TED2003
Don Norman: 3 ways good design makes you happy
Don Norman o 3 sposobach uszczęśliwiania poprzez design
Filmed:
Readability: 3.3
1,860,477 views
W swoim wystąpieniu z 2003 roku, krytyk designu Don Norma kieruje swój przenikliwy wzrok na piękno, zabawę, przyjemność i emocje przyglądając się wzornictwu, które uszczęśliwia ludzi. Norman opowiada o trzech aspektach emocjonalnych, które dobrze zaprojektowany produkt powinien zawierać aby odnieść sukces.
Don Norman - Cognitive scientist and design critic
Don Norman studies how real people interact with design, exploring the gulf between what a designer intends and what a regular person actually wants. His work has resulted in some classic books, including "The Design of Everyday Things." Full bio
Don Norman studies how real people interact with design, exploring the gulf between what a designer intends and what a regular person actually wants. His work has resulted in some classic books, including "The Design of Everyday Things." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
The new me is beauty.
0
0
2000
Moje nowe wcielenie to piękno.
00:14
(Laughter)
1
2000
1000
(śmiech)
00:15
Yeah, people used to say, "Norman's OK,
2
3000
5000
Mówiono kiedyś, że wiecie, Norman jest OK,
00:20
but if you followed what he said, everything would be usable
3
8000
2000
ale jeśli projektować według jego wytycznych, wszystko byłoby użyteczne
00:22
but it would be ugly."
4
10000
2000
ale brzydkie.
00:24
Well, I didn't have that in mind, so ...
5
12000
2000
Cóż, nie było to moim celem, więc...
00:29
This is neat.
6
17000
2000
To jest fajne.
00:31
Thank you for setting up my display.
7
19000
2000
Dziękuję za ustawienie mojego wyświetlacza.
00:33
I mean, it's just wonderful.
8
21000
2000
To jest po prostu cudowne.
00:35
And I haven't the slightest idea of what it does or what it's good for,
9
23000
3000
Nie mam pojęcia co się z tym robi ani do czego służy,
00:38
but I want it.
10
26000
2000
a i tak chcę to mieć.
00:40
And that's my new life.
11
28000
2000
I to jest właśnie moje nowe życie.
00:42
My new life is trying to understand what beauty is about,
12
30000
4000
Moje nowe życie polega na próbie zrozumienia na czym polega piękno
00:46
and "pretty," and "emotions."
13
34000
2000
urok i emocje.
00:48
The new me is all about making things kind of neat and fun.
14
36000
4000
Moje nowego "ja" jest nastawione na rzeczy fajne i zabawne.
00:52
And so this is a Philippe Starck juicer, produced by Alessi.
15
40000
4000
Tak więc to jest wyciskacz do soku zaprojektowany przez Philippe Starcka dla Alessi.
00:56
It's just neat; it's fun. It's so much fun I have it in my house --
16
44000
2000
Jest tak fajny, że mam go w domu
00:58
but I have it in the entryway, I don't use it to make juice.
17
46000
3000
ale zamiast wyciskać nim sok, trzymam go w przedpokoju.
01:01
(Laughter)
18
49000
2000
(smiech)
01:03
In fact, I bought the gold-plated special edition
19
51000
4000
Tak naprawdę kupiłem pozłacane wydanie specjalne
01:07
and it comes with a little slip of paper
20
55000
2000
do którego jest przyczepiony kawałek papieru
01:09
that says, "Don't use this juicer to make juice."
21
57000
3000
na którym napisano, "nie używać wyciskacza do wyciskania soku.
01:12
The acid will ruin the gold plating.
22
60000
3000
Kwas zniszczy złocenie".
01:15
(Laughter)
23
63000
1000
(śmiech)
01:16
So actually, I took a carton of orange juice
24
64000
2000
Więc żeby zrobić to zdjęcie wziąłem karton soku pomarańczowego
01:18
and I poured it in the glass to take this picture.
25
66000
2000
i nalałem sok do szklanki.
01:20
(Laughter)
26
68000
3000
(śmiech)
01:23
Beneath it is a wonderful knife.
27
71000
2000
Ale poniżej znajduje się cudowny nóż.
01:25
It's a Global cutting knife made in Japan.
28
73000
3000
Jest to produkowany w Japonii nóż Global.
01:28
First of all, look at the shape -- it's just wonderful to look at.
29
76000
2000
Po pierwsze zwróćcie uwagę na jego kształt, aż cieszy oko.
01:30
Second of all, it's really beautifully balanced:
30
78000
3000
Po drugie, jest naprawdę pięknie wyważony.
01:33
it holds well, it feels well.
31
81000
2000
trzyma się go - i czuje, świetnie.
01:35
And third of all, it's so sharp, it just cuts.
32
83000
2000
I po trzecie, jest on tak ostry, że po prostu tnie.
01:37
It's a delight to use.
33
85000
2000
Rozkosznie się go używa.
01:39
And so it's got everything, right?
34
87000
2000
Tak więc spełnia wszystkie wymagania, prawda?
01:41
It's beautiful and it's functional.
35
89000
2000
Jest piękny i funkcjonalny.
01:43
And I can tell you stories about it,
36
91000
2000
I mógłbym wam o nim opowiedzieć wiele historii,
01:45
which makes it reflective,
37
93000
2000
co oznacza, że jest on refleksyjny
01:47
and so you'll see I have a theory of emotion.
38
95000
2000
i abym mógł wam pokazać moją teorię emocji.
01:49
And those are the three components.
39
97000
2000
A to są jej trzy składniki.
01:51
Hiroshi Ishii and his group at the MIT Media Lab
40
99000
3000
Hiroshi Ishii i jego grupa w Laboratorium Mediów na MIT
01:54
took a ping-pong table and placed a projector above it,
41
102000
3000
umieścili nad stołem do ping-ponga projektor
01:57
and on the ping-pong table they projected an image of water
42
105000
3000
który wyświetlał na stole obraz wody
02:00
with fish swimming in it.
43
108000
2000
z pływającymi rybami.
02:02
And as you play ping-pong, whenever the ball hits part of the table,
44
110000
3000
I podczas gry, gdy tylko piłeczka uderzy w jakąś część stołu
02:05
the ripples spread out and the fish run away.
45
113000
2000
fale się rozbryzgują a ryby uciekają.
02:07
But of course, then the ball hits the other side,
46
115000
2000
Ale oczywiście, piłeczka zaraz odbija się po drugiej stronie stołu
02:09
the ripples hit the -- poor fish, they can't find any peace and quiet.
47
117000
3000
i fala uderzają w biedne ryby, które nie mogą znaleźć ciszy i spokoju.
02:12
(Laughter)
48
120000
1000
(śmiech)
02:13
Is that a good way to play ping-pong?
49
121000
2000
Czy to jest dobry sposób grania w ping-ponga?
02:15
No. But is it fun?
50
123000
2000
`Nie. A czy sprawia frajdę?
02:17
Yeah! Yeah.
51
125000
3000
Jasne! Tak.
02:20
Or look at Google.
52
128000
2000
Więc - albo przyjrzyjmy się Googlom.
02:22
If you type in, oh say, "emotion and design,"
53
130000
5000
Jeśli wpiszemy powiedzmy "emocje i design"
02:27
you get 10 pages of results.
54
135000
2000
uzyskamy10 stron z wynikami.
02:29
So Google just took their logo and they spread it out.
55
137000
3000
Więc Google po prostu rozciąga swoje logo.
02:32
Instead of saying, "You got 73,000 results.
56
140000
2000
Zamiast wyświetlić "Masz 73 000 wyników.
02:34
This is one through 20. Next,"
57
142000
2000
To jest 1-20.Następne"
02:36
they just give you as many o's as there are pages.
58
144000
3000
wyświetlają tyle liter "o" w nazwie ile jest stron wyników.
02:39
It's really simple and subtle.
59
147000
2000
Jest to naprawdę proste i misterne rozwiązanie.
02:41
I bet a lot of you have seen it and never noticed it.
60
149000
3000
Założę się, że wielu z was to widziało, ale nigdy nie zwróciło uwagi.
02:44
That's the subconscious mind
61
152000
2000
To właśnie , która w pewnym na pewnym poziomie coś zauważa,
02:46
that sort of notices it -- it probably is kind of pleasant
62
154000
2000
powoduje, że przyjemnie się tego używa.
02:48
and you didn't know why.
63
156000
2000
Wy nie wiedzieliście czemu.
02:50
And it's just clever.
64
158000
2000
A to jest po prostu sprytne.
02:52
And of course, what's especially good is,
65
160000
2000
I oczywiście, co jest szczególnie ważne
02:54
if you type "design and emotion,"
66
162000
2000
gdy wpiszemy "design i emocje"
02:56
the first response out of those 10 pages is my website.
67
164000
4000
pierwsza wyskakuje moja strona.
03:00
(Laughter)
68
168000
2000
(śmiech)
03:02
Now, the weird thing is Google lies,
69
170000
3000
Jednak najdziwniejsze jest to, że Google kłamie
03:05
because if I type "design and emotion,"
70
173000
2000
gdyż jeśli wpiszę "design i emocje",
03:07
it says, "You don't need the 'and.' We do it anyway."
71
175000
3000
odpowiada "nie musisz wpisywać "i"wpisujemy to za ciebie".
03:10
So, OK.
72
178000
2000
Więc OK,
03:12
So I type "design emotion"
73
180000
2000
wpisuję "design emocje"
03:14
and my website wasn't first again.
74
182000
2000
i moja strona już nie jest pierwsza.
03:16
It was third.
75
184000
2000
Była trzecia.
03:18
Oh well, different story.
76
186000
2000
No cóż, inna anegdotka.
03:22
There was this wonderful review in The New York Times
77
190000
3000
Czytałem kiedyś cudowną recenzję w New York Times
03:25
about the MINI Cooper automobile.
78
193000
2000
dotyczącą samochodu MINI Cooper.
03:27
It said, "You know, this is a car that has lots of faults.
79
195000
4000
Napisali: "Ten samochód ma wiele wad.
03:31
Buy it anyway.
80
199000
2000
Kupcie go mimo wszystko.
03:33
It's so much fun to drive."
81
201000
2000
Bo tak fajnie się go prowadzi".
03:35
And if you look at the inside of the car --
82
203000
3000
I gdy przyjrzymy się wnętrzu tego samochodu -
03:38
I mean, I loved it, I wanted to see it, I rented it,
83
206000
2000
to znaczy chciałem go obejrzeć, więc go wypożyczyłem
03:40
this is me taking a picture while my son is driving --
84
208000
3000
tutaj robię zdjęcie gdy mój syn prowadzi -
03:43
and the inside of the car, the whole design is fun.
85
211000
3000
i wnętrze tego auta, cały design jest fajny.
03:46
It's round, it's neat.
86
214000
2000
Jest zaokrąglony, jest elegancki.
03:48
The controls work wonderfully.
87
216000
2000
Pokrętła działają wspaniale.
03:50
So that's my new life; it's all about fun.
88
218000
3000
Więc to jest moje nowe życie, poszukiwanie frajdy.
03:53
I really have the feeling that pleasant things work better,
89
221000
3000
Naprawdę czuję, że przyjemne rzeczy działają lepiej,
03:56
and that never made any sense to me
90
224000
3000
choć nigdy nie miało to dla mnie sensu
03:59
until I finally figured out -- look ...
91
227000
2000
dopóki tego nie zrozumiałem, popatrzcie...
04:03
I'm going to put a plank on the ground.
92
231000
2000
Położę na ziemi deskę
04:05
So, imagine I have a plank about two feet wide and 30 feet long
93
233000
3000
Więc wyobraźcie sobie, że mam deskę, około pół metra szeroką, 10m długą.
04:08
and I'm going to walk on it, and you see I can walk on it without looking,
94
236000
3000
I przejdę się po niej - a jak widzicie mogę po niej chodzić nie patrząc.
04:11
I can go back and forth and I can jump up and down.
95
239000
2000
Mogę iść do przodu, do tyłu. mogę po niej skakać.
04:13
No problem.
96
241000
2000
Żaden problem.
04:15
Now I'm going to put the plank 300 feet in the air --
97
243000
4000
A teraz umieszczę deskę na wysokości 100 metrów
04:19
and I'm not going to go near it, thank you.
98
247000
3000
i dziękuję bardzo, nawet się do niej nie zbliżę.
04:25
Intense fear paralyzes you.
99
253000
2000
Silny strach nas paraliżuje.
04:27
It actually affects the way the brain works.
100
255000
3000
Rzeczywiście wpływa na sposób funkcjonowania mózgu.
04:30
So, Paul Saffo, before his talk said that he didn't really have it down
101
258000
4000
Więc, Paul Saffo, tuż przed swoim wystąpieniem powiedział, że nie musi nic przygotowywać
04:34
until just a few days or hours before the talk,
102
262000
2000
dopiero na kilka dni, lub kilka godzin przed wystąpieniem
04:36
and that anxiety was really helpful in causing him to focus.
103
264000
4000
lęk bardzo pomaga mu się skupić.
04:40
That's what fear and anxiety does;
104
268000
2000
I tak właśnie działa uczucie strachu i lęku
04:42
it causes you to be -- what's called depth-first processing --
105
270000
3000
Sprawia, że jesteśmy - dzięki czemuś, co nazywamy przetwarzaniem wgłąb -
04:45
to focus, not be distracted.
106
273000
3000
skoncentrowani, nie rozpraszamy się.
04:48
And I couldn't force myself across that.
107
276000
3000
I nie mogłem się zmusić do przejścia po tej belce.
04:51
Now some people can -- circus workers, steel workers.
108
279000
3000
Niektórzy oczywiście potrafią - cyrkowcy, pracujący na wysokościach.
04:54
But it really changes the way you think.
109
282000
2000
Ale to naprawdę zmienia sposób myślenia.
04:56
And then, a psychologist, Alice Isen,
110
284000
3000
Psycholog Alice Isen
04:59
did this wonderful experiment.
111
287000
2000
przeprowadziła cudowny eksperyment.
05:01
She brought students in to solve problems.
112
289000
2000
Powiedziała studentom, że będą rozwiązywać zadania.
05:03
So, she'd bring people into the room,
113
291000
2000
Więc wpuściła ich do sali
05:05
and there'd be a string hanging down here
114
293000
2000
w której wisiał sznurek
05:07
and a string hanging down here.
115
295000
2000
i drugi, w innej części sali
05:09
It was an empty room, except for a table with a bunch of crap on it --
116
297000
3000
która była pusta, poza zabałaganionym biurkiem
05:12
some papers and scissors and stuff.
117
300000
2000
gdzie leżały papiery, nożyczki i tym podobne.
05:14
And she'd bring them in,
118
302000
2000
Więc wpuściła ich do sali
05:16
and she'd say,
119
304000
2000
i powiedziała
05:18
"This is an IQ test and it determines how well you do in life.
120
306000
3000
"To jest test na inteligencję, który wykaże jak sobie poradzicie w życiu.
05:21
Would you tie those two strings together?"
121
309000
3000
Proszę związać ze sobą dwa wiszące sznurki"
05:24
So they'd take one string and they'd pull it over here
122
312000
3000
Więc studenci wzięli sznurek, przeciągnęli na drugą stronę
05:27
and they couldn't reach the other string.
123
315000
3000
ale nie mogli dosięgnąć do drugiego sznurka
05:30
Still can't reach it.
124
318000
2000
Cały czas nie mogli dosięgnąć.
05:32
And, basically, none of them could solve it.
125
320000
3000
I w zasadzie żaden z nich sobie z tym nie poradził.
05:35
You bring in a second group of people,
126
323000
3000
Więc wprowadziła drugą grupę
05:38
and you say, "Oh, before we start,
127
326000
3000
i powiedziała "Zanim zaczniemy
05:41
I got this box of candy, and I don't eat candy.
128
329000
3000
to mam tu cukierki, a nie jem cukierków
05:44
Would you like the box of candy?"
129
332000
2000
może wy je zjecie?"
05:46
And turns out they liked it, and it made them happy --
130
334000
3000
I okazało się, że im smakowały i byli zadowoleni.
05:49
not very happy, but a little bit of happy.
131
337000
2000
Nie nadmiernie szczęśliwi, ale całkiem zadowoleni.
05:51
And guess what -- they solved the problem.
132
339000
2000
I wiecie co - oni rozwiązali to zadanie.
05:53
And it turns out that when you're anxious
133
341000
3000
Więc okazuje się, że kiedy się boimy
05:56
you squirt neural transmitters in the brain, which focuses you
134
344000
3000
w mózgu rozpryskują się neurotransmitery, które powodują skupienie
05:59
makes you depth-first.
135
347000
2000
i myślenie wgłąb,
06:01
And when you're happy -- what we call positive valence --
136
349000
3000
A gdy jesteśmy zadowoleni - nazywamy to nacechowaniem pozytywnym -
06:04
you squirt dopamine into the prefrontal lobes,
137
352000
2000
rozpryskujemy na płaty przedczołowe dopaminę
06:06
which makes you a breadth-first problem solver:
138
354000
2000
co powoduje, że myślimy szeroko, lateralnie
06:08
you're more susceptible to interruption; you do out-of-the-box thinking.
139
356000
3000
jesteśmy bardziej podatni na zakłócenia, myślimy nieszablonowo
06:11
That's what brainstorming is about, right?
140
359000
3000
Na tym właśnie polegają burze mózgów, prawda?
06:14
With brainstorming we make you happy, we play games,
141
362000
3000
Na burzach mózgu jest fajnie, robimy różne zabawy
06:17
and we say, "No criticism,"
142
365000
2000
i mówimy "żadnej krytyki"
06:19
and you get all these weird, neat ideas.
143
367000
2000
i wtedy przychodzą do głowy te wszystkie dziwne, fajne pomysły.
06:21
But in fact, if that's how you always were you'd never get any work done
144
369000
3000
Ale niestety, gdyby tak było zawsze, niczego byśmy nie wypracowali\
06:24
because you'd be working along and say, "Oh, I got a new way of doing it."
145
372000
3000
bo przez cały czas pracując wymyślalibyśmy nowe sposoby pracy.
06:27
So to get work done, you've got to set a deadline, right?
146
375000
4000
Więc aby cokolwiek wykonać, musimy ustalić termin, prawda?
06:31
You've got be anxious.
147
379000
2000
Musimy odczuwać lęk.
06:33
The brain works differently
148
381000
2000
Tak więc mózg pracuje inaczej
06:35
if you're happy. Things work better because you're more creative.
149
383000
3000
i gdy jesteśmy zadowoleni wszystko idzie lepiej, bo jesteśmy bardziej kreatywni
06:38
You get a little problem, you say, "Ah, I'll figure it out."
150
386000
3000
Gdy napotykamy problem, mówimy "E tam, coś wymyślę"
06:41
No big deal.
151
389000
2000
Nie ma sprawy.
06:43
There's something I call the visceral level of processing, and there will be visceral-level design.
152
391000
2000
Istnieje zjawisko, które nazywam instynktownym poziomem przetwarzania.
06:45
Biology -- we have co-adapted through biology to like bright colors.
153
393000
4000
Biologia - dzięki biologii nauczyliśmy się lubić jaskrawe kolory
06:49
That's especially good that mammals and primates like fruits
154
397000
4000
Jest to cecha szczególnie przydatna u ssaków i naczelnych, które lubią owoce
06:53
and bright plants, because you eat the fruit
155
401000
2000
i kolorowe rośliny, ponieważ gdy zjemy owoc
06:55
and you thereby spread the seed.
156
403000
2000
rozpowszechniamy jego nasiona.
06:57
There's an amazing amount of stuff that's built into the brain.
157
405000
3000
Mamy w mózgach wbudowaną niesamowitą ilość rzeczy.
07:00
We dislike bitter tastes, we dislike loud sounds,
158
408000
3000
Nie lubimy gorzkiego jedzenia, głośnych dźwięków,
07:03
we dislike hot temperatures, cold temperatures.
159
411000
2000
nie lubimy bardzo wysokich i skrajnie niskich temperatur.
07:05
We dislike scolding voices. We dislike frowning faces;
160
413000
4000
Nie lubimy zagniewanych głosów i krzywiących się twarzy.
07:09
we like symmetrical faces, etc., etc.
161
417000
2000
Lubimy za to twarze symetryczne, itd, itp.
07:12
So that's the visceral level.
162
420000
2000
Więc to jest właśnie poziom instynktowny
07:14
In design, you can express visceral in lots of ways,
163
422000
3000
i w designie można go wyrazić na wiele sposobów
07:17
like the choice of type fonts and the red for hot, exciting.
164
425000
5000
jak typ użytej czcionki, czy oznaczenie na czerwono gorąca i ekscytacji.
07:22
Or the 1963 Jaguar:
165
430000
2000
Czy na przykład Jaguar z 1963 roku.
07:24
It's actually a crummy car, falls apart all the time,
166
432000
3000
To tak naprawdę lichy samochód, ciągle się rozpada,
07:27
but the owners love it.
167
435000
2000
ale wszyscy, którzy go mają, są w nim zakochani.
07:29
And it's beautiful -- it's in the Museum of Modern Art.
168
437000
2000
I jest piękny - umieścili go nawet w Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Jorku.
07:31
A water bottle:
169
439000
2000
Butelka na wodę.
07:33
You buy it because of the bottle, not because of the water.
170
441000
3000
Kupujemy ją ze względu na butelkę, nie dla wody.
07:36
And when people are finished, they don't throw it away.
171
444000
3000
I gdy wypijemy wodę, nie wyrzucamy butelki
07:39
They keep it for -- you know, it's like the old wine bottles, you keep it for decoration
172
447000
3000
tylko trzymamy ją - jakby to była butelka po starym winie, dla dekoracji
07:42
or maybe fill it with water again, which proves it's not the water.
173
450000
3000
albo nalewamy tam znowu wodę, co pokazuje, że nie o wodę chodziło.
07:45
It's all about the visceral experience.
174
453000
4000
Tu chodzi o instynktowne doświadczenie.
07:50
The middle level of processing is the behavioral level
175
458000
4000
Środkowy poziom przetwarzania, to poziom behawioralny
07:54
and that's actually where most of our stuff gets done.
176
462000
2000
i to tu właśnie robimy najwięcej.
07:56
Visceral is subconscious, you're unaware of it.
177
464000
2000
Instynkt jest podświadomy, nie zdajemy sobie z niego sprawy
07:58
Behavioral is subconscious, you're unaware of it.
178
466000
3000
Poziom behawioralny jest podświadomy, nie zdajemy sobie z niego sprawy.
08:01
Almost everything we do is subconscious.
179
469000
2000
Prawie wszystko co robimy, robimy nieświadomie
08:03
I'm walking around the stage -- I'm not attending to the control of my legs.
180
471000
4000
Chodzę sobie po scenie, ale nie kontroluję ruchu swoich nóg.
08:07
I'm doing a lot; most of my talk is subconscious;
181
475000
3000
Wykonuję wiele czynności, a większość mojego wystąpienia odbywa się nieświadomie
08:10
it has been rehearsed and thought about a lot.
182
478000
2000
dużo o nim myślałem, wiele razy je przećwiczyłem.
08:12
Most of what we do is subconscious.
183
480000
2000
Większość czynności, które wykonujemy odbywa się nieświadomie.
08:14
Automatic behavior -- skilled behavior -- is subconscious,
184
482000
3000
Zachowania zautomatyzowane - wyuczone, są nieświadome,
08:17
controlled by the behavioral side.
185
485000
2000
kontrolowane przez stronę behawioralną.
08:19
And behavioral design is all about feeling in control,
186
487000
4000
A design behawioralny polega na poczuciu kontroli
08:23
which includes usability, understanding --
187
491000
3000
na którą składa się użytkowość, zrozumienie,
08:26
but also the feel and heft.
188
494000
2000
ale też odczucia i waga.
08:28
That's why the Global knives are so neat.
189
496000
2000
Dlatego właśnie noże Global są takie fajne
08:30
They're so nicely balanced, so sharp,
190
498000
2000
Są tak dobrze wyważone, tak ostre,
08:32
that you really feel you're in control of the cutting.
191
500000
2000
że czujesz, że masz kontrolę nad krojeniem.
08:34
Or, just driving a high-performance sports car
192
502000
4000
Czy wprowadzanie wysokiej klasy samochodu sportowego
08:38
over a demanding curb --
193
506000
2000
w trudny zakręt
08:40
again, feeling that you are in complete control of the environment.
194
508000
3000
znów masz poczucie, że całkowicie panujesz nad sytuacją.
08:43
Or the sensual feeling.
195
511000
2000
Czy doznanie zmysłowe.
08:45
This is a Kohler shower, a waterfall shower,
196
513000
2000
To jest prysznic marki Kohler, prysznic kaskadowy,
08:47
and actually, all those knobs beneath are also showerheads.
197
515000
3000
i rzeczywiście ze wszystkich gałek pod spodem leci woda.
08:50
It will squirt you all around
198
518000
2000
Ochlapie cię z każdej strony
08:52
and you can stay in that shower for hours --
199
520000
2000
I można w nim siedzieć godzinami
08:54
and not waste water, by the way,
200
522000
2000
Na marginesie, nie marnując wody
08:56
because it recirculates the same dirty water.
201
524000
2000
gdyż w nim cyrkuluje ta sama brudna woda.
08:58
(Laughter)
202
526000
3000
(śmiech)
09:01
Or this -- this is a really neat teapot I found
203
529000
2000
Czy to - ten naprawdę fajny imbryk odkryłem
09:03
at high tea at The Four Seasons Hotel in Chicago.
204
531000
4000
podczas kolacji w hotelu Four Seasons w Chicago.
09:07
It's a Ronnefeldt tilting teapot.
205
535000
2000
To jest przechylny imbryk Ronnefeldta.
09:09
That's kind of what the teapot looks like
206
537000
2000
Tak mniej więcej wygląda
09:11
but the way you use it is you lay it on its back,
207
539000
3000
ale używa się go kładąc go na plecach
09:14
and you put tea in,
208
542000
2000
wsypuje się herbatę
09:16
and then you fill it with water.
209
544000
2000
i wypełnia wodą
09:18
The water then seeps over the tea.
210
546000
3000
ponieważ woda przesącza się przez herbatę.
09:21
And the tea is sitting in this stuff to the right --
211
549000
3000
A herbata zostaje w tej części z prawej strony -
09:24
the tea is to the right of this line.
212
552000
2000
zbiera się po prawej strony tej linii.
09:26
There's a little ledge inside, so the tea is sitting there
213
554000
2000
W środku znajduje się niewielki uskok, na którym zbiera się herbata
09:28
and the water is filling it up like that.
214
556000
2000
a woda wypełnia go właśnie w ten sposób.
09:30
And when the tea is ready, or almost ready, you tilt it.
215
558000
3000
I gdy herbata jest gotowa, czy prawie gotowa, należy przechylić imbryk.
09:33
And that means the tea is partially covered
216
561000
3000
I w ten sposób herbata jest częściowo zalana wodą
09:36
while it completes the brewing.
217
564000
2000
i może zaparzyć się do końca.
09:38
And when it's finished, you put it vertically,
218
566000
2000
A kiedy skończy się zaparzać, stawiamy go do pionu,
09:40
and now the tea is -- you remember -- above this line
219
568000
2000
i teraz herbata znajduje się - jak pamiętamy - powyżej tej linii
09:42
and the water only comes to here --
220
570000
3000
a woda dochodzi jedynie tutaj
09:45
and so it keeps the tea out.
221
573000
2000
więc herbata zostaje osobno
09:47
On top of that, it communicates,
222
575000
2000
A do tego wszystkiego, imbryk komunikuje
09:49
which is what emotion does.
223
577000
2000
czyli robi to, co emocje.
09:51
Emotion is all about acting; emotion is really about acting.
224
579000
3000
W emocjach chodzi o działanie, one tak naprawdę dotyczą działania.
09:54
It's being safe in the world.
225
582000
2000
To bycie bezpiecznym na świecie.
09:56
Cognition is about understanding the world, emotion is about interpreting it --
226
584000
4000
Poznanie dotyczy zrozumienia świata, emocje dotyczą interpretowania go,
10:00
saying good, bad, safe, dangerous,
227
588000
2000
mówienia co jest dobre, złe, bezpieczne, niebezpieczne,
10:02
and getting us ready to act, which is why the muscles tense or relax.
228
590000
3000
i stawiania nas w gotowości do działania i dlatego towarzyszy im napięcie lub rozluźnienie mięśni.
10:05
And that's why we can tell the emotion of somebody else --
229
593000
4000
I dlatego potrafimy określić co czuje inna osoba
10:09
because their muscles are acting, subconsciously,
230
597000
2000
ponieważ jej mięśnie działają nieświadomie
10:11
except that we've evolved to make the facial muscles really rich with emotion.
231
599000
6000
oprócz tego, że wyewoluowaliśmy bardzo emocjonalne mięśnie twarzy.
10:17
Well, this has emotions if you like,
232
605000
2000
Więc, ten imbryk w zasadzie ma emocje
10:19
because it signals the waiter that, "Hey, I'm finished. See -- upright."
233
607000
4000
bo sygnalizuje kelnerowi: "Hej, już skończyłem. Widzisz - stoję pionowo".
10:23
And the waiter can come by and say, "Would you like more water?"
234
611000
3000
A kelner może podejść i zapytać, "Czy życzy pan sobie więcej wody?"
10:26
It's kind of neat. What a wonderful design.
235
614000
2000
To jest naprawdę fajne. Cudowny design.
10:28
And the third level is reflective,
236
616000
4000
Istnieje też trzeci poziom - refleksyjny,
10:32
which is, if you like the superego,
237
620000
4000
nazywany przez niektórych superego
10:36
it's a little part of the brain that has no control over what you do,
238
624000
3000
jest to mała część mózgu, która nie ma kontroli nad tym co robimy
10:39
no control over the -- doesn't see the senses,
239
627000
4000
nie ma kontroli nad - nie widzi zmysłów,
10:43
doesn't control the muscles.
240
631000
2000
nie potrafi kontrolować mięśni.
10:45
It looks over what's going on.
241
633000
2000
Przygląda się temu co się dzieje
10:47
It's that little voice in your head
242
635000
2000
To jest ten mały głosik w naszych głowach
10:49
that's watching and saying, "That's good. That's bad."
243
637000
2000
który obserwuje i mówi, "To jest dobre. A to jest złe".
10:51
Or, "Why are you doing that? I don't understand."
244
639000
2000
lub "Czemu to robisz? Nic nie rozumiem."
10:53
It's that little voice in your head that's the seat of consciousness.
245
641000
2000
to jest ten głosik w naszych głowach, w którym siedzi nasze sumienie.
10:55
Here's a great reflective product.
246
643000
3000
Oto świetny produkt refleksyjny.
10:58
Owners of the Hummer have said, "You know I've owned many cars in my life --
247
646000
4000
Posiadacze Hummerów mówią "Wiesz, miałem w życiu wiele samochodów
11:02
all sorts of exotic cars,
248
650000
2000
różnego rodzaju nietypowe auta
11:04
but never have I had a car that attracted so much attention."
249
652000
3000
ale nigdy nie miałem samochodu, który tak bardzo zwracał uwagę."
11:07
It's about attention. It's about their image,
250
655000
2000
Chodzi o ich wizerunek
11:09
not about the car.
251
657000
2000
a nie o samochód.
11:11
If you want a more positive model --
252
659000
2000
A jeśli chcecie bardziej pozytywny przykład
11:13
this is the GM car.
253
661000
2000
to jest samochód produkowany przez GM.
11:15
And the reason you might buy it now is because you care about the environment.
254
663000
2000
I powodem dla którego ktoś mógłby go kupić jest troska o środowisko naturalne
11:17
And you'll buy it to protect the environment,
255
665000
2000
I kupuje się go aby chronić środowisko,
11:19
even though the first few cars are going to be really expensive
256
667000
3000
choć pierwszych kilka samochodów będzie dużo kosztować
11:22
and not perfected.
257
670000
2000
i nie będą doskonałe.
11:24
But that's reflective design as well.
258
672000
2000
Ale to jest również design refleksyjny.
11:26
Or an expensive watch, so you can impress people --
259
674000
2000
Czy też drogi zegarek, żeby móc robić wrażenie na ludziach
11:28
"Oh gee, I didn't know you had that watch."
260
676000
3000
którzy mówią "o kurcze, nie wiedziałem, że masz ten zegarek."
11:31
As opposed to this one,
261
679000
2000
W przeciwieństwie do tego
11:33
which is a pure behavioral watch,
262
681000
2000
który jest zegarkiem czysto behawioralnym,
11:35
which probably keeps better time than the $13,000 watch I just showed you.
263
683000
3000
i który jest pewnie dokładniejszy niż ten za 13 tyś. dolarów, który przed chwilą pokazałem.
11:38
But it's ugly.
264
686000
2000
Ale jest brzydki.
11:40
This is a clear Don Norman watch.
265
688000
2000
To jest typowy zegarek normanowski.
11:42
And what's neat is sometimes you pit one emotion against the other,
266
690000
3000
A co jest fajne, to fakt, że czasami jedna emocja ściera się z drugą
11:45
the visceral fear of falling
267
693000
3000
instynktowny strach przed upadkiem
11:48
against the reflective state saying, "It's OK. It's OK. It's safe. It's safe."
268
696000
5000
z refleksyjnym przekonaniem "To jest OK. To jest OK. Jest bezpieczne. Jest bezpieczne."
11:53
If that amusement park were rusty and falling apart, you'd never go on the ride.
269
701000
4000
Gdyby wesołe miasteczko było zardzewiałe i rozpadające się, nigdy byś do niego nie poszedł.
11:57
So, it's pitting one against the other.
270
705000
3000
Więc to jest zderzanie się emocji.
12:00
The other neat thing ...
271
708000
3000
Inna fajna rzecz
12:03
(Laughter)
272
711000
4000
(śmiech)
12:07
So Jake Cress is this furniture maker,
273
715000
3000
Jake Cress jest stolarzem
12:10
and he makes this unbelievable set of furniture.
274
718000
3000
który robi niewyobrażalne zestawy mebli.
12:13
And this is his chair with claw,
275
721000
2000
I to jest krzesło, które ma szpony
12:15
and the poor little chair has lost its ball
276
723000
3000
i to biedne krzesło wypuściło kulę
12:18
and it's trying to get it back before anybody notices.
277
726000
3000
i próbuje ją złapać zanim ktokolwiek zauważy.
12:22
And what's so neat about it is how you accept that story.
278
730000
4000
Fajne jest to, jak łatwo przychodzi nam zaakceptować tą historię.
12:26
And that's what's nice about emotion.
279
734000
3000
I to jest właśnie miłe w emocjach.
12:29
So that's the new me.
280
737000
2000
Więc to jest moje nowe wcielenie.
12:31
I'm only saying positive things from now on.
281
739000
2000
Od tej pory, mówię tylko o pozytywach.
12:33
(Laughter)
282
741000
1000
(śmiech)
12:34
(Applause)
283
742000
3000
(oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Don Norman - Cognitive scientist and design criticDon Norman studies how real people interact with design, exploring the gulf between what a designer intends and what a regular person actually wants. His work has resulted in some classic books, including "The Design of Everyday Things."
Why you should listen
Don Norman is an anthropologist of modern life, studying the way we humans interact with our designed world. Though he has a slight reputation as a grumpy critic, his work is generous and insightful -- he wants nothing less than to close the gap between products and their users. If you've ever fought with an automatic faucet in an airport bathroom, or wondered which button to press in the anonymous row on top of your printer, it's good to know that Norman is in your corner. He's the author of a raft of books on design and the way we humans interact with it, including the classic "Design of Everyday Things." His next book, says his website, will be about sociable design.
Norman began his career as an academic, working in psychology and then cognitive science at UCSD. In the mid-'90s, he joined Apple and ended up in their Advanced Technology Group, and later worked for HP, before returning to university life. He's now the co-director of an innovative combined MBA and MEM program (called MMM) at Northwestern University. He's also a cofounder of the usability consultancy Nielsen Norman Group.
Don Norman | Speaker | TED.com