TEDxHousesOfParliament
Mark Forsyth: What's a snollygoster? A short lesson in political speak
Mark Forsyth: Kim jest snollygoster? Krótka lekcja mowy politycznej
Filmed:
Readability: 3.9
623,708 views
Większość polityków starannie dobiera słowa, by kształtować rzeczywistość, na którą chcą wpłynąć. Ale czy to działa? Badacz etymologii wyrazów, Mark Forsyth, przytacza zabawne historie o pochodzeniu słów z brytyjskiej i amerykańskiej historii oraz wyciąga zaskakujące wnioski. (Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak Jerzy Waszyngton został "prezydentem"?) (TEDxHousesofParliament, Londyn)
Mark Forsyth - Writer
Mark Forsyth strolls through the English language, telling stories, making connections and banishing hobgoblins. Full bio
Mark Forsyth strolls through the English language, telling stories, making connections and banishing hobgoblins. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
One of my favorite words in the whole of
0
362
2215
Moje ulubione słowo
00:18
the Oxford English Dictionary is "snollygoster."
1
2577
3561
w Oxford English Dictionary to "snollygoster".
00:22
Just because it sounds so good.
2
6138
1421
Po prostu dobrze brzmi.
00:23
And what snollygoster means is
3
7559
1745
"Snollygoster" to "nieuczciwy polityk".
00:25
"a dishonest politician."
4
9304
2855
"Snollygoster" to "nieuczciwy polityk".
00:28
Although there was a 19th-century
5
12159
1248
Chociaż lepiej zdefiniował je
00:29
newspaper editor who defined it rather better when he said,
6
13407
2608
XIX-wieczny redaktor pisząc:
00:31
"A snollygoster is a fellow who seeks office
7
16015
3031
"Snollygoster to ktoś, kto usiłuje zdobyć stanowisko
00:34
regardless of party, platform or principle,
8
19046
3185
niezależnie od partii, programu politycznego i zasad,
00:38
and who, when he wins,
9
22231
1582
i jeśli mu się powiedzie,
00:39
gets there by the sheer force
10
23813
2149
to tylko dzięki sile
00:41
of monumental talknophical assumnancy."
11
25962
3692
steku plecionych bzdur".
00:45
(Laughter)
12
29654
1713
(Śmiech)
00:47
Now I have no idea what "talknophical" is.
13
31367
1857
Nie mam pojęcia, co znaczy "talknophical".
00:49
Something to do with words, I assume.
14
33224
1415
Przypuszczam, że ma coś wspólnego ze słowami.
00:50
But it's very important that words are at the center of politics,
15
34639
3036
Słowa są w centrum życia politycznego
00:53
and all politicians know they have to try and control language.
16
37675
3859
i każdy polityk wie, że musi kontrolować język.
00:57
It wasn't until, for example, 1771
17
41534
2833
Dopiero w roku 1771
01:00
that the British Parliament allowed newspapers to report
18
44367
4544
brytyjski parlament pozwolił gazetom cytować
01:04
the exact words that were said in the debating chamber.
19
48911
3194
słowa wypowiadane podczas debaty.
01:08
And this was actually all down to the bravery
20
52105
2429
Wszystko dzięki odwadze
01:10
of a guy with the extraordinary name of Brass Crosby,
21
54534
3331
faceta o imieniu Brass Crosby,
01:13
who took on Parliament.
22
57865
1902
który sprzeciwił się parlamentowi.
01:15
And he was thrown into the Tower of London
23
59767
1943
Uwięziono go w londyńskim Tower,
01:17
and imprisoned,
24
61710
1257
Uwięziono go w londyńskim Tower,
01:18
but he was brave enough,
25
62967
2832
ale miał dość odwagi,
01:21
he was brave enough to take them on,
26
65799
2528
by się przeciwstawić.
01:24
and in the end he had such popular support in London that he won.
27
68327
2744
Zyskał tak duże poparcie w Londynie, że wygrał.
01:26
And it was only a few years later
28
71071
2504
Zaledwie kilka lat później
01:29
that we have the first recorded use of the phrase
29
73575
2384
pierwszy raz użyto określenia
01:31
"as bold as brass."
30
75959
2712
"śmiały jak brass".
01:34
Most people think that's down to the metal.
31
78671
1936
Większość ludzi myśli, że chodzi o metal.
01:36
It's not. It's down to a campaigner
32
80607
1968
W rzeczywistości jest to imię
01:38
for the freedom of the press.
33
82575
2976
obrońcy wolności prasy.
01:41
But to really show you how
34
85551
1576
Jednak by pokazać,
01:43
words and politics interact,
35
87127
2552
jak słowa i politycy współdziałają,
01:45
I want to take you back to the United States of America,
36
89679
2600
przenieśmy się do Stanów Zjednoczonych
01:48
just after they'd achieved independence.
37
92279
2479
tuż po odzyskaniu niepodległości.
01:50
And they had to face the question
38
94758
1977
Musieli stawić czoła pytaniu
01:52
of what to call George Washington, their leader.
39
96735
2896
jak nazwać swojego lidera, Jerzego Waszyngtona.
01:55
They didn't know.
40
99631
1359
Nie mieli pomysłu.
01:56
What do you call the leader of a republican country?
41
100990
2879
Jak nazwać przywódcę republiki?
01:59
And this was debated in Congress for ages and ages.
42
103869
3235
Debata w Kongresie trwała wieki.
02:03
And there were all sorts of suggestions on the table,
43
107104
2368
Rozważano wiele propozycji.
02:05
which might have made it.
44
109472
1457
Rozważano wiele propozycji.
02:06
I mean, some people wanted him to be called
45
110929
1629
Niektórzy chcieli nazwać go:
02:08
Chief Magistrate Washington,
46
112558
2449
Główny Magistrat Waszyngton,
02:10
and other people, His Highness George Washington,
47
115007
2450
inni:Jego Wysokość Waszyngton,
02:13
and other people, Protector of the Liberties of the People of the United States of America Washington.
48
117457
7029
jeszcze inni: Obrońca Wolności Ludu USA.
02:20
Not that catchy.
49
124486
1578
Niezbyt chwytliwe.
02:21
Some people just wanted to call him King.
50
126064
2535
Niektórzy chcieli nazwać go królem.
02:24
They thought it was tried and tested.
51
128599
1496
Postulowali, że to wypróbowany tytuł.
02:25
And they weren't even being monarchical there,
52
130095
1496
Nie chodziło o monarchistyczne zapędy,
02:27
they had the idea that you could be elected King
53
131591
1834
chciano króla wybieranego
02:29
for a fixed term.
54
133425
1790
na określoną kadencję.
02:31
And, you know, it could have worked.
55
135215
1529
To nawet mogłoby się udać.
02:32
And everybody got insanely bored, actually,
56
136744
2583
Wszyscy umierali z nudów,
02:35
because this debate went on for three weeks.
57
139327
1880
ponieważ debata trwała już trzy tygodnie.
02:37
I read a diary of this poor senator,
58
141207
1648
Czytałem dziennik jednego biednego senatora,
02:38
who just keeps coming back, "Still on this subject."
59
142855
2519
który pisał tylko: "Wciąż się tym zajmujemy".
02:41
And the reason for the delay and the boredom was that
60
145374
2993
Wszystko się opóźniało,
02:44
the House of Representatives were against the Senate.
61
148367
2992
bo Izba Reprezentantów była przeciwko Senatowi.
02:47
The House of Representatives didn't want Washington
62
151359
3265
Izba nie chciała,
02:50
to get drunk on power.
63
154624
1689
by Waszyngton zachłysnął się władzą.
02:52
They didn't want to call him King
64
156313
1077
Nie chcieli nazywać go królem,
02:53
in case that gave him ideas, or his successor ideas.
65
157390
3169
by ani jemu ani innym nie podsuwać takich pomysłów.
02:56
So they wanted to give him the humblest, meagerest,
66
160559
3185
Chcieli mu nadać najskromniejszy, marginalny,
02:59
most pathetic title that they could think of.
67
163744
2887
najbardziej żałosny tytuł, jaki byli w stanie wymyślić.
03:02
And that title was "President."
68
166631
6393
A brzmiał on "prezydent".
03:08
President. They didn't invent the title. I mean, it existed before,
69
173024
2806
Nie wymyślili tego sami. Tytuł istniał wcześniej,
03:11
but it just meant somebody who presides over a meeting.
70
175830
3097
a oznaczał kogoś, kto przewodzi spotkaniu.
03:14
It was like the foreman of the jury.
71
178927
2017
Jak przewodniczący ławy przysięgłych.
03:16
And it didn't have much more grandeur
72
180944
1490
Tytuł miał niewiele większy prestiż
03:18
than the term "foreman" or "overseer."
73
182434
2173
niż "przewodniczący" czy "nadzorca".
03:20
There were occasional presidents of little colonial councils
74
184607
2666
Byli czasem prezydenci małych rad kolonialnych,
03:23
and bits of government, but it was really a nothing title.
75
187273
3406
ale tytuł właściwie nic nie znaczył.
03:26
And that's why the Senate objected to it.
76
190679
1945
Dlatego senat uznał za niedorzeczne,
03:28
They said, that's ridiculous, you can't call him President.
77
192624
3800
żeby nazwać Waszyngtona prezydentem.
03:32
This guy has to go and sign treaties and meet foreign dignitaries.
78
196424
3351
Miał spotykać dygnitarzy i podpisywać traktaty.
03:35
And who's going to take him seriously
79
199775
1839
Kto będzie go brał na poważnie,
03:37
if he's got a silly little title
80
201614
1810
jeśli będzie nosić tak mało znaczący tytuł:
03:39
like President of the United States of America?
81
203424
4095
prezydent Stanów Zjednoczonych?
03:43
And after three weeks of debate, in the end
82
207519
3816
Po trzech tygodniach debaty
03:47
the Senate did not cave in.
83
211335
3708
Senat nadal nie dawał za wygraną.
03:50
Instead, they agreed to use the title "President" for now,
84
215043
5207
Przyjęto tytuł "prezydent" tymczasowo,
03:56
but they also wanted it absolutely set down
85
220250
3432
ale stanowczo zaznaczono,
03:59
that they didn't agree with it
86
223682
2828
że to rozwiązanie nie spotyka się z aprobatą,
04:02
from a decent respect for the opinions and practice of civilized nations,
87
226510
5730
przez szacunek dla praktyk cywilizowanych narodów,
04:08
whether under republican or monarchical forms of government,
88
232240
3791
które niezależnie od ustroju,
04:11
whose custom it is to annex,
89
236031
1909
nadają głowie państwa
04:13
through the office of the Chief Magistrate, titles of respectability --
90
237940
4329
tytuły godne szacunku,
04:18
not bloody President --
91
242269
2150
nie cholernego prezydenta,
04:20
and that in the intercourse with foreign nations,
92
244419
3709
i że w stosunkach międzynarodowych
04:24
the majesty of the people of the United States
93
248128
4043
majestatu narodu Stanów Zjednoczonych
04:28
may not be hazarded by an appearance of singularity,
94
252171
3658
nie można narażać na pośmiewisko,
04:31
i.e., we don't want to look like bloody weirdos.
95
255829
3760
czyli nie chcemy wyglądać na dziwolągów.
04:35
Now you can learn three interesting things from this.
96
259589
3142
Z tej historii dowiadujemy się trzech rzeczy.
04:38
First of all -- and this is my favorite --
97
262731
2378
Po pierwsze, to mój ulubiony punkt,
04:41
is that so far as I've ever been able to find out,
98
265109
2440
jak udało mi się ustalić,
04:43
the Senate has never formally endorsed the title of President.
99
267549
5311
senat nigdy nie zaakceptował tytułu prezydenta.
04:48
Barack Obama, President Obama, is there on borrowed time,
100
272860
3071
Prezydent Obama jest nim tylko czasowo,
04:51
just waiting for the Senate to spring into action.
101
275931
3863
oczekując na ruch Senatu.
04:55
Second thing you can learn is that
102
279794
1872
Następna lekcja, jaką możemy wynieść:
04:57
when a government says that this is a temporary measure --
103
281666
2519
kiedy rząd mówi, że coś jest tymczasowe...
05:00
(Laughter) --
104
284185
3358
(Śmiech)
05:03
you can still be waiting 223 years later.
105
287543
4865
na zmiany można czekać nawet 223 lata później.
05:08
But the third thing you can learn,
106
292408
1480
Po trzecie, i zarazem najważniejsze,
05:09
and this is the really important one,
107
293888
1448
Po trzecie, i zarazem najważniejsze,
05:11
this is the point I want to leave you on,
108
295336
1761
z czym chcę was zostawić,
05:12
is that the title, President of the United States of America,
109
297097
4738
tytuł "prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki"
05:17
doesn't sound that humble at all these days, does it?
110
301835
4324
dzisiaj nie brzmi tak niepoważnie, prawda?
05:22
Something to do with the slightly over 5,000
111
306159
3013
Pewnie dlatego, że ma do dyspozycji ponad 5000
05:25
nuclear warheads he has at his disposal
112
309172
2268
głowic nuklearnych,
05:27
and the largest economy in the world
113
311440
2249
największą gospodarkę na świecie,
05:29
and a fleet of drones and all that sort of stuff.
114
313689
3709
flotę powietrzną i tym podobne rzeczy.
05:33
Reality and history have endowed that title with grandeur.
115
317398
6843
Rzeczywistość i historia dodały tytułowi znaczenia.
05:40
And so the Senate won in the end.
116
324241
1832
Właściwie Senat zwyciężył.
05:41
They got their title of respectability.
117
326073
2512
Tytuł jest szanowany.
05:44
And also, the Senate's other worry, the appearance of singularity --
118
328585
3328
Obawa Senatu o dziwaczność tytułu
05:47
well, it was a singularity back then.
119
331913
2039
była adekwatna na tamtą chwilę.
05:49
But now, do you know how many nations have a president?
120
333952
2619
Wiecie ile narodów ma obecnie prezydenta?
05:52
A hundred and forty-seven.
121
336571
2598
Sto czterdzieści siedem.
05:55
All because they want to sound like
122
339169
1664
Pewnie dlatego, że chcą wyglądać jak gość,
05:56
the guy who's got the 5,000 nuclear warheads, etc.
123
340833
4840
który ma 5000 głowic nuklearnych...
06:01
And so, in the end, the Senate won
124
345673
2584
Czyli Senat wygrał,
06:04
and the House of Representatives lost,
125
348257
3992
a Izba Reprezentantów przegrała,
06:08
because nobody's going to feel that humble
126
352249
2416
bo nikt nie czuje się mało znaczący,
06:10
when they're told that they are now
127
354665
1632
kiedy jest powoływany
06:12
the President of the United States of America.
128
356297
4584
na prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki.
06:16
And that's the important lesson I think you can take away,
129
360881
2392
Płynie z tego ważny przekaz,
06:19
and the one I want to leave you with.
130
363273
1544
z którym was zostawiam.
06:20
Politicians try to pick words and use words to shape reality
131
364817
3064
Politycy dobierają słowa,
06:23
and control reality, but in fact,
132
367881
3451
by nimi kształtować i kontrolować rzeczywistość.
06:27
reality changes words far more
133
371332
2621
Jednak rzeczywistość zmienia słowa bardziej,
06:29
than words can ever change reality.
134
373953
2583
niż one zmieniają rzeczywistość.
06:32
Thank you very much.
135
376536
1680
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Mark Forsyth - WriterMark Forsyth strolls through the English language, telling stories, making connections and banishing hobgoblins.
Why you should listen
Mark Forsyth is a passionate, self-described pedant when it comes to the English language -- but his detailed knowledge of history has given him a common-sense approach to its "proper" use. He is an author, blogger, journalist, proofreader and ghostwriter. He can be found dispelling the grammar myths we were all taught in his popular blog, the Inky Fool. His book The Etymologicon takes "a circular stroll through the hidden connections of the English language" by history of one word or phrase with each chapter.
Mark Forsyth | Speaker | TED.com