ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.

Why you should listen

Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.

His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.

More profile about the speaker
Dean Ornish | Speaker | TED.com
TED2004

Dean Ornish: Healing through diet

Dean Ornish o leczeniu.

Filmed:
1,506,422 views

Dean Ornish opowiada o prostych, nieskomplikowanych i tanich sposobach wykorzystywania chęci ciała do samoleczenia.
- Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
This sessionsesja is on naturalnaturalny wonderscuda,
0
0
2000
Ta sesja jest o cudach natury,
00:14
and the biggerwiększy conferencekonferencja is on the pursuitpościg of happinessszczęście.
1
2000
3000
a większość konferencji -- o pogoni za szczęściem.
00:17
I want to try to combinepołączyć them all,
2
5000
1000
Chcę je połączyć,
00:18
because to me, healinggojenie is really the ultimateostateczny naturalnaturalny wondercud.
3
6000
3000
ponieważ dla mnie, leczenie jest największym cudem natury
00:21
Your bodyciało has a remarkableznakomity capacityPojemność to beginzaczynać healinggojenie itselfsamo,
4
9000
4000
Twoje ciało ma ogromną zdolność do leczenia siebie
00:25
and much more quicklyszybko than people had oncepewnego razu realizedrealizowany,
5
13000
3000
znacznie szybciej niż ludzie uważają,
00:28
if you simplypo prostu stop doing what’s causingspowodowanie the problemproblem.
6
16000
3000
jeśli po prostu przestaniesz robić to, co sprawia problem.
00:31
And so, really, so much of what we do in medicinelekarstwo and life in generalgenerał
7
19000
4000
Więc, naprawdę, większość naszych działań w medycynie i życiu
00:35
is focusedskupiony on moppingmopem up the floorpiętro withoutbez alsorównież turningobrócenie off the faucetBateria.
8
23000
4000
skupia się na wycieraniu podłogi bez zakręcenia kranu.
00:39
I love doing this work, because it really givesdaje manywiele people
9
27000
4000
Kocham moją pracę, bo daje ona wielu ludziom
00:43
newNowy hopenadzieja and newNowy choiceswybory that they didnnie zrobił’t have before,
10
31000
2000
nową nadzieję i nowe wybory, których nie mieli wcześniej
00:45
and it allowspozwala us to talk about things that -- not just dietdieta,
11
33000
5000
i pozwala nam to na mówienie o rzeczach -- nie tylko diecie,
00:50
but that happinessszczęście is not --
12
38000
2000
ale szczęście to nie --
00:52
we're talkingmówić about the pursuitpościg of happinessszczęście,
13
40000
2000
mówimy o pogoni za szczęściem,
00:54
but when you really look at all the spiritualduchowy traditionstradycje,
14
42000
2000
ale jeśli zagłębisz się w tradycje duchowe,
00:56
what AldousAldous HuxleyHuxley callednazywa the "perennialbylina wisdommądrość,"
15
44000
3000
co Aldous Huxley nazywa "wieczną mądrością",
00:59
when you get pastprzeszłość the namedo imieniu and formsformularze and ritualsrytuały that really dividepodzielić people,
16
47000
4000
gdy wyjdziesz poza nazwy, formy i rytuały, które dzielą ludzi,
01:03
it’s really about -- our natureNatura is to be happyszczęśliwy;
17
51000
2000
chodzi o to -- nasza natura to bycie szczęśliwym;
01:05
our natureNatura is to be peacefulspokojna, our natureNatura is to be healthyzdrowy.
18
53000
3000
w naszej naturze leży bycie spokojnym oraz zdrowym.
01:08
And so it’s not something -- happinessszczęście is not something you get,
19
56000
3000
I nie jest to coś -- szczęście to nie coś co dostajesz,
01:11
healthzdrowie is generallyogólnie not something that you get.
20
59000
2000
zdrowie też nie jest czymś co dostajesz.
01:13
But ratherraczej all of these differentróżne practicespraktyki --
21
61000
3000
Jednak większość tych różnych praktyk --
01:16
you know, the ancientstarożytny swamisWiększość and rabbisrabinów and priestsksięża and monksmnisi and nunssiostry zakonne
22
64000
3000
wiecie, starożytni duchowni, rabinowie, kapłani, mnisi, zakonnice
01:19
didnnie zrobił’t developrozwijać these techniquestechniki to just managezarządzanie stressnaprężenie
23
67000
3000
nie wynaleźli tych technik by radzić sobie ze stresem,
01:22
or lowerniższy your bloodkrew pressurenacisk, unclogOczyść your arteriestętnic,
24
70000
2000
czy też zmniejszyć ciśnienie krwi, odblokować tętnice,
01:24
even thoughchociaż it can do all those things.
25
72000
2000
mimo że są w stanie zrobić te rzeczy.
01:26
They’reRe powerfulpotężny toolsprzybory for transformationtransformacja,
26
74000
2000
Są to potężne narzędzia zmiany,
01:28
for quietingwyciszenie down our mindumysł and bodiesciała
27
76000
3000
dla uspokojenia naszych umysłów i ciał
01:31
to allowdopuszczać us to experiencedoświadczenie what it feelsczuje like to be happyszczęśliwy,
28
79000
3000
co pozwala nam doświadczyć uczucia, jakim jest bycie szczęśliwym,
01:34
to be peacefulspokojna, to be joyfulradosny
29
82000
2000
spokojnym, pełnym radości
01:36
and to realizerealizować that it’s not something that you pursuekontynuować and get,
30
84000
3000
i zdania sobie sprawy, że nie jest to coś co gonisz i łapiesz,
01:39
but ratherraczej it’s something that you have alreadyjuż untilaż do you disturbprzeszkadzać it.
31
87000
4000
ale raczej coś co masz, dopóki tego nie zepsujesz.
01:43
I studiedbadane yogaJoga for manywiele yearslat with a teachernauczyciel namedo imieniu SwamiSwami SatchidanandaSatchidananda
32
91000
4000
Trenowałem jogę przez wiele lat z nauczycielem Swami Satchidenanda
01:47
and people would say, "What are you, a HinduHinduski?" He’d say, "No, I’m an undoCofnij."
33
95000
3000
i ludzie pytali, kim jesteś, Hindusem? Odpowiadał, nie, jestem cofusem.
01:50
And it’s really about identifyingidentyfikacji what’s causingspowodowanie us
34
98000
3000
Chodzi tak na prawdę o dostrzeżenie co sprawia,
01:53
to disturbprzeszkadzać our innatewrodzone healthzdrowie and happinessszczęście,
35
101000
3000
że psujemy nasze wrodzone zdrowie i szczęście
01:56
and then to allowdopuszczać that naturalnaturalny healinggojenie to occurpojawić się.
36
104000
3000
i pozwoleniu naturze na leczenie.
01:59
To me, that’s the realreal naturalnaturalny wondercud.
37
107000
2000
Jest to, dla mnie, cud natury.
02:01
So, withinw ciągu that largerwiększy contextkontekst,
38
109000
2000
W tej koncepcji, tej szerszej koncepcji,
02:03
we can talk about dietdieta, stressnaprężenie managementzarządzanie --
39
111000
3000
możemy mówić o diecie, radzeniu sobie ze stresem,
02:06
whichktóry are really these spiritualduchowy practicespraktyki --
40
114000
2000
czym zresztą są praktyki duchowe,
02:08
moderateumiarkowany exercisećwiczenie, smokingpalenie cessationzaprzestania, supportwsparcie groupsgrupy and communityspołeczność --
41
116000
4000
ćwiczeniach, rzucaniu palenia, grupach wsparcia i otoczeniu --
02:12
whichktóry I’llLL talk more about -- and some vitaminswitaminy and supplementsSuplementy.
42
120000
2000
o czym powiem więcej później -- i niektóre witaminy i suplementy.
02:14
And it’s not a dietdieta.
43
122000
2000
Nie chodzi tylko o dietę.
02:16
You know, when mostwiększość people think about the dietdieta I recommendpolecić,
44
124000
2000
Wiecie, większość ludzi myśli, że dieta, którą polecam
02:18
they think it’s a really strictścisły dietdieta.
45
126000
2000
jest bardzo rygorystyczna.
02:20
For reversingcofanie diseasechoroba, that’s what it takes,
46
128000
2000
Dla odwrócenia choroby, w tym wypadku,
02:22
but if you’reRe just tryingpróbować to be healthyzdrowy, you have a spectrumwidmo of choiceswybory.
47
130000
2000
ale jeśli chcesz po prostu być zdrowy masz wiele wyborów.
02:24
And to the degreestopień that you can moveruszaj się in a healthyzdrowy directionkierunek,
48
132000
3000
Do tego stopnia, że możesz przesunąć się w stronę zdrowia
02:27
you’reRe going to liverelacja na żywo longerdłużej, you’reRe going to feel better,
49
135000
2000
będziesz żył dłużej, czuł się lepiej,
02:29
you’reRe going to losestracić weightwaga, and so on.
50
137000
2000
będziesz tracił wagę i tak dalej.
02:31
And in our studiesstudia, what we’veve been ablezdolny to do
51
139000
2000
Dzięki badaniom udało nam się używając
02:33
is to use very expensivedrogi, high-techwysoka technologia, state-of-the-artstate-of-the-art measuresśrodki
52
141000
3000
bardzo drogich, zaawansowanych technologicznie, najnowocześniejszych środków
02:36
to proveokazać się how powerfulpotężny these very simpleprosty and low-techlow-tech and low-costniska cena --
53
144000
4000
udowodnić jak potężne są te proste, nieskomplikowane i tanie
02:40
and in manywiele wayssposoby, ancientstarożytny -- interventionsinterwencje, can be.
54
148000
3000
oraz -- w wielu przypadkach -- stare metody
02:43
We first beganrozpoczął się by looking at heartserce diseasechoroba,
55
151000
2000
Zaczęliśmy od spojrzenia na choroby serca
02:45
and when I beganrozpoczął się doing this work 26 or 27 yearslat agotemu,
56
153000
3000
i gdy zacząłem nad tym pracować 26 czy 27 lat temu
02:48
it was thought that oncepewnego razu you have heartserce diseasechoroba it can only get worsegorzej.
57
156000
4000
uważano, że gdy masz chorobę serca, może być tylko gorzej.
02:52
And what we founduznany was that, insteadzamiast of gettinguzyskiwanie worsegorzej and worsegorzej,
58
160000
2000
Odkryliśmy, że zamiast być gorzej i gorzej,
02:54
in manywiele casesprzypadki it could get better and better,
59
162000
2000
w wielu przypadkach było lepiej i lepiej,
02:56
and much more quicklyszybko than people had oncepewnego razu realizedrealizowany.
60
164000
3000
znacznie szybciej niż ludziom się wydawało.
02:59
This is a representativeprzedstawiciel patientcierpliwy who at the time was 73 --
61
167000
3000
Oto przykładowy pacjent, który w wieku 73 lat --
03:02
totallycałkowicie neededpotrzebne to have a bypassObwodnica, decidedzdecydowany to do this insteadzamiast.
62
170000
3000
bardzo potrzebował wszczepienia bypass'ów, ale zamiast tego;
03:05
We used quantitativeilościowy arteriographyarteriografia, showingseans the narrowingzwężenie.
63
173000
3000
użyliśmy artrografii ilościowej pokazującej zwężenie.
03:08
This is one of the arteriestętnic that feedkarmić the heartserce, one of the mainGłówny arteriestętnic,
64
176000
3000
To jedna z tętnic, która zasila serce, jedna z głównych,
03:11
and you can see the narrowingzwężenie here.
65
179000
2000
możecie zauważyć tu zwężenie.
03:13
A yearrok laterpóźniej, it’s not as cloggedzatkane; normallynormalnie, it goesidzie the other directionkierunek.
66
181000
3000
Rok później nie jest tak ściśnięta - zwykle idzie w drugą stronę.
03:16
These minormniejszy changeszmiany in blockagesblokady
67
184000
2000
Te małe zmiany w zablokowaniu
03:18
causedpowodowany a 300 percentprocent improvementpoprawa in bloodkrew flowpływ,
68
186000
2000
spowodowały poprawienie przepływu krwi o 300 procent
03:20
and usingza pomocą cardiacsercowy positronpozyton emissionemisji tomographytomografia komputerowa, or "PETPET," scansskany,
69
188000
4000
i przy użyciu pozytonowej emisji tomograficznej serca, czy skanów "PET",
03:24
blueniebieski and blackczarny is no bloodkrew flowpływ, orangePomarańczowy and whitebiały is maximalMaksymalna.
70
192000
3000
niebieskie i czerwone to brak przepływu krwi, pomarańczowy i biały to maksimum.
03:27
HugeOgromne differencesróżnice can occurpojawić się withoutbez drugsleki, withoutbez surgeryChirurgia.
71
195000
4000
Ogromne zmiany mogą nastąpić bez leków czy chirurgii.
03:31
ClinicallyKlinicznie, he literallydosłownie couldncouldn’t walkspacerować acrossprzez the streetulica withoutbez gettinguzyskiwanie severesilny chestKlatka piersiowa painból;
72
199000
4000
Klinicznie, dosłownie nie mógł przejść przez ulicę bez ostrego bólu w klatce piersiowej;
03:35
withinw ciągu a monthmiesiąc, like mostwiększość people, was pain-freebez bólu, and withinw ciągu a yearrok,
73
203000
3000
w ciągu miesiąca, jak większość osób, był wolny od bólu, a w ciągu roku
03:38
climbingwspinaczka more than 100 floorspodłogi a day on a StairmasterRobert Koniecki.
74
206000
2000
wchodził ponad 100 pięter dziennie na Stairmasterze(bieżnia, po której się idzie jak po schodach)
03:40
This is not unusualniezwykły, and it’s partczęść of what enablespozwala people
75
208000
3000
Nie jest to niezwykłe i jest to część tego, co sprawia,
03:43
to maintainutrzymać these kindsrodzaje of changeszmiany,
76
211000
2000
że ludzie utrzymują te zmiany,
03:45
because it makesczyni suchtaki a bigduży differenceróżnica in theirich qualityjakość of life.
77
213000
2000
ponieważ wprowadza to wielką zmianę w jakości ich życia.
03:47
OverallOgólny, if you lookedspojrzał at all the arteriestętnic in all the patientspacjenci,
78
215000
3000
Ogólnie, jeśli spojrzycie na tętnice u pacjentów
03:50
they got worsegorzej and worsegorzej, from one yearrok to fivepięć yearslat, in the comparisonporównanie groupGrupa.
79
218000
3000
stan się pogarsza i pogarsza, z roku do pięciu lat w grupie kontrolnej.
03:53
This is the naturalnaturalny historyhistoria of heartserce diseasechoroba,
80
221000
2000
To naturalny bieg chorób serca,
03:55
but it’s really not naturalnaturalny because we founduznany it could get better and better,
81
223000
4000
ale nie do końca, ponieważ odkryliśmy, że może być lepiej i lepiej
03:59
and much more quicklyszybko than people had oncepewnego razu thought.
82
227000
2000
i do tego znacznie szybciej niż kiedykolwiek myślano.
04:01
We alsorównież founduznany that the more people changezmiana, the better they got.
83
229000
3000
Odkryliśmy również, że im bardziej ludzie się zmieniają, tym lepiej się mają.
04:04
It wasnnie było’t a functionfunkcjonować of how oldstary or how sickchory they were --
84
232000
3000
Nie chodziło o to jak stary czy jak chory byłeś,
04:07
it was mainlygłównie how much they changedzmienione,
85
235000
2000
tylko jak bardzo się zmieniłeś,
04:09
and the oldestnajstarsze patientspacjenci improvedulepszony as much as the youngmłody oneste.
86
237000
2000
stan najstarszych pacjentów poprawił się tak bardzo jak tych młodszych.
04:11
I got this as a ChristmasBoże Narodzenie cardkarta a fewkilka yearslat agotemu
87
239000
2000
Dostałem tą kartkę bożonarodzeniową kilka lat temu
04:13
from two of the patientspacjenci in one of our programsprogramy.
88
241000
2000
od pary pacjentów z jednego z naszych programów.
04:15
The youngermniejszy brotherbrat is 86, the olderstarsze one’s 95;
89
243000
3000
Młodszy brat ma 86, starszy 95;
04:18
they wanted to showpokazać me how much more flexibleelastyczne they were.
90
246000
2000
chcieli pokazać mi jak elastyczni byli,
04:20
And the followingnastępujący yearrok they sentwysłane me this one, whichktóry I thought was kinduprzejmy of funnyzabawny.
91
248000
2000
tego roku wysłali mi tą, co uważam za dość zabawne.
04:22
(LaughterŚmiech)
92
250000
2000
(Śmiech)
04:24
You just never know.
93
252000
2000
Nigdy nie wiesz.
04:26
And what we founduznany was that 99 percentprocent of the patientspacjenci
94
254000
2000
Okazało się, że 99 procent pacjentów
04:28
startpoczątek to reverserewers the progressionpostęp of theirich heartserce diseasechoroba.
95
256000
3000
odwraca postęp choroby serca.
04:31
Now I thought, you know, if we just did good sciencenauka,
96
259000
2000
Pomyślałem, wiecie, gdybyśmy uprawiali dobrą naukę,
04:33
that would changezmiana medicalmedyczny practicećwiczyć. But, that was a little naivenaiwny.
97
261000
2000
która by zmieniła praktykę medyczną, ale to było naiwne.
04:35
It’s importantważny, but not enoughdość.
98
263000
2000
To ważne, jednakże niewystarczające.
04:37
Because we doctorslekarze do what we get paidpłatny to do,
99
265000
2000
Ponieważ my doktorzy robimy to, za co nam płacą
04:39
and we get trainedprzeszkolony to do what we get paidpłatny to do,
100
267000
2000
i trenują nas byśmy robili to, za co nam płacą,
04:41
so if we changezmiana insuranceubezpieczenie, then we changezmiana medicalmedyczny practicećwiczyć and medicalmedyczny educationEdukacja.
101
269000
4000
więc gdy zmienimy ubezpieczenie to zmienimy też edukację i praktykę medyczną.
04:45
InsuranceUbezpieczenia will coverpokrywa the bypassObwodnica, it’llLL coverpokrywa the angioplastyangioplastyka;
102
273000
2000
Ubezpieczenie pokryje bypassy, pokryje angioplastykę.
04:47
it wonwygrał’t, untilaż do recentlyostatnio, coverpokrywa dietdieta and lifestylestyl życia.
103
275000
3000
Ale nie pokryje, jak dotychczas, diety i stylu życia.
04:50
So, we beganrozpoczął się throughprzez our nonprofitniedochodowy institute'sInstytutu
104
278000
2000
Rozpoczęliśmy przez nasz instytut non-profit
04:52
trainingtrening hospitalsszpitale around the countrykraj,
105
280000
2000
szkolić szpitale w kraju
04:54
and we founduznany that mostwiększość people could avoiduniknąć surgeryChirurgia,
106
282000
3000
i zauważyliśmy, że większość ludzi mogłaby uniknąć operacji,
04:57
and not only was it medicallymedycznie effectiveefektywny, it was alsorównież costkoszt effectiveefektywny.
107
285000
2000
co odbiłoby się nie tylko na stanie zdrowia, ale również finansów.
04:59
And the insuranceubezpieczenie companiesfirmy founduznany
108
287000
2000
Towarzystwa ubezpieczeniowe odkryły,
05:01
that they beganrozpoczął się to savezapisać almostprawie 30,000 dollarsdolarów perza patientcierpliwy,
109
289000
3000
że zaczęły oszczędzać prawie 30 000 dolarów na pacjencie
05:04
and MedicareMedicare is now in the middleśrodkowy of doing a demonstrationdemonstracja projectprojekt
110
292000
3000
i Medicare(ubezpieczenie) jest w trakcie projektu demonstracyjnego
05:07
where they’reRe payingintratny for 1,800 people to go throughprzez the programprogram
111
295000
2000
gdzie płacą, by 1800 ludzi przeszło program
05:09
on the siteswitryny that we trainpociąg.
112
297000
2000
w miejscach, gdzie szkolimy
05:11
The fortunetellerWróżki saysmówi, "I give smokerspalaczy a discountzniżki
113
299000
2000
Wróżka mówi, "Daję palaczom zniżkę,
05:13
because there’s not as much to tell." (LaughterŚmiech)
114
301000
3000
bo nie trzeba im dużo mówić." I -- (Śmiech)
05:16
I like this slideślizgać się, because it’s a chanceszansa to talk about
115
304000
4000
Lubię ten slajd, ponieważ jest to szansa by porozmawiać o tym
05:20
what really motivatesmotywuje people to changezmiana, and what doesnnie robi’t.
116
308000
2000
co na prawdę motywuje ludzi do zmian, a co nie.
05:22
And what doesnnie robi’t work is fearstrach of dyingumierający,
117
310000
2000
A tym, co nie działa, jest strach przed śmiercią,
05:24
and that’s what’s normallynormalnie used.
118
312000
2000
a zwykle tego się używa.
05:26
EverybodyKażdy who smokespali knowswie it’s not good for you,
119
314000
2000
Jak wiecie, każdy kto pali wie, że to nie jest dla niego dobre,
05:28
and still 30 percentprocent of AmericansAmerykanie smokepalić --
120
316000
2000
ale ciągle 30 procent Amerykanów pali,
05:30
80 percentprocent in some partsCzęści of the worldświat. Why do people do it?
121
318000
3000
80 procent w kilku miejscach na świecie. Dlaczego ludzie to robią?
05:33
Well, because it helpspomaga them get throughprzez the day.
122
321000
2000
Może dlatego, że pozwala im to przejść jakoś przez dzień.
05:35
And I’llLL talk more about this, but the realreal epidemicepidemia
123
323000
3000
Powiem o tym później, ale prawdziwą epidemią
05:38
isnISN’t just heartserce diseasechoroba or obesityotyłość or smokingpalenie -- it’s lonelinesssamotność and depressiondepresja.
124
326000
3000
nie są choroby serca, otyłość czy palenie, ale samotność i depresja.
05:41
As one womankobieta said, "I’veve got 20 friendsprzyjaciele in this packagepakiet of cigarettespapierosy,
125
329000
4000
Pewna kobieta powiedziała, "Mam 20 przyjaciół w paczce papierosów,
05:45
and they’reRe always there for me and nobodynikt elsejeszcze is.
126
333000
2000
zawsze są tu dla mnie jak nikt inny.
05:47
You’reRe going to take away my 20 friendsprzyjaciele? What are you going to give me?"
127
335000
2000
Chcesz zabrać moich 20 przyjaciół, co dasz mi w zamian?"
05:49
Or they eatjeść when they get depressedprzygnębiony,
128
337000
2000
Albo jedzą gdy są w depresji
05:51
or they use alcoholalkohol to numbzdrętwiały the painból,
129
339000
2000
albo używają alkoholu by otępić ból
05:53
or they work too hardciężko, or watch too much TVTELEWIZOR.
130
341000
2000
albo przepracowują się, lub oglądają za dużo telewizji.
05:55
There are lots of wayssposoby we have of avoidingunikanie and numbingparaliżujący and bypassingPomijanie painból,
131
343000
4000
Jest wiele sposobów unikania, otępiania i pomijania bólu,
05:59
but the pointpunkt of all of this is to dealsprawa with the causeprzyczyna of the problemproblem.
132
347000
3000
ale celem tego wszystkiego jest zmierzyć się z tym, co powoduje problem,
06:02
And the painból is not the problemproblem: it’s the symptomObjaw.
133
350000
2000
bo ból nie jest problemem tylko objawem.
06:04
And tellingwymowny people they’reRe going to dieumierać is too scarystraszny to think about,
134
352000
4000
Mówienie ludziom, że umrą jest zbyt straszne by o tym myśleć,
06:08
or, they’reRe going to get emphysemarozedma płuc or heartserce attackatak is too scarystraszny,
135
356000
2000
albo, że będą mieli rozedmę płuc, czy zawał serca jest zbyt straszne
06:10
and so they donDon’t want to think about it, so they donDon’t.
136
358000
3000
i nie chcą o tym myśleć, więc nie myślą.
06:13
The mostwiększość effectiveefektywny anti-smokingantynikotynowa adogłoszenie was this one.
137
361000
2000
Najbardziej efektywną kampanią przeciw paleniu była ta.
06:15
You’llLL noticeogłoszenie the limpwiotki cigarettepapieros hangingwiszące out of his mouthusta,
138
363000
3000
Widzicie obwisłego papierosa zwisającego z jego ust
06:18
and "impotenceimpotencja" -- the headlinenagłówek is, "ImpotentBezsilny" -- it’s not emphysemarozedma płuc.
139
366000
3000
i "impotencja" -- nagłówkiem jest "impotencja", a nie rozedma płuc.
06:21
What was the biggestnajwiększy sellingsprzedawanie drugnarkotyk of all time
140
369000
2000
Jaki był najlepiej sprzedający się lek wszech czasów,
06:23
when it was introducedwprowadzony a fewkilka yearslat agotemu?
141
371000
2000
który wprowadzono parę lat temu?
06:25
ViagraViagra, right? Why? Because a lot of guys need it.
142
373000
3000
Viagra, no nie? Dlaczego? Ponieważ wielu facetów ją potrzebuje.
06:28
It’s not like you say, "Hey JoeJoe, I’m havingmający erectileerekcji dysfunctiondysfunkcja, how about you?"
143
376000
3000
To nie jest w stylu, hej Joe, mam problemy z erekcją, a ty?
06:31
And yetjeszcze, look at the numbernumer of prescriptionsrecepty that are beingistota soldsprzedany.
144
379000
3000
Jednocześnie, spójrzcie na liczbę sprzedawanych recept .
06:34
It’s not so much psychologicalpsychologiczny, it’s vascularnaczyniowy,
145
382000
3000
To nie jest zbyt psychologiczne, chodzi o naczynia,
06:37
and nicotinenikotyna makesczyni your arteriestętnic constrictuciskać.
146
385000
2000
a nikotyna obkurcza tętnice.
06:39
So does cocainekokaina, so does a highwysoki fatgruby dietdieta, so does emotionalemocjonalny stressnaprężenie.
147
387000
4000
Tak samo jak kokaina, dieta wysokotłuszczowa i stres emocjonalny.
06:43
So the very behaviorszachowania that we think of as beingistota so sexyseksowny in our culturekultura
148
391000
4000
Więc te zachowania, które uważamy za seksowne w naszej kulturze
06:47
are the very oneste that leavepozostawiać so manywiele people feelinguczucie tiredzmęczony,
149
395000
2000
są tymi, które sprawiają, że ludzie czują się zmęczeni,
06:49
lethargicospały, depressedprzygnębiony and impotentbezsilny, and that’s not much funzabawa.
150
397000
3000
w letargu, w depresji lub są impotentami, co nie jest takie fajne.
06:52
But when you changezmiana those behaviorszachowania, your brainmózg getsdostaje more bloodkrew,
151
400000
2000
Ale jeśli zmienisz te zachowania twój mózg dostaje więcej krwi,
06:54
you think more clearlywyraźnie, you have more energyenergia,
152
402000
2000
myślisz łatwiej, masz więcej energii,
06:56
your heartserce getsdostaje more bloodkrew in wayssposoby I’veve shownpokazane you.
153
404000
2000
twoje serce dostaje więcej krwi w sposób, który wam pokazałem.
06:58
Your sexualseksualny functionfunkcjonować improvespoprawia się.
154
406000
2000
Twoje sprawność seksualna się poprawia.
07:00
And these things occurpojawić się withinw ciągu hoursgodziny. This is a studybadanie: a highwysoki fatgruby mealposiłek,
155
408000
4000
Te zmiany zachodzą w ciągu godzin. Oto badanie -- dieta wysokotłuszczowa,
07:04
and withinw ciągu one or two hoursgodziny blood-flowprzepływ krwi is measurablyWidocznie lessmniej --
156
412000
2000
w ciągu jednej czy dwóch godzin przepływ krwi jest zauważalnie mniejszy
07:06
and you’veve all experienceddoświadczony this at ThanksgivingŚwięto Dziękczynienia.
157
414000
2000
i wszyscy doświadczacie tego podczas święta dziękczynienia.
07:08
When you eatjeść a bigduży fattytłuszczowych mealposiłek, how do you feel?
158
416000
2000
Gdy zjesz duży, tłusty posiłek jak się czujesz?
07:10
You feel kinduprzejmy of sleepysenny afterwardspotem.
159
418000
2000
Czujesz się po tym trochę śpiący.
07:12
On a low-fatniskiej zawartości tłuszczu mealposiłek, the bloodkrew flowpływ doesnnie robi’t go down -- it even goesidzie up.
160
420000
3000
Po nisko tłuszczowym posiłku przepływ krwi nie zmniejsza się, a nawet rośnie.
07:15
ManyWiele of you have kidsdzieciaki, and you know that’s a bigduży changezmiana in your lifestylestyl życia,
161
423000
4000
Wielu z was ma dzieci i wiecie, że to wielka zmiana w waszym stylu życia
07:19
and so people are not afraidprzestraszony to make bigduży changeszmiany in lifestylestyl życia if they’reRe worthwartość it.
162
427000
4000
oraz że ludzie nie boją się robić wielkich zmian, jeżeli są tego warte.
07:23
And the paradoxparadoks is that when you make bigduży changeszmiany, you get bigduży benefitskorzyści,
163
431000
3000
Paradoksem jest, że gdy dokonujesz wielką zmianę
07:26
and you feel so much better so quicklyszybko.
164
434000
3000
dostajesz korzyści i czujesz się lepiej tak szybko.
07:29
For manywiele people, those are choiceswybory worthwartość makingzrobienie --
165
437000
2000
Dla wielu ludzi są to zmiany warte działania,
07:31
not to liverelacja na żywo longerdłużej, but to liverelacja na żywo better.
166
439000
3000
nie tylko by żyć dłużej, ale również lepiej.
07:34
I want to talk a little bitkawałek about the obesityotyłość epidemicepidemia,
167
442000
2000
Chce powiedzieć troszkę o epidemii otyłości,
07:36
because it really is a problemproblem.
168
444000
2000
ponieważ jest to poważny problem.
07:38
Two-thirdsDwie trzecie of adultsdorośli ludzie are overweightnadwaga or obeseotyły,
169
446000
3000
Dwie trzecie dorosłych ma nadwagę lub jest otyłych,
07:41
and diabetescukrzyca in kidsdzieciaki and 30-year-olds-letni
170
449000
2000
a liczba cukrzyków wśród dzieci i 30-latków
07:43
has increasedzwiększony 70 percentprocent in the last 10 yearslat. It’s no jokeżart: it’s realreal.
171
451000
4000
zwiększyła się o 70 procent w ciągu ostatnich 10 lat. To nie żart.
07:47
And just to showpokazać you this, this is from the CDCCDC.
172
455000
3000
By wam pokazać, to jest z CDC(Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób).
07:50
These are not electionwybór returnszwraca; these are the percentageodsetek of people who are overweightnadwaga.
173
458000
3000
To nie liczba wyborców, to procent ludzi otyłych.
07:53
And if you see from '85 to '86 to '87, '88, '89, '90, '91 --
174
461000
7000
Jak widzicie od '85 do '86 do '87, '88, '89, '90, '91 --
08:00
you get a newNowy categoryKategoria, 15 to 20 percentprocent; '92, '93, '94, '95, '96, '97 --
175
468000
7000
nowa kategoria, 15 do 20 procent; '92, '93, '94, '95, '96, '97 --
08:07
you get a newNowy categoryKategoria; '98, '99, 2000, and 2001.
176
475000
5000
znów nowa kategoria; '98, '99, 2000 i 2001.
08:12
MississippiMissisipi, more than 25 percentprocent of people are overweightnadwaga.
177
480000
4000
Mississippi, ponad 25 procent ludzi jest otyłych.
08:16
Why is this? Well, this is one way to losestracić weightwaga that worksPrace very well ...
178
484000
3000
Dlaczego? To jeden z całkiem dobrych sposobów na zrzucenie wagi ...
08:19
but it doesnnie robi’t last, whichktóry is the problemproblem.
179
487000
2000
ale nie wystarcza, co jest problemem.
08:21
(LaughterŚmiech)
180
489000
2000
(Śmiech)
08:23
Now, there’s no mysteryzagadka in how you losestracić weightwaga;
181
491000
2000
To żadna tajemnica jak stracić wagę;
08:25
you eitherzarówno burnpalić się more calorieskalorii by exercisećwiczenie or you eatjeść fewermniej calorieskalorii.
182
493000
4000
albo spalisz więcej kalorii przez ćwiczenia albo zjesz mniej kalorii.
08:29
Now, one way to eatjeść fewermniej calorieskalorii is to eatjeść lessmniej foodjedzenie,
183
497000
3000
Jeden sposób by jeść mniej kalorii to jeść mniej jedzenia,
08:32
whichktóry is why you can losestracić weightwaga on any dietdieta if you eatjeść lessmniej foodjedzenie,
184
500000
2000
dlatego możesz stracić wagę na jakiejkolwiek diecie jeśli jesz mnie
08:34
or if you restrictograniczać entireCały categorieskategorie of foodsżywność.
185
502000
2000
lub przestaniesz spożywać produkty danej kategorii.
08:36
But the problemproblem is, you get hungrygłodny, so it’s hardciężko to keep it off.
186
504000
4000
Problemem jest to, że stajesz się głodny, a to ciężko zignorować.
08:40
The other way is to changezmiana the typerodzaj of foodjedzenie.
187
508000
2000
Innym sposobem jest zmiana typu jedzenia.
08:42
And fatgruby has ninedziewięć calorieskalorii perza gramgram,
188
510000
2000
Tłuszcz ma dziewięć kalorii na gram,
08:44
whereasnatomiast proteinbiałko and carbswęglowodany only have fourcztery.
189
512000
2000
gdy białka i węglowodany tylko cztery.
08:46
So, when you eatjeść lessmniej fatgruby, you eatjeść fewermniej calorieskalorii withoutbez havingmający to eatjeść lessmniej foodjedzenie.
190
514000
4000
Więc gdy jesz mniej tłuszczu, jesz mniej kalorii bez jedzenia mniej.
08:50
So you can eatjeść the samepodobnie amountilość of foodjedzenie, but you’llLL be gettinguzyskiwanie fewermniej calorieskalorii
191
518000
3000
Możesz jeść tyle samo, ale będziesz dostawać mniej kalorii,
08:53
because the foodjedzenie is lessmniej densegęsty in calorieskalorii.
192
521000
2000
ponieważ jedzenie jest mnie obfite w kalorie.
08:55
And it’s the volumeTom of foodjedzenie that affectsma wpływ satietysytości, ratherraczej than the typerodzaj of foodjedzenie.
193
523000
4000
Objętość jedzenia daje uczucie sytości, a nie typ.
08:59
You know, I donDon’t like talkingmówić about the AtkinsAtkins dietdieta, but I get askedspytał about it everykażdy day,
194
527000
2000
Wiecie, nie lubię mówić o diecie Atkinsona, ale pytają mnie o nią codziennie,
09:01
and so I just thought I’d spendwydać a fewkilka minutesminuty on that.
195
529000
2000
więc postanowiłem poświęcić parę minut na to.
09:03
The mythmit that you hearsłyszeć about is,
196
531000
2000
Mitem, o którym słyszycie jest to,
09:05
AmericansAmerykanie have been told to eatjeść lessmniej fatgruby,
197
533000
2000
że powiedzono Amerykanom, żeby jedli mniej tłuszczu
09:07
the percentprocent of calorieskalorii from fatgruby is down,
198
535000
2000
procent z kalorii poszedł w dół,
09:09
AmericansAmerykanie are fattergrubsze than ever, thereforew związku z tym fatgruby doesnnie robi’t make you fatgruby.
199
537000
3000
a Amerykanie są grubsi niż kiedykolwiek, więc tłuszcz nie tuczy.
09:12
It’s a half-truthprawdy. ActuallyFaktycznie, AmericansAmerykanie are eatingjedzenie more fatgruby than ever,
200
540000
4000
To w połowie prawda. Amerykanie jedzą więcej tłuszczu niż kiedykolwiek
09:16
and even more carbswęglowodany. And so the percentageodsetek is lowerniższy,
201
544000
2000
i jeszcze więcej węglowodanów. Więc procent jest mniejsze,
09:18
the actualrzeczywisty amountilość is higherwyższy, and so the goalcel is to reducezmniejszyć bothobie.
202
546000
3000
ale właściwa ilość jest większa, dlatego celem jest zmniejszenie obydwu.
09:21
DrDr. AtkinsAtkins and I debatedprzedmiotem dyskusji eachkażdy other manywiele timesczasy before he diedzmarły,
203
549000
4000
Dr. Atkins i ja rozmawialiśmy wiele razy zanim umarł
09:25
and we agreedZgoda that AmericansAmerykanie eatjeść too manywiele simpleprosty carbswęglowodany,
204
553000
2000
i zgodziliśmy się, że Amerykanie jedzą za dużo cukrów prostych,
09:27
the "badzły carbswęglowodany," and these are things like --
205
555000
2000
"złych cukrów" i to są rzeczy jak --
09:29
(LaughterŚmiech)
206
557000
2000
(Śmiech)
09:31
-- sugarcukier, whitebiały flourmąka, whitebiały riceRyż, alcoholalkohol. And you get a doublepodwójnie whammywhammy:
207
559000
3000
-- cukier, biała mąka, biały ryż, alkohol więc masz podwójny problem:
09:34
you get all these calorieskalorii that donDon’t fillwypełniać you up because you’veve removedUsunięto the fiberwłókno,
208
562000
3000
dostajesz kalorie, które cię nie napełniają, ponieważ usunąłeś błonnik,
09:37
and they get absorbedzaabsorbowany quicklyszybko so your bloodkrew sugarcukier zoomszbliżenia up.
209
565000
3000
przez co są wchłaniane szybko i poziom cukru leci w górę.
09:40
Your pancreastrzustki makesczyni insulininsulina to bringprzynieść it back down, whichktóry is good.
210
568000
3000
Twoja trzustka produkuje insulinę by obniżyć go z powrotem, co jest dobre.
09:43
But insulininsulina acceleratesprzyspiesza the conversionkonwersji of calorieskalorii into fatgruby.
211
571000
3000
Ale insulina przyspiesza zamianę kalorii w tłuszcz.
09:46
So, the goalcel is not to go to porkwieprzowina rindsskórki and baconboczek and sausageskiełbaski --
212
574000
2000
Więc celem nie jest jedzenie skórki wieprzowej, bekonu i kiełbasek --
09:48
these are not healthzdrowie foodsżywność --
213
576000
2000
to nie jest zdrowe jedzenie --
09:50
but to go from "badzły carbswęglowodany" to what are callednazywa "good carbswęglowodany."
214
578000
2000
ale pójść ze "złych cukrów" w tak zwane "dobre cukry".
09:52
And these are things like wholecały foodsżywność, or unrefinednierafinowany carbswęglowodany:
215
580000
3000
A są to pełne produkty albo cukry nieprzetworzone:
09:55
fruitsowoce, vegetableswarzywa, wholecały wheatpszenica flourmąka, brownbrązowy riceRyż, in theirich naturalnaturalny formsformularze, are richbogaty in fiberwłókno.
216
583000
5000
owoce, warzywa, pełna mąka pszenna, brązowy ryż w ich naturalnych formach są bogate w błonnik.
10:00
And the fiberwłókno fillswypełnia you up before you get too manywiele calorieskalorii,
217
588000
3000
Błonnik wypełnia cię zanim pobierzesz za dużo kalorii
10:03
and it slowsspowalnia the absorptionwchłanianie so you donDon’t get that rapidszybki risewzrost in bloodkrew sugarcukier.
218
591000
4000
i zwalnia wchłanianie, więc nie masz takiego szybkiego wzrostu poziomu cukru we krwi.
10:07
So, and you get all the disease-protectivechoroby ochronne substancessubstancji.
219
595000
3000
Więc dostajesz substancje chroniące przed chorobą.
10:10
It’s not just what you excludeWyklucz from your dietdieta,
220
598000
2000
Nie chodzi tylko o to, co wyrzucisz z diety,
10:12
but alsorównież what you includezawierać that’s protectiveochronny.
221
600000
2000
ale również o to, co chroniącego cię do niej dołączysz.
10:14
Just as all carbswęglowodany are not badzły for you, all fatstłuszczów are not badzły for you. There are good fatstłuszczów.
222
602000
3000
Tak jak nie wszystkie cukry są dla ciebie złe, tak samo z tłuszczami. Są też dobre tłuszcze.
10:17
And these are predominantlyprzeważnie what are callednazywa the Omega-Omega-3 fattytłuszczowych acidskwasy.
223
605000
3000
Nazywane są zwykle kwasami tłuszczowymi omega-3.
10:20
You find these, for exampleprzykład, in fishryba oilolej.
224
608000
2000
Znajdują się, dla przykładu, w oleju rybim.
10:22
And the badzły fatstłuszczów are things like trans-fattyTrans tłuszczowych acidskwasy and processedprzetworzone foodjedzenie
225
610000
3000
Złe tłuszcze są jak przetworzone jedzenie i przetworzone kwasy tłuszczowe
10:25
and saturatednasycony fatstłuszczów, whichktóry we find in meatmięso.
226
613000
2000
oraz tłuszcze nasycone, które są w mięsie.
10:27
If you donDon’t rememberZapamiętaj anything elsejeszcze from this talk,
227
615000
2000
Jeśli nie pamiętasz nic z tej wypowiedzi,
10:29
threetrzy gramsgramów a day of fishryba oilolej can reducezmniejszyć your riskryzyko of a heartserce attackatak
228
617000
3000
trzy gramy oleju rybiego może zmniejszyć ryzyko zawału serca
10:32
and suddennagły deathśmierć by 50 to 80 percentprocent.
229
620000
2000
i nagłej śmierci o 50 do 80 procent.
10:34
ThreeTrzy gramsgramów a day. They come in one-gramjeden gram capsuleskapsułki;
230
622000
2000
Trzy gramy dziennie; są w jedno gramowej kapsułce --
10:36
more than that just givesdaje you extradodatkowy fatgruby you donDon’t need.
231
624000
2000
więcej daje ci zbędny tłuszcz, którego nie potrzebujesz.
10:38
It alsorównież helpspomaga reducezmniejszyć the riskryzyko of the mostwiększość commonpospolity cancersnowotwory
232
626000
3000
Dodatkowo pomaga zmniejszyć ryzyko najczęstszych nowotworów
10:41
like breastpierś, prostateprostata and colonjelita grubego cancernowotwór.
233
629000
2000
jak rak piersi, prostaty czy okrężnicy.
10:43
Now, the problemproblem with the AtkinsAtkins dietdieta,
234
631000
2000
Problemem związanym z dietą Atkinsona jest to
10:45
everybodywszyscy knowswie people who have lostStracony weightwaga on it,
235
633000
2000
że wszyscy znają ludzi, którzy stracili na tym wagę,
10:47
but you can losestracić weightwaga on amphetaminesAmfetamina, you know, and fen-phenFen-phen.
236
635000
2000
ale możesz również schudnąć na amfetaminie, wiesz fen-phen(lek).
10:49
I mean, there are lots of wayssposoby of losingprzegrywający weightwaga that arenaren’t good for you.
237
637000
3000
Chodzi mi o to, że jest wiele sposobów zrzucanie wagi, które nie są dla ciebie dobre.
10:52
You want to losestracić weightwaga in a way that enhanceswzmacnia your healthzdrowie
238
640000
2000
Wolałbyś tracić wagę w sposób, który poprawia twoje zdrowie,
10:54
ratherraczej than the one that harmsszkodzi it.
239
642000
2000
zamiast w sposób, który je niszczy.
10:56
And the problemproblem is that it’s basedna podstawie on this half-truthprawdy,
240
644000
2000
Problemem jest to, że opieramy się na tej pół-prawdzie,
10:58
whichktóry is that AmericansAmerykanie eatjeść too manywiele simpleprosty carbswęglowodany,
241
646000
3000
że Amerykanie jedzą zbyt dużo cukrów prostych,
11:01
so if you eatjeść fewermniej simpleprosty carbswęglowodany you’reRe going to losestracić weightwaga.
242
649000
2000
więc jeśli będziesz jeść mniej cukrów stracisz na wadze.
11:03
You’llLL losestracić even more weightwaga if you go to wholecały foodsżywność and lessmniej fatgruby,
243
651000
3000
Schudniesz jeszcze bardziej jeśli przerzucisz się na jedzenie nieprzetworzone i mniej tłuszczu
11:06
and you’llLL enhancewzmacniać your healthzdrowie ratherraczej than harmingszkodzić it.
244
654000
2000
oraz polepszysz swoje zdrowie, zamiast je niszczyć.
11:08
He saysmówi, "I’veve got some good newsAktualności.
245
656000
2000
Powiedział, "Mam dla ciebie dobre wieści.
11:10
While your cholesterolpoziom cholesterolu levelpoziom has remainedpozostał the samepodobnie,
246
658000
2000
Gdy poziom cholesterolu pozostał taki sam
11:12
the researchBadania findingsustalenia have changedzmienione."
247
660000
2000
wyniki badań się zmieniły."
11:14
(LaughterŚmiech)
248
662000
1000
(Śmiech)
11:15
Now, what happensdzieje się to your heartserce when you go on an AtkinsAtkins dietdieta?
249
663000
3000
Więc co się dzieje z twoim sercem gdy przejdziesz na dietę Atkinsona?
11:18
The redczerwony is good at the beginningpoczątek, and a yearrok laterpóźniej --
250
666000
2000
Czerwony jest dobry na początku, a rok później --
11:20
this is from a studybadanie doneGotowe in a peer-reviewedrecenzowany journaldziennik callednazywa AngiologyAngiologia --
251
668000
4000
to z badań przeprowadzonych w dzienniku recenzji naukowych o nazwie Angiologia --
11:24
there’s more redczerwony after a yearrok on a dietdieta like I would recommendpolecić,
252
672000
3000
jest więcej czerwonego po diecie, którą ja rekomenduję,
11:27
there’s lessmniej redczerwony, lessmniej bloodkrew flowpływ after a yearrok on an Atkins-typeAtkins typ dietdieta.
253
675000
3000
a jest mniej czerwonego, mniej przypływu krwi po roku na diecie Atkinsona.
11:30
So, yes, you can losestracić weightwaga, but your heartserce isnISN’t happyszczęśliwy.
254
678000
4000
Więc możesz stracić na wadze, ale twoje serce nie jest szczęśliwe.
11:34
Now, one of the studiesstudia fundedfinansowane by the AtkinsAtkins CenterCentrum
255
682000
2000
Co więcej, jedno z badań ufundowane przez Centrum Atkinsona
11:36
founduznany that 70 percentprocent of the people were constipatedzaparcie, 65 percentprocent had badzły breathoddech,
256
684000
4000
odkryło że 70 procent ludzi miało zaparcia, 65 procent brzydki oddech,
11:40
54 percentprocent had headachesbóle głowy – this is not a healthyzdrowy way to eatjeść.
257
688000
4000
54 procent bóle głowy -- nie jest to zdrowy sposób żywienia.
11:44
And so, you mightmoc startpoczątek to losestracić weightwaga and startpoczątek to attractpociągać people towardsw kierunku you,
258
692000
3000
Dlatego możesz zrzucić wagę i zacząć przyciągać ludzi do siebie,
11:47
but when they get too closeblisko it’s going to be a problemproblem.
259
695000
2000
ale gdy dostaną się zbyt blisko pojawia się problem.
11:49
(LaughterŚmiech)
260
697000
2000
(Śmiech)
11:51
And more seriouslypoważnie, there are casewalizka reportsraporty now of 16-year-old-roczny girlsdziewczyny
261
699000
3000
A teraz poważnie, jest raport o 16-letnich dziewczynach,
11:54
who diedzmarły after a fewkilka weekstygodnie on the AtkinsAtkins dietdieta --
262
702000
2000
które zmarły po paru tygodniach stosowania diety Atkinsona
11:56
of bonekość diseasechoroba, kidneynerka diseasechoroba, and so on.
263
704000
2000
z powodu chorób kości, niewydolności nerek i tak dalej.
11:58
And that’s how your bodyciało excreteswydala wastemarnotrawstwo, is throughprzez your breathoddech,
264
706000
2000
W ten sposób twoje ciało wydala odpadki, przez oddech,
12:00
your bowelswnętrzności and your perspirationpocenie się.
265
708000
2000
jelita i pocenie się.
12:02
So when you go on these kindsrodzaje of dietdieta, they beginzaczynać to smellzapach badzły.
266
710000
3000
Więc gdy stosujesz ten typ diety zaczniesz brzydko pachnieć.
12:05
So, an optimaloptymalny dietdieta is lowNiska in fatgruby, lowNiska in the badzły carbswęglowodany,
267
713000
4000
Optymalna dieta jest uboga w tłuszcz i złe cukry,
12:09
highwysoki in the good carbswęglowodany and enoughdość of the good fatstłuszczów.
268
717000
2000
za to bogata w dobre cukry i wystarczającą ilość dobrych tłuszczy.
12:11
And then, again, it’s a spectrumwidmo:
269
719000
2000
I znów, to spektrum:
12:13
when you moveruszaj się in this directionkierunek, you’reRe going to losestracić weightwaga,
270
721000
2000
jeśli poruszysz się w tym kierunku, zaczniesz zrzucać wagę,
12:15
you’reRe going to feel better and you’reRe going to gainzdobyć healthzdrowie.
271
723000
3000
będziesz czuć się lepiej i zdrowiej.
12:18
Now, there are ecologicalekologiczny reasonspowody for eatingjedzenie lowerniższy on the foodjedzenie chainłańcuch too,
272
726000
3000
Są jeszcze ekologiczne powody, by jeść mniej przerobione jedzenie,
12:21
whetherczy it’s the deforestationwylesianie of the AmazonAmazon, or makingzrobienie more proteinbiałko availabledostępny,
273
729000
4000
czy to wylesianie obszarów przy Amazonce, czy udostępnienie białek
12:25
to the fourcztery billionmiliard people who liverelacja na żywo on a dollardolar a day --
274
733000
3000
wiecie, czworgu milionom ludzi, którzy żyją za dolara dziennie,
12:28
not to mentionwzmianka whatevercokolwiek ethicaletyczny concernsobawy people have.
275
736000
2000
by nie wspomnieć o etycznej stronie problemu.
12:30
So, there are lots of reasonspowody for eatingjedzenie this way that go beyondpoza just your healthzdrowie.
276
738000
4000
Jest wiele powodów by jeść w ten sposób powyżej sprawy zdrowia.
12:34
Now, we’reRe about to publishpublikować the first studybadanie
277
742000
2000
Wkrótce opublikujemy pierwsze badania,
12:36
looking at the effectsruchomości of this programprogram on prostateprostata cancernowotwór,
278
744000
4000
w których patrzyliśmy na efekt tego programu na raka prostaty
12:40
and, in collaborationwspółpraca with Sloane-KetteringSloane Kettering and with UCSFUCSF.
279
748000
3000
i w współpracy z Sloanne-Kettering oraz z UCSF(University of California, San Francisco)
12:43
We tookwziął 90 menmężczyźni who had biopsy-provenBiopsja udowodniono prostateprostata cancernowotwór
280
751000
4000
wzięliśmy 90 mężczyzn, którzy mieli raka prostaty potwierdzony biopsją
12:47
and who had electedwybrany, for reasonspowody unrelatedniezwiązane to the studybadanie, not to have surgeryChirurgia.
281
755000
3000
i zadecydowali, z powodów niezwiązanych z badaniem, by nie mieć operacji.
12:50
We could randomlylosowo dividepodzielić them into two groupsgrupy,
282
758000
2000
Mogliśmy losowo podzielić ich na dwie grupy,
12:52
and then we could have one groupGrupa
283
760000
2000
by mieć jedną grupę,
12:54
that is a non-interventionbraku interwencji controlkontrola groupGrupa to compareporównać to,
284
762000
2000
to jest grupa bez naszej interwencji, ta do porównania,
12:56
whichktóry we can’t do with, say, breastpierś cancernowotwór, because everyonekażdy getsdostaje treatedleczony.
285
764000
3000
co nie moglibyśmy zrobić z, dajmy na to, rakiem piersi bo leczy się każdego.
12:59
What we founduznany was that, after a yearrok,
286
767000
2000
Odkryliśmy, że po roku
13:01
noneŻaden of the experimentaleksperymentalny groupGrupa patientspacjenci
287
769000
2000
żaden z pacjent z grupy eksperymentalnej,
13:03
who madezrobiony these lifestylestyl życia changeszmiany neededpotrzebne treatmentleczenie,
288
771000
2000
który wprowadził te zmiany w stylu życia, nie potrzebował leczenia,
13:05
whereasnatomiast sixsześć of the control-groupGrupa kontrolna patientspacjenci neededpotrzebne surgeryChirurgia or radiationpromieniowanie.
289
773000
3000
podczas gdy sześciu z grupy kontrolnej potrzebowało operacji albo promieniowania.
13:08
When we lookedspojrzał at theirich PSAPSA levelspoziomy -- whichktóry is a markerznacznik for prostateprostata cancernowotwór --
290
776000
4000
Gdy spojrzeliśmy na poziom PSA, który jest znacznikiem raka prostaty,
13:12
they got worsegorzej in the controlkontrola groupGrupa,
291
780000
2000
pogorszył się w grupie kontrolnej,
13:14
but they actuallytak właściwie got better in the experimentaleksperymentalny groupGrupa,
292
782000
2000
ale polepszył się w grupie eksperymentalnej
13:16
and these differencesróżnice were highlywysoko significantznaczący.
293
784000
2000
i te zmiany były bardzo znaczące.
13:18
And then I wonderedzastanawiałem się: was there any relationshipzwiązek
294
786000
2000
Wtedy zastanawiałem się, czy jest jakiś związek
13:20
betweenpomiędzy how much people changedzmienione theirich dietdieta and lifestylestyl życia --
295
788000
2000
pomiędzy tym jak ludzie zmienili swoją dietę i styl życia,
13:22
whicheverniezależnie od groupGrupa they were in -- and the changeszmiany in PSAPSA?
296
790000
2000
w którejkolwiek grupie byli i zmianami w PSA.
13:24
And sure enoughdość, we founduznany a dose-responsedawka odpowiedź relationshipzwiązek,
297
792000
3000
Pewnie, znaleźliśmy związek w zależności od dawki,
13:27
just like we founduznany in the arterialtętnic blockagesblokady in our cardiacsercowy studiesstudia.
298
795000
3000
tak samo jak w przypadku blokad tętnic w naszych badaniach o sercu.
13:30
And in orderzamówienie for the PSAPSA to go down, they had to make prettyładny bigduży changeszmiany.
299
798000
3000
W celu obniżenia PSA musieli wprowadzić duże zmiany.
13:33
I then wonderedzastanawiałem się, well, maybe they’reRe just changingwymiana pieniędzy theirich PSAPSA,
300
801000
3000
Pomyślałem wtedy, że może po prostu zmieniają PSA,
13:36
but it’s not really affectingwpływający the tumorguz growthwzrost.
301
804000
2000
ale nie wpływa to na wzrost nowotworu.
13:38
So we tookwziął some of theirich bloodkrew serumsurowicy and sentwysłane it down to UCLAUCLA;
302
806000
3000
Wzięliśmy próbki krwi, wysłaliśmy je do UCLA(University of California, Los Angeles)
13:41
they addedw dodatku it to a standardstandard linelinia of prostateprostata tumorguz cellskomórki growingrozwój in tissuetkanka culturekultura,
303
809000
4000
dodali je do standardowej linii komórek raka prostaty hodowanej w kulturze tkankowej,
13:45
and it inhibitedzahamowany the growthwzrost sevensiedem timesczasy more
304
813000
2000
i spowolniły wzrost siedem razy bardziej
13:47
in the experimentaleksperymentalny groupGrupa than in the controlkontrola groupGrupa -- 70 versusprzeciw 9 percentprocent.
305
815000
5000
w grupie eksperymentalnej niż w grupie kontrolnej :70 versus 9 procent.
13:52
And finallywreszcie, I said, I wondercud if there’s any relationshipzwiązek betweenpomiędzy
306
820000
2000
I wreszcie, jak mówiłem, zastanawiałem się czy jest związek
13:54
how much people changezmiana and how it inhibitedzahamowany theirich tumorguz growthwzrost,
307
822000
3000
pomiędzy tym jak ludzie się zmieniają, a jak zwalnia się rozwój ich nowotworów,
13:57
whicheverniezależnie od groupGrupa they happenedstało się to be in.
308
825000
1000
w którejkolwiek grupie byli.
13:58
And this really got me excitedpodekscytowany because again,
309
826000
2000
I znów podekscytowało mnie to,
14:00
we founduznany the samepodobnie patternwzór: the more people changezmiana,
310
828000
3000
odkryliśmy ten sam schemat: im bardziej ktoś się zmienił,
14:03
the more it affectedafektowany the growthwzrost of theirich tumorsguzy.
311
831000
3000
tym większy miało to wpływ na wzrost na rozwój jego nowotworu.
14:06
And finallywreszcie, we did MRIMRI and MRMR spectroscopyspektroskopia scansskany on some of these patientspacjenci,
312
834000
3000
Zrobiliśmy MRI(Obrazowanie rezonansu magnetycznego) i skany skoposkopu rezonansu magnetycznego
14:09
and the tumorguz activityczynność is shownpokazane in redczerwony in this patientcierpliwy,
313
837000
2000
wśród paru pacjentów, aktywność nowotworu jest pokazana na czerwono
14:11
and you can see clearlywyraźnie it’s better a yearrok laterpóźniej, alongwzdłuż with the PSAPSA going down.
314
839000
4000
i jak widzicie rok później jest lepiej, wraz ze spadkiem PSA.
14:15
So, if it’s trueprawdziwe for prostateprostata cancernowotwór, it’llLL almostprawie certainlyna pewno be trueprawdziwe for breastpierś cancernowotwór as well.
315
843000
4000
Więc jeśli to działa na raka prostaty najprawdopodobniej zadziała również przy raku piersi.
14:19
And whetherczy or not you have conventionalstandardowy treatmentleczenie,
316
847000
2000
Nieważne czy jesteś leczony konwencjonalnie czy nie
14:21
in additiondodanie, if you make these changeszmiany, it maymoże help reducezmniejszyć the riskryzyko of recurrencecyklu.
317
849000
4000
możesz, wprowadzając te zmiany, zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby.
14:25
The last thing I want to talk about, aproposApropos of the issuekwestia of the pursuitpościg of happinessszczęście,
318
853000
4000
Ostatnią rzeczą, o której chcę powiedzieć odnośnie sprawy pogoni za szczęściem,
14:29
is that studybadanie after studybadanie have shownpokazane
319
857000
2000
jest to, że kolejne badania wykazały,
14:31
that people who are lonelysamotny and depressedprzygnębiony --
320
859000
2000
że ludzie, którzy są samotni i w depresji --
14:33
and depressiondepresja is the other realreal epidemicepidemia in our culturekultura --
321
861000
3000
depresja jest inną poważną epidemią w naszej kulturze --
14:36
are manywiele timesczasy more likelyprawdopodobne to get sickchory and dieumierać prematurelyprzedwcześnie,
322
864000
3000
są znacznie bardziej narażeni na choroby i wczesną śmierć,
14:39
in partczęść because, as we talkedrozmawialiśmy about, they’reRe more likelyprawdopodobne to smokepalić
323
867000
3000
w części przez to, jak wcześniej wspomniałem, że częściej palą
14:42
and overeatprzejadać and drinkdrink too much and work too hardciężko and so on.
324
870000
3000
przejadają się, piją za dużo, przepracowują się i tak dalej.
14:45
But alsorównież, throughprzez mechanismsmechanizmy that we donDon’t fullycałkowicie understandzrozumieć,
325
873000
3000
Co więcej, z powodu mechanizmów, których do końca nie rozumiemy
14:48
people who are lonelysamotny and depressedprzygnębiony are manywiele timesczasy --
326
876000
2000
ludzie, którzy są samotni i w depresji są znacznie bardziej --
14:50
threetrzy to fivepięć to tendziesięć timesczasy, in some studiesstudia --
327
878000
2000
trzy przez pięć do dziesięciu razy w paru badaniach --
14:52
more likelyprawdopodobne to get sickchory and dieumierać prematurelyprzedwcześnie.
328
880000
2000
narażeni na chorobę i wczesną śmierć.
14:54
And depressiondepresja is treatableuleczalne. We need to do something about that.
329
882000
3000
Depresje można leczyć. Musimy coś z tym zrobić.
14:57
Now, on the other handdłoń, anything that promotespromuje intimacyintymność is healinggojenie.
330
885000
3000
Z drugiej strony wszystko co promuje intymność leczy.
15:00
It can be sexualseksualny intimacyintymność
331
888000
2000
To może być intymność seksualna --
15:02
I happenzdarzyć to think that healinggojenie energyenergia and eroticerotyczne energyenergia
332
890000
2000
Zdarzało mi się myśleć, że energia lecząca i erotyczna
15:04
are just differentróżne formsformularze of the samepodobnie thing.
333
892000
2000
to różne formy tego samego.
15:06
FriendshipPrzyjaźni, altruismaltruizm, compassionwspółczucie, serviceusługa – all the perennialbylina truthsprawdy that we talkedrozmawialiśmy about
334
894000
5000
Przyjaźń, altruizm, współczucie, służba -- wszystkie wieczne prawdy, o których mówiliśmy,
15:11
that are partczęść of all religionreligia and all cultureskultury --
335
899000
2000
które są częścią wszystkich religii i kultur,
15:13
oncepewnego razu you stop tryingpróbować to see the differencesróżnice,
336
901000
3000
gdy przestaniesz postrzegać różnice zauważysz,
15:16
these are the things in our ownwłasny self-interestwłasny interes,
337
904000
2000
że robimy to w naszym interesie,
15:18
because they freewolny us from our sufferingcierpienie and from diseasechoroba.
338
906000
4000
ponieważ uwalniają nas z cierpienia i chorób.
15:22
And it’s in a sensesens the mostwiększość selfishsamolubny thing that we can do.
339
910000
4000
W pewnym sensie to najbardziej samolubna rzecz jaką możesz zrobić.
15:26
Just take a look at one studybadanie. This was doneGotowe by DavidDavid SpiegelSpiegel at StanfordStanford.
340
914000
3000
Zwróćmy uwagę na te badania. Zostały wykonane przez Davida Spiegel na Stanford.
15:29
He tookwziął womenkobiety with metastaticprzerzutami breastpierś cancernowotwór,
341
917000
2000
Wziął kobiety z przerzutowym rakiem piersi
15:31
randomlylosowo dividedpodzielony them into two groupsgrupy.
342
919000
2000
i podzielił je losowo na dwie grupy.
15:33
One groupGrupa of people just metspotkał for an hour-and-a-halfgodzina i pół oncepewnego razu a weektydzień in a supportwsparcie groupGrupa.
343
921000
3000
Jedna z grup spotykała się na półtorej godziny tygodniowo jako grupa wsparcia.
15:36
It was a nurturingpielęgnowanie, lovingkochający environmentśrodowisko,
344
924000
2000
Było to opiekuńcze, kochające środowisko,
15:38
where they were encouragedzachęcać to let down theirich emotionalemocjonalny defensesobrony
345
926000
2000
gdzie zachęcano je do wyrażania swoich emocji
15:40
and talk about how awfulstraszny it is to have breastpierś cancernowotwór
346
928000
2000
i rozmawiania o tym jak beznadziejnie jest mieć raka piersi
15:42
with people who understoodzrozumiany, because they were going throughprzez it too.
347
930000
2000
z ludźmi, którzy je rozumieli, ponieważ sami też przez to przechodzili.
15:44
They just metspotkał oncepewnego razu a weektydzień for a yearrok.
348
932000
2000
Spotykały się tylko raz w tygodniu przez rok.
15:46
FivePięć yearslat laterpóźniej, those womenkobiety livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj twicedwa razy as long, and you can see that the people --
349
934000
4000
Po pięciu latach te kobiety żyły dwa razy dłużej i jak widzicie --
15:50
and that was the only differenceróżnica betweenpomiędzy the groupsgrupy.
350
938000
2000
to była jedyna różnica pomiędzy grupami.
15:52
It was a randomizedlosowo controlkontrola studybadanie publishedopublikowany in The LancetLancet.
351
940000
2000
Było to losowe badanie kontrolne opublikowane w The Lancet.
15:54
Other studiesstudia have shownpokazane this as well.
352
942000
3000
Inne badanie również to wykazały.
15:57
So, these simpleprosty things that createStwórz intimacyintymność are really healinggojenie,
353
945000
2000
Więc te proste działa, które tworzą intymność naprawdę leczą,
15:59
and even the wordsłowo healinggojenie, it comespochodzi from the rootkorzeń "to make wholecały."
354
947000
3000
nawet słowo leczenie pochodzi z rdzenia "tworzyć całość".
16:02
The wordsłowo yogaJoga comespochodzi from the SanskritSanskryt,
355
950000
2000
Słowo joga pochodzi z Sanskrytu
16:04
meaningznaczenie "unionunia, to yokejarzmo, to bringprzynieść togetherRazem."
356
952000
3000
i znaczy "jednoczyć, scalać, zbierać razem".
16:07
And the last slideślizgać się I want to showpokazać you is from -- I was -- again,
357
955000
3000
Ostatni slajd, jaki chcę wam pokazać jest z -- byłem -- znowu,
16:10
this swamiSwami that I studiedbadane with for so manywiele yearslat, and I
358
958000
2000
ten swami(duchowny w buddyźmie), z którym studiowałem wiele lat,
16:12
did a combinedłączny oncologyOnkologia and cardiologyKardiologia GrandGrand RoundsRund
359
960000
3000
i ja przedstawiliśmy złożone onkologiczne i kardiologiczne problemy medyczne oraz sposób leczenia
16:15
at the UniversityUniwersytet of VirginiaVirginia medicalmedyczny schoolszkoła a couplepara of yearslat agotemu.
360
963000
2000
w szkole medycznej na uniwersytecie w Virginii parę lat temu.
16:17
And at the endkoniec of it, somebodyktoś said,
361
965000
2000
Pod koniec ktoś zapytał
16:19
"Hey, SwamiSwami, what’s the differenceróżnica betweenpomiędzy wellnessodnowy biologicznej and illnesschoroba?"
362
967000
4000
"Hej, Swami, jaka jest różnica pomiędzy słowami wellness(dobrobyt) i illness(choroba)?"
16:23
And so he wentposzedł up on the boardtablica and he wrotenapisał the wordsłowo "illnesschoroba,"
363
971000
2000
Podszedł do tablicy i napisał słowo "illness"
16:25
and circledkrążyły the first letterlist, and then wrotenapisał the wordsłowo "wellnessodnowy biologicznej,"
364
973000
3000
i zakreślił pierwszą literę, potem napisał słowo "wellness"
16:28
and circledkrążyły the first two letterslisty ...
365
976000
2000
i zakreślił dwie pierwsze litery,
16:30
To me, it’s just shorthandskrót for what we’reRe talkingmówić about:
366
978000
2000
dla mnie to po prostu skrót tego o czym mówimy:
16:32
that anything that createstworzy a sensesens of connectionpołączenie
367
980000
2000
wszystko co tworzy poczucie więzi,
16:34
and communityspołeczność and love is really healinggojenie.
368
982000
3000
wspólnota i miłość na prawdę leczą.
16:37
And then we can enjoycieszyć się our liveszyje more fullycałkowicie withoutbez gettinguzyskiwanie sickchory in the processproces.
369
985000
5000
Wtedy możemy cieszyć się naszym życiem w pełni, bez chorób po drodze.
16:42
Thank you. (ApplauseAplauz)
370
990000
2000
Dziękuję.
Translated by Józef Piecyk
Reviewed by Ewa Bielczyk

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.

Why you should listen

Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.

His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.

More profile about the speaker
Dean Ornish | Speaker | TED.com