TEDxVCU
Elizabeth White: An honest look at the personal finance crisis
Elizabeth White: Uczciwe spojrzenie na personalny kryzys finansowy
Filmed:
Readability: 3.6
1,800,039 views
Zdradzę wam sekret. Miliony osób z wyżu demograficznego z wiekiem spotyka poważny kryzys finansowy. Za chwilę następne pokolenie stanie przed takim samym wyzwaniem. Elizabeth White swoją bardzo osobistą prelekcją otwiera szczerą rozmowę o kłopotach finansowych, i podpowiada, jak żyć pełnią życia przy ograniczonych dochodach.
Elizabeth White - Author, advocate
Elizabeth White is an author and aging solutions advocate for older adults facing uncertain work and financial insecurity. Full bio
Elizabeth White is an author and aging solutions advocate for older adults facing uncertain work and financial insecurity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Znasz mnie.
00:13
You know me.
0
1760
1200
00:16
I am in your friendship circle
hidden in plain sight.
hidden in plain sight.
1
4320
4216
Jestem w twoim kręgu znajomych
ukryta na widoku.
ukryta na widoku.
00:20
My clothes are still impeccable --
2
8560
2656
Nadal nieskazitelne ubrania
00:23
bought in the good years
when I was still making money.
when I was still making money.
3
11240
3080
kupiłam w dobrych czasach,
kiedy jeszcze zarabiałam.
kiedy jeszcze zarabiałam.
00:27
To look at me you would not know
4
15200
1576
Patrząc na mnie, nie wiesz,
00:28
that my electricity was cut off
last week for nonpayment,
last week for nonpayment,
5
16800
4096
że za niepłacenie rachunków
tydzień temu odcięli mi prąd
tydzień temu odcięli mi prąd
00:32
or that I meet the eligibility
requirements for food stamps.
requirements for food stamps.
6
20920
4496
i że przysługują mi kartki żywnościowe.
00:37
But if you paid attention,
7
25440
1256
Gdybyś uważnie spojrzał,
00:38
you would see that sadness in my eyes --
8
26720
2216
dostrzegłbyś smutek w moich oczach,
00:40
hear that hint of fear
in my otherwise self-assured voice.
in my otherwise self-assured voice.
9
28960
4680
a w pozornie pewnym siebie
głosie usłyszał strach.
głosie usłyszał strach.
00:46
These days I'm buying
the $1.99 trial-size jug of Tide
the $1.99 trial-size jug of Tide
10
34360
4096
Próbki płynu do prania po 2 dolary
pomagają mi związać
pomagają mi związać
koniec z końcem.
00:50
to make ends meet.
11
38480
1216
00:51
I bet you didn't know
laundry detergent came in that size.
laundry detergent came in that size.
12
39720
3280
Pewnie nawet nie wiesz,
że detergenty sprzedają w próbkach.
że detergenty sprzedają w próbkach.
00:55
You invite me to the same
expensive restaurants
expensive restaurants
13
43960
2216
Proponujesz drogie restauracje,
00:58
the two of us have always enjoyed,
14
46200
2136
które zawsze lubiliśmy,
01:00
but I order mineral water now
with a twist of lemon,
with a twist of lemon,
15
48360
2456
ale zamawiam wodę mineralną z cytryną,
01:02
not the 12-dollar glass of chardonnay.
16
50840
3000
a nie kieliszek chardonnay za 12 dolarów.
01:06
I am frugal in my menu choices.
17
54920
2136
Uważnie wybieram pozycje z karty.
01:09
Meticulous, I count
every penny in my head.
every penny in my head.
18
57080
3696
W myślach skrupulatnie liczę każdy grosz.
01:12
I demur dividing the table bill evenly
to cover desserts and designer coffees
to cover desserts and designer coffees
19
60800
5536
Nie chcę składać się na wspólny rachunek
obejmujący desery, fikuśne kawy
obejmujący desery, fikuśne kawy
01:18
and second and third glasses
of wine I did not consume.
of wine I did not consume.
20
66360
3000
i drugi czy trzeci kieliszek wina,
którego nie piłam.
którego nie piłam.
01:22
I am tired of trying to fake appearances.
21
70000
4720
Męczy mnie próba zachowania pozorów.
01:27
A friend told me that I'm broke not poor,
and there is a difference.
and there is a difference.
22
75920
3456
Według przyjaciółki nie jestem biedna
tylko spłukana, a to różnica.
tylko spłukana, a to różnica.
01:31
I live without cable, my gym membership
23
79400
2336
Żyję bez kablówki, karnetu na siłownię
01:33
and nail appointments.
24
81760
1256
i wizyt u kosmetyczki.
01:35
I've discovered I can do my own hair.
25
83040
1840
Odkryłam, że sama umiem się uczesać.
01:37
There is no retirement savings,
26
85560
1616
Nie mam funduszu emerytalnego
01:39
no nest egg.
27
87200
1280
ani oszczędności.
01:42
I exhausted that long ago.
28
90000
2096
Wykorzystałam je dawno temu.
01:44
There is no expensive condo to draw equity
29
92120
3296
Nie mam rentownego apartamentu
01:47
and no husband to back me up.
30
95440
1800
ani męża, który mnie wesprze.
01:50
Months of slow pay and no pay
have decimated my credit.
have decimated my credit.
31
98120
4840
Miesiące opóźnionych wpływów i ich brak
osłabiły moją wiarygodność kredytową.
osłabiły moją wiarygodność kredytową.
01:55
Bill collectors call constantly,
32
103400
2056
Inkasenci dzwonią bez przerwy,
01:57
reading verbatim from a script
33
105480
2376
czytają gotowe formułki,
01:59
before expressing
polite sympathy for my plight
polite sympathy for my plight
34
107880
3136
zanim grzecznie wyrażą współczucie
dla mojej sytuacji
dla mojej sytuacji
02:03
and then demanding payment
arrangements I can't possibly meet.
arrangements I can't possibly meet.
35
111040
3640
i zaproponują warunki spłat,
których nie mogę spełnić.
których nie mogę spełnić.
02:07
Friends wonder privately
how someone so well educated
how someone so well educated
36
115480
4056
Znajomi po cichu zastanawiają się,
jak ktoś tak świetnie wykształcony
jak ktoś tak świetnie wykształcony
02:11
could be in economic free fall.
37
119560
2280
mógł wpaść w ekonomiczną zapaść.
02:15
I'm still as talented as ever
and smart as a whip,
and smart as a whip,
38
123200
3936
Jestem tak samo zdolna
i bystra jak kiedyś,
i bystra jak kiedyś,
02:19
but work is sketchy now,
39
127160
1336
ale pracy nie ma,
02:20
mostly on and off consulting gigs.
40
128520
3216
tylko sporadyczne zlecenia.
02:23
At 55 I've learned how to fake cheeriness,
41
131760
4480
W wieku 55 lat uczę się udawać radość,
02:29
but there are not many
opportunities for work anymore.
opportunities for work anymore.
42
137280
4160
ale szanse na pracę są znikome.
02:34
I don't remember exactly when it stopped,
43
142080
2856
Nie pamiętam dokładnie,
kiedy zabrakło pracy,
kiedy zabrakło pracy,
02:36
but I cannot deny now having entered
44
144960
2416
ale nie przeczę, że wkroczyłam
02:39
the uncertain world
of formerly and used to be.
of formerly and used to be.
45
147400
3280
w niepewny świat "dawniej" i "kiedyś".
02:43
I'm not sure anymore where I belong.
46
151560
2880
Nie wiem już, gdzie przynależę.
02:47
What I do know is that dozens
of online job applications
of online job applications
47
155040
3696
Wiem za to, że maile w sprawie pracy
02:50
seem to just disappear into a black hole.
48
158760
2880
giną w jakiejś czarnej dziurze.
02:54
I'm wondering what is to become of me.
49
162440
3416
Zastanawiam się, co ze mną będzie.
02:57
So far my health has held up,
50
165880
2776
Na razie zdrowie mi dopisuje,
03:00
but my body aches -- or is it my spirit?
51
168680
3240
ale boli mnie ciało, a może to dusza?
03:04
Homeless women used to be invisible to me
52
172920
2896
Kiedyś bezdomne kobiety były niewidzialne,
03:07
but I appraise them now with curious eyes,
53
175840
2936
teraz przyglądam się im z ciekawością,
03:10
wondering if their stories
started like mine.
started like mine.
54
178800
2800
zastanawiam, czy u nich
zaczęło się podobnie.
zaczęło się podobnie.
03:15
I wrote this piece a year ago.
55
183120
1896
Napisałam to rok temu.
03:17
It's a composite of my story
and other women I know.
and other women I know.
56
185040
3616
Połączyłam historie swoją
i znanych mi kobiet.
i znanych mi kobiet.
03:20
I wrote it because
I was tired of pretending
I was tired of pretending
57
188680
2656
Napisałam, bo męczyło mnie udawanie,
03:23
I was all right when I wasn't.
58
191360
2136
że u mnie wszystko gra.
03:25
I was tired of faking normal.
59
193520
2600
Miałam dość udawania normalności.
03:28
I wasn't seeing myself
in the popular press.
in the popular press.
60
196840
3256
W prasie popularnej nie widziałam siebie.
03:32
Nobody I knew was traveling the world
or buying a condo in Costa Rica.
or buying a condo in Costa Rica.
61
200120
4760
Moi znajomi nie podróżują po świecie
i nie kupują apartamentów na Kostaryce.
i nie kupują apartamentów na Kostaryce.
03:37
Very few of my friends
had set aside the 15 to 20 percent
had set aside the 15 to 20 percent
62
205600
4416
Niewielu z nich odłożyło 15-20% dochodów,
03:42
experts tell us we need to maintain
our standard of living in retirement.
our standard of living in retirement.
63
210040
6160
według ekspertów niezbędne do utrzymania
dotychczasowego stylu życia na emeryturze.
dotychczasowego stylu życia na emeryturze.
03:49
My friends, many in their 50s and 60s,
64
217040
2176
Moich znajomych, 50- i 60-latków,
03:51
were looking at a downward mobility,
65
219240
2256
czeka deklasacja,
03:53
a work-for-life proposition,
66
221520
1776
praca do końca życia.
03:55
just a job loss, medical diagnosis
or divorce away from insolvency.
or divorce away from insolvency.
67
223320
5960
Utrata pracy, diagnoza choroby
lub rozwód skutkują bankructwem.
lub rozwód skutkują bankructwem.
04:02
We may not have hit rock bottom,
68
230640
3136
Jeszcze nie sięgnęliśmy dna,
04:05
but many of us saw a sequence of events
69
233800
3576
ale widzieliśmy ciąg zdarzeń,
04:09
where rock bottom
was possible for the first time.
was possible for the first time.
70
237400
2920
który uzmysłowił nam po raz pierwszy,
04:13
And the truth is,
it really doesn't take much.
it really doesn't take much.
71
241080
4216
jak niewiele dzieli nas od dna.
04:17
The median household in the US
72
245320
2176
W USA przeciętne gospodarstwo domowe
04:19
only has enough savings
to replace one month of income.
to replace one month of income.
73
247520
4536
ma oszczędności rzędu
miesięcznych dochodów.
miesięcznych dochodów.
04:24
Forty-seven percent of us
74
252080
1576
47 procent Amerykanów
04:25
cannot pull together 400 dollars
to deal with an emergency.
to deal with an emergency.
75
253680
4375
w sytuacji nagłej nie wysupła
nawet 400 dolarów,
nawet 400 dolarów,
04:30
That's almost half of us.
76
258079
1856
to prawie połowa nas.
04:31
A major car repair
and we're standing on the abyss.
and we're standing on the abyss.
77
259959
4041
Jedna grubsza naprawa auta
i stoimy nad przepaścią.
i stoimy nad przepaścią.
04:36
You wouldn't know it to look around you --
78
264680
2216
Nie widać tego,
04:38
I'm not the only one in this situation.
79
266920
3256
choć nie jestem jedyna w takiej sytuacji.
04:42
There are people in this room
who are in the same predicament,
who are in the same predicament,
80
270200
3816
Na sali są osoby w podobnym położeniu,
04:46
and if it's not you,
81
274040
1216
jeśli nie ty sam,
04:47
it is your parents or your sister
or maybe your best friend.
or maybe your best friend.
82
275280
4840
to może rodzice, siostra lub przyjaciółka.
04:52
We get good at faking normal.
83
280720
2400
Świetnie udajemy normalność.
04:55
Shame keeps us silent and siloed.
84
283640
3496
Wstyd powoduje izolację i odbiera głos.
04:59
When I first decided I was going
to come out with my story,
to come out with my story,
85
287160
4056
Kiedy zdecydowałam się
ujawnić swoją historię,
ujawnić swoją historię,
05:03
I did a website
86
291240
1216
stworzyłam stronę,
05:04
and a friend noticed
that there were no photos of me --
that there were no photos of me --
87
292480
2896
jak zauważył ktoś znajomy, bez zdjęć.
05:07
it was all kind of cartoons like this.
88
295400
2840
Były tylko rysunki, takie jak na ekranie.
05:11
Even as I was coming out,
89
299800
2336
Nawet ujawniając się,
05:14
I was still hiding.
90
302160
2040
nadal się ukrywałam.
05:18
We live in a world
where success is defined by income.
where success is defined by income.
91
306000
6280
Żyjemy w świecie,
gdzie sukces definiują zarobki.
gdzie sukces definiują zarobki.
05:25
When you say that you have money problems,
92
313320
3296
Mówiąc, że masz problemy finansowe,
05:28
you're announcing
pretty much that you're a loser.
pretty much that you're a loser.
93
316640
3296
ogłaszasz, że jesteś nieudacznikiem.
05:31
When you're a graduate
of Harvard Business School as I am,
of Harvard Business School as I am,
94
319960
3136
Jeśli, tak jak ja, jesteś absolwentem
Harvard Business School,
Harvard Business School,
05:35
you're some kind of double loser.
95
323120
1800
jesteś podwójnym nieudacznikiem.
05:37
We boomers hear a lot about
how we have underfunded our retirement;
how we have underfunded our retirement;
96
325720
5216
Dzieci wyżu demograficznego słyszą,
że za mało wpłacaliśmy na emeryturę
że za mało wpłacaliśmy na emeryturę
05:42
how it's all our fault.
97
330960
1816
i sami sobie jesteśmy winni.
05:44
Why on earth would we draw down
our 401(k) plan to cover the shortfall
our 401(k) plan to cover the shortfall
98
332800
5056
Po co ruszaliśmy fundusz emerytalny,
żeby załatać dziurę w budżecie,
żeby załatać dziurę w budżecie,
05:49
on our mother-in-law's nursing home care,
99
337880
3536
opłacić teściowej dom opieki,
05:53
or to pay for our kid's tuition,
or just to survive?
or just to survive?
100
341440
4096
wykształcić dzieci albo po prostu przeżyć?
05:57
We're accused of being
poor planners and deadbeats --
poor planners and deadbeats --
101
345560
3176
Oskarża się nas
o złe planowanie i lenistwo,
o złe planowanie i lenistwo,
06:00
all that money we spent
on lattes and bottled water.
on lattes and bottled water.
102
348760
4656
bo przecież kupowaliśmy kawę
na wynos i wodę w butelkach.
na wynos i wodę w butelkach.
06:05
To shame and blame
is so deliciously tempting.
is so deliciously tempting.
103
353440
3680
Zawstydzanie i obwinianie
jest niesamowicie kuszące.
jest niesamowicie kuszące.
06:09
Many of us don't even wait
for others to do it
for others to do it
104
357880
2296
Często nie czekamy na innych,
06:12
we're so busy doing it to ourselves.
105
360200
2976
bo pracowicie sami to robimy.
06:15
I say let's own our part:
106
363200
2056
Dobrze, przyjmijmy odpowiedzialność.
06:17
we all could have saved more.
107
365280
2136
Mogliśmy więcej zaoszczędzić.
06:19
I know I could have saved more,
108
367440
2136
Wiem, że mogłam więcej odłożyć.
06:21
and if you were to rifle through
my life over the last 30 years,
my life over the last 30 years,
109
369600
6176
Przetrząsając ostatnie 30 lat mego życia,
06:27
you would see more than one
dumb thing I have done financially.
dumb thing I have done financially.
110
375800
3240
znaleźlibyście więcej głupot finansowych.
06:31
I can't change that now
111
379680
2336
Nie mogę tego zmienić
06:34
and neither can you,
112
382040
1896
i wy też nie możecie.
06:35
but let's not mix up
individual, isolated behavior
individual, isolated behavior
113
383960
5376
Jednak nie mylmy zachowań jednostki
06:41
with the systemic factors
114
389360
1896
z czynnikami systemowymi,
06:43
that have caused a 7.7-trillion-dollar
retirement income gap.
retirement income gap.
115
391280
5896
które spowodowały lukę emerytalną
w wysokości 7,7 biliona dolarów.
w wysokości 7,7 biliona dolarów.
06:49
Millions of boomer-age Americans
did not land here
did not land here
116
397200
3296
Miliony Amerykanów z wyżu
demograficznego nie wylądowały tu
demograficznego nie wylądowały tu
06:52
because of too many trips to Starbucks.
117
400520
2880
z powodu zbyt wielu
wycieczek do Starbucksa.
wycieczek do Starbucksa.
06:56
We spent the last three decades
dealing with flat and falling wages
dealing with flat and falling wages
118
404120
4536
Ostatnie 30 lat przyniosły
brak podwyżek, malejące pensje
brak podwyżek, malejące pensje
07:00
and disappearing pensions
119
408680
1656
oraz znikające emerytury
07:02
and through-the-roof cost
120
410360
1576
przy niebotycznych kosztach
07:03
on housing and health care and education.
121
411960
2920
mieszkań, opieki zdrowotnej i edukacji.
07:07
It used to not be like this.
122
415800
2016
Kiedyś było inaczej.
07:09
We all remember the three-legged
retirement income stool
retirement income stool
123
417840
5496
Pamiętamy trzy filary emerytalne,
07:15
which had the savings
and pension and social security.
and pension and social security.
124
423360
5936
czyli oszczędności, emeryturę
i ubezpieczenia społeczne.
i ubezpieczenia społeczne.
07:21
Well, that stool has gone wobbly.
125
429320
2256
Te filary się sypią.
07:23
Take savings -- what savings?
126
431600
1656
Oszczędności? Jakie oszczędności?
07:25
For many families,
127
433280
1456
Wiele rodzin
07:26
there's just nothing left to save
after the bills have been paid.
after the bills have been paid.
128
434760
3640
po opłaceniu rachunków nie ma co odłożyć.
07:31
The pension leg of the stool
has also gone wobbly.
has also gone wobbly.
129
439160
2816
Filar emerytur też się chwieje.
07:34
We can remember
when many people had pensions.
when many people had pensions.
130
442000
2936
Jeszcze niedawno świadczenia
emerytalne byłą normą.
emerytalne byłą normą.
07:36
Today only 13 percent of American workers
are employed by companies that offer them.
are employed by companies that offer them.
131
444960
6160
Obecnie tylko 13% zatrudnionych w USA
pracuje w firmach z planem emerytalnym.
pracuje w firmach z planem emerytalnym.
07:43
So what did we get instead?
132
451600
1336
Co dostaliśmy w zamian?
07:44
We got 401(k)-type plans
133
452960
2776
Fundusz emerytalny typu 401(k),
07:47
and suddenly responsibility
for retirement planning got shifted
for retirement planning got shifted
134
455760
3936
i niespodziewanie odpowiedzialność
za planowanie emerytury
za planowanie emerytury
07:51
from our companies to us.
135
459720
2040
przeszła z pracodawców na nas.
07:54
We got the reigns
but we also got the risk,
but we also got the risk,
136
462480
3376
Wetknięto nam cugle w ręce,
ale dołożono ryzyko.
ale dołożono ryzyko.
07:57
and it turns out that millions of us
just aren't that good
just aren't that good
137
465880
3976
Okazuje się, że miliony nie radzą sobie
08:01
at voluntarily investing over 40 years.
138
469880
3896
z dobrowolnym inwestowaniem przez 40 lat.
08:05
Millions of us just aren't that good
at managing market risk.
at managing market risk.
139
473800
5176
Miliony nie potrafią zarządzać
ryzykiem rynkowym.
ryzykiem rynkowym.
08:11
And really the numbers tell the story.
140
479000
2416
Liczby mówią same za siebie.
08:13
Half of all American households
have no retirement savings at all.
have no retirement savings at all.
141
481440
5576
Połowa gospodarstw domowych
nie ma oszczędności emerytalnych,
nie ma oszczędności emerytalnych,
08:19
That would be zero.
142
487040
1216
to znaczy zero.
08:20
No 401(k), no IRA, not a dime.
143
488280
2680
Żadnego planu 401(k), konta
emerytalnego IRA, ani centa.
emerytalnego IRA, ani centa.
08:23
Among 55-to-64-year-olds
who do have a retirement account,
who do have a retirement account,
144
491520
4896
Osoby w wieku od 55 do 64 lat,
z kontem emerytalnym,
z kontem emerytalnym,
08:28
the median value of that account
is 104,000 dollars.
is 104,000 dollars.
145
496440
5376
średnio mają na nim 104 tysiące dolarów.
08:33
Now, 104,000 dollars
does sound better than zero,
does sound better than zero,
146
501840
4296
104 tysiące dolarów brzmi lepiej niż zero,
08:38
but as an annuity,
it generates about 300 dollars.
it generates about 300 dollars.
147
506160
3816
ale przynosi 300 dolarów na miesiąc,
08:42
I don't have to tell you
that you can't live on that.
that you can't live on that.
148
510000
4256
a nie muszę mówić,
że za to się nie wyżyje.
że za to się nie wyżyje.
08:46
With savings down,
149
514280
2456
Z powodu malejących oszczędności,
08:48
pensions becoming a relic of the past
150
516760
2856
emerytur przechodzących do lamusa
08:51
and 401(k) plans
failing millions of Americans,
failing millions of Americans,
151
519640
3976
i porażki planu 401(k)
w przypadku milionów Amerykanów,
w przypadku milionów Amerykanów,
08:55
many near-retirees
are dependent on social security
are dependent on social security
152
523640
3536
wielu osób tuż przed emeryturą
traktuje ubezpieczenia społeczne
traktuje ubezpieczenia społeczne
08:59
as their retirement plan.
153
527200
2040
jak plan emerytalny.
09:01
But here's the problem.
154
529840
1256
To jest problem.
09:03
Social security was never supposed
to be the retirement plan.
to be the retirement plan.
155
531120
4496
Ubezpieczenia społeczne nigdy
nie miały być planem emerytalnym.
nie miały być planem emerytalnym.
09:07
It's not nearly enough.
156
535640
1256
Ubezpieczenie to za mało,
09:08
At best it replaces
something like 40 percent
something like 40 percent
157
536920
2936
w najlepszym wypadku zastąpi może 40%
09:11
of your pre-retirement income.
158
539880
1960
dochodów przedemerytalnych.
09:15
Things have changed a lot
159
543720
1376
Mocno się pozmieniało
09:17
from when social security
was introduced back in 1935.
was introduced back in 1935.
160
545120
4816
od czasów pierwszych ubezpieczeń
społecznych w 1935 roku.
społecznych w 1935 roku.
09:21
Then, a 21-year-old male
had a 50 percent chance
had a 50 percent chance
161
549960
4216
Wtedy 21-latek miał 50% szans
09:26
of living until he was 65.
162
554200
2360
na dożycie 65 roku życia.
09:29
So he retired at 60,
163
557440
2696
Szedł na emeryturę mając sześćdziesiątkę,
09:32
did a little fishing,
kissed his grandkids,
kissed his grandkids,
164
560160
2576
trochę wędkował, przytulał wnuczki,
09:34
got his gold watch --
165
562760
1656
dostawał złoty zegarek
09:36
he'd be dead within five years
of receiving benefits.
of receiving benefits.
166
564440
3520
a przed upływem pięciu lat
od uzyskania świadczeń - umierał.
od uzyskania świadczeń - umierał.
09:40
That's not the pattern today.
167
568520
2256
Dzisiaj jest inaczej.
09:42
If you're in your late
50s and in good health,
50s and in good health,
168
570800
2376
Zdrowy 60-latek
09:45
you're going to live easily
another 20 or 25 years.
another 20 or 25 years.
169
573200
4416
z łatwością pożyje 20 lub 25 lat.
09:49
That's a really long time
to make ends meet
to make ends meet
170
577640
2616
To za długo na wiązanie końca z końcem,
09:52
if you are broke.
171
580280
1240
jeśli jesteś spłukany.
09:54
So what's the play if you've landed here
172
582360
3016
Więc co robić, jeśli wylądowałeś tu
09:57
and you're 50 or 55 or 60?
173
585400
2840
mając 50, 55 albo 60 lat?
10:00
What's the play
if you don't want to land here
if you don't want to land here
174
588760
3216
Co robić, jeśli nie chcesz tak skończyć,
10:04
and you're 22 or 32?
175
592000
3136
a masz 22 czy 32 lata?
10:07
Here's what I've learned
from my own experience.
from my own experience.
176
595160
2360
Czego nauczyło mnie doświadczenie?
10:10
The cavalry's not coming.
177
598720
1480
Posiłki nie nadejdą.
10:12
There is no big rescue,
178
600960
1856
Nie nadejdzie odsiecz
10:14
no prince charming,
179
602840
1376
ani książę z bajki.
10:16
no big bailout in the works.
180
604240
2816
Nie szykuje się żadna dotacja.
10:19
To have a shot at something other
than being old and poor in America,
than being old and poor in America,
181
607080
5256
Aby uniknąć biedy na stare lata,
10:24
we're going to have to save
ourselves and each other.
ourselves and each other.
182
612360
3800
sami musimy się ratować
i wzajemnie sobie pomóc.
i wzajemnie sobie pomóc.
10:28
I've had to come out of the shadows,
183
616920
4160
Musiałam wyjść z cienia,
10:34
stand here openly,
184
622160
3776
otwarcie tu stanąć
10:37
and I'm inviting you to do so as well.
185
625960
2976
i teraz was namawiam do tego samego.
10:40
I'm not going to tell you
that it's not easy.
that it's not easy.
186
628960
3256
Nie mówię, że to łatwe,
10:44
I ventured though to tell my story
187
632240
2816
ale zaryzykowałam
opowiedzenie swojej historii,
opowiedzenie swojej historii,
10:47
because I thought it would make it
a little easier for people to tell theirs.
a little easier for people to tell theirs.
188
635080
4616
bo może dzięki temu innym będzie łatwiej.
10:51
I think it's only through
our strength in numbers
our strength in numbers
189
639720
3176
Wierzę, że nasza siła leży w liczbach,
10:54
that we can begin to change
the national "la-la" conversation
the national "la-la" conversation
190
642920
4656
i ona może zmienić obowiązujący
w kraju sielankowy ton rozmów
w kraju sielankowy ton rozmów
10:59
that we are having
on this retirement crisis.
on this retirement crisis.
191
647600
3280
o kryzysie emerytalnym.
11:03
With so many of us shell-shocked
and adrift about what has happened to us,
and adrift about what has happened to us,
192
651400
5136
Przy tak dużej liczbie osób pozostawionych
samych sobie i zszokowanych sytuacją,
samych sobie i zszokowanych sytuacją,
11:08
we're going to have to build up
from the grassroots,
from the grassroots,
193
656560
4136
musimy budować od podstaw.
11:12
forming what I think
are resilience circles.
are resilience circles.
194
660720
2936
Musimy stworzyć oddolne grupy wsparcia,
11:15
These are small groups
of people coming together
of people coming together
195
663680
4216
małe grupy spotykające się,
11:19
to talk about what has happened to them,
196
667920
3176
aby rozmawiać o tym, co się dzieje,
11:23
to share resources and information
197
671120
2416
dzielić zasobami i informacjami,
11:25
and to begin to figure out a way forward.
198
673560
2600
obmyślać dalszą drogę.
11:28
I believe from this base
that we can find our voices again
that we can find our voices again
199
676760
4176
Wierzę, że na tej podstawie,
zdołamy odnaleźć własny głos,
zdołamy odnaleźć własny głos,
11:32
and sound the alarm --
200
680960
1576
wszcząć alarm,
11:34
start pushing our institutions
and policymakers
and policymakers
201
682560
4456
wywierać nacisk na instytucje
i decydentów, oraz domagać się
i decydentów, oraz domagać się
11:39
to go hard on this retirement crisis
with the urgency it deserves.
with the urgency it deserves.
202
687040
4080
w trybie pilnym ostrej walki
z kryzysem emerytalnym.
z kryzysem emerytalnym.
11:43
In the meantime --
203
691960
1456
W międzyczasie,
11:45
and there is an "in the meantime" --
204
693440
2096
bo jest "w międzyczasie",
11:47
we're going to have to adopt
a live-low-to-the-ground mindset,
a live-low-to-the-ground mindset,
205
695560
4856
trzeba nastawić się na skromne życie,
11:52
drastically cutting back on our expenses.
206
700440
3256
drastycznie obcinając wydatki.
11:55
And I don't mean
just living within our means.
just living within our means.
207
703720
4736
Nie chodzi tyko o życie na miarę
możliwości finansowych,
możliwości finansowych,
12:00
A lot of people are already doing that.
208
708480
2320
bo wiele osób już tak robi.
12:04
What is called for now is to,
209
712320
2776
Teraz potrzeba zrobić
12:07
in a much deeper way,
210
715120
2296
dużo więcej,
12:09
ask ourselves what it really means
211
717440
2296
zapytać siebie o sens życia,
12:11
to live a life
that is not defined by things.
that is not defined by things.
212
719760
4136
którego nie definiują przedmioty.
12:15
I call it "smalling up."
213
723920
1720
Nazywam to "zejściem wzwyż".
12:18
Smalling up is figuring out
what you really need
what you really need
214
726600
3576
Zejście wzwyż pozwala zrozumieć,
czego prawdziwie potrzebujemy,
czego prawdziwie potrzebujemy,
12:22
to feel contented and grounded.
215
730200
3376
aby poczuć zadowolenie i spokój.
12:25
I have a friend who drives
really beat-up, raggedy cars,
really beat-up, raggedy cars,
216
733600
5016
Mój znajomy jeździ
poobijanymi obdartymi autami,
poobijanymi obdartymi autami,
12:30
but he will scrimp and save
15,000 dollars at one point
15,000 dollars at one point
217
738640
5656
ale uskładał 15 tysięcy dolarów,
12:36
to buy a flute
218
744320
1216
żeby kupić sobie flet,
12:37
because music is
what really matters to him.
what really matters to him.
219
745560
2240
bo tak ważna jest dla niego muzyka.
12:40
He smalled up.
220
748920
1320
Zszedł wzwyż.
12:43
I've had to also let go
of magical thinking --
of magical thinking --
221
751280
2456
Też musiałam porzucić magiczne myślenie,
12:45
this idea that if I just
was patient enough
was patient enough
222
753760
3976
przekonanie, że jeśli będę cierpliwa
12:49
and tightened my belt
223
757760
1256
i zacisnę pasa,
12:51
that things would go back to normal.
224
759040
2376
wszystko wróci do normy.
12:53
If I just sent in one more CV
225
761440
4136
Jeśli wyślę jeszcze jeden życiorys,
12:57
or applied to one more job online
226
765600
3216
dam jeszcze jedno ogłoszenie w sieci,
13:00
or attended one more networking event
227
768840
2816
pójdę na jeszcze jedno spotkanie
budujące sieć kontaktów,
budujące sieć kontaktów,
13:03
that surely I'd get the kind of job
I was used to having.
I was used to having.
228
771680
3040
na pewno znajdę pracę taką, jak kiedyś,
13:07
Surely things would return to normal.
229
775440
2600
i wszystko wróci do normy.
13:10
The truth is I'm not going back
and neither are you.
and neither are you.
230
778600
4896
Prawda jest taka, że nie mamy powrotu.
13:15
The normal that we knew is over.
231
783520
3160
Tamta normalność skończyła się.
13:19
In this new place that we are,
232
787560
2136
W nowej rzeczywistości
13:21
we're going to be asked to do things
that we don't want to do.
that we don't want to do.
233
789720
3416
może trzeba zrobić coś,
na co nie mamy ochoty.
na co nie mamy ochoty.
13:25
We're going to be asked
to take assignments
to take assignments
234
793160
2896
Dostaniemy zlecenia
13:28
that we think are beneath
our station and our talent
our station and our talent
235
796080
3856
niegodne naszego talentu, pozycji,
13:31
and our skill.
236
799960
1416
czy umiejętności.
13:33
I have had to get off my throne.
237
801400
2280
Musiałam zejść z tronu.
13:36
Last year, a good friend of mine
asked me if I would help her
asked me if I would help her
238
804880
3216
W zeszłym roku dobra znajoma
poprosiła o pomoc
poprosiła o pomoc
13:40
with some organization work.
239
808120
1496
przy pracach organizacyjnych.
13:41
I assumed she meant community organizing
240
809640
2816
Spodziewałam się pracy
na rzecz społeczności,
na rzecz społeczności,
13:44
along the lines of what
President Obama did in Chicago.
President Obama did in Chicago.
241
812480
4096
czegoś w rodzaju działań
Prezydenta Obamy w Chicago,
Prezydenta Obamy w Chicago,
13:48
She meant organizing somebody's closet.
242
816600
2976
Chodziło jej o pomoc
w porządkowaniu szafy.
w porządkowaniu szafy.
13:51
I said, "I'm not doing that."
243
819600
1416
Odmówiłam,
13:53
She said, "Get off your throne.
Money is green."
Money is green."
244
821040
2960
na co kazała mi zejść z tronu.
"Pieniądz to pieniądz".
"Pieniądz to pieniądz".
13:58
It's not easy being part
of the advance team
of the advance team
245
826160
3736
Nie jest łatwo być w awangardzie
14:01
that is ushering in this new era
of work and living.
of work and living.
246
829920
4216
nowej ery pracy i życia.
14:06
First is always hardest.
247
834160
1936
Początki są zawsze najtrudniejsze.
14:08
First is before there are networks
248
836120
3256
Nie ma jeszcze sieci kontaktów,
14:11
and pathways and role models ...
249
839400
3376
ścieżek, wzorców,
14:14
before there are policies
and ways to show us
and ways to show us
250
842800
5736
metod i sposobów ułatwiających
14:20
how to go forward.
251
848560
1440
następne posunięcia.
14:23
We're in the middle of a seismic shift,
252
851040
3136
W środku sejsmicznej zmiany
14:26
and we're going to have to find
bridgework to get us through.
bridgework to get us through.
253
854200
4280
musimy znaleźć pomost,
który przeprowadzi nas na drugą stronę.
który przeprowadzi nas na drugą stronę.
14:31
Bridgework is what we do in the meantime;
254
859080
2616
Pomost to praca w międzyczasie,
14:33
bridgework is what we do
255
861720
1536
pomost to działania,
14:35
while we're trying
to figure out what is next.
to figure out what is next.
256
863280
2560
podczas których obmyślamy, co dalej.
14:38
Bridgework is also
letting go of this notion
letting go of this notion
257
866440
2616
Pomostem jest też porzucenie myśli,
14:41
that our worth and our value
depend on our income
depend on our income
258
869080
4576
że to, ile jesteśmy warci i nasze
wartości, zależą od zarobków,
wartości, zależą od zarobków,
14:45
and our titles and our jobs.
259
873680
2000
tytułów i rodzaju pracy.
14:48
Bridgework can look crazy or cool
depending on how you were rolling
depending on how you were rolling
260
876240
3896
Pomost będzie zwariowany lub fajny,
w zależności od tego, jak nam się wiodło,
w zależności od tego, jak nam się wiodło,
14:52
when your personal financial crisis hit.
261
880160
3256
zanim dopadł nas personalny
kryzys finansowy.
kryzys finansowy.
14:55
I have friends with PhDs
who are working at the Container Store
who are working at the Container Store
262
883440
3816
Mam znajomych z doktoratem,
pracujących w sklepie,
pracujących w sklepie,
14:59
or driving Uber or Lyft,
263
887280
2096
jeżdżących Uberami lub Lyftami,
15:01
and then I have other friends
who are partnering with other boomers
who are partnering with other boomers
264
889400
3856
a znam też dzieci wyżu,
15:05
and doing really cool
entrepreneurial ventures.
entrepreneurial ventures.
265
893280
3600
które rozkręciły odlotowe
przedsięwzięcia inwestycyjne.
przedsięwzięcia inwestycyjne.
15:09
Bridgework doesn't mean that we don't want
266
897960
3000
Pomost nie oznacza, że nie chcemy
15:14
to build on our past careers,
267
902360
1896
wykorzystać dotychczasowej kariery
15:16
that we don't want meaningful work.
268
904280
2720
albo nie chcemy sensownej pracy.
15:19
We do.
269
907360
1296
Chcemy tego wszystkiego.
15:20
Bridgework is what we do in the meantime
270
908680
3456
Pomost to działania w międzyczasie,
15:24
while we're figuring out what is next.
271
912160
3320
podczas których obmyślamy, co dalej.
15:28
I've also learned to think
strategy not failure
strategy not failure
272
916120
3576
Nauczyłam się także myślenia
w kategoriach strategii zamiast porażki,
w kategoriach strategii zamiast porażki,
15:31
when I'm sort of processing
all these things that I don't want to do.
all these things that I don't want to do.
273
919720
5000
kiedy rozważam coś, czego nie chcę robić.
15:37
And I say that that's an approach
274
925520
1936
Twierdzę, że takie podejście
15:39
that I would invite you
to consider as well.
to consider as well.
275
927480
2776
jest warte uwagi.
15:42
So if you need to move in
with your brother to make ends meet,
with your brother to make ends meet,
276
930280
4336
Jeśli musisz wprowadzić się do brata,
żeby związać koniec z końcem,
żeby związać koniec z końcem,
15:46
call him.
277
934640
1336
zadzwoń do niego.
15:48
If you need to take in a boarder
to help you pay your mortgage
to help you pay your mortgage
278
936000
5496
Jeśli potrzebujesz sublokatora,
żeby spłacać kredyt hipoteczny
żeby spłacać kredyt hipoteczny
15:53
or pay your rent,
279
941520
1496
albo zapłacić czynsz,
15:55
do it.
280
943040
1216
zrób to.
15:56
If you need to get food stamps,
281
944280
2336
Jeśli potrzebujesz bonów żywnościowych,
15:58
get the darn food stamps.
282
946640
1936
postaraj się o cholerne bony.
16:00
AARP says only a third of older adults
who are eligible actually get them.
who are eligible actually get them.
283
948600
5840
Według Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów
zgłasza się tylko 1/3 uprawnionych.
zgłasza się tylko 1/3 uprawnionych.
16:07
Do what you need to do
to go another round.
to go another round.
284
955200
3520
Zrób wszystko, co konieczne,
żeby przejść do następnej rundy.
żeby przejść do następnej rundy.
16:11
Know that there are millions of us.
285
959440
3696
Pamiętaj, że są nas miliony.
16:15
Come out of the shadows.
286
963160
2296
Wyjdź z cienia.
16:17
Cut back,
287
965480
1216
Ogranicz wydatki,
16:18
small up;
288
966720
1336
zejdź wzwyż,
16:20
think strategy, not failure;
289
968080
2400
myśl w kategoriach strategii, nie porażki,
16:23
get off your throne
290
971440
1696
zejdź z tronu,
16:25
and find the bridgework
to get your through the lean times.
to get your through the lean times.
291
973160
4640
znajdź pomost, który pomoże
przetrwać chude czasy.
przetrwać chude czasy.
16:30
As a country, we have achieved longevity,
292
978800
3496
Jako kraj osiągnęliśmy długowieczność,
16:34
investing billions of dollars
in the diagnosis, treatment
in the diagnosis, treatment
293
982320
5216
inwestując miliardy dolarów
w diagnozy, leczenie
w diagnozy, leczenie
16:39
and management of disease.
294
987560
1760
i postępowanie w chorobach.
16:41
It's not enough to just live a long time.
295
989880
4256
Długie życie to nie wszystko.
16:46
We want to live well.
296
994160
2000
Chcemy żyć szczęśliwie.
16:48
We haven't invested nearly as much
in the physical infrastructure
in the physical infrastructure
297
996960
5296
Nie stworzyliśmy warunków,
16:54
to ensure that that happens.
298
1002280
1960
żeby to zapewnić.
16:57
We need now a new way of thinking
299
1005000
3576
Potrzebny jest nowy sposób myślenia
17:00
about what it means to be old in America.
300
1008600
3200
na temat starości w Ameryce.
17:04
And we need guidance
and ideas about how to live
and ideas about how to live
301
1012560
5416
Potrzebujemy przewodnictwa
i pomysłów na życie
i pomysłów na życie
17:10
a richly textured life
302
1018000
2176
pełnią życia
17:12
on a much more modest income.
303
1020200
2040
przy dużo skromniejszych dochodach.
17:15
So I am calling on change agents
304
1023040
3296
Wzywam inicjatorów zmian,
17:18
and social entrepreneurs,
305
1026359
2056
przedsiębiorców społecznych,
17:20
artists and elders
306
1028440
1856
artystów i seniorów,
17:22
and impact investors.
307
1030319
1497
inwestorów społeczników,
17:23
I'm calling on developers
and disrupters of the status quo.
and disrupters of the status quo.
308
1031839
4641
wzywam deweloperów i wszystkich,
którym nie odpowiada status quo.
którym nie odpowiada status quo.
17:29
We need you to help us imagine
309
1037079
2520
Potrzebujemy pomocy i wskazówek,
17:33
how to invest in the services
and products and infrastructure
and products and infrastructure
310
1041760
5455
jak inwestować w usługi,
produkty i infrastrukturę,
produkty i infrastrukturę,
17:39
that will support our dignity,
311
1047240
2496
które uszanują naszą godność,
17:41
our independence and our well-being
312
1049760
3176
niezależność i dobre samopoczucie
17:44
in these many, many decades
that we're going to live.
that we're going to live.
313
1052960
3160
podczas czekających nas dekad.
17:49
My journey has taken me
from a place of fear and shame
from a place of fear and shame
314
1057040
4416
Moja droga prowadzi od strachu i wstydu
17:53
to one of humility and understanding.
315
1061480
3256
do pokory i zrozumienia.
17:56
I'm ready now to link shields with others,
316
1064760
4136
Jestem gotowa stanąć w szeregu,
18:00
to fight this fight,
317
1068920
2576
walczyć w tej sprawie
18:03
and I'm inviting you to join me.
318
1071520
2136
i zapraszam was do przyłączenia się.
18:05
Thank you.
319
1073680
1376
Dziękuję.
18:07
(Applause)
320
1075080
4040
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth White - Author, advocateElizabeth White is an author and aging solutions advocate for older adults facing uncertain work and financial insecurity.
Why you should listen
When Elizabeth White could not find a book that met her needs during her own bout of long-term unemployment, she wrote it herself. She wrote it as a 62-year-old woman who has lived the stories she describes, and as a Harvard MBA, former retail entrepreneur and C-suite executive who never expected to land here.
Three years ago, White wrote an essay describing her own precarious financial situation and that of a number of her boomer age friends, all former high earners with advanced degrees. The essay was published online and within three days it had received over 11,000 likes and 1,000 comments. Many wrote to White directly sharing stories of hardship and struggle. The economics of aging was forcing them to abandon dreams of launching fulfilling second- and third-act careers to take part-time, low wage jobs to pay the bills. In their stories, White saw her own, and the idea of writing a book was born.
White's book, 55, Underemployed, and Faking Normal is about the millions of older Americans who, despite a history of career choice and decent incomes, are facing (often for the first time) the prospect of downward mobility in old age. Based on expert research and interviews with older adults, the book looks at the tools and strategies boomers can utilize to make sense of changed circumstances, better manage financial hardship and achieve a more inner-directed and satisfying life.
White's message is striking a chord. She is among a small but growing minority seeking to reframe the national conversation we're having on aging, work and retirement. White is a frequent guest blogger and speaker at conferences and workshops, and she has recently been named one of the top 50 influencers on aging in the country. Her essays and work have appeared in publications like Forbes, The Huffington Post, Next Avenue and The Washington Post. And she has been featured prominently in three segments on the PBS NewsHour.
Elizabeth White | Speaker | TED.com