TEDxHousesOfParliament
Mark Forsyth: What's a snollygoster? A short lesson in political speak
Mark Forsyth: "Snollygoster" là gì ? Bài học ngắn về ngôn từ chính trị
Filmed:
Readability: 3.9
623,708 views
Hầu hết các nhà chính trị lựa chọn từ ngữ thận trọng để tạo ra một thực tế mà họ trông đợi. Liệu làm như thế có được không? Nhà từ nguyên học Mark Forsyth kể cho chúng ta nghe câu chuyện thú vị trong lịch sử nước Anh và nước Mỹ (chẳng hạn, đã bao giờ ta hỏi George Washington đã trở thành "tổng thống" như thế nào?) và ông đã đưa ra một kết luận khiến ta kinh ngạc. (Trích từ TEDxHousesofParliament tại London)
Mark Forsyth - Writer
Mark Forsyth strolls through the English language, telling stories, making connections and banishing hobgoblins. Full bio
Mark Forsyth strolls through the English language, telling stories, making connections and banishing hobgoblins. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
One of my favorite words in the whole of
0
362
2215
Một trong những từ
mà tôi thích
mà tôi thích
00:18
the Oxford English Dictionary is "snollygoster."
1
2577
3561
trong từ điển Oxford là
"snollygoster".
"snollygoster".
Vì nó nghe ngồ ngộ.
00:22
Just because it sounds so good.
2
6138
1421
00:23
And what snollygoster means is
3
7559
1745
00:25
"a dishonest politician."
4
9304
2855
Snollygoster nghĩa là
00:28
Although there was a 19th-century
5
12159
1248
00:29
newspaper editor who defined it rather better when he said,
6
13407
2608
00:31
"A snollygoster is a fellow who seeks office
7
16015
3031
"một chính trị gia không trung thực."
00:34
regardless of party, platform or principle,
8
19046
3185
00:38
and who, when he wins,
9
22231
1582
Vào thế kỷ 19,
00:39
gets there by the sheer force
10
23813
2149
một nhà báo đã định nghĩa
khái niệm này hay hơn,
khái niệm này hay hơn,
00:41
of monumental talknophical assumnancy."
11
25962
3692
"Một snollygoster là
kẻ tìm kiếm sự nghiệp chính trị
kẻ tìm kiếm sự nghiệp chính trị
00:45
(Laughter)
12
29654
1713
bất chấp đảng phái,
cương lĩnh hoặc nguyên tắc,
cương lĩnh hoặc nguyên tắc,
00:47
Now I have no idea what "talknophical" is.
13
31367
1857
là kẻ, khi thắng,
đã thắng bởi sức mạnh thuần túy
của tài bốc giời ba hoa sáo rỗng."
00:49
Something to do with words, I assume.
14
33224
1415
(Cười)
Giờ tôi cũng không biết
"talknophical" nghĩa là gì.
"talknophical" nghĩa là gì.
Tôi cho là nó là chuyện câu chữ.
Cần hiểu rằng từ ngữ
là tâm điểm của chính trị,
là tâm điểm của chính trị,
00:50
But it's very important that words are at the center of politics,
15
34639
3036
và các nhà chính trị biết
họ phải kiểm soát ngôn từ
họ phải kiểm soát ngôn từ
00:53
and all politicians know they have to try and control language.
16
37675
3859
Phải đến năm 1771,
00:57
It wasn't until, for example, 1771
17
41534
2833
Nghị Viện Anh mới cho phép
các báo tường thuật lại
các báo tường thuật lại
01:00
that the British Parliament allowed newspapers to report
18
44367
4544
chính xác những từ được nói ra
khi tranh luận tại nghị trường.
khi tranh luận tại nghị trường.
01:04
the exact words that were said in the debating chamber.
19
48911
3194
Và điều này có được
nhờ vào sự dũng cảm
nhờ vào sự dũng cảm
01:08
And this was actually all down to the bravery
20
52105
2429
của một người có tên khác thường
là Brass Crosby,
là Brass Crosby,
01:10
of a guy with the extraordinary name of Brass Crosby,
21
54534
3331
người đã cả gan
chống lại Nghị viện.
chống lại Nghị viện.
01:13
who took on Parliament.
22
57865
1902
Và ông đã bị nhốt
vào tòa tháp London
vào tòa tháp London
01:15
And he was thrown into the Tower of London
23
59767
1943
và bị bỏ tù,
01:17
and imprisoned,
24
61710
1257
nhưng ông rất dũng cảm,
01:18
but he was brave enough,
25
62967
2832
dũng cảm để đương đầu với họ,
01:21
he was brave enough to take them on,
26
65799
2528
và cuối cùng, nhờ sự ủng hộ rộng rãi
của người dân London ông đã thắng.
của người dân London ông đã thắng.
01:24
and in the end he had such popular support in London that he won.
27
68327
2744
Và chỉ vài năm sau đó,
01:26
And it was only a few years later
28
71071
2504
chúng ta thấy tài liệu lưu trữ ghi lại
sự xuất hiện lần đầu tiên của cụm từ
sự xuất hiện lần đầu tiên của cụm từ
01:29
that we have the first recorded use of the phrase
29
73575
2384
"rắn như đồng."
01:31
"as bold as brass."
30
75959
2712
Hầu hết mọi người nghĩ rằng
người ta nói về kim loại
người ta nói về kim loại
01:34
Most people think that's down to the metal.
31
78671
1936
Nhưng không phải.
Đó là nói về người đấu tranh
Đó là nói về người đấu tranh
01:36
It's not. It's down to a campaigner
32
80607
1968
cho tự do báo chí.
01:38
for the freedom of the press.
33
82575
2976
Để cho các bạn thấy
01:41
But to really show you how
34
85551
1576
từ ngữ và chính trị
quan hệ với nhau ra sao,
quan hệ với nhau ra sao,
01:43
words and politics interact,
35
87127
2552
tôi muốn đưa mọi người
trở lại nước Mỹ,
trở lại nước Mỹ,
01:45
I want to take you back to the United States of America,
36
89679
2600
ngay sau khi giành được độc lập.
01:48
just after they'd achieved independence.
37
92279
2479
Và họ phải đối mặt với câu hỏi:
01:50
And they had to face the question
38
94758
1977
sẽ gọi George Washington,
người lãnh đạo của họ, là gì?
người lãnh đạo của họ, là gì?
01:52
of what to call George Washington, their leader.
39
96735
2896
Họ không biết.
01:55
They didn't know.
40
99631
1359
Người đứng đầu một nước cộng hòa
được gọi là gì?
được gọi là gì?
01:56
What do you call the leader of a republican country?
41
100990
2879
Điều này được tranh luận
ở Nghị viện trong nhiều năm.
ở Nghị viện trong nhiều năm.
01:59
And this was debated in Congress for ages and ages.
42
103869
3235
Và có nhiều ý kiến được đề xuất,
02:03
And there were all sorts of suggestions on the table,
43
107104
2368
các ý kiến xem ra đều có lý.
02:05
which might have made it.
44
109472
1457
Một vài người muốn gọi ông là
02:06
I mean, some people wanted him to be called
45
110929
1629
Thẩm phán trưởng Washington
02:08
Chief Magistrate Washington,
46
112558
2449
và người khác, Hoàng thân George Washington.
02:10
and other people, His Highness George Washington,
47
115007
2450
người khác nữa, Người bảo vệ Tự do
cho người dân Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
cho người dân Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
02:13
and other people, Protector of the Liberties of the People of the United States of America Washington.
48
117457
7029
Kêu quá.
02:20
Not that catchy.
49
124486
1578
Một số người chỉ muốn
gọi ông là Vua.
gọi ông là Vua.
02:21
Some people just wanted to call him King.
50
126064
2535
Họ nghĩ rằng cái tên ấy đã được
lịch sử thử thách và kiểm nghiệm.
lịch sử thử thách và kiểm nghiệm.
02:24
They thought it was tried and tested.
51
128599
1496
Cả khi không có chế độ quân chủ,
02:25
And they weren't even being monarchical there,
52
130095
1496
họ nghĩ rằng có thể
trở thành vị vua được dân bầu
trở thành vị vua được dân bầu
02:27
they had the idea that you could be elected King
53
131591
1834
trong một nhiệm kỳ nhất định.
02:29
for a fixed term.
54
133425
1790
Và, bạn biết đấy,
có khi thế cũng nên.
có khi thế cũng nên.
02:31
And, you know, it could have worked.
55
135215
1529
Tất cả mọi người
thực sự đã chán ngấy
thực sự đã chán ngấy
02:32
And everybody got insanely bored, actually,
56
136744
2583
vì cuộc tranh cãi
đã kéo dài ba tuần
đã kéo dài ba tuần
02:35
because this debate went on for three weeks.
57
139327
1880
Tôi đã đọc nhật kí
của một Thượng Nghị sĩ tội nghiệp,
của một Thượng Nghị sĩ tội nghiệp,
02:37
I read a diary of this poor senator,
58
141207
1648
ông cứ ghi trở đi trở lại,
"Vẫn là về chủ đề này."
"Vẫn là về chủ đề này."
02:38
who just keeps coming back, "Still on this subject."
59
142855
2519
Và lí do cho sự trì hoãn
và nhàm chán này là
và nhàm chán này là
02:41
And the reason for the delay and the boredom was that
60
145374
2993
Hạ Viện đã chống lại Thượng Viện.
02:44
the House of Representatives were against the Senate.
61
148367
2992
Hạ Viện không muốn Washington
02:47
The House of Representatives didn't want Washington
62
151359
3265
say đắm trong quyền lực.
02:50
to get drunk on power.
63
154624
1689
Họ không muốn gọi ông là Vua
e rằng ông, hoặc người kế thừa ông
lên mình kiêu ngạo.
lên mình kiêu ngạo.
02:52
They didn't want to call him King
64
156313
1077
họ muốn dành cho ông
danh hiệu khiêm nhường nhất,
danh hiệu khiêm nhường nhất,
02:53
in case that gave him ideas, or his successor ideas.
65
157390
3169
cảm động nhất
mà họ có thể nghĩ ra.
mà họ có thể nghĩ ra.
02:56
So they wanted to give him the humblest, meagerest,
66
160559
3185
Danh hiệu đó là "Tổng thống."
02:59
most pathetic title that they could think of.
67
163744
2887
Tổng thống. Họ không nghĩ ra danh hiệu đó,
nó đã có trước đó,
nó đã có trước đó,
03:02
And that title was "President."
68
166631
6393
nhưng nó chỉ có nghĩa
người chủ tọa một cuộc họp.
người chủ tọa một cuộc họp.
03:08
President. They didn't invent the title. I mean, it existed before,
69
173024
2806
Như chủ tịch ban hội thẩm
của một phiên tòa.
của một phiên tòa.
03:11
but it just meant somebody who presides over a meeting.
70
175830
3097
Và nó không oai hơn gì mấy
03:14
It was like the foreman of the jury.
71
178927
2017
so với chức "chủ tịch ban hội thẩm"
hay "đốc công"
hay "đốc công"
03:16
And it didn't have much more grandeur
72
180944
1490
Có một vài tổng thống
lãnh đạo các hội đồng thuộc địa nhỏ
lãnh đạo các hội đồng thuộc địa nhỏ
03:18
than the term "foreman" or "overseer."
73
182434
2173
và một số chính phủ,
nhưng đó không phải là chức danh.
nhưng đó không phải là chức danh.
03:20
There were occasional presidents of little colonial councils
74
184607
2666
Và đó là lí do vì sao
Thượng Viện phản đối.
Thượng Viện phản đối.
03:23
and bits of government, but it was really a nothing title.
75
187273
3406
Họ nói, chuyện nực cười,
ai lại gọi ông ấy là Tổng thống.
ai lại gọi ông ấy là Tổng thống.
03:26
And that's why the Senate objected to it.
76
190679
1945
Ông ấy sẽ phải kí hiệp định quốc tế,
gặp quan chức nước ngoài.
gặp quan chức nước ngoài.
03:28
They said, that's ridiculous, you can't call him President.
77
192624
3800
Và ai sẽ nể trọng ông
03:32
This guy has to go and sign treaties and meet foreign dignitaries.
78
196424
3351
nếu ông mang
một danh hiệu ngớ ngẩn
một danh hiệu ngớ ngẩn
03:35
And who's going to take him seriously
79
199775
1839
như "Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kì"?
03:37
if he's got a silly little title
80
201614
1810
Sau ba tuần tranh cãi, cuối cùng
03:39
like President of the United States of America?
81
203424
4095
Thượng Viện không thể chống lại nữa.
03:43
And after three weeks of debate, in the end
82
207519
3816
Thay vào đó, họ đồng ý sử dụng
danh hiệu "Tổng thống"
danh hiệu "Tổng thống"
03:47
the Senate did not cave in.
83
211335
3708
nhưng họ muốn nói rõ
03:50
Instead, they agreed to use the title "President" for now,
84
215043
5207
rằng họ hoàn toán không đồng ý,
03:56
but they also wanted it absolutely set down
85
220250
3432
xét từ sự tôn trọng đúng mực
với ý kiến và hành xử của các quốc gia văn minh,
với ý kiến và hành xử của các quốc gia văn minh,
03:59
that they didn't agree with it
86
223682
2828
dù dưới thể chế cộng hòa hay quân chủ
04:02
from a decent respect for the opinions and practice of civilized nations,
87
226510
5730
đều tuân theo tập quán
dành danh hiệu trang trọng,
dành danh hiệu trang trọng,
04:08
whether under republican or monarchical forms of government,
88
232240
3791
cho Thẩm Phán Toàn Quyền,
04:11
whose custom it is to annex,
89
236031
1909
chứ không phải là
Tổng Thống chết tiệt -
Tổng Thống chết tiệt -
04:13
through the office of the Chief Magistrate, titles of respectability --
90
237940
4329
và trong quan hệ
với các quốc gia khác,
với các quốc gia khác,
04:18
not bloody President --
91
242269
2150
người đứng đầu
của nhân dân Hoa Kỳ
của nhân dân Hoa Kỳ
04:20
and that in the intercourse with foreign nations,
92
244419
3709
sẽ không lâm vào tình trạng nguy hiểm
gây ra bởi cái tên lập dị kỳ cục,
gây ra bởi cái tên lập dị kỳ cục,
04:24
the majesty of the people of the United States
93
248128
4043
nghĩa là, chúng ta không muốn người khác
nhìn mình như kẻ ngây ngô lập dị.
nhìn mình như kẻ ngây ngô lập dị.
04:28
may not be hazarded by an appearance of singularity,
94
252171
3658
Bạn có thể học được
ba điều thú vị từ đây.
ba điều thú vị từ đây.
04:31
i.e., we don't want to look like bloody weirdos.
95
255829
3760
Thứ nhất,
đây cũng là điều mà tôi thích,
đây cũng là điều mà tôi thích,
04:35
Now you can learn three interesting things from this.
96
259589
3142
theo như những gì tôi hiểu được,
04:38
First of all -- and this is my favorite --
97
262731
2378
Thượng Viện chưa bao giờ chính thức
công nhận danh hiệu Tổng thống.
công nhận danh hiệu Tổng thống.
04:41
is that so far as I've ever been able to find out,
98
265109
2440
Barack Obama, Tổng thống Obama,
hiện bây giờ cũng còn phải chờ đợi,
hiện bây giờ cũng còn phải chờ đợi,
04:43
the Senate has never formally endorsed the title of President.
99
267549
5311
cho Thượng Viện hành động.
04:48
Barack Obama, President Obama, is there on borrowed time,
100
272860
3071
Điều thứ hai
bạn có thể học được
bạn có thể học được
04:51
just waiting for the Senate to spring into action.
101
275931
3863
là khi một chính phủ nói rằng
đây là một biện pháp tạm thời,
đây là một biện pháp tạm thời,
04:55
Second thing you can learn is that
102
279794
1872
(Cười)
04:57
when a government says that this is a temporary measure --
103
281666
2519
bạn có thể sẽ phải đợi
thêm 223 năm nữa.
thêm 223 năm nữa.
05:00
(Laughter) --
104
284185
3358
Điều thứ ba
bạn có thể học được
bạn có thể học được
05:03
you can still be waiting 223 years later.
105
287543
4865
đây mới là điều
đặc biệt quan trọng,
đặc biệt quan trọng,
05:08
But the third thing you can learn,
106
292408
1480
và là điều các bạn đừng quên,
05:09
and this is the really important one,
107
293888
1448
là ngày nay danh hiệu này,
Tổng thống Hoa Kỳ,
Tổng thống Hoa Kỳ,
05:11
this is the point I want to leave you on,
108
295336
1761
nghe không hề khiêm nhường,
đúng không?
đúng không?
05:12
is that the title, President of the United States of America,
109
297097
4738
Ông ấy có trong tay
05:17
doesn't sound that humble at all these days, does it?
110
301835
4324
hơn 5000 đầu đạn hạt nhân
05:22
Something to do with the slightly over 5,000
111
306159
3013
và nền kinh tế lớn nhất thế giới
05:25
nuclear warheads he has at his disposal
112
309172
2268
cộng với các hàng không mẫu hạm
cùng tất cả các thể loại hàng.
cùng tất cả các thể loại hàng.
05:27
and the largest economy in the world
113
311440
2249
Thực tế và lịch sử đã ban cho
danh hiệu đó sự vinh quang.
danh hiệu đó sự vinh quang.
05:29
and a fleet of drones and all that sort of stuff.
114
313689
3709
Chính vì vậy mà Thượng viện
cuối cùng đã thắng.
cuối cùng đã thắng.
05:33
Reality and history have endowed that title with grandeur.
115
317398
6843
Họ có được danh hiệu
của sự kính trọng.
của sự kính trọng.
05:40
And so the Senate won in the end.
116
324241
1832
Thượng viên có nỗi lo khác
đó là sự lập dị của chức danh,
đó là sự lập dị của chức danh,
05:41
They got their title of respectability.
117
326073
2512
công nhận, nó đã từng kì quặc.
05:44
And also, the Senate's other worry, the appearance of singularity --
118
328585
3328
Nhưng giờ, liệu ban có biết
bao nhiêu nước có tổng thống không?
bao nhiêu nước có tổng thống không?
05:47
well, it was a singularity back then.
119
331913
2039
Một trăm bốn mươi bảy.
05:49
But now, do you know how many nations have a president?
120
333952
2619
Bởi vì người ta muốn
nghe cho nó oách như ai,
nghe cho nó oách như ai,
05:52
A hundred and forty-seven.
121
336571
2598
như một người
có 5000 đầu đạn hạt nhân và v.v.
có 5000 đầu đạn hạt nhân và v.v.
05:55
All because they want to sound like
122
339169
1664
Thế là, cuối cùng,
Thượng viện đã thắng
Thượng viện đã thắng
05:56
the guy who's got the 5,000 nuclear warheads, etc.
123
340833
4840
Hạ viện đã thua,
06:01
And so, in the end, the Senate won
124
345673
2584
bởi không ai cảm thấy khiêm nhường
06:04
and the House of Representatives lost,
125
348257
3992
nếu giờ có người bảo họ
06:08
because nobody's going to feel that humble
126
352249
2416
anh là Tổng thống Hoa Kỳ.
06:10
when they're told that they are now
127
354665
1632
Đây là bài học quan trọng
mà các bạn nhận được hôm nay
mà các bạn nhận được hôm nay
06:12
the President of the United States of America.
128
356297
4584
và tôi muốn các bạn ghi nhớ.
06:16
And that's the important lesson I think you can take away,
129
360881
2392
Các chính trị gia chọn từ ngữ
và sử dụng từ ngữ để tạo ra thực tế
và sử dụng từ ngữ để tạo ra thực tế
06:19
and the one I want to leave you with.
130
363273
1544
và kiểm soát thực tế,
nhưng thực ra,
nhưng thực ra,
06:20
Politicians try to pick words and use words to shape reality
131
364817
3064
thực tế thay đổi từ ngữ nhiều hơn
06:23
and control reality, but in fact,
132
367881
3451
là từ ngữ có thể thay đổi thực tế.
06:27
reality changes words far more
133
371332
2621
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
06:29
than words can ever change reality.
134
373953
2583
06:32
Thank you very much.
135
376536
1680
ABOUT THE SPEAKER
Mark Forsyth - WriterMark Forsyth strolls through the English language, telling stories, making connections and banishing hobgoblins.
Why you should listen
Mark Forsyth is a passionate, self-described pedant when it comes to the English language -- but his detailed knowledge of history has given him a common-sense approach to its "proper" use. He is an author, blogger, journalist, proofreader and ghostwriter. He can be found dispelling the grammar myths we were all taught in his popular blog, the Inky Fool. His book The Etymologicon takes "a circular stroll through the hidden connections of the English language" by history of one word or phrase with each chapter.
Mark Forsyth | Speaker | TED.com