιλαμβάνονται την οικειότητα, πλάι-πλάι.
15:14
(Laughter)
307
896000
1000
(Γέλια)
15:15
As soon as one guy looks up, the other guy will look away.
308
897000
3000
Μόλις ένας άντρας κοιτάξει στα μάτια, ο άλλος κοιτάζει μακριά.
15:18
(Laughter)
309
900000
2000
(Γέλια)
15:20
I think it comes from millions of years
310
902000
2000
Πιστεύω πως προέρχεται από εκατομμύρια χρόνια
15:22
of standing behind that -- sitting behind the bush,
311
904000
3000
που στέκονταν πίσω απ' αυτό - κάθονταν πίσω από ένα θάμνο,
15:25
looking straight ahead,
312
907000
2000
κοιτάζοντας ίσια μπροστά,
15:27
trying to hit that buffalo on the head with a rock.
313
909000
2000
προσπαθώντας να χτυπήσουν το βουβάλι στο κεφάλι με μια πέτρα.
15:29
(Laughter)
314
911000
1000
(Γέλια)
15:30
I think, for millions of years, men faced their enemies,
315
912000
2000
Πιστεύω πως για εκατομμύρια χρόνια οι άνδρες έρχονταν αντιμέτωποι με τους εχθρούς τους,
15:32
they sat side by side with friends.
316
914000
3000
και κάθονταν πλάι-πλάι με τους φίλους τους.
15:35
So my final statement is: love is in us.
317
917000
4000
Έτσι το τελευταίο μου σχόλιο είναι αυτό: Ο έρωτας υπάρχει μέσα μας.
15:39
It's deeply embedded in the brain.
318
921000
3000
Είναι βαθιά εγκατεστημένος στον εγκέφαλο.
15:42
Our challenge is to understand each other. Thank you.
319
924000
3000
Η πρόκληση είναι να καταλάβουμε ο ένας τον άλλο.
15:45
(Applause)
320
927000
5000
Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Helen Fisher - Anthropologist, expert on loveAnthropologist Helen Fisher studies gender differences and the evolution of human emotions. She’s best known as an expert on romantic love.
Why you should listen
Fisher's several books lay bare the mysteries of our most treasured emotion: its evolution, its biochemical foundations and its vital importance to human society. Fisher describes love as a universal human drive (stronger than the sex drive; stronger than thirst or hunger; stronger perhaps than the will to live), and her many areas of inquiry shed light on timeless human mysteries like why we choose one partner over another. Her classic study, Anatomy of Love, first published in 1992, has just been re-issued in a fully updated edition, including her recent neuroimaging research on lust, romantic love and attachment as well as discussions of sexting, hooking up, friends with benefits, other contemporary trends in courtship and marriage, and a dramatic current trend she calls “slow love.”
Helen Fisher | Speaker | TED.com