TEDxAtlanta
Ellen Dunham-Jones: Retrofitting suburbia
Ellen Dunham-Jones: Modernizowanie przedmieść
Filmed:
Readability: 4.5
750,320 views
Ellen Dunham-Jones daje znak do startu wielkiego przedsięwzięcia z zakresu zrównoważonego projektowania, które będzie trwać przez następnych 50 lat - modernizacji przedmieść. Już wkrótce nadejdzie: rewitalizacja obumierających centrów handlowych, ponowne zaludnianie opustoszałych hipermarketów, przekształcanie parkingów w rozkwitające mokradła.
Ellen Dunham-Jones - Architect
Ellen Dunham-Jones takes an unblinking look at our underperforming suburbs -- and proposes plans for making them livable and sustainable. Full bio
Ellen Dunham-Jones takes an unblinking look at our underperforming suburbs -- and proposes plans for making them livable and sustainable. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
In the last 50 years,
0
1000
2000
Przez ostatnich 50 lat
00:18
we've been building the suburbs
1
3000
2000
rozbudowaliśmy przedmieścia,
00:20
with a lot of unintended consequences.
2
5000
2000
co wywołało wiele nieoczekiwanych skutków.
00:22
And I'm going to talk about some of those consequences
3
7000
3000
Zamierzam omówić niektóre z tych skutków
00:25
and just present a whole bunch of really interesting projects
4
10000
3000
i przedstawić parę bardzo interesujących projektów,
00:28
that I think give us tremendous reasons
5
13000
3000
które, moim zdaniem, dają nam solidną podstawę
00:31
to be really optimistic
6
16000
2000
by móc optymistycznie stwierdzić,
00:33
that the big design and development project of the next 50 years
7
18000
3000
że przez najbliższych 50 lat wielkim przedsięwzięciem z zakresu projektowania i rozwoju
00:36
is going to be retrofitting suburbia.
8
21000
3000
będzie modernizowanie przedmieść.
00:39
So whether it's redeveloping dying malls
9
24000
3000
Bez względu na to, czy chodzi o renowację obumierających centrów handlowych,
00:42
or re-inhabiting dead big-box stores
10
27000
3000
czy ponowne zaludnianie opustoszałych hipermarketów,
00:45
or reconstructing wetlands
11
30000
2000
czy odtwarzanie mokradeł
00:47
out of parking lots,
12
32000
2000
zajętych przez parkingi,
00:49
I think the fact is
13
34000
2000
moim zdaniem
00:51
the growing number
14
36000
2000
rosnąca liczba
00:53
of empty and under-performing,
15
38000
2000
opustoszałych lub niewydajnych ekonomicznie,
00:55
especially retail, sites
16
40000
2000
zwłaszcza, placówek handlowych
00:57
throughout suburbia
17
42000
2000
na przedmieściach
00:59
gives us actually a tremendous opportunity
18
44000
3000
daje nam niesłychaną możliwość
01:02
to take our least-sustainable
19
47000
2000
zabrania się za nasze
01:04
landscapes right now
20
49000
2000
obecnie najmniej zrównoważone tereny
01:06
and convert them into
21
51000
2000
i przekształcenia ich w
01:08
more sustainable places.
22
53000
2000
miejsca bardziej zrównoważone.
01:10
And in the process, what that allows us to do
23
55000
3000
A przy tej okazji, pozwala nam to
01:13
is to redirect a lot more of our growth
24
58000
2000
przekierowawć o wiele więcej siły rozwojowej
01:15
back into existing communities
25
60000
2000
z powrotem do już istniejących społeczności,
01:17
that could use a boost,
26
62000
2000
którym przydałaby się pomoc,
01:19
and have the infrastructure in place,
27
64000
2000
a które mają już istniejącą infrastrukturę,
01:21
instead of continuing
28
66000
2000
zamiast w dalszym ciągu
01:23
to tear down trees
29
68000
2000
ścinać drzewa
01:25
and to tear up the green space out at the edges.
30
70000
2000
i niszczyć zieloną przestrzeń na obrzeżach.
01:27
So why is this important?
31
72000
3000
Więc dlaczego to jest istotne?
01:30
I think there are any number of reasons,
32
75000
3000
Moim zdaniem jest wiele powodów,
01:33
and I'm just going to not get into detail but mention a few.
33
78000
3000
ale nie zamierzam się zagłębiać w szczegóły i podam tylko parę.
01:36
Just from the perspective of climate change,
34
81000
3000
Tylko z punktu widzenia zmian klimatu,
01:39
the average urban dweller in the U.S.
35
84000
2000
w USA przeciętny mieszkaniec miasta
01:41
has about one-third the carbon footprint
36
86000
3000
ma ślad węglowy o 2/3 mniejszy,
01:44
of the average suburban dweller,
37
89000
3000
niż przeciętny mieszkaniec przedmieść,
01:47
mostly because suburbanites drive a lot more,
38
92000
3000
głównie dlatego, że mieszkańcy przedmieść więcej jeżdżą samochodem
01:50
and living in detached buildings,
39
95000
3000
i mieszkają w domach jednorodzinnych,
01:53
you have that much more exterior surface
40
98000
2000
które mają znacznie więcej powierzchni zewnętrznej,
01:55
to leak energy out of.
41
100000
2000
przez którą ucieka energia.
01:58
So strictly from
42
103000
2000
A więc ściśle rzecz biorąc,
02:00
a climate change perspective,
43
105000
3000
jeśli chodzi o zmiany klimatu
02:03
the cities are already
44
108000
2000
to miasta już są
02:05
relatively green.
45
110000
2000
relatywnie zielone.
02:07
The big opportunity
46
112000
2000
Największą szansą
02:09
to reduce greenhouse gas emissions
47
114000
2000
na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych
02:11
is actually in urbanizing
48
116000
2000
jest zatem urbanizacja
02:13
the suburbs.
49
118000
2000
przedmieść.
02:15
All that driving that we've been doing out in the suburbs,
50
120000
3000
Przez całe to jeżdżenie samochodem po przedmieściach
02:18
we have doubled the amount of miles we drive.
51
123000
3000
podwoiliśmy liczbę przejeżdżanych mil.
02:21
It's increased our dependence
52
126000
2000
To powiększyło nasze uzależnienie
02:23
on foreign oil
53
128000
2000
od zagranicznej ropy naftowej,
02:25
despite the gains in fuel efficiency.
54
130000
2000
pomimo postępu w wydajności paliwowej.
02:27
We're just driving so much more;
55
132000
2000
Po prostu jeździmy o tyle więcej,
02:29
we haven't been able to keep up technologically.
56
134000
2000
że nie nadążamy technologicznie.
02:31
Public health is another reason
57
136000
2000
Ochrona zdrowia jest kolejnym powodem,
02:33
to consider retrofitting.
58
138000
2000
by rozważyć modernizację.
02:35
Researchers at the CDC and other places
59
140000
3000
Badacze w CDC [Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób] i w innych placówkach
02:38
have increasingly been linking
60
143000
2000
coraz częściej wiążą występowanie
02:40
suburban development patterns
61
145000
2000
wzorców rozwoju, takich jak na przedmieściach,
02:42
with sedentary lifestyles.
62
147000
2000
z siedzącym trybem życia.
02:44
And those have been linked then
63
149000
2000
A on z kolei jest wiązany
02:46
with the rather alarming,
64
151000
2000
z dość alarmującym
02:48
growing rates of obesity,
65
153000
2000
wzrostem występowania otyłości
02:50
shown in these maps here,
66
155000
3000
który jest pokazany na tych mapach;
02:53
and that obesity has also been triggering
67
158000
2000
a otyłość m.in. powoduje
02:55
great increases in heart disease
68
160000
2000
wielki wzrost występowania chorób serca
02:57
and diabetes
69
162000
2000
i cukrzycy,
02:59
to the point where a child born today
70
164000
2000
do tego stopnia, że dziecko, które się rodzi dzisiaj
03:01
has a one-in-three chance
71
166000
2000
obarczone jest 33 procentowym ryzykiem
03:03
of developing diabetes.
72
168000
2000
zachorowania na cukrzycę.
03:05
And that rate has been escalating at the same rate
73
170000
3000
A ten odsetek wzrasta w tym samym tempie,
03:08
as children not walking
74
173000
2000
bo dzieci już nie chodzą na piechotę
03:10
to school anymore,
75
175000
2000
do szkół, znowu
03:12
again, because of our development patterns.
76
177000
2000
z powodu naszych wzorców rozwoju.
03:14
And then there's finally -- there's the affordability question.
77
179000
3000
I wreszcie - jest kwestia dostępności cenowej.
03:18
I mean, how affordable is it
78
183000
3000
Chodzi o to, ile kosztuje
03:21
to continue to live in suburbia
79
186000
3000
dalsze mieszkanie na przedmieściach
03:24
with rising gas prices?
80
189000
2000
przy rosnących cenach paliwa?
03:26
Suburban expansion to cheap land,
81
191000
3000
Rozbudowywanie przedmieść na tanich gruntach
03:29
for the last 50 years --
82
194000
2000
przez ostatnich 50 lat -
03:31
you know the cheap land out on the edge --
83
196000
2000
chodzi o tanie grunty na obrzeżach -
03:33
has helped generations of families
84
198000
2000
umożliwiło kolejnym pokoleniom
03:35
enjoy the American dream.
85
200000
2000
cieszyć się amerykańskim marzeniem.
03:37
But increasingly,
86
202000
2000
Ale coraz częściej
03:39
the savings promised
87
204000
2000
oszczędności wynikające
03:41
by drive-till-you-qualify affordability --
88
206000
2000
z kupowania w stylu "oddalaj się od centrum, aż ceny będą przystępne",
03:43
which is basically our model --
89
208000
2000
co w gruncie rzeczy jest naszym stylem,
03:45
those savings are wiped out
90
210000
2000
te oszczędności znikają,
03:47
when you consider the transportation costs.
91
212000
3000
gdy się uwzględni koszty transportu.
03:50
For instance, here in Atlanta,
92
215000
2000
Przykładowo, tutaj w Atlancie
03:52
about half of households
93
217000
2000
około połowy gospodarstw domowych
03:54
make between $20,000 and $50,000 a year,
94
219000
3000
zarabia pomiędzy 20 000 a 50 000 dolarów rocznie.
03:57
and they are spending 29 percent of their income
95
222000
3000
I ci ludzie wydają 29 procent swoich dochodów
04:00
on housing
96
225000
2000
na koszty związane z mieszkaniami
04:02
and 32 percent
97
227000
2000
a 32 procent
04:04
on transportation.
98
229000
2000
na transport.
04:06
I mean, that's 2005 figures.
99
231000
2000
I to są dane za 2005 rok.
04:08
That's before we got up to the four bucks a gallon.
100
233000
3000
Czyli zanim ceny benzyny skoczyły do 4 dolarów za galon.
04:11
You know, none of us
101
236000
2000
Wiecie, nikt z nas
04:13
really tend to do the math on our transportation costs,
102
238000
3000
tak naprawdę nie przelicza swoich kosztów transportu.
04:16
and they're not going down
103
241000
2000
A nie zapowiada się,
04:18
any time soon.
104
243000
2000
żeby miały one spadać.
04:20
Whether you love suburbia's leafy privacy
105
245000
3000
Czy więc kochacie przyrodę i prywatność przedmieść,
04:23
or you hate its soulless commercial strips,
106
248000
2000
czy też nienawidzicie ich bezdusznych galerii handlowych,
04:25
there are reasons why it's important to retrofit.
107
250000
3000
to są powody, dla których warto modernizować.
04:28
But is it practical?
108
253000
2000
Ale czy to się da zrobić?
04:30
I think it is.
109
255000
2000
Moim zdaniem się da.
04:32
June Williamson and I have been researching this topic
110
257000
2000
June Williamson i ja badałyśmy ten temat
04:34
for over a decade,
111
259000
2000
przez ponad dekadę.
04:36
and we've found over 80
112
261000
2000
I znalazłyśmy ponad 80
04:38
varied projects.
113
263000
3000
rozmaitych projektów.
04:41
But that they're really all market driven,
114
266000
2000
A wszystkie one działają na zasadach komercyjnych.
04:43
and what's driving the market in particular --
115
268000
3000
Co szczególnie napędza ten rynek?
04:46
number one -- is major demographic shifts.
116
271000
3000
Przede wszystkim zmiany demograficzne.
04:49
We all tend to think of suburbia
117
274000
3000
Najczęściej wydaje nam się, że przedmieścia
04:52
as this very family-focused place,
118
277000
3000
to są miejsca bardzo pro-rodzinne.
04:55
but that's really not the case anymore.
119
280000
3000
Ale tak naprawdę, to już tak nie jest.
04:58
Since 2000,
120
283000
2000
Od roku 2000
05:00
already two-thirds of households in suburbia
121
285000
3000
już w 2/3 gospodarstw domowych na przedmieściach
05:03
did not have kids in them.
122
288000
3000
nie ma dzieci.
05:06
We just haven't caught up with the actual realities of this.
123
291000
3000
Po prostu jeszcze sobie nie zdaliśmy sprawy z tej zmiany.
05:09
The reasons for this have a lot to with
124
294000
3000
A wynika to głównie
05:12
the dominance of the two big
125
297000
2000
z obecnej dominacji dwóch dużych
05:14
demographic groups right now:
126
299000
2000
grup demograficznych,
05:16
the Baby Boomers retiring --
127
301000
3000
pokolenie wyżu powojennego przechodzi na emeryturę,
05:19
and then there's a gap,
128
304000
2000
potem jest przerwa,
05:21
Generation X, which is a small generation.
129
306000
2000
a potem jest pokolenie X, które nie jest liczne.
05:23
They're still having kids --
130
308000
2000
U nich ciągle rodzą się dzieci.
05:25
but Generation Y hasn't even started
131
310000
3000
Ale pokolenie Y jeszcze nie zaczęło
05:28
hitting child-rearing age.
132
313000
2000
wchodzić w wiek, w którym zacznie rodzić dzieci.
05:30
They're the other big generation.
133
315000
3000
A to oni są kolejnym dużym pokoleniem.
05:33
So as a result of that,
134
318000
2000
Więc na tej podstawie
05:35
demographers predict
135
320000
2000
demografowie przewidują,
05:37
that through 2025,
136
322000
2000
że do 2025 roku
05:39
75 to 85 percent of new households
137
324000
3000
75 do 85 procent nowych gospodarstw domowych
05:42
will not have kids in them.
138
327000
3000
nie będzie zawierała dzieci.
05:45
And the market research, consumer research,
139
330000
3000
Badania marketingowe i konsumenckie,
05:48
asking the Boomers and Gen Y
140
333000
2000
w których pytano pokolenie powojenne i pokolenie Y
05:50
what it is they would like,
141
335000
2000
czego by chcieli,
05:52
what they would like to live in,
142
337000
2000
gdzie by chcieli mieszkać,
05:54
tells us there is going to be a huge demand --
143
339000
3000
mówią nam, że będzie olbrzymie zapotrzebowanie -
05:57
and we're already seeing it --
144
342000
3000
które już widzimy -
06:00
for more urban lifestyles
145
345000
3000
na więcej miejskiego stylu życia
06:03
within suburbia.
146
348000
3000
na przedmieściach.
06:06
That basically, the Boomers want to be able to age in place,
147
351000
3000
Że po prostu pokolenie powojenne chce mieszkać do starości w obecnym miejscu,
06:09
and Gen Y would like to live
148
354000
2000
a pokolenie Y chce prowadzić
06:11
an urban lifestyle,
149
356000
2000
miejski styl życia,
06:13
but most of their jobs will continue to be out in suburbia.
150
358000
3000
ale większość ich miejsc pracy ciągle będzie na przedmieściach.
06:16
The other big dynamic of change
151
361000
3000
Kolejnym znaczącym czynnikiem wywołującym zmiany
06:19
is the sheer performance of
152
364000
2000
jest czysta wydajność
06:21
underperforming asphalt.
153
366000
2000
niewydajnego asfaltu.
06:23
Now I keep thinking this would be a great name
154
368000
2000
Wydaje mi się, że to by była świetna nazwa
06:25
for an indie rock band,
155
370000
2000
alternatywnego zespołu rockowego.
06:27
but developers generally use it
156
372000
3000
Ale to w ten sposób deweloperzy
06:30
to refer to underused parking lots --
157
375000
3000
nazywają niewykorzystywane w pełni parkingi.
06:33
and suburbia is full of them.
158
378000
3000
A na przedmieściach jest ich pełno.
06:36
When the postwar suburbs were first built
159
381000
3000
Kiedy budowano powojenne przedmieścia
06:39
out on the cheap land
160
384000
2000
na tanich gruntach
06:41
away from downtown,
161
386000
2000
z dala od centrum,
06:43
it made sense to just build
162
388000
2000
to sensownie było budować
06:45
surface parking lots.
163
390000
2000
parkingi na powierzchni.
06:47
But those sites have now been leapfrogged
164
392000
2000
Ale później te obszary zostały przeskoczone
06:49
and leapfrogged again,
165
394000
2000
i przeskoczone raz jeszcze
06:51
as we've just continued to sprawl,
166
396000
2000
w czasie gdy przedmieścia rozlewały się coraz szerzej.
06:53
and they now have
167
398000
3000
I teraz to są miejsca
06:56
a relatively central location.
168
401000
2000
dość blisko centrum.
06:58
It no longer just makes sense.
169
403000
3000
I te parkingi już nie są sensowne.
07:01
That land is more valuable than just surface parking lots.
170
406000
3000
Te tereny są zbyt wartościowe na parkingi na powierzchni.
07:04
It now makes sense to go back in,
171
409000
2000
Teraz sensownie jest zrobić przebudowę,
07:06
build a deck and build up
172
411000
3000
nadbudować piętro i budować wzwyż
07:09
on those sites.
173
414000
2000
w takich miejscach.
07:11
So what do you do
174
416000
2000
Więc co można zrobić
07:13
with a dead mall,
175
418000
2000
z wymarłym centrum handlowym,
07:15
dead office park?
176
420000
2000
wymarłym centrum biurowym?
07:17
It turns out, all sorts of things.
177
422000
3000
Jak się okazuje - dużo różnych rzeczy.
07:20
In a slow economy like ours,
178
425000
2000
Przy wolno rozwijającej się gospodarce, takiej jak nasza,
07:22
re-inhabitation is
179
427000
2000
ponowne zaludnianie jest
07:24
one of the more popular strategies.
180
429000
2000
jedną z popularniejszych metod.
07:26
So this happens to be
181
431000
2000
Otóż to jest
07:28
a dead mall in St. Louis
182
433000
2000
wymarłe centrum handlowe w St. Louis,
07:30
that's been re-inhabited as art-space.
183
435000
3000
które zostało na nowo zaludnione jako przestrzeń dla sztuki.
07:33
It's now home to artist studios,
184
438000
2000
Teraz mieszczą się tu pracownie artystów,
07:35
theater groups, dance troupes.
185
440000
2000
grupy teatralne, grupy taneczne.
07:37
It's not pulling in as much tax revenue
186
442000
2000
Nie ma z niego tyle przychodów podatkowych,
07:39
as it once was,
187
444000
2000
ile było kiedyś,
07:41
but it's serving its community.
188
446000
2000
ale służy ono swojej społeczności
07:43
It's keeping the lights on.
189
448000
2000
i ciągle jest wykorzystywane.
07:45
It's becoming, I think, a really great institution.
190
450000
3000
Staje się, moim zdaniem, naprawdę świetną instytucją.
07:48
Other malls have been re-inhabited
191
453000
2000
Inne centra handlowe zostały na nowo zaludnione
07:50
as nursing homes,
192
455000
2000
jako domy opieki,
07:52
as universities,
193
457000
2000
jako uniwersytety,
07:54
and as all variety of office space.
194
459000
2000
i jako różne przestrzenie biurowe.
07:56
We also found a lot of examples
195
461000
2000
Znalazłyśmy także wiele przykładów
07:58
of dead big-box stores
196
463000
2000
wymarłych hipermarketów,
08:00
that have been converted into
197
465000
2000
które zostały przystosowane do
08:02
all sorts of community-serving uses as well --
198
467000
3000
rozmaitych zastosowań przydatnych dla społeczności lokalnej:
08:05
lots of schools, lots of churches
199
470000
3000
mnóstwo szkół, mnóstwo kościołów
08:08
and lots of libraries like this one.
200
473000
2000
i mnóstwo bibliotek, takich jak ta.
08:10
This was a little grocery store, a Food Lion grocery store,
201
475000
3000
To był kiedyś mały market spożywczy sieci Food Lion,
08:13
that is now a public library.
202
478000
3000
a teraz to jest biblioteka.
08:17
In addition to, I think, doing a beautiful adaptive reuse,
203
482000
3000
Nie tylko zrobiono tu piękną adaptację,
08:20
they tore up some of the parking spaces,
204
485000
2000
ale też wyburzono część miejsc parkingowych
08:22
put in bioswales to collect and clean the runoff,
205
487000
3000
i zbudowano zielone odprowadzanie i oczyszczanie deszczówki,
08:25
put in a lot more sidewalks
206
490000
3000
dodano wiele chodników
08:28
to connect to the neighborhoods.
207
493000
2000
aby połączyć się z sąsiedztwem.
08:30
And they've made this,
208
495000
2000
I w ten sposób przerobiono
08:32
what was just a store along a commercial strip,
209
497000
3000
zwykły market przy centrum handlowym
08:35
into a community gathering space.
210
500000
3000
w miejsce integrujące społeczność.
08:38
This one is a little L-shaped strip shopping center
211
503000
3000
To jest małe centrum handlowe w kształcie litery L
08:41
in Phoenix, Arizona.
212
506000
2000
w Phoenix w Arizonie.
08:43
Really all they did was they gave it a fresh coat of bright paint,
213
508000
3000
Jedyne, co z nim zrobiono, to je na nowo pomalowano na jaskrawy kolor,
08:46
a gourmet grocery,
214
511000
2000
otwarto delikatesowy sklep spożywczy
08:48
and they put up a restaurant in the old post office.
215
513000
3000
i zrobiono restaurację w dawnej poczcie.
08:51
Never underestimate the power of food
216
516000
3000
Nie lekceważcie wpływu jedzenia
08:54
to turn a place around
217
519000
2000
na odratowanie takich miejsc
08:56
and make it a destination.
218
521000
2000
i zrobienie z nich atrakcji samych w sobie.
08:58
It's been so successful, they've now taken over the strip across the street.
219
523000
3000
To miejsce stało się takim sukcesem, że teraz przejęto już centrum handlowe po drugiej stronie ulicy.
09:01
The real estate ads in the neighborhood
220
526000
3000
I wszystkie reklamy agentów nieruchomości w tej okolicy
09:04
all very proudly proclaim,
221
529000
2000
dumnie oznajmiają
09:06
"Walking distance to Le Grande Orange,"
222
531000
3000
"W odległości spaceru od Le Grande Orange,"
09:09
because it provided its neighborhood
223
534000
3000
bo to jest dla okolicznej społeczności
09:12
with what sociologists like to call
224
537000
2000
czymś, co socjolodzy nazywają
09:14
"a third place."
225
539000
2000
"trzecim miejscem" [Third Place].
09:16
If home is the first place
226
541000
2000
Dom to jest pierwsze miejsce,
09:18
and work is the second place,
227
543000
2000
praca to jest drugie miejsce,
09:20
the third place is where you go to hang out
228
545000
2000
a trzecie miejsce, to tam, gdzie się spędza czas wolny
09:22
and build community.
229
547000
2000
i tworzy społeczność.
09:24
And especially as suburbia is becoming
230
549000
2000
A szczególnie skoro przedmieścia stają się
09:26
less centered on the family,
231
551000
2000
mniej skupione na rodzinach,
09:28
the family households,
232
553000
2000
rodzinnych gospodarstwach domowych,
09:30
there's a real hunger
233
555000
2000
to tworzy się prawdziwy głód
09:32
for more third places.
234
557000
3000
większej liczby trzecich miejsc.
09:35
So the most dramatic retrofits
235
560000
3000
Najbardziej widowiskowe modernizacje
09:38
are really those in the next category,
236
563000
2000
to te z kolejnej kategorii,
09:40
the next strategy: redevelopment.
237
565000
2000
kolejna strategia: odbudowa.
09:42
Now, during the boom, there were several
238
567000
2000
W czasie boomu zrealizowano kilka
09:44
really dramatic redevelopment projects
239
569000
2000
bardzo widowiskowych projektów odbudowy,
09:46
where the original building
240
571000
2000
czyli takich, gdzie oryginalny budynek
09:48
was scraped to the ground and then the whole site was rebuilt
241
573000
3000
był wyburzany, a cała działka była zabudowywana na nowo,
09:51
at significantly greater density,
242
576000
2000
tym razem z większą intensywnością zabudowy,
09:53
a sort of compact, walkable urban neighborhoods.
243
578000
3000
tworząc takie zgrabne, przyjazne dla pieszych osiedla miejskie.
09:56
But some of them have been much more incremental.
244
581000
2000
Ale niektóre modernizacje były stopniowe.
09:58
This is Mashpee Commons,
245
583000
2000
To jest osiedle Mashpee Commons,
10:00
the oldest retrofit that we've found.
246
585000
2000
najstarsza modernizacja, jaką znalazłyśmy.
10:02
And it's just incrementally, over the last 20 years,
247
587000
3000
I tam po prostu, krok po kroku, w ciągu ostatnich 20 lat
10:05
built urbanism
248
590000
2000
zbudowano tkankę miejską
10:07
on top of its parking lots.
249
592000
2000
w miejscu parkingów.
10:09
So the black and white photo shows
250
594000
2000
Na czarno-białym zdjęciu widać
10:11
the simple 60's strip shopping center.
251
596000
2000
proste centrum handlowe z lat 60-tych.
10:13
And then the maps above that
252
598000
2000
A mapy u góry
10:15
show its gradual transformation
253
600000
2000
pokazują jego stopniowe przekształcanie
10:17
into a compact,
254
602000
2000
w zgrabną
10:19
mixed-use New England village,
255
604000
3000
wioskę typową dla Nowej Anglii, o zróżnicowanych zastosowaniach,
10:22
and it has plans now that have been approved
256
607000
3000
a teraz są już zatwierdzone plany,
10:25
for it to connect
257
610000
3000
żeby ją połączyć
10:28
to new residential neighborhoods
258
613000
2000
z nowymi osiedlami mieszkaniowymi
10:30
across the arterials
259
615000
2000
w poprzek arterii
10:32
and over to the other side.
260
617000
2000
i na drugą stronę.
10:34
So, you know, sometimes it's incremental.
261
619000
2000
A więc, jak widać, czasami to jest stopniowe.
10:36
Sometimes, it's all at once.
262
621000
3000
Czasami jest robione na jeden raz.
10:39
This is another infill project on the parking lots,
263
624000
3000
To jest kolejny projekt zabudowy parkingów,
10:42
this one of an office park outside of Washington D.C.
264
627000
3000
to jest grupa biurowców pod Waszyngtonem.
10:45
When Metrorail expanded transit into the suburbs
265
630000
3000
Gdy Metrorail [metro i kolej podmiejska] rozbudowało swoją sieć na przedmieściach
10:48
and opened a station nearby to this site,
266
633000
3000
i otworzyło stację w pobliżu tego miejsca,
10:51
the owners decided
267
636000
2000
właściciele zdecydowali,
10:53
to build a new parking deck
268
638000
3000
że zbudują nowe piętro parkingowe
10:56
and then insert on top of their surface lots
269
641000
3000
a potem dodadzą nad dotychczasowym parkingiem powierzchniowym
10:59
a new Main Street, several apartments
270
644000
3000
nową Ulicę Główną, kilka bloków mieszkalnych
11:02
and condo buildings,
271
647000
2000
i apartamentowców,
11:04
while keeping the existing office buildings.
272
649000
2000
a przy tym zachowają dotychczasowe biurowce.
11:06
Here is the site in 1940:
273
651000
3000
To jest to miejsce w roku 1940.
11:09
It was just a little farm
274
654000
2000
Wtedy to była mała farma
11:11
in the village of Hyattsville.
275
656000
2000
we wsi Hyattsville.
11:13
By 1980, it had been subdivided
276
658000
2000
Do roku 1980 teren został podzielony
11:15
into a big mall on one side
277
660000
2000
na duże centrum handlowe po jednej stronie
11:17
and the office park on the other
278
662000
2000
i grupę biurowców po drugiej.
11:19
and then some buffer sites for a library
279
664000
2000
Było też kilka stref buforowych z biblioteką
11:21
and a church to the far right.
280
666000
2000
i kościołem, z boku po prawej.
11:23
Today, the transit,
281
668000
2000
Do dziś zbudowano już
11:25
the Main Street and the new housing
282
670000
2000
komunikację publiczną, Ulicę Główną
11:27
have all been built.
283
672000
2000
i nowe budynki.
11:29
Eventually, I expect that the streets
284
674000
2000
Docelowo, spodziewam się, że ulice
11:31
will probably extend through a redevelopment of the mall.
285
676000
3000
zostaną pewnie wydłużone przez modernizację centrum handlowego.
11:34
Plans have already been announced
286
679000
2000
Ogłoszono już plany budowy
11:36
for a lot of those garden apartments
287
681000
2000
mnóstwa takich mieszkań z ogródkiem
11:38
above the mall to be redeveloped.
288
683000
3000
na wierzchu centrum handlowego.
11:41
Transit is a big driver of retrofits.
289
686000
3000
Komunikacja publiczna wywołuje wiele modernizacji.
11:44
So here's what it looks like.
290
689000
2000
A więc tak to wygląda.
11:46
You can sort of see the funky new condo buildings
291
691000
2000
Można zobaczyć kawałek stylowych nowych apartamentowców
11:48
in between the office buildings
292
693000
2000
pomiędzy biurowcami
11:50
and the public space and the new Main Street.
293
695000
3000
i przestrzeń publiczną i nową Ulicę Główną.
11:53
This one is one of my favorites, Belmar.
294
698000
2000
To jest jeden z moich ulubionych projektów, Belmar.
11:55
I think they really built an attractive place here
295
700000
3000
Moim zdaniem zbudowano tu całkiem atrakcyjne miejsce,
11:58
and have just employed all-green construction.
296
703000
3000
a przy tym zastosowano tylko ekologiczne budownictwo.
12:01
There's massive P.V. arrays on the roofs
297
706000
3000
Na dachach są ogromne baterie słoneczne
12:04
as well as wind turbines.
298
709000
2000
oraz turbiny wiatrowe.
12:06
This was a very large mall
299
711000
2000
To kiedyś było bardzo duże centrum handlowe
12:08
on a hundred-acre superblock.
300
713000
2000
znajdujące się na jednolitej działce o powierzchni 40 hektarów.
12:10
It's now 22
301
715000
2000
Teraz tam są 22
12:12
walkable urban blocks
302
717000
2000
osobne działki oddzielone ulicami,
12:14
with public streets,
303
719000
2000
które są przyjazne dla pieszych,
12:16
two public parks, eight bus lines
304
721000
2000
dwa parki, osiem linii autobusowych
12:18
and a range of housing types,
305
723000
2000
i cały zakres rodzajów budynków mieszkalnych.
12:20
and so it's really given Lakewood, Colorado
306
725000
3000
I w ten sposób Lakewood w Colorado otrzymało
12:23
the downtown
307
728000
2000
centrum,
12:25
that this particular suburb never had.
308
730000
3000
którego to przedmieście nigdy wcześniej nie miało.
12:28
Here was the mall in its heyday.
309
733000
2000
Tak wyglądało centrum handlowe w najlepszych czasach.
12:30
They had their prom in the mall. They loved their mall.
310
735000
3000
Urządzali sobie studniówki w tym centrum handlowym. Kochali je.
12:33
So here's the site in 1975
311
738000
3000
Więc to jest to miejsce w 1975
12:36
with the mall.
312
741000
2000
z centrum handlowym.
12:38
By 1995, the mall has died.
313
743000
2000
Do 1995 centrum handlowe obumarło.
12:40
The department store has been kept --
314
745000
2000
Zachowano tylko dom towarowy.
12:42
and we found this was true in many cases.
315
747000
2000
Z tym zetknęłyśmy się wiele razy.
12:44
The department stores are multistory; they're better built.
316
749000
2000
Domy towarowe mają wiele pięter, są lepiej budowane.
12:46
They're easy to be re-adapted.
317
751000
2000
Są łatwiejsze do dostosowania.
12:48
But the one story stuff ...
318
753000
2000
Ale budynki jednopiętrowe...
12:50
that's really history.
319
755000
3000
już po nich.
12:53
So here it is at projected build-out.
320
758000
3000
Tutaj mamy projektowną rozbudowę.
12:56
This project, I think, has great connectivity
321
761000
2000
Ten projekt, moim zdaniem, ma świetne połączenia
12:58
to the existing neighborhoods.
322
763000
2000
z istniejącymi osiedlami.
13:00
It's providing 1,500 households with the option
323
765000
2000
Zapewnia 1 500 gospodarstwom domowym możliwość
13:02
of a more urban lifestyle.
324
767000
2000
prowadzenia bardziej miejskiego stylu życia.
13:04
It's about two-thirds built out right now.
325
769000
3000
W tej chwili zbudowano już około 2/3 całości.
13:07
Here's what the new Main Street looks like.
326
772000
2000
Tak wygląda nowa główna ulica.
13:09
It's very successful,
327
774000
2000
To wielki sukces.
13:11
and it's helped to prompt --
328
776000
2000
I dzięki temu projektowi
13:13
eight of the 13
329
778000
2000
osiem spośród 13
13:15
regional malls in Denver
330
780000
2000
regionalnych centrów handlowych w Denver
13:17
have now, or have announced plans to
331
782000
2000
już dokonało albo ogłosiło plany
13:19
be, retrofitted.
332
784000
2000
modernizacji.
13:21
But it's important to note that all of this retrofitting
333
786000
3000
Trzeba jednak podkreślić, że tych modernizacji
13:24
is not occurring --
334
789000
2000
nie robi się tak, że
13:26
just bulldozers are coming and just plowing down the whole city.
335
791000
3000
po prostu przyjeżdżają buldożery i zrównują z ziemią całe miasto.
13:29
No, it's pockets of walkability
336
794000
3000
Nie, tworzy się małe enklawy przyjazne dla pieszych
13:32
on the sites of
337
797000
2000
w miejscach
13:34
under-performing properties.
338
799000
2000
słabo prosperujących budynków.
13:36
And so it's giving people more choices,
339
801000
3000
I w ten sposób ludzie dostają więcej opcji,
13:39
but it's not taking away choices.
340
804000
3000
ale żadnych opcji się nie zabiera.
13:42
But it's also not really enough
341
807000
2000
Ale tak naprawdę nie wystarczy też
13:44
to just create pockets of walkability.
342
809000
3000
samo stworzenie enklaw przyjaznych dla pieszych.
13:47
You want to also try to get more systemic transformation.
343
812000
3000
Warto też spróbować dokonać przekształceń systemowych.
13:50
We need to also retrofit the corridors themselves.
344
815000
3000
Trzeba modernizować także korytarze komunikacyjne.
13:53
So this is one that has been
345
818000
2000
To jest przykład
13:55
retrofitted in California.
346
820000
2000
modernizacji wykonanej w Kaliforni.
13:57
They took the commercial strip
347
822000
2000
Zabrano się za ulicę handlową,
13:59
shown on the black-and-white images below,
348
824000
2000
pokazaną na czarno-białych zdjęciach na dole
14:01
and they built a boulevard
349
826000
2000
i przerobiono ją na bulwar,
14:03
that has become the Main Street for their town.
350
828000
3000
który stał się Ulicą Główną ich miasta.
14:06
And it's transformed from being
351
831000
2000
I w ten sposób ulica
14:08
an ugly, unsafe,
352
833000
2000
przekształciła się
14:10
undesirable address,
353
835000
2000
z brzydkiej, niebezpiecznej i niechcianej
14:12
to becoming a beautiful,
354
837000
3000
na piękną,
14:15
attractive, dignified sort of good address.
355
840000
3000
przyciągającą, poważaną - na dobry adres.
14:18
I mean now we're hoping we start to see it;
356
843000
2000
Już teraz zaczynamy to obserwować.
14:20
they've already built City Hall, attracted two hotels.
357
845000
3000
Już zbudowano tam ratusz, przyciągnięto dwa hotele.
14:23
I could imagine beautiful housing going up along there
358
848000
3000
Wyobrażam sobie piękne budynki mieszkalne, które można
14:26
without tearing down another tree.
359
851000
3000
tam dostawić bez ścinania ani jednego drzewa.
14:29
So there's a lot of great things,
360
854000
2000
Więc jest wiele świetnych rzeczy.
14:31
but I'd love to see more corridors getting retrofitting.
361
856000
3000
Ale marzę o tym, żeby więcej korytarzy było modernizowanych.
14:34
But densification
362
859000
2000
Ale zagęszczanie
14:36
is not going to work everywhere.
363
861000
2000
nie wszędzie się sprawdza..
14:38
Sometimes re-greening
364
863000
2000
Czasami lepszym rozwiązaniem
14:40
is really the better answer.
365
865000
3000
jest przywrócenie zieleni.
14:43
There's a lot to learn from successful
366
868000
2000
Można się wiele nauczyć z udanych
14:45
landbanking programs
367
870000
2000
samorządowych programów wykupywania gruntów,
14:47
in cities like Flint, Michigan.
368
872000
2000
takich jak we Flint w Michigan.
14:49
There's also a burgeoning suburban farming movement --
369
874000
2000
Mamy też rozwijający się ruch rolnictwa na przedmieściach,
14:51
sort of victory gardens meets the Internet.
370
876000
3000
coś jak skrzyżowanie ogródków przydomowych z internetem.
14:54
But perhaps one of the most important re-greening aspects
371
879000
3000
Ale chyba najważniejszą formą przywracania zieleni
14:57
is the opportunity to restore
372
882000
2000
jest możliwość odtwarzania
14:59
the local ecology,
373
884000
2000
lokalnych ekosystemów,
15:01
as in this example outside of Minneapolis.
374
886000
2000
tak jak w tym przykładzie spod Minneapolis.
15:03
When the shopping center died,
375
888000
2000
Gdy obumarło centrum handlowe,
15:05
the city restored the site's
376
890000
2000
miasto przywróciło tam
15:07
original wetlands,
377
892000
2000
dawne mokradła,
15:09
creating lakefront property,
378
894000
2000
przez co powstały działki nad jeziorem,
15:11
which then attracted private investment,
379
896000
3000
które przyciągnęły prywatnych inwestorów,
15:14
the first private investment to this very low-income neighborhood
380
899000
3000
pierwszych prywatnych inwestorów w tej biednej okolicy
15:17
in over 40 years.
381
902000
2000
od ponad 40 lat.
15:19
So they've managed to both restore the local ecology
382
904000
3000
Więc udało im się odtworzyć lokalny ekosystem
15:22
and the local economy at the same time.
383
907000
3000
i lokalną gospodarkę w tym samym czasie.
15:25
This is another re-greening example.
384
910000
2000
Oto kolejny przykład odtwarzania zieleni.
15:27
It also makes sense in very strong markets.
385
912000
2000
To można robić też w prosperujących miejscach.
15:29
This one in Seattle
386
914000
2000
To jest w Seattle
15:31
is on the site of a mall parking lot
387
916000
2000
w miejscu parkingu centrum handlowego,
15:33
adjacent to a new transit stop.
388
918000
2000
koło nowego przystanku komunikacji publicznej.
15:35
And the wavy line
389
920000
2000
Ta kręta linia
15:37
is a path alongside a creek that has now been daylit.
390
922000
3000
to ścieżka nad strumykiem, który został odkryty.
15:40
The creek had been culverted under the parking lot.
391
925000
3000
Strumyk był wcześniej schowany pod parkingiem.
15:43
But daylighting our creeks
392
928000
2000
Ale odkrywanie naszych strumyków
15:45
really improves their water quality
393
930000
2000
bardzo poprawia jakość ich wody
15:47
and contributions to habitat.
394
932000
2000
i ich wkład w środowisko naturalne.
15:49
So I've shown you some of
395
934000
2000
A więc pokazałam wam niektóre
15:51
the first generation of retrofits.
396
936000
2000
modernizacje pierwszej generacji.
15:53
What's next?
397
938000
2000
Co będzie dalej?
15:55
I think we have three challenges for the future.
398
940000
3000
Moim zdaniem czekają na nas trzy wyzwania.
15:58
The first is to plan retrofitting
399
943000
3000
Po pierwsze, trzeba planować modernizacje
16:01
much more systemically
400
946000
2000
w sposób bardziej systemowy,
16:03
at the metropolitan scale.
401
948000
2000
w skali całych miast.
16:05
We need to be able to target
402
950000
2000
Musimy umieć wskazać
16:07
which areas really should be re-greened.
403
952000
2000
te tereny, gdzie najbardziej potrzeba odtworzyć zieleń.
16:09
Where should we be redeveloping?
404
954000
2000
Gdzie powinniśmy zrobić odbudowę?
16:11
And where should we be encouraging re-inhabitation?
405
956000
3000
A gdzie powinniśmy zachęcać do ponownego zaludniania?
16:14
These slides just show two images
406
959000
2000
To są dwie ilustracje
16:16
from a larger project
407
961000
2000
z większego projektu,
16:18
that looked at trying to do that for Atlanta.
408
963000
2000
który zajmował się tym problemem w Atlancie.
16:20
I led a team that was asked to imagine
409
965000
2000
Przewodniczyłam ekipie, która miała wyobrazić sobie
16:22
Atlanta 100 years from now.
410
967000
3000
jak będzie wyglądać Atlanta za 100 lat.
16:25
And we chose to try to reverse sprawl
411
970000
3000
Zdecydowaliśmy, że spróbujemy cofnąć rozlewanie się przedmieść
16:28
through three simple moves -- expensive, but simple.
412
973000
3000
poprzez trzy proste decyzje - drogie, ale proste.
16:31
One, in a hundred years,
413
976000
2000
Pierwsza: za sto lat
16:33
transit on all major
414
978000
2000
ma być komunikacja publiczna na
16:35
rail and road corridors.
415
980000
2000
wszystkich głównych ciągach dróg i torów.
16:37
Two, in a hundred years,
416
982000
2000
Druga: za sto lat
16:39
thousand foot buffers
417
984000
2000
zabudowa ma być w odstępie 300 metrów
16:41
on all stream corridors.
418
986000
2000
od wszystkich rzek i stumieni.
16:43
It's a little extreme, but we've got a little water problem.
419
988000
3000
To jest trochę przesadne, ale mamy tu problemy z wodą.
16:46
In a hundred years,
420
991000
2000
Za sto lat,
16:48
subdivisions that simply end up too close to water
421
993000
2000
działki, które są zbyt blisko wody
16:50
or too far from transit won't be viable.
422
995000
3000
albo za daleko od komunikacji publicznej, nie będą budowlane.
16:53
And so we've created the eco-acre
423
998000
3000
I w ten sposób stworzyliśmy system eko-działek zamiennych
16:56
transfer-to-transfer development rights
424
1001000
2000
aby przenieść tereny budowlane
16:58
to the transit corridors
425
1003000
2000
bliżej korytarzy transportowych
17:00
and allow the re-greening
426
1005000
2000
i umożliwić odtworzenie zieleni
17:02
of those former subdivisions
427
1007000
2000
na tych dawnych działkach budowlanych,
17:04
for food and energy production.
428
1009000
3000
gdzie będzie można produkować jedzenie i energię.
17:08
So the second challenge
429
1013000
3000
A drugim wyzaniem
17:11
is to improve the architectural design quality
430
1016000
3000
jest poprawa jakości architektury
17:14
of the retrofits.
431
1019000
2000
w modernizowanych miejscach.
17:16
And I close with this image
432
1021000
2000
Na koniec pokażę to zdjęcie
17:18
of democracy in action:
433
1023000
3000
żywej demokracji.
17:21
This is a protest that's happening
434
1026000
2000
To jest demonstracja
17:23
on a retrofit in Silver Spring, Maryland
435
1028000
3000
w zmodernizowanym mieście Silver Spring w Maryland,
17:26
on an Astroturf town green.
436
1031000
3000
na miejskim trawniku ze sztucznej trawy.
17:30
Now, retrofits are often accused
437
1035000
2000
Często zarzuca się modernizacjom,
17:32
of being examples of faux downtowns
438
1037000
3000
że są podróbkami prawdziwych centrów miast
17:35
and instant urbanism,
439
1040000
3000
i "miastami w proszku".
17:38
and not without reason; you don't get much more phony
440
1043000
2000
I nie bez przyczyny, ciężko o większą podróbkę
17:40
than an Astroturf town green.
441
1045000
3000
niż miejski trawnik ze sztucznej trawy.
17:43
I have to say, these are very hybrid places.
442
1048000
3000
Muszę to przyznać, to są miejsca hybrydowe.
17:46
They are new but trying to look old.
443
1051000
3000
Są nowe, ale próbują wyglądać staro.
17:49
They have urban streetscapes,
444
1054000
2000
Ulice wyglądają miejsko,
17:51
but suburban parking ratios.
445
1056000
2000
ale miejsc do parkowania jest tyle, co na przedmieściach.
17:53
Their populations are
446
1058000
2000
Ich mieszkańcy są bardziej
17:55
more diverse than typical suburbia,
447
1060000
3000
różnorodni niż na przedmieściach,
17:58
but they're less diverse than cities.
448
1063000
2000
ale mniej różnorodni niż w miastach.
18:00
And they are
449
1065000
2000
I są to
18:02
public places,
450
1067000
2000
miejsca publiczne,
18:04
but that are managed by private companies.
451
1069000
3000
które są zarządzane przez prywatne firmy.
18:07
And just the surface appearance
452
1072000
3000
I sam ich wygląd zewnętrzny
18:10
are often -- like the Astroturf here --
453
1075000
3000
- tak jak ta sztuczna trawa -
18:13
they make me wince.
454
1078000
3000
przyprawia mnie o dreszcze.
18:16
So, you know, I mean I'm glad that
455
1081000
2000
Ale, no wiecie, cieszę się,
18:18
the urbanism is doing its job.
456
1083000
2000
że urbanizacja się sprawdza.
18:20
The fact that a protest is happening
457
1085000
3000
To, że doszło do tego protestu
18:23
really does mean
458
1088000
2000
naprawdę znaczy,
18:25
that the layout of the blocks, the streets and blocks, the putting in of public space,
459
1090000
3000
że rozplanowanie siatki ulic i samych ulic, dodanie przestrzeni publicznej,
18:28
compromised as it may be,
460
1093000
2000
nawet takiej niepełnej,
18:30
is still a really great thing.
461
1095000
2000
ciągle jest świetnym pomysłem.
18:32
But we've got to get the architecture better.
462
1097000
2000
Ale musimy popracować nad architekturą.
18:34
The final challenge is for all of you.
463
1099000
3000
Ostatnie wyzwanie dotyczy was wszystkich.
18:37
I want you to join the protest
464
1102000
2000
Chcę, żebyście dołączyli do protestu
18:39
and start demanding
465
1104000
2000
i zaczęli domagać się
18:41
more sustainable suburban places --
466
1106000
2000
większej liczby zrównoważonych terenów na przedmieściach,
18:43
more sustainable places, period.
467
1108000
3000
więcej zrównoważonych terenów i kropka.
18:46
But culturally,
468
1111000
2000
Ale kulturowo,
18:48
we tend to think that downtowns
469
1113000
2000
to ciągle myślimy, że to centra miast
18:50
should be dynamic, and we expect that.
470
1115000
2000
powinny być dynamiczne, tego się spodziewamy.
18:52
But we seem to have an expectation
471
1117000
2000
Ale przy tym oczekujemy,
18:54
that the suburbs should forever remain frozen
472
1119000
2000
że przedmieścia pozostaną na zawsze zamrożone
18:56
in whatever adolescent form
473
1121000
2000
w tej niedojrzałej formie,
18:58
they were first given birth to.
474
1123000
2000
w której zostały stworzone.
19:00
It's time to let them grow up,
475
1125000
3000
Już czas, by pozwolić im dorosnąć.
19:03
so I want you
476
1128000
2000
Zatem chcę, abyście
19:05
to all support the zoning changes,
477
1130000
2000
wspierali zmiany w planowaniu przestrzennym,
19:07
the road diets, the infrastructure improvements
478
1132000
3000
odchudzanie dróg, poprawianie infrastruktury
19:10
and the retrofits that are coming soon to a neighborhood near you.
479
1135000
3000
i modernizacje, które już niedługo będą robione w waszym sąsiedztwie.
19:13
Thank you.
480
1138000
2000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Ellen Dunham-Jones - ArchitectEllen Dunham-Jones takes an unblinking look at our underperforming suburbs -- and proposes plans for making them livable and sustainable.
Why you should listen
Ellen Dunham-Jones teaches architecture at the Georgia Institute of Technology, is an award-winning architect and a board member of the Congress for the New Urbanism. She shows how design of where we live impacts some of the most pressing issues of our times -- reducing our ecological footprint and energy consumption while improving our health and communities and providing living options for all ages.
Dunham-Jones is widely recognized as a leader in finding solutions for aging suburbs. She is the co-author of Retrofitting Suburbia: Urban Design Solutions for Redesigning Suburbs. She and co-author June Williamson share more than 50 case studies across North America of "underperforming asphalt properties" that have been redesigned and redeveloped into walkable, sustainable vital centers of community—libraries, city halls, town centers, schools and more.
Ellen Dunham-Jones | Speaker | TED.com