TEDxSanJoseCA
Seth Shostak: ET is (probably) out there -- get ready
Seth Shostak: ET (prawdopodobnie) gdzieś tam jest... Przygotujcie się
Filmed:
Readability: 3.4
935,283 views
Badacz z Instytutu SETI, Seth Shostak, zakłada się, że albo znajdziemy formy życia pozaziemskiego w ciągu następnych 24 lat, albo postawi wszystkim filiżankę kawy. Na konferencji
w San Jose w Kalifornii wyjaśnia dlaczego dzięki nowym technologiom i prawom prawdopodobieństwa możliwy jest przełom - i prognozuje, jak odkrycie cywilizacji znacznie bardziej rozwiniętych niż nasza może wpłynąć na nas tu na Ziemi. (Nagrano podczasTEDxSanJoseCA.)
Seth Shostak - Astronomer
Seth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science. Full bio
Seth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Is E.T. out there?
0
44
993
Czy E.T. istnieje?
00:13
Well, I work at the SETI Institute.
1
1037
2979
Pracuję w Instytucie SETI.
00:16
That's almost my name. SETI:
2
4016
1235
Mam na imię podobnie.
00:17
Search for Extraterrestrial Intelligence.
3
5251
2407
SETI - poszukiwania cywilizacji pozaziemskich.
00:19
In other words, I look for aliens,
4
7658
1619
Innymi słowy - szukam kosmitów
00:21
and when I tell people that at a cocktail party, they usually
5
9277
3668
i kiedy mówię o tym na przyjęciu,
00:24
look at me with a mildly incredulous look on their face.
6
12945
2761
najczęściej patrzą na mnie z niedowierzaniem,
00:27
I try to keep my own face somewhat dispassionate.
7
15706
2333
a ja próbuję zachować obojętny wyraz twarzy.
00:30
Now, a lot of people think that this is kind of idealistic,
8
18039
2760
Wielu uważa, że to utopijne,
00:32
ridiculous, maybe even hopeless,
9
20799
2250
śmieszne, może nawet beznadziejne,
00:35
but I just want to talk to you a little bit about why I think
10
23049
3705
ale ja chcę opowiedzieć dlaczego,według mnie,
00:38
that the job I have is actually a privilege, okay,
11
26754
3814
moja praca jest właściwie przywilejem
00:42
and give you a little bit of the motivation for my getting into
12
30568
2098
i o powodach dla których ją podjąłem.
00:44
this line of work, if that's what you call it.
13
32666
2355
i o powodach dla których ją podjąłem.
00:47
This thing — whoops, can we go back?
14
35021
3008
Ta rzecz...Oj, czy możemy wrócić?
00:50
Hello, come in, Earth.
15
38029
2699
Halo, Ziemio wróć!
00:52
There we go. All right.
16
40728
1351
W porządku.
00:54
This is the Owens Valley Radio Observatory
17
42079
1993
To obserwatorium radiowe w Dolinie Owensa.
00:56
behind the Sierra Nevadas, and in 1968,
18
44072
3436
za górami Sierra Nevada.W roku 1968
00:59
I was working there collecting data for my thesis.
19
47508
2909
pracowałem tam zbierając danedo mojej pracy dyplomowej.
01:02
Now, it's kinda lonely, it's kinda tedious, just collecting data,
20
50417
3341
Zbieranie danych jest nużącei czułem się nieco samotny,
01:05
so I would amuse myself by taking photos at night
21
53758
2533
więc dla rozrywki robiłem nocą zdjęcia
01:08
of the telescopes or even of myself,
22
56291
2761
teleskopom i sobie.
01:11
because, you know, at night, I would be the only hominid
23
59052
5234
Ponieważ nocami byłem jedynym człowiekowatym
01:16
within about 30 miles.
24
64286
1748
w promieniu 50 kilometrów,
01:18
So here are pictures of myself.
25
66034
2009
oto zdjęcia ze mną w roli głównej.
01:20
The observatory had just acquired a new book,
26
68043
3588
Obserwatorium właśnie nabyło nową książkę
01:23
written by a Russian cosmologist
27
71631
1750
autorstwa rosyjskiego kosmologa
01:25
by the name of Joseph Shklovsky, and then expanded
28
73381
3618
Josepha Shklovsky'iego, potem poszerzoną,
01:28
and translated and edited by a little-known
29
76999
2453
przetłumaczoną i zredagowaną przez mało znanego
01:31
Cornell astronomer by the name of Carl Sagan.
30
79452
2609
astronoma z Cornell - Carla Sagana.
01:34
And I remember reading that book,
31
82061
1997
Pamiętam jak czytałem tę książkę,
01:36
and at 3 in the morning I was reading this book
32
84058
2008
o 3 nad ranem.
01:38
and it was explaining how the antennas I was using
33
86066
2693
Wyjaśniała jak anteny, których używałem
01:40
to measure the spins of galaxies could also be used
34
88759
4947
do mierzenia obrotów galaktyk mogą być również używane
01:45
to communicate, to send bits of information
35
93706
2312
do komunikacji, do wysyłania informacji
01:48
from one star system to another.
36
96018
2592
z jednego układu gwiezdnego do innego.
01:50
Now, at 3 o'clock in the morning when you're all alone,
37
98610
1468
O 3 nad ranem, w samotności i z niedoborem snu,
01:52
haven't had much sleep, that was a very romantic idea,
38
100078
2931
wydawało się to niezwykle romantycznym pomysłem,
01:55
but it was that idea -- the fact that you could in fact
39
103009
3889
ale to właśnie ta myśl, że można by rzeczywiście
01:58
prove that there's somebody out there
40
106898
1484
udowodnić, że tam ktoś jest
02:00
just using this same technology --
41
108382
2716
stosując tę samą technologię...
02:03
that appealed to me so much that 20 years later I took a job
42
111098
2230
spodobała mi się tak bardzo, że 20 lat później przyjąłem pracę
02:05
at the SETI Institute. Now, I have to say
43
113328
1973
w Instytucie SETI. Muszę przyznać,
02:07
that my memory is notoriously porous, and I've often
44
115301
4450
że mam wiele luk w pamięci i często zastanawiam się,
02:11
wondered whether there was any truth in this story,
45
119751
1833
czy w tej historii jest choć źdźbło prawdy,
02:13
or I was just, you know, misremembering something,
46
121584
1504
czy po prostu źle coś zapamiętałem,
02:15
but I recently just blew up this old negative of mine,
47
123088
2748
ale ostatnio natrafiłem na stary negatyw
02:17
and sure enough, there you can see
48
125836
1599
i z pewnością można dostrzec
02:19
the Shklovsky and Sagan book underneath that
49
127435
2111
książkę Shklobsky'iego i Sagana
02:21
analog calculating device.
50
129546
2477
pod komputerem analogowym.
02:24
So it was true.
51
132023
903
Zatem to prawda.
02:24
All right. Now, the idea for doing this, it wasn't very old
52
132926
2441
Sam pomysł, w czasie, kiedy robiłem to zdjęcie
02:27
at the time that I made that photo.
53
135367
1664
nie był nowy.
02:29
The idea dates from 1960, when a young astronomer
54
137031
3478
Pojawił się w roku 1960, kiedy młody astronom -
02:32
by the name of Frank Drake used this antenna
55
140509
2496
Frank Drake użył tej oto anteny
02:35
in West Virginia, pointed it at a couple of nearby stars
56
143005
3610
w zachodniej Virginii i skierował ją na kilka pobliskich gwiazd
02:38
in the hopes of eavesdropping on E.T.
57
146615
3389
w nadziei, że uda mu się podsłuchać E.T.
02:42
Now, Frank didn't hear anything.
58
150004
1596
Frank niczego nie usłyszał.
02:43
Actually he did, but it turned out to be the U.S. Air Force,
59
151600
2409
Usłyszał coś, ale okazało się że jest były to lotnictwo USA,
02:46
which doesn't count as extraterrestrial intelligence.
60
154009
2965
a nie cywilizacja pozaziemska.
02:48
But Drake's idea here became very popular
61
156974
2766
Ale pomysł Drake'a stał się bardzo popularny.
02:51
because it was very appealing — and I'll get back to that —
62
159740
2457
ponieważ było intrygujące, ale wrócę do tego później.
02:54
and on the basis of this experiment, which didn't succeed,
63
162197
3416
Na podstawie tego nieudanego eksperymentu,
02:57
we have been doing SETI ever since,
64
165613
1855
poszukujemy cywilizacji pozaziemskich,
02:59
not continuously, but ever since.
65
167468
2034
nie ciągle, ale od tamtej chwili.
03:01
We still haven't heard anything.
66
169502
1886
Nadal niczego nie usłyszeliśmy.
03:03
We still haven't heard anything.
67
171388
1678
Nadal niczego nie usłyszeliśmy.
03:05
In fact, we don't know about any life beyond Earth,
68
173066
1793
W rzeczywistości, nie wiemy nic o życiu poza Ziemią,
03:06
but I'm going to suggest to you that that's going to change
69
174859
2800
ale uważam, że to się wkrótce zmieni,
03:09
rather soon, and part of the reason, in fact,
70
177659
2369
częściowo dlatego,
03:12
the majority of the reason why I think that's going to change
71
180028
2775
właściwie, głównie dlatego,
03:14
is that the equipment's getting better.
72
182803
1265
że sprzęt jest coraz lepszy.
03:16
This is the Allen Telescope Array, about 350 miles
73
184068
2937
To sieć teleskopów Allena, około 560 km od miejsca,
03:19
from whatever seat you're in right now.
74
187005
2016
w którym się teraz znajdujemy.
03:21
This is something that we're using today
75
189021
2005
Oto czego używamy dzisiaj
03:23
to search for E.T., and the electronics have gotten
76
191026
2004
szukając E.T., i elektronika również
03:25
very much better too.
77
193030
1470
znacznie posunęła się do przodu.
03:26
This is Frank Drake's electronics in 1960.
78
194500
2526
To elektronika za czasów Franka Drake'a - 1960 rok,
03:29
This is the Allen Telescope Array electronics today.
79
197026
2021
a to elektronika sieci teleskopów Allena - dziś.
03:31
Some pundit with too much time on his hands
80
199047
3489
Pewien ekspert, który miał za dużo czasu,
03:34
has reckoned that the new experiments are approximately
81
202536
3007
obliczył, że dzisiejsze badania
03:37
100 trillion times better than they were in 1960,
82
205543
4495
są około 100 bilionów razy lepsze, niż te z roku 1960,
03:42
100 trillion times better.
83
210038
1496
100 bilionów razy lepsze.
03:43
That's a degree of an improvement that would look good
84
211534
2089
Taki postęp wyglądałby świetnie
03:45
on your report card, okay?
85
213623
2407
w waszym raporcie, nie?
03:48
But something that's not appreciated by the public is,
86
216030
2634
Jednak społeczeństwo nie docenia faktu,
03:50
in fact, that the experiment continues to get better,
87
218664
2725
że badania są coraz lepsze
03:53
and, consequently, tends to get faster.
88
221389
2648
i konsekwentnie szybsze.
03:56
This is a little plot, and every time you show a plot,
89
224037
1689
Za każdym razem, gdy pokazuje się ten wykres,
03:57
you lose 10 percent of the audience.
90
225726
1638
traci się 10% audytorium.
03:59
I have 12 of these. (Laughter)
91
227364
2309
Mam takich 12. (Śmiech)
04:01
But what I plotted here is just some metric
92
229673
4420
Ten wykres prezentuje dane
04:06
that shows how fast we're searching.
93
234093
2554
ukazujące szybkość poszukiwań.
04:08
In other words, we're looking for a needle in a haystack.
94
236647
2108
Innymi słowy, szukamy igły w stogu siana.
04:10
We know how big the haystack is. It's the galaxy.
95
238755
2287
Wiemy jak duży jest ten stóg. To galaktyka.
04:13
But we're going through the haystack no longer
96
241042
2711
Ale dzięki temu przyspieszeniu
04:15
with a teaspoon but with a skip loader,
97
243753
2292
nie przeszukujemy go już
04:18
because of this increase in speed.
98
246045
1971
łyżeczką do herbaty, tylko koparką.
04:20
In fact, those of you who are still conscious
99
248016
1435
Ci z was, którzy są nadal przytomni
04:21
and mathematically competent,
100
249451
2560
i znają matematykę,
04:24
will note that this is a semi-log plot.
101
252011
2078
zauważą, że to wykreskrzywej logarytmicznej.
04:26
In other words, the rate of increase is exponential.
102
254089
4392
Innymi słowy, tempo przyspieszenia jest gwałtowne.
04:30
It's exponentially improving. Now, exponential is an
103
258481
2733
Wzrasta "wykładniczo". To termin dość nadużywany
04:33
overworked word. You hear it on the media all the time.
104
261214
2319
Słyszy się go w mediach cały czas.
04:35
They don't really know what exponential means,
105
263533
1537
Tak naprawdę nie wiedzą nawet, co on oznacza,
04:37
but this is exponential.
106
265070
2011
ale to jest wykładnicze.
04:39
In fact, it's doubling every 18 months, and, of course,
107
267081
2920
Podwaja się co 18 miesięcy - i oczywiście
04:42
every card-carrying member of the digerati knows
108
270001
2004
każdy znawca komputerów i literatury komputerowej wie,
04:44
that that's Moore's Law.
109
272005
1492
że to prawo Moore'a.
04:45
So this means that over the course of the next
110
273497
2601
Oznacza to, że w ciągu następnych 24 lat
04:48
two dozen years, we'll be able to look at a million star systems,
111
276098
3912
będziemy w stanie obserwować milion systemów gwiezdnych,
04:52
a million star systems, looking for signals
112
280010
2028
szukając sygnałów,
04:54
that would prove somebody's out there.
113
282038
1509
które mogą udowodnić, że ktoś tam jest.
04:55
Well, a million star systems, is that interesting?
114
283547
2498
Milion systemów gwiezdnych, czy to nie fascynujące?
04:58
I mean, how many of those star systems have planets?
115
286045
3014
Ile z tych systemów może mieć planety?
05:01
And the facts are, we didn't know the answer to that
116
289059
2145
A fakty są takie, że nie wiedzieliśmy tego
05:03
even as recently as 15 years ago, and in fact, we really
117
291204
2774
ani 15 lat temu,
05:05
didn't know it even as recently as six months ago.
118
293978
2523
ani nawet 6 miesięcy temu.
05:08
But now we do. Recent results suggest
119
296501
2878
Ale dziś już wiemy. Ostatnie badania wskazują,
05:11
that virtually every star has planets, and more than one.
120
299379
3639
że prawie każda gwiazda ma planety, i to więcej niż jedną.
05:15
They're like, you know, kittens. You get a litter.
121
303018
3326
Są jak kociaki. Dostajesz cały miot,
05:18
You don't get one kitten. You get a bunch.
122
306344
1740
nie jednego, a całą gromadkę.
05:20
So in fact, this is a pretty accurate estimate
123
308084
2934
To dosyć dokładne szacunki odnośnie
05:23
of the number of planets in our galaxy,
124
311018
3996
liczby planet w naszej galaktyce.
05:27
just in our galaxy, by the way,
125
315014
2027
Tylko w naszej galaktyce,
05:29
and I remind the non-astronomy majors among you
126
317041
2770
bo przypominam astronomicznym laikom,
05:31
that our galaxy is only one of 100 billion
127
319811
2245
że nasza galaktyka jest tylko jedną z 100 miliardów,
05:34
that we can see with our telescopes.
128
322056
1984
które możemy obserwować przez teleskopy.
05:36
That's a lot of real estate, but of course,
129
324040
1523
To dużo "nieruchomości", ale oczywiście
05:37
most of these planets are going to be kind of worthless,
130
325563
1909
większość z tych planet będzie w pewnym sensie bezwartościowa,
05:39
like, you know, Mercury, or Neptune.
131
327472
2092
jak Merkury czy Neptun.
05:41
Neptune's probably not very big in your life.
132
329564
2090
Neptun nie ma pewnie dużego znaczenia w waszym życiu.
05:43
So the question is, what fraction of these planets
133
331654
4347
Pytanie brzmi: jaki ułamek tych planet
05:48
are actually suitable for life?
134
336001
1682
ma warunki odpowiednie do życia?
05:49
We don't know the answer to that either,
135
337683
1405
Nie znamy jeszcze odpowiedzi,
05:51
but we will learn that answer this year, thanks to
136
339088
2238
ale poznamy ją w tym roku,
05:53
NASA's Kepler Space Telescope,
137
341326
1756
dzięki teleskopowi Keplera agencji NASA,
05:55
and in fact, the smart money, which is to say the people who work on this project,
138
343082
4022
i ludziom zaangażowanym w ten projekt.
05:59
the smart money is suggesting that the fraction of planets
139
347104
3429
Twierdzą oni, że ułamek planet,
06:02
that might be suitable for life is maybe one in a thousand,
140
350533
4036
na których może rozwijać się życie, to może jedna na tysiąc,
06:06
one in a hundred, something like that.
141
354569
3307
jedna na sto, coś koło tego.
06:09
Well, even taking the pessimistic estimate, that it's
142
357876
2140
Biorąc pod uwagę nawet tak pesymistyczne szacunki,
06:12
one in a thousand, that means that there are
143
360016
3111
oznacza to, że istnieje
06:15
at least a billion cousins of the Earth
144
363127
2529
co najmniej miliard kuzynek Ziemi
06:17
just in our own galaxy.
145
365656
1727
tylko w naszej galaktyce.
06:19
Okay, now I've given you a lot of numbers here,
146
367383
2253
Podałem wam tu wiele liczb,
06:21
but they're mostly big numbers, okay, so, you know,
147
369636
3926
przeważnie dużych,
06:25
keep that in mind. There's plenty of real estate,
148
373562
2479
więc pamiętajcie o tym.
06:28
plenty of real estate in the universe,
149
376041
2013
Jest mnóstwo "nieruchomości" w kosmosie,
06:30
and if we're the only bit of real estate in which there's
150
378054
2949
i jeśli tylko Ziemia jest taką na której żyją
06:33
some interesting occupants, that makes you a miracle,
151
381003
3035
interesujący mieszkańcy, oznacza to, że jesteśmy cudem.
06:36
and I know you like to think you're a miracle,
152
384038
2681
Wiem, że lubicie tak o sobie myśleć,
06:38
but if you do science, you learn rather quickly that
153
386719
1910
ale zajmując się nauką szybko przekonujemy się,
06:40
every time you think you're a miracle, you're wrong,
154
388629
1883
że zawsze, gdy myślimy o cudzie, jesteśmy w błędzie,
06:42
so probably not the case.
155
390512
2528
więc pewnie tak nie jest.
06:45
All right, so the bottom line is this:
156
393040
2051
Najważniejsze jest to,
06:47
Because of the increase in speed, and because of the
157
395091
2963
że w związku ze wzrostem tempa
06:50
vast amount of habitable real estate in the cosmos, I figure
158
398054
4951
i ogromnej ilości potencjalnie zamieszkiwalnych miejsc w kosmosie, szacuję,
06:55
we're going to pick up a signal within two dozen years.
159
403005
2045
że dostaniemy ten sygnał w ciągu 25 lat.
06:57
And I feel strongly enough about that to make a bet with you:
160
405050
2971
Jestem na tyle pewny, że mogę się założyć:
07:00
Either we're going to find E.T. in the next two dozen years,
161
408021
2437
albo znajdziemy E.T.w ciągu następnych 25 lat,
07:02
or I'll buy you a cup of coffee.
162
410458
3618
albo postawię wam filiżankę kawy.
07:06
So that's not so bad. I mean, even with two dozen years,
163
414076
2634
Niezły układ. Za 25 lat,
07:08
you open up your browser and there's news of a signal,
164
416710
1859
otworzycie przeglądarkę z informacją o sygnale
07:10
or you get a cup of coffee.
165
418569
1751
albo dostajecie filiżankę kawy.
07:12
Now, let me tell you about some aspect of this that
166
420320
3973
Przedstawię wam pewien aspekt
07:16
people don't think about, and that is,
167
424293
2038
nad którym nikt się nie zastanawia.
07:18
what happens? Suppose that what I say is true.
168
426331
3708
Co się wydarzy? Załóżmy, że to co mówię jest prawdą.
07:22
I mean, who knows, but suppose it happens.
169
430039
2365
Nikt tego nie wie, ale załóżmy, że tak się stanie.
07:24
Suppose some time in the next two dozen years
170
432404
1487
Załóżmy, że w ciągu tych 25 lat
07:25
we pick up a faint line that tells us
171
433891
2177
odbieramy słaby sygnał, który potwierdza,
07:28
we have some cosmic company.
172
436068
1688
że mamy w kosmosie towarzystwo.
07:29
What is the effect? What's the consequence?
173
437756
2295
Co to spowoduje? Jakie będą konsekwencje?
07:32
Now, I might be at ground zero for this.
174
440051
1964
Może jestem u źródła sekretu.
07:34
I happen to know what the consequence for me would be,
175
442015
1821
Przypadkiem wiem, jakie będą konsekwencje dla mnie,
07:35
because we've had false alarms. This is 1997,
176
443836
2909
bo mieliśmy fałszywe alarmy. To rok 1997 i zdjęcie,
07:38
and this is a photo I made at about 3 o'clock in the morning
177
446760
2284
które zrobiłem około 3 nad ranem
07:41
in Mountain View here, when we were watching
178
449044
2009
w Mountain View, kiedy wpatrywaliśmy się
07:43
the computer monitors because we had picked up a signal
179
451053
2315
w monitory, ponieważ odebraliśmy sygnał,
07:45
that we thought, "This is the real deal." All right?
180
453368
3078
i pomyśleliśmy, że to poważna sprawa.
07:48
And I kept waiting for the Men in Black to show up. Right?
181
456446
3368
Czekałem na pojawienie się "Facetów w Czerni".
07:51
I kept waiting for -- I kept waiting for my mom to call,
182
459814
4203
Czekałem...Czekałem na telefon od mamy,
07:56
somebody to call, the government to call. Nobody called.
183
464017
3004
na telefon od rządu, kogokolwiek. Nikt nie zadzwonił.
07:59
Nobody called. I was so nervous
184
467021
3170
Nikt. Byłem tak zdenerwowany,
08:02
that I couldn't sit down. I just wandered around
185
470191
1824
że nie mogłem usiedzieć, chodziłem wkoło,
08:04
taking photos like this one, just for something to do.
186
472015
2990
robiąc zdjęcia jak to, po to, żeby mieć zajęcie.
08:07
Well, at 9:30 in the morning, with my head down
187
475005
2034
O 9:30 rano, z głową na biurku,
08:09
on my desk because I obviously hadn't slept all night,
188
477039
2030
bo nie spałem całą noc,
08:11
the phone rings and it's The New York Times.
189
479069
2337
dzwoni telefon z New York Times'a.
08:13
And I think there's a lesson in that, and that lesson is
190
481406
2626
Morał z tego taki,
08:16
that if we pick up a signal, the media, the media will be on it
191
484032
2980
że jeśli odbierzemy taki telefon,
08:19
faster than a weasel on ball bearings. It's going to be fast.
192
487012
4334
to media dowiedzą się o tym pierwsze.
08:23
You can be sure of that. No secrecy.
193
491346
1678
Można być tego pewnym. Żadnej dyskrecji.
08:25
That's what happens to me. It kind of ruins my whole week,
194
493024
2983
To właśnie mi się przydarzyło i zepsuło cały mój cały tydzień,
08:28
because whatever I've got planned that week is kind of out the window.
195
496007
2623
bo wszelkie plany na tamten tydzień spaliły na panewce.
08:30
But what about you? What's it going to do to you?
196
498630
2420
Co to oznacza dla was?
08:33
And the answer is that we don't know the answer.
197
501050
2007
Nie znamy odpowiedzi na to pytanie.
08:35
We don't know what that's going to do to you,
198
503057
885
Nie wiemy co to dla was oznacza
08:35
not in the long term, and not even very much in the short term.
199
503942
3124
ani w dłuższej perspektywie, ani nawet w krótszej.
08:39
I mean, that would be a bit like
200
507066
2828
To jakby zapytać
08:41
asking Chris Columbus in 1491, "Hey Chris,
201
509894
3106
Krzysztofa Kolumba w 1491 roku:
08:45
you know, what happens if it turns out that there's a
202
513000
2014
"A co jeśli okaże się, że między nami a Japonią
08:47
continent between here and Japan, where you're sailing to,
203
515014
3536
jest kontynent?
08:50
what will be the consequences for humanity
204
518550
2775
Jakie będą tego konsekwencje dla ludzkości
08:53
if that turns out to be the case?"
205
521325
1746
jeśli to okaże się prawdą?
08:55
And I think Chris would probably offer you some answer
206
523071
2230
Sądzę, że Krzysztof udzieliłby
08:57
that you might not have understood, but it probably
207
525301
2711
mało zrozumiałej odpowiedzi, ale prawdopodobnie
09:00
wouldn't have been right, and I think that to predict
208
528012
2834
nie byłaby poprawna i moim zdaniem
09:02
what finding E.T.'s going to mean,
209
530846
1759
ewentualne odnalezienie E.T.
09:04
we can't predict that either.
210
532605
1080
jest także niemożliwe do przewidzenia.
09:05
But here are a couple things I can say.
211
533685
1622
Ale kilka rzeczy można powiedzieć.
09:07
To begin with, it's going to be a society that's way in advance of our own.
212
535307
4157
Na początek, będzie to społeczeństwo znacznie bardziej rozwinięte niż nasze.
09:11
You're not going to hear from alien Neanderthals.
213
539464
1624
Nie odezwą się do nas kosmici-neandertalczycy.
09:13
They're not building transmitters.
214
541088
1290
Tacy nie budują przekaźników.
09:14
They're going to be ahead of us, maybe by a few thousand
215
542378
1926
Będą zdecydowanie przed nami, może o kilka tysięcy lat,
09:16
years, maybe by a few millions years, but substantially
216
544304
3067
może o kilka milionów lat, ale będą przed nami,
09:19
ahead of us, and that means, if you can understand
217
547371
2229
co oznacza, że jeśli zrozumiemy
09:21
anything that they're going to say, then you might be able
218
549600
3786
cokolwiek z ich przekazu, to może będziemy w stanie
09:25
to short-circuit history by getting information from a society
219
553386
3090
skrócić bieg historii, uzyskując informacje od społeczeństwa
09:28
that's way beyond our own.
220
556476
1574
lepiej rozwiniętego od nas.
09:30
Now, you might find that a bit hyperbolic, and maybe it is,
221
558050
2951
Można to uznać za nieco hiperboliczne,
09:33
but nonetheless, it's conceivable that this will happen,
222
561001
2653
nie mniej jednak może się tak zdarzyć,
09:35
and, you know, you could consider this like, I don't know,
223
563654
2373
i można to porównać do
09:38
giving Julius Caesar English lessons and the key
224
566027
2469
udzielania lekcji angielskiego Cezarowii danie mu klucza
09:40
to the library of Congress.
225
568496
1107
do biblioteki Kongresu.
09:41
It would change his day, all right?
226
569603
2455
Zmieniłoby to jego życie, prawda?
09:44
That's one thing. Another thing that's for sure
227
572058
1995
To jedno. Po drugie, co z pewnością
09:46
going to happen is that it will calibrate us.
228
574053
3500
otrzymamy punkt odniesienia.
09:49
We will know that we're not that miracle, right,
229
577553
3938
Uzmysłowimy sobie, że nie jesteśmy cudem,
09:53
that we're just another duck in a row,
230
581491
1562
że jesteśmy jednymi z wielu,
09:55
we're not the only kids on the block, and I think that that's
231
583053
1995
nie jesteśmy wybrańcami losu,
09:57
philosophically a very profound thing to learn.
232
585048
2954
to bardzo ważna filozoficzna lekcja.
10:00
We're not a miracle, okay?
233
588002
3101
Nie jesteśmy cudem.
10:03
The third thing that it might tell you is somewhat vague,
234
591103
3299
Trzecia rzecz, może trochę mglista,
10:06
but I think interesting and important,
235
594402
2123
ale ciekawa i istotna.
10:08
and that is, if you find a signal coming from a more
236
596525
2105
Jeśli otrzymamy sygnał od bardziej
10:10
advanced society, because they will be,
237
598630
2231
rozwiniętego społeczeństwa, a takie właśnie będzie,
10:12
that will tell you something about our own possibilities,
238
600861
2652
dowiemy się wiele o własnych możliwościach,
10:15
that we're not inevitably doomed to self-destruction.
239
603513
4782
że nie jesteśmy nieuchronnie skazani na samozagładę.
10:20
Because they survived their technology,
240
608295
1796
Skoro oni przetrwali swoją technologię,
10:22
we could do it too.
241
610091
1112
my również możemy.
10:23
Normally when you look out into the universe,
242
611203
1891
Kiedy patrzymy w kosmos,
10:25
you're looking back in time. All right?
243
613094
2461
patrzymy wstecz w czasie.
10:27
That's interesting to cosmologists.
244
615555
2039
To ciekawe dla kosmologów.
10:29
But in this sense, you actually can look into the future,
245
617594
3444
W pewnym sensie to również spojrzenie w przyszłość,
10:33
hazily, but you can look into the future.
246
621038
2015
mglistą, ale przyszłość.
10:35
So those are all the sorts of things that would come from a detection.
247
623053
5537
Tego typu rzeczy doświadczymy po otrzymaniu sygnału.
10:40
Now, let me talk a little bit about something that happens
248
628590
2432
Pomówmy jeszcze o tym,
10:43
even in the meantime, and that is,
249
631022
4212
o tym, co się dzieje w międzyczasie.
10:47
SETI, I think, is important, because it's exploration, and
250
635234
4778
SETI, jest ważne, ponieważ prowadzi
10:52
it's not only exploration, it's comprehensible exploration.
251
640012
2452
badania poznawcze.
10:54
Now, I gotta tell you, I'm always reading books about
252
642464
2865
Przyznam, że czytam książki o badaczach.
10:57
explorers. I find exploration very interesting,
253
645329
2715
Eksploracje za bardzo interesujące,
11:00
Arctic exploration, you know, people like Magellan,
254
648044
2981
eksploracje arktyczne, ludzie jak Magellan,
11:03
Amundsen, Shackleton, you see Franklin down there,
255
651025
2996
Amundsen, Shackleton, na dole widzicie Franklina,
11:06
Scott, all these guys. It's really nifty, exploration.
256
654021
3324
Scott, oni wszyscy. To naprawdę zmyślne.
11:09
And they're just doing it because they want to explore,
257
657345
2239
Robią to, bo chcą eksplorować.
11:11
and you might say, "Oh, that's kind of a frivolous opportunity,"
258
659584
2116
Trochę na zasadzie "żartobliwej okazji",
11:13
but that's not frivolous. That's not a frivolous activity,
259
661700
3328
która jednak poważną jest. To to poważne zajęcie.
11:17
because, I mean, think of ants.
260
665028
2031
Pomyślmy o mrówkach.
11:19
You know, most ants are programmed to follow one another
261
667059
1997
Większość mrówek jest zaprogramowana, żeby podążać w lini,
11:21
along in a long line, but there are a couple of ants,
262
669056
2248
jedna za drugą, ale kilka z nich,
11:23
maybe one percent of those ants, that are what they call
263
671304
2696
może 1%, zwanych mrówkami pionierami
11:26
pioneer ants, and they're the ones that wander off.
264
674000
2175
spaceruje dookoła...
11:28
They're the ones you find on the kitchen countertop.
265
676175
1901
Znajdziemy je na blacie kuchennym.
11:30
You gotta get them with your thumb before they
266
678076
1998
Należy załatwiać je kciukiem
11:32
find the sugar or something.
267
680074
1584
zanim znajdą cukier lub coś innego.
11:33
But those ants, even though most of them get wiped out,
268
681658
2405
Te mrówki, mimo że większość z nich ginie,
11:36
those ants are the ones that are essential to the survival
269
684063
3292
są niezbędne dla przeżycia mrowiska.
11:39
of the hive. So exploration is important.
270
687355
3574
Eksploracja jest ważna.
11:42
I also think that exploration is important in terms of
271
690929
3380
Jest ważna w kwestii określenia
11:46
being able to address what I think is a critical
272
694309
4870
krytycznych braków naszego społeczeństwa
11:51
lack in our society, and that is the lack of science literacy,
273
699179
3201
czyli umiejętność czytania i pisania tekstów naukowych,
11:54
the lack of the ability to even understand science.
274
702380
3643
brak umiejętności rozumienia nauki.
11:58
Now, look, a lot has been written about the
275
706023
2042
Wiele napisano o opłakanym stanie
12:00
deplorable state of science literacy in this country.
276
708065
3398
piśmiennictwa naukowego w tym kraju.
12:03
You've heard about it.
277
711463
2552
Słyszeliście o tym.
12:06
Well, here's one example, in fact.
278
714015
2052
Oto przykład.
12:08
Polls taken, this poll was taken 10 years ago.
279
716067
2319
Tę ankietę przeprowadzono 10 lat temu.
12:10
It shows like roughly one third of the public thinks
280
718386
2129
Pokazuje, że około 1/3 społeczeństwa uważa,
12:12
that aliens are not only out there, we're looking for them
281
720515
1964
że kosmici nie tylko gdzieś tam są,
12:14
out there, but they're here, right?
282
722479
1618
ale że są tutaj.
12:16
Sailing the skies in their saucers and occasionally
283
724097
2299
Przemierzają niebo w spodkach,
12:18
abducting people for experiments their parents wouldn't approve of.
284
726396
3116
czasami uprowadzają ludzi do eksperymentów, których nie pochwaliliby ich rodzice.
12:21
Well, that would be interesting if it was true,
285
729512
3173
Gdyby to była prawda, byłoby to ciekawe,
12:24
and job security for me, but I don't think the evidence is
286
732685
1879
a dla mnie oznaczało pewną pracę. Jednak rzekome dowody
12:26
very good. That's more, you know, sad than significant.
287
734564
3472
nie są przekonujące. To raczej smutne niż znaczące.
12:30
But there are other things that people believe
288
738036
2019
Ale dla niektórych inne rzeczy są znaczące
12:32
that are significant, like the efficacy of homeopathy,
289
740055
3411
jak na przykład skuteczność homeopatii,
12:35
or that evolution is just, you know, sort of a crazy idea
290
743466
3551
lub że ewolucja
12:39
by scientists without any legs, or, you know, evolution,
291
747017
3031
to tylko szalony wymysł naukowców, albo
12:42
all that sort of thing, or global warming.
292
750048
2556
globalne ocieplenie, czy inne.
12:44
These sorts of ideas don't really have any validity,
293
752604
3401
Pomysły, że nie można ufać naukowcom
12:48
that you can't trust the scientists.
294
756005
2075
nie mają żadnych solidnych podstaw.
12:50
Now, we've got to solve that problem, because that's
295
758080
2243
Musimy rozwiązać ten problem,
12:52
a critically important problem, and you might say,
296
760323
4078
bo jest niesamowicie ważny. Można zapytać:
12:56
"Well, okay, how are we gonna solve that problem with SETI?"
297
764401
2629
"Jak szukanie cywilizacji pozaziemskiej ma go rozwiązać?".
12:59
Well, let me suggest to you that SETI obviously can't
298
767030
2399
SETI oczywiście nie może
13:01
solve the problem, but it can address the problem.
299
769429
1663
rozwiązać tego problemu, ale może się do niego odnieść.
13:03
It can address the problem by getting young people
300
771092
2943
Może się do niego odnieść zachęcając młodych ludzi
13:06
interested in science. Look, science is hard, it
301
774035
2998
do zainteresowania się nauką. Nauka jest trudna,
13:09
has a reputation of being hard, and the facts are, it is hard,
302
777033
3053
mówi się, że jest trudna i fakty to potwierdzają,
13:12
and that's the result of 400 years of science, right?
303
780086
4935
i takie są wyniki 400 lat nauki.
13:17
I mean, in the 18th century, in the 18th century
304
785021
2479
W XVIII wieku.
13:19
you could become an expert on any field of science
305
787500
2590
można było zostać ekspertem w jakiejkolwiek dziedzinie nauki,
13:22
in an afternoon by going to a library,
306
790090
2914
idąc po południu do biblioteki.
13:25
if you could find the library, right?
307
793004
2021
Jeśli można było znaleźć bibliotekę.
13:27
In the 19th century, if you had a basement lab,
308
795025
3616
W XIX w. jeśli miało się w piwnicy laboratorium,
13:30
you could make major scientific discoveries
309
798641
2747
można było dokonać znaczących odkryć naukowych
13:33
in your own home. Right? Because there was all this
310
801388
2225
w swoim domu. Ponieważ cała ta nauka
13:35
science just lying around waiting for somebody to pick it up.
311
803613
2875
była w zasięgu ręki i czekała, aż ktoś ją podniesie.
13:38
Now, that's not true anymore.
312
806488
1593
Już tak nie jest.
13:40
Today, you've got to spend years in grad school
313
808081
2428
Dziś trzeba poświęcić całe lata na studia
13:42
and post-doc positions just to figure out what
314
810509
3498
i na stażu podoktorskim,
13:46
the important questions are.
315
814007
2056
żeby pojąć, co jest ważne.
13:48
It's hard. There's no doubt about it.
316
816063
1995
Jest ciężko. Nie ulega wątpliwości.
13:50
And in fact, here's an example: the Higgs boson,
317
818058
2309
Przykład: bozon Higgsa,
13:52
finding the Higgs boson.
318
820367
1909
znalezienie cząstki Higgsa.
13:54
Ask the next 10 people you see on the streets,
319
822276
1800
Zapytajcie 10 osób spotkanych na ulicy:
13:56
"Hey, do you think it's worthwhile to spend billions
320
824076
2338
"Czy warto wydawać miliardy
13:58
of Swiss francs looking for the Higgs boson?"
321
826414
2641
franków szwajcarskich na cząstkę Higgsa?".
14:01
And I bet the answer you're going to get, is,
322
829055
2321
Założę się, że usłyszymy odpowiedź:
14:03
"Well, I don't know what the Higgs boson is,
323
831376
1657
"Nie wiem co to cząstka Higgsa
14:05
and I don't know if it's important."
324
833033
1232
i nie wiem czy jest ważna".
14:06
And probably most of the people wouldn't even know
325
834265
1799
Prawdopodobnie większość ludzi nie zna nawet
14:08
the value of a Swiss franc, okay?
326
836064
2447
wartości franka szwajcarskiego.
14:10
And yet we're spending billions of Swiss francs on this problem.
327
838511
2530
A wydajemy ich miliardy na to zagadnienie.
14:13
Okay? So that doesn't get people interested in science
328
841041
2153
To nie sprawia, że ludzie interesują się nauką,
14:15
because they can't comprehend what it's about.
329
843194
1876
ponieważ nie rozumieją o co chodzi.
14:17
SETI, on the other hand, is really simple.
330
845070
1617
SETI z kolei działa bardzo prosto.
14:18
We're going to use these big antennas and we're going to
331
846687
1616
Będziemy używać tych dużych anten,
14:20
try to eavesdrop on signals. Everybody can understand that.
332
848303
2752
próbując podsłuchać sygnały. Każdy to zrozumie.
14:23
Yes, technologically, it's very sophisticated,
333
851055
2009
To prawda, technologicznie, to bardzo wyszukane,
14:25
but everybody gets the idea.
334
853064
2006
ale każdy rozumie ogólną koncepcję.
14:27
So that's one thing. The other thing is, it's exciting science.
335
855070
3938
To jedna sprawa. Kolejna to fakt, że to ekscytująca nauka.
14:31
It's exciting because we're naturally interested
336
859008
2414
Jest ekscytująca, bo naturalnie ciekawią nas
14:33
in other intelligent beings, and I think that's
337
861422
2225
inne formy inteligencji i sądzę,
14:35
part of our hardwiring.
338
863647
1424
że to u nas wrodzone.
14:37
I mean, we're hardwired to be interested
339
865071
1560
To naturalne, że interesują nas istoty,
14:38
in beings that might be, if you will, competitors,
340
866631
2801
które być może będą naszymi rywalami,
14:41
or if you're the romantic sort, possibly even mates. Okay?
341
869432
3583
lub jeśli ktoś jest romantykiem, mogą być towarzyszami.
14:45
I mean, this is analogous to our interest in things that
342
873015
2011
To jest analogiczne do naszego zainteresowania stworzeniami,
14:47
have big teeth. Right?
343
875026
2021
które mają duże zęby.
14:49
We're interested in things that have big teeth, and you
344
877047
1474
Interesują nas stworzenia, które mają duże zęby
14:50
can see the evolutionary value of that, and you can also see
345
878521
2545
ze względu na wartość ewolucyjną,
14:53
the practical consequences by watching Animal Planet.
346
881066
3688
praktyczne tego konsekwencje można zauważyć na Animal Planet.
14:56
You notice they make very few programs about gerbils.
347
884754
2334
Zauważmy, że robią niewiele programów o myszoskoczkach.
14:59
It's mostly about things that have big teeth.
348
887088
2056
Zazwyczaj pokazują stworzenia z dużymi zębami.
15:01
Okay, so we're interested in these sorts of things.
349
889144
2947
Więc interesujemy się tego typu rzeczami.
15:04
And not just us. It's also kids.
350
892091
3935
I to nie tylko my, także dzieci.
15:08
This allows you to pay it forward by using this subject as a
351
896026
3427
To pozwala nam iść dalej i wykorzystać ten temat
15:11
hook to science, because SETI involves all kinds of science,
352
899453
3232
jako wabik do nauki, ponieważ SETI dotyka różnych jej dziedzin:
15:14
obviously biology, obviously astronomy,
353
902685
1990
biologii, astronomii,
15:16
but also geology, also chemistry, various scientific
354
904675
3334
ale także geologii, chemii, różnych dyscyplin
15:20
disciplines all can be presented in the guise of,
355
908009
4000
naukowych pod płaszczem
15:24
"We're looking for E.T."
356
912009
1329
"Szukamy E.T.".
15:25
So to me this is interesting and important, and in fact,
357
913338
4457
Dla mnie to interesujące i ważne, w rzeczywistości
15:29
it's my policy, even though I give a lot of talks to adults,
358
917795
3238
to moja taktyka, chociaż często przemawiam do dorosłych.
15:33
you give talks to adults, and two days later they're back where they were.
359
921033
2668
Przemawiasz do dorosłych i dwa dni późnie jnic z tego nie zostaje.
15:35
But if you give talks to kids, you know,
360
923701
2922
Ale jeśli przemawiasz do dzieci,
15:38
one in 50 of them, some light bulb goes off, and they think,
361
926623
4152
jednemu na 50 zapali się żaróweczka i pomyśli:
15:42
"Gee, I'd never thought of that," and then they go,
362
930775
1801
"Kurcze, nigdy o tym nie myślałem", a następnie
15:44
you know, read a book or a magazine or whatever.
363
932576
1792
przeczyta książkę, magazyn lub cokolwiek.
15:46
They get interested in something.
364
934368
1682
Zaczną się czymś interesować.
15:48
Now it's my theory, supported only by anecdotal,
365
936050
4974
Moją teorię popiera jedynie osobista anegdota,
15:53
personal anecdotal evidence, but nonetheless,
366
941024
2023
ale jednak dowód na to,
15:55
that kids get interested in something between the ages
367
943047
2473
że dzieci zaczynają interesować sięczymkolwiek między
15:57
of eight and 11. You've got to get them there.
368
945520
2536
8 a 11 rokiem życia.
16:00
So, all right, I give talks to adults, that's fine, but I try
369
948056
2620
Więc przemawiam do dorosłych, ale staram się,
16:02
and make 10 percent of the talks that I give,
370
950676
2325
aby 10% moich przemówień
16:05
I try and make those for kids.
371
953001
2077
trafiało do dzieci.
16:07
I remember when a guy came to our high school, actually,
372
955078
2976
Pamiętam jak pewien facet przyszedł do naszej szkoły.
16:10
it was actually my junior high school. I was in sixth grade.
373
958054
2976
Byłem wtedy w piątej klasie.
16:13
And he gave some talk. All I remember from it
374
961030
2480
I wygłosił przemówienie. Zapamiętałem z niego
16:15
was one word: electronics.
375
963510
1575
tylko jedno słowo: elektronika.
16:17
It was like Dustin Hoffman in "The Graduate," right,
376
965085
2561
To było jak Dustin Hoffman w "Absolwencie",
16:19
when he said "plastics," whatever that means, plastics.
377
967646
2398
kiedy mówił: 'tworzywa sztuczne".
16:22
All right, so the guy said electronics. I don't remember
378
970044
1995
Ten facet powiedział: elektronika. Nie pamiętam
16:24
anything else. In fact, I don't remember anything
379
972039
2004
nic więcej. Naprawdę to nie pamiętam nic
16:26
that my sixth grade teacher said all year,
380
974043
2010
z tego, co mój nauczyciel mówił przez cały rok,
16:28
but I remember electronics.
381
976053
2014
ale pamiętam elektronikę.
16:30
And so I got interested in electronics, and you know,
382
978067
2652
Tak zacząłem się interesować elektroniką,
16:32
I studied to get my ham license. I was wiring up stuff.
383
980719
2325
studiowałem krótkofalarstwo, podłączałem rzeczy.
16:35
Here I am at about 15 or something, doing that sort of stuff.
384
983044
2978
Na zdjęciu mam około 15 lat i majsterkuję.
16:38
Okay? That had a big effect on me.
385
986022
1583
Wywarło to na mnie ogromny wpływ.
16:39
So that's my point, that you can have a big effect
386
987605
1712
Zmierzam do tego, że można mieć duży wpływ
16:41
on these kids.
387
989317
2716
na te dzieci.
16:44
In fact, this reminds me, I don't know, a couple years ago
388
992033
3661
Przypomina mi to, jak kilka lat temu
16:47
I gave a talk at a school in Palo Alto
389
995694
3326
przemawiałem w szkole w Palo Alto.
16:51
where there were about a dozen 11-year-olds
390
999020
2013
Był jakiś tuzin 11-latków,
16:53
that had come to this talk.
391
1001033
972
którzy przyszli na to przemówienie.
16:54
I had been brought in to talk to these kids for an hour.
392
1002005
2516
Moja przemowa miała trwać godzinę.
16:56
Eleven-year-olds, they're all sitting in a little semi-circle
393
1004521
2274
11-latki, siedzą w półkolu
16:58
looking up at me with big eyes, and I started,
394
1006795
2244
patrzą na mnie wielkimi oczyma,
17:01
there was a white board behind me, and I started off
395
1009039
1656
za mną biała tablica, a ja zaczynam
17:02
by writing a one with 22 zeroes after it, and I said,
396
1010695
2838
zapisując jedynkę i 22 zera, i mówię:
17:05
"All right, now look, this is the number of stars
397
1013533
2363
"Spójrzcie, to liczba widocznych
17:07
in the visible universe, and this number is so big
398
1015896
2872
w kosmosie gwiazd. Ich liczba jest tak duża,
17:10
there's not even a name for it."
399
1018768
3348
że nie nie ma nawet na nią nazwy".
17:14
And one of these kids shot up his hand, and he said,
400
1022116
2465
Jeden z dzieciaków podniósł rękę i powiedział:
17:16
"Well, actually there is a name for it.
401
1024581
1505
"Właściwie to jest na nią nazwa.
17:18
It's a sextra-quadra-hexa-something or other." Right?
402
1026086
2934
To sextra-kwadra-hexa-coś tam".
17:21
Now, that kid was wrong by four orders of magnitude,
403
1029020
3996
To dziecko pomyliło się o cztery rzędy wielkości,
17:25
but there was no doubt about it, these kids were smart.
404
1033016
2472
ale bez wątpliwości, były to mądre dzieci.
17:27
Okay? So I stopped giving the lecture.
405
1035488
1968
Przerwałem swój wykład,
17:29
All they wanted to do was ask questions.
406
1037456
2583
bo dzieci chciały jedynie zadawać pytania.
17:32
In fact, my last comments to these kids, at the end I said,
407
1040039
3992
Moje ostatnie słowa do nich brzmiały:
17:36
"You know, you kids are smarter
408
1044031
2032
"Wiecie, jesteście mądrzejsi
17:38
than the people I work with." Now — (Laughter)
409
1046063
4942
niż ludzie, z którymi pracuję". (Śmiech)
17:43
They didn't even care about that.
410
1051005
1329
Nie przejęły się tym.
17:44
What they wanted was my email address
411
1052334
2694
Chciały dostać mój adres mailowy,
17:47
so they could ask me more questions. (Laughter)
412
1055028
3985
żeby mogły zadać mi więcej pytań. (Śmiech)
17:51
Let me just say, look, my job is a privilege
413
1059013
3159
Moja praca jest przywilejem,
17:54
because we're in a special time.
414
1062172
1623
ponieważ żyjemy w szczególnych czasach.
17:55
Previous generations couldn't do this experiment at all.
415
1063795
2785
Poprzednie pokolenia nie mogły prowadzić takich badań.
17:58
In another generation down the line,
416
1066580
1825
W następnym pokoleniu
18:00
I think we will have succeeded.
417
1068405
1616
myślę, że nam się uda.
18:02
So to me, it is a privilege, and when I look in the mirror,
418
1070021
3481
Zatem dla mnie to przywilej i kiedy patrzę w lustro
18:05
the facts are that I really don't see myself.
419
1073502
2807
prawda jest taka, że nie widzę siebie.
18:08
What I see is the generation behind me.
420
1076309
1764
Widzę pokolenie, które widzicie za mną.
18:10
These are some kids from the Huff School, fourth graders.
421
1078073
2026
To są dzieci z Huff School, trzecioklasiści.
18:12
I talked there, what, two weeks ago, something like that.
422
1080099
2945
Przemawiałem tam jakieś dwa tygodnie temu.
18:15
I think that if you can instill some interest in science
423
1083044
4610
Sądzę, że jeśli uda się zaszczepić zainteresowanie nauką
18:19
and how it works, well, that's a payoff
424
1087654
2959
i tym jak działa, to się zwróci
18:22
beyond easy measure. Thank you very much.
425
1090613
2443
po stokroć. Dziękuję bardzo.
18:25
(Applause)
426
1093056
5991
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Seth Shostak - AstronomerSeth Shostak is an astronomer, alien hunter and bulwark of good, exciting science.
Why you should listen
Seth Shostak is the Senior Astronomer at the SETI Institute in Mountain View, California. Inspired by a book about the solar system he read at the age of ten, he began his career with a degree in physics from Princeton University and a PhD in astronomy from the California Institute of Technology before working with radio telescopes in the US and the Netherlands to uncover how the universe will end. In 1999, he produced twelve 30-minute lectures on audio-tape and video titled "The Search for Intelligent Life in Space" for the Teaching Company and has hosted SETI’s Big Picture Science podcast since 2002. In 2010, he was elected as a Fellow of the Committee for Skeptical Inquiry and is the Chair of the International Academy of Astronautics SETI Permanent Study Group. He has published four books, nearly 300 popular articles on astronomy, technology, film and television and gives frequent talks to both young and adult audiences.
Seth Shostak | Speaker | TED.com