ABOUT THE SPEAKER
Mark Plotkin - Amazonian ethnobotanist
As fast as the rainforest is disappearing -- the people of the rainforest are disappearing even faster. Mark Plotkin works to preserve generations of knowledge.

Why you should listen

Mark Plotkin is an ethnobotanist, studying the traditional uses for plants in Central and South America forests. He works closely with shamans, community leaders who practice traditional healing techniques using plants and animals, learned over uncounted generations. But when forests are disrupted (by illegal logging, for instance), that knowledge risks being lost. Plotkin's work helps to collect and share shamanic learning, with a twofold goal: to preserve the rainforest by showing its value as a source of yet-to-be-discovered pharmaceuticals.
 
Plotkin pioneered his research working with the Trio Indians of southern Suriname, and has also worked with elder shamans from Mexico, Panama, Venezuela, Ecuador, Peru, Colombia and Brazil. He's the author of the best-selling book Tales of a Shaman's Apprentice. With his wife, Liliana Madrigal, he co-founded the Amazon Conservation Team, a group that helps indigenous people purchase and protect their sacred sites.

 

More profile about the speaker
Mark Plotkin | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2014

Mark Plotkin: What the people of the Amazon know that you don't

Mark Plotkin: Wat de mensen uit de Amazone weten en jij niet

Filmed:
1,613,699 views

"De grootste en meest bedreigde soort in het Amazoneregenwoud is niet de jaguar of de harpij," zegt Mark Plotkin. "Het zijn de geïsoleerde volkeren die geen contact hebben met de buitenwereld." In een krachtige en ontnuchterende talk brengt de etnobotanist ons in de wereld van de inheemse volkeren in de Amazone en de ongelooflijke geneeskrachtige planten die sjamaans gebruiken voor genezing. Hij schetst een beeld van de uitdagingen en gevaren die hen -- en hun wijsheid -- bedreigen en verzoekt ons dringend deze onvervangbare bewaarplaats van kennis te beschermen.
- Amazonian ethnobotanist
As fast as the rainforest is disappearing -- the people of the rainforest are disappearing even faster. Mark Plotkin works to preserve generations of knowledge. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Now, I'm an ethnobotanistetnobotanist.
0
0
1876
Ik ben etnobotanist,
00:13
That's a scientistwetenschapper who
workswerken in the rainforestregenwoud
1
1876
2245
een wetenschapper
die in het regenwoud werkt
00:16
to documentdocument how people use locallokaal plantsplanten.
2
4121
3431
en de relatie tussen mensen
en hun lokale planten onderzoekt.
00:19
I've been doing this for a long time,
3
7552
3056
Ik doe dit al heel lang
00:22
and I want to tell you,
4
10608
1769
en ik wil jullie vertellen
00:24
these people know these forestsbossen
and these medicinalmedicinale treasuresschatten
5
12377
2967
dat deze mensen de regenwouden
en hun geneeskrachtige rijkdom
00:27
better than we do and
better than we ever will.
6
15344
3149
beter kennen dan wij
en dat zal altijd zo blijven.
00:30
But alsoook, these culturesculturen,
7
18493
2308
Tegelijkertijd zijn deze culturen,
00:32
these indigenousinheems culturesculturen,
8
20801
1544
de inheemse culturen,
00:34
are disappearingverdwijnen much fastersneller
than the forestsbossen themselveszich.
9
22345
4679
sneller aan het verdwijnen
dan de regenwouden zelf.
00:39
And the greatestbeste and
mostmeest endangeredbedreigde speciessoorten
10
27024
2950
De meest bedreigde soort
00:41
in the AmazonAmazon RainforestRegenwoud
11
29974
1804
in het Amazoneregenwoud
00:43
is not the jaguarjaguar,
12
31778
1840
is niet de jaguar
00:45
it's not the harpyHarpij eagleadelaar,
13
33618
1725
of de harpij.
00:47
it's the isolatedgeïsoleerd and uncontactedgeïsoleerde tribesstammen.
14
35343
3821
Het zijn de geïsoleerde stammen die
geen contact hebben met de buitenwereld.
00:51
Now fourvier yearsjaar agogeleden, I injuredgewond my
footvoet in a climbingbeklimming accidentongeval
15
39164
3449
Vier jaar geleden verwondde ik mijn voet
tijdens het klimmen.
00:54
and I wentgegaan to the doctordoctor.
16
42613
1534
Ik ging naar de dokter.
00:56
She gavegaf me heatwarmte,
17
44147
1594
Ze maakte mijn voet warm,
00:57
she gavegaf me coldkoude, aspirinaspirine,
18
45741
2704
daarna koud, gaf me een aspirine,
01:00
narcoticverdovende middelen painkillerspijnstillers, anti-inflammatoriesontstekingsremmers,
19
48445
3230
verdovende pijnstillers,
ontstekingsremmers
01:03
cortisonecortison shotsshots.
20
51675
1867
en cortison-injecties.
01:05
It didn't work.
21
53542
2017
Het mocht niet baten.
01:07
SeveralVerschillende monthsmaanden laterlater,
22
55559
1837
Enkele maanden later was ik
01:09
I was in the northeastnoordoosten AmazonAmazon,
23
57396
2217
in het noordoosten
van het Amazonegebied.
01:11
walkedwandelde into a villagedorp,
24
59613
1993
Ik liep een dorpje in
01:13
and the shamansjaman said, "You're limpinghinkend."
25
61606
2467
en de sjamaan zei: "Je loopt mank."
01:16
And I'll never forgetvergeten
this as long as I liveleven.
26
64073
2559
Zo lang als ik leef
zal ik dit niet vergeten.
01:18
He lookedkeek me in the facegezicht and he said,
27
66632
1834
Hij keek me aan en zei:
01:20
"Take off your shoeschoen and give
me your machetemachete."
28
68466
3916
"Doe je schoen uit
en geef me je kapmes."
01:24
(LaughterGelach)
29
72382
2205
(Gelach)
01:26
He walkedwandelde over to a palmpalm treeboom
30
74587
1984
Hij liep naar een palmboom,
01:28
and carvedgesneden off a fernFern,
31
76571
1546
sneed een stuk van een blad,
01:30
threwwierp it in the firebrand,
32
78117
1312
gooide het in het vuur,
01:31
appliedtoegepast it to my footvoet,
33
79429
1692
smeerde het op m'n voet,
01:33
threwwierp it in a potpot of waterwater,
34
81121
1829
gooide het in een pot met water
01:34
and had me drinkdrinken the teathee.
35
82950
2126
en liet me de thee opdrinken.
01:37
The painpijn disappearedverdwenen for sevenzeven monthsmaanden.
36
85076
3442
Ik had zeven maanden lang geen pijn.
Toen de pijn terugkwam,
ging ik weer naar de sjamaan.
01:40
When it camekwam back, I wentgegaan
to see the shamansjaman again.
37
88518
1926
01:42
He gavegaf me the samedezelfde treatmentbehandeling,
38
90444
1805
Hij gaf me dezelfde behandeling
01:44
and I've been curedgenezen for threedrie yearsjaar now.
39
92249
3750
en ik ben al drie jaar lang genezen.
01:47
Who would you ratherliever be treatedbehandelde by?
40
95999
2672
Door wie word jij liever behandeld?
01:50
(ApplauseApplaus)
41
98671
2886
(Applaus)
01:53
Now, make no mistakevergissingWesternWestern medicinegeneeskunde
42
101557
2228
Even zonder gekheid --
de westerse geneeskunde
01:55
is the mostmeest successfulgeslaagd systemsysteem
of healinggenezing ever devisedbedacht,
43
103785
3110
is het meest succesvolle systeem
van de geneeskunde ooit,
01:58
but there's plentyovervloed of holesgaten in it.
44
106895
2575
maar het kent behoorlijk wat hiaten.
02:01
Where'sWaar is the curegenezen for breastborst cancerkanker?
45
109470
2038
Waar is het medicijn tegen borstkanker?
02:03
Where'sWaar is the curegenezen for schizophreniaschizofrenie?
46
111508
1870
En tegen schizofrenie?
02:05
Where'sWaar is the curegenezen for acidzuur refluxreflux?
47
113378
2394
Waar is de remedie
tegen brandend maagzuur?
02:07
Where'sWaar is the curegenezen for insomniaslapeloosheid?
48
115772
2197
En tegen slapeloosheid?
02:09
The factfeit is that these people
49
117969
1919
Het is een feit dat deze mensen
02:11
can sometimessoms, sometimessoms, sometimessoms
50
119888
2036
heel, heel soms iets kunnen genezen
02:13
curegenezen things we cannotkan niet.
51
121924
1646
wat wij niet kunnen genezen.
02:15
Here you see a medicinegeneeskunde man
in the northeastnoordoosten AmazonAmazon
52
123570
2382
Een medicijnman behandelt zandmugziekte
in het noordoosten van de Amazone:
02:17
treatingbehandelen leishmaniasisleishmaniasis,
53
125952
1580
02:19
a really nastyvervelende protozoalprotozoaire diseaseziekte
54
127532
2331
een heel vervelende protozoale ziekte
02:21
that afflictstreft 12 millionmiljoen
people around the worldwereld-.
55
129863
2961
waar 12 miljoen mensen
op de wereld aan lijden.
02:24
WesternWestern treatmentbehandeling are
injectionsinjecties of antimonyantimoon.
56
132824
2703
De westerse behandeling
bestaat uit antimonium-injecties.
02:27
They're painfulpijnlijk, they're expensiveduur,
57
135527
2501
Het doet pijn, het is duur
02:30
and they're probablywaarschijnlijk
not good for your hearthart-;
58
138028
2111
en het is slecht voor je hart.
02:32
it's a heavyzwaar metalmetaal.
59
140139
1640
Het is zwaar metaal.
02:33
This man cureskuren it with threedrie plantsplanten
from the AmazonAmazon RainforestRegenwoud.
60
141779
3618
Deze man geneest het
met 3 planten uit het Amazoneregenwoud.
02:37
This is the magicmagie frogkikker.
61
145397
2315
Dit is de magische kikker.
02:39
My colleaguecollega, the latelaat
great LorenLoren McIntyreMcIntyre,
62
147712
2736
Mijn collega,
wijlen de fantastische Loren McIntyre,
02:42
discovererontdekker of the sourcebron
lakemeer of the AmazonAmazon,
63
150448
2164
ontdekker van het Amazone-bronmeer
02:44
LagunaLaguna McIntyreMcIntyre in the PeruvianPeruaanse AndesAndes,
64
152612
2444
Laguna McIntyre in de Peruviaanse Andes,
02:47
was lostde weg kwijt on the Peru-BrazilPeru-Brazilië
bordergrens about 30 yearsjaar agogeleden.
65
155056
3105
was 30 jaar geleden verdwaald
op de grens tussen Peru en Brazilië.
02:50
He was rescuedgered by a groupgroep of
isolatedgeïsoleerd IndiansIndianen calledriep the MatsMattenés.
66
158161
4595
Hij werd gered door een groep
geïsoleerde indianen, de Matsés.
02:54
They beckonedwenkte for him to followvolgen
them into the forestBos, whichwelke he did.
67
162756
3779
Zij wenkten hem om hen
naar het bos te volgen.
02:58
There, they tooknam out palmpalm leafblad basketsmanden.
68
166535
2424
Daar hadden ze manden
gemaakt van palmbladeren.
03:00
There, they tooknam out these
greengroen monkeyaap frogskikkers
69
168959
2482
Ze pakten er grote apenkikkers uit,
03:03
these are biggroot suckersZuignap,
they're like this —
70
171441
1998
die zijn enorm,
zoiets als dit --
03:05
and they beganbegon lickinglikken them.
71
173439
2523
en ze begonnen ze te likken.
03:07
It turnsbochten out, they're
highlyzeer hallucinogenichallucinogene.
72
175962
2968
Het bleek dat ze een behoorlijk
hallucinerend effect hebben.
03:10
McIntyreMcIntyre wroteschreef about this and it was readlezen
by the editoreditor of HighHoge TimesTijden magazinetijdschrift.
73
178930
4902
McIntyre schreef hierover en de redacteur
van het magazine High Times las het.
03:15
You see that ethnobotanistsetnobotanisten have
friendsvrienden in all sortssoorten of strangevreemd culturesculturen.
74
183832
4351
Etnobotanisten hebben vrienden
in allerlei vreemde culturen.
03:20
This guy decidedbeslist he would go down
to the AmazonAmazon and give it a whirldwarrelen,
75
188183
3430
Deze vent ging naar de Amazone
om het uit te proberen,
03:23
or give it a licklikken, and
he did, and he wroteschreef,
76
191616
3734
of ze een likje te geven,
wat hij deed, en hij schreef:
03:27
"My bloodbloed pressuredruk wentgegaan throughdoor the roofdak,
77
195350
2485
"Mijn bloeddruk rees de pan uit,
ik had geen controle meer
over mijn lichaamsfuncties,
03:29
I lostde weg kwijt fullvol controlcontrole of
my bodilylichamelijk functionsfuncties,
78
197835
2190
03:32
I passedgeslaagd out in a heaphoop,
79
200025
1830
ik raakte compleet buiten bewustzijn
03:33
I wokewakker up in a hammockhangmat sixzes hoursuur laterlater,
80
201855
2526
en ik werd zes uur later wakker
in een hangmat.
03:36
feltvoelde like God for two daysdagen."
81
204381
2174
Ik dacht twee dagen lang dat ik God was."
03:38
(LaughterGelach)
82
206555
1309
(Gelach)
Een Italiaanse scheikundige
las dit en zei:
03:39
An ItalianItaliaans chemistscheikundige readlezen this and said,
83
207864
1883
03:41
"I'm not really interestedgeïnteresseerd in the theologicaltheologische
aspectsaspecten of the greengroen monkeyaap frogkikker.
84
209747
3836
"Ik ben niet geïnteresseerd in het
theologische aspect van de groene kikker.
03:45
What's this about the
changeverandering in bloodbloed pressuredruk?"
85
213583
2585
Maar wat zei je over
de bloeddrukverandering?"
03:48
Now, this is an ItalianItaliaans chemistscheikundige
86
216168
2404
Deze Italiaanse scheikundige
03:50
who'swie is workingwerkend on a newnieuwe treatmentbehandeling
for highhoog bloodbloed pressuredruk
87
218572
2615
werkte aan een nieuw medicijn
tegen hoge bloeddruk
03:53
basedgebaseerde on peptidespeptiden in the skinhuid
of the greengroen monkeyaap frogkikker,
88
221187
2850
gebaseerd op peptiden in de huid
van de groene aap-kikker.
03:56
and other scientistswetenschappers are looking
89
224037
2282
Andere wetenschappers onderzoeken
03:58
at a curegenezen for drug-resistantresistente StaphStaph aureusaureus.
90
226319
3841
een kuur tegen de resistente bacterie
staphylococcus aureus.
04:02
How ironicIronisch if these isolatedgeïsoleerd
IndiansIndianen and theirhun magicmagie frogkikker
91
230160
3589
Hoe ironisch zou het zijn
als deze indianen en hun magische kikkers
04:05
provebewijzen to be one of the cureskuren.
92
233749
2109
voor een medicijn zouden zorgen.
04:07
Here'sHier is an ayahuascaayahuasca shamansjaman
93
235858
2189
Dit is een Ayahuasca-sjamaan
04:10
in the northwestNoord West AmazonAmazon, in
the middlemidden- of a yageYage ceremonyceremonie.
94
238047
2913
in het noordwesten van de Amazone
tijdens hun Yage-ceremonie.
04:12
I tooknam him to LosLos AngelesAngeles to
meetontmoeten a foundationfundament officerofficier
95
240960
3014
Ik nam hem mee naar Los Angeles
waar hij met iemand sprak
04:15
looking for supportondersteuning for moniesgeld
to protectbeschermen theirhun culturecultuur.
96
243974
3488
die bezig was om geld in te zamelen
voor de bescherming van hun cultuur.
04:19
This fellowkameraad lookedkeek at the
medicinegeneeskunde man, and he said,
97
247462
2598
Die vent keek naar de medicijnman
en zei:
04:22
"You didn't go to
medicalmedisch schoolschool-, did you?"
98
250060
3147
"Jij hebt toch geen medicijnen gestudeerd,
of wel?"
04:25
The shamansjaman said, "No, I did not."
99
253207
1830
De sjamaan zei: "Nee."
04:27
He said, "Well, then what can
you know about healinggenezing?"
100
255037
2631
Toen zei hij: "Wat weet jij dan
van geneeskunde?"
04:29
The shamansjaman lookedkeek at him and he said,
101
257668
1764
De sjamaan keek hem aan en zei:
04:31
"You know what? If you have
an infectioninfectie, go to a doctordoctor.
102
259432
3816
"Weet je? Als jij een infectie hebt,
ga je naar de dokter.
04:35
But manyveel humanmenselijk afflictionsellende are diseasesziekten
of the hearthart-, the mindgeest and the spiritgeest.
103
263248
6561
Maar veel menselijk leed zijn ziektes
van het hart, de geest en de ziel.
04:41
WesternWestern medicinegeneeskunde can't
touchaanraken those. I curegenezen them."
104
269809
4552
De westerse geneeskunde kan
daar niets mee. Ik behandel deze ziektes."
04:46
(ApplauseApplaus)
105
274361
4189
(Applaus)
Niet alles is rooskleurig als we nieuwe
medicijnen uit de natuur leren kennen.
04:50
But all is not rosyrozengeur en maneschijn in learningaan het leren from
naturenatuur about newnieuwe medicinesgeneesmiddelen.
106
278550
3508
04:54
This is a viperViper from BrazilBrazilië,
107
282058
2287
Dit is een slang uit Brazilië.
04:56
the venomVenom of whichwelke was studiedbestudeerd at
the UniversidadeUniversidade dede São PauloPaulo here.
108
284345
3258
Het gif werd onderzocht
aan de universiteit van Sao Paolo.
04:59
It was laterlater developedontwikkelde
into ACEACE inhibitorsremmers.
109
287603
3451
Het werd later gebruikt
voor ACE-remmers,
een vooruitstrevend medicijn
tegen hypertensie.
05:03
This is a frontlineFrontline treatmentbehandeling
for hypertensionhypertensie.
110
291054
2396
05:05
HypertensionHypertensie causesoorzaken over 10 percentprocent
111
293450
2634
Hoge bloeddruk is
elke dag de oorzaak
05:08
of all deathssterfgevallen on the planetplaneet everyelk day.
112
296084
2374
van 10 procent
van alle doden op deze planeet.
05:10
This is a $4 billionmiljard industryindustrie
113
298458
2084
Dit is een industrie
ter waarde van 4 miljard
05:12
basedgebaseerde on venomVenom from a BrazilianBraziliaanse snakeslang,
114
300542
2192
gebaseerd op het gif
van een Braziliaanse slang
05:14
and the BraziliansBrazilianen did not get a nickelnikkel.
115
302734
3334
en de Brazilianen kregen geen stuiver.
05:18
This is not an acceptableaanvaardbaar
way of doing businessbedrijf.
116
306068
4988
Dat is geen acceptabele
manier van zakendoen.
05:23
The rainforestregenwoud has been calledriep the
greatestbeste expressionuitdrukking of life on EarthAarde.
117
311056
3614
Het regenwoud wordt de grootste
expressie van het leven op aarde genoemd.
05:26
There's a sayinggezegde in SurinameSuriname
that I dearlyinnig love:
118
314670
2666
In Suriname hebben ze
een heel mooi gezegde:
05:29
"The rainforestsregenwouden holdhouden answersantwoorden
to questionsvragen we have yetnog to askvragen."
119
317336
5609
"De regenwouden hebben de antwoorden
op de vragen die we nog moeten stellen."
05:34
But as you all know,
it's rapidlysnel disappearingverdwijnen.
120
322945
2877
Zoals jullie weten,
verdwijnen ze in rap tempo.
05:37
Here in BrazilBrazilië, in the AmazonAmazon,
121
325822
2116
Hier in Brazilië, in de Amazone,
05:39
around the worldwereld-.
122
327938
1397
over de hele wereld.
05:41
I tooknam this pictureafbeelding from a smallklein planevlak
123
329335
2170
Ik nam deze foto
vanuit een klein vliegtuigje
05:43
flyingvliegend over the easternoostelijk bordergrens
of the XinguXingu indigenousinheems reservereserveren
124
331505
2948
boven de oostgrens
van het inheemse Xingu-reservaat
05:46
in the statestaat of MatoMato GrossoGrosso
to the northwestNoord West of here.
125
334453
3049
in de staat Mato Grosso,
ten noordwesten van hier.
05:49
The toptop halfvoor de helft of the pictureafbeelding,
126
337502
1653
Op het bovenste gedeelte
05:51
you see where the IndiansIndianen liveleven.
127
339155
1702
zie je waar de indianen leven.
05:52
The linelijn throughdoor the middlemidden-
128
340857
1557
De lijn in het midden
05:54
is the easternoostelijk bordergrens of the reservereserveren.
129
342414
2347
is de oostgrens van het reservaat.
05:56
TopBoven halfvoor de helft IndiansIndianen, bottombodem halfvoor de helft whitewit guys.
130
344761
3478
Bovenste gedeelte indianen,
onderste gedeelte blanken.
06:00
TopBoven halfvoor de helft wonderwonder drugsdrugs,
131
348239
2172
Bovenste gedeelte miraculeuze medicijnen,
06:02
bottombodem halfvoor de helft just a bunchbos
of skinny-assSkinny-ass cowskoeien.
132
350411
3585
onderste gedeelte
een stelletje magere koeien.
06:05
TopBoven halfvoor de helft carbonkoolstof sequesteredteruggetrokken
in the forestBos where it belongsbehoort,
133
353996
3473
Bovenste gedeelte koolstof
opgeslagen in het bos waar het hoort.
06:09
bottombodem halfvoor de helft carbonkoolstof in the atmosphereatmosfeer
134
357469
2674
Onderste gedeelte koolstof in de atmosfeer
06:12
where it's drivinghet rijden climateklimaat changeverandering.
135
360143
2403
waar het klimaatverandering veroorzaakt.
06:14
In factfeit, the numberaantal two causeoorzaak
136
362546
2488
Oorzaak nummer twee
06:17
of carbonkoolstof beingwezen releasedvrijgelaten
into the atmosphereatmosfeer
137
365034
2539
van het vrijkomen van
koolstof in de atmosfeer,
06:19
is forestBos destructionverwoesting.
138
367573
2838
is het vernietigen van bossen.
06:22
But in talkingpratend about destructionverwoesting,
139
370411
1816
Als we het over vernietiging hebben,
06:24
it's importantbelangrijk to keep in mindgeest
140
372227
1944
is het belangrijk om te weten
06:26
that the AmazonAmazon is the mightiestmachtigste
landscapelandschap of all.
141
374171
4003
dat de Amazone het rijkste landschap
is van allemaal.
06:30
It's a placeplaats of beautyschoonheid and wonderwonder.
142
378174
2452
Het is een plek
van schoonheid en wonderen.
06:32
The biggestgrootste anteateranteater in the worldwereld-
143
380626
2491
De grootste miereneter ter wereld
06:35
liveslevens in the rainregen forestBos,
144
383117
1948
woont in het regenwoud
06:37
tipsTips the scaleschaal at 90 poundspond.
145
385065
2403
en weegt 45 kilo.
06:39
The goliathGoliath bird-eatingvogel-eten spiderspin
146
387468
2051
De goliathvogelspin
06:41
is the world's's werelds largestDe grootste spiderspin.
147
389519
1948
is 's werelds grootste spin.
06:43
It's foundgevonden in the AmazonAmazon as well.
148
391467
2301
Die vind je ook in de Amazone.
06:45
The harpyHarpij eagleadelaar wingspanspanwijdte
is over sevenzeven feetvoeten.
149
393768
3888
De harpij heeft een vleugelwijdte
van meer dan twee meter.
06:49
And the blackzwart caymanCayman
150
397656
2797
En de zwarte kaaiman --
06:52
these monstersmonsters can tiptip the
scaleschaal at over halfvoor de helft a tonton.
151
400453
3056
deze monsters wegen meer
dan een halve ton.
06:55
They're knownbekend to be man-eatersmenseneters.
152
403509
3349
Ze staan bekend als menseneters.
06:58
The anacondaanaconda, the largestDe grootste snakeslang,
153
406858
2790
De anaconda is de grootste slang,
07:01
the capybaracapibara, the largestDe grootste rodentknaagdier.
154
409648
2727
het waterzwijn het grootste knaagdier.
07:04
A specimenspecimen from here in BrazilBrazilië
155
412375
1662
Een exemplaar hier in Brazilië
07:06
tippedgetipt the scaleschaal at 201 poundspond.
156
414037
3696
weegt 100 kilo.
07:09
Let's visitbezoek where these creaturesschepsels liveleven,
157
417733
2295
Deze schepsels leven
07:12
the northeastnoordoosten AmazonAmazon,
158
420028
1836
in het noordoosten van de Amazone,
07:13
home to the AkuriyoAkuriyo tribestam.
159
421864
1699
thuisbasis van de Akuriyo-stam.
07:15
UncontactedGeïsoleerde peoplesvolkeren holdhouden a
mysticalmystieke and iconiciconische rolerol
160
423563
5513
Geïsoleerd levende volken
hebben een mystieke en iconische rol
07:21
in our imaginationverbeelding.
161
429076
2135
in onze verbeelding.
07:23
These are the people who
know naturenatuur bestbeste.
162
431211
2337
Deze mensen
kennen de natuur het beste.
07:25
These are the people who trulywerkelijk liveleven
163
433548
1851
Zij leven in totale harmonie
met de natuur.
07:27
in totaltotaal harmonyharmonie with naturenatuur.
164
435399
3058
Sommigen van ons beschouwen
hen als primitief:
07:30
By our standardsstandaarden, some would
dismissontslaan these people as primitiveprimitief.
165
438457
2964
07:33
"They don't know how to make firebrand,
166
441421
1641
"Ze kunnen geen vuur maken,
07:35
or they didn't when they
were first contactedgecontacteerd."
167
443062
2252
althans niet voordat
we contact met ze hadden."
07:37
But they know the forestBos farver
better than we do.
168
445314
3144
Maar ze kennen het bos veel beter dan wij.
07:40
The AkuriyosAkuriyos have 35 wordstekst for honeyhoning,
169
448458
2994
De Akuriyos kennen
35 woorden voor 'honing'
07:43
and other IndiansIndianen look up to them
170
451452
2050
en andere indianen kijken tegen ze op
07:45
as beingwezen the truewaar mastersMasters
of the emeraldEmerald realmrijk.
171
453502
4255
als de ware meesters
van het smaragdgroene rijk.
07:49
Here you see the facegezicht of my friendvriend PohnayPohnay.
172
457757
2315
Dit is het gezicht van m'n vriend Pohnay.
07:52
When I was a teenagertiener rockingschommelen out
173
460072
1743
Als tiener ging ik in New Orleans
uit m'n dak
07:53
to the RollingRolling StonesStenen in my
hometownhometown of NewNieuw OrleansOrleans,
174
461815
2444
op muziek van de Rolling Stones.
07:56
PohnayPohnay was a forestBos nomadNomad
175
464259
2535
Pohnay was een bos-nomade
07:58
roamingroaming the junglesjungles of
the northeastnoordoosten AmazonAmazon
176
466794
2497
die met een kleine groep
in het noordoosten van de Amazone
08:01
in a smallklein bandband, looking for gamespel,
177
469291
3230
de jungles afstruinde
op zoek naar vlees,
08:04
looking for medicinalmedicinale plantsplanten,
178
472531
2095
op zoek naar geneeskrachtige planten,
08:06
looking for a wifevrouw,
179
474626
1397
en op zoek naar een vrouw
08:08
in other smallklein nomadicnomadisch bandsbands.
180
476023
2278
van een andere kleine nomadengroep.
08:10
But it's people like these
181
478301
2478
Het zijn juist deze mensen
08:12
that know things that we don't,
182
480779
1933
die de dingen weten
die wij niet weten.
08:14
and they have lots of
lessonservaring to teachonderwijzen us.
183
482712
4110
Wij kunnen veel lessen
van hen leren.
08:18
HoweverEchter, if you go into mostmeest of
the forestsbossen of the AmazonAmazon,
184
486832
3398
Echter, in de meeste bossen van de Amazone
08:22
there are no indigenousinheems peoplesvolkeren.
185
490230
1807
wonen geen inheemse volken.
08:24
This is what you find:
186
492037
1934
Dit vind je er:
08:25
rockrots carvingshoutsnijwerk whichwelke indigenousinheems peoplesvolkeren,
187
493971
3149
rotstekeningen die
de inheemse bevolking gebruikte
08:29
uncontactedgeïsoleerde peoplesvolkeren, used to sharpenscherper maken
the edgerand of the stonesteen axebijl.
188
497120
4430
om de kanten
van hun stenen bijlen te slijpen.
08:33
These culturesculturen that onceeen keer danceddanste,
189
501550
2072
Van deze culturen die ooit dansten,
08:35
madegemaakt love, sangzong to the godsgoden,
190
503622
2581
de liefde bedreven,
voor de goden zongen,
08:38
worshippedaanbeden the forestBos,
191
506203
1583
het bos aanbeden
08:39
all that's left is an imprintafdruk in stonesteen,
as you see here.
192
507786
3648
zijn alleen de rots-uithollingen
nog over die je hier ziet.
08:43
Let's moveverhuizing to the westernwestern AmazonAmazon,
193
511434
2570
We gaan nu
naar het westelijk Amazonegebied,
08:46
whichwelke is really the epicenterepicentrum
of isolatedgeïsoleerd peoplesvolkeren.
194
514004
3087
het epicentrum
van de geïsoleerde volken.
08:49
EachElke of these dotsstippen representsvertegenwoordigt
195
517091
2038
Elke stip is
08:51
a smallklein, uncontactedgeïsoleerde tribestam,
196
519129
2293
een kleine geïsoleerde stam.
08:53
and the biggroot revealonthullen todayvandaag is we believe
there are 14 or 15 isolatedgeïsoleerd groupsgroepen
197
521422
4958
De grote onthulling van vandaag is
dat we denken
dat in de Colombiaanse Amazone alleen
14 of 15 geïsoleerde volken wonen.
08:58
in the ColombianColombiaanse AmazonAmazon alonealleen.
198
526381
3381
09:01
Why are these people isolatedgeïsoleerd?
199
529762
2242
Waarom leven deze mensen geïsoleerd?
09:04
They know we existbestaan, they
know there's an outsidebuiten worldwereld-.
200
532004
2707
Ze weten dat we bestaan
en dat er een buitenwereld is.
09:06
This is a formformulier of resistanceweerstand.
201
534711
2020
Het is een vorm van weerstand.
09:08
They have chosenuitgekozen to remainblijven isolatedgeïsoleerd,
202
536731
2135
Ze kiezen ervoor
om geïsoleerd te blijven.
09:10
and I think it is theirhun
humanmenselijk right to remainblijven so.
203
538866
3573
Ik vind dat het hun mensenrecht
is om zo te blijven.
09:14
Why are these the tribesstammen
that hideverbergen from man?
204
542439
2423
Waarom verschuilen deze stammen
zich voor de mensheid?
09:16
Here'sHier is why.
205
544862
1105
Het is duidelijk dat dit in 1492 begon.
09:17
ObviouslyUiteraard, some of this
was setreeks off in 1492.
206
545967
3258
09:21
But at the turnbeurt of the last centuryeeuw
207
549225
2022
Aan het begin van de laatste eeuw
09:23
was the rubberrubber tradehandel.
208
551247
1825
kwam het door de rubberhandel.
09:25
The demandvraag naar for naturalnatuurlijk rubberrubber,
209
553072
1650
De vraag naar natuurlijk rubber
09:26
whichwelke camekwam from the AmazonAmazon,
210
554722
1906
uit de Amazone
09:28
setreeks off the botanicalBotanische
equivalentgelijkwaardig of a goldgoud rushstormloop.
211
556628
3174
veroorzaakte een botanische variant
op de goudkoorts.
09:31
RubberRubber for bicyclefiets tiresbanden,
212
559802
1876
Rubber voor fietsbanden,
09:33
rubberrubber for automobileauto- tiresbanden,
213
561678
1618
rubber voor autobanden,
09:35
rubberrubber for zeppelinsZeppelins.
214
563296
1751
rubber voor zeppelins.
09:37
It was a madboos racerace to get that rubberrubber,
215
565047
3007
Het was een wedloop
om rubber te verkrijgen.
09:40
and the man on the left, JulioJulio AranaArana,
216
568054
2678
De man links, Julio Arana,
09:42
is one of the truewaar thugsmisdadigers of the storyverhaal.
217
570732
3067
is een van de ware misdadigers
in dit verhaal.
09:45
His people, his companybedrijf,
218
573799
1693
Zijn mensen, zijn bedrijf
09:47
and other companiesbedrijven like them
219
575492
2102
en andere bedrijven zoals het zijne
09:49
killedgedood, massacredafgeslacht, torturedgemarteld,
butcheredButchered IndiansIndianen
220
577594
3155
moordden, martelden,
slachtten indianen af,
09:52
like the WitotosWitotos you see on the
right handhand- sidekant of the slideglijbaan.
221
580749
4907
zoals de Witoto's die je
aan de rechterkant van het plaatje ziet.
09:57
Even todayvandaag, when people
come out of the forestBos,
222
585656
2425
Zelfs voor de mensen die
vandaag de dag het bos uitkomen,
10:00
the storyverhaal seldomzelden has a happygelukkig endingeinde.
223
588081
2705
loopt het verhaal zelden goed af.
10:02
These are NukaksNukaks. They
were contactedgecontacteerd in the '80s.
224
590786
3120
De Nukaks kregen in de jaren 80
contact met de buitenwereld.
10:05
WithinBinnen a yearjaar, everybodyiedereen over 40 was deaddood.
225
593906
3957
Binnen een jaar was
iedereen ouder dan 40, dood.
10:09
And rememberonthouden, these
are preliterateongeletterd societiessamenlevingen.
226
597863
2232
Deze gemeenschappen zijn ongeletterd.
10:12
The eldersoudste are the librariesbibliotheken.
227
600095
1780
De ouderen zijn de bibliotheek.
10:13
EveryElke time a shamansjaman diesoverlijdt,
228
601875
1778
Als er een sjamaan overlijdt,
10:15
it's as if a librarybibliotheek has burnedverbrand down.
229
603653
3389
is het alsof er een bibliotheek afbrandt.
10:19
They have been forcedgedwongen off theirhun landslandt.
230
607042
2496
Ze worden van hun land afgejaagd.
10:21
The drugdrug traffickershandelaars have
takeningenomen over the NukakNukak landslandt,
231
609538
4223
De drugskoeriers hebben het land
van de Nukaks ingenomen.
10:25
and the NukaksNukaks liveleven as beggarsbedelaars
232
613761
1978
De Nukaks leven als bedelaars
10:27
in publicopenbaar parksparken in easternoostelijk ColombiaColombia.
233
615739
3242
in publieke parken in Oost-Colombia.
10:30
From the NukakNukak landslandt, I want to
take you to the southwestzuidwesten,
234
618981
2900
Ik neem jullie mee
naar het zuidwesten,
10:33
to the mostmeest spectacularspectaculaire
landscapelandschap in the worldwereld-:
235
621881
2647
het meest spectaculaire landschap
van de wereld:
10:36
ChiribiqueteChiribiquete NationalNationale ParkPark.
236
624528
2073
het nationale park Chiribiquete.
Hieromheen leefden
drie geïsoleerde stammen.
10:38
It was surroundedomgeven by threedrie isolatedgeïsoleerd tribesstammen
237
626601
2139
10:40
and thanksbedankt to the ColombianColombiaanse governmentregering
and ColombianColombiaanse colleaguescollega's,
238
628740
3031
Met dank aan de Colombiaanse overheid
en Colombiaanse collega's
10:43
it has now expandeduitgebreid.
239
631771
1946
is het nu uitgebreid.
10:45
It's biggergroter than the statestaat of MarylandMaryland.
240
633717
1977
Het is groter dan de staat Maryland.
10:47
It is a treasureschat trovetrove
of botanicalBotanische diversityverscheidenheid.
241
635694
3441
Er is een schat aan
botanische diversiteit.
10:51
It was first exploredonderzocht botanicallybotanisch in 1943
242
639135
2955
In 1943 werd hier voor het eerst
botanisch onderzoek gedaan
10:54
by my mentormentor, RichardRichard SchultesSchultes,
243
642090
1790
door mijn mentor Richard Schultes.
10:55
seengezien here atopboven the BellBell MountainBerg,
244
643880
2870
Hij staat hier
op de top van de Bell-berg,
10:58
the sacredheilig mountainsbergen of the KarijonasKarijonas.
245
646750
2435
de heilige berg van de Karijona's.
11:01
And let me showtonen you
what it lookslooks like todayvandaag.
246
649185
2291
Zo ziet het er nu uit.
11:03
FlyingVliegen over ChiribiqueteChiribiquete,
247
651476
1929
We vliegen over Chiribiquete.
11:05
realizerealiseren that these lostde weg kwijt worldwereld-
mountainsbergen are still lostde weg kwijt.
248
653405
2578
Besef dat deze verlaten bergen
nog altijd verlaten zijn.
11:07
No scientistwetenschapper has been atopboven them.
249
655983
1805
Geen wetenschapper
is op de top geweest.
11:09
In factfeit, nobodyniemand has been
atopboven the BellBell MountainBerg
250
657788
2193
Er is niemand
op de top van de Bell-berg
11:11
sincesinds SchultesSchultes in '43.
251
659981
1959
geweest sinds Schulte in 1943.
11:13
And we'llgoed endeinde up here
with the BellBell MountainBerg
252
661940
2872
We eindigen hier met de Bell-berg
11:16
just to the eastoosten- of the pictureafbeelding.
253
664812
2258
aan de linkerkant van het plaatje.
11:19
Let me showtonen you what it lookslooks like todayvandaag.
254
667070
2690
Ik laat jullie zien
hoe het er nu uitziet.
11:21
Not only is this a treasureschat
trovetrove of botanicalBotanische diversityverscheidenheid,
255
669760
3177
Dit is niet alleen een schat
aan botanische diversiteit
11:24
not only is it home to
threedrie isolatedgeïsoleerd tribesstammen,
256
672937
2778
en het thuis
van drie geïsoleerde stammen.
11:27
but it's the greatestbeste treasureschat trovetrove
257
675715
1788
Dit is 's werelds grootste schat
11:29
of pre-ColombianPre-Colombian artkunst in the worldwereld-:
258
677503
3325
aan pre-Colombiaanse kunst:
11:32
over 200,000 paintingsschilderijen.
259
680828
2539
meer dan 200.000 schilderingen.
11:35
The DutchNederlands scientistwetenschapper ThomasThomas vanbusje derder HammenHammen
260
683367
2644
De Nederlandse wetenschapper
Thomas van der Hammen
11:38
describedbeschreven this as the SistineSixtijnse ChapelKapel
of the AmazonAmazon RainforestRegenwoud.
261
686011
5686
beschreef het als de Sixtijnse Kapel
van het Amazoneregenwoud.
11:43
But moveverhuizing from ChiribiqueteChiribiquete
down to the southeastzuidoosten,
262
691697
2574
We gaan van Chiribiquete
naar het zuidoosten,
11:46
again in the ColombianColombiaanse AmazonAmazon.
263
694271
1811
de Colombiaanse Amazone.
11:48
RememberVergeet niet, the ColombianColombiaanse AmazonAmazon
is biggergroter than NewNieuw EnglandEngeland.
264
696082
2882
De Colombiaanse Amazone
is groter dan New England.
11:50
The Amazon'sAmazons a biggroot forestBos,
265
698964
1617
De Amazone is een groot woud
waarvan een groot deel
in Brazilië ligt,
11:52
and Brazil'sBrazilië got a biggroot partdeel of it,
266
700581
1631
11:54
but not all of it.
267
702212
1486
maar niet het hele woud.
11:55
MovingVerplaatsen down to these two nationalnationaal parksparken,
268
703698
1588
De twee nationale parken
11:57
CahuinariCahuinari and PurPURé
269
705286
2149
Cahuinari en Pure
11:59
in the ColombianColombiaanse AmazonAmazon
270
707435
1346
in de Colombiaanse Amazone --
12:00
that's the BrazilianBraziliaanse
bordergrens to the right —
271
708781
2688
dit is de Braziliaanse grens
aan de rechterkant --
12:03
it's home to severalverscheidene groupsgroepen
272
711469
2374
is het thuis van verschillende groepen
12:05
of isolatedgeïsoleerd and uncontactedgeïsoleerde peoplesvolkeren.
273
713843
1744
van geïsoleerd levende volkeren.
12:07
To the trainedgetraind eyeoog, you
can look at the roofsdaken
274
715587
2129
Het geoefende oog ziet aan de daken
12:09
of these malocasmalocas, these longhouseslonghouses,
275
717716
2091
van deze longhouses
12:11
and see that there's culturalcultureel diversityverscheidenheid.
276
719807
1921
dat er culturele diversiteit is.
12:13
These are, in factfeit, differentverschillend tribesstammen.
277
721728
2048
Dit zijn verschillende stammen.
12:15
As isolatedgeïsoleerd as these areasgebieden are,
278
723776
2564
Deze gebieden zijn afgezonderd,
12:18
let me showtonen you how the
outsidebuiten worldwereld- is crowdingverdringing in.
279
726340
4253
maar ik laat zien hoe de buitenwereld
het gebied binnendringt.
12:22
Here we see tradehandel and transportvervoer-
increasedtoegenomen in PutumayoPutumayo.
280
730595
2721
Hier zien we de handel
en transporttoename in Putumayo.
12:25
With the diminishmentintoxicatie of
the CivilCiviele WarOorlog in ColombiaColombia,
281
733316
2440
Door de de-escalatie
van de burgeroorlog in Colombia
12:27
the outsidebuiten worldwereld- is showingtonen up.
282
735756
2612
komt de buitenwereld tevoorschijn.
12:30
To the northnoorden, we have illegalonwettig goldgoud miningmijnbouw,
283
738368
2752
In het noorden
zien we illegale goudwinning,
12:33
alsoook from the eastoosten-, from BrazilBrazilië.
284
741120
1692
ook in het oosten, vanuit Brazilië.
12:34
There's increasedtoegenomen huntingjacht- and fishingvisserij
for commercialcommercieel purposesdoeleinden.
285
742812
3640
Commerciële jacht en visvangst nemen toe.
12:38
We see illegalonwettig logginglogging
comingkomt eraan from the southzuiden,
286
746452
3057
We zien illegale houtkap
vanuit het zuiden.
12:41
and drugdrug runnerslopers are tryingproberen to
moveverhuizing throughdoor the parkpark
287
749509
2655
Drugskoeriers proberen via het park
12:44
and get into BrazilBrazilië.
288
752164
2206
naar Brazilië te reizen.
12:46
This, in the pastverleden, is why you didn't messknoeien
289
754370
2758
Hierom wilde je in het verleden geen ruzie
12:49
with isolatedgeïsoleerd IndiansIndianen.
290
757128
1621
met geïsoleerde indianen.
12:50
And if it lookslooks like this
pictureafbeelding is out of focusfocus
291
758749
1864
Als je denkt dat deze foto onscherp is
12:52
because it was takeningenomen
in a hurryhaast je, here'shier is why.
292
760613
3286
omdat ie te snel gemaakt zou zijn,
zie je hier waarom.
12:55
(LaughterGelach)
293
763899
2517
(Gelach)
12:58
This lookslooks like — (ApplauseApplaus)
294
766416
5887
(Applaus)
13:04
This lookslooks like a hangarHangar
from the BrazilianBraziliaanse AmazonAmazon.
295
772303
2520
Dit lijkt op een hangaar
in de Braziliaanse Amazone.
13:06
This is an artkunst exhibittentoonstellen in HavanaHavana, CubaCuba.
296
774823
2743
Dit is een kunsttentoonstelling
in Havana, in Cuba,
13:09
A groupgroep calledriep LosLos CarpinterosCarpinteros.
297
777566
1657
van de groep Los Carpinteros.
13:11
This is theirhun perceptionperceptie of why you
shouldn'tmoet niet messknoeien with uncontactedgeïsoleerde IndiansIndianen.
298
779223
4351
Dit is hun perceptie waarom je
moet oppassen voor afgezonderde indianen.
13:15
But the worldwereld- is changingveranderen.
299
783574
1977
Maar de wereld is aan het veranderen.
13:17
These are Mashco-PirosMashco-Piros
on the Brazil-PeruBrazilië-Peru bordergrens
300
785551
2768
Dit zijn de Mashco-Piro's
op de Braziliaanse-Peruaanse grens.
13:20
who stumbledstruikelde out of the jungleoerwoud
301
788319
2141
Ze verlieten de jungle
13:22
because they were essentiallyin wezen chasedjoeg out
302
790460
1954
omdat ze in feite werden weggejaagd
13:24
by drugdrug runnerslopers and timberhout people.
303
792414
2378
door drugskoeriers en houthakkers.
13:26
And in PeruPeru, there's
a very nastyvervelende businessbedrijf.
304
794792
2633
In Peru kennen ze heel smerige praktijken.
13:29
It's calledriep humanmenselijk safarisSafari 's.
305
797425
1820
Het wordt mensensafari genoemd.
13:31
They will take you in to isolatedgeïsoleerd
groupsgroepen to take theirhun pictureafbeelding.
306
799245
3032
Je kunt met geïsoleerde stammen
op de foto.
13:34
Of courseCursus, when you give them
clotheskleren, when you give them toolsgereedschap,
307
802277
3046
Als je ze kleren en spullen geeft,
13:37
you alsoook give them diseasesziekten.
308
805323
1898
geef je ze natuurlijk ook ziektes.
13:39
We call these "inhumanonmenselijke safarisSafari 's."
309
807221
2847
Wij noemen dit 'onmenselijke safari's'.
13:42
These are IndiansIndianen again
on the PeruPeru bordergrens,
310
810068
2098
Dit zijn indianen op de Peruaanse grens
13:44
who were overflownvliegroute by flightsvluchten
sponsoredgesponsord by missionariesmissionarissen.
311
812166
3218
die vanuit de lucht door missionarissen
in de gaten werden gehouden.
13:47
They want to get in there
and turnbeurt them into ChristiansChristenen.
312
815384
2931
Ze wilden hen tot het christendom bekeren.
13:50
We know how that turnsbochten out.
313
818315
2195
We weten hoe dat afloopt.
13:52
What's to be donegedaan?
314
820510
1774
Wat moeten we doen?
Op een cultureel verantwoorde manier
technologie introduceren
13:54
IntroduceVoeren technologytechnologie
to the contactedgecontacteerd tribesstammen,
315
822284
2426
13:56
not the uncontactedgeïsoleerde tribesstammen,
316
824710
1902
bij de stammen waar we contact mee hebben,
13:58
in a culturallycultureel sensitivegevoelig way.
317
826612
3133
echter niet aan de geïsoleerde stammen.
14:01
This is the perfectperfect marriagehuwelijk of
ancientoude shamanicsjamanistische wisdomwijsheid
318
829745
4146
Dit is het perfecte huwelijk
van de oude sjamanistische wijsheid
14:05
and 21stst centuryeeuw technologytechnologie.
319
833891
2826
en de technologie van de 21e eeuw.
14:08
We'veWe hebben donegedaan this now with over 30 tribesstammen,
320
836717
3011
We deden dit met 30 stammen:
14:11
mappedtoegewezen, managedbeheerd and increasedtoegenomen protectionbescherming
321
839728
2924
in kaart brengen, beheren en
de bescherming verhoogd
14:14
of over 70 millionmiljoen acresacres
of ancestralvoorouderlijke rainforestregenwoud.
322
842652
3903
van meer dan 280.000 vierkante km
voorouderlijke regenwouden.
14:18
(ApplauseApplaus)
323
846555
5273
(Applaus)
14:23
So this allowstoestaat the IndiansIndianen to take controlcontrole
324
851828
3222
Het geeft de indianen de controle
14:27
of theirhun environmentalmilieu
and culturalcultureel destinylotsbestemming.
325
855050
3527
over hun omgeving
en hun culturele lotsbestemming.
14:30
They alsoook then setreeks up guardbewaker houseshuizen
326
858577
1989
Ze bouwen ook wachthuizen
14:32
to keep outsidersbuitenstaanders out.
327
860566
2006
om de buitenstaanders weg te houden.
14:34
These are IndiansIndianen, trainedgetraind
as indigenousinheems parkpark rangersRangers,
328
862572
2639
Dit zijn inheemse indianen,
getrainde parkwachters,
14:37
patrollingpatrouilleren the bordersborders
329
865211
1656
die de grenzen controleren
14:38
and keepingbewaring the outsidebuiten worldwereld- at baybaai.
330
866867
3081
en de buitenwereld
op een afstand houden.
14:41
This is a pictureafbeelding of actualwerkelijk contactcontact.
331
869948
2759
Op deze foto zie je daadwerkelijk contact.
14:44
These are ChitonahuaChitonahua IndiansIndianen
332
872707
1907
Dit zijn de Chitonahua-indianen
14:46
on the Brazil-PeruBrazilië-Peru bordergrens.
333
874614
2003
op de Braziliaanse grens met Peru.
14:48
They'veZe hebben come out of the jungleoerwoud
334
876617
1704
Ze zijn uit de jungle gekomen
14:50
askingvragen for help.
335
878321
1741
en vragen om hulp.
14:52
They were shotschot at,
336
880062
1406
Ze werden beschoten
14:53
theirhun malocasmalocas, theirhun
longhouseslonghouses, were burnedverbrand.
337
881468
2737
en hun longhouses werden verbrand.
14:56
Some of them were massacredafgeslacht.
338
884205
2503
Sommigen van hen zijn vermoord.
14:58
UsingMet behulp van automaticAutomatisch weaponswapens to
slaughterslachten uncontactedgeïsoleerde peoplesvolkeren
339
886708
5786
Geïsoleerde volken afslachten
met automatische wapens
15:04
is the singlesingle mostmeest despicableverachtelijke and
disgustingwalgelijk humanmenselijk rightsrechten abusemisbruik
340
892494
4232
is de meest verachtelijke en
smerigste mensenrechtenschending
15:08
on our planetplaneet todayvandaag, and it has to stop.
341
896726
2945
op onze planeet momenteel
en dat moet stoppen.
15:11
(ApplauseApplaus)
342
899671
6534
(Applaus)
15:18
But let me concludeconcluderen by sayinggezegde,
343
906205
2723
Ik wil eindigen met het volgende:
15:20
this work can be spirituallygeestelijk rewardingbelonen,
344
908928
2864
dit werk kan spiritueel verrijkend zijn
15:23
but it's difficultmoeilijk and
it can be dangerousgevaarlijk.
345
911792
2844
maar het is moeilijk
en soms gevaarlijk.
15:26
Two colleaguescollega's of minede mijne
passedgeslaagd away recentlykort geleden
346
914636
2902
Twee collega's van mij
zijn onlangs verongelukt
15:29
in the crashneerstorten of a smallklein planevlak.
347
917538
2365
bij een crash met een klein vliegtuigje.
15:31
They were servingportie the forestBos
348
919903
1778
Ze dienden het woud
15:33
to protectbeschermen those uncontactedgeïsoleerde tribesstammen.
349
921681
2748
om de afgezonderde stammen
te beschermen.
15:36
So the questionvraag is, in conclusionconclusie,
350
924429
1937
Tot slot de vraag
15:38
is what the futuretoekomst holdshoudt.
351
926366
1825
wat de toekomst zal brengen.
15:40
These are the UrayUray people in BrazilBrazilië.
352
928191
2097
Dit is het Uray-volk in Brazilië.
15:42
What does the futuretoekomst holdhouden for them,
353
930288
1681
Wat betekent de toekomst voor hen
15:43
and what does the futuretoekomst holdhouden for us?
354
931969
2671
en wat betekent de toekomst voor ons?
15:46
Let's think differentlyanders.
355
934640
2481
Laten we anders denken.
Laten we er een betere wereld van maken.
15:49
Let's make a better worldwereld-.
356
937121
1797
15:50
If the climate'sklimaat van going to changeverandering,
357
938918
1918
Als het klimaat verandert,
15:52
let's have a climateklimaat that changesveranderingen for
the better ratherliever than the worseerger.
358
940836
4081
laten we dan naar een beter klimaat
toewerken in plaats van slechter.
15:56
Let's liveleven on a planetplaneet
359
944919
3165
Laten we leven op een planeet
16:00
fullvol of luxuriantweelderige vegetationvegetatie,
360
948084
2820
vol met weelderige vegetatie,
16:02
in whichwelke isolatedgeïsoleerd peoplesvolkeren
361
950904
2106
waar geïsoleerde volken
16:05
can remainblijven in isolationisolatie,
362
953010
1859
geïsoleerd kunnen blijven,
16:06
can maintainin stand houden that mysterymysterie
363
954869
1973
en die mysterie en kennis
kunnen behouden
16:08
and that knowledgekennis
364
956842
1526
16:10
if they so chooseKiezen.
365
958368
1645
als ze daarvoor kiezen.
16:12
Let's liveleven in a worldwereld-
366
960013
2115
Laten we leven in een wereld
16:14
where the shamanssjamanen liveleven in these forestsbossen
367
962128
2369
waar de sjamanisten
deze bossen bewonen
16:16
and healgenezen themselveszich and us
368
964497
2944
en zichzelf en ons genezen
16:19
with theirhun mysticalmystieke plantsplanten
369
967441
2737
met hun mystieke planten
16:22
and theirhun sacredheilig frogskikkers.
370
970178
2057
en hun heilige kikkers.
16:24
ThanksBedankt again.
371
972235
1847
Nogmaals bedankt.
16:26
(ApplauseApplaus)
372
974082
3919
(Applaus)
Translated by Desiree Kramer
Reviewed by Els De Keyser

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Mark Plotkin - Amazonian ethnobotanist
As fast as the rainforest is disappearing -- the people of the rainforest are disappearing even faster. Mark Plotkin works to preserve generations of knowledge.

Why you should listen

Mark Plotkin is an ethnobotanist, studying the traditional uses for plants in Central and South America forests. He works closely with shamans, community leaders who practice traditional healing techniques using plants and animals, learned over uncounted generations. But when forests are disrupted (by illegal logging, for instance), that knowledge risks being lost. Plotkin's work helps to collect and share shamanic learning, with a twofold goal: to preserve the rainforest by showing its value as a source of yet-to-be-discovered pharmaceuticals.
 
Plotkin pioneered his research working with the Trio Indians of southern Suriname, and has also worked with elder shamans from Mexico, Panama, Venezuela, Ecuador, Peru, Colombia and Brazil. He's the author of the best-selling book Tales of a Shaman's Apprentice. With his wife, Liliana Madrigal, he co-founded the Amazon Conservation Team, a group that helps indigenous people purchase and protect their sacred sites.

 

More profile about the speaker
Mark Plotkin | Speaker | TED.com