TED2004
Dean Ornish: Healing through diet
Dean Ornish o leczeniu.
Filmed:
Readability: 3.9
1,506,422 views
Dean Ornish opowiada o prostych, nieskomplikowanych i tanich sposobach wykorzystywania chęci ciała do samoleczenia.
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
This session is on natural wonders,
0
0
2000
Ta sesja jest o cudach natury,
00:14
and the bigger conference is on the pursuit of happiness.
1
2000
3000
a większość konferencji -- o pogoni za szczęściem.
00:17
I want to try to combine them all,
2
5000
1000
Chcę je połączyć,
00:18
because to me, healing is really the ultimate natural wonder.
3
6000
3000
ponieważ dla mnie, leczenie jest największym cudem natury
00:21
Your body has a remarkable capacity to begin healing itself,
4
9000
4000
Twoje ciało ma ogromną zdolność do leczenia siebie
00:25
and much more quickly than people had once realized,
5
13000
3000
znacznie szybciej niż ludzie uważają,
00:28
if you simply stop doing what’s causing the problem.
6
16000
3000
jeśli po prostu przestaniesz robić to, co sprawia problem.
00:31
And so, really, so much of what we do in medicine and life in general
7
19000
4000
Więc, naprawdę, większość naszych działań w medycynie i życiu
00:35
is focused on mopping up the floor without also turning off the faucet.
8
23000
4000
skupia się na wycieraniu podłogi bez zakręcenia kranu.
00:39
I love doing this work, because it really gives many people
9
27000
4000
Kocham moją pracę, bo daje ona wielu ludziom
00:43
new hope and new choices that they didn’t have before,
10
31000
2000
nową nadzieję i nowe wybory, których nie mieli wcześniej
00:45
and it allows us to talk about things that -- not just diet,
11
33000
5000
i pozwala nam to na mówienie o rzeczach -- nie tylko diecie,
00:50
but that happiness is not --
12
38000
2000
ale szczęście to nie --
00:52
we're talking about the pursuit of happiness,
13
40000
2000
mówimy o pogoni za szczęściem,
00:54
but when you really look at all the spiritual traditions,
14
42000
2000
ale jeśli zagłębisz się w tradycje duchowe,
00:56
what Aldous Huxley called the "perennial wisdom,"
15
44000
3000
co Aldous Huxley nazywa "wieczną mądrością",
00:59
when you get past the named and forms and rituals that really divide people,
16
47000
4000
gdy wyjdziesz poza nazwy, formy i rytuały, które dzielą ludzi,
01:03
it’s really about -- our nature is to be happy;
17
51000
2000
chodzi o to -- nasza natura to bycie szczęśliwym;
01:05
our nature is to be peaceful, our nature is to be healthy.
18
53000
3000
w naszej naturze leży bycie spokojnym oraz zdrowym.
01:08
And so it’s not something -- happiness is not something you get,
19
56000
3000
I nie jest to coś -- szczęście to nie coś co dostajesz,
01:11
health is generally not something that you get.
20
59000
2000
zdrowie też nie jest czymś co dostajesz.
01:13
But rather all of these different practices --
21
61000
3000
Jednak większość tych różnych praktyk --
01:16
you know, the ancient swamis and rabbis and priests and monks and nuns
22
64000
3000
wiecie, starożytni duchowni, rabinowie, kapłani, mnisi, zakonnice
01:19
didn’t develop these techniques to just manage stress
23
67000
3000
nie wynaleźli tych technik by radzić sobie ze stresem,
01:22
or lower your blood pressure, unclog your arteries,
24
70000
2000
czy też zmniejszyć ciśnienie krwi, odblokować tętnice,
01:24
even though it can do all those things.
25
72000
2000
mimo że są w stanie zrobić te rzeczy.
01:26
They’re powerful tools for transformation,
26
74000
2000
Są to potężne narzędzia zmiany,
01:28
for quieting down our mind and bodies
27
76000
3000
dla uspokojenia naszych umysłów i ciał
01:31
to allow us to experience what it feels like to be happy,
28
79000
3000
co pozwala nam doświadczyć uczucia, jakim jest bycie szczęśliwym,
01:34
to be peaceful, to be joyful
29
82000
2000
spokojnym, pełnym radości
01:36
and to realize that it’s not something that you pursue and get,
30
84000
3000
i zdania sobie sprawy, że nie jest to coś co gonisz i łapiesz,
01:39
but rather it’s something that you have already until you disturb it.
31
87000
4000
ale raczej coś co masz, dopóki tego nie zepsujesz.
01:43
I studied yoga for many years with a teacher named Swami Satchidananda
32
91000
4000
Trenowałem jogę przez wiele lat z nauczycielem Swami Satchidenanda
01:47
and people would say, "What are you, a Hindu?" He’d say, "No, I’m an undo."
33
95000
3000
i ludzie pytali, kim jesteś, Hindusem? Odpowiadał, nie, jestem cofusem.
01:50
And it’s really about identifying what’s causing us
34
98000
3000
Chodzi tak na prawdę o dostrzeżenie co sprawia,
01:53
to disturb our innate health and happiness,
35
101000
3000
że psujemy nasze wrodzone zdrowie i szczęście
01:56
and then to allow that natural healing to occur.
36
104000
3000
i pozwoleniu naturze na leczenie.
01:59
To me, that’s the real natural wonder.
37
107000
2000
Jest to, dla mnie, cud natury.
02:01
So, within that larger context,
38
109000
2000
W tej koncepcji, tej szerszej koncepcji,
02:03
we can talk about diet, stress management --
39
111000
3000
możemy mówić o diecie, radzeniu sobie ze stresem,
02:06
which are really these spiritual practices --
40
114000
2000
czym zresztą są praktyki duchowe,
02:08
moderate exercise, smoking cessation, support groups and community --
41
116000
4000
ćwiczeniach, rzucaniu palenia, grupach wsparcia i otoczeniu --
02:12
which I’ll talk more about -- and some vitamins and supplements.
42
120000
2000
o czym powiem więcej później -- i niektóre witaminy i suplementy.
02:14
And it’s not a diet.
43
122000
2000
Nie chodzi tylko o dietę.
02:16
You know, when most people think about the diet I recommend,
44
124000
2000
Wiecie, większość ludzi myśli, że dieta, którą polecam
02:18
they think it’s a really strict diet.
45
126000
2000
jest bardzo rygorystyczna.
02:20
For reversing disease, that’s what it takes,
46
128000
2000
Dla odwrócenia choroby, w tym wypadku,
02:22
but if you’re just trying to be healthy, you have a spectrum of choices.
47
130000
2000
ale jeśli chcesz po prostu być zdrowy masz wiele wyborów.
02:24
And to the degree that you can move in a healthy direction,
48
132000
3000
Do tego stopnia, że możesz przesunąć się w stronę zdrowia
02:27
you’re going to live longer, you’re going to feel better,
49
135000
2000
będziesz żył dłużej, czuł się lepiej,
02:29
you’re going to lose weight, and so on.
50
137000
2000
będziesz tracił wagę i tak dalej.
02:31
And in our studies, what we’ve been able to do
51
139000
2000
Dzięki badaniom udało nam się używając
02:33
is to use very expensive, high-tech, state-of-the-art measures
52
141000
3000
bardzo drogich, zaawansowanych technologicznie, najnowocześniejszych środków
02:36
to prove how powerful these very simple and low-tech and low-cost --
53
144000
4000
udowodnić jak potężne są te proste, nieskomplikowane i tanie
02:40
and in many ways, ancient -- interventions, can be.
54
148000
3000
oraz -- w wielu przypadkach -- stare metody
02:43
We first began by looking at heart disease,
55
151000
2000
Zaczęliśmy od spojrzenia na choroby serca
02:45
and when I began doing this work 26 or 27 years ago,
56
153000
3000
i gdy zacząłem nad tym pracować 26 czy 27 lat temu
02:48
it was thought that once you have heart disease it can only get worse.
57
156000
4000
uważano, że gdy masz chorobę serca, może być tylko gorzej.
02:52
And what we found was that, instead of getting worse and worse,
58
160000
2000
Odkryliśmy, że zamiast być gorzej i gorzej,
02:54
in many cases it could get better and better,
59
162000
2000
w wielu przypadkach było lepiej i lepiej,
02:56
and much more quickly than people had once realized.
60
164000
3000
znacznie szybciej niż ludziom się wydawało.
02:59
This is a representative patient who at the time was 73 --
61
167000
3000
Oto przykładowy pacjent, który w wieku 73 lat --
03:02
totally needed to have a bypass, decided to do this instead.
62
170000
3000
bardzo potrzebował wszczepienia bypass'ów, ale zamiast tego;
03:05
We used quantitative arteriography, showing the narrowing.
63
173000
3000
użyliśmy artrografii ilościowej pokazującej zwężenie.
03:08
This is one of the arteries that feed the heart, one of the main arteries,
64
176000
3000
To jedna z tętnic, która zasila serce, jedna z głównych,
03:11
and you can see the narrowing here.
65
179000
2000
możecie zauważyć tu zwężenie.
03:13
A year later, it’s not as clogged; normally, it goes the other direction.
66
181000
3000
Rok później nie jest tak ściśnięta - zwykle idzie w drugą stronę.
03:16
These minor changes in blockages
67
184000
2000
Te małe zmiany w zablokowaniu
03:18
caused a 300 percent improvement in blood flow,
68
186000
2000
spowodowały poprawienie przepływu krwi o 300 procent
03:20
and using cardiac positron emission tomography, or "PET," scans,
69
188000
4000
i przy użyciu pozytonowej emisji tomograficznej serca, czy skanów "PET",
03:24
blue and black is no blood flow, orange and white is maximal.
70
192000
3000
niebieskie i czerwone to brak przepływu krwi, pomarańczowy i biały to maksimum.
03:27
Huge differences can occur without drugs, without surgery.
71
195000
4000
Ogromne zmiany mogą nastąpić bez leków czy chirurgii.
03:31
Clinically, he literally couldn’t walk across the street without getting severe chest pain;
72
199000
4000
Klinicznie, dosłownie nie mógł przejść przez ulicę bez ostrego bólu w klatce piersiowej;
03:35
within a month, like most people, was pain-free, and within a year,
73
203000
3000
w ciągu miesiąca, jak większość osób, był wolny od bólu, a w ciągu roku
03:38
climbing more than 100 floors a day on a Stairmaster.
74
206000
2000
wchodził ponad 100 pięter dziennie na Stairmasterze(bieżnia, po której się idzie jak po schodach)
03:40
This is not unusual, and it’s part of what enables people
75
208000
3000
Nie jest to niezwykłe i jest to część tego, co sprawia,
03:43
to maintain these kinds of changes,
76
211000
2000
że ludzie utrzymują te zmiany,
03:45
because it makes such a big difference in their quality of life.
77
213000
2000
ponieważ wprowadza to wielką zmianę w jakości ich życia.
03:47
Overall, if you looked at all the arteries in all the patients,
78
215000
3000
Ogólnie, jeśli spojrzycie na tętnice u pacjentów
03:50
they got worse and worse, from one year to five years, in the comparison group.
79
218000
3000
stan się pogarsza i pogarsza, z roku do pięciu lat w grupie kontrolnej.
03:53
This is the natural history of heart disease,
80
221000
2000
To naturalny bieg chorób serca,
03:55
but it’s really not natural because we found it could get better and better,
81
223000
4000
ale nie do końca, ponieważ odkryliśmy, że może być lepiej i lepiej
03:59
and much more quickly than people had once thought.
82
227000
2000
i do tego znacznie szybciej niż kiedykolwiek myślano.
04:01
We also found that the more people change, the better they got.
83
229000
3000
Odkryliśmy również, że im bardziej ludzie się zmieniają, tym lepiej się mają.
04:04
It wasn’t a function of how old or how sick they were --
84
232000
3000
Nie chodziło o to jak stary czy jak chory byłeś,
04:07
it was mainly how much they changed,
85
235000
2000
tylko jak bardzo się zmieniłeś,
04:09
and the oldest patients improved as much as the young ones.
86
237000
2000
stan najstarszych pacjentów poprawił się tak bardzo jak tych młodszych.
04:11
I got this as a Christmas card a few years ago
87
239000
2000
Dostałem tą kartkę bożonarodzeniową kilka lat temu
04:13
from two of the patients in one of our programs.
88
241000
2000
od pary pacjentów z jednego z naszych programów.
04:15
The younger brother is 86, the older one’s 95;
89
243000
3000
Młodszy brat ma 86, starszy 95;
04:18
they wanted to show me how much more flexible they were.
90
246000
2000
chcieli pokazać mi jak elastyczni byli,
04:20
And the following year they sent me this one, which I thought was kind of funny.
91
248000
2000
tego roku wysłali mi tą, co uważam za dość zabawne.
04:22
(Laughter)
92
250000
2000
(Śmiech)
04:24
You just never know.
93
252000
2000
Nigdy nie wiesz.
04:26
And what we found was that 99 percent of the patients
94
254000
2000
Okazało się, że 99 procent pacjentów
04:28
start to reverse the progression of their heart disease.
95
256000
3000
odwraca postęp choroby serca.
04:31
Now I thought, you know, if we just did good science,
96
259000
2000
Pomyślałem, wiecie, gdybyśmy uprawiali dobrą naukę,
04:33
that would change medical practice. But, that was a little naive.
97
261000
2000
która by zmieniła praktykę medyczną, ale to było naiwne.
04:35
It’s important, but not enough.
98
263000
2000
To ważne, jednakże niewystarczające.
04:37
Because we doctors do what we get paid to do,
99
265000
2000
Ponieważ my doktorzy robimy to, za co nam płacą
04:39
and we get trained to do what we get paid to do,
100
267000
2000
i trenują nas byśmy robili to, za co nam płacą,
04:41
so if we change insurance, then we change medical practice and medical education.
101
269000
4000
więc gdy zmienimy ubezpieczenie to zmienimy też edukację i praktykę medyczną.
04:45
Insurance will cover the bypass, it’ll cover the angioplasty;
102
273000
2000
Ubezpieczenie pokryje bypassy, pokryje angioplastykę.
04:47
it won’t, until recently, cover diet and lifestyle.
103
275000
3000
Ale nie pokryje, jak dotychczas, diety i stylu życia.
04:50
So, we began through our nonprofit institute's
104
278000
2000
Rozpoczęliśmy przez nasz instytut non-profit
04:52
training hospitals around the country,
105
280000
2000
szkolić szpitale w kraju
04:54
and we found that most people could avoid surgery,
106
282000
3000
i zauważyliśmy, że większość ludzi mogłaby uniknąć operacji,
04:57
and not only was it medically effective, it was also cost effective.
107
285000
2000
co odbiłoby się nie tylko na stanie zdrowia, ale również finansów.
04:59
And the insurance companies found
108
287000
2000
Towarzystwa ubezpieczeniowe odkryły,
05:01
that they began to save almost 30,000 dollars per patient,
109
289000
3000
że zaczęły oszczędzać prawie 30 000 dolarów na pacjencie
05:04
and Medicare is now in the middle of doing a demonstration project
110
292000
3000
i Medicare(ubezpieczenie) jest w trakcie projektu demonstracyjnego
05:07
where they’re paying for 1,800 people to go through the program
111
295000
2000
gdzie płacą, by 1800 ludzi przeszło program
05:09
on the sites that we train.
112
297000
2000
w miejscach, gdzie szkolimy
05:11
The fortuneteller says, "I give smokers a discount
113
299000
2000
Wróżka mówi, "Daję palaczom zniżkę,
05:13
because there’s not as much to tell." (Laughter)
114
301000
3000
bo nie trzeba im dużo mówić." I -- (Śmiech)
05:16
I like this slide, because it’s a chance to talk about
115
304000
4000
Lubię ten slajd, ponieważ jest to szansa by porozmawiać o tym
05:20
what really motivates people to change, and what doesn’t.
116
308000
2000
co na prawdę motywuje ludzi do zmian, a co nie.
05:22
And what doesn’t work is fear of dying,
117
310000
2000
A tym, co nie działa, jest strach przed śmiercią,
05:24
and that’s what’s normally used.
118
312000
2000
a zwykle tego się używa.
05:26
Everybody who smokes knows it’s not good for you,
119
314000
2000
Jak wiecie, każdy kto pali wie, że to nie jest dla niego dobre,
05:28
and still 30 percent of Americans smoke --
120
316000
2000
ale ciągle 30 procent Amerykanów pali,
05:30
80 percent in some parts of the world. Why do people do it?
121
318000
3000
80 procent w kilku miejscach na świecie. Dlaczego ludzie to robią?
05:33
Well, because it helps them get through the day.
122
321000
2000
Może dlatego, że pozwala im to przejść jakoś przez dzień.
05:35
And I’ll talk more about this, but the real epidemic
123
323000
3000
Powiem o tym później, ale prawdziwą epidemią
05:38
isn’t just heart disease or obesity or smoking -- it’s loneliness and depression.
124
326000
3000
nie są choroby serca, otyłość czy palenie, ale samotność i depresja.
05:41
As one woman said, "I’ve got 20 friends in this package of cigarettes,
125
329000
4000
Pewna kobieta powiedziała, "Mam 20 przyjaciół w paczce papierosów,
05:45
and they’re always there for me and nobody else is.
126
333000
2000
zawsze są tu dla mnie jak nikt inny.
05:47
You’re going to take away my 20 friends? What are you going to give me?"
127
335000
2000
Chcesz zabrać moich 20 przyjaciół, co dasz mi w zamian?"
05:49
Or they eat when they get depressed,
128
337000
2000
Albo jedzą gdy są w depresji
05:51
or they use alcohol to numb the pain,
129
339000
2000
albo używają alkoholu by otępić ból
05:53
or they work too hard, or watch too much TV.
130
341000
2000
albo przepracowują się, lub oglądają za dużo telewizji.
05:55
There are lots of ways we have of avoiding and numbing and bypassing pain,
131
343000
4000
Jest wiele sposobów unikania, otępiania i pomijania bólu,
05:59
but the point of all of this is to deal with the cause of the problem.
132
347000
3000
ale celem tego wszystkiego jest zmierzyć się z tym, co powoduje problem,
06:02
And the pain is not the problem: it’s the symptom.
133
350000
2000
bo ból nie jest problemem tylko objawem.
06:04
And telling people they’re going to die is too scary to think about,
134
352000
4000
Mówienie ludziom, że umrą jest zbyt straszne by o tym myśleć,
06:08
or, they’re going to get emphysema or heart attack is too scary,
135
356000
2000
albo, że będą mieli rozedmę płuc, czy zawał serca jest zbyt straszne
06:10
and so they don’t want to think about it, so they don’t.
136
358000
3000
i nie chcą o tym myśleć, więc nie myślą.
06:13
The most effective anti-smoking ad was this one.
137
361000
2000
Najbardziej efektywną kampanią przeciw paleniu była ta.
06:15
You’ll notice the limp cigarette hanging out of his mouth,
138
363000
3000
Widzicie obwisłego papierosa zwisającego z jego ust
06:18
and "impotence" -- the headline is, "Impotent" -- it’s not emphysema.
139
366000
3000
i "impotencja" -- nagłówkiem jest "impotencja", a nie rozedma płuc.
06:21
What was the biggest selling drug of all time
140
369000
2000
Jaki był najlepiej sprzedający się lek wszech czasów,
06:23
when it was introduced a few years ago?
141
371000
2000
który wprowadzono parę lat temu?
06:25
Viagra, right? Why? Because a lot of guys need it.
142
373000
3000
Viagra, no nie? Dlaczego? Ponieważ wielu facetów ją potrzebuje.
06:28
It’s not like you say, "Hey Joe, I’m having erectile dysfunction, how about you?"
143
376000
3000
To nie jest w stylu, hej Joe, mam problemy z erekcją, a ty?
06:31
And yet, look at the number of prescriptions that are being sold.
144
379000
3000
Jednocześnie, spójrzcie na liczbę sprzedawanych recept .
06:34
It’s not so much psychological, it’s vascular,
145
382000
3000
To nie jest zbyt psychologiczne, chodzi o naczynia,
06:37
and nicotine makes your arteries constrict.
146
385000
2000
a nikotyna obkurcza tętnice.
06:39
So does cocaine, so does a high fat diet, so does emotional stress.
147
387000
4000
Tak samo jak kokaina, dieta wysokotłuszczowa i stres emocjonalny.
06:43
So the very behaviors that we think of as being so sexy in our culture
148
391000
4000
Więc te zachowania, które uważamy za seksowne w naszej kulturze
06:47
are the very ones that leave so many people feeling tired,
149
395000
2000
są tymi, które sprawiają, że ludzie czują się zmęczeni,
06:49
lethargic, depressed and impotent, and that’s not much fun.
150
397000
3000
w letargu, w depresji lub są impotentami, co nie jest takie fajne.
06:52
But when you change those behaviors, your brain gets more blood,
151
400000
2000
Ale jeśli zmienisz te zachowania twój mózg dostaje więcej krwi,
06:54
you think more clearly, you have more energy,
152
402000
2000
myślisz łatwiej, masz więcej energii,
06:56
your heart gets more blood in ways I’ve shown you.
153
404000
2000
twoje serce dostaje więcej krwi w sposób, który wam pokazałem.
06:58
Your sexual function improves.
154
406000
2000
Twoje sprawność seksualna się poprawia.
07:00
And these things occur within hours. This is a study: a high fat meal,
155
408000
4000
Te zmiany zachodzą w ciągu godzin. Oto badanie -- dieta wysokotłuszczowa,
07:04
and within one or two hours blood-flow is measurably less --
156
412000
2000
w ciągu jednej czy dwóch godzin przepływ krwi jest zauważalnie mniejszy
07:06
and you’ve all experienced this at Thanksgiving.
157
414000
2000
i wszyscy doświadczacie tego podczas święta dziękczynienia.
07:08
When you eat a big fatty meal, how do you feel?
158
416000
2000
Gdy zjesz duży, tłusty posiłek jak się czujesz?
07:10
You feel kind of sleepy afterwards.
159
418000
2000
Czujesz się po tym trochę śpiący.
07:12
On a low-fat meal, the blood flow doesn’t go down -- it even goes up.
160
420000
3000
Po nisko tłuszczowym posiłku przepływ krwi nie zmniejsza się, a nawet rośnie.
07:15
Many of you have kids, and you know that’s a big change in your lifestyle,
161
423000
4000
Wielu z was ma dzieci i wiecie, że to wielka zmiana w waszym stylu życia
07:19
and so people are not afraid to make big changes in lifestyle if they’re worth it.
162
427000
4000
oraz że ludzie nie boją się robić wielkich zmian, jeżeli są tego warte.
07:23
And the paradox is that when you make big changes, you get big benefits,
163
431000
3000
Paradoksem jest, że gdy dokonujesz wielką zmianę
07:26
and you feel so much better so quickly.
164
434000
3000
dostajesz korzyści i czujesz się lepiej tak szybko.
07:29
For many people, those are choices worth making --
165
437000
2000
Dla wielu ludzi są to zmiany warte działania,
07:31
not to live longer, but to live better.
166
439000
3000
nie tylko by żyć dłużej, ale również lepiej.
07:34
I want to talk a little bit about the obesity epidemic,
167
442000
2000
Chce powiedzieć troszkę o epidemii otyłości,
07:36
because it really is a problem.
168
444000
2000
ponieważ jest to poważny problem.
07:38
Two-thirds of adults are overweight or obese,
169
446000
3000
Dwie trzecie dorosłych ma nadwagę lub jest otyłych,
07:41
and diabetes in kids and 30-year-olds
170
449000
2000
a liczba cukrzyków wśród dzieci i 30-latków
07:43
has increased 70 percent in the last 10 years. It’s no joke: it’s real.
171
451000
4000
zwiększyła się o 70 procent w ciągu ostatnich 10 lat. To nie żart.
07:47
And just to show you this, this is from the CDC.
172
455000
3000
By wam pokazać, to jest z CDC(Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób).
07:50
These are not election returns; these are the percentage of people who are overweight.
173
458000
3000
To nie liczba wyborców, to procent ludzi otyłych.
07:53
And if you see from '85 to '86 to '87, '88, '89, '90, '91 --
174
461000
7000
Jak widzicie od '85 do '86 do '87, '88, '89, '90, '91 --
08:00
you get a new category, 15 to 20 percent; '92, '93, '94, '95, '96, '97 --
175
468000
7000
nowa kategoria, 15 do 20 procent; '92, '93, '94, '95, '96, '97 --
08:07
you get a new category; '98, '99, 2000, and 2001.
176
475000
5000
znów nowa kategoria; '98, '99, 2000 i 2001.
08:12
Mississippi, more than 25 percent of people are overweight.
177
480000
4000
Mississippi, ponad 25 procent ludzi jest otyłych.
08:16
Why is this? Well, this is one way to lose weight that works very well ...
178
484000
3000
Dlaczego? To jeden z całkiem dobrych sposobów na zrzucenie wagi ...
08:19
but it doesn’t last, which is the problem.
179
487000
2000
ale nie wystarcza, co jest problemem.
08:21
(Laughter)
180
489000
2000
(Śmiech)
08:23
Now, there’s no mystery in how you lose weight;
181
491000
2000
To żadna tajemnica jak stracić wagę;
08:25
you either burn more calories by exercise or you eat fewer calories.
182
493000
4000
albo spalisz więcej kalorii przez ćwiczenia albo zjesz mniej kalorii.
08:29
Now, one way to eat fewer calories is to eat less food,
183
497000
3000
Jeden sposób by jeść mniej kalorii to jeść mniej jedzenia,
08:32
which is why you can lose weight on any diet if you eat less food,
184
500000
2000
dlatego możesz stracić wagę na jakiejkolwiek diecie jeśli jesz mnie
08:34
or if you restrict entire categories of foods.
185
502000
2000
lub przestaniesz spożywać produkty danej kategorii.
08:36
But the problem is, you get hungry, so it’s hard to keep it off.
186
504000
4000
Problemem jest to, że stajesz się głodny, a to ciężko zignorować.
08:40
The other way is to change the type of food.
187
508000
2000
Innym sposobem jest zmiana typu jedzenia.
08:42
And fat has nine calories per gram,
188
510000
2000
Tłuszcz ma dziewięć kalorii na gram,
08:44
whereas protein and carbs only have four.
189
512000
2000
gdy białka i węglowodany tylko cztery.
08:46
So, when you eat less fat, you eat fewer calories without having to eat less food.
190
514000
4000
Więc gdy jesz mniej tłuszczu, jesz mniej kalorii bez jedzenia mniej.
08:50
So you can eat the same amount of food, but you’ll be getting fewer calories
191
518000
3000
Możesz jeść tyle samo, ale będziesz dostawać mniej kalorii,
08:53
because the food is less dense in calories.
192
521000
2000
ponieważ jedzenie jest mnie obfite w kalorie.
08:55
And it’s the volume of food that affects satiety, rather than the type of food.
193
523000
4000
Objętość jedzenia daje uczucie sytości, a nie typ.
08:59
You know, I don’t like talking about the Atkins diet, but I get asked about it every day,
194
527000
2000
Wiecie, nie lubię mówić o diecie Atkinsona, ale pytają mnie o nią codziennie,
09:01
and so I just thought I’d spend a few minutes on that.
195
529000
2000
więc postanowiłem poświęcić parę minut na to.
09:03
The myth that you hear about is,
196
531000
2000
Mitem, o którym słyszycie jest to,
09:05
Americans have been told to eat less fat,
197
533000
2000
że powiedzono Amerykanom, żeby jedli mniej tłuszczu
09:07
the percent of calories from fat is down,
198
535000
2000
procent z kalorii poszedł w dół,
09:09
Americans are fatter than ever, therefore fat doesn’t make you fat.
199
537000
3000
a Amerykanie są grubsi niż kiedykolwiek, więc tłuszcz nie tuczy.
09:12
It’s a half-truth. Actually, Americans are eating more fat than ever,
200
540000
4000
To w połowie prawda. Amerykanie jedzą więcej tłuszczu niż kiedykolwiek
09:16
and even more carbs. And so the percentage is lower,
201
544000
2000
i jeszcze więcej węglowodanów. Więc procent jest mniejsze,
09:18
the actual amount is higher, and so the goal is to reduce both.
202
546000
3000
ale właściwa ilość jest większa, dlatego celem jest zmniejszenie obydwu.
09:21
Dr. Atkins and I debated each other many times before he died,
203
549000
4000
Dr. Atkins i ja rozmawialiśmy wiele razy zanim umarł
09:25
and we agreed that Americans eat too many simple carbs,
204
553000
2000
i zgodziliśmy się, że Amerykanie jedzą za dużo cukrów prostych,
09:27
the "bad carbs," and these are things like --
205
555000
2000
"złych cukrów" i to są rzeczy jak --
09:29
(Laughter)
206
557000
2000
(Śmiech)
09:31
-- sugar, white flour, white rice, alcohol. And you get a double whammy:
207
559000
3000
-- cukier, biała mąka, biały ryż, alkohol więc masz podwójny problem:
09:34
you get all these calories that don’t fill you up because you’ve removed the fiber,
208
562000
3000
dostajesz kalorie, które cię nie napełniają, ponieważ usunąłeś błonnik,
09:37
and they get absorbed quickly so your blood sugar zooms up.
209
565000
3000
przez co są wchłaniane szybko i poziom cukru leci w górę.
09:40
Your pancreas makes insulin to bring it back down, which is good.
210
568000
3000
Twoja trzustka produkuje insulinę by obniżyć go z powrotem, co jest dobre.
09:43
But insulin accelerates the conversion of calories into fat.
211
571000
3000
Ale insulina przyspiesza zamianę kalorii w tłuszcz.
09:46
So, the goal is not to go to pork rinds and bacon and sausages --
212
574000
2000
Więc celem nie jest jedzenie skórki wieprzowej, bekonu i kiełbasek --
09:48
these are not health foods --
213
576000
2000
to nie jest zdrowe jedzenie --
09:50
but to go from "bad carbs" to what are called "good carbs."
214
578000
2000
ale pójść ze "złych cukrów" w tak zwane "dobre cukry".
09:52
And these are things like whole foods, or unrefined carbs:
215
580000
3000
A są to pełne produkty albo cukry nieprzetworzone:
09:55
fruits, vegetables, whole wheat flour, brown rice, in their natural forms, are rich in fiber.
216
583000
5000
owoce, warzywa, pełna mąka pszenna, brązowy ryż w ich naturalnych formach są bogate w błonnik.
10:00
And the fiber fills you up before you get too many calories,
217
588000
3000
Błonnik wypełnia cię zanim pobierzesz za dużo kalorii
10:03
and it slows the absorption so you don’t get that rapid rise in blood sugar.
218
591000
4000
i zwalnia wchłanianie, więc nie masz takiego szybkiego wzrostu poziomu cukru we krwi.
10:07
So, and you get all the disease-protective substances.
219
595000
3000
Więc dostajesz substancje chroniące przed chorobą.
10:10
It’s not just what you exclude from your diet,
220
598000
2000
Nie chodzi tylko o to, co wyrzucisz z diety,
10:12
but also what you include that’s protective.
221
600000
2000
ale również o to, co chroniącego cię do niej dołączysz.
10:14
Just as all carbs are not bad for you, all fats are not bad for you. There are good fats.
222
602000
3000
Tak jak nie wszystkie cukry są dla ciebie złe, tak samo z tłuszczami. Są też dobre tłuszcze.
10:17
And these are predominantly what are called the Omega-3 fatty acids.
223
605000
3000
Nazywane są zwykle kwasami tłuszczowymi omega-3.
10:20
You find these, for example, in fish oil.
224
608000
2000
Znajdują się, dla przykładu, w oleju rybim.
10:22
And the bad fats are things like trans-fatty acids and processed food
225
610000
3000
Złe tłuszcze są jak przetworzone jedzenie i przetworzone kwasy tłuszczowe
10:25
and saturated fats, which we find in meat.
226
613000
2000
oraz tłuszcze nasycone, które są w mięsie.
10:27
If you don’t remember anything else from this talk,
227
615000
2000
Jeśli nie pamiętasz nic z tej wypowiedzi,
10:29
three grams a day of fish oil can reduce your risk of a heart attack
228
617000
3000
trzy gramy oleju rybiego może zmniejszyć ryzyko zawału serca
10:32
and sudden death by 50 to 80 percent.
229
620000
2000
i nagłej śmierci o 50 do 80 procent.
10:34
Three grams a day. They come in one-gram capsules;
230
622000
2000
Trzy gramy dziennie; są w jedno gramowej kapsułce --
10:36
more than that just gives you extra fat you don’t need.
231
624000
2000
więcej daje ci zbędny tłuszcz, którego nie potrzebujesz.
10:38
It also helps reduce the risk of the most common cancers
232
626000
3000
Dodatkowo pomaga zmniejszyć ryzyko najczęstszych nowotworów
10:41
like breast, prostate and colon cancer.
233
629000
2000
jak rak piersi, prostaty czy okrężnicy.
10:43
Now, the problem with the Atkins diet,
234
631000
2000
Problemem związanym z dietą Atkinsona jest to
10:45
everybody knows people who have lost weight on it,
235
633000
2000
że wszyscy znają ludzi, którzy stracili na tym wagę,
10:47
but you can lose weight on amphetamines, you know, and fen-phen.
236
635000
2000
ale możesz również schudnąć na amfetaminie, wiesz fen-phen(lek).
10:49
I mean, there are lots of ways of losing weight that aren’t good for you.
237
637000
3000
Chodzi mi o to, że jest wiele sposobów zrzucanie wagi, które nie są dla ciebie dobre.
10:52
You want to lose weight in a way that enhances your health
238
640000
2000
Wolałbyś tracić wagę w sposób, który poprawia twoje zdrowie,
10:54
rather than the one that harms it.
239
642000
2000
zamiast w sposób, który je niszczy.
10:56
And the problem is that it’s based on this half-truth,
240
644000
2000
Problemem jest to, że opieramy się na tej pół-prawdzie,
10:58
which is that Americans eat too many simple carbs,
241
646000
3000
że Amerykanie jedzą zbyt dużo cukrów prostych,
11:01
so if you eat fewer simple carbs you’re going to lose weight.
242
649000
2000
więc jeśli będziesz jeść mniej cukrów stracisz na wadze.
11:03
You’ll lose even more weight if you go to whole foods and less fat,
243
651000
3000
Schudniesz jeszcze bardziej jeśli przerzucisz się na jedzenie nieprzetworzone i mniej tłuszczu
11:06
and you’ll enhance your health rather than harming it.
244
654000
2000
oraz polepszysz swoje zdrowie, zamiast je niszczyć.
11:08
He says, "I’ve got some good news.
245
656000
2000
Powiedział, "Mam dla ciebie dobre wieści.
11:10
While your cholesterol level has remained the same,
246
658000
2000
Gdy poziom cholesterolu pozostał taki sam
11:12
the research findings have changed."
247
660000
2000
wyniki badań się zmieniły."
11:14
(Laughter)
248
662000
1000
(Śmiech)
11:15
Now, what happens to your heart when you go on an Atkins diet?
249
663000
3000
Więc co się dzieje z twoim sercem gdy przejdziesz na dietę Atkinsona?
11:18
The red is good at the beginning, and a year later --
250
666000
2000
Czerwony jest dobry na początku, a rok później --
11:20
this is from a study done in a peer-reviewed journal called Angiology --
251
668000
4000
to z badań przeprowadzonych w dzienniku recenzji naukowych o nazwie Angiologia --
11:24
there’s more red after a year on a diet like I would recommend,
252
672000
3000
jest więcej czerwonego po diecie, którą ja rekomenduję,
11:27
there’s less red, less blood flow after a year on an Atkins-type diet.
253
675000
3000
a jest mniej czerwonego, mniej przypływu krwi po roku na diecie Atkinsona.
11:30
So, yes, you can lose weight, but your heart isn’t happy.
254
678000
4000
Więc możesz stracić na wadze, ale twoje serce nie jest szczęśliwe.
11:34
Now, one of the studies funded by the Atkins Center
255
682000
2000
Co więcej, jedno z badań ufundowane przez Centrum Atkinsona
11:36
found that 70 percent of the people were constipated, 65 percent had bad breath,
256
684000
4000
odkryło że 70 procent ludzi miało zaparcia, 65 procent brzydki oddech,
11:40
54 percent had headaches – this is not a healthy way to eat.
257
688000
4000
54 procent bóle głowy -- nie jest to zdrowy sposób żywienia.
11:44
And so, you might start to lose weight and start to attract people towards you,
258
692000
3000
Dlatego możesz zrzucić wagę i zacząć przyciągać ludzi do siebie,
11:47
but when they get too close it’s going to be a problem.
259
695000
2000
ale gdy dostaną się zbyt blisko pojawia się problem.
11:49
(Laughter)
260
697000
2000
(Śmiech)
11:51
And more seriously, there are case reports now of 16-year-old girls
261
699000
3000
A teraz poważnie, jest raport o 16-letnich dziewczynach,
11:54
who died after a few weeks on the Atkins diet --
262
702000
2000
które zmarły po paru tygodniach stosowania diety Atkinsona
11:56
of bone disease, kidney disease, and so on.
263
704000
2000
z powodu chorób kości, niewydolności nerek i tak dalej.
11:58
And that’s how your body excretes waste, is through your breath,
264
706000
2000
W ten sposób twoje ciało wydala odpadki, przez oddech,
12:00
your bowels and your perspiration.
265
708000
2000
jelita i pocenie się.
12:02
So when you go on these kinds of diet, they begin to smell bad.
266
710000
3000
Więc gdy stosujesz ten typ diety zaczniesz brzydko pachnieć.
12:05
So, an optimal diet is low in fat, low in the bad carbs,
267
713000
4000
Optymalna dieta jest uboga w tłuszcz i złe cukry,
12:09
high in the good carbs and enough of the good fats.
268
717000
2000
za to bogata w dobre cukry i wystarczającą ilość dobrych tłuszczy.
12:11
And then, again, it’s a spectrum:
269
719000
2000
I znów, to spektrum:
12:13
when you move in this direction, you’re going to lose weight,
270
721000
2000
jeśli poruszysz się w tym kierunku, zaczniesz zrzucać wagę,
12:15
you’re going to feel better and you’re going to gain health.
271
723000
3000
będziesz czuć się lepiej i zdrowiej.
12:18
Now, there are ecological reasons for eating lower on the food chain too,
272
726000
3000
Są jeszcze ekologiczne powody, by jeść mniej przerobione jedzenie,
12:21
whether it’s the deforestation of the Amazon, or making more protein available,
273
729000
4000
czy to wylesianie obszarów przy Amazonce, czy udostępnienie białek
12:25
to the four billion people who live on a dollar a day --
274
733000
3000
wiecie, czworgu milionom ludzi, którzy żyją za dolara dziennie,
12:28
not to mention whatever ethical concerns people have.
275
736000
2000
by nie wspomnieć o etycznej stronie problemu.
12:30
So, there are lots of reasons for eating this way that go beyond just your health.
276
738000
4000
Jest wiele powodów by jeść w ten sposób powyżej sprawy zdrowia.
12:34
Now, we’re about to publish the first study
277
742000
2000
Wkrótce opublikujemy pierwsze badania,
12:36
looking at the effects of this program on prostate cancer,
278
744000
4000
w których patrzyliśmy na efekt tego programu na raka prostaty
12:40
and, in collaboration with Sloane-Kettering and with UCSF.
279
748000
3000
i w współpracy z Sloanne-Kettering oraz z UCSF(University of California, San Francisco)
12:43
We took 90 men who had biopsy-proven prostate cancer
280
751000
4000
wzięliśmy 90 mężczyzn, którzy mieli raka prostaty potwierdzony biopsją
12:47
and who had elected, for reasons unrelated to the study, not to have surgery.
281
755000
3000
i zadecydowali, z powodów niezwiązanych z badaniem, by nie mieć operacji.
12:50
We could randomly divide them into two groups,
282
758000
2000
Mogliśmy losowo podzielić ich na dwie grupy,
12:52
and then we could have one group
283
760000
2000
by mieć jedną grupę,
12:54
that is a non-intervention control group to compare to,
284
762000
2000
to jest grupa bez naszej interwencji, ta do porównania,
12:56
which we can’t do with, say, breast cancer, because everyone gets treated.
285
764000
3000
co nie moglibyśmy zrobić z, dajmy na to, rakiem piersi bo leczy się każdego.
12:59
What we found was that, after a year,
286
767000
2000
Odkryliśmy, że po roku
13:01
none of the experimental group patients
287
769000
2000
żaden z pacjent z grupy eksperymentalnej,
13:03
who made these lifestyle changes needed treatment,
288
771000
2000
który wprowadził te zmiany w stylu życia, nie potrzebował leczenia,
13:05
whereas six of the control-group patients needed surgery or radiation.
289
773000
3000
podczas gdy sześciu z grupy kontrolnej potrzebowało operacji albo promieniowania.
13:08
When we looked at their PSA levels -- which is a marker for prostate cancer --
290
776000
4000
Gdy spojrzeliśmy na poziom PSA, który jest znacznikiem raka prostaty,
13:12
they got worse in the control group,
291
780000
2000
pogorszył się w grupie kontrolnej,
13:14
but they actually got better in the experimental group,
292
782000
2000
ale polepszył się w grupie eksperymentalnej
13:16
and these differences were highly significant.
293
784000
2000
i te zmiany były bardzo znaczące.
13:18
And then I wondered: was there any relationship
294
786000
2000
Wtedy zastanawiałem się, czy jest jakiś związek
13:20
between how much people changed their diet and lifestyle --
295
788000
2000
pomiędzy tym jak ludzie zmienili swoją dietę i styl życia,
13:22
whichever group they were in -- and the changes in PSA?
296
790000
2000
w którejkolwiek grupie byli i zmianami w PSA.
13:24
And sure enough, we found a dose-response relationship,
297
792000
3000
Pewnie, znaleźliśmy związek w zależności od dawki,
13:27
just like we found in the arterial blockages in our cardiac studies.
298
795000
3000
tak samo jak w przypadku blokad tętnic w naszych badaniach o sercu.
13:30
And in order for the PSA to go down, they had to make pretty big changes.
299
798000
3000
W celu obniżenia PSA musieli wprowadzić duże zmiany.
13:33
I then wondered, well, maybe they’re just changing their PSA,
300
801000
3000
Pomyślałem wtedy, że może po prostu zmieniają PSA,
13:36
but it’s not really affecting the tumor growth.
301
804000
2000
ale nie wpływa to na wzrost nowotworu.
13:38
So we took some of their blood serum and sent it down to UCLA;
302
806000
3000
Wzięliśmy próbki krwi, wysłaliśmy je do UCLA(University of California, Los Angeles)
13:41
they added it to a standard line of prostate tumor cells growing in tissue culture,
303
809000
4000
dodali je do standardowej linii komórek raka prostaty hodowanej w kulturze tkankowej,
13:45
and it inhibited the growth seven times more
304
813000
2000
i spowolniły wzrost siedem razy bardziej
13:47
in the experimental group than in the control group -- 70 versus 9 percent.
305
815000
5000
w grupie eksperymentalnej niż w grupie kontrolnej :70 versus 9 procent.
13:52
And finally, I said, I wonder if there’s any relationship between
306
820000
2000
I wreszcie, jak mówiłem, zastanawiałem się czy jest związek
13:54
how much people change and how it inhibited their tumor growth,
307
822000
3000
pomiędzy tym jak ludzie się zmieniają, a jak zwalnia się rozwój ich nowotworów,
13:57
whichever group they happened to be in.
308
825000
1000
w którejkolwiek grupie byli.
13:58
And this really got me excited because again,
309
826000
2000
I znów podekscytowało mnie to,
14:00
we found the same pattern: the more people change,
310
828000
3000
odkryliśmy ten sam schemat: im bardziej ktoś się zmienił,
14:03
the more it affected the growth of their tumors.
311
831000
3000
tym większy miało to wpływ na wzrost na rozwój jego nowotworu.
14:06
And finally, we did MRI and MR spectroscopy scans on some of these patients,
312
834000
3000
Zrobiliśmy MRI(Obrazowanie rezonansu magnetycznego) i skany skoposkopu rezonansu magnetycznego
14:09
and the tumor activity is shown in red in this patient,
313
837000
2000
wśród paru pacjentów, aktywność nowotworu jest pokazana na czerwono
14:11
and you can see clearly it’s better a year later, along with the PSA going down.
314
839000
4000
i jak widzicie rok później jest lepiej, wraz ze spadkiem PSA.
14:15
So, if it’s true for prostate cancer, it’ll almost certainly be true for breast cancer as well.
315
843000
4000
Więc jeśli to działa na raka prostaty najprawdopodobniej zadziała również przy raku piersi.
14:19
And whether or not you have conventional treatment,
316
847000
2000
Nieważne czy jesteś leczony konwencjonalnie czy nie
14:21
in addition, if you make these changes, it may help reduce the risk of recurrence.
317
849000
4000
możesz, wprowadzając te zmiany, zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby.
14:25
The last thing I want to talk about, apropos of the issue of the pursuit of happiness,
318
853000
4000
Ostatnią rzeczą, o której chcę powiedzieć odnośnie sprawy pogoni za szczęściem,
14:29
is that study after study have shown
319
857000
2000
jest to, że kolejne badania wykazały,
14:31
that people who are lonely and depressed --
320
859000
2000
że ludzie, którzy są samotni i w depresji --
14:33
and depression is the other real epidemic in our culture --
321
861000
3000
depresja jest inną poważną epidemią w naszej kulturze --
14:36
are many times more likely to get sick and die prematurely,
322
864000
3000
są znacznie bardziej narażeni na choroby i wczesną śmierć,
14:39
in part because, as we talked about, they’re more likely to smoke
323
867000
3000
w części przez to, jak wcześniej wspomniałem, że częściej palą
14:42
and overeat and drink too much and work too hard and so on.
324
870000
3000
przejadają się, piją za dużo, przepracowują się i tak dalej.
14:45
But also, through mechanisms that we don’t fully understand,
325
873000
3000
Co więcej, z powodu mechanizmów, których do końca nie rozumiemy
14:48
people who are lonely and depressed are many times --
326
876000
2000
ludzie, którzy są samotni i w depresji są znacznie bardziej --
14:50
three to five to ten times, in some studies --
327
878000
2000
trzy przez pięć do dziesięciu razy w paru badaniach --
14:52
more likely to get sick and die prematurely.
328
880000
2000
narażeni na chorobę i wczesną śmierć.
14:54
And depression is treatable. We need to do something about that.
329
882000
3000
Depresje można leczyć. Musimy coś z tym zrobić.
14:57
Now, on the other hand, anything that promotes intimacy is healing.
330
885000
3000
Z drugiej strony wszystko co promuje intymność leczy.
15:00
It can be sexual intimacy –
331
888000
2000
To może być intymność seksualna --
15:02
I happen to think that healing energy and erotic energy
332
890000
2000
Zdarzało mi się myśleć, że energia lecząca i erotyczna
15:04
are just different forms of the same thing.
333
892000
2000
to różne formy tego samego.
15:06
Friendship, altruism, compassion, service – all the perennial truths that we talked about
334
894000
5000
Przyjaźń, altruizm, współczucie, służba -- wszystkie wieczne prawdy, o których mówiliśmy,
15:11
that are part of all religion and all cultures --
335
899000
2000
które są częścią wszystkich religii i kultur,
15:13
once you stop trying to see the differences,
336
901000
3000
gdy przestaniesz postrzegać różnice zauważysz,
15:16
these are the things in our own self-interest,
337
904000
2000
że robimy to w naszym interesie,
15:18
because they free us from our suffering and from disease.
338
906000
4000
ponieważ uwalniają nas z cierpienia i chorób.
15:22
And it’s in a sense the most selfish thing that we can do.
339
910000
4000
W pewnym sensie to najbardziej samolubna rzecz jaką możesz zrobić.
15:26
Just take a look at one study. This was done by David Spiegel at Stanford.
340
914000
3000
Zwróćmy uwagę na te badania. Zostały wykonane przez Davida Spiegel na Stanford.
15:29
He took women with metastatic breast cancer,
341
917000
2000
Wziął kobiety z przerzutowym rakiem piersi
15:31
randomly divided them into two groups.
342
919000
2000
i podzielił je losowo na dwie grupy.
15:33
One group of people just met for an hour-and-a-half once a week in a support group.
343
921000
3000
Jedna z grup spotykała się na półtorej godziny tygodniowo jako grupa wsparcia.
15:36
It was a nurturing, loving environment,
344
924000
2000
Było to opiekuńcze, kochające środowisko,
15:38
where they were encouraged to let down their emotional defenses
345
926000
2000
gdzie zachęcano je do wyrażania swoich emocji
15:40
and talk about how awful it is to have breast cancer
346
928000
2000
i rozmawiania o tym jak beznadziejnie jest mieć raka piersi
15:42
with people who understood, because they were going through it too.
347
930000
2000
z ludźmi, którzy je rozumieli, ponieważ sami też przez to przechodzili.
15:44
They just met once a week for a year.
348
932000
2000
Spotykały się tylko raz w tygodniu przez rok.
15:46
Five years later, those women lived twice as long, and you can see that the people --
349
934000
4000
Po pięciu latach te kobiety żyły dwa razy dłużej i jak widzicie --
15:50
and that was the only difference between the groups.
350
938000
2000
to była jedyna różnica pomiędzy grupami.
15:52
It was a randomized control study published in The Lancet.
351
940000
2000
Było to losowe badanie kontrolne opublikowane w The Lancet.
15:54
Other studies have shown this as well.
352
942000
3000
Inne badanie również to wykazały.
15:57
So, these simple things that create intimacy are really healing,
353
945000
2000
Więc te proste działa, które tworzą intymność naprawdę leczą,
15:59
and even the word healing, it comes from the root "to make whole."
354
947000
3000
nawet słowo leczenie pochodzi z rdzenia "tworzyć całość".
16:02
The word yoga comes from the Sanskrit,
355
950000
2000
Słowo joga pochodzi z Sanskrytu
16:04
meaning "union, to yoke, to bring together."
356
952000
3000
i znaczy "jednoczyć, scalać, zbierać razem".
16:07
And the last slide I want to show you is from -- I was -- again,
357
955000
3000
Ostatni slajd, jaki chcę wam pokazać jest z -- byłem -- znowu,
16:10
this swami that I studied with for so many years, and I
358
958000
2000
ten swami(duchowny w buddyźmie), z którym studiowałem wiele lat,
16:12
did a combined oncology and cardiology Grand Rounds
359
960000
3000
i ja przedstawiliśmy złożone onkologiczne i kardiologiczne problemy medyczne oraz sposób leczenia
16:15
at the University of Virginia medical school a couple of years ago.
360
963000
2000
w szkole medycznej na uniwersytecie w Virginii parę lat temu.
16:17
And at the end of it, somebody said,
361
965000
2000
Pod koniec ktoś zapytał
16:19
"Hey, Swami, what’s the difference between wellness and illness?"
362
967000
4000
"Hej, Swami, jaka jest różnica pomiędzy słowami wellness(dobrobyt) i illness(choroba)?"
16:23
And so he went up on the board and he wrote the word "illness,"
363
971000
2000
Podszedł do tablicy i napisał słowo "illness"
16:25
and circled the first letter, and then wrote the word "wellness,"
364
973000
3000
i zakreślił pierwszą literę, potem napisał słowo "wellness"
16:28
and circled the first two letters ...
365
976000
2000
i zakreślił dwie pierwsze litery,
16:30
To me, it’s just shorthand for what we’re talking about:
366
978000
2000
dla mnie to po prostu skrót tego o czym mówimy:
16:32
that anything that creates a sense of connection
367
980000
2000
wszystko co tworzy poczucie więzi,
16:34
and community and love is really healing.
368
982000
3000
wspólnota i miłość na prawdę leczą.
16:37
And then we can enjoy our lives more fully without getting sick in the process.
369
985000
5000
Wtedy możemy cieszyć się naszym życiem w pełni, bez chorób po drodze.
16:42
Thank you. (Applause)
370
990000
2000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, authorDean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.
Why you should listen
Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.
His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.
Dean Ornish | Speaker | TED.com