TEDGlobal 2013
Eric X. Li: A tale of two political systems
Eric X. Li: Bajka o dwóch systemach politycznych
Filmed:
Readability: 5.1
2,924,150 views
Standardowym założeniem na Zachodzie jest: w miarę rozwoju społeczeństwo staje się kapitalistyczną, wielopartyjną demokracją. Prawda?
Eric X. Li, chiński inwestor i politolog, pozwala sobie na inne zdanie. W tym prowokacyjnym, przesuwającym granice wystąpieniu, prosi słuchaczy o dopuszczenie do siebie myśli, że jest więcej niż jeden sposób na skuteczne rządzenie współczesnym narodem.
(Obecny prezydent Chin, Xi Jinping, jest synem Xi Zhongxuna, wicepremiera Chin w latach 1959-1962 - przypis tłumacza)
Eric X. Li - Investor and political scientist
A venture capitalist and political scientist, Eric X Li argues that the universality claim of Western democratic systems is going to be "morally challenged" by China. Full bio
A venture capitalist and political scientist, Eric X Li argues that the universality claim of Western democratic systems is going to be "morally challenged" by China. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Good morning.
0
973
1095
Dzień dobry.
00:14
My name is Eric Li, and I was born here.
1
2068
5026
Nazywam się Eric Li
i urodziłem się tutaj.
i urodziłem się tutaj.
00:19
But no, I wasn't born there.
2
7094
2709
Nie, nie tam.
00:21
This was where I was born:
3
9803
2532
Oto gdzie się urodziłem:
00:24
Shanghai, at the height of the Cultural Revolution.
4
12335
3973
Szangaj, w szczytowym okresie
Rewolucji Kulturalnej.
Rewolucji Kulturalnej.
00:28
My grandmother tells me that she heard
5
16308
1625
Babcia opowiadała, że moim pierwszym krzykom
00:29
the sound of gunfire along with my first cries.
6
17933
3222
wtórowały odgłosy strzelaniny.
00:33
When I was growing up, I was told a story
7
21155
3755
Gdy dorastałem, opowiedziano mi historię,
00:36
that explained all I ever needed to know about humanity.
8
24910
3605
która wyjaśniła mi wszystko,
co powinienem wiedzieć o ludzkości.
co powinienem wiedzieć o ludzkości.
00:40
It went like this.
9
28515
1439
Brzmiała tak.
00:41
All human societies develop in linear progression,
10
29954
3258
Wszystkie społeczeństwa rozwijają się liniowo,
00:45
beginning with primitive society, then slave society,
11
33212
3592
począwszy od prymitywnego społeczeństwa,
poprzez niewolnictwo,
poprzez niewolnictwo,
00:48
feudalism, capitalism, socialism,
12
36804
3031
feudalizm, kapitalizm, socjalizm,
00:51
and finally, guess where we end up?
13
39835
2344
aż do - zgadnijcie, dokąd to zmierza?
00:54
Communism!
14
42179
3124
Do komunizmu!
00:57
Sooner or later, all of humanity,
15
45303
3712
Prędzej czy później cała ludzkość,
01:01
regardless of culture, language, nationality,
16
49015
2766
niezależnie od kultury, języka, narodowości,
01:03
will arrive at this final stage
17
51781
2456
dotrze do tej fazy końcowej
01:06
of political and social development.
18
54237
2433
politycznego i społecznego rozwoju.
01:08
The entire world's peoples will be unified
19
56670
2256
Ludzkość całego świata połączy się
01:10
in this paradise on Earth
20
58926
2264
w tym raju na ziemi
01:13
and live happily ever after.
21
61190
2768
i będzie żyła długo i szczęśliwie.
01:15
But before we get there, we're engaged
22
63958
2287
Zanim tam dotrzemy, jesteśmy uwikłani
01:18
in a struggle between good and evil,
23
66245
2441
w walkę dobra ze złem,
01:20
the good of socialism against the evil of capitalism,
24
68686
3141
dobra socjalizmu przeciw złu kapitalizmu,
01:23
and the good shall triumph.
25
71827
1947
a dobro zwycięży.
01:25
That, of course, was the meta-narrative
26
73774
2496
To, oczywiście, była powiastka
01:28
distilled from the theories of Karl Marx.
27
76270
2780
zaczerpnięta z teorii Karola Marksa.
01:31
And the Chinese bought it.
28
79050
2602
A Chińczycy to kupili.
01:33
We were taught that grand story day in and day out.
29
81652
2913
Uczono nas tej wspaniałej historii
świątek i piątek.
świątek i piątek.
01:36
It became part of us, and we believed in it.
30
84565
2773
Stała się częścią nas
i uwierzyliśmy w nią.
i uwierzyliśmy w nią.
01:39
The story was a bestseller.
31
87338
2194
Ta historyjka była bestsellerem.
01:41
About one third of the entire world's population
32
89532
2080
Jedna trzecia ludności całego świata
01:43
lived under that meta-narrative.
33
91612
2883
żyła pod czarem tej powiastki.
01:46
Then, the world changed overnight.
34
94495
2767
Potem świat się zmienił
w ciągu jednej nocy.
w ciągu jednej nocy.
01:49
As for me, disillusioned by the failed religion of my youth,
35
97262
3646
Rozczarowany upadkiem
religii mojej młodości,
religii mojej młodości,
01:52
I went to America and became a Berkeley hippie.
36
100908
2913
pojechałem do Ameryki
i zostałem hipisem z Berkeley.
i zostałem hipisem z Berkeley.
01:55
(Laughter)
37
103821
3199
(Śmiech)
01:59
Now, as I was coming of age, something else happened.
38
107020
3716
Gdy dorastałem, zdarzyło się coś jeszcze.
02:02
As if one big story wasn't enough,
39
110736
2196
Jakby było mało jednej wspaniałej historii,
02:04
I was told another one.
40
112932
2512
opowiedziano mi kolejną.
02:07
This one was just as grand.
41
115444
3232
Równie wspaniałą.
02:10
It also claims that all human societies
42
118676
2163
Ona też zakłada,
że wszystkie społeczeństwa
że wszystkie społeczeństwa
02:12
develop in a linear progression towards a singular end.
43
120839
3845
rozwijają się liniowo
aż do wyjątkowego zakończenia.
aż do wyjątkowego zakończenia.
02:16
This one went as follows:
44
124684
2525
Ta historia głosiła:
02:19
All societies, regardless of culture,
45
127209
2356
wszystkie społeczeństwa, niezależnie od kultury,
02:21
be it Christian, Muslim, Confucian,
46
129565
2690
chrześcijaństwo, islam, konfucjanizm,
02:24
must progress from traditional societies
47
132255
2729
muszą rozwijać się
od społeczności tradycyjnych,
od społeczności tradycyjnych,
02:26
in which groups are the basic units
48
134984
2546
w których grupy to jednostka podstawowa,
02:29
to modern societies in which atomized individuals
49
137530
3501
do współczesnych społeczeństw,
gdzie poszczególni osobnicy
gdzie poszczególni osobnicy
02:33
are the sovereign units,
50
141031
1463
są niezależnymi jednostkami.
02:34
and all these individuals are, by definition, rational,
51
142494
3743
Wszystkie te osoby
są z definicji rozsądne,
są z definicji rozsądne,
02:38
and they all want one thing:
52
146237
2066
i chcą jednej rzeczy:
02:40
the vote.
53
148303
2500
prawa głosu.
02:42
Because they are all rational, once given the vote,
54
150803
2660
Ponieważ są rozsądni, dzięki prawu głosu,
02:45
they produce good government
55
153463
1434
wybierają dobry rząd
02:46
and live happily ever after.
56
154897
2199
i żyją długo i szczęśliwie.
02:49
Paradise on Earth, again.
57
157096
2919
Raj na ziemi, ponownie.
02:52
Sooner or later, electoral democracy will be
58
160015
3101
Prędzej czy później, demokracja wyborcza
02:55
the only political system for all countries and all peoples,
59
163116
4011
będzie jedynym systemem politycznym
dla wszystkich krajów i narodów,
dla wszystkich krajów i narodów,
02:59
with a free market to make them all rich.
60
167127
2464
z wolnym rynkiem, by mogli się bogacić.
03:01
But before we get there, we're engaged in a struggle
61
169591
3550
Zanim tam dotrzemy,
jesteśmy uwikłani w walkę
jesteśmy uwikłani w walkę
03:05
between good and evil.
62
173141
1693
dobra ze złem.
03:06
(Laughter)
63
174834
1560
(Śmiech)
03:08
The good belongs to those who are democracies
64
176394
2238
Po stronie dobra są ci,
którzy mają demokrację
którzy mają demokrację
03:10
and are charged with a mission of spreading it
65
178632
1946
i mają poczucie misji szerzenia jej
03:12
around the globe, sometimes by force,
66
180578
3462
po całym świecie, czasem siłą,
03:16
against the evil of those who do not hold elections.
67
184040
3426
przeciwko złu tych,
którzy nie przeprowadzają wyborów.
którzy nie przeprowadzają wyborów.
03:19
(Video) George H.W. Bush: A new world order ...
68
187466
1890
(Wideo) George H. W. Bush:
"Nowy porządek świata...
"Nowy porządek świata...
03:21
(Video) George W. Bush: ... ending tyranny in our world ...
69
189356
2212
(Wideo) George W. Bush: "
"... kończący tyranię na świecie..."
"... kończący tyranię na świecie..."
03:23
(Video) Barack Obama: ... a single standard for all
70
191568
1915
(Wideo) Barack Obama:
"... jeden standard dla wszystkich
"... jeden standard dla wszystkich
03:25
who would hold power.
71
193483
3357
dzierżących władzę".
03:28
Eric X. Li: Now --
72
196840
1804
Eric X. Li: Teraz...
03:30
(Laughter) (Applause)
73
198644
7681
(Śmiech) (Brawa)
03:38
This story also became a bestseller.
74
206325
4023
Ta historyjka też stała się bestsellerem.
03:42
According to Freedom House,
75
210348
1867
Według Freedom House,
03:44
the number of democracies went from 45 in 1970
76
212215
3003
ilość krajów demokratycznych
wzrosła z 45 w 1970 r.
wzrosła z 45 w 1970 r.
03:47
to 115 in 2010.
77
215218
2535
do 115 w 2010.
03:49
In the last 20 years, Western elites tirelessly
78
217753
3194
Przez ostatnie 20 lat
zachodnie elity niestrudzenie
zachodnie elity niestrudzenie
03:52
trotted around the globe selling this prospectus:
79
220947
3295
objeżdżały kulę ziemską
sprzedając taki prospekt:
sprzedając taki prospekt:
03:56
Multiple parties fight for political power
80
224242
2615
szereg partii walczy o władzę polityczną
03:58
and everyone voting on them
81
226857
1546
i głosowanie na nich
04:00
is the only path to salvation
82
228403
2021
to jedyna droga do zbawienia
04:02
to the long-suffering developing world.
83
230424
2767
dla od dawna cierpiących
państw rozwijających się.
państw rozwijających się.
04:05
Those who buy the prospectus are destined for success.
84
233191
3112
Nabywcy prospektu są skazani na sukces.
04:08
Those who do not are doomed to fail.
85
236303
3092
Ci, którzy nie kupią,
są skazani na porażkę.
są skazani na porażkę.
04:11
But this time, the Chinese didn't buy it.
86
239395
3198
Ale tym razem Chińczycy tego nie kupili.
04:14
Fool me once ...
87
242593
2519
Mądry Polak po szkodzie.
04:17
(Laughter)
88
245112
4569
(Śmiech)
04:21
The rest is history.
89
249681
2302
Reszta to historia.
04:23
In just 30 years, China went from
90
251983
1571
W ciągu zaledwie 30 lat
Chiny przeistoczyły się
Chiny przeistoczyły się
04:25
one of the poorest agricultural countries in the world
91
253554
2420
z najuboższego kraju rolniczego
na świecie
na świecie
04:27
to its second-largest economy.
92
255974
2124
w drugą co do wielkości
gospodarkę światową.
gospodarkę światową.
04:30
Six hundred fifty million people
93
258098
2056
650 milionów ludzi
04:32
were lifted out of poverty.
94
260154
1615
zostało wydźwigniętych z ubóstwa.
04:33
Eighty percent of the entire world's poverty alleviation
95
261769
2988
80% ogólnoświatowej walki z biedą
04:36
during that period happened in China.
96
264757
2225
w tamtych czasach odbyło się w Chinach.
04:38
In other words, all the new and old democracies
97
266982
2649
Dokonania wszystkich nowych
i starych demokracji
i starych demokracji
04:41
put together amounted to a mere fraction
98
269631
3068
wzięte razem są małą częścią tego,
04:44
of what a single, one-party state did without voting.
99
272699
5269
co jeden monopartyjny kraj
dokonał bez głosowania.
dokonał bez głosowania.
04:49
See, I grew up on this stuff: food stamps.
100
277968
3178
Wychowałem się na kartkach żywnościowych.
04:53
Meat was rationed to a few hundred grams
101
281146
1933
Mięso wydawano po kilkadziesiąt deko
04:55
per person per month at one point.
102
283079
2592
na osobę na miesiąc.
04:57
Needless to say, I ate all my grandmother's portions.
103
285671
4171
Zjadałem całe mięso babci.
05:01
So I asked myself, what's wrong with this picture?
104
289842
3735
Zastanawiałem się, co tu nie gra?
05:05
Here I am in my hometown,
105
293577
2001
Oto jestem w mieście rodzinnym,
05:07
my business growing leaps and bounds.
106
295578
1644
biznes rozwija się w gwałtownie.
05:09
Entrepreneurs are starting companies every day.
107
297222
2441
Przedsiębiorcy każdego dnia zakładają firmy.
05:11
Middle class is expanding in speed and scale
108
299663
3081
Klasa średnia rozwija się w skali i tempie
05:14
unprecedented in human history.
109
302744
2001
niespotkanym wcześniej w historii ludzkości.
05:16
Yet, according to the grand story,
110
304745
2537
Tyle że zgodnie z tą wspaniałą historią
05:19
none of this should be happening.
111
307282
2935
nic z tego nie powinno mieć miejsca.
05:22
So I went and did the only thing I could. I studied it.
112
310217
3206
Zrobiłem więc jedyne, co mogłem.
Zbadałem to.
Zbadałem to.
05:25
Yes, China is a one-party state
113
313423
2007
Tak, Chiny są państwem monopartyjnym,
05:27
run by the Chinese Communist Party, the Party,
114
315430
3885
rządzonym przez
Chińską Partię Komunistyczną,
Chińską Partię Komunistyczną,
05:31
and they don't hold elections.
115
319315
1952
i nie przeprowadza się tam
wyborów powszechnych.
wyborów powszechnych.
05:33
Three assumptions are made
116
321267
2559
Trzy założenia
05:35
by the dominant political theories of our time.
117
323826
2654
dominujących dziś teorii politycznych mówią,
05:38
Such a system is operationally rigid,
118
326480
2883
że taki system jest sztywny w działaniu,
05:41
politically closed, and morally illegitimate.
119
329363
3686
politycznie zamknięty i moralnie bezprawny.
05:45
Well, the assumptions are wrong.
120
333049
3210
Te założenia są błędne.
05:48
The opposites are true.
121
336259
2210
Tak naprawdę jest na odwrót.
05:50
Adaptability, meritocracy, and legitimacy
122
338469
3338
Możliwość przystosowania,
merytokracja i prawowitość
merytokracja i prawowitość
05:53
are the three defining characteristics
123
341807
1934
to trzy główne cechy
05:55
of China's one-party system.
124
343741
2371
chińskiego systemu monopartyjnego.
05:58
Now, most political scientists will tell us
125
346112
1492
Większość politologów powie,
05:59
that a one-party system is inherently incapable
126
347604
3765
że system monopartyjny
jest z natury niezdolny
jest z natury niezdolny
06:03
of self-correction.
127
351369
1928
do samo-naprawy.
06:05
It won't last long because it cannot adapt.
128
353297
2318
Nie przetrwa, bo nie może się przystosować.
06:07
Now here are the facts.
129
355615
1798
A teraz fakty.
06:09
In 64 years of running the largest country in the world,
130
357413
3560
Przez 64 lata rządzenia
największym państwem świata,
największym państwem świata,
06:12
the range of the Party's policies has been wider
131
360973
2560
zasięg rządów Partii był większy
06:15
than any other country in recent memory,
132
363533
2917
niż gdziekolwiek dotąd,
06:18
from radical land collectivization to the Great Leap Forward,
133
366450
3971
od radykalnej kolektywizacji rolnictwa
do wielkiego skoku naprzód,
do wielkiego skoku naprzód,
06:22
then privatization of farmland,
134
370421
2652
a potem prywatyzację roli,
06:25
then the Cultural Revolution,
135
373073
2296
Rewolucję Kulturalną,
06:27
then Deng Xiaoping's market reform,
136
375369
2696
reformę rynkową Denga Xiaopinga,
06:30
then successor Jiang Zemin took the giant political step
137
378065
3413
i wielki krok polityczny jego następcy,
Jianga Zemina
Jianga Zemina
06:33
of opening up Party membership to private businesspeople,
138
381478
3148
który umożliwił członkostwo w Partii
prywatnym biznesmenom,
prywatnym biznesmenom,
06:36
something unimaginable during Mao's rule.
139
384626
3063
coś niewyobrażalnego za rządów Mao.
06:39
So the Party self-corrects in rather dramatic fashions.
140
387689
3821
Partia naprawia się sama
w dość dramatycznym stylu.
w dość dramatycznym stylu.
06:43
Institutionally, new rules get enacted
141
391510
2630
W sposób zinstytucjonalizowany
ustanawia się nowe zasady,
ustanawia się nowe zasady,
06:46
to correct previous dysfunctions.
142
394140
2579
by naprawić poprzednie nieprawidłowości.
06:48
For example, term limits.
143
396719
1874
Na przykład ograniczenia czasowe.
06:50
Political leaders used to retain their positions for life,
144
398593
2537
Dawni liderzy polityczni
trzymali posady dożywotnio,
trzymali posady dożywotnio,
06:53
and they used that to accumulate power
145
401130
1808
czego używali do kumulowania władzy
06:54
and perpetuate their rules.
146
402938
1844
i utrwalenia własnych rządów.
06:56
Mao was the father of modern China,
147
404782
2220
Mao był ojcem współczesnych Chin,
06:59
yet his prolonged rule led to disastrous mistakes.
148
407002
2872
lecz jego przedłużone rządy
doprowadziły do katastrofalnych błędów.
doprowadziły do katastrofalnych błędów.
07:01
So the Party instituted term limits
149
409874
2160
Partia uchwaliła limity czasowe,
07:04
with mandatory retirement age of 68 to 70.
150
412034
3753
z obowiązkową emeryturą
w wieku 68-70 lat.
w wieku 68-70 lat.
07:07
One thing we often hear is,
151
415787
2249
Często słyszymy, że reformy polityczne
07:10
"Political reforms have lagged far behind economic reforms,"
152
418036
3178
"zostały daleko w tyle
za reformami ekonomicznymi",
za reformami ekonomicznymi",
07:13
and "China is in dire need of political reform."
153
421214
3274
i "Chiny rozpaczliwie potrzebują
reformy politycznej".
reformy politycznej".
07:16
But this claim is a rhetorical trap
154
424488
2959
Ale jest to pułapka retoryczna,
07:19
hidden behind a political bias.
155
427447
2616
ukryta za uprzedzeniami politycznymi.
07:22
See, some have decided a priori
156
430063
2497
Niektórzy zdecydowali a priori,
07:24
what kinds of changes they want to see,
157
432560
1717
jakich chcą zmian,
07:26
and only such changes can be called political reform.
158
434277
3772
i że tylko takie zmiany
można nazwać reformą polityczną.
można nazwać reformą polityczną.
07:30
The truth is, political reforms have never stopped.
159
438049
2960
Tak naprawdę reformy polityczne w Chinach
nigdy nie ustały.
nigdy nie ustały.
07:33
Compared with 30 years ago, 20 years, even 10 years ago,
160
441009
3233
W porównaniu z sytuacją sprzed 30,
20 a nawet 10 lat
20 a nawet 10 lat
07:36
every aspect of Chinese society,
161
444242
2390
każdy aspekt Chińskiego społeczeństwa,
07:38
how the country is governed,
162
446632
872
zarządzanie krajem
07:39
from the most local level to the highest center,
163
447504
2248
od poziomu lokalnego do centralnego,
07:41
are unrecognizable today.
164
449752
2485
jest dziś nie do poznania.
07:44
Now such changes are simply not possible
165
452237
3186
Takich zmian nie da się przeprowadzić
07:47
without political reforms of the most fundamental kind.
166
455423
3720
bez gruntownych reform politycznych.
07:51
Now I would venture to suggest the Party
167
459143
2193
Śmiem twierdzić, że Partia
07:53
is the world's leading expert in political reform.
168
461336
4107
to największy w świecie ekspert
w reformach politycznych.
w reformach politycznych.
07:57
The second assumption is that in a one-party state,
169
465443
3032
Drugie założenie przyjmuje,
że w państwie monopartyjnym
że w państwie monopartyjnym
08:00
power gets concentrated in the hands of the few,
170
468475
2731
władza skupia się w rękach nielicznych,
08:03
and bad governance and corruption follow.
171
471206
2702
co prowadzi do złego zarządzania i korupcji.
08:05
Indeed, corruption is a big problem,
172
473908
2173
W istocie, korupcja to poważny problem,
08:08
but let's first look at the larger context.
173
476081
2134
ale najpierw spójrzmy na szerszy kontekst.
08:10
Now, this may be counterintuitive to you.
174
478215
2128
Być może was to zaskoczy.
08:12
The Party happens to be one of the most meritocratic
175
480343
3019
Partia to jedna z najbardziej merytokratycznych
08:15
political institutions in the world today.
176
483362
2796
instytucji politycznych w dzisiejszym świecie.
08:18
China's highest ruling body, the Politburo, has 25 members.
177
486158
4101
Najwyższy organ chińskiej władzy,
Politbiuro, ma 25 członków.
Politbiuro, ma 25 członków.
08:22
In the most recent one, only five of them
178
490259
2088
W obecnej wersji, tylko pięciu z nich
08:24
came from a background of privilege, so-called princelings.
179
492347
3622
pochodzi z warstwy uprzywilejowanej,
tzw. książątek.
tzw. książątek.
08:27
The other 20, including the president and the premier,
180
495969
2494
Pozostałych 20, włączając prezydenta i premiera,
08:30
came from entirely ordinary backgrounds.
181
498463
2757
pochodzi z całkiem zwyczajnych środowisk.
08:33
In the larger central committee of 300 or more,
182
501220
2441
W komitecie centralnym
liczącym ponad 300 członków
liczącym ponad 300 członków
08:35
the percentage of those who were born
183
503661
1867
odsetek osób z rodzin wpływowych i bogatych
08:37
into power and wealth was even smaller.
184
505528
2459
jest jeszcze mniejszy.
08:39
The vast majority of senior Chinese leaders
185
507987
2830
Przeważająca większość chińskich liderów
wyższego szczebla
wyższego szczebla
08:42
worked and competed their way to the top.
186
510817
2645
zapracowała i wygrała rywalizację
w drodze na szczyt.
w drodze na szczyt.
08:45
Compare that with the ruling elites
187
513462
2132
Porównajcie to z rządzącymi elitami
08:47
in both developed and developing countries,
188
515594
2102
zarówno w krajach rozwiniętych,
jak i rozwijających się,
jak i rozwijających się,
08:49
I think you'll find the Party being near the top
189
517696
2510
chyba odkryjecie, że Partia jest w ścisłej czołówce
08:52
in upward mobility.
190
520206
2634
pod względem możliwości awansu.
08:54
The question then is, how could that be possible
191
522840
2529
Pytanie brzmi, jak to możliwe
08:57
in a system run by one party?
192
525369
3219
w systemie prowadzonym przez jedną partię?
09:00
Now we come to a powerful political institution,
193
528588
2892
Mowa tu o wpływowej instytucji politycznej,
09:03
little-known to Westerners:
194
531480
1517
mało znanej ludziom Zachodu:
09:04
the Party's Organization Department.
195
532997
2651
Departament Organizacyjny Partii.
09:07
The department functions like a giant
196
535648
2200
Ten departament działa jak wielka machina
09:09
human resource engine that would be the envy
197
537848
2376
zarządzania zasobami ludzkimi,
której pozazdrościłyby
której pozazdrościłyby
09:12
of even some of the most successful corporations.
198
540224
3330
niektóre z najbardziej dochodowych korporacji.
09:15
It operates a rotating pyramid
199
543554
2269
Departament obsługuje obracającą się piramidę,
09:17
made up of three components:
200
545823
1367
złożoną z trzech części składowych:
09:19
civil service, state-owned enterprises,
201
547190
2556
administracji państwowej, spółek skarbu państwa
09:21
and social organizations like a university
202
549746
2244
i instytucji użyteczności publicznej,
jak uniwersytety,
jak uniwersytety,
09:23
or a community program.
203
551990
2138
czy ośrodki pomocy społecznej.
09:26
They form separate yet integrated career paths
204
554128
2511
Te składniki tworzą osobne,
choć połączone ścieżki kariery
choć połączone ścieżki kariery
09:28
for Chinese officials.
205
556639
1904
dla chińskich urzędników.
09:30
They recruit college grads into entry-level positions
206
558543
3085
Rekrutują absolwentów
na stanowiska najniższego szczebla
na stanowiska najniższego szczebla
09:33
in all three tracks, and they start from the bottom,
207
561628
2750
we wszystkich trzech ścieżkach,
a zaczyna się od najniższego stanowiska,
a zaczyna się od najniższego stanowiska,
09:36
called "keyuan" [clerk].
208
564378
1556
nazwanego "keyuan" [referent].
09:37
Then they could get promoted
209
565934
1383
Potem absolwenci mogą awansować
09:39
through four increasingly elite ranks:
210
567317
5116
przez cztery rosnące stopnie:
fuke [wice-kierownik odcinka],
fuke [wice-kierownik odcinka],
09:44
fuke [deputy section manager], ke [section manager], fuchu [deputy division manager], and chu [division manger].
211
572433
3312
ke [kierownik odcinka], fuchu [wice-kierownik oddziału] i chu [kierownik oddziału].
09:47
Now these are not moves from "Karate Kid," okay?
212
575745
2157
To nie są chwyty z "Karate Kid".
09:49
It's serious business.
213
577902
3497
To poważna sprawa.
09:53
The range of positions is wide,
214
581399
2337
Zakres stanowisk jest szeroki,
09:55
from running health care in a village
215
583736
1604
od prowadzenia opieki zdrowotnej na wsi,
09:57
to foreign investment in a city district
216
585340
2243
przez inwestycje obcego kapitału
w okręgu miejskim,
w okręgu miejskim,
09:59
to manager in a company.
217
587583
2125
do dyrektora w przedsiębiorstwie.
10:01
Once a year, the department reviews their performance.
218
589708
2322
Raz na rok wydział sprawdza ich osiągnięcia.
10:04
They interview their superiors, their peers,
219
592030
2609
Rozmawiają z ich przełożonymi, kolegami,
10:06
their subordinates. They vet their personal conduct.
220
594639
2781
podwładnymi. Sprawdzają ich zachowanie.
10:09
They conduct public opinion surveys.
221
597420
2032
Ankietują opinię publiczną.
10:11
Then they promote the winners.
222
599452
1963
Potem awansują najlepszych.
10:13
Throughout their careers, these cadres
223
601415
1548
W trakcie kariery kadry mogą przechodzić
10:14
can move through and out of all three tracks.
224
602963
3120
przez wszystkie 3 gałęzie.
10:18
Over time, the good ones move beyond the four base levels
225
606083
2878
Najlepsi przebijają się
ponad 4 podstawowe poziomy
ponad 4 podstawowe poziomy
10:20
to the fuju [deputy bureau chief] and ju [bureau chief] levels.
226
608961
2692
do stanowiska poziomów fuju [wice-szef biura]
i ju [szef biura].
i ju [szef biura].
10:23
There, they enter high officialdom.
227
611653
2844
To już wysoki poziom aparatu urzędniczego.
10:26
By that point, a typical assignment will be
228
614497
2160
Tutaj do zadań należy zwykle
10:28
to manage a district with a population in the millions
229
616657
2859
zarządzanie rejonem
z 5 milionami mieszkańców
z 5 milionami mieszkańców
10:31
or a company with hundreds of millions of dollars in revenue.
230
619516
3531
lub przedsiębiorstwem
z setkami milionów dolarów dochodu.
z setkami milionów dolarów dochodu.
10:35
Just to show you how competitive the system is,
231
623047
3929
Ten system zmusza do rywalizacji.
10:38
in 2012, there were 900,000 fuke and ke levels,
232
626976
3718
W 2012 r. było 900 tys. poziomów
fuke i ke,
fuke i ke,
10:42
600,000 fuchu and chu levels,
233
630694
2824
600 tys. poziomów fuchu i chu
10:45
and only 40,000 fuju and ju levels.
234
633518
3435
i tylko 40 tys. poziomów fuju i ju.
10:48
After the ju levels,
235
636953
1728
Po poziomie ju
10:50
the best few move further up several more ranks,
236
638681
2601
kilku najlepszych awansuje
o parę stopni
o parę stopni
10:53
and eventually make it to the Central Committee.
237
641282
3131
i ostatecznie trafiają
do Komitetu Centralnego.
do Komitetu Centralnego.
10:56
The process takes two to three decades.
238
644413
2752
Taki proces zajmuje 20 do 30 lat.
10:59
Does patronage play a role? Yes, of course.
239
647165
3109
Czy protekcja odgrywa tu rolę? Owszem.
11:02
But merit remains the fundamental driver.
240
650274
3572
Jednak podstawę stanowią zasługi.
11:05
In essence, the Organization Department runs
241
653846
2530
Departament Organizacyjny prowadzi
11:08
a modernized version of China's centuries-old
242
656376
2473
unowocześnioną wersję starego chińskiego
11:10
mentoring system.
243
658849
2064
systemu mentorskiego.
11:12
China's new president, Xi Jinping,
244
660913
2091
Nowy prezydent Chin, Xi Jinping,
11:15
is the son of a former leader, which is very unusual,
245
663004
2579
jest synem byłego przywódcy,
co jest bardzo niezwykłe,
co jest bardzo niezwykłe,
11:17
first of his kind to make the top job.
246
665583
2220
to pierwsza taka osoba,
której udało się zdobyć szczyt władzy.
której udało się zdobyć szczyt władzy.
11:19
Even for him, the career took 30 years.
247
667803
2895
Nawet jemu kariera zajęła 30 lat.
11:22
He started as a village manager,
248
670698
1868
Zaczął jako zarządca wioski,
11:24
and by the time he entered the Politburo,
249
672566
1912
po pewnym czasie wszedł do Politbiura,
11:26
he had managed areas with a total population
250
674478
2206
zarządzał terenami o populacji
11:28
of 150 million people
251
676684
1604
150 milionów ludzi
11:30
and combined GDPs of 1.5 trillion U.S. dollars.
252
678288
4446
i łącznym PKB 1,5 bln USD.
11:34
Now, please don't get me wrong, okay?
253
682734
2320
Nie zrozumcie mnie źle.
11:37
This is not a put-down of anyone. It's just a statement of fact.
254
685054
3254
Nie robię kpin, tylko stwierdzam fakty.
11:40
George W. Bush, remember him?
255
688308
3834
George W. Bush, pamiętacie go?
11:44
This is not a put-down.
256
692142
2441
Nie naśmiewam się.
11:46
(Laughter)
257
694583
805
(Śmiech)
11:47
Before becoming governor of Texas,
258
695388
3099
Zanim został gubernatorem Teksasu,
11:50
or Barack Obama before running for president,
259
698487
2619
albo Barack Obama
zanim kandydował na prezydenta,
zanim kandydował na prezydenta,
11:53
could not make even a small county manager
260
701106
2759
nie mogliby zostać nawet
zarządcami małej prowincji
zarządcami małej prowincji
11:55
in China's system.
261
703865
1928
w chińskim systemie.
11:57
Winston Churchill once said that democracy
262
705793
2022
Winston Churchill powiedział kiedyś,
że demokracja
że demokracja
11:59
is a terrible system except for all the rest.
263
707815
2319
to najgorszy system,
ale nie wymyślono nic lepszego.
ale nie wymyślono nic lepszego.
12:02
Well, apparently he hadn't heard of the Organization Department.
264
710134
4281
Najwyraźniej nie słyszał
o Departamencie Organizacyjnym.
o Departamencie Organizacyjnym.
12:06
Now, Westerners always assume that
265
714415
2344
Ludzie Zachodu zawsze przyjmują,
12:08
multi-party election with universal suffrage
266
716759
3018
że wielopartyjne wybory
z powszechnym prawem wyborczym
z powszechnym prawem wyborczym
12:11
is the only source of political legitimacy.
267
719777
3142
to jedyne źródło politycznej prawowitości.
12:14
I was asked once, "The Party wasn't voted in by election.
268
722919
3362
Na pytanie: "Partia nie wybrano w wyborach,
12:18
Where is the source of legitimacy?"
269
726281
2230
więc co ją prawnie uzasadnia?",
12:20
I said, "How about competency?"
270
728511
3562
odpowiedziałem: "Kompetencje".
12:24
We all know the facts.
271
732073
1477
Wszyscy znamy fakty.
12:25
In 1949, when the Party took power,
272
733550
1941
W 1949, kiedy Partia przejęła władzę,
12:27
China was mired in civil wars, dismembered by foreign aggression,
273
735491
3327
Chiny trawiła wojna domowa,
agresja obcych państw,
agresja obcych państw,
12:30
average life expectancy at that time, 41 years old.
274
738818
4295
przeciętna długość życia
wynosiła w tym czasie 41 lat.
wynosiła w tym czasie 41 lat.
12:35
Today, it's the second largest economy in the world,
275
743113
2910
Dzisiaj, Chiny są druga największą
gospodarką światową,
gospodarką światową,
12:38
an industrial powerhouse, and its people live
276
746023
2603
przemysłowym inkubatorem,
12:40
in increasing prosperity.
277
748626
2087
a naród żyje w rosnącym dobrobycie.
12:42
Pew Research polls Chinese public attitudes,
278
750713
3153
Pew Research bada opinię publiczną w Chinach,
12:45
and here are the numbers in recent years.
279
753866
2057
i oto wyniki z ostatnich lat.
12:47
Satisfaction with the direction of the country: 85 percent.
280
755923
4500
Zadowolenia z kierunku zmian w kraju: 85%.
12:52
Those who think they're better off than five years ago:
281
760423
2311
Odsetek osób, którym żyje się lepiej
niż 5 lat temu:
niż 5 lat temu:
12:54
70 percent.
282
762734
2264
70%.
12:56
Those who expect the future to be better:
283
764998
2384
Kto spodziewa się lepszej przyszłości:
12:59
a whopping 82 percent.
284
767382
2664
imponujący wynik 82%.
13:02
Financial Times polls global youth attitudes,
285
770046
3529
Financial Times bada opinię publiczną
wśród młodzieży całego świata
wśród młodzieży całego świata
13:05
and these numbers, brand new, just came from last week.
286
773575
3415
i te dane pochodzą z zeszłego tygodnia.
13:08
Ninety-three percent of China's Generation Y
287
776990
2782
93% chińskiego pokolenia Y
13:11
are optimistic about their country's future.
288
779772
2586
ma optymistyczne nastawienie
do przyszłości kraju.
do przyszłości kraju.
13:14
Now, if this is not legitimacy, I'm not sure what is.
289
782358
5888
Jeśli to nie daje władzy prawowitości,
to nie wiem, co daje.
to nie wiem, co daje.
13:20
In contrast, most electoral democracies around the world
290
788246
3169
Większość demokracji wyborczych na świecie
13:23
are suffering from dismal performance.
291
791415
2103
cierpi przez żałosne zarządzanie.
13:25
I don't need to elaborate for this audience
292
793518
2315
Nie muszę tu opowiadać
13:27
how dysfunctional it is, from Washington to European capitals.
293
795833
4337
o usterkach od Waszyngtonu
po europejskie stolice.
po europejskie stolice.
13:32
With a few exceptions, the vast number
294
800170
2889
Poza paroma wyjątkami, ogromna liczba
13:35
of developing countries that have adopted electoral regimes
295
803059
2907
krajów rozwijających się,
które przejęły system wyborczy,
które przejęły system wyborczy,
13:37
are still suffering from poverty and civil strife.
296
805966
3811
wciąż zmagają się z ubóstwem
i wojnami domowymi.
i wojnami domowymi.
13:41
Governments get elected, and then they fall
297
809777
1940
Rządy są wybierane, a potem ich poparcie
13:43
below 50 percent approval in a few months
298
811717
2735
spada poniżej 50% w ciągu kilku miesięcy,
13:46
and stay there and get worse until the next election.
299
814452
3548
po czym pogarsza się do następnych wyborów.
13:50
Democracy is becoming a perpetual cycle
300
818000
2423
Demokracja staje się ciągłym cyklem
13:52
of elect and regret.
301
820423
2378
wyboru i żałowania tego wyboru.
13:54
At this rate, I'm afraid it is democracy,
302
822801
3529
Jeśli nic się nie zmieni, obawiam się,
że to demokracja,
że to demokracja,
13:58
not China's one-party system, that is in danger
303
826330
2620
a nie chiński system monopartyjny,
jest zagrożona
jest zagrożona
14:00
of losing legitimacy.
304
828950
2259
utratą prawnego uzasadnienia.
14:03
Now, I don't want to create the misimpression
305
831209
2850
Nie chcę tworzyć błędnego wrażenia,
14:06
that China's hunky-dory, on the way
306
834059
2008
że Chiny są idealne i na drodze
14:08
to some kind of superpowerdom.
307
836067
1793
do bycia supermocarstwem.
14:09
The country faces enormous challenges.
308
837860
2959
Ten kraj zmaga się z wielkimi wyzwaniami.
14:12
The social and economic problems that come
309
840819
1903
Wszystkie problemy społeczne i gospodarcze,
które wiążą się
które wiążą się
14:14
with wrenching change like this are mind-boggling.
310
842722
4006
z ogromnymi zmianami,
nie mieszczą się w głowie.
nie mieszczą się w głowie.
14:18
Pollution is one. Food safety. Population issues.
311
846728
3547
Zanieczyszczenie środowiska to jeden. Bezpieczeństwo żywności. Problemy demograficzne.
14:22
On the political front, the worst problem is corruption.
312
850275
3947
W polityce największym problemem
jest korupcja.
jest korupcja.
14:26
Corruption is widespread and undermines the system
313
854222
2832
Korupcja jest powszechna i podkopuje system
14:29
and its moral legitimacy.
314
857054
1802
i jego uzasadnienie moralne.
14:30
But most analysts misdiagnose the disease.
315
858856
2847
Ale większość analityków
źle rozpoznaje chorobę.
źle rozpoznaje chorobę.
14:33
They say that corruption is the result of the one-party system,
316
861703
2909
Mówią, że korupcja
jest wynikiem systemu monopartyjnego,
jest wynikiem systemu monopartyjnego,
14:36
and therefore, in order to cure it,
317
864612
1501
i dlatego, by ją wyleczyć,
14:38
you have to do away with the entire system.
318
866113
2057
należy pozbyć się całego systemu.
14:40
But a more careful look would tell us otherwise.
319
868170
3082
Bardziej wnikliwe spojrzenie
prowadzi do odwrotnych wniosków.
prowadzi do odwrotnych wniosków.
14:43
Transparency International ranks China
320
871252
2920
Transparency International
klasyfikuje teraz Chiny
klasyfikuje teraz Chiny
14:46
between 70 and 80 in recent years among 170 countries,
321
874172
3766
między 70 a 80 pozycją na 170 państw,
14:49
and it's been moving up.
322
877938
2177
i widać poprawę.
14:52
India, the largest democracy in the world,
323
880115
2063
Indie, największa demokracja świata,
14:54
94 and dropping.
324
882178
2147
to pozycja 94 i spada.
14:56
For the hundred or so countries that are ranked below China,
325
884325
2462
Z setki państw
sklasyfikowanych niżej niż Chiny,
sklasyfikowanych niżej niż Chiny,
14:58
more than half of them are electoral democracies.
326
886787
3009
ponad połowa to demokracje wyborcze.
15:01
So if election is the panacea for corruption,
327
889796
3295
Jeśli wybory są cudownym środkiem
przeciwko korupcji,
przeciwko korupcji,
15:05
how come these countries can't fix it?
328
893091
3243
czemu te państwa
nie mogą się jej pozbyć?
nie mogą się jej pozbyć?
15:08
Now, I'm a venture capitalist. I make bets.
329
896334
3594
Jestem ryzykantem. Zakładam się.
15:11
It wouldn't be fair to end this talk without
330
899928
2332
Byłoby nie fair skończyć wystąpienie
15:14
putting myself on the line and making some predictions.
331
902260
2632
bez podjęcia ryzyka przedstawienia prognozy.
15:16
So here they are.
332
904892
1717
Oto ona.
15:18
In the next 10 years, China will surpass the U.S.
333
906609
2802
Przez następne 10 lat
Chiny pobiją USA
Chiny pobiją USA
15:21
and become the largest economy in the world.
334
909411
2377
i zostaną największą gospodarką światową.
15:23
Income per capita will be near the top
335
911788
2081
Dochód na osobę będzie na szczycie
15:25
of all developing countries.
336
913869
2182
wszystkich krajów rozwijających się.
15:28
Corruption will be curbed, but not eliminated,
337
916051
2322
Korupcja zostanie ograniczona,
ale nie wyeliminowana całkowicie,
ale nie wyeliminowana całkowicie,
15:30
and China will move up 10 to 20 notches
338
918373
2413
a Chiny podniosą się o 10 do 20 stopni,
15:32
to above 60 in T.I. ranking.
339
920786
2842
na ponad 60, w rankingu T.I.
15:35
Economic reform will accelerate, political reform will continue,
340
923628
2927
Reformy gospodarcze przyspieszą,
reformy polityczne nie ustaną,
reformy polityczne nie ustaną,
15:38
and the one-party system will hold firm.
341
926555
3501
a system monopartyjny
będzie miał się dobrze.
będzie miał się dobrze.
15:42
We live in the dusk of an era.
342
930056
3158
Żyjemy na początku nowej ery.
15:45
Meta-narratives that make universal claims
343
933214
3285
Powiastki, które niosą uniwersalne przesłanie,
15:48
failed us in the 20th century
344
936499
1961
zawiodły nas w XX wieku
15:50
and are failing us in the 21st.
345
938460
2784
i zawodzą nas w XXI.
15:53
Meta-narrative is the cancer
346
941244
2594
Powiastka to rak,
15:55
that is killing democracy from the inside.
347
943838
2807
który zabija demokrację od środka.
15:58
Now, I want to clarify something.
348
946645
1767
Chcę coś wyjaśnić.
16:00
I'm not here to make an indictment of democracy.
349
948412
2520
Nie jestem tu, by oskarżać demokrację.
16:02
On the contrary, I think democracy contributed
350
950932
2593
Przeciwnie, uważam,
że demokracja wiele wniosła
że demokracja wiele wniosła
16:05
to the rise of the West and the creation of the modern world.
351
953525
3196
do rozwoju Zachodu
i powstania współczesnego świata.
i powstania współczesnego świata.
16:08
It is the universal claim that many Western elites
352
956721
3111
To te uniwersalne przesłanie,
które wiele elit Zachodu
które wiele elit Zachodu
16:11
are making about their political system, the hubris,
353
959832
3489
wyciąga z systemu politycznego, ta pycha,
16:15
that is at the heart of the West's current ills.
354
963321
3239
to jest sedno aktualnej choroby Zachodu.
16:18
If they would spend just a little less time
355
966560
2305
Gdyby te elity traciły nieco mniej czasu
16:20
on trying to force their way onto others,
356
968865
2140
na narzucaniu innym
własnego sposobu rządzenia,
własnego sposobu rządzenia,
16:23
and a little bit more on political reform at home,
357
971005
3652
a więcej czasu poświęciły
reformie politycznej u siebie,
reformie politycznej u siebie,
16:26
they might give their democracy a better chance.
358
974672
3390
mogłyby dać swojej demokracji
szansę na lepsze jutro.
szansę na lepsze jutro.
16:30
China's political model will never supplant
359
978062
2378
Modelu politycznego Chin
nigdy nie wyprze
nigdy nie wyprze
16:32
electoral democracy, because unlike the latter,
360
980440
2320
demokracja wyborcza,
bo w odróżnieniu od niej,
bo w odróżnieniu od niej,
16:34
it doesn't pretend to be universal.
361
982760
1957
chiński model nie usiłuje być uniwersalny.
16:36
It cannot be exported. But that is the point precisely.
362
984717
3832
Nie da się wyeksportować. W tym tkwi sedno.
16:40
The significance of China's example
363
988549
2599
Znaczenie chińskiego przykładu
16:43
is not that it provides an alternative,
364
991148
1967
to nie dostarczenie alternatywy,
16:45
but the demonstration that alternatives exist.
365
993115
4440
ale pokazanie, że alternatywy istnieją.
16:49
Let us draw to a close this era of meta-narratives.
366
997555
3634
Niech skończy się epoka przypowiastek.
16:53
Communism and democracy may both be laudable ideals,
367
1001189
3363
Komunizm i demokracja to może
i godne pochwały ideały,
i godne pochwały ideały,
16:56
but the era of their dogmatic universalism is over.
368
1004552
4101
ale epoka ich bezkrytycznego uniwersalizmu
jest skończona.
jest skończona.
17:00
Let us stop telling people and our children
369
1008653
2487
Przestańmy wmawiać ludziom i dzieciom,
17:03
there's only one way to govern ourselves
370
1011140
2252
że jest tylko jeden sposób na rządzenie
17:05
and a singular future towards which
371
1013392
1809
i jedna droga w przyszłość,
17:07
all societies must evolve.
372
1015201
2382
do której zmierzają wszystkie społeczeństwa.
17:09
It is wrong. It is irresponsible.
373
1017583
2795
To nieprawda. To nieodpowiedzialne.
17:12
And worst of all, it is boring.
374
1020378
4238
A co najgorsze, to nudne.
17:16
Let universality make way for plurality.
375
1024616
3919
Niech uniwersalizm
ustąpi miejsca pluralizmowi.
ustąpi miejsca pluralizmowi.
17:20
Perhaps a more interesting age is upon us.
376
1028535
3197
Może nadejdzie ciekawsza era.
17:23
Are we brave enough to welcome it?
377
1031732
2213
Czy mamy dość odwagi by ją powitać?
17:25
Thank you.
378
1033945
1194
Dziękuję.
17:27
(Applause)
379
1035139
16019
(Oklaski)
17:43
Thank you. Thank you. Thank you. Thanks.
380
1051158
3636
Dziękuję.
17:46
Bruno Giussani: Eric, stay with me for a couple of minutes,
381
1054794
2206
Bruno Giussani: Zostań ze mną chwilę,
17:49
because I want to ask you a couple of questions.
382
1057000
2714
bo chcę ci zadać parę pytań.
17:51
I think many here, and in general in Western countries,
383
1059714
3528
Chyba wielu widzów
i w ogóle kraje Zachodu
i w ogóle kraje Zachodu
17:55
would agree with your statement about analysis
384
1063242
3402
zgodziłyby się z twoim podsumowaniem
17:58
of democratic systems becoming dysfunctional,
385
1066644
2705
niewydolności systemów demokratycznych,
18:01
but at the same time, many would kind of find
386
1069349
2927
ale jednocześnie trudno się pogodzić,
18:04
unsettling the thought that there is an unelected
387
1072276
3945
że macie niewybieralną władzę,
18:08
authority that, without any form of oversight or consultation,
388
1076221
5396
która, bez żadnego nadzoru czy konsultacji,
18:13
decides what the national interest is.
389
1081617
2915
odgórnie decyduje, czym jest interes narodowy.
18:16
What is the mechanism in the Chinese model
390
1084532
3002
Co w chińskim modelu
18:19
that allows people to say, actually,
391
1087534
2219
pozwala ludziom powiedzieć,
18:21
the national interest as you defined it is wrong?
392
1089753
2587
że interes narodowy,
jak go przedstawiłeś, jest zły?
jak go przedstawiłeś, jest zły?
18:24
EXL: You know, Frank Fukuyama, the political scientist,
393
1092340
4062
EXL: Frank Fukuyama, politolog,
18:28
called the Chinese system "responsive authoritarianism."
394
1096402
3844
nazwał chiński system "wrażliwą tyranią".
18:32
It's not exactly right, but I think it comes close.
395
1100246
3110
Nie jest to do końca prawdziwe,
ale bliskie prawdy.
ale bliskie prawdy.
18:35
So I know the largest public opinion survey company
396
1103356
3974
Znam największy ośrodek badania
18:39
in China, okay?
397
1107330
1882
opinii publicznej w Chinach.
18:41
Do you know who their biggest client is?
398
1109212
2680
Kto jest największym zleceniodawcą?
18:43
The Chinese government.
399
1111892
1846
Chiński rząd.
18:45
Not just from the central government,
400
1113738
2466
Nie tylko władza centralna,
18:48
the city government, the provincial government,
401
1116204
1424
władza miejska, władza prowincjonalna,
18:49
to the most local neighborhood districts.
402
1117628
2079
aż do najbardziej lokalnych okręgów.
18:51
They conduct surveys all the time.
403
1119707
2143
Cały czas przeprowadzają ankiety.
18:53
Are you happy with the garbage collection?
404
1121850
2610
Czy podoba ci się wywóz śmieci?
18:56
Are you happy with the general direction of the country?
405
1124460
2112
Czy podoba ci się
ogólny kierunek zmian w kraju?
ogólny kierunek zmian w kraju?
18:58
So there is, in China, there is a different kind of mechanism
406
1126572
3261
Zatem w Chinach jest inny mechanizm
19:01
to be responsive to the demands and the thinking of the people.
407
1129833
3561
wyczulenia na potrzeby i myślenie ludności.
19:05
My point is, I think we should get unstuck
408
1133394
3208
Uważam, że powinniśmy porzucić myśl,
19:08
from the thinking that there's only one political system --
409
1136602
2431
że jest tylko jeden system polityczny,
19:11
election, election, election --
410
1139033
1545
wybory, wybory, wybory,
19:12
that could make it responsive.
411
1140578
1728
który umożliwia wrażliwość
na potrzeby ludności.
na potrzeby ludności.
19:14
I'm not sure, actually, elections produce
412
1142306
1984
Właściwie wcale nie jestem pewien, czy wybory
19:16
responsive government anymore in the world.
413
1144290
2946
dają jeszcze władzę
wrażliwą na potrzeby ogółu.
wrażliwą na potrzeby ogółu.
19:19
(Applause)
414
1147236
4707
(Brawa)
19:23
BG: Many seem to agree.
415
1151943
1160
BG: Wielu się zgadza.
19:25
One of the features of a democratic system
416
1153103
2656
Jedna z cech systemu demokratycznego zakłada
19:27
is a space for civil society to express itself.
417
1155759
3269
miejsce dla głosu ruchów społecznych.
19:31
And you have shown figures about the support
418
1159028
2368
A ty pokazałeś dane o poparciu,
19:33
that the government and the authorities have in China.
419
1161396
2904
jakie mają chiński rząd i władze.
19:36
But then you've just mentioned other elements
420
1164300
3305
Ale wspomniałeś też o innych elementach,
19:39
like, you know, big challenges, and there are, of course,
421
1167605
2154
jak wielkie wyzwania, i są też pewnie
19:41
a lot of other data that go in a different direction:
422
1169759
2926
inne dane, które pokażą coś innego:
19:44
tens of thousands of unrests and protests
423
1172685
2657
dziesiątki tysięcy protestów i niepokoi
19:47
and environmental protests, etc.
424
1175342
2859
i protestów ekologów, itd.
19:50
So you seem to suggest the Chinese model
425
1178201
3016
Zatem sugerujesz, że chiński model
19:53
doesn't have a space outside of the Party
426
1181217
2111
nie dopuszcza ruchów społecznych
19:55
for civil society to express itself.
427
1183328
2301
spoza Partii do wyrażenia się.
19:57
EXL: There's a vibrant civil society in China,
428
1185629
4178
EXL: Ruch społeczny jest prężny,
20:01
whether it's environment or what-have-you.
429
1189807
1629
czy jest to ruch ekologów czy inny
20:03
But it's different. You wouldn't recognize it.
430
1191436
2248
Ale jest inny. Nie rozpoznałbyś go.
20:05
Because, by Western definitions, a so-called civil society
431
1193684
2882
Według zachodnich standardów
tak zwane ruchy społeczne
tak zwane ruchy społeczne
20:08
has to be separate or even in opposition
432
1196566
2844
muszą być w oddzieleniu
a nawet w opozycji
a nawet w opozycji
20:11
to the political system,
433
1199410
1691
do systemu politycznego,
20:13
but that concept is alien for Chinese culture.
434
1201101
4765
ale ten pogląd jest obcy chińskiej kulturze.
20:17
For thousands of years, you have civil society,
435
1205866
2473
Przez tysiące lat społeczeństwo obywatelskie
20:20
yet they are consistent and coherent
436
1208339
2489
było zgodne i spójne
20:22
and part of a political order, and I think
437
1210828
2847
z politycznym porządkiem.
20:25
it's a big cultural difference.
438
1213675
3370
Na tym polega ogromna różnica kulturowa.
20:29
BG: Eric, thank you for sharing this with TED.
EXL: Thank you.
EXL: Thank you.
439
1217045
3627
BG: Dziękuję, że się tym podzieliłeś.
EXL: Dziękuję.
EXL: Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Eric X. Li - Investor and political scientistA venture capitalist and political scientist, Eric X Li argues that the universality claim of Western democratic systems is going to be "morally challenged" by China.
Why you should listen
A well-connected venture capitalist in Shanghai, where he was born, Eric X. Li studied in America (and even worked for Ross Perot's 1992 presidential campaign) before returning home, where he started doubting the idea that China's progress could only follow the path of the West's free-market principles.
In a much-discussed op-ed he wrote for the New York Times in February 2012 and in other writings, he has put forth the idea that China needed a different development framework, around a different idea of modernity. The Chinese system, he says, is meritocratic, highly adaptable despite the one-party rule, long term-oriented, pragmatic and non-individualistic. As he writes: "The Chinese political system ... comes close to the best formula for governing a large country: meritocracy at the top, democracy at the bottom, with room for experimentation in between.
While some criticize him as a cheerleader of the Chinese government and a champion of Chinese exceptionalism, Li is comfortable in the role of provocateur. He is the founder of Chengwei Capital in Shanghai, serves on the board of directors of China Europe International Business School (CEIBS) and is a Fellow of the Aspen Institute.
Eric X. Li | Speaker | TED.com