TEDxChange
Mechai Viravaidya: How Mr. Condom made Thailand a better place for life and love
Mechai Viravaidya: Jak prezerwatywy pomogły Tajlandii
Filmed:
Readability: 3.5
1,169,694 views
W tej prelekcji, pochodzącej z konferencji TEDxChange, Mechai Viravaidya, zajmujący się promocją antykoncepcji w Tajlandii, zabiera słuchaczy w podróż po historii kraju, który w 1970 roku postanowił podnieść standard życia za pomocą kontroli przyrostu naturalnego. Przygotujcie się na szczerą, zabawną i przekonującą rozmowę o prezerwatywach.
Mechai Viravaidya - Public health expert
Since 1974, Mechai Viravaidya has been creating and running innovative family planning and poverty reduction programs throughout Southeast Asia. Full bio
Since 1974, Mechai Viravaidya has been creating and running innovative family planning and poverty reduction programs throughout Southeast Asia. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Welcome to Thailand.
0
0
3000
Witajcie w Tajlandii.
00:18
Now, when I was a young man -- 40 years ago,
1
3000
3000
Kiedy byłem młody, 40 lat temu,
00:21
the country was very, very poor
2
6000
2000
był to kraj ubogi,
00:23
with lots and lots and lots of people living in poverty.
3
8000
3000
mnóstwo ludzi żyło w biedzie.
00:26
We decided to do something about it,
4
11000
3000
Chcieliśmy to zmienić,
00:29
but we didn't begin with a welfare program
5
14000
2000
ale nie zaczęliśmy od opieki społecznej.
00:31
or a poverty reduction program.
6
16000
3000
ale nie zaczęliśmy od opieki społecznej.
00:34
But we began with a family-planning program,
7
19000
3000
Zaczęło się od planowania rodziny,
00:37
following a very successful
8
22000
2000
oraz od bardzo udanych
00:39
maternal child health activity,
9
24000
2000
zajęć na temat zdrowia matki i dziecka.
00:41
sets of activities.
10
26000
2000
zajęć na temat zdrowia matki i dziecka.
00:43
So basically, no one would accept family planning
11
28000
3000
Samo planowanie rodziny nie wystarczy,
00:46
if their children didn't survive.
12
31000
2000
kiedy dzieci umierają.
00:48
So the first step: get to the children, get to the mothers,
13
33000
3000
Najpierw trzeba dotrzeć do matek i dzieci,
00:51
and then follow up with family planning.
14
36000
2000
potem uczyć planowania.
00:53
Not just child mortality alone, you need also family planning.
15
38000
3000
Trzeba rozprawić się z umieralnością dzieci.
00:56
Now let me take you back
16
41000
2000
Wytłumaczę to podejście,
00:58
as to why we needed to do it.
17
43000
2000
sięgając do historii.
01:00
In my country, that was the case in 1974.
18
45000
3000
Rok 1974, średnia liczba dzieci w rodzinie - 7.
01:03
Seven children per family --
19
48000
2000
Rok 1974, średnia liczba dzieci w rodzinie - 7.
01:05
tremendous growth at 3.3 percent.
20
50000
2000
3.3 % to olbrzymi przyrost naturalny.
01:07
There was just no future.
21
52000
2000
Nie mogło tak być.
01:09
We needed to reduce the population growth rate.
22
54000
2000
Musieliśmy go zmniejszyć
01:11
So we said, "Let's do it."
23
56000
2000
i wzięliśmy się do roboty.
01:13
The women said, "We agree. We'll use pills,
24
58000
2000
Kobiety chciały używać antykoncepcji,
01:15
but we need a doctor to prescribe the pills,"
25
60000
3000
ale do tego trzeba lekarzy,
01:18
and we had very, very few doctors.
26
63000
2000
a w kraju było ich niewielu.
01:20
We didn't take no as an answer;
27
65000
2000
Nie zniechęciliśmy się,
01:22
we took no as a question.
28
67000
2000
ale zaczęliśmy się zastanawiać.
01:24
We went to the nurses and the midwives, who were also women,
29
69000
3000
Zwróciliśmy się do pielęgniarek,
01:27
and did a fantastic job
30
72000
2000
które nauczyły się tłumaczyć,
01:29
at explaining how to use the pill.
31
74000
2000
jak używać pigułek.
01:31
That was wonderful,
32
76000
2000
Wszystko świetnie,
01:33
but it covered only 20 percent of the country.
33
78000
2000
ale program objął tylko 20% kraju.
01:35
What do we do for the other 80 percent --
34
80000
2000
Co zrobić z resztą?
01:37
leave them alone and say, "Well, they're not medical personnel."
35
82000
3000
Zostawić ich samym sobie?
01:40
No, we decided to do a bit more.
36
85000
2000
Nie przestaliśmy działać.
01:42
So we went to the ordinary people that you saw.
37
87000
3000
Poszliśmy do zwyczajnych ludzi.
01:45
Actually, below that yellow sign --
38
90000
2000
Pod tym żółtym znakiem...
01:47
I wish they hadn't wiped that,
39
92000
2000
Szkoda, że to starli.
01:49
because there was "Coca-Cola" there.
40
94000
3000
Był tam napis "Coca-Cola".
01:52
We were so much bigger than Coca-Cola in those days.
41
97000
3000
My byliśmy wtedy bardziej popularni.
01:55
And no difference,
42
100000
2000
Nie było różnicy,
01:57
the people they chose were the people we chose.
43
102000
3000
my wybraliśmy te same osoby.
02:00
They were well-known in the community,
44
105000
2000
Ludzie znani w społecznościach,
02:02
they knew that customers were always right,
45
107000
2000
dostosowali się do klienta,
02:04
and they were terrific, and they practiced their family planning themselves.
46
109000
3000
radzili sobie świetnie, sami praktykowali planowanie rodziny.
02:07
So they could supply pills and condoms
47
112000
2000
Dostarczali tabletki i kondomy
02:09
throughout the country, in every village of the country.
48
114000
2000
do wszystkich wiosek.
02:11
So there we are. We went to the people
49
116000
2000
Chcemy, żeby ci,
02:13
who were seen as the cause of the problem
50
118000
2000
których postrzegano jako przyczynę,
02:15
to be the solution.
51
120000
2000
stali się rozwiązaniem.
02:17
Wherever there were people --
52
122000
2000
Łódka z kobietą sprzedającą różności,
02:19
and you can see boats with the women, selling things --
53
124000
2000
Łódka z kobietą sprzedającą różności,
02:21
here's the floating market
54
126000
2000
targ na wodzie.
02:23
selling bananas and crabs
55
128000
2000
Sprzedają banany, kraby
02:25
and also contraceptives --
56
130000
2000
i środki antykoncepcyjne.
02:27
wherever you find people,
57
132000
2000
Wszędzie, gdzie są ludzie,
02:29
you'll find contraceptives in Thailand.
58
134000
2000
znajdzie się też antykoncepcja.
02:31
And then we decided, why not get to religion
59
136000
2000
Potem włączyliśmy w to religię,
02:33
because in the Philippines,
60
138000
2000
bo na Filipinach
02:35
the Catholic Church was pretty strong,
61
140000
2000
popularny jest Kościół Katolicki,
02:37
and Thai people were Buddhist.
62
142000
2000
a moi rodacy są buddystami.
02:39
We went to them and they said, "Look, could you help us?"
63
144000
2000
Poprosiliśmy duchownych o pomoc.
02:41
I'm there -- the one in blue, not the yellow --
64
146000
3000
To ja ubrany na niebiesko, nie żółto.
02:44
holding a bowl of holy water
65
149000
2000
Trzymam wodę święconą,
02:46
for the monk to sprinkle holy water
66
151000
2000
którą mnich kropi pigułki i prezerwatywy
02:48
on pills and condoms
67
153000
2000
którą mnich kropi pigułki i prezerwatywy
02:50
for the sanctity of the family.
68
155000
3000
dla uczczenia świętości rodziny.
02:53
And this picture was sent throughout the country.
69
158000
2000
To zdjęcie obiegło nasz kraj.
02:55
So some of the monks in the villages were doing the same thing themselves.
70
160000
3000
Inni mnisi w wioskach zaczęli to naśladować.
02:58
And the women were saying, "No wonder we have no side-effects.
71
163000
3000
Dzięki temu kobiety zaufały tabletkom,
03:01
It's been blessed."
72
166000
2000
bo były poświęcone.
03:03
That was their perception.
73
168000
2000
Tak to rozumiały.
03:05
And then we went to teachers.
74
170000
2000
Zwróciliśmy się do nauczycieli,
03:07
You need everybody to be involved
75
172000
3000
bo trzeba włączyć wszystkich
03:10
in trying to provide whatever it is
76
175000
3000
w starania o polepszenie warunków życia.
03:13
that make humanity a better place.
77
178000
2000
w starania o polepszenie warunków życia.
03:15
So we went to the teachers.
78
180000
2000
Poszliśmy do nauczycieli.
03:17
Over a quarter of a million were taught about family planning
79
182000
2000
Ćwierć miliona uczyło się o planowaniu rodziny.
03:19
with a new alphabet -- A, B for birth, C for condom,
80
184000
3000
Nowy alfabet, A, B - brzdąc, C - ciąża,
03:22
I for IUD, V for vasectomy.
81
187000
2000
P - prezerwatywa, W - wkładka.
03:24
And then we had a snakes and ladders game, where you throw dice.
82
189000
2000
Graliśmy w "Węże i drabiny".
03:26
If you land on anything pro-family planning, you move ahead.
83
191000
3000
Jeśli trafisz na coś o planowaniu rodziny, idziesz dalej.
03:29
Like, "Mother takes the pill every night.
84
194000
2000
Jak "Matki co noc łykają tabletkę".
03:31
Very good, mother. Move ahead.
85
196000
2000
Bardzo dobrze, dalej.
03:33
Uncle buys a condom. Very good, uncle. Move ahead.
86
198000
2000
"Wujek kupuje prezerwatywę".
03:35
Uncle gets drunk, doesn't use condom. Come back, start again."
87
200000
2000
"Wujek pije, nie założył". Od nowa! (Śmiech)
03:37
(Laughter)
88
202000
2000
"Wujek pije, nie założył". Od nowa! (Śmiech)
03:39
Again, education, class entertainment.
89
204000
3000
Edukacja i zabawa.
03:42
And the kids were doing it in school too.
90
207000
2000
To samo działo się w szkołach.
03:44
We had relay races with condoms,
91
209000
2000
Były wyścigi z prezerwatywą.
03:46
we had children's condom-blowing championship.
92
211000
2000
Zawody nadmuchiwania prezerwatyw.
03:48
And before long,
93
213000
2000
Zaraz potem prezerwatywa
03:50
the condom was know as the girl's best friend.
94
215000
3000
została najlepszym przyjacielem dziewczyny.
03:53
In Thailand, for poor people, diamonds don't make it --
95
218000
2000
W Tajlandii diamenty się nie sprzedają.
03:55
so the condom is the girl's best friend.
96
220000
3000
Więc to prezerwatywa jest w modzie.
03:59
We introduced our first microcredit program in 1975,
97
224000
3000
W 1975 wprowadziliśmy mikrokredyty.
04:02
and the women who organized it said,
98
227000
2000
Kobiety, które to zorganizowały,
04:04
"We only want to lend
99
229000
2000
pożyczały pieniądze tylko kobietom,
04:06
to women who practice family planning.
100
231000
2000
które planowały rodzinę.
04:08
If you're pregnant, take care of your pregnancy.
101
233000
2000
Kobiety w ciąży miały się zająć ciążą.
04:10
If you're not pregnant, you can take a loan out from us."
102
235000
2000
Wszystkie inne mogły brać kredyt.
04:12
And that was run by them.
103
237000
2000
Kobiety same prowadziły ten biznes.
04:14
And after 35/36 years,
104
239000
2000
Po 35 latach to nadal działa,
04:16
it's still going on.
105
241000
2000
Po 35 latach to nadal działa,
04:18
It's a part of the Village Development Bank;
106
243000
2000
jako dział Banku Rozwoju Wsi.
04:20
it's not a real bank, but it's a fund -- microcredit.
107
245000
3000
To nie prawdziwy bank, ale fundusz.
04:23
And we didn't need a big organization to run it --
108
248000
2000
Radzi sobie bez wielkiej korporacji.
04:25
it was run by the villagers themselves.
109
250000
2000
Prowadzą go sami mieszkańcy.
04:27
And you probably hardly see a Thai man there,
110
252000
2000
Widać moich rodaków.
04:29
it's always women, women, women, women.
111
254000
3000
Wszędzie kobiety.
04:32
And then we thought we'd help America,
112
257000
2000
Potem postanowiliśmy pomóc Ameryce,
04:34
because America's been helping everyone,
113
259000
2000
bo oni pomagają wszystkim innym,
04:36
whether they want help or not.
114
261000
2000
czy tego chcą, czy nie.
04:38
(Laughter)
115
263000
5000
(Śmiech)
04:43
And this is on the Fourth of July.
116
268000
3000
Dzień Niepodległości USA.
04:46
We decided to provide vasectomy to all men,
117
271000
3000
Oferowaliśmy wazektomię,
04:49
but in particular, American men to the front of the queue,
118
274000
2000
Amerykanie mieli pierwszeństwo,
04:51
right up to the Ambassador's residence
119
276000
2000
tuż przed Ambasadą Amerykańską.
04:53
during his [unclear].
120
278000
2000
Ambasador udostępnił salę balową.
04:55
And the hotel gave us the ballroom for it --
121
280000
2000
Ambasador udostępnił salę balową.
04:57
very appropriate room.
122
282000
2000
Bardzo odpowiednie miejsce.
04:59
(Laughter)
123
284000
3000
(Śmiech)
05:02
And since it was near lunch time,
124
287000
2000
Zbliżał się lunch, zrobili się głodni.
05:04
they said, "All right, we'll give you some lunch.
125
289000
2000
Zbliżał się lunch, zrobili się głodni.
05:06
Of course, it must be American cola.
126
291000
2000
Była Cola - to mus.
05:08
You get two brands, Coke and Pepsi.
127
293000
2000
Coca-Cola i Pepsi,
05:10
And then the food is either hamburger or hotdog."
128
295000
3000
oraz hamburger albo hot-dog.
05:13
And I thought a hotdog will be more symbolic.
129
298000
2000
Hot-dog lepiej pasował.
05:15
(Laughter)
130
300000
2000
(Śmiech)
05:17
And here is this, then, young man called Willy Bohm
131
302000
3000
Ten młody człowiek, Willy Bohm,
05:20
who worked for the USAID.
132
305000
2000
pracował dla USAID.
05:22
Obviously, he's had his vasectomy
133
307000
2000
Też zrobił sobie wazektomię.
05:24
because his hotdog is half eaten, and he was very happy.
134
309000
3000
Tak się ucieszył, że zjadł już pół hot-doga.
05:27
It made a lot of news in America, and it angered some people also.
135
312000
3000
Wkurzyliśmy sporo ludzi w Stanach.
05:30
I said, "Don't worry. Come over and I'll do the whole lot of you."
136
315000
2000
Nie martwcie się, wam też pomożemy.
05:32
(Laughter)
137
317000
2000
(Śmiech)
05:34
And what happened?
138
319000
2000
Jak to się dalej potoczyło?
05:36
In all this thing,
139
321000
2000
Liczba dzieci spadła do 1,5.
05:38
from seven children to 1.5 children,
140
323000
2000
Przyrost naturalny spadł z 3.3 % do 0.5 %.
05:40
population growth rate of 3.3 to 0.5.
141
325000
3000
Przyrost naturalny spadł z 3.3 % do 0.5 %.
05:43
You could call it the Coca-Cola approach if you like --
142
328000
3000
Można powiedzieć, że to podejście Coca-Coli.
05:46
it was exactly the same thing.
143
331000
2000
Robiliśmy to samo.
05:48
I'm not sure whether Coca-Cola followed us, or we followed Coca-Cola,
144
333000
3000
A może to oni nas naśladowali,
05:51
but we're good friends.
145
336000
2000
w końcu się lubimy.
05:53
And so that's the case of everyone joining in.
146
338000
2000
Wszyscy się przyłączyli.
05:55
We didn't have a strong government. We didn't have lots of doctors.
147
340000
3000
Rząd był słaby, było niewiele lekarzy.
05:58
But it's everybody's job
148
343000
2000
Ale zmiana złych zachowań
06:00
who can change attitude and behavior.
149
345000
2000
to obowiązek każdego człowieka.
06:02
Then AIDS came along and hit Thailand,
150
347000
2000
Wtedy trafiło do nas AIDS,
06:04
and we had to stop doing a lot of good things
151
349000
2000
i musieliśmy się skupić
06:06
to fight AIDS.
152
351000
2000
na zwalczaniu epidemii.
06:08
But unfortunately, the government was in denial, denial, denial.
153
353000
3000
Niestety rząd nie widział problemu.
06:11
So our work wasn't affected.
154
356000
2000
Wcale nam nie pomogli.
06:13
So I thought, "Well, if you can't go to the government, go to the military."
155
358000
3000
Więc zwróciliśmy się do wojska.
06:16
So I went to the military
156
361000
2000
Poprosiłem o wypożyczenie
06:18
and asked to borrow 300 radio stations.
157
363000
2000
300 stacji nadawczych.
06:20
They have more than the government,
158
365000
2000
Mają ich więcej niż rząd,
06:22
and they've got more guns than the government.
159
367000
2000
mają też więcej broni.
06:24
So I asked them, could they help us
160
369000
2000
Spytałem, czy pomogą nam w walce z HIV.
06:26
in our fight against HIV.
161
371000
2000
Spytałem, czy pomogą nam w walce z HIV.
06:28
And after I gave them statistics,
162
373000
2000
Kiedy pokazałem im statystykę,
06:30
they said, "Yes. Okay. You can use all the radio stations, television stations."
163
375000
3000
zgodzili się udostępnić radio i telewizję.
06:33
And that's when we went onto the airwaves.
164
378000
3000
Nasze przesłanie poszło w eter.
06:36
And then we got a new prime minister soon after that.
165
381000
2000
Mieliśmy nowego premiera,
06:38
And he said, "Mechai, could you come and join?"
166
383000
3000
który zaprosił mnie do współpracy.
06:41
He asked me in because he liked my wife a lot.
167
386000
2000
Moja żona mu się spodobała.
06:43
So I said, "Okay."
168
388000
2000
Zgodziłem się.
06:45
He became the chairman of the National AIDS Committee
169
390000
2000
Został głową Komitetu ds. AIDS,
06:47
and increased the budget fifty-fold.
170
392000
2000
a nasz budżet powiększył się 50 razy.
06:49
Every ministry, even judges, had to be involved in AIDS education --
171
394000
3000
Do edukacji AIDS włączono każde ministerstwo, sędziów.
06:52
everyone -- and we said the public, institutions,
172
397000
3000
Wszystkich. Zwykłych obywateli, organizacje,
06:55
religious institutions, schools --
173
400000
2000
instytucje religijne,
06:57
everyone was involved.
174
402000
2000
wszyscy się wciągnęli.
06:59
And here, every media person
175
404000
2000
Wszyscy dziennikarze musieli coś wiedzieć o HIV.
07:01
had to be trained for HIV.
176
406000
2000
Wszyscy dziennikarze musieli coś wiedzieć o HIV.
07:03
And we gave every station half a minute extra
177
408000
3000
Stacje dostały pół minuty więcej
07:06
for advertising to earn more money.
178
411000
3000
na reklamy, by móc więcej zarobić.
07:09
So they were happy with that.
179
414000
2000
Ludzie byli zadowoleni.
07:11
And then AIDS education in all schools,
180
416000
2000
Edukacja AIDS w szkołach,
07:13
starting from university.
181
418000
2000
najpierw na uczelniach.
07:15
And these are high school kids teaching high school kids.
182
420000
3000
W szkołach średnich edukowali rówieśnicy.
07:18
And the best teachers were the girls, not the boys,
183
423000
2000
Najlepiej szło dziewczynom.
07:20
and they were terrific.
184
425000
2000
Świetnie się spisywały.
07:22
And these girls who go around teaching about safe sex and HIV
185
427000
3000
Potem dziewczyny nauczające o bezpiecznym seksie
07:25
were known as Mother Theresa.
186
430000
3000
dostały przydomek "Matki Teresy".
07:28
And then we went down one more step.
187
433000
2000
Ale poszliśmy dalej.
07:30
These are primary school kids -- third, fourth grade --
188
435000
2000
To dzieci z podstawówki, trzecia klasa.
07:32
going to every household in the village,
189
437000
2000
Chodzą po domach
07:34
every household in the whole of Thailand,
190
439000
2000
w każdej wiosce w Tajlandii,
07:36
giving AIDS information and a condom
191
441000
2000
oferując informacje o AIDS
07:38
to every household,
192
443000
2000
i rozdając prezerwatywy.
07:40
given by these young kids.
193
445000
2000
Takie małe dzieciaki.
07:42
And no parents objected, because we were trying to save lives,
194
447000
3000
Rodzice nie protestowali,
07:45
and this was a lifesaver.
195
450000
3000
bo ratowaliśmy ludzkie życie.
07:48
And we said, "Everyone needs to be involved."
196
453000
2000
Wszyscy musieli być włączeni.
07:50
So you have the companies also realizing
197
455000
2000
Firmy też zdały sobie sprawę z tego,
07:52
that sick staff don't work, and dead customers don't buy.
198
457000
2000
że chory pracownik nie pracuje,
07:54
So they all trained.
199
459000
2000
a martwy klient nie kupuje.
07:56
And then we have this Captain Condom,
200
461000
2000
Potem mieliśmy Kapitana Kondoma,
07:58
with his Harvard MBA,
201
463000
2000
magistra z Harvardu,
08:00
going to schools and night spots.
202
465000
2000
chodzącego po szkołach i klubach.
08:02
And they loved him. You need a symbol of something.
203
467000
3000
Wszyscy go kochali. Był symbolem.
08:05
In every country, every program, you need a symbol,
204
470000
3000
Każda akcja potrzebuje symbolu.
08:08
and this is probably the best thing he's ever done with his MBA.
205
473000
3000
Ze swoim dyplomem nie mógł lepiej trafić.
08:11
(Laughter)
206
476000
3000
(Śmiech)
08:14
And then we gave condoms out everywhere on the streets --
207
479000
2000
Rozdawaliśmy prezerwatywy wszędzie,
08:16
everywhere, everywhere.
208
481000
2000
Rozdawaliśmy prezerwatywy wszędzie,
08:18
In taxis, you get condoms.
209
483000
2000
na ulicach, w taksówkach.
08:20
And also, in traffic,
210
485000
2000
Policjanci z drogówki też,
08:22
the policemen give you condoms -- our "cops and rubbers" programs.
211
487000
3000
w ramach programu "Gliny i gumki".
08:25
(Laughter)
212
490000
3000
(Śmiech)
08:28
So, can you imagine New York policemen giving out condoms?
213
493000
3000
Wyobrażacie sobie policję w NY rozdającą kondomy?
08:31
Of course I can. And they'd enjoy it immensely;
214
496000
3000
Ja sobie wyobrażam, świetnie by się bawili.
08:34
I see them standing around right now, everywhere.
215
499000
2000
I tak już wszędzie stoją.
08:36
Imagine if they had condoms,
216
501000
2000
A gdyby tak mieli prezerwatywy
08:38
giving out to all sorts of people.
217
503000
2000
i rozdawali je ludziom.
08:40
And then, new change,
218
505000
2000
Następna zmiana.
08:42
we had hair bands, clothing
219
507000
2000
Mieliśmy opaski, ubrania,
08:44
and the condom for your mobile phone
220
509000
2000
a to etui na komórkę
08:46
during the rainy season.
221
511000
2000
na porę deszczową.
08:48
(Laughter)
222
513000
2000
(Śmiech)
08:50
And these were the condoms that we introduced.
223
515000
3000
Takie prezerwatywy wprowadziliśmy:
08:55
One says, "Weapon of mass protection."
224
520000
2000
"Broń masowego chronienia".
08:57
We found --
225
522000
2000
Ktoś szukał broni masowego rażenia,
08:59
you know -- somebody here was searching for the weapon of mass destruction,
226
524000
3000
Ktoś szukał broni masowego rażenia,
09:02
but we have found the weapon of mass protection: the condom.
227
527000
3000
ale my znaleźliśmy odwrotność - prezerwatywę.
09:05
And then it says here, with the American flag,
228
530000
2000
A tutaj z amerykańską flagą:
09:07
"Don't leave home without it."
229
532000
2000
"Nie zostawiajcie mnie w domu".
09:09
But I have some to give out afterward.
230
534000
3000
Rozdam wam kilka później.
09:12
But let me warn you, these are Thai-sized,
231
537000
2000
Ale uważajcie, są dostosowane
09:14
so be very careful.
232
539000
2000
wielkością do moich rodaków.
09:16
(Laughter)
233
541000
2000
(Śmiech)
09:18
And so you can see
234
543000
2000
Jak widać, prezerwatywy mają wiele zastosowań.
09:20
that condoms can do so many things.
235
545000
3000
Jak widać, prezerwatywy mają wiele zastosowań.
09:23
Look at this --
236
548000
2000
Spójrzcie.
09:25
I gave this to Al Gore and to Bill Senior also.
237
550000
3000
Dostali takie Al Gore i Bill Senior.
09:28
Stop global warming; use condoms.
238
553000
3000
Zatrzymaj globalne ocieplenie, używaj kondomów.
09:32
And then this is the picture I mentioned to you --
239
557000
3000
A to obrazek, o którym opowiadałem:
09:35
the weapon of mass protection.
240
560000
3000
broń masowego chronienia.
09:38
And let the next Olympics save some lives.
241
563000
3000
Niech następna olimpiada ratuje życia.
09:41
Why just run around?
242
566000
2000
Po co tylko biegać w kółko?
09:43
(Laughter)
243
568000
3000
(Śmiech)
09:46
And then finally,
244
571000
2000
Tajlandczycy są buddystami,
09:48
in Thailand we're Buddhist, we don't have a God,
245
573000
3000
nie mamy boga, więc mówimy:
09:51
so instead, we say, "In rubber we trust."
246
576000
2000
"Wierzymy w gumkę".
09:53
(Laughter)
247
578000
2000
(Śmiech)
09:55
So you can see that we added everything to our endeavor
248
580000
2000
To wszystko po to,
09:57
to make life better for the people.
249
582000
2000
żeby życie stało się lepsze.
09:59
We had condoms in all the refrigerators in the hotels and the schools,
250
584000
3000
Kondomy były w lodówkach w szkołach i hotelach,
10:02
because alcohol impairs judgment.
251
587000
2000
bo alkohol zaburza myślenie.
10:04
And then what happened?
252
589000
2000
Co się wtedy stało?
10:06
After all this time, everybody joined in.
253
591000
3000
Przyłączyli się wszyscy.
10:09
According to the U.N.,
254
594000
1000
Według ONZ,
10:10
new cases of HIV
255
595000
2000
liczba zakażeń HIV
10:12
declined by 90 percent,
256
597000
2000
zmniejszyła się o 90%.
10:14
and according to the World Bank,
257
599000
2000
A według Banku Światowego,
10:16
7.7 million lives were saved.
258
601000
2000
uratowano 7,7 miliona istnień.
10:18
Otherwise there wouldn't be many Thais walking around today.
259
603000
3000
Niewiele by nas zostało.
10:21
So it just showed you, you could do something about it.
260
606000
3000
Uwierzcie, że wszystkiemu można zaradzić.
10:24
90 percent of the funding came from Thailand.
261
609000
2000
90% funduszy pochodziło z kraju.
10:26
There was political commitment, some financial commitment,
262
611000
3000
Wystarczyło trochę zaangażowania polityki i finansów
10:29
and everybody joined in the fight.
263
614000
2000
i przyłączyli się wszyscy.
10:31
So just don't leave it to the specialists and doctors and nurses.
264
616000
3000
Nie zostawiajmy problemu lekarzom i pielęgniarkom.
10:34
We all need to help.
265
619000
2000
Wszyscy musimy pomóc.
10:36
And then we decided to help people out of poverty,
266
621000
2000
Później zajęliśmy się ubóstwem,
10:38
now that we got AIDS somewhat out of the way --
267
623000
2000
jak tylko uporaliśmy się z AIDS.
10:40
this time, not with government alone,
268
625000
2000
Tym razem pomógł nam rząd,
10:42
but in cooperation with the business community.
269
627000
3000
ale także środowiska biznesowe.
10:45
Because poor people are business people
270
630000
2000
Ludzie biedni to ludzie biznesu
10:47
who lack business skills and access to credit.
271
632000
3000
bez wiedzy i dostępu do kredytu.
10:50
Those are the things to be provided by the business community.
272
635000
3000
Środowiskom biznesowym dostarczyliśmy kilka rzeczy.
10:53
We're trying to turn them into barefoot entrepreneurs,
273
638000
3000
Chcieliśmy zmienić ich w przedsiębiorców,
10:56
little business people.
274
641000
2000
drobnych i bosych.
10:58
The only way out of poverty is through business enterprise.
275
643000
2000
Ubóstwo można zwalczyć tylko przedsiębiorczością.
11:00
So, that was done.
276
645000
2000
Ubóstwo można zwalczyć tylko przedsiębiorczością.
11:02
The money goes from the company into the village
277
647000
2000
Pieniądze trafiają z firm do wiosek
11:04
via tree-planting.
278
649000
2000
dzięki sadzeniu drzew.
11:06
It's not a free gift.
279
651000
2000
Nic nie było za darmo.
11:08
They plant the trees, and the money goes into their microcredit fund,
280
653000
2000
Tak zasilamy fundusz mikrokredytów,
11:10
which we call the Village Development Bank.
281
655000
2000
które nazywamy Bankiem Rozwoju Wsi.
11:12
Everybody joins in,
282
657000
2000
Wszyscy pracowali
11:14
and they feel they own the bank,
283
659000
2000
i czuli, że są właścicielami banku,
11:16
because they have brought the money in.
284
661000
2000
bo sami wnieśli pieniądze.
11:18
And before you can borrow the money, you need to be trained.
285
663000
3000
Zanim dostaniesz pożyczkę, trzeba cię podszkolić.
11:21
And we believe if you want to help the poor,
286
666000
2000
Jeśli chcemy pomóc biednym,
11:23
those who are living in poverty,
287
668000
2000
żyjącym w ubóstwie,
11:25
access to credit must be a human right.
288
670000
3000
musimy sprawić, że dostępność kredytu
11:28
Access to credit must be a human right.
289
673000
2000
będzie jednym z praw człowieka.
11:30
Otherwise they'll never get out of poverty.
290
675000
3000
Inaczej nie da im się pomóc wyjść z ubóstwa.
11:33
And then before getting a loan, you must be trained.
291
678000
2000
Przed pożyczką trzeba się podszkolić.
11:35
Here's what we call a "barefoot MBA,"
292
680000
2000
To nasze "bose MBA".
11:37
teaching people how to do business
293
682000
2000
Uczymy ludzi biznesu,
11:39
so that, when they borrow money, they'll succeed with the business.
294
684000
3000
żeby radzili sobie, kiedy już wezmą kredyt.
11:42
These are some of the businesses:
295
687000
2000
Zajmują się na przykład:
11:44
mushrooms, crabs, vegetables,
296
689000
3000
grzybami, krabami, warzywami,
11:47
trees, fruits,
297
692000
2000
drzewami, owocami,
11:49
and this is very interesting -- Nike ice cream and Nike biscuits;
298
694000
3000
i co ciekawe: lodami i ciasteczkami marki Nike.
11:52
this is a village sponsored by Nike.
299
697000
2000
To wioska sponsorowana przez Nike.
11:54
They said, "They should stop making shoes and clothes.
300
699000
2000
Zamiast podrabiać buty,
11:56
Make these better, because we can afford them."
301
701000
3000
robią to, bo to mniejsze straty.
12:00
And then we have silk, Thai silk.
302
705000
2000
No i mamy własny jedwab.
12:02
Now we're making Scottish tartans, as you can see on the left,
303
707000
3000
Robimy szkocką kratę, po lewej,
12:05
to sell to all people of Scottish ancestors.
304
710000
3000
sprzedajemy ją Szkotom.
12:08
So anyone sitting in and watching TV,
305
713000
2000
Jeśli jakiś Szkot to ogląda,
12:10
get in touch with me.
306
715000
2000
niech się ze mną zdzwoni.
12:12
And then this is our answer to Starbucks in Thailand --
307
717000
3000
A to tajlandzka odpowiedź na Starbucks:
12:15
"Coffee and Condoms."
308
720000
2000
"Kawa i Kondomy".
12:17
See, Starbucks you awake, we keep you awake and alive.
309
722000
3000
Starbucks, a my rozbudzamy
12:20
That's the difference.
310
725000
2000
i utrzymujemy przy życiu.
12:22
Can you imagine, at every Starbucks
311
727000
2000
Wyobraźcie sobie, że w Starbucks rozdają kondomy.
12:24
that you can also get condoms?
312
729000
2000
Wyobraźcie sobie, że w Starbucks rozdają kondomy.
12:26
You can order your condoms with your with your cappuccino.
313
731000
3000
Można je zamówić z cappuccino.
12:31
And then now, finally in education,
314
736000
2000
Na koniec edukacja.
12:33
we want to change the school as being underutilized
315
738000
3000
Szkoły nie są w pełni wykorzystywane,
12:36
into a place where it's a lifelong learning center for everyone.
316
741000
4000
chcemy by uczyli się w nich też osoby starsze.
12:40
We call this our School-Based Integrated Rural Development.
317
745000
3000
To Zintegrowany Szkolny Program Rozwoju Wsi,
12:43
And it's a center, a focal point
318
748000
2000
centrum rozwoju ekonomicznego i społecznego.
12:45
for economic and social development.
319
750000
2000
centrum rozwoju ekonomicznego i społecznego.
12:47
Re-do the school,
320
752000
2000
Przekształciliśmy szkołę w coś,
12:49
make it serve the community needs.
321
754000
3000
co służy potrzebom społeczności.
12:52
And here is a bamboo building --
322
757000
2000
To budynek z bambusa.
12:54
all of them are bamboo.
323
759000
2000
Wszystkie takie są.
12:56
This is a geodesic dome made of bamboo.
324
761000
3000
Ta kopuła geodezyjna też.
12:59
And I'm sure Buckminster Fuller would be very, very proud
325
764000
3000
Architekt Buckminster Fuller byłby wniebowzięty,
13:02
to see a bamboo geodesic dome.
326
767000
3000
widząc bambusową kopułę geodezyjną.
13:05
And we use vegetables around the school ground,
327
770000
2000
Wokół szkoły posadziliśmy warzywa,
13:07
so they raise their own vegetables.
328
772000
2000
mają własny ogródek.
13:09
And then, finally, I firmly believe,
329
774000
3000
Uważam, że jeśli chcemy,
13:12
if we want the MDGs to work --
330
777000
2000
by Milenijne Cele Rozwoju stały się rzeczywistością,
13:14
the Millennium Development Goals --
331
779000
2000
by Milenijne Cele Rozwoju stały się rzeczywistością,
13:16
we need to add family planning to it.
332
781000
2000
musimy dodać planowanie rodziny.
13:18
Of course, child mortality first and then family planning --
333
783000
3000
Po zmniejszeniu umieralności dzieci.
13:21
everyone needs family planning service --
334
786000
2000
Wszyscy potrzebują planowania.
13:23
it's underutilized.
335
788000
2000
Rzadko się o tym myśli.
13:25
So we have now found the weapon of mass protection.
336
790000
2000
Znaleźliśmy broń masowej ochrony.
13:27
And we also ask the next Olympics
337
792000
2000
Prosimy, by następna Olimpiada
13:29
to be involved in saving lives.
338
794000
3000
pomogła ratować ludzkie życia.
13:32
And then, finally, that is our network.
339
797000
3000
To nasza strona.
13:35
And these are our Thai tulips.
340
800000
3000
A to tajlandzkie tulipany.
13:38
(Laughter)
341
803000
2000
(Śmiech)
13:40
Thank you very much indeed.
342
805000
2000
Bardzo dziękuję.
13:42
(Applause)
343
807000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Mechai Viravaidya - Public health expertSince 1974, Mechai Viravaidya has been creating and running innovative family planning and poverty reduction programs throughout Southeast Asia.
Why you should listen
Mechai Viravaidya is the founder and chair of the Population and Community Development Association (PDA). He's a widely acclaimed leader in the fields of public health, education and community development.
Since 1974, Mr. Mechai has initiated community-based family planning services, innovative poverty reduction and rural education programs, large-scale rural development and environmental programs, as well as groundbreaking HIV/AIDS prevention activities throughout Southeast Asia.
Mechai Viravaidya | Speaker | TED.com