Sarah Parcak: Archaeology from space
Sarah Parcak: အာကာသ ဟင်းလင်းပြင်မှ ရှေးဟောင်းသုသေသန။
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
ကြီးပြင်းလာတော့
သံပခြုပ်လေးတွေ ရှာဖို့ပါ။
ကျွန်မကိုပြောလို့ပါ။
ရှာရခက်တယ်လေ။
ကျင့်သားရလာတယ်။
အဆင်တွေကို စတွေ့လာပါတယ်။
အရာဝတ္ထုတွေကိုရှာတဲ့
စပြီးလေ့လာတော့
သဘောပေါက်လာခဲ့တယ်။
ဖြစ်လာစေတာပါ။
မြင်ဖို့လိုတာ သိခဲ့ပါတယ်။
သုံးပြီး ဘယ်လို ခြားနားစွာ
အရှေ့ဘက်မှာ ရှိတဲ့ Mendes လို့ခေါ်တဲ့
ဆောက်လုပ်ရေး ပစ္စည်းတွေနဲ့
ဖြစ်တဲ့ နှစ်ထောင်ချီပြီး
အီဂျစ် အနုပညာ၊ ဗိသုကာနဲ့
ပြန်ခေတ်စားခဲ့လို့ပါ။
Lijtawy ဟာ
တစ်နေရာရာ
တည်ရှိတယ်လို့ အမြဲသိထားပေမဲ့
အတွင်းမှာပါ။
ဖြတ်စီးဖူးပြီး
သိမ်မွေ့တဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ မြေပြင်ကို
ဒေတာကိုသုံးလိုက်တာပါ။
စမြင်လာနိုင်ပါတယ်။
ပိုတောင် စိတ်ဝင်စားစရာ
Ltjawy မြို့ရဲ့
ဒါဟာ ရေခဲ အူတိုင်ဖယ်တာမျိုးပါ၊
လူသား အလုပ်ရဲ့ အလွှာတွေကို ရှာတာပါ။
ဖြစ်နိုင်တာကို ပြတာပါ။
အလုပ်အကိုင်အလွာနဲ့ ဆိုင်တာပါ။
ကျွန်မတို့ ltjtawyလို့
လက်ဝတ်ရတနာတွေမှာ
တွေးကြည့်လိုက်ရင်
ခေတ်က
တစ်ဆိုင်ရဲ့ အထောက်အထားလည်း ရှိတော့
မြို့တစ်မြို့ဆိုတာ ပြနေပါတယ်။
ဂြိုဟ်တု နည်းပညာ သုံးတာ
လုပ်နိုင်သူတွေ ဖြစ်နိုင်တာပေါ့။
ခေတ်က ကျွန်မ အကြိုက်ဆုံး
လောက်မှာ ရေးခဲ့ဟန်ရှိပါတယ်။
အားလုံးထဲမှာ အကြီးကျယ်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်၊
၁၉၈၄ အေ ဒီမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုရပါမယ်။
အထက်ကနေ ပြန်တွေ့တဲ့
၁၉၈၄ ဘီစီမှာ စခဲ့တာပါ။
အနာဂတ်မှာပါ ရှာနေကြဦးမှာပါပဲ။
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winnerLike a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.
Why you should listen
There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.
In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.
As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective.
Sarah Parcak | Speaker | TED.com