TEDGlobal 2007
Joseph Lekuton: A parable for Kenya
Joseph Lekuton opowiada przypowiastkę o Kenii.
Filmed:
Readability: 3.3
226,268 views
Joseph Lekuton, członek parlamentu w Kenii, zaczyna od historii swojej nadzwyczajnej edukacji, następnie proponuje przypowiastkę mówiącą o tym, w jaki sposób Afryka może się rozwinąć. Jego przesłanie nadziei nigdy nie miało tak wielkiego znaczenia jak dziś.
Joseph Lekuton - Kenyan MP
A teacher, writer and member of the Kenyan parliament, Joseph Lekuton has an inspiring vision for Kenya. Full bio
A teacher, writer and member of the Kenyan parliament, Joseph Lekuton has an inspiring vision for Kenya. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
My name is Joseph, a Member of Parliament in Kenya.
0
0
3000
Mam na imię Joseph, jestem członkiem parlamentu w Kenii.
00:21
Picture a Maasai village,
1
3000
2000
Wyobraźcie sobie masajską wioskę.
00:23
and one evening, government soldiers come, surround the village
2
5000
4000
Pewnego wieczoru przychodzą żołnierze, otaczają ją
00:27
and ask each elder to bring one boy to school.
3
9000
2000
i nakazują starszym wysłanie jednego z chłopców do szkoły.
00:29
That's how I went to school --
4
11000
2000
W ten sposób trafiłem do szkoły --
00:31
pretty much a government guy pointing a gun
5
13000
2000
przez żołnierza celującego z broni,
00:33
and told my father, "You have to make a choice."
6
15000
2000
mówiącego do ojca: "Musisz podjąć decyzję."
00:35
So, I walked very comfortably to this missionary school
7
17000
3000
Poszedłem bardzo komfortowo do szkoły misyjnej,
00:38
that was run by an American missionary,
8
20000
2000
którą prowadziła amerykańska misja,
00:40
and the first thing the American missionary gave me was a candy.
9
22000
3000
i pierwszą rzeczą, jaką dostałem od misjonarza był cukierek.
00:43
I had never in my life ever tasted candy.
10
25000
2000
Nigdy wcześniej nie jadłem cukierków.
00:45
So I said to myself, with all these hundred other boys,
11
27000
2000
Powiedziałem sobie wówczas, pośród setki innych chłopców,
00:47
this is where I belong. (Laughter)
12
29000
3000
że tutaj jest moje miejsce. Zostałem --
00:50
Stayed
13
32000
1000
(Śmiech)
00:51
when everybody else was dropping out.
14
33000
2000
-- podczas gdy inni odchodzili.
00:53
My family moved; we're nomads.
15
35000
2000
Moja rodzina wyruszyła w drogę. Jesteśmy nomadami.
00:55
Every time school closed -- it was a boarding school and I was seven --
16
37000
2000
Za każdym razem, gdy zamykano szkołę -- była to szkoła z internatem, a ja miałem wówczas 7 lat --
00:57
you had to travel until you find them.
17
39000
2000
trzeba było wędrować, póki się ich nie odnalazło.
00:59
Fifty miles, 40 miles, it doesn't matter.
18
41000
2000
50 mil, 40 mil, bez znaczenia.
01:01
You slept in the bush, but you kept going.
19
43000
2000
Spało się w buszu, ale szło się dalej.
01:03
And I stayed. I don't know why I stayed, but I stayed.
20
45000
3000
I zostałem. Nie wiem dlaczego, ale zostałem.
01:06
And all of a sudden I passed the national examination,
21
48000
4000
I nagle zdałem egzamin państwowy,
01:10
found myself in a very beautiful high school in Kenya.
22
52000
3000
znalazłem się w bardzo pięknej szkole średniej w Kenii.
01:13
And I finished high school. And just walking, I found a man
23
55000
4000
I ukończyłem ją. A pewnego dnia, spotkałem człowieka,
01:17
who gave me a full scholarship to the United States.
24
59000
3000
który zaoferował mi pełne stypendium w Stanach Zjednoczonych.
01:20
My mother still lives in a cow-dung hut,
25
62000
2000
Moja matka nadal żyje w chacie z krowiego gnoju,
01:22
none of my brothers are going to school,
26
64000
2000
żaden z moich braci nie chodzi do szkoły
01:24
and this man told me, "Here, go."
27
66000
2000
a ten człowiek mówi do mnie, "Masz, jedź".
01:26
So I got a scholarship to St. Lawrence University, Upstate New York;
28
68000
4000
Otrzymałem więc stypendium na Uniwersytecie St. Lawrence (północ stanu Nowy Jork).
01:30
finished that. And then after that I went to Harvard Graduate School;
29
72000
5000
Ukończyłem uczelnię, a następnie poszedłem do Harvard Graduate School.
01:35
finished that. And then I worked in DC a little bit:
30
77000
3000
Ukończyłem studia, a następnie pracowałem trochę w DC (Dystrykt Kolumbii).
01:38
I wrote a book for National Geographic and taught history, U.S. history.
31
80000
3000
Napisałem książkę dla National Geographic i nauczałem historii Stanów Zjednoczonych.
01:41
And every time, I kept going back home
32
83000
3000
Za każdym razem, gdy wracałem do domu,
01:44
listening to the problems of these people --
33
86000
2000
słuchałem problemów tamtejszych ludzi,
01:46
sick people, people with no water, all this stuff --
34
88000
2000
chorych, bez wody oraz wszystkich tych rzeczy.
01:48
and every time I go back to America, I kept thinking about them.
35
90000
3000
I za każdym razem, wracając do Ameryki, myślałem o nich.
01:51
Then one day, an elder gave me a story and this story went like this:
36
93000
4000
Pewnego dnia, jeden ze starszych opowiedział mi historię:
01:55
long time ago, there was a big war between tribes.
37
97000
5000
Dawno temu, trwała wielka wojna pomiędzy plemionami.
02:00
And there was this specific tribe that was really afraid of this other Luhya tribe.
38
102000
3000
Wśród nich było jedno szczególne plemię, które poważnie obawiało się plemienia Luhya.
02:03
And every time, they sent scouts out there to make sure no one attacked them.
39
105000
3000
Za każdym razem wysyłali zwiadowców, aby mieć pewność, iż nikt ich nie zaatakuje.
02:06
So one day, the scouts came running and told the villagers,
40
108000
4000
Pewnego dnia, zwiadowcy wrócili biegiem, mówiąc mieszkańcom wioski,
02:10
"The enemies are coming. Only half an hour away, they'll be here."
41
112000
3000
"Wrogowie nadciągają, są pól godziny drogi stąd -- będą tu"
02:13
So people scrambled, took their things and ready to go, move out.
42
115000
4000
Ludzie rozbiegli się i zebrawszy swoje rzeczy - opuścili wioskę.
02:17
But there were two men:
43
119000
2000
Ale było dwóch mężczyzn,
02:19
one man was blind, one man had no legs -- he was born like that.
44
121000
3000
jeden był niewidomy, drugi nie miał nóg -- taki się urodził.
02:22
The leader of the chiefs said, "No, sorry. We can't take you. You'll slow us down.
45
124000
4000
Najwyższy wódz rzekł do nich: "Niestety, nie możemy was wziąć ze sobą, spowolnicie nas.
02:26
We have to flee our women and children, we have to run."
46
128000
4000
Musimy uciekać z naszymi kobietami i dziećmi, musimy biec."
02:30
And they were left behind, waiting to die.
47
132000
3000
I zostali porzuceni na pastwę losu.
02:33
But these two people worked something out.
48
135000
3000
Ale tych dwóch mężczyzn znalazło rozwiązanie.
02:36
The blind man said, "Look, I'm a very strong man but I can't see."
49
138000
3000
Niewidomy rzekł, "Spójrz, jestem bardzo silnym człowiekiem, ale nie widzę."
02:39
The man with no legs says, "I can see as far as the end of the world,
50
141000
3000
Człowiek bez nóg odrzekł, "Ja widzę tak daleko jak sięga mój wzrok,
02:42
but I can't save myself from a cat, or whatever animals."
51
144000
5000
ale nie obronię się przed kotem, ani przed jakimkolwiek innym zwierzęciem."
02:47
So the blind man went down on his knees, down like this,
52
149000
4000
Tak więc niewidomy mężczyzna uklęknął, właśnie tak,
02:51
and told the man with no legs to go over his back, and stood up.
53
153000
3000
i rzekł do mężczyzny bez nóg, by ten wspiął się na jego plecy. I wstał.
02:54
The man on top can see, the blind man can walk.
54
156000
3000
Mężczyzna na górze widzi, niewidomy potrafi chodzić.
02:57
And these guys took off, followed the footsteps of the villagers
55
159000
3000
I tak oto tych dwóch wyruszyło, podążali śladami mieszkańców wioski,
03:00
until they found and passed them.
56
162000
4000
póki ich nie odnaleźli i minęli.
03:05
So, this was told to me in a setup of elders.
57
167000
4000
Opowiedziano mi to w gronie starszyzny.
03:09
And it's a really poor area. I represent Northern Kenya:
58
171000
3000
Jest to bardzo uboga okolica, reprezentuję Północną Kenię --
03:12
the most nomadic, remote areas you can even find.
59
174000
4000
przede wszystkim koczownicze i najbardziej oddalone tereny.
03:16
And that man told me, "So, here you are.
60
178000
2000
I ten człowiek powiedział do mnie, "Tak więc, jesteś tutaj,
03:18
You've got a good education from America,
61
180000
2000
masz dobre wykształcenie zdobyte w Ameryce,
03:20
you have a good life in America; what are you going to do for us?
62
182000
4000
masz dobre życie w Ameryce, co zamierzasz zrobić dla nas?
03:25
We want you to be our eyes, we'll give you the legs.
63
187000
3000
Chcemy abyś był naszymi oczami, my damy Tobie nogi.
03:28
We'll walk you, you lead us."
64
190000
2000
My Cię poniesiemy, a Ty nas poprowadzisz."
03:30
So the opportunity came, and I was always thinking about that:
65
192000
3000
Nadarzyła się okazja. A ja zawsze myślałem:
03:33
"what can I do to help my people?
66
195000
2000
jak mógłbym pomóc moim ludziom?
03:35
Every time you go to an area where for 43 years of independence,
67
197000
3000
Po 43 latach niepodległości, przybywając w te okolice,
03:38
we still don't have basic health facilities.
68
200000
3000
nadal nie ma podstawowych ośrodków medycznych.
03:41
A man has to be transported in a wheelbarrow
69
203000
2000
Człowiek musi być transportowany na taczce do szpitala
03:43
20, 30 kilometers for a hospital. No clean drinking water.
70
205000
2000
oddalonego o 20, 30 km. Brakuje czystej pitnej wody.
03:45
So I said, "I'm going to dedicate myself.
71
207000
3000
Powiedziałem sobie, "Poświęcę się,
03:48
I'm leaving America. I'm going to run for office."
72
210000
3000
zostawiam Amerykę. Będę ubiegał się o urząd."
03:51
So last July ... I moved from America in June, ran in July election and won.
73
213000
8000
Przeprowadziłem się z Ameryki w czerwcu, w lipcu wystartowałem w wyborach i wygrałem.
03:59
And I came for them, and that's my goal.
74
221000
4000
Przybyłem dla nich i to jest mój cel.
04:03
And right now I have in place, for the last nine months,
75
225000
3000
Od 9 miesięcy mam w zanadrzu plan, który sprawi,
04:06
a plan that in five years, every nomad will have clean drinking water.
76
228000
8000
iż za pięć lat każdy z nomadów będzie miał dostęp do czystej, pitnej wody.
04:14
We're building dispensaries across that constituency.
77
236000
3000
Budujemy przychodnie w całym okręgu wyborczym.
04:17
I'm asking my friends from America to help
78
239000
2000
Proszę o pomoc moich przyjaciół z Ameryki,
04:19
with bringing nurses or doctors to help us out.
79
241000
3000
by sprowadzali pielęgniarki i lekarzy, którzy mogliby nam pomóc.
04:22
I'm trying to improve infrastructure.
80
244000
3000
Próbuję usprawnić infrastrukturę.
04:25
I'm using the knowledge I received from the United States
81
247000
2000
Korzystam z wiedzy zdobytej w Stanach Zjednoczonych
04:27
and from my community to move them forward.
82
249000
3000
oraz tej od mojej społeczności, by pchnąć ich dalej.
04:30
I'm trying to develop homegrown solutions to our issues
83
252000
4000
Próbuję wykorzystać rodzime rozwiązania dla naszych problemów.
04:34
because we realize that people from outside can come and help us,
84
256000
3000
Ponieważ wiemy, że ludzie z zewnątrz mogą przyjść i nam pomóc,
04:37
but if we don't help ourselves, there's nothing we can do.
85
259000
3000
ale jeśli my sami nie będziemy w stanie sobie pomóc, to niczego nie zdziałamy.
04:40
So my plan right now as I continue with introducing students to different fields --
86
262000
5000
Dzisiaj moim planem jest, jako że nadal zaznajamiam uczniów z różnymi dziedzinami --
04:45
some become doctors, some lawyers --
87
267000
2000
niektórzy zostaną lekarzami, niektórzy prawnikami --
04:47
we want to produce a comprehensive group of people, students,
88
269000
2000
stworzenie wszechstronnej grupy ludzi, studentów,
04:49
who can come back and help us see a community grow
89
271000
3000
którzy powrócą i pomogą rozwinąć społeczność
04:52
that is in the middle of a huge economic recession.
90
274000
4000
pogrążoną w wielkiej ekonomicznej recesji.
04:56
So as I continue to be a Member of Parliament
91
278000
3000
Będąc członkiem parlamentu
04:59
and as I continue listening to all of you talking about botany,
92
281000
3000
i słuchając waszych rozmów na temat botaniki,
05:02
talking about health, talking about democracy, talking about new inventions,
93
284000
3000
rozmów na temat zdrowia, demokracji oraz nowych wynalazków,
05:05
I'm hoping that one day in my own little community --
94
287000
3000
mam nadzieję, że pewnego dnia, w mojej małej wspólnocie --
05:08
which is 26,000 square kilometers,
95
290000
2000
o powierzchni 26,000 metrów kwadratowych,
05:10
maybe five times the size of Rhode Island -- with no roads,
96
292000
4000
może wielkości pięć razy większej niż Rhode Island, bez dróg --
05:14
we'll be able to become a model to help others develop.
97
296000
4000
będziemy mogli stać się wzorcem dla innych na drodze rozwoju.
05:18
Thank you very much. (Applause)
98
300000
2000
Dziękuję bardzo.
ABOUT THE SPEAKER
Joseph Lekuton - Kenyan MPA teacher, writer and member of the Kenyan parliament, Joseph Lekuton has an inspiring vision for Kenya.
Why you should listen
Born into a Maasai tribe in Northern Kenya, Joseph Lekuton was chosen to attend a missionary boarding school as a child -- sometimes walking 50 miles during vacations to find and rejoin his nomadic family. He won a scholarship to St. Lawrence University, then attended Harvard, and worked as a writer and history teacher in Virginia. He was named a National Geographic Energing Explorer for his work in sharing the culture of Kenya with America, including efforts to share educational resources with nomadic children through the BOMA Fund and Cows for Kids.
In 2006, after a plane crash killed five members of the Kenyan parliament, Lekuton decided to return to Kenya and stand for election to fill the seat in his region. He won a parliamentary seat in the 2006 by-election, and was a member of the winning party in the December 2007 elections -- the results of which continue to be contested throughout Kenya.
Joseph Lekuton | Speaker | TED.com