ABOUT THE SPEAKER
Tim Harford - Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences.

Why you should listen

In the Undercover Economist column he writes for the Financial Times, Tim Harford looks at familiar situations in unfamiliar ways and explains the fundamental principles of the modern economy. He illuminates them with clear writing and a variety of examples borrowed from daily life.

His book, Adapt: Why Success Always Starts With Failure, argues that the world has become far too unpredictable and complex for today's challenges to be tackled with ready-made solutions and expert opinions. Instead, Harford suggests, we need to learn to embrace failure and to constantly adapt, to improvise rather than plan, to work from the bottom up rather than the top down. His next book, Messy: Thriving in a Tidy-Minded World will be published in September 2016. 

Harford also presents the BBC radio series More or Less, a rare broadcast program devoted, as he says, to "the powerful, sometimes beautiful, often abused but ever ubiquitous world of numbers."

He says: "I’d like to see many more complex problems approached with a willingness to experiment."

More profile about the speaker
Tim Harford | Speaker | TED.com
TED@Merck KGaA, Darmstadt, Germany

Tim Harford: A powerful way to unleash your natural creativity

تیم هارفۆرد: ڕێگایەکی بەهێز بۆ دەرکردنی داهێنەری سرووشتیت

Filmed:
3,773,596 views

دەتوانین چی فێربین لە داهێنەرترین کەسەکانی جیهانەوە؟ "فرەکاری لەسەرخۆ،" کارکردن لەسەر چەند پرۆژەیەک و کارکردن لە ماوەی جیاجیادا لەسەر هەر یەکێکیان بەپێی باری دەروونیت -- بێ ئەوەی هیچ پەلەت بێت. نوسەر تیم هارفۆرد باسی ئەوە ئەکات چۆن داهێنەرەکانی وەک ئەنشتاین، داروین، توایلا تارپ و مایکل کرایتۆن ئیلهامەکانیان و داهێنانەکانیان لەڕێگای خەریک بوون بە پرۆژەی جیاجیاوە بووە.
- Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
"To do two things at once
is to do neither."
0
1640
4216
"کردنی دوو شت لە یەک کاتدا
نەکردنی هیچییانە."
00:17
It's a great smackdown
of multitasking, isn't it,
1
5880
2776
زەبرێکی کوشتندەیە بۆ فرەکاری، وانییە،
00:20
often attributed to
the Roman writer Publilius Syrus,
2
8680
3536
زۆرجار دەدرێتە پاڵ نوسەری
ڕۆمانی پەبلیلیەس سایرەس،
00:24
although you know how these things are,
he probably never said it.
3
12240
3680
هەرچەندە خۆتان دەزانن ئەم وتانە چۆن
هاتوون، لەوانەیە قەت وای نەوتبێت.
00:28
What I'm interested in, though,
is -- is it true?
4
16640
3296
بەڵام ئەوەی من گرنگە بەلامەوە ئەوەیە --
ئایا ڕاستە ئەوە؟
00:31
I mean, it's obviously true
for emailing at the dinner table
5
19960
3696
بێگومان ئەوە ڕاستە بۆ ئیمێڵ ناردن
لەسەر مێزی نانخواردن
00:35
or texting while driving or possibly
for live tweeting at TED Talk, as well.
6
23680
5376
یان نامە ناردن لەکاتی شۆفێری یان
تویتەر کردنەوە لەکاتی تێددا.
00:41
But I'd like to argue
that for an important kind of activity,
7
29080
4696
بەڵام من ناکۆکم لەگەڵ ئەمە
بەتایبەتی بۆ هەندێک چالاکی گرنگ
00:45
doing two things at once --
or three or even four --
8
33800
2816
کردنی دوو شت لە یەک کاتدا --
یان سێ چوار شت لە یەک کاتدا --
00:48
is exactly what we should be aiming for.
9
36640
3136
ڕێک ئەو شتەیە کە دەبێت ئامانجمان بێت.
00:51
Look no further than Albert Einstein.
10
39800
2736
هەر دوور نەڕۆین سەیری
ئەلبێرت ئاینشتاین بکەن.
00:54
In 1905, he published
four remarkable scientific papers.
11
42560
4176
ساڵی ١٩٥٠، چوار توێژینەوەی زانستی
بێوێنەی بڵاوکردەوە.
00:58
One of them was on Brownian motion,
12
46760
1936
یەکێکیان جوڵەی براونی بوو،
01:00
it provided empirical evidence
that atoms exist,
13
48720
3336
بەڵگەیەکی ئەزموونی بوو لەسەر ئەوەی
گەردیلەکان بوونیان هەیە، و
01:04
and it laid out the basic mathematics
behind most of financial economics.
14
52080
4216
بیرکاری بنچینەییشی داڕشت بۆ زۆرێک
لە دارایی ئابوورییەکان.
01:08
Another one was on the theory
of special relativity.
15
56320
2856
یەکێکی تریان بیردۆزی ڕێژەیی تایبەت بوو.
01:11
Another one was
on the photoelectric effect,
16
59200
2696
یەکێکی تریان لەسەر کاریگەری
کارەبای ڕووناکی،
01:13
that's why solar panels work,
it's a nice one.
17
61920
2360
لەبەر ئەوە پەڕەکانی وزەی خۆر کاردەکەن،
بیردۆزێکی جوان بوو.
01:17
Gave him the Nobel prize for that one.
18
65280
2216
خەڵاتێکی نۆبڵی بەنێ بۆ ئەوە.
01:19
And the fourth introduced an equation
you might have heard of:
19
67520
3136
چوارەمیشیان ناساندنی هاوکێشەیەک بوو
کە لەوانەیە هەموو بیستبێتتان:
01:22
E equals mc squared.
20
70680
2296
وزە یەکسانە بە بارستە زەڕبی خێرایی ڕووناکی.
01:25
So, tell me again how you
shouldn't do several things at once.
21
73000
3576
کەواتە، پێمبڵێن بۆچی ناتوانن
لە یەک کاتدا چەند شتێک بکەن.
01:28
Now, obviously, working simultaneously
22
76600
3376
بێگومان ئاشکرایە، کارکردن لە
هەمان کاتدا لەسەر
01:32
on Brownian motion, special relativity
and the photoelectric effect --
23
80000
3896
جوڵەی براونی، ڕێژەیی تایبەت و
کاریگەری کارەبایی ڕووناکی --
01:35
it's not exactly the same
kind of multitasking
24
83920
2536
هەمان جۆری فرە کاری نییە
01:38
as Snapchatting while
you're watching "Westworld."
25
86480
2616
وەک وێنەگرتنی سناپچات لەکاتی
سەیرکردنی درامای "وێستۆڕڵد"
01:41
Very different.
26
89120
1456
جیاوازی زۆرە.
01:42
And Einstein, yeah, well,
Einstein's -- he's Einstein,
27
90600
3656
ئینجا ئەنشتاینیش، بەڵێ،
ئەنشتاین --- ئەنشتاین بوو،
01:46
he's one of a kind, he's unique.
28
94280
1560
ئەو هەر خۆی بوو، تایبەت بوو.
01:48
But the pattern of behavior
that Einstein was demonstrating,
29
96680
3216
بەڵام ئەو زنجیرە ڕەفتارانەی کە
ئەنشتاین نیشانی یاوە،
01:51
that's not unique at all.
30
99920
2576
ئەوە هیچ تایبەت نییە.
01:54
It's very common
among highly creative people,
31
102520
3296
ئەوە زۆر باوە لە نێو کەسە
زۆر داهێنەرەکاندا،
01:57
both artists and scientists,
32
105840
2656
هونەرمەندەکان و زاناکانیش، و
02:00
and I'd like to give it a name:
33
108520
1696
ئەشمەوێت ناوێکێ لێ بنێم:
02:02
slow-motion multitasking.
34
110240
2800
فرە کاری لەسەرخۆ.
02:06
Slow-motion multitasking
feels like a counterintuitive idea.
35
114160
4376
فرەکاری لەسەرخۆ لە بیرۆکەیەکی
دژە غەریزە ئەچێت.
02:10
What I'm describing here
36
118560
1456
ئەوەی من وەسفی ئەکەم لێرەیا
02:12
is having multiple projects
on the go at the same time,
37
120040
3696
هەبوونی چەند پرۆژەیەکە
لە هەمان کاتدا، و
02:15
and you move backwards and forwards
between topics as the mood takes you,
38
123760
4616
هاتن و چوون لەسەر تەوەرەکان بەپێی
مەزاجی ئەو کاتەت،
02:20
or as the situation demands.
39
128400
1976
یان پێویستی بارودۆخەکەت.
02:22
But the reason it seems counterintuitive
40
130400
2376
بەڵام هۆکاری ئەوەی کە
لە دژە غەریزە ئەچێت
02:24
is because we're used to lapsing
into multitasking out of desperation.
41
132800
4176
لەبەر ئەوەیە کە لە بێچارەییدا
پەنا نابەینە بەر فرەکاری.
02:29
We're in a hurry,
we want to do everything at once.
42
137000
2520
ئێمە پەلەمانە،
ئەمانەوێ بەجارێک هەموو شتێک بکەین.
02:32
If we were willing
to slow multitasking down,
43
140720
4136
ئەگەر ئامادەباشیمان تیادا بووایە بۆ ئەوەی
فرەکاری هێواش بکەینەوە،
02:36
we might find that it works
quite brilliantly.
44
144880
3520
لەوانەیە زۆر بەسوود بوایە بۆمان.
02:41
Sixty years ago, a young psychologist
by the name of Bernice Eiduson
45
149720
4696
شەست ساڵ لەمەوبەر، دەرونناسێکی گەنج
بەناوی بێرنیس ئیدوسۆن
02:46
began a long research project
46
154440
1976
پرۆژەیەکی توێژینەوەی
درێژخایەنی دەستپێکرد
02:48
into the personalities
and the working habits
47
156440
3096
بۆ کەسایەتییەکان و خووەکانی کارکردنی
02:51
of 40 leading scientists.
48
159560
2696
٤٠ زانای پێشەنگ.
02:54
Einstein was already dead,
49
162280
1656
ئەنشتاین خۆی مردبوو،
02:55
but four of her subjects won Nobel prizes,
50
163960
2936
بەڵام چوار لە بابەتەکانی خەڵاتی
نۆبڵییان بردەوە،
02:58
including Linus Pauling
and Richard Feynman.
51
166920
2760
بە خەڵاتەکانی لاینەس پاوڵینگ و
ریچارد فەینمانیشەوە.
03:02
The research went on for decades,
52
170560
1616
توێژینەوەکە بۆ چەندین دەیە بەردەوام بوو،
03:04
in fact, it continued even after
professor Eiduson herself had died.
53
172200
4256
ڕاستییەکەی، تەنانەت دوای مردنی
پرۆفیسۆر ئیدوسۆن خۆشی بەردەوام بوو.
03:08
And one of the questions that it answered
54
176480
2496
یەکێک لە پرسیارەکانی وەڵامیشی یایەوە
03:11
was, "How is it that some scientists
are able to go on producing important work
55
179000
6536
ئەوەبوو، "چۆن هەندێک لە زاناکان
لە تەمەنیاندا کاری گرنگیان کردووە و
03:17
right through their lives?"
56
185560
2096
دوای ژیانیشیان ماوەتەوە؟"
03:19
What is it about these people?
57
187680
1656
ئەم کەسانە چییان تایبەتە؟
03:21
Is it their personality,
is it their skill set,
58
189360
3896
ئایا کەسایەتییانە،
ئایا تواناکانییانە،
03:25
their daily routines, what?
59
193280
2120
ڕۆتینی ڕۆژانەیانە، یان چی؟
03:28
Well, a pattern that emerged was clear,
and I think to some people surprising.
60
196400
5000
ڕێڕەوێکی سەریهەڵدا ڕوون بوو، و
پێموابێت بۆ هەندێک کەس مایەی سەرسوڕمان بوو.
03:34
The top scientists
kept changing the subject.
61
202520
4816
زاناکانی لە لوتکەدان بەردەوام
بابەتەکانیان دەگۆڕی.
03:39
They would shift topics repeatedly
62
207360
2736
دووبارە تەوەرەکانیان دەگۆڕی
03:42
during their first 100
published research papers.
63
210120
4016
لە ماوەی یەکەم ١٠٠ توێژینەوەی بڵاوکراوەیاندا.
03:46
Do you want to guess how often?
64
214160
2176
دەتانەوێت بیخەمڵێنن چەندێک زۆر؟
03:48
Three times?
65
216360
1736
سێ جار؟
03:50
Five times?
66
218120
1200
پێنج جار؟
03:52
No. On average, the most
enduringly creative scientists
67
220280
4136
نەخێر. بە تێکڕا، زاناکانی زۆر
خۆڕاگر و داهێنەر بوون
03:56
switched topics 43 times
in their first 100 research papers.
68
224440
6240
٤٣ جار تەوەرەکانیان دەگۆڕی
لە یەکەم ١٠٠ توێژینەوەی بڵاوکراوەیاندا.
04:03
Seems that the secret
to creativity is multitasking
69
231840
4776
پێدەچێت نهێنی داهێنان
فرە کاری بێت
04:08
in slow motion.
70
236640
1200
بەڵام بەشێوەیەکی هێواش.
04:11
Eiduson's research suggests
we need to reclaim multitasking
71
239400
3776
توێژینەوەکەی ئیدوسۆن پێشنیاری ئەوە
ئەکات پێویستە فرە کاری بەکاربێنینەوە و
04:15
and remind ourselves
how powerful it can be.
72
243200
3096
بەبیری خۆمانی بهنێنیەوە کە
دەکرێت چەندێک بەهێز بێت.
04:18
And she's not the only person
to have found this.
73
246320
2336
ئەویش تەنیا کەس نییە گەشتبێت
بەم دۆزینەوەیە.
04:20
Different researchers,
74
248680
1216
توێژەری جیا جیا،
04:21
using different methods
to study different highly creative people
75
249920
3576
کە شێوازی جیایان بەکارهێناوە بۆ لێکۆڵینەوە
لە کەسانی زۆر داهێنەر
04:25
have found that very often
they have multiple projects in progress
76
253520
3616
ئەوەیان دۆزیوەتەوە کە زۆربەی کات
ئیش لەسەر چەند پرۆژەیەک ئەکەن
04:29
at the same time,
77
257160
1215
لە یەک کاتدا، و
04:30
and they're also far more likely
than most of us to have serious hobbies.
78
258399
4737
زۆر لە ئێمەش زیاتر ئەگەریان هەیە
کە خولیای گەورەیان هەبێت.
04:35
Slow-motion multitasking
among creative people is ubiquitous.
79
263160
4440
فرەکاری هێواش لەنێو کەسە
داهێنەرەکاندا زۆر بەربڵاوە.
04:40
So, why?
80
268480
1200
کەواتە، بۆچی؟
04:43
I think there are three reasons.
81
271160
1576
پێموابێت سێ هۆکار هەیە.
04:44
And the first is the simplest.
82
272760
2536
یەکەمینیان سادەترینە.
04:47
Creativity often comes when you take
an idea from its original context
83
275320
4256
داهێنان کاتێک درووست ئەبێت کە
بیرۆکەیەک لە چوارچێوەی بنەڕەتییەوە وەردەگریت و
04:51
and you move it somewhere else.
84
279600
1496
دەیبەیت بۆ شوێنێکی تر.
04:53
It's easier to think outside the box
85
281120
1736
بیرکردنەوە لە دەرەوەی سندوقەکە ئاسانترە
04:54
if you spend your time clambering
from one box into another.
86
282880
3120
ئەگەر کاتی خۆت بەسەر بەریت لە ڕۆشتن
لە سندوقێکەوە بۆ سندوقێکی تر بە قورسی.
04:58
For an example of this,
consider the original eureka moment.
87
286840
5040
نموونەیەکی ئەمەش، سەیری ساتی
دۆزینەوەی زاناکان بکەن.
05:04
Archimedes -- he's wrestling
with a difficult problem.
88
292520
3656
ئەرخەمیدس -- لە ململانێدا بوو
لەگەڵ کێشەیەکی قورسدا. و
05:08
And he realizes, in a flash,
89
296200
2496
لەناکاو درکی بەوە کرد،
05:10
he can solve it, using
the displacement of water.
90
298720
3656
دەتوانێ وەڵامی بدۆزێتەوە، بە بەکارهێنانی
جوڵەی دەرچوونی ئاو. و
05:14
And if you believe the story,
91
302400
1696
ئەگەر باوەڕتان بە چیرۆکەکە کردبێت،
05:16
this idea comes to him
as he's taking a bath,
92
304120
3496
ئەم بیرۆکەیە کاتێک بۆ یەت کە
خۆی ئەشوات،
05:19
lowering himself in, and he's watching
the water level rise and fall.
93
307640
5176
کاتێک خۆی نوقم ئەکات، و سەیری
بەرزبوون و نزموونی ئاستی ئاوەکە ئەکات.
05:24
And if solving a problem
while having a bath isn't multitasking,
94
312840
4616
ئەگەر دۆزینەوەی وەڵامی پرسیارێک لەکاتی
خۆشتندا فرە کاری نەبێت،
05:29
I don't know what is.
95
317480
1400
نازانم ئەبێ چی فرەکاری بێت.
05:32
The second reason
that multitasking can work
96
320200
2416
دووەم هۆکار کە فرەکاری
دەکرێت سودی هەبێت
05:34
is that learning to do one thing well
97
322640
3376
ئەوەیە کە فێربوونی کردنی شتێک بەباشی
05:38
can often help you do something else.
98
326040
2536
زۆرجار یارمەتیت ئەیات
شتێکی تر بکەیت.
05:40
Any athlete can tell you
about the benefits of cross-training.
99
328600
2976
هەر وەرزشەوانێک بێنە پێت دەڵێت
سوودەکانی ڕاهێنانی هەمەجۆر چییە.
05:43
It's possible to cross-train
your mind, too.
100
331600
2560
دەکرێت فرەڕاهێنان
بە مێشکیشت بکەیت.
05:47
A few years ago, researchers took
18 randomly chosen medical students
101
335400
5096
چەند ساڵێک لەمەوبەر، توێژەرەوەکان
بە هەڕەمەکی ١٨ خوێندکاری پزیشکیان وەرگرت و
05:52
and they enrolled them in a course
at the Philadelphia Museum of Art,
102
340520
5136
خستیاننە ناو کۆرسێکەوە لە
مۆزەخانەی هونەری فیلادیلفیا،
05:57
where they learned to criticize
and analyze works of visual art.
103
345680
4776
کە لەوێ فێری هەلسەنگاندن و ڕەخنەگرتن
بوون لە هونەری بینراو. و
06:02
And at the end of the course,
104
350480
1856
لە کۆتایی کۆرسەکەدا،
06:04
these students were compared
with a control group
105
352360
2616
ئەم خوێندکارانە بەراوردیان پێکرا
لەگەڵ گروپێکی جیادا
06:07
of their fellow medical students.
106
355000
1576
هەر هاوپۆلی خۆیان. و
06:08
And the ones who had taken the art course
107
356600
2736
ئەوانەی کە کۆرسی هونەریان وەرگرتبوو
06:11
had become substantially better
at performing tasks
108
359360
3816
بەشێوەیەکی بەرچاو باشتر بوون
لە ئەنجامدانی کارەکاندا
06:15
such as diagnosing diseases of the eye
by analyzing photographs.
109
363200
4856
وەک لە ناسینەوەی نەخۆشییەکانی چاو بە
شیکردنەوەی وێنەکان.
06:20
They'd become better eye doctors.
110
368080
2696
بوون بە پزیشکی چاوی باشتر.
06:22
So if we want to become
better at what we do,
111
370800
3016
کەواتە ئەگەر بمانەوێت باشتر بین
لەو شتانەدا کە دەیکەین،
06:25
maybe we should spend some time
doing something else,
112
373840
2536
لەوانەیە باشتربێت هەندێک کات بەسەربەرین
لە ئەنجامدانی شتێکی تردا،
06:28
even if the two fields
appear to be as completely distinct
113
376400
3736
تەنانەت ئەگەر دوو بووارەکەش
تەواو جیاواز بن لە یەکتر
06:32
as ophthalmology and the history of art.
114
380160
3160
وەک پزیشکی چاو و مێژووی هونەر.
06:36
And if you'd like an example of this,
115
384360
2816
ئەگەر نموونەیەکی ئەمەشتان ئەوێت،
06:39
should we go for a less intimidating
example than Einstein? OK.
116
387200
3336
ئەتانەوێ بتانبەمەوە سەر نموونە
سەرنجڕاکێشەکەی ئەنشتاین؟ باشە.
06:42
Michael Crichton, creator
of "Jurassic Park" and "E.R."
117
390560
4336
مایکل کریکتۆن، درووستکەری
"جوراسیک پارک" و "ئی ئاڕ"
06:46
So in the 1970s,
he originally trained as a doctor,
118
394920
3376
لە نۆسەد و حەفتاکاندا، سەرەتا
وەک پزیشک ڕاهێنانی کرد،
06:50
but then he wrote novels
119
398320
2536
بەڵام دواتر ڕۆمانی نوسی و
06:52
and he directed
the original "Westworld" movie.
120
400880
3256
یەکەم فلیمی "وێستۆڕڵد"یشی نوسی.
06:56
But also, and this is less well-known,
121
404160
2136
بەڵام ڕاستییەکەی، شتێکی تر
هەیە کەمتر زانراوە،
06:58
he also wrote nonfiction books,
122
406320
1736
کتێبی ناخەیاڵیشی دەنوسی،
07:00
about art, about medicine,
about computer programming.
123
408080
3200
دەربارەی هونەر، دەربارەی پزیشکی،
دەربارەی پرۆگرامسازی کۆمپیتەر.
07:04
So in 1995, he enjoyed
the fruits of all this variety
124
412480
5056
بۆیە لە ١٩٩٥، چێژی بینی
لە بەری ئەم هەمەچەشنییە
07:09
by penning the world's
most commercially successful book.
125
417560
4200
بە نوسینی سەرکەوتوترین کتێبی
جیهان لەڕووی فرۆشەوە.
07:14
And the world's most commercially
successful TV series.
126
422440
4320
سەرکەوتووترین زنجیرەی تەلەفزیۆنی
جیهان لەڕووی داهاتەوە. و
07:19
And the world's most commercially
successful movie.
127
427680
3680
سەرکەوتووترین فلیمی جیهان
لەڕووی داهاتەوە.
07:24
In 1996, he did it all over again.
128
432280
2880
ساڵی ١٩٩٦، ئەمەی دووبارە کردەوە.
07:29
There's a third reason
129
437240
1656
هۆکاری سێیەمیش هەیە
07:30
why slow-motion multitasking
can help us solve problems.
130
438920
4296
بۆچی فرەکاری هێواش دەکرێت
یارمەتیمانبات لە وەڵامدانەوەی پرسیارەکاندا.
07:35
It can provide assistance
when we're stuck.
131
443240
3696
دەکرێت هاوکاری دابین بکات
کاتێک شتێک نایەت بەدەستمانەوە.
07:38
This can't happen in an instant.
132
446960
2216
ئەمە بەشێوەیەکی یەکسەری ڕوونایات.
07:41
So, imagine that feeling
of working on a crossword puzzle
133
449200
3376
کەواتە، وای دانێ سەیری مەتەڵی
وشەی یەکتر بڕ دەکەیت و
07:44
and you can't figure out the answer,
134
452600
1776
ناتوانی وەڵامەکە بدۆزیتەوە، و
07:46
and the reason you can't is because
the wrong answer is stuck in your head.
135
454400
4176
هۆکاری ئەوەی کە ناتوانیت لەبەر ئەوەیە
کە وەڵامە هەڵەکە لە مێشکتا پەنگی خواردووە.
07:50
It's very easy --
just go and do something else.
136
458600
2536
ئەوە زۆر ئاسانە --
بڕۆ و خەریکی شتێکی کە بە.
07:53
You know, switch topics, switch context,
137
461160
2856
بابەتەکان بگۆڕە، کارێکی تر بکە،
07:56
you'll forget the wrong answer
138
464040
1456
وەڵامە هەڵەکە لەبیر ئەکیت و
07:57
and that gives the right answer space
to pop into the front of your mind.
139
465520
3600
ئەوەش شوێن ئەیات بە وەڵامە ڕاستەکە
بۆ ئەوەی بێتە پێشەوەی مێشکت.
08:02
But on the slower timescale
that interests me,
140
470080
3776
بەڵام بۆ ماوەیەکی پێچووی خاوتر
ئەوە سەرنجم ڕائەکێشێت،
08:05
being stuck is a much more serious thing.
141
473880
2000
گیرخواردن شتێکی زۆر قورسترە.
08:08
You get turned down for funding.
142
476920
2120
بۆ پشتیوانی دارایی دەست ئەنێن بەڕووتەوە.
08:11
Your cell cultures won't grow,
your rockets keep crashing.
143
479760
3240
خانەکانی چاندوتن گەشە ناکەن،
موشەکەکانت بەردەوام تێکدەشکێن.
08:16
Nobody wants to publish you fantasy novel
about a school for wizards.
144
484000
3880
کەس نایەوێت ڕۆمانە خەیاڵییەکەت لەسەر
قوتابخانەی جادووگەرەکان بڵاوبکاتەوە.
08:21
Or maybe you just can't find the solution
to the problem that you're working on.
145
489040
4496
یان لەوانەیە نەتوانیت وەڵامی ئەو پرسیارە
بدۆزیتەوە کە کاری لەسەر ئەکەیت.
08:25
And being stuck like that
means stasis, stress,
146
493560
4736
گیرخواردنیش بەو شێوەیە
پێی دەوترێت پەنگ خواردن، فشاری دەروونی،
08:30
possibly even depression.
147
498320
1680
لەوانەیە بشگاتە توشبوون بە خەمۆکی.
08:33
But if you have another exciting,
challenging project to work on,
148
501280
5176
بەڵام ئەگەر لە هەمان کاتدا خەریکی
پرۆژەیەکی تری سەرنجڕاکێش بیت،
08:38
being stuck on one is just an opportunity
to do something else.
149
506480
4136
گیرخوادرن بەدەست یەکێکیانەوە دەرفەتە
بۆ ئەوەی خەریکی یەکێکی تریان بیت.
08:42
We could all get stuck sometimes,
even Albert Einstein.
150
510640
3976
هەندێک جار هەموومان گیر بەدەست
شتێکەوە دەخۆین تەنانەت ئەنشتاینیش.
08:46
Ten years after the original,
miraculous year that I described,
151
514640
4375
دە ساڵ دوای بیردۆزە بنەڕەتییەکە،
ساڵە پڕ موعجیزەکەی باسم کرد،
08:51
Einstein was putting together the pieces
of his theory of general relativity,
152
519039
4937
ئەنشتاین توانی پارچەکانی بیردۆزەکەی لەسەر
ڕێژەیی گشتی پێکەوە بنێت،
08:56
his greatest achievement.
153
524000
1920
گەورەترین دەسکەوتی. و
08:58
And he was exhausted.
154
526680
1320
تەواو ماندوو بووبوو.
09:01
And so he turned to an easier problem.
155
529080
2776
بۆیە پەنای بردە بەر بابەتێکی ئاسانتر.
09:03
He proposed the stimulated
emission of radiation.
156
531880
3576
پێشنیاری دەردانی بزوێنراوی
بەردەوامی تیشکی کرد.
09:07
Which, as you may know, is the S in laser.
157
535480
4816
کە وەک ئەزانن، لە لێزەردا نەزانراوی ئێسە.
09:12
So he's laying down the theoretical
foundation for the laser beam,
158
540320
4496
کەواتە بناغەی بیردۆزی بۆ
تیشکی لێزەر دانا، و
09:16
and then, while he's doing that,
159
544840
1856
لەو کاتەیا کە ئەوەی ئەکرد،
09:18
he moves back to general relativity,
and he's refreshed.
160
546720
3216
گەڕایەوە سەر ڕێژەیی گشتی، و
دووبارە بەسەریدا ڕۆشتەوە.
09:21
He sees what the theory implies --
161
549960
3336
بینی کە بیردۆزەکە چی دەگەیەنێت --
09:25
that the universe isn't static.
162
553320
3336
گەردوون شتێکی وەستاو نییە.
09:28
It's expanding.
163
556680
1616
لە فراوانبووندایە.
09:30
It's an idea so staggering,
164
558320
2096
بیرۆکەیەکی هێندە سەرنجڕاکێشە،
09:32
Einstein can't bring himself
to believe it for years.
165
560440
3920
ئەنشتاین هەتا چەند ساڵێکیش ناوانێت
وا لەخۆی بکات باوەڕی پێبێنێت.
09:37
Look, if you get stuck
166
565680
2296
سەیرکەن، ئەگەر گیرتان خوارد و
09:40
and you get the ball rolling
on laser beams,
167
568000
4440
ئیشەکەی ترت خەریک بوون بوو
بە تیشکی لێزەرەوە،
09:45
you're in pretty good shape.
168
573520
1456
کەواتە لە دۆخێکی باشدان.
09:47
(Laughter)
169
575000
1976
(پێکەنین)
09:49
So, that's the case
for slow-motion multitasking.
170
577000
3496
کەواتە، فرە کاری لەسەرخۆ
بەوەت دەگەیەنێت. و
09:52
And I'm not promising
that it's going to turn you into Einstein.
171
580520
3016
بەڵێنی ئەوەشتان پێنایەم کە ئەو کارە
ئێوەش بکاتە ئەنشتاین.
09:55
I'm not even promising it's going
to turn you into Michael Crichton.
172
583560
3216
تەنانەت بەڵێنی ئەوەشتان پێنایەم
کە بشتانکاتە مایکڵ کریکتۆن.
09:58
But it is a powerful way
to organize our creative lives.
173
586800
2960
بەڵام ڕێگایەکی بەهێزە بۆ
ڕێکخستنی ژیانە داهێنەرانەکانمان.
10:03
But there's a problem.
174
591240
1480
بەڵام کێشەیەک هەیە.
10:06
How do we stop all of these projects
becoming completely overwhelming?
175
594360
5080
چۆن ڕێگە بگرین لەوەی ئەم هەموو پرۆژەیە
بە تەواوەتی ژیانمان پەک بخات؟
10:12
How do we keep all these ideas
straight in our minds?
176
600520
3480
چۆن هەموو ئەم بیرۆکانە بە ڕێکی
لە مێشکماندا بهێڵینەوە؟
10:16
Well, here's a simple solution,
a practical solution
177
604920
3976
چارەسەرێکی سادە هەیە،
چارەسەرێکی کردەیی
10:20
from the great American
choreographer, Twyla Tharp.
178
608920
3496
لە دەرهێنەری سەمایی ئەمریکی
مەزن، تولیا تارپ.
10:24
Over the last few decades,
179
612440
1776
بەدرێژایی چەند دەیەی پێشوو،
10:26
she's blurred boundaries,
mixed genres, won prizes,
180
614240
4496
سنورەکانی کاڵ کردەوە، جۆرەکانی
تێکەڵکرد، و خەڵاتی بردەوە،
10:30
danced to the music of everybody,
from Philip Glass to Billy Joel.
181
618760
4776
بۆ موزیکی هەمووان سەمای کرد،
لە فیلیپ گلاسەوە بۆ بیلی جۆڵ.
10:35
She's written three books.
182
623560
1576
سێ کتێبی نوسیوە.
10:37
I mean, she's a slow-motion
multitasker, of course she is.
183
625160
3280
بێگومان، فرە کارێکی لەسەرخۆیە.
10:41
She says, "You have to be all things.
184
629800
4016
دەڵێت، "پێویستە هەموو شتێک بیت.
10:45
Why exclude?
185
633840
1616
بۆچی شتێکی لێدەرکەم؟
10:47
You have to be everything."
186
635480
2560
پێویستە هەموو شتێک بیت."
10:51
And Tharp's method
187
639240
2376
شێوازەکەی تارپیش
10:53
for preventing all of these different
projects from becoming overwhelming
188
641640
4336
بۆ ڕێگەگرتن لەوەی ئەم هەموو پرۆژە
جیاجیایە لەدەست دەرچن بۆی
10:58
is a simple one.
189
646000
1296
چارەسەرێکی سادەیە.
10:59
She gives each project
a big cardboard box,
190
647320
2536
قتوێکی داناوە بۆ هەر پرۆژەیەکیان،
11:01
writes the name of the project
on the side of the box.
191
649880
2696
ناوی پرۆژەکەی لەسەر تەنیشتی
قتووەکە نوسیوە. و
11:04
And into it, she tosses DVDs
and books, magazine cuttings,
192
652600
4416
لەناو هەر یەکێکیشیانا، دیڤیدییەکان و
کتێبەکان، و گۆڤارەکان، و
11:09
theater programs, physical objects,
193
657040
1976
پرۆگرامەکانی شانۆ، و ئامرازە
بەرجەستەکانی تێکردووە،
11:11
really anything that's provided a source
of creative inspiration.
194
659040
4976
هەر شتێک کە سەرچاوەیەکی داهێنانی
ئیلهامبەخشانەی بۆ دابینکردبێت.
11:16
And she writes,
195
664040
1736
هەروەها نوسیویێتی،
11:17
"The box means I never
have to worry about forgetting.
196
665800
4240
"قتووەکە واتای ئەوەیە قەت پێویست ناکات
خەمی بیرچوونەوەم بێت.
11:22
One of the biggest fears
for a creative person
197
670880
2936
یەکێک لە گەورەترین ترسەکان
بۆ کەسێکی داهێنەر
11:25
is that some brilliant idea will get lost
198
673840
2456
ئەوەیە کە هەندێک بیرۆکەی
نایاب لەناو بچن
11:28
because you didn't write it down
and put it in a safe place.
199
676320
3480
چونکە نەتنوسیوەتەوە و لە شوێنێکی
سەلامەتدا هەڵتنەگرتووە.
11:32
I don't worry about that.
200
680920
1776
من خەمی ئەوەم نییە.
11:34
Because I know where to find it.
201
682720
2360
چونکە ئەزانم لەکوێیا بیدۆزمەوە.
11:38
It's all in the box."
202
686160
1480
هەمووی لە قتووەکەیایە."
11:41
You can manage many ideas like this,
203
689480
2136
بەو شێوەیە ئەتوانیت چەندین
بیرۆکەی خۆت بپارێزیت،
11:43
either in physical boxes
or in their digital equivalents.
204
691640
4656
ئەگەر لە قتوێکدا بێت یان
لەناو ئامێرێکی ئەلیکترۆنییا.
11:48
So, I would like to urge you
205
696320
2256
کەواتە، ئەمەوێت هانتان بەم
11:50
to embrace the art
of slow-motion multitasking.
206
698600
3320
هونەری فرە کاری لەسەر خۆ
بەرجەستە بکەن.
11:54
Not because you're in a hurry,
207
702720
2056
نەک لەبەر ئەوەی پەلەتان بێت،
11:56
but because you're in no hurry at all.
208
704800
3040
بەڵکو لەبەر ئەوەی هیچ
پەلەتان نییە. و
12:01
And I want to give you one final example,
209
709360
2696
ئەشمەوێت دوایین نموونەتان پێبەم،
12:04
my favorite example.
210
712080
2136
گرنگترین نموونە بەلامەوە.
12:06
Charles Darwin.
211
714240
1200
چارلس داروین.
12:08
A man whose slow-burning
multitasking is so staggering,
212
716200
4696
پیاوێک کە فرەکارییە لەسەرخۆکەی
هێندە سەرنج ڕاکێشە،
12:12
I need a diagram to explain it all to you.
213
720920
3176
پێویستم بە دایاگرامێکە بۆ باسکردنی.
12:16
We know what Darwin
was doing at different times,
214
724120
2336
دەزانین داروین لە کاتی
جیاوازدا چی ئەکرد،
12:18
because the creativity researchers
Howard Gruber and Sara Davis
215
726480
3696
چونکە توێژەرەوەکانی داهێنان
هاوارد گروبەر و سارا دەیڤس
12:22
have analyzed his diaries
and his notebooks.
216
730200
2896
ژیان نامەکانی و تێبینی ناو
تیانووسەکانیان شیکردەوە.
12:25
So, when he left school, age of 18,
217
733120
2576
ئەوکاتەی وازی لە خوێندنگە هێنا،
لە تەمەنی ١٨ ساڵیدا،
12:27
he was initially interested in two fields,
218
735720
2616
سەرەتا دوو بوار گرنگ بوون بەلایەوە،
12:30
zoology and geology.
219
738360
3256
ئاژەڵ زانی و زەوی زانی.
12:33
Pretty soon, he signed up to be
the onboard naturalist on the "Beagle."
220
741640
4456
زۆری پێنەچوو، ناوی نوسی بۆسەر کەشتی
گەڕان بە سرووشتی "بیگڵ"دا.
12:38
This is the ship
that eventually took five years
221
746120
2816
ئەمە ئەو کەشتیەیە
کە نزیکەی پێنج ساڵی پێچوو
12:40
to sail all the way around
the southern oceans of the Earth,
222
748960
3496
بۆ ئەوەی هەموو زەریاکانی بەشی
خوارەوەی زەوی بگەڕێت،
12:44
stopping at the Galápagos,
passing through the Indian ocean.
223
752480
2816
لە دوورگەکانی گالاپاگۆس لایدا،
بە زەریای هیندیشدا تێپەڕی.
12:47
While he was on the "Beagle,"
he began researching coral reefs.
224
755320
2976
ئەوکاتەی لەسەر کەشتی "بیگڵ" بوو،
توێژینەوەی لەسەر مەرجانەکانی بنی دەریا کرد.
12:50
This is a great synergy
between his two interests
225
758320
3256
ئەمە هاریکارییەکی گەورەیە
لە نێوان دوو خولیاکەیدا
12:53
in zoology and geology,
226
761600
1496
ئاژەڵناسی و زەوی ناسی، و
12:55
and it starts to get him thinking
about slow processes.
227
763120
4480
وایکرد دەست بکات بە بیرکردنەوە
لە پرۆسە هێواشەکە.
13:00
But when he gets back from the voyage,
228
768720
2776
بەڵام کاتێک لە گەشتەکە دەگەڕێتەوە،
13:03
his interests start to expand
even further: psychology, botany;
229
771520
4656
حەزەکانی وردە وردە فراوانتر ئەبێت:
دەرون ناسی، و ڕووەک ناسیش؛
13:08
for the rest of his life,
230
776200
1336
بۆ ئەو ماوەی ئەیمێنێت لە ژیانیدا،
13:09
he's moving backwards and forwards
between these different fields.
231
777560
3616
بەسەر ئەم بوارە جیاجیانەدا
یەت و ئەچێت.
13:13
He never quite abandons any of them.
232
781200
2856
قەت بە تەواوەتی دەستبەرداری
هیچ کامێکیان نەبووە.
13:16
In 1837, he begins work
on two very interesting projects.
233
784080
3896
ساڵی ١٨٣٧، دەست ئەکات بە کارکردن
لەسەر دوو پرۆژەی زۆر سەرنج ڕاکێش.
13:20
One of them: earthworms.
234
788000
2816
یەکێکیان: کرمی زەوی.
13:22
The other, a little notebook
which he titles
235
790840
3576
ئەوەی تریان، تیانوسێکی بچووک
کە ناوینابوو
13:26
"The transmutation of species."
236
794440
2896
"گۆڕانکاری بچووکی نێوان جۆرەکان."
13:29
Then, Darwin starts
studying my field, economics.
237
797360
5936
ئینجا، داروین دەستی کرد بە خوێندنی
بوارەکەی من، ئابوریناسی.
13:35
He reads a book
by the economist Thomas Malthus.
238
803320
4856
کتێبێکی ئابوریناس
تۆماس مالسەسی خوێندەوە.
13:40
And he has his eureka moment.
239
808200
2216
لەویا بوو ساتی دۆزینەوە گرنگەکەی بوو.
13:42
In a flash, he realizes how species
could emerge and evolve slowly,
240
810440
5536
لەناکاو، درکی بەوە کرد چۆن دەکرێت جۆرە
بونەوەرەکان بە هێواش سەرهەڵدەن و پەرەبسێنن
13:48
through this process
of the survival of the fittest.
241
816000
3056
لەڕێگەی ئەم پرۆسەی
ڕزگاربوونی گونجاوترینە.
13:51
It all comes to him,
he writes it all down,
242
819080
2296
هەمووی بە ئیلهام بۆ هات،
هەمووی نوسییەوە،
13:53
every single important element
of the theory of evolution,
243
821400
3736
هەموو بەشێکی گرنگی
بیردۆزی پەرەسەندنەکە،
13:57
in that notebook.
244
825160
1736
لەو تیانووسەدا.
13:58
But then, a new project.
245
826920
3816
بەڵام دواتر، پرۆژەیەکی نوێ دەستیپێکرد.
14:02
His son William is born.
246
830760
1600
ویلیامی کوڕی لەدایک بوو.
14:05
Well, there's a natural
experiment right there,
247
833200
2696
ئەمە تاقیکردنەوەیەکی سرووشتییە
لە بەردەمی خۆیدا،
14:07
you get to observe
the development of a human infant.
248
835920
2576
ئەتوانیت چاوت لە پەرەسەندنی
کۆرپەیەکی مرۆڤ بێت.
14:10
So immediately,
Darwin starts making notes.
249
838520
2696
بۆیە یەکسەر، داروین دەستیکرد
بە نووسینەوەی تێبینی.
14:13
Now, of course, he's still working
on the theory of evolution
250
841240
2896
ئێستا بێگومان هێشتا کاری دەکرد
لەسەر بیردۆزی پەرەسەندنەکەی و
14:16
and the development of the human infant.
251
844160
2856
پەرەسەندنی کۆرپەلەی مرۆڤ.
14:19
But during all of this,
252
847040
1416
بەڵام لە ماوەی هەموو ئەمەدا،
14:20
he realizes he doesn't really know
enough about taxonomy.
253
848480
4176
درک بەوە دەکات کە هیچ شتێک
نازانێت لەسەر پۆڵێنکردن.
14:24
So he starts studying that.
254
852680
1736
بۆیە دەست دەکات
بە خوێندنەوە لەسەری. و
14:26
And in the end, he spends eight years
becoming the world's leading expert
255
854440
6456
لە کۆتاییدا، هەشت ساڵ بەسەر دەبات
لە بوون بە یەکەم پسپۆڕی جیهان
14:32
on barnacles.
256
860920
1440
لەسەر بوونەوەری بارناکڵ.
14:35
Then, "Natural Selection."
257
863320
2096
ئینجا، "هەڵبژاردنی سرووشتی"
14:37
A book that he's to continue working on
for his entire life, he never finishes it.
258
865440
5136
کتێبەکەی بەردەوام دەبێت لە کارکردن
لەسەری بەدرێژایی ژیانی، قەت تەواوی ناکات.
14:42
"Origin of Species" is finally published
259
870600
2856
"سەرچاوەی جۆرەکان" دواجار دەردەچێت
14:45
20 years after Darwin set out
all the basic elements.
260
873480
3976
بیست ساڵ دوای ئەوەی داروین هەموو
پێکهاتە بنەڕەتییەکانی دیاری ئەکات.
14:49
Then, the "Descent of Man,"
controversial book.
261
877480
2896
ئینجا، کتێبی پڕ مشتومڕی
"سەرهەڵدانی مرۆڤ"
14:52
And then, the book about
the development of the human infant.
262
880400
3856
ئینجا دواتر، کتێبێک دەربارەی
پەرەسەندنی کۆرپەلەی مرۆڤ.
14:56
The one that was inspired
when he could see his son, William,
263
884280
4136
ئەو کتێبەی سەرچاوەی ئیلهامەکەی
بینینی ویلیامی کوڕی بوو،
15:00
crawling on the sitting room
floor in front of him.
264
888440
3176
کاتێک لە ژووری دانیشتنەکە کاگۆڵکێی
ئەکرد لەبەر دەمیدا.
15:03
When the book was published,
William was 37 years old.
265
891640
4000
ئەوکاتەی کتێبەکە بڵاوکرایەوە
ویلیام ٣٧ ساڵ بوو.
15:08
And all this time,
266
896640
2216
بەدرێژایی ئەم کاتەش،
15:10
Darwin's working on earthworms.
267
898880
2976
داروین کاری لەسەر کرمی زەوی ئەکرد.
15:13
He fills his billiard room with earthworms
in pots, with glass covers.
268
901880
5976
ژووری بلیاردەکەی پڕکردبوو لە
گۆزەی پڕ لە کرمی زەوی و داپۆشراو بە شووشە.
15:19
He shines lights on them,
to see if they'll respond.
269
907880
2696
ڕووناکی لێئەیان بۆ ئەوەی
کاردانەوەیان ببینێت.
15:22
He holds a hot poker next to them,
to see if they move away.
270
910600
2856
ڕوەکی کنیفۆفیای دەخستە لایانەوە
بزانێت دوور ئەکەونەوە.
15:25
He chews tobacco and --
271
913480
1816
تووتنی ئەجوو و --
15:27
(Blows)
272
915320
1216
(فووکردن)
15:28
He blows on the earthworms
to see if they have a sense of smell.
273
916560
3016
فووی بەسەر کرمەکاندا دەکرد
بۆ ئەوەی بزانێت هەستی بۆنکرندیان هەیە.
15:31
He even plays the bassoon
at the earthworms.
274
919600
3280
تەنانەت زووڕناشی بۆ کرمەکان دەژەنی.
15:36
I like to think of this great man
275
924200
2696
حەز دەکەم بیر لەم پیاوە
مەزنە بکەمەوە
15:38
when he's tired, he's stressed,
276
926920
2456
کاتێک ماندووە، کاتێک فشاری
دەروونی خۆی هەیە،
15:41
he's anxious about the reception
of his book "The Descent of Man."
277
929400
4016
کاتێک لە مەراقدایە لەسەر تێڕوانینی خەڵک
بۆ کتێبەکەی بەناوی "ڕەچەڵەکی مرۆڤ"
15:45
You or I might log into Facebook
or turn on the television.
278
933440
4080
ئەگەر من یان ئێوە بوونایە بچوینایە سەر
فەیسبووک یان سەیری تەلەفزیۆنمان بکردایە
15:50
Darwin would go
into the billiard room to relax
279
938440
3816
داروین دەچووە ژووری بلیاردەکەی
بۆ ئەوەی پشوو بات
15:54
by studying the earthworms intensely.
280
942280
3080
ئەویش بە توێژینەوەی چڕ
لەسەر کرمەکان.
15:58
And that's why it's appropriate
that one of his last great works
281
946960
3896
لەبەر ئەوەش شتێکی گونجاوە کە
یەکێک لە دوواین مەزنترین کارەکانی
16:02
is the "Formation of Vegetable Mould
Through The Action of Worms."
282
950880
5016
"درووستبوونی قاڵبی سەوزەکانە
لەڕێگەی کاری کرمەکانەوە."
16:07
(Laughter)
283
955920
1336
(پێکەنین)
16:09
He worked upon that book for 44 years.
284
957280
5120
ماوەی ٤٤ ساڵ کاری لەسەر
ئەو کتێبە کردووە.
16:16
We don't live in the 19th century anymore.
285
964080
2696
ئێمە چیتر لە سەدەی نۆزدەدا ناژین.
16:18
I don't think any of us could sit
286
966800
2336
پێموانییە کەس لە ئێمە
16:21
on our creative or scientific
projects for 44 years.
287
969160
4120
ماوەی ٤٤ ساڵ لەسەر پرۆژە داهێنەرانەکە
یان زانستییەکانمان دانیشین.
16:26
But we do have something to learn
from the great slow-motion multitaskers.
288
974280
4336
بەڵام دەتوانین زۆر شت لەم کەسانەوە
فێربین کە فرەکاری لەسەر خۆ بوون.
16:30
From Einstein and Darwin
to Michael Crichton and Twyla Tharp.
289
978640
5360
لە ئەنشتاین و داروینەوە بۆ
مایکل کریکتۆن و تولیا تارپ.
16:37
The modern world seems
to present us with a choice.
290
985040
3816
پێدەچێت جیهانی نوێ هەڵبژاردنێک
بخاتە دەستمانەوە.
16:40
If we're not going to fast-twitch
from browser window to browser window,
291
988880
4016
ئەگەر بە خێرایی لە یەکێک لەو شتانەی
بۆی ئەگەڕێین نەچینە سەر دانەیەکی تر،
16:44
we have to live like a hermit,
292
992920
1616
پێویستە وەک گۆشەگیرێک بژیت،
16:46
focus on one thing
to the exclusion of everything else.
293
994560
3320
تیشک بخەینە سەر یەک شت و
هەموو شتەکانی تر فەرامۆش بکەین.
16:50
I think that's a false dilemma.
294
998680
2376
پێموابێت ئەوە بیرکردنەوەیەکی هەڵەیە.
16:53
We can make multitasking work for us,
295
1001080
2656
دەکرێت وا بکەین فرەکاری
سەرکەوتوو بێت بۆمان،
16:55
unleashing our natural creativity.
296
1003760
2560
داهێنەری سرووشتیمان دەر بکەین.
16:59
We just need to slow it down.
297
1007440
1480
تەنیا پێویستە هێواشی بکەینەوە.
17:02
So ...
298
1010200
1240
کەواتە....
17:04
Make a list of your projects.
299
1012880
2496
پرۆژەکانتان بکەن بە لیست.
17:07
Put down your phone.
300
1015400
1400
تەلەفوونەکانتان دانێن.
17:09
Pick up a couple of cardboard boxes.
301
1017640
2040
چەند قتووێک بێنن. و
17:12
And get to work.
302
1020880
1200
دەستکەن بە کارکردن.
17:15
Thank you very much.
303
1023240
1376
زۆر سوپاس بۆ ئێوە.
17:16
(Applause)
304
1024640
3840
(چەپڵەلێدان)
Translated by Hiwa Foundation
Reviewed by Hiwa Foundation II

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tim Harford - Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences.

Why you should listen

In the Undercover Economist column he writes for the Financial Times, Tim Harford looks at familiar situations in unfamiliar ways and explains the fundamental principles of the modern economy. He illuminates them with clear writing and a variety of examples borrowed from daily life.

His book, Adapt: Why Success Always Starts With Failure, argues that the world has become far too unpredictable and complex for today's challenges to be tackled with ready-made solutions and expert opinions. Instead, Harford suggests, we need to learn to embrace failure and to constantly adapt, to improvise rather than plan, to work from the bottom up rather than the top down. His next book, Messy: Thriving in a Tidy-Minded World will be published in September 2016. 

Harford also presents the BBC radio series More or Less, a rare broadcast program devoted, as he says, to "the powerful, sometimes beautiful, often abused but ever ubiquitous world of numbers."

He says: "I’d like to see many more complex problems approached with a willingness to experiment."

More profile about the speaker
Tim Harford | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM
تیم هارفۆرد: ڕێگایەکی بەهێز بۆ دەرکردنی داهێنەری سرووشتیت | TED Talk | TED.com