ABOUT THE SPEAKER
Josette Sheeran - Anti-hunger leader
Our generation is the first in history with enough resources to eradicate hunger worldwide. Josette Sheeran, the former head of the UN World Food Programme, shares a plan.

Why you should listen

When Josette Sheeran was the executive director of the United Nations World Food Programme, based in Rome, she oversaw the largest humanitarian agency fighting hunger around the globe. Every year, the program feeds more than 90 million people, including victims of war and natural disasters, families affected by HIV/AIDS, and schoolchildren in poor communities.

Sheeran believes that hunger and poverty must and can be solved through both immediate actions and long-term policies. At the Millennium Development Goal Summit in 2010, she outlined 10 ways the world can end hunger. They include providing school meals, connecting small farmers to markets, empowering women and building the resiliency of vulnerable communities.

Sheeran has a long history of helping others. Prior to joining the UN in 2007, Sheeran was the Under Secretary for Economic, Energy and Agricultural Affairs at the US Department of State, where she frequently focused on economic diplomacy to help emerging nations move toward self-sufficiency and prosperity. She put together several initiatives to bring US aid to the Middle East. She also served as Deputy US Trade Representative, helping African nations develop their trade capacity.

She says: "I think we can, in our lifetime, win the battle against hunger because we now have the science, technology, know-how, and the logistics to be able to meet hunger where it comes. Those pictures of children with swollen bellies will be a thing of history."

More profile about the speaker
Josette Sheeran | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Josette Sheeran: Ending hunger now

جۆسێتی شێران: کۆتاییهێنان بە برسییەتی لە ئێستادا

Filmed:
949,398 views

جۆسێتی شێران، بەرپرسی 'پرۆگرامی خۆراکی جیهانیی' یوئێنە، باسی ئەوە دەکات کە بۆچی لە کاتێکدا خۆراک بەشی هەموو دونیا هەیە، بەڵام هێشتا خەڵک برسین و لە برساندا دەمرن، هێشتا خۆراک وەک چەکی جەنگ بەکاردێنن. لە دیدی ئەوەوە، "خۆراک بابەتێکە بە تاکەکەس چارەسەر ناکڕیت، دەبێت هەموو پێکەوە ڕوبەڕوی ببینەوە."
- Anti-hunger leader
Our generation is the first in history with enough resources to eradicate hunger worldwide. Josette Sheeran, the former head of the UN World Food Programme, shares a plan. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Well after many years working in trade and economics,
0
0
3000
دوای چەندین ساڵ کارکردن
.لە بازرگانی و ئابوریدا
00:18
four years ago,
1
3000
2000
،چوار ساڵ بەر لە ئێستە
00:20
I found myself working on the front lines
2
5000
2000
،خۆمم لە بەرەکانی پێشەوەی
00:22
of human vulnerability.
3
7000
3000
.جەنگی دژ بە لاوازییەکانی مرۆڤدا بینییەوە
00:25
And I found myself in the places
4
10000
2000
خۆمم لە چەند شوێنێک بینییەوە
00:27
where people are fighting every day to survive
5
12000
3000
خەڵکی هەموو ڕۆژێک بۆ ژیان دەجەنگان
00:30
and can't even obtain a meal.
6
15000
3000
.بێ ئەوەی توانای دابینکردنی ژەمێکیان هەبێت
00:34
This red cup comes from Rwanda
7
19000
2000
ئەم کوپە سوورە لە ڕوانداوە هاتووە
00:36
from a child named Fabian.
8
21000
2000
.لە منداڵێکەوە بە ناوی فابیان بوو
00:38
And I carry this around
9
23000
2000
بۆ هەموو جێیەک لەگەڵ خۆم دەیبەم
00:40
as a symbol, really, of the challenge
10
25000
2000
وەک ‌هێمای ئاستەنگی و
00:42
and also the hope.
11
27000
2000
.هێمای هیوا
00:44
Because one cup of food a day
12
29000
2000
چونکە ڕۆژی یەک کوپ خواردن
00:46
changes Fabian's life completely.
13
31000
3000
.تەواوی ژیانی فابیان دەگۆڕێت
00:49
But what I'd like to talk about today
14
34000
3000
بەڵام ئەوەی ئەمڕۆ دەمەوێت باسی بکەم
00:52
is the fact that this morning,
15
37000
3000
ئەو ڕاستییەیە کە ئەم بەیانییە
00:55
about a billion people on Earth --
16
40000
2000
--نزیکی یەک بلیۆن مرۆڤ لەسەر زەوی
00:57
or one out of every seven --
17
42000
2000
--یاخود یەک لە حەوت کەس
00:59
woke up and didn't even know
18
44000
2000
لە خەو هەستان بێ ئەوەی بزانن
01:01
how to fill this cup.
19
46000
2000
.چۆن ئەم کوپە پڕبکەنەوە
01:03
One out of every seven people.
20
48000
3000
.یەک لەسەر حەوتی مرۆڤ
:سەرەتا دەمەوێت بپرسم
بۆ دەبێت بایەخ بەمە بدەیت؟
01:07
First, I'll ask you: Why should you care?
21
52000
2000
01:09
Why should we care?
22
54000
2000
بۆ دەبێت ئێمە گرنگی بەم باسە بدەین؟
01:11
For most people,
23
56000
2000
،بۆ زۆربەی خەڵکی
01:13
if they think about hunger,
24
58000
2000
،گەر بیر لە برسییەتی بکەنەوە
01:15
they don't have to go far back on their own family history --
25
60000
3000
پێویست ناکات بگەڕێنەوە
--بۆ مێژووی خۆیان
01:18
maybe in their own lives, or their parents' lives,
26
63000
2000
ڕەنگە لە ژیانی خۆیان
،یاخود خێزانەکەیاندا
01:20
or their grandparents' lives --
27
65000
2000
--یاخود ژیانی باپیرانیاندا
01:22
to remember an experience of hunger.
28
67000
3000
.بۆ بەیادهێنانەوەی برسییەتی
01:25
I rarely find an audience
29
70000
2000
بە دەگمەن ئامادەبوویەک دەدۆزمەوە
01:27
where people can go back very far without that experience.
30
72000
3000
بتوانێت هێندە دوور بگەڕێنەوە
.بەبێ ئەو ئەزموونە
01:30
Some are driven by compassion,
31
75000
2000
،هەندێک لە ڕوی سۆزەوە
01:32
feel it's perhaps
32
77000
2000
ڕەنگە هەست بە
01:34
one of the fundamental acts of humanity.
33
79000
2000
.یەکێک لە بنەمای ئەکتەکانی مرۆڤایەتی بکەن
01:36
As Gandhi said,
34
81000
2000
،وەک غاندی گوتی
01:38
"To a hungry man, a piece of bread is the face of God."
35
83000
4000
".بۆ برسییەک، ڕوخساری خودا پارچە نانێکە"
01:42
Others worry about peace and security,
36
87000
3000
،ئەوانی دی خەمی ئاشتی و ئاسایشیانە
01:45
stability in the world.
37
90000
2000
.جێگیری لە جیهاندا
01:47
We saw the food riots in 2008,
38
92000
3000
،لە ٢٠٠٨ دا جەنگی خواردنمان بینی
01:50
after what I call the silent tsunami of hunger
39
95000
3000
ئەوەی کە ناوی دەنێم
سونامی بێدەنگی برسییەتی
01:53
swept the globe when food prices doubled overnight.
40
98000
3000
جیهانی گرتەوە و لە شەوێکدا نرخی
.خواردن بوو بە دووهێندە
01:56
The destabilizing effects of hunger
41
101000
3000
توڕەیی و کاریگەری برسییەتی
01:59
are known throughout human history.
42
104000
2000
.لە تەواوی مێژووی مرۆڤایەتیدا ناسراوە
02:01
One of the most fundamental acts of civilization
43
106000
3000
یەکێک لە بناغە گرنگەکانی شارستانی
02:04
is to ensure people can get enough food.
44
109000
3000
.دابینکردنی خۆراکە بۆ خەڵکی
02:07
Others think about Malthusian nightmares.
45
112000
4000
هەندێ بیر لە کابوسی
.ماڵسوزیەم) دەکەنەوە)
02:11
Will we be able to feed a population
46
116000
3000
دەتوانین هەموو خەڵکی تێربکەین
02:14
that will be nine billion in just a few decades?
47
119000
3000
کە لە چەند دەیەیەکی دیکەدا
دەبێت بە نۆ بلیۆن؟
02:17
This is not a negotiable thing, hunger.
48
122000
2000
ئەمە برسییەتییە
.سازانی لەسەر ناکرێت
02:19
People have to eat.
49
124000
2000
.خەڵکی دەبێت نان بخۆن
02:21
There's going to be a lot of people.
50
126000
2000
.ژمارەی خەڵکی زۆر دەبێت
02:23
This is jobs and opportunity all the way up and down the value chain.
51
128000
4000
ئەمە باسێکی گرنگە و گرێدراوە بە
.هەموو ئاستەکانی پێویستییەوە
02:27
But I actually came to this issue
52
132000
2000
بەڵام من بە شێوەیەکی جیاواز
02:29
in a different way.
53
134000
3000
.هاتمە ناو باسەکەوە
02:32
This is a picture of me and my three children.
54
137000
3000
.ئەمە وێنەی من و سێ منداڵەکەمە
02:35
In 1987, I was a new mother
55
140000
2000
لە ١٩٨٧، تازە بووبوم بە دایک
02:37
with my first child
56
142000
2000
.بە یەکەم منداڵم
02:39
and was holding her and feeding her
57
144000
3000
لە ئامێزم گرتبوو و
خواردنم دەدایە
02:42
when an image very similar to this
58
147000
3000
کاتێک وێنەیەکی وەک ئەمە
02:45
came on the television.
59
150000
3000
.لەسەر تەلەفیزیۆنەکە دەرکەوت
02:48
And this was yet another famine in Ethiopia.
60
153000
3000
ئەمە قات و قوریەکی دیکە بوو
.لە ئیسیوپیا
02:51
One two years earlier
61
156000
2000
یەک دوو ساڵ زووتر
02:53
had killed more than a million people.
62
158000
3000
.نزیکی یەک ملیۆن کەسی کوشت
02:56
But it never struck me as it did that moment,
63
161000
3000
بەلام هەرگیز وەک ئەو ساتە
کاری لێ نەکردم
02:59
because on that image
64
164000
2000
چونکە لەو وێنەیەدا
03:01
was a woman trying to nurse her baby,
65
166000
2000
،ژنێک دەیویست منداڵەکەی تێربکات
03:03
and she had no milk to nurse.
66
168000
4000
.بەڵام هیچ شیری نەبوو بیداتێ
03:07
And the baby's cry really penetrated me,
67
172000
3000
گریانی منداڵەکە
،هاتە ناخمەوە
03:10
as a mother.
68
175000
2000
.وەک دایکێک
03:12
And I thought, there's nothing more haunting
69
177000
2000
بیرم کردەوە، هیچ شتێک لە گریانی منداڵێک
03:14
than the cry of a child
70
179000
2000
کاریگەرتر نییە
03:16
that cannot be returned with food --
71
181000
5000
--کە ناتوانرێت شیری پێبدرێت
03:21
the most fundamental expectation of every human being.
72
186000
3000
.سەرەتاییترین چاوەڕوانی هەر مرۆڤێک
03:24
And it was at that moment
73
189000
2000
ئەو چرکە ساتە بوو
03:26
that I just was filled
74
191000
3000
کە لێوان لێو بووم
03:29
with the challenge and the outrage
75
194000
3000
لە توڕەیی
03:32
that actually we know how to fix this problem.
76
197000
2000
لە ڕاستیدا دەزانین ئەم
کێشەیە چارەسەربکەین
03:34
This isn't one of those rare diseases
77
199000
2000
ئەمە یەکێک لەو نەخۆشییە دەگمەنانە نییە
03:36
that we don't have the solution for.
78
201000
3000
.کە چارەسەرەکەیمان لا نەبێت
03:39
We know how to fix hunger.
79
204000
2000
.ئێمە دەزانین چۆن هەژاری نەهێڵین
03:41
A hundred years ago, we didn't.
80
206000
2000
.سەد ساڵ بەر لە ئێستە، نەماندەزانی
03:43
We actually have the technology and systems.
81
208000
3000
.سیستم و تەکنەلۆژیامان هەیە
03:46
And I was just struck
82
211000
3000
سەرم سوڕما
03:49
that this is out of place.
83
214000
2000
ئەمە زۆر نامەنتیقە
03:51
At our time in history, these images are out of place.
84
216000
3000
نەدەبوو لەم سەردەمەدا هەبوایە
.ئەم وێنانە زۆر نامەنتیقن
03:54
Well guess what?
85
219000
2000
ئێوە بڵێن چی؟
03:56
This is last week in northern Kenya.
86
221000
3000
ئەمە هەفتەی پێشووە لە
.باکوری کینیا
03:59
Yet again,
87
224000
2000
،دوبارە
04:01
the face of starvation
88
226000
2000
ڕوخساری برسییەتی
04:03
at large scale
89
228000
2000
بە ڕێژەیەکی زۆر
04:05
with more than nine million people
90
230000
3000
لەسەر ڕوخساری
زیاد لە نۆ ملیۆن کەس
04:08
wondering if they can make it to the next day.
91
233000
3000
بیردەکەنەوە
.بڵێیت بگەنە سبەی و نەمرن
04:11
In fact,
92
236000
2000
لە ڕاستیدا
04:13
what we know now
93
238000
2000
ئەوەی ئێستە دەیزانین
04:15
is that every 10 seconds
94
240000
2000
هەموو ١٠ چرکە جارێک
04:17
we lose a child to hunger.
95
242000
2000
.منداڵێک لە برسا لەدەست دەدەین
04:19
This is more
96
244000
2000
ئەمە زیاترە لە
04:21
than HIV/AIDS,
97
246000
3000
هەموو قوربانیانی ڤایرۆسی ئایدز و
04:24
malaria and tuberculosis combined.
98
249000
3000
.مەلاریا و ڤایرۆسی سییەکان پێکەوە
04:27
And we know that the issue
99
252000
2000
دەزانین ئەم کێشەیە
04:29
is not just production of food.
100
254000
3000
.تەنها بەرهەمهێنانی خواردن نییە
04:32
One of my mentors in life
101
257000
2000
یەکێک لە ئامۆژگاریکەرەکانم
04:34
was Norman Borlaug, my hero.
102
259000
3000
پاڵەوانەکەم
.نۆرمان بۆرلاوگ بوو
04:37
But today I'm going to talk about access to food,
103
262000
3000
،بەڵام ئەمڕۆ باسی دابینکردنی خواردن دەکەم
04:40
because actually this year and last year
104
265000
3000
چونکە ئەمساڵ و ساڵی پاریش
04:43
and during the 2008 food crisis,
105
268000
2000
بە درێژایی قەیرانەکەی ٢٠٠٨ یش
04:45
there was enough food on Earth
106
270000
2000
خواردن بەشی هەمووان هەبوو لەسەر زەوی
04:47
for everyone to have 2,700 kilocalories.
107
272000
3000
.هەر یەکەی ٢،٧٠٠ کیلۆ کالۆریمان بەردەکەوت
04:50
So why is it
108
275000
3000
ئیدی بۆچی
04:53
that we have a billion people
109
278000
2000
ملیۆنەها کەسمان هەیە
04:55
who can't find food?
110
280000
2000
خۆراکیان دەستناکەوێت؟
04:57
And I also want to talk about
111
282000
2000
هەروەها دەمەوێت باسی ئەوەش بکەم
04:59
what I call our new burden of knowledge.
112
284000
2000
.کە ناوم ناوە بارگرانی مەعریفی
05:01
In 2008,
113
286000
2000
لە ٢٠٠٨
05:03
Lancet compiled all the research
114
288000
3000
لانسێت هەموو لێکۆڵینەوەکانی کۆکردەوە و
05:06
and put forward the compelling evidence
115
291000
4000
ئەو بەڵگانەی ئاشکراکرد کە
05:10
that if a child in its first thousand days --
116
295000
3000
ئەگەر منداڵێک لە یەکەم
--هەزار ڕۆژی تەمەنیدا
05:13
from conception to two years old --
117
298000
3000
لە سکی دایکییەوە تا
--دوو ساڵیی
05:16
does not have adequate nutrition,
118
301000
2000
،بڕی پێویست خواردن نەخوات
05:18
the damage is irreversible.
119
303000
2000
هەرگیز کاریگەرییەکەی
.چاکنابێتەوە
05:20
Their brains and bodies will be stunted.
120
305000
3000
مێشک و جەستەیان
.لە گەشە دەوەستێت
05:23
And here you see a brain scan of two children --
121
308000
3000
ئەمە سکانی مێشکی
--دوو منداڵە
05:26
one who had adequate nutrition,
122
311000
2000
،یەکێک خواردنی پێدراوە
05:28
another, neglected
123
313000
2000
یەکێک پشتگوێخراوە و
05:30
and who was deeply malnourished.
124
315000
2000
بەدەست بێ خواردنییەوە
.ناڵاندویەتی
05:32
And we can see brain volumes
125
317000
2000
ئاستی مێشک دەبینین
05:34
up to 40 percent less
126
319000
3000
زیاتر لە سەد لە چل
کەمترە
05:37
in these children.
127
322000
2000
.لەم منداڵانەدا
05:39
And in this slide
128
324000
2000
لەم سلایدەدا
05:41
you see the neurons and the synapses of the brain
129
326000
3000
هەستە دەمار و
گەیەنەرەکانی مێشک دەبینین کە
05:44
don't form.
130
329000
2000
.پێکناهێن
05:46
And what we know now is this has huge impact on economies,
131
331000
3000
دەزانین ئەمە پەیوەندیەکی
،زۆر گەورەی بە ئابورییەوە هەیە
05:49
which I'll talk about later.
132
334000
2000
.کە دواتر دێمە سەر ئەمە
05:51
But also the earning potential of these children
133
336000
3000
بەڵام دابینکردنی داهاتوی
ئەم منداڵانە
05:54
is cut in half in their lifetime
134
339000
3000
لە نیوەی ژیانیاندا کەمتر بووەتەوە
05:57
due to the stunting
135
342000
2000
بەهۆی ئەو کەمی خواردنەی
05:59
that happens in early years.
136
344000
2000
لە سەرەتاکانی ژیانیاندا
.ڕوبەڕوی دەبنەوە
06:01
So this burden of knowledge drives me.
137
346000
3000
ئەم بارگرانی مەعریفەیە
.ئاڕاسته‌م دەکات
06:04
Because actually we know how to fix it
138
349000
3000
چونکە دەزانین چۆن ئەمە چارەسەر بکەین
06:07
very simply.
139
352000
2000
.زۆر بە ئاسانی
06:09
And yet, in many places,
140
354000
2000
بەڵام هێشتا
،لە زۆر شوێن
06:11
a third of the children,
141
356000
2000
یەک لەسەر سێی منداڵان
06:13
by the time they're three
142
358000
2000
تا دەگەنە سێ ساڵی
06:15
already are facing a life of hardship
143
360000
3000
توشی ئاستەنگی ژیان بونەتەوە
06:18
due to this.
144
363000
2000
.لەبەر ئەمە
06:20
I'd like to talk about
145
365000
2000
حەزدەکەم باسی
هەندێک شتی دیکە بکەم
06:22
some of the things I've seen on the front lines of hunger,
146
367000
2000

،کە لە بەرەکانی پێشەوەی برسییەتی بینیمن
06:24
some of the things I've learned
147
369000
3000
هەندێ شت کە فێریان بووم
06:27
in bringing my economic and trade knowledge
148
372000
3000
بە هێنانی ئابوری و زانیاری بازرگانیم و
06:30
and my experience in the private sector.
149
375000
4000
.ئەزمونم لە کەرتی تایبەت
06:34
I'd like to talk about where the gap of knowledge is.
150
379000
3000
دەمەوێت باسی ئەوە بکەم
کە بۆشایی مەعریفە لە کوێدایە
06:37
Well first, I'd like to talk about the oldest nutritional method on Earth,
151
382000
3000
سەرەتا با باسی یەکەمین شێوازی
خواردن پێدان بکەم لەسەر زەوی
06:40
breastfeeding.
152
385000
2000
شیری دایک
06:42
You may be surprised to know
153
387000
3000
پێتان سەیردەبێت گەر بزانن
06:45
that a child could be saved every 22 seconds
154
390000
3000
٢٢ چرکە جارێک
دەتوانرێت منداڵێک ڕزگاربکرێت
06:48
if there was breastfeeding in the first six months of life.
155
393000
3000
گەر لە یەکەم شەش مانگدا
.شیری دایکی پێ بدرێت
06:53
But in Niger, for example,
156
398000
3000
بەڵام بۆ نمونە لە نەیجیریا
06:56
less than seven percent of the children
157
401000
2000
کەمتر لە %٧ ی منداڵان
06:58
are breastfed
158
403000
2000
شیری دایکیان دەخۆن
07:00
for the first six months of life, exclusively.
159
405000
3000
بەتایبەتی لە
.لە یەکەم شەش مانگی تەمەنیاندا
07:03
In Mauritania, less than three percent.
160
408000
4000
لە مۆریتانیا
کەمتر لە %٣
07:07
This is something that can be transformed with knowledge.
161
412000
4000
ئەمە شتێکە بە مەعریفە
دەتوانرێت بگۆڕدرێت
07:11
This message, this word, can come out
162
416000
2000
ئەم پەیامە، ئەم وشەیە
دەبێت بێتە دەرەوە
07:13
that this is not an old-fashioned way of doing business;
163
418000
3000
کە ئەمە شێوازێکی کۆنی کارکردن نییە
07:16
it's a brilliant way
164
421000
2000
ڕێگەیەکی زۆر کاریگەرە
07:18
of saving your child's life.
165
423000
2000
.بۆ ڕزگارکردنی ژیانی منداڵەکەت
07:20
And so today we focus on not just passing out food,
166
425000
3000
ئەمڕۆ تەنها تیشک ناخەینە سەر ناردنی خۆراک
07:23
but making sure the mothers have enough enrichment,
167
428000
3000
بەڵکو دڵنیابونیش لەوەی
دایکان پیویستییەکانیان پێبگات
07:26
and teaching them about breastfeeding.
168
431000
3000
.کە گرنگی شیری خۆیان تێبگەیەنێت
07:29
The second thing I'd like to talk about:
169
434000
2000
دووهەم شت کە دەمەوێت
:باسی بکەم
07:31
If you were living in a remote village somewhere,
170
436000
2000
گەر تۆ لە گوندێکی
.دوورەدەست بژیت
07:33
your child was limp,
171
438000
2000
،منداڵەکەشت شەلبێت
07:35
and you were in a drought, or you were in floods,
172
440000
3000
گەر لە وشکە ساڵیدابیت
یان لە لافاودا
07:38
or you were in a situation where there wasn't adequate diversity of diet,
173
443000
3000
یاخود بڕێکی باشی خۆراکی
جۆراوجۆرت دەست نەکەوێت
07:41
what would you do?
174
446000
2000
چی دەکەیت؟
07:43
Do you think you could go to the store
175
448000
2000
پێتوایە دەتوانیت بچیت بۆ فرۆشگەیەک
07:45
and get a choice of power bars, like we can,
176
450000
3000
خواردنێکی پڕ وزەت دەست دەکەوێت وەک ئێمە و
07:48
and pick the right one to match?
177
453000
2000
دانەیەکی گونجاویان دەکڕیت؟
07:50
Well I find parents out on the front lines
178
455000
3000
لە بەرەکانی پێشەوە دایکم بینیوە
07:53
very aware their children are going down for the count.
179
458000
3000
.دەیانزانی منداڵەکەیان لەدەست دەدەن
07:56
And I go to those shops, if there are any,
180
461000
3000
دەچووم بۆ ئەو فرۆشگانە
گەر هەبن
07:59
or out to the fields to see what they can get,
181
464000
3000
یاخود دەچنە ناو کێڵگەوە
تا بزانن چییان بۆ دەدۆزرێتەوە
08:02
and they cannot obtain the nutrition.
182
467000
3000
.بەڵام ناتوانن خواردنی گونجاو بدۆزنەوە
08:05
Even if they know what they need to do, it's not available.
183
470000
3000
گەر بشزانن پێویستە چی بکەن
.لەبەردەستیاندا نییە
08:08
And I'm very excited about this,
184
473000
2000
من زۆر دڵخۆشم بەمە
08:10
because one thing we're working on
185
475000
3000
چونکە ئەمە یەکێکە لەو شتانەی
کاری لەسەر دەکەین
08:13
is transforming the technologies
186
478000
3000
گۆڕانی ئەو تەکنەلۆژیایانەیە
08:16
that are very available
187
481000
2000
کە زۆر بەردەستن
08:18
in the food industry
188
483000
2000
لە پیشەسازی خۆراکدا
08:20
to be available for traditional crops.
189
485000
3000
.تا لە دانەوێڵەشدا بەردەستبن
08:23
And this is made with chickpeas, dried milk
190
488000
3000
ئەمە لە نۆک و شیری وشک و
08:26
and a host of vitamins,
191
491000
2000
.هەموو ڤیتامینەکان دروست کراوە
08:28
matched to exactly what the brain needs.
192
493000
2000
کە مێشک پێویستی پێیانە
08:30
It costs 17 cents for us to produce this
193
495000
3000
دروستکردنی ئەمە تەنها ١٧ سەنتی تێدەچێت
08:33
as, what I call, food for humanity.
194
498000
3000
.من ناوی دەنێم، خۆراک بۆ مرۆڤایەتی
08:36
We did this with food technologists
195
501000
2000
لەگەڵ شارەزایانی تەکنەلۆژیا
ئەمەمان کرد
08:38
in India and Pakistan --
196
503000
3000
--لە هیندستان و پاکستان
08:41
really about three of them.
197
506000
2000
.لەگەڵ سێ کەسیاندا
08:43
But this is transforming
198
508000
2000
بەڵام ئەمە ژیانی %٩٩ی ئەو منداڵانە
08:45
99 percent of the kids who get this.
199
510000
2000
.دەگۆڕێت، کە پێیان دەگات
08:47
One package, 17 cents a day --
200
512000
3000
،یەک پاکەتی ١٧ سەنتی لە ڕۆژێکدا
08:50
their malnutrition is overcome.
201
515000
2000
.خۆراکی پێویستیان دەداتێ
08:52
So I am convinced
202
517000
2000
بەوە قایلم کە
08:54
that if we can unlock the technologies
203
519000
3000
گەر بتوانین ئەو تەکنەلۆژیایانە
بەکاربهێنین
08:57
that are commonplace in the richer world
204
522000
3000
کە لە وڵاتە دەوڵەمەندەکاندا هەیە
09:00
to be able to transform foods.
205
525000
2000
.تا بتوانین خۆراک بگوازینەوە
09:02
And this is climate-proof.
206
527000
2000
.ئەمەش بەڵگەیە
09:04
It doesn't need to be refrigerated, it doesn't need water,
207
529000
2000
پێویستی بە سەلاجە نییە
پێویستی بە ئاو نییە
09:06
which is often lacking.
208
531000
2000
.کە ئەوانیش لە کەمبوونەوەدان
09:08
And these types of technologies,
209
533000
2000
،ئەم جۆرە تەکنەلۆژیایانەش
09:10
I see, have the potential
210
535000
2000
ئەو توانایەی هەیە
09:12
to transform the face of hunger and nutrition, malnutrition
211
537000
3000
ڕوخساری هەژاری و بەدخۆراکی بگۆڕێت
09:15
out on the front lines.
212
540000
3000
.لە بەرەکانی پێشەوەی هەژاریی
09:18
The next thing I want to talk about is school feeding.
213
543000
2000
دەمەوێت دواتر باسی خۆراکی
.قوتابخانە بکەم
09:20
Eighty percent of the people in the world
214
545000
2000
٨٠% ی خەڵکی
لە جیهاندا
09:22
have no food safety net.
215
547000
2000
.خۆراکی تەندروستیان نییە
09:24
When disaster strikes --
216
549000
3000
--کە کارەسات ڕودەدات
09:27
the economy gets blown, people lose a job,
217
552000
3000
ئابوری وێران دەبێت
،خەڵکی کارەکانیان لەدەست دەدەن
09:30
floods, war, conflict,
218
555000
2000
،لافاو، جەنگ، ناکۆکی
09:32
bad governance, all of those things --
219
557000
2000
حوکمەتی خراپ
--هەموو ئەم شتانە
09:34
there is nothing to fall back on.
220
559000
2000
.شتانێک نین لێیان هەڵبێین
09:36
And usually the institutions --
221
561000
2000
--هەمیشە دامەزراوەکان
09:38
churches, temples, other things --
222
563000
2000
--کەنیسە، پەرستگە، شتانی دیکە
09:40
do not have the resources
223
565000
2000
سەرچاوەیەکیان نییە
09:42
to provide a safety net.
224
567000
2000
.بتوانن تەندروستی دابینبکەن
09:44
What we have found working with the World Bank
225
569000
2000
بە کارکردن لەگەڵ بانکی جیهانی
بەوە گەیشتین
09:46
is that the poor man's safety net,
226
571000
2000
کە باشترین شێوە بۆ پێدانی خۆراکی تەندروست
09:48
the best investment, is school feeding.
227
573000
2000
باشترین دەستکەوت
.خۆراکی قوتابخانەیە
09:50
And if you fill the cup
228
575000
2000
گەر کوپەکە پڕ بکەیت
09:52
with local agriculture from small farmers,
229
577000
3000
لە بەرهەمی ناوخۆیی
،کێڵگە بچووکەکان
09:55
you have a transformative effect.
230
580000
2000
.بە دەستکەوتێکی کاریگەر دەگەیت
09:57
Many kids in the world can't go to school
231
582000
3000
زۆر منداڵ لە جیهاندا
ناتوانن بچن بۆ قوتابخانە
10:00
because they have to go beg and find a meal.
232
585000
2000
چونکە دەبێت سواڵبکەن و
.ژەمێک پەیدا بکەن
10:02
But when that food is there,
233
587000
2000
،بەڵام گەر ئەوخواردنە لێرە بوایە
10:04
it's transformative.
234
589000
2000
.گۆڕانکاری ڕویدەدا
10:06
It costs less than 25 cents a day to change a kid's life.
235
591000
3000
گۆڕینی ژیانی منداڵێک، ڕۆژیی
.کەمتر لە ٢٥ سەنتی تێدەچێت
10:09
But what is most amazing is the effect on girls.
236
594000
3000
بەڵام لە هەمووی گرنگتر
.کاریگەرییەتی لەسەر کچان
10:12
In countries where girls don't go to school
237
597000
4000
لەو وڵاتانەی کچان زۆر ناچن بۆ قوتابخانە
10:16
and you offer a meal to girls in school,
238
601000
3000
گەر خۆراکیان بۆ دابین بکرێت
10:19
we see enrollment rates
239
604000
2000
دەبینین ڕێژەی ناو تۆمارکردن
10:21
about 50 percent girls and boys.
240
606000
2000
دەبێت بە ٥٠ لە سەد
.لە نێوان کچان و کوڕاندا
10:23
We see a transformation in attendance by girls.
241
608000
3000
گۆرانکاری دەبینین
.لە ڕێژەی ئامادەبوونی کچاندا
10:26
And there was no argument,
242
611000
2000
ئەمە هیچ قسەیەک هەڵناگرێت
10:28
because it's incentive.
243
613000
2000
.چونکە زۆر پاڵنەرە
10:30
Families need the help.
244
615000
2000
.خێزانەکان پێویستیان بەم یارمەتییەیە
10:32
And we find that if we keep girls in school later,
245
617000
2000
،گەر کچان لە قوتابخانە بهێڵینەوە
10:34
they'll stay in school until they're 16,
246
619000
2000
،تا ١٦ساڵی لە قوتابخانە دەمێننەوە
10:36
and won't get married if there's food in school.
247
621000
3000
گەر خۆراک هەبێت لە قوتابخانە
.هاوسەرگیریش ناکەن
10:39
Or if they get an extra ration of food
248
624000
2000
ئەگەر بڕێکی زیاتری خۆراکیان پێبدرێت
10:41
at the end of the week --
249
626000
2000
--لە کۆتایی هەفتەدا
10:43
it costs about 50 cents --
250
628000
2000
--نزیکی ٥٠ سەنتی تێدەچێت-
10:45
will keep a girl in school,
251
630000
2000
،کچێک لە قوتابخانە دەهێڵێتەوە
10:47
and they'll give birth to a healthier child,
252
632000
2000
منداڵێکی تەندروستتریش
،دەخەنەوە
10:49
because the malnutrition is sent
253
634000
3000
چونکە تەندروستی خۆراک دەنێردرێت
10:52
generation to generation.
254
637000
3000
.لە نەوەیەکەوە بۆ نەوەیەک
10:55
We know that there's boom and bust cycles of hunger.
255
640000
2000
دەزانین
.ئاستی برسییەتی بەرز و نزم دەکات
10:57
We know this.
256
642000
2000
.ئەمە دەزانین
10:59
Right now on the Horn of Africa, we've been through this before.
257
644000
3000
لە باکوری ئەفریقا هەیە
.باسی ئەمەمان کرد
11:02
So is this a hopeless cause?
258
647000
2000
ئایا ئەمە هۆکارێکی
بێهیواکەرە؟
11:04
Absolutely not.
259
649000
2000
.بێگومان نەخێر
11:08
I'd like to talk about what I call our warehouses for hope.
260
653000
3000
دەمەوێت باسی
.کۆگاکانی هیوا بکەم
11:11
Cameroon, northern Cameroon, boom and bust cycles of hunger
261
656000
3000
کامیرۆن.باکوری کامیرۆن
بەرزی و نزمی هەژاریی
11:14
every year for decades.
262
659000
2000
.هەموو ساڵێک بۆ یەک دەیە
11:16
Food aid coming in every year
263
661000
3000
.هەموو ساڵێک ڕێکخراوی خۆراک دێت
11:19
when people are starving during the lean seasons.
264
664000
4000
.ئەوکاتانەی خەڵکی لە وشکەساڵیدا برسی دەبن
11:23
Well two years ago,
265
668000
2000
دوو ساڵ بەر لە ئێستە
11:25
we decided, let's transform the model of fighting hunger,
266
670000
4000
بڕیارمان شێوازی بەرەنگاربوونەوەی
.برسییەتی بگۆڕین
11:29
and instead of giving out the food aid, we put it into food banks.
267
674000
3000
لەبری بەخشینی خواردنەکان
.دەمانخستنە ناو بانکەکانەوە
11:32
And we said, listen,
268
677000
2000
،گوتمان گوێبگرن
11:34
during the lean season, take the food out.
269
679000
2000
وەرزی وشەکاساڵی
خۆراکەکە بهێننە دەرەوە
11:36
You manage, the village manages these warehouses.
270
681000
3000
گوندنشینەکان سەرپەرشتی
.ئەم عەمبارانەیان دەکەن
11:39
And during harvest, put it back with interest,
271
684000
2000
کاتی دوورینەوە
.بە زیادەوە بیگێڕنەوە
11:41
food interest.
272
686000
2000
.سووی خواردن
11:43
So add in five percent, 10 percent more food.
273
688000
4000
٥ یان ١٠ لە سەد
.بە زیادەوە بگێڕنەوە
11:47
For the past two years,
274
692000
2000
،لە دوو ساڵی ڕابردەەدا
11:49
500 of these villages where these are
275
694000
2000
٥٠٠ لەو گوندانە
11:51
have not needed any food aid -- they're self-sufficient.
276
696000
2000
.پێویستیان بە هیچ کۆمەکێکی خواردن نەبووە
11:53
And the food banks are growing.
277
698000
2000
.بانکەکانی خواردنیش لە گەشەدان
11:55
And they're starting school feeding programs for their children
278
700000
3000
دەستیان کردووە بە پێدانی خواردن
لە قوتابخانەکان
11:58
by the people in the village.
279
703000
2000
.لە لایەن خەڵکی گوندەکەوە
12:00
But they've never had the ability
280
705000
2000
بەڵام هەرگیز نەیاندەتوانی
12:02
to build even the basic infrastructure
281
707000
2000
بناغەی بیانا کەن یاخود
12:04
or the resources.
282
709000
2000
.گەنجینەکە دابمەزرێنن
12:06
I love this idea that came from the village level:
283
711000
2000
:حەزم لە بیرۆکەی ئەم گوندە بوو
12:08
three keys to unlock that warehouse.
284
713000
3000
بە سێ کلیل دەرگەی
.گەنجینەکە دەکرێتەوە
12:11
Food is gold there.
285
716000
2000
.لەوی خۆراک ئاڵتونە
12:13
And simple ideas can transform the face,
286
718000
3000
بیرۆی بچووک دەتوانێت
ڕوخساری
12:16
not of small areas,
287
721000
2000
نەک تەنها ناوچەیەکی بچووک
12:18
of big areas of the world.
288
723000
2000
.بەڵکو ناوچەیەکی گەوری جیهان بگۆڕێت
12:20
I'd like to talk about what I call digital food.
289
725000
4000
.دەمەوێت باسی خواردنی دیجیتاڵتان بۆ بکەم
12:24
Technology is transforming
290
729000
3000
تەکنەلۆژیا ڕوخساری لاوازی خۆراک
12:27
the face of food vulnerability
291
732000
2000
دەگۆڕێت
12:29
in places where you see classic famine.
292
734000
2000
.لەو جێگانەی هەژاری کلاسیک دەبینی
12:31
Amartya Sen won his Nobel Prize
293
736000
2000
ئەمارتا سێن، نۆبڵی بردەوە
12:33
for saying, "Guess what, famines happen in the presence of food
294
738000
4000
گوتی، "هەژاری بە هەبوونی خواردن ڕودەدات
12:37
because people have no ability to buy it."
295
742000
3000
".چونکە خەڵکی ناتوانن بیکڕن
12:40
We certainly saw that in 2008.
296
745000
2000
.ئەوەمان لە ٢٠٠٨ دا بینی
12:42
We're seeing that now in the Horn of Africa
297
747000
2000
.ئێستاش لە باکوری ئەفریقا دەیبینین
12:44
where food prices are up 240 percent in some areas
298
749000
3000
لە هەندێک شوێن نرخی خۆراک
%زیاترە لە ٢٤٠
12:47
over last year.
299
752000
2000
.لە ساڵی ڕابردودا
12:49
Food can be there and people can't buy it.
300
754000
2000
.خواردن هەیە، بەڵام خەڵکی ناتوانن بیکڕن
12:51
Well this picture -- I was in Hebron in a small shop, this shop,
301
756000
4000
ئەم وێنەیە لە فرۆشگەیەکی بچوکە لە
هێبرۆن
12:55
where instead of bringing in food,
302
760000
3000
،لە جیاتی خۆراک
12:58
we provide digital food, a card.
303
763000
3000
.خۆراکی دیجیتاڵمان دروستکرد، کارتێک
13:01
It says "bon appetit" in Arabic.
304
766000
3000
:بە عەرەبی نوسراوە
"عافێتت بێت"
13:04
And the women can go in and swipe
305
769000
3000
ژنەکە دەتوانێت بچێت و
13:07
and get nine food items.
306
772000
2000
.نۆ جۆر خواردن وەربگرێت
13:09
They have to be nutritious,
307
774000
2000
،دەبێت خواردنی تەندروستبن
13:11
and they have to be locally produced.
308
776000
2000
.دەبێت بەرهەمی خۆماڵیشبن
13:13
And what's happened in the past year alone
309
778000
2000
ئەوەی تەنها ساڵی پاڕ ڕویدا
13:15
is the dairy industry --
310
780000
2000
-- لە پیشەسازی شیرسازی دا
13:17
where this card's used for milk and yogurt
311
782000
3000
بەوەی کە ئەم کارتە بەکاردێت بۆ
شیر و ماست و
13:20
and eggs and hummus --
312
785000
2000
--هێلکە و حمز
13:22
the dairy industry has gone up 30 percent.
313
787000
3000
.پیشەسازیش ٣٠ لە سەد زیادی کردووە
13:25
The shopkeepers are hiring more people.
314
790000
2000
خاوەن فرۆشگەکان
.خەڵکی زیاتر بە کرێ دەگرن
13:27
It is a win-win-win situation
315
792000
2000
پرۆسەیەکی
بردنەوە، بردنەوە، بردنەوەیە
13:29
that starts the food economy moving.
316
794000
3000
.دەستیکردووە بە بوژاندنەوەی ئابوری
13:32
We now deliver food in over 30 countries
317
797000
3000
ئێستە لە ٣٠ وڵات خۆراک دەنێرین
13:35
over cell phones,
318
800000
3000
،بە مۆبایل
13:38
transforming even the presence of refugees in countries,
319
803000
4000
تەنانەت ئامادەیی پەناهەندەکانیشی گۆڕیوە
لەو وڵاتانە
13:42
and other ways.
320
807000
2000
.و ڕێگەکانی دیش
13:44
Perhaps most exciting to me
321
809000
2000
،لە هەموو شتەکان خۆشتر بۆ من
13:46
is an idea that Bill Gates, Howard Buffett and others
322
811000
3000
ئەو بیرۆکەیەیە کە بیل گەیتس و
هاوارد و ئەوانی دی
13:49
have supported boldly,
323
814000
2000
،بە شێوەیەکی ئاشکرا پاڵپشتی دەکەن
13:51
which is to ask the question:
324
816000
2000
:پرسینی ئەو پرسیارەیە
13:53
What if, instead of looking at the hungry as victims --
325
818000
3000
چی دەبێت ئەگەر، لە جیاتی تەماشاکردنی
برسی وەک قوربانییەک
13:56
and most of them are small farmers
326
821000
2000
کە زۆربەیان جوتیاری خاوەن زەوی بچوکن
13:58
who cannot raise enough food or sell food
327
823000
3000
کە ناتوانن هێندە خواردن
بەرهەم بهێنن تا لێی بفرۆشن
14:01
to even support their own families --
328
826000
2000
تەنانەت ناتوانن بەشی خێزانەکەی خۆشیان بکەن
14:03
what if we view them as the solution,
329
828000
3000
،چیدەبێت گەر وەک چارەسەر پیشانیان بدەین
14:06
as the value chain to fight hunger?
330
831000
2000
وەک زنجیرەیەکی بەنرخ بۆ
بەرەنگاربوونەوەی برسییەتی؟
14:08
What if from the women in Africa
331
833000
5000
چی دەبێت گەر لە ژنانێکی
ئەفریقییەوە
14:13
who cannot sell any food --
332
838000
2000
--کە ناتوانن هیچ خواردنێک بفرۆشن
14:15
there's no roads, there's no warehouses,
333
840000
2000
شەقام نییە
،کۆگا نییە
14:17
there's not even a tarp to pick the food up with --
334
842000
3000
چادریان نییە خۆراکەکەی پێداپۆشن
14:20
what if we give the enabling environment
335
845000
2000
چی دەبێت گەر ئەو کەشەیان بۆ بڕەخسێنین
14:22
for them to provide the food
336
847000
2000
بتوانن خۆراک بەرهەم بهێنن
14:24
to feed the hungry children elsewhere?
337
849000
3000
بۆ پێدانی خۆراک بۆ منداڵ
لە هەر جێیەک بێت؟
14:27
And Purchasing for Progress today is in 21 countries.
338
852000
3000
بەرەوپێشچوون کراوە بۆ کڕین
.لە ٢١ وڵاتدا
14:30
And guess what?
339
855000
2000
ئێوە بڵێن چی؟
14:32
In virtually every case,
340
857000
2000
،نزیکی لە هەموو جێیەکە
14:34
when poor farmers are given a guaranteed market --
341
859000
3000
کاتێک جوتیارێکی هەژار
گرنتی کڕینی دەدرێتێ
14:37
if you say, "We will buy 300 metric tons of this.
342
862000
3000
.گەر بڵێین، یەک تەن لەمە دەکڕین
14:40
We'll pick it up. We'll make sure it's stored properly." --
343
865000
3000
.دەیبەین و باش هەڵیدەگرین
14:43
their yields have gone up two-, three-, fourfold
344
868000
3000
بەرهەم دوو، سێ، چوار هێندە زیاد دەکەن
14:46
and they figure it out,
345
871000
2000
،ڕێگەیەک دەدۆزنەوە
14:48
because it's the first guaranteed opportunity they've had in their life.
346
873000
3000
چونکە ئەوە یەکەم گرەنتی دەبێت
.بە هەموو ژیانیان درابێت پێیان
14:51
And we're seeing people transform their lives.
347
876000
3000
.دەیانبینین ژیانیان دەگۆڕن
14:54
Today, food aid, our food aid --
348
879000
3000
ئەمڕۆ، پڕۆگرامی خواردن
14:57
huge engine --
349
882000
2000
--بە شێوەیەکی زۆر
14:59
80 percent of it is bought in the developing world.
350
884000
3000
.٨٠% لە وڵاتە هەژارەکان دەکڕن
15:02
Total transformation
351
887000
2000
گۆڕانکاری گەورە
15:04
that can actually transform the very lives that need the food.
352
889000
4000
دەتوانێت ژیانی هەموو ئەوانە بگۆڕێت
.کە پێویستیان بە خۆراکە
15:08
Now you'd ask, can this be done at scale?
353
893000
3000
:ڕەنگە بپرسن
دەتوانین بەمە بگەین؟
15:11
These are great ideas, village-level ideas.
354
896000
3000
بیرۆکەی زۆر باش هەیە
.بیرۆکەی گوندنشینەکان
15:14
Well I'd like to talk about Brazil,
355
899000
2000
پێمخۆشە باسی بەڕازیل بکەم
15:16
because I've taken a journey to Brazil over the past couple of years,
356
901000
3000
چونکە دوو ساڵی ڕابردوو گەشتم کردووە
،بۆ بەڕازیل
15:19
when I read that Brazil was defeating hunger
357
904000
2000
کاتێک خوێندمەوە بەڕازیل
شکست بە برسییەتی دێنێت
15:21
faster than any nation on Earth right now.
358
906000
2000
.خێراتر لە هەر وڵاتێکی دیکەی سەر زەوی
15:23
And what I've found is,
359
908000
2000
،ئەوەی کە درکم پێکرد ئەوەیە
بێجگە لە تەرخانکردنی پارە بۆ
پڕوپاگەندی خۆراک و
15:25
rather than investing their money in food subsidies
360
910000
2000
15:27
and other things,
361
912000
2000
،ئەو شتانەی دی
15:29
they invested in a school feeding program.
362
914000
2000
دەستیانکردن بە پێدانی خواردن
.لە قوتابخانەکان
15:31
And they require that a third of that food
363
916000
2000
یەک لە سێی ئەو خواردنەشیان
15:33
come from the smallest farmers who would have no opportunity.
364
918000
3000
لەو کێڵگە بچووکانەوە داوا دەکرد
.کە دەرفەتیان نەبوو
15:36
And they're doing this at huge scale
365
921000
2000
ئەمە بە ڕێژەیەکی زۆر دەکەن
15:38
after President Lula declared his goal
366
923000
3000
دوای ئەوەی سەرۆک لولا ئامانجەکەی ڕاگەیاند
15:41
of ensuring everyone had three meals a day.
367
926000
3000
هەمووانی دڵنیا کردەوە ڕۆژی سێ
.ژەم وەردەگرن
15:44
And this zero hunger program
368
929000
4000
ئەم پڕۆگرامی نەمانی برسییەتیییە
15:48
costs .5 percent of GDP
369
933000
3000
پێویستی بە ٥% بودجە هەیە
15:51
and has lifted many millions of people
370
936000
5000
و ملیۆنەها کەسی
15:56
out of hunger and poverty.
371
941000
2000
.لە هەژاری ڕزگارکردووە
15:58
It is transforming the face of hunger in Brazil,
372
943000
3000
ڕوخساری برسییەتی لە بەڕازیل
،دەگۆڕێت
16:01
and it's at scale, and it's creating opportunities.
373
946000
3000
.بە ڕێژەیەکی زۆر، دەرفەتیش دروست دەکات
16:04
I've gone out there; I've met with the small farmers
374
949000
3000
چوومە بۆ ئەوێ
خاوەن زەوی بچووکم بینیوە
16:07
who have built their livelihoods
375
952000
2000
کە بژێوییان بەدەستهێناوە
16:09
on the opportunity and platform
376
954000
2000
لە ڕێی ئەم دەرفەتەوە و
16:11
provided by this.
377
956000
3000
.بە دابینکردنی ئەمە
16:14
Now if we look at the economic imperative here,
378
959000
2000
،گەر سەیری گرنگی ئابوری بکەین لێرەدا
16:16
this isn't just about compassion.
379
961000
3000
.تەنها لەبارەی بەزەییەوە نییە
16:19
The fact is studies show
380
964000
2000
لێکۆڵینەوەکان دەریان خستووە
16:21
that the cost of malnutrition and hunger --
381
966000
3000
تێچوی هەژاری و بەدخۆراکی و
16:24
the cost to society,
382
969000
2000
،تێچوی کۆمەڵگە
16:26
the burden it has to bear --
383
971000
2000
،ئەو بارەی دەبێت بەرگەی بگرن
16:28
is on average six percent,
384
973000
2000
٦ لە سەدە
16:30
and in some countries up to 11 percent,
385
975000
2000
لە هەندێک وڵات ١١ لە سەد
16:32
of GDP a year.
386
977000
3000
.لە بودجەی ساڵێک
16:35
And if you look at the 36 countries
387
980000
3000
گەر سەیری ئەو ٣٦ وڵاتە بکەیت
16:38
with the highest burden of malnutrition,
388
983000
2000
کە زۆرترین ڕێگەی بەدخۆراکی لێیە
16:40
that's 260 billion lost from a productive economy
389
985000
3000
٢٦٠ بلیۆن زیان لە بەرهەمی ئابوری
16:43
every year.
390
988000
2000
.دەدەن، هەموو ساڵێک
16:45
Well, the World Bank estimates
391
990000
2000
بانکی جیهانی پێشبینی دەکات
16:47
it would take about 10 billion dollars --
392
992000
2000
پێویستی بە نزیکەی ١٠ بلیۆن دۆلارە
16:49
10.3 --
393
994000
2000
١٠،٣
16:51
to address malnutrition in those countries.
394
996000
2000
.بۆ لە ناوبردنی بەدخۆراکی لەو وڵاتانە
16:53
You look at the cost-benefit analysis,
395
998000
2000
سەیری ئامنجی پشتی خەرجییەکە دەکەیت
16:55
and my dream is to take this issue,
396
1000000
3000
خەونی من ئەوەیە ئەم کێشەیە
16:58
not just from the compassion argument,
397
1003000
3000
وەک گوتارێکی هاوسۆزی وەرنەگرین
17:01
but to the finance ministers of the world,
398
1006000
2000
بەڵکو بۆ هەموو وەزیری ئابوریەکانی دونیا
17:03
and say we cannot afford
399
1008000
2000
بڵێین ناتوانین ئەمە دابین بکەین
17:05
to not invest
400
1010000
2000
ناتوانین پارە بدەین
17:07
in the access to adequate, affordable nutrition
401
1012000
3000
بڕی دیاری کراو بۆ ڕوبەڕوبونەوەی بەدخۆراکی
17:10
for all of humanity.
402
1015000
3000
.بۆ هەموو مرۆڤایەتی
17:13
The amazing thing I've found
403
1018000
3000
ئەوەی کە بەدیمکرد و سەرەنڕاکێش بوو
17:16
is nothing can change on a big scale
404
1021000
3000
هیچ شتێک بە ڕێژەیەکی گەورە ناگۆڕدرێ
17:19
without the determination of a leader.
405
1024000
2000
.بە ویستی سەرۆکەکان نەبێت
17:21
When a leader says, "Not under my watch,"
406
1026000
3000
:کاتێک دەڵێن
"بە بەرچاوی منەوە نا"
17:24
everything begins to change.
407
1029000
2000
.هەموو شتەکان دەگۆڕدرێن
17:26
And the world can come in
408
1031000
2000
جیهان دەتوانن بێنە ناوەوە
17:28
with enabling environments and opportunities to do this.
409
1033000
3000
.بە زەمینەسازی و دەرفەتی کردنی ئەم کارەوە
17:31
And the fact that France
410
1036000
2000
ئەو ڕاستییەی کە فەڕەنسا
17:33
has put food at the center of the G20
411
1038000
2000
خۆراکی خستە ناوڕاستی
جی.٢٠ ــەوە
17:35
is really important.
412
1040000
2000
.زۆر گرنگە
17:37
Because food is one issue
413
1042000
2000
چونکە خۆراک یەک بابەتە
17:39
that cannot be solved person by person, nation by nation.
414
1044000
3000
کەس بە کەس و نەتەوە بە نەتەوەوە
.چارەسەر نابێت
17:42
We have to stand together.
415
1047000
2000
.دەبێت هەموو پێکەوەبین
17:44
And we're seeing nations in Africa.
416
1049000
2000
نەتەوە دەبینین لە ئەفریقا
17:46
WFP's been able to leave 30 nations
417
1051000
3000
توانی ٣٠ نەتەوە بدۆزێتەوەWFP
17:49
because they have transformed
418
1054000
2000
چونکە توانییان ڕوخساری برسییەتی
17:51
the face of hunger in their nations.
419
1056000
2000
.نەتەوەکانیان بگۆڕن
17:53
What I would like to offer here is a challenge.
420
1058000
3000
دەمەوێت لێرەدا پێشنیازی
ڕوبەڕوبونەوەیەکتان بۆ بکەم
17:58
I believe we're living at a time in human history
421
1063000
3000
لە ساتیکی مێژوودا دەژین کە
18:01
where it's just simply unacceptable
422
1066000
3000
هیچ قبوڵکراو نییە
18:04
that children wake up
423
1069000
2000
کە منداڵێک هەستێت لە خەو و
18:06
and don't know where to find a cup of food.
424
1071000
2000
نەزانێ چۆن کوپێک
.خواردن پەیدا بکات
18:08
Not only that,
425
1073000
2000
نەک تەنها ئەوەی
18:10
transforming hunger
426
1075000
2000
گۆڕینی برسییەتی
18:12
is an opportunity,
427
1077000
2000
،دەرفەتێکە
18:14
but I think we have to change our mindsets.
428
1079000
3000
.دەبێت شێوازی مامەڵەشمان بگۆڕین
18:17
I am so honored to be here
429
1082000
2000
شەرەفمەندبووم بە هاتنم بۆ ئێرە
18:19
with some of the world's top innovators and thinkers.
430
1084000
4000
لەگەڵ هەندێک لە ژیرترین و دانەرترین
.کەسەکانی دونیادا
18:23
And I would like you to join with all of humanity
431
1088000
4000
دەمەوێت لەگەڵ هەموو مرۆڤایەتیدا
18:27
to draw a line in the sand
432
1092000
2000
تا سنورێک بۆ ئەم کێشەیە بکێشین و
18:29
and say, "No more.
433
1094000
2000
.بڵێین، ئیدی بەسە
18:31
No more are we going to accept this."
434
1096000
2000
.چیتر بەمە قایل نین
18:33
And we want to tell our grandchildren
435
1098000
2000
دەمانەوێت بە نەوەکانمان بڵێین
18:35
that there was a terrible time in history
436
1100000
2000
کاتێکی خراپ هەبوو لە مێژوودا
18:37
where up to a third of the children
437
1102000
2000
کە یەک لەسەر سێی منداڵان
18:39
had brains and bodies that were stunted,
438
1104000
2000
مێشک و جەستەیەکی برسییان هەبوو
18:41
but that exists no more.
439
1106000
2000
.بەڵام چیتر ئەوە بوونی نییە
18:43
Thank you.
440
1108000
2000
.سوپاس
18:45
(Applause)
441
1110000
18000
(چەپڵە لێدان)
Translated by Halo Fariq
Reviewed by Taban Khdir

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Josette Sheeran - Anti-hunger leader
Our generation is the first in history with enough resources to eradicate hunger worldwide. Josette Sheeran, the former head of the UN World Food Programme, shares a plan.

Why you should listen

When Josette Sheeran was the executive director of the United Nations World Food Programme, based in Rome, she oversaw the largest humanitarian agency fighting hunger around the globe. Every year, the program feeds more than 90 million people, including victims of war and natural disasters, families affected by HIV/AIDS, and schoolchildren in poor communities.

Sheeran believes that hunger and poverty must and can be solved through both immediate actions and long-term policies. At the Millennium Development Goal Summit in 2010, she outlined 10 ways the world can end hunger. They include providing school meals, connecting small farmers to markets, empowering women and building the resiliency of vulnerable communities.

Sheeran has a long history of helping others. Prior to joining the UN in 2007, Sheeran was the Under Secretary for Economic, Energy and Agricultural Affairs at the US Department of State, where she frequently focused on economic diplomacy to help emerging nations move toward self-sufficiency and prosperity. She put together several initiatives to bring US aid to the Middle East. She also served as Deputy US Trade Representative, helping African nations develop their trade capacity.

She says: "I think we can, in our lifetime, win the battle against hunger because we now have the science, technology, know-how, and the logistics to be able to meet hunger where it comes. Those pictures of children with swollen bellies will be a thing of history."

More profile about the speaker
Josette Sheeran | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee