ABOUT THE SPEAKER
Mechai Viravaidya - Public health expert
Since 1974, Mechai Viravaidya has been creating and running innovative family planning and poverty reduction programs throughout Southeast Asia.

Why you should listen

Mechai Viravaidya is the founder and chair of the Population and Community Development Association (PDA). He's a widely acclaimed leader in the fields of public health, education and community development.

Since 1974, Mr. Mechai has initiated community-based family planning services, innovative poverty reduction and rural education programs, large-scale rural development and environmental programs, as well as groundbreaking HIV/AIDS prevention activities throughout Southeast Asia.

More profile about the speaker
Mechai Viravaidya | Speaker | TED.com
TEDxChange

Mechai Viravaidya: How Mr. Condom made Thailand a better place for life and love

Mechai Viravaidya: Jak prezerwatywy pomogły Tajlandii

Filmed:
1,169,694 views

W tej prelekcji, pochodzącej z konferencji TEDxChange, Mechai Viravaidya, zajmujący się promocją antykoncepcji w Tajlandii, zabiera słuchaczy w podróż po historii kraju, który w 1970 roku postanowił podnieść standard życia za pomocą kontroli przyrostu naturalnego. Przygotujcie się na szczerą, zabawną i przekonującą rozmowę o prezerwatywach.
- Public health expert
Since 1974, Mechai Viravaidya has been creating and running innovative family planning and poverty reduction programs throughout Southeast Asia. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
WelcomeWitamy to ThailandTajlandia.
0
0
3000
Witajcie w Tajlandii.
00:18
Now, when I was a youngmłody man -- 40 yearslat agotemu,
1
3000
3000
Kiedy byłem młody, 40 lat temu,
00:21
the countrykraj was very, very poorubogi
2
6000
2000
był to kraj ubogi,
00:23
with lots and lots and lots of people livingżycie in povertyubóstwo.
3
8000
3000
mnóstwo ludzi żyło w biedzie.
00:26
We decidedzdecydowany to do something about it,
4
11000
3000
Chcieliśmy to zmienić,
00:29
but we didn't beginzaczynać with a welfaredobrobyt programprogram
5
14000
2000
ale nie zaczęliśmy od opieki społecznej.
00:31
or a povertyubóstwo reductionzmniejszenie programprogram.
6
16000
3000
ale nie zaczęliśmy od opieki społecznej.
00:34
But we beganrozpoczął się with a family-planningplanowania rodziny programprogram,
7
19000
3000
Zaczęło się od planowania rodziny,
00:37
followingnastępujący a very successfuludany
8
22000
2000
oraz od bardzo udanych
00:39
maternalze strony matki childdziecko healthzdrowie activityczynność,
9
24000
2000
zajęć na temat zdrowia matki i dziecka.
00:41
setszestawy of activitieszajęcia.
10
26000
2000
zajęć na temat zdrowia matki i dziecka.
00:43
So basicallygruntownie, no one would acceptzaakceptować familyrodzina planningplanowanie
11
28000
3000
Samo planowanie rodziny nie wystarczy,
00:46
if theirich childrendzieci didn't surviveprzetrwać.
12
31000
2000
kiedy dzieci umierają.
00:48
So the first stepkrok: get to the childrendzieci, get to the mothersmatki,
13
33000
3000
Najpierw trzeba dotrzeć do matek i dzieci,
00:51
and then followśledzić up with familyrodzina planningplanowanie.
14
36000
2000
potem uczyć planowania.
00:53
Not just childdziecko mortalityśmiertelność alonesam, you need alsorównież familyrodzina planningplanowanie.
15
38000
3000
Trzeba rozprawić się z umieralnością dzieci.
00:56
Now let me take you back
16
41000
2000
Wytłumaczę to podejście,
00:58
as to why we neededpotrzebne to do it.
17
43000
2000
sięgając do historii.
01:00
In my countrykraj, that was the casewalizka in 1974.
18
45000
3000
Rok 1974, średnia liczba dzieci w rodzinie - 7.
01:03
SevenSiedem childrendzieci perza familyrodzina --
19
48000
2000
Rok 1974, średnia liczba dzieci w rodzinie - 7.
01:05
tremendousogromny growthwzrost at 3.3 percentprocent.
20
50000
2000
3.3 % to olbrzymi przyrost naturalny.
01:07
There was just no futureprzyszłość.
21
52000
2000
Nie mogło tak być.
01:09
We neededpotrzebne to reducezmniejszyć the populationpopulacja growthwzrost rateoceniać.
22
54000
2000
Musieliśmy go zmniejszyć
01:11
So we said, "Let's do it."
23
56000
2000
i wzięliśmy się do roboty.
01:13
The womenkobiety said, "We agreeZgodzić się. We'llMy będziemy use pillspigułki,
24
58000
2000
Kobiety chciały używać antykoncepcji,
01:15
but we need a doctorlekarz to prescribeprzepisać the pillspigułki,"
25
60000
3000
ale do tego trzeba lekarzy,
01:18
and we had very, very fewkilka doctorslekarze.
26
63000
2000
a w kraju było ich niewielu.
01:20
We didn't take no as an answerodpowiedź;
27
65000
2000
Nie zniechęciliśmy się,
01:22
we tookwziął no as a questionpytanie.
28
67000
2000
ale zaczęliśmy się zastanawiać.
01:24
We wentposzedł to the nursespielęgniarki and the midwivespołożne, who were alsorównież womenkobiety,
29
69000
3000
Zwróciliśmy się do pielęgniarek,
01:27
and did a fantasticfantastyczny jobpraca
30
72000
2000
które nauczyły się tłumaczyć,
01:29
at explainingwyjaśniając how to use the pillpigułka.
31
74000
2000
jak używać pigułek.
01:31
That was wonderfulwspaniale,
32
76000
2000
Wszystko świetnie,
01:33
but it coveredpokryty only 20 percentprocent of the countrykraj.
33
78000
2000
ale program objął tylko 20% kraju.
01:35
What do we do for the other 80 percentprocent --
34
80000
2000
Co zrobić z resztą?
01:37
leavepozostawiać them alonesam and say, "Well, they're not medicalmedyczny personnelpersonelu."
35
82000
3000
Zostawić ich samym sobie?
01:40
No, we decidedzdecydowany to do a bitkawałek more.
36
85000
2000
Nie przestaliśmy działać.
01:42
So we wentposzedł to the ordinaryzwykły people that you saw.
37
87000
3000
Poszliśmy do zwyczajnych ludzi.
01:45
ActuallyFaktycznie, belowponiżej that yellowżółty signznak --
38
90000
2000
Pod tym żółtym znakiem...
01:47
I wishżyczenie they hadn'tnie miał wipedotarła that,
39
92000
2000
Szkoda, że to starli.
01:49
because there was "Coca-ColaCoca-Cola" there.
40
94000
3000
Był tam napis "Coca-Cola".
01:52
We were so much biggerwiększy than Coca-ColaCoca-Cola in those daysdni.
41
97000
3000
My byliśmy wtedy bardziej popularni.
01:55
And no differenceróżnica,
42
100000
2000
Nie było różnicy,
01:57
the people they chosewybrał were the people we chosewybrał.
43
102000
3000
my wybraliśmy te same osoby.
02:00
They were well-knowndobrze znane in the communityspołeczność,
44
105000
2000
Ludzie znani w społecznościach,
02:02
they knewwiedziałem that customersklienci were always right,
45
107000
2000
dostosowali się do klienta,
02:04
and they were terrificWspaniała, and they practicedpraktykowane theirich familyrodzina planningplanowanie themselvessami.
46
109000
3000
radzili sobie świetnie, sami praktykowali planowanie rodziny.
02:07
So they could supplyDostawa pillspigułki and condomsprezerwatywy
47
112000
2000
Dostarczali tabletki i kondomy
02:09
throughoutpoprzez the countrykraj, in everykażdy villagewioska of the countrykraj.
48
114000
2000
do wszystkich wiosek.
02:11
So there we are. We wentposzedł to the people
49
116000
2000
Chcemy, żeby ci,
02:13
who were seenwidziany as the causeprzyczyna of the problemproblem
50
118000
2000
których postrzegano jako przyczynę,
02:15
to be the solutionrozwiązanie.
51
120000
2000
stali się rozwiązaniem.
02:17
WhereverWszędzie tam, gdzie there were people --
52
122000
2000
Łódka z kobietą sprzedającą różności,
02:19
and you can see boatsłodzie with the womenkobiety, sellingsprzedawanie things --
53
124000
2000
Łódka z kobietą sprzedającą różności,
02:21
here'soto jest the floatingRuchomy marketrynek
54
126000
2000
targ na wodzie.
02:23
sellingsprzedawanie bananasbanany and crabskraby
55
128000
2000
Sprzedają banany, kraby
02:25
and alsorównież contraceptivesśrodki antykoncepcyjne --
56
130000
2000
i środki antykoncepcyjne.
02:27
wherevergdziekolwiek you find people,
57
132000
2000
Wszędzie, gdzie są ludzie,
02:29
you'llTy będziesz find contraceptivesśrodki antykoncepcyjne in ThailandTajlandia.
58
134000
2000
znajdzie się też antykoncepcja.
02:31
And then we decidedzdecydowany, why not get to religionreligia
59
136000
2000
Potem włączyliśmy w to religię,
02:33
because in the PhilippinesFilipiny,
60
138000
2000
bo na Filipinach
02:35
the CatholicKatolicki ChurchKościół was prettyładny strongsilny,
61
140000
2000
popularny jest Kościół Katolicki,
02:37
and ThaiTajski people were BuddhistBuddyjski.
62
142000
2000
a moi rodacy są buddystami.
02:39
We wentposzedł to them and they said, "Look, could you help us?"
63
144000
2000
Poprosiliśmy duchownych o pomoc.
02:41
I'm there -- the one in blueniebieski, not the yellowżółty --
64
146000
3000
To ja ubrany na niebiesko, nie żółto.
02:44
holdingtrzymać a bowlmiska of holyŚwięty waterwoda
65
149000
2000
Trzymam wodę święconą,
02:46
for the monkmnich to sprinkleposypać holyŚwięty waterwoda
66
151000
2000
którą mnich kropi pigułki i prezerwatywy
02:48
on pillspigułki and condomsprezerwatywy
67
153000
2000
którą mnich kropi pigułki i prezerwatywy
02:50
for the sanctityświętość of the familyrodzina.
68
155000
3000
dla uczczenia świętości rodziny.
02:53
And this pictureobrazek was sentwysłane throughoutpoprzez the countrykraj.
69
158000
2000
To zdjęcie obiegło nasz kraj.
02:55
So some of the monksmnisi in the villageswioski were doing the samepodobnie thing themselvessami.
70
160000
3000
Inni mnisi w wioskach zaczęli to naśladować.
02:58
And the womenkobiety were sayingpowiedzenie, "No wondercud we have no side-effectsskutki uboczne.
71
163000
3000
Dzięki temu kobiety zaufały tabletkom,
03:01
It's been blessedbłogosławiony."
72
166000
2000
bo były poświęcone.
03:03
That was theirich perceptionpostrzeganie.
73
168000
2000
Tak to rozumiały.
03:05
And then we wentposzedł to teachersnauczyciele.
74
170000
2000
Zwróciliśmy się do nauczycieli,
03:07
You need everybodywszyscy to be involvedzaangażowany
75
172000
3000
bo trzeba włączyć wszystkich
03:10
in tryingpróbować to providezapewniać whatevercokolwiek it is
76
175000
3000
w starania o polepszenie warunków życia.
03:13
that make humanityludzkość a better placemiejsce.
77
178000
2000
w starania o polepszenie warunków życia.
03:15
So we wentposzedł to the teachersnauczyciele.
78
180000
2000
Poszliśmy do nauczycieli.
03:17
Over a quarterjedna czwarta of a millionmilion were taughtnauczony about familyrodzina planningplanowanie
79
182000
2000
Ćwierć miliona uczyło się o planowaniu rodziny.
03:19
with a newNowy alphabetalfabet -- A, B for birthnarodziny, C for condomprezerwatywa,
80
184000
3000
Nowy alfabet, A, B - brzdąc, C - ciąża,
03:22
I for IUDIUD, V for vasectomywazektomii.
81
187000
2000
P - prezerwatywa, W - wkładka.
03:24
And then we had a snakeswęże and laddersdrabiny gamegra, where you throwrzucać dicekostka do gry.
82
189000
2000
Graliśmy w "Węże i drabiny".
03:26
If you landwylądować on anything pro-familyPro-rodzinne planningplanowanie, you moveruszaj się aheadprzed siebie.
83
191000
3000
Jeśli trafisz na coś o planowaniu rodziny, idziesz dalej.
03:29
Like, "MotherMatka takes the pillpigułka everykażdy night.
84
194000
2000
Jak "Matki co noc łykają tabletkę".
03:31
Very good, mothermama. MovePrzenieść aheadprzed siebie.
85
196000
2000
Bardzo dobrze, dalej.
03:33
UncleWujek buyskupuje a condomprezerwatywa. Very good, unclewujek. MovePrzenieść aheadprzed siebie.
86
198000
2000
"Wujek kupuje prezerwatywę".
03:35
UncleWujek getsdostaje drunkpijany, doesn't use condomprezerwatywa. Come back, startpoczątek again."
87
200000
2000
"Wujek pije, nie założył". Od nowa! (Śmiech)
03:37
(LaughterŚmiech)
88
202000
2000
"Wujek pije, nie założył". Od nowa! (Śmiech)
03:39
Again, educationEdukacja, classklasa entertainmentzabawa.
89
204000
3000
Edukacja i zabawa.
03:42
And the kidsdzieciaki were doing it in schoolszkoła too.
90
207000
2000
To samo działo się w szkołach.
03:44
We had relayPrzekaźnik raceswyścigi with condomsprezerwatywy,
91
209000
2000
Były wyścigi z prezerwatywą.
03:46
we had children'sdzieci condom-blowingdmuchanie prezerwatyw championshipMistrzostwa.
92
211000
2000
Zawody nadmuchiwania prezerwatyw.
03:48
And before long,
93
213000
2000
Zaraz potem prezerwatywa
03:50
the condomprezerwatywa was know as the girl'sGirl's bestNajlepiej friendprzyjaciel.
94
215000
3000
została najlepszym przyjacielem dziewczyny.
03:53
In ThailandTajlandia, for poorubogi people, diamondsdiamenty don't make it --
95
218000
2000
W Tajlandii diamenty się nie sprzedają.
03:55
so the condomprezerwatywa is the girl'sGirl's bestNajlepiej friendprzyjaciel.
96
220000
3000
Więc to prezerwatywa jest w modzie.
03:59
We introducedwprowadzony our first microcreditmikrokredyty programprogram in 1975,
97
224000
3000
W 1975 wprowadziliśmy mikrokredyty.
04:02
and the womenkobiety who organizedzorganizowany it said,
98
227000
2000
Kobiety, które to zorganizowały,
04:04
"We only want to lendpożyczać
99
229000
2000
pożyczały pieniądze tylko kobietom,
04:06
to womenkobiety who practicećwiczyć familyrodzina planningplanowanie.
100
231000
2000
które planowały rodzinę.
04:08
If you're pregnantw ciąży, take careopieka of your pregnancyCiąża.
101
233000
2000
Kobiety w ciąży miały się zająć ciążą.
04:10
If you're not pregnantw ciąży, you can take a loanpożyczyć out from us."
102
235000
2000
Wszystkie inne mogły brać kredyt.
04:12
And that was runbiegać by them.
103
237000
2000
Kobiety same prowadziły ten biznes.
04:14
And after 35/36 yearslat,
104
239000
2000
Po 35 latach to nadal działa,
04:16
it's still going on.
105
241000
2000
Po 35 latach to nadal działa,
04:18
It's a partczęść of the VillageWieś DevelopmentRozwoju BankBank;
106
243000
2000
jako dział Banku Rozwoju Wsi.
04:20
it's not a realreal bankBank, but it's a fundfundusz -- microcreditmikrokredyty.
107
245000
3000
To nie prawdziwy bank, ale fundusz.
04:23
And we didn't need a bigduży organizationorganizacja to runbiegać it --
108
248000
2000
Radzi sobie bez wielkiej korporacji.
04:25
it was runbiegać by the villagerswieśniacy themselvessami.
109
250000
2000
Prowadzą go sami mieszkańcy.
04:27
And you probablyprawdopodobnie hardlyledwie see a ThaiTajski man there,
110
252000
2000
Widać moich rodaków.
04:29
it's always womenkobiety, womenkobiety, womenkobiety, womenkobiety.
111
254000
3000
Wszędzie kobiety.
04:32
And then we thought we'dpoślubić help AmericaAmeryka,
112
257000
2000
Potem postanowiliśmy pomóc Ameryce,
04:34
because America'sAmerica's been helpingporcja jedzenia everyonekażdy,
113
259000
2000
bo oni pomagają wszystkim innym,
04:36
whetherczy they want help or not.
114
261000
2000
czy tego chcą, czy nie.
04:38
(LaughterŚmiech)
115
263000
5000
(Śmiech)
04:43
And this is on the FourthCzwarty of JulyLipiec.
116
268000
3000
Dzień Niepodległości USA.
04:46
We decidedzdecydowany to providezapewniać vasectomywazektomii to all menmężczyźni,
117
271000
3000
Oferowaliśmy wazektomię,
04:49
but in particularszczególny, AmericanAmerykański menmężczyźni to the frontz przodu of the queuekolejka,
118
274000
2000
Amerykanie mieli pierwszeństwo,
04:51
right up to the Ambassador'sAmbasadora residenceResidence
119
276000
2000
tuż przed Ambasadą Amerykańską.
04:53
duringpodczas his [unclearniejasny].
120
278000
2000
Ambasador udostępnił salę balową.
04:55
And the hotelhotel gavedał us the ballroomSala balowa for it --
121
280000
2000
Ambasador udostępnił salę balową.
04:57
very appropriatewłaściwy roompokój.
122
282000
2000
Bardzo odpowiednie miejsce.
04:59
(LaughterŚmiech)
123
284000
3000
(Śmiech)
05:02
And sinceod it was nearBlisko lunchlunch time,
124
287000
2000
Zbliżał się lunch, zrobili się głodni.
05:04
they said, "All right, we'lldobrze give you some lunchlunch.
125
289000
2000
Zbliżał się lunch, zrobili się głodni.
05:06
Of coursekurs, it mustmusi be AmericanAmerykański colaCola.
126
291000
2000
Była Cola - to mus.
05:08
You get two brandsMarek, CokeKoks and PepsiPepsi.
127
293000
2000
Coca-Cola i Pepsi,
05:10
And then the foodjedzenie is eitherzarówno hamburgerHamburger or hotdogHot Dog."
128
295000
3000
oraz hamburger albo hot-dog.
05:13
And I thought a hotdogHot Dog will be more symbolicsymboliczne.
129
298000
2000
Hot-dog lepiej pasował.
05:15
(LaughterŚmiech)
130
300000
2000
(Śmiech)
05:17
And here is this, then, youngmłody man callednazywa WillyWilly BohmBohm
131
302000
3000
Ten młody człowiek, Willy Bohm,
05:20
who workedpracował for the USAIDUSAID.
132
305000
2000
pracował dla USAID.
05:22
ObviouslyOczywiście, he's had his vasectomywazektomii
133
307000
2000
Też zrobił sobie wazektomię.
05:24
because his hotdogHot Dog is halfpół eatenjeść, and he was very happyszczęśliwy.
134
309000
3000
Tak się ucieszył, że zjadł już pół hot-doga.
05:27
It madezrobiony a lot of newsAktualności in AmericaAmeryka, and it angeredrozgniewany some people alsorównież.
135
312000
3000
Wkurzyliśmy sporo ludzi w Stanach.
05:30
I said, "Don't worrymartwić się. Come over and I'll do the wholecały lot of you."
136
315000
2000
Nie martwcie się, wam też pomożemy.
05:32
(LaughterŚmiech)
137
317000
2000
(Śmiech)
05:34
And what happenedstało się?
138
319000
2000
Jak to się dalej potoczyło?
05:36
In all this thing,
139
321000
2000
Liczba dzieci spadła do 1,5.
05:38
from sevensiedem childrendzieci to 1.5 childrendzieci,
140
323000
2000
Przyrost naturalny spadł z 3.3 % do 0.5 %.
05:40
populationpopulacja growthwzrost rateoceniać of 3.3 to 0.5.
141
325000
3000
Przyrost naturalny spadł z 3.3 % do 0.5 %.
05:43
You could call it the Coca-ColaCoca-Cola approachpodejście if you like --
142
328000
3000
Można powiedzieć, że to podejście Coca-Coli.
05:46
it was exactlydokładnie the samepodobnie thing.
143
331000
2000
Robiliśmy to samo.
05:48
I'm not sure whetherczy Coca-ColaCoca-Cola followedśledzić us, or we followedśledzić Coca-ColaCoca-Cola,
144
333000
3000
A może to oni nas naśladowali,
05:51
but we're good friendsprzyjaciele.
145
336000
2000
w końcu się lubimy.
05:53
And so that's the casewalizka of everyonekażdy joiningłączący in.
146
338000
2000
Wszyscy się przyłączyli.
05:55
We didn't have a strongsilny governmentrząd. We didn't have lots of doctorslekarze.
147
340000
3000
Rząd był słaby, było niewiele lekarzy.
05:58
But it's everybody'swszyscy jobpraca
148
343000
2000
Ale zmiana złych zachowań
06:00
who can changezmiana attitudepostawa and behaviorzachowanie.
149
345000
2000
to obowiązek każdego człowieka.
06:02
Then AIDSAIDS cameoprawa ołowiana witrażu alongwzdłuż and hittrafienie ThailandTajlandia,
150
347000
2000
Wtedy trafiło do nas AIDS,
06:04
and we had to stop doing a lot of good things
151
349000
2000
i musieliśmy się skupić
06:06
to fightwalka AIDSAIDS.
152
351000
2000
na zwalczaniu epidemii.
06:08
But unfortunatelyNiestety, the governmentrząd was in denialodmowa, denialodmowa, denialodmowa.
153
353000
3000
Niestety rząd nie widział problemu.
06:11
So our work wasn'tnie było affectedafektowany.
154
356000
2000
Wcale nam nie pomogli.
06:13
So I thought, "Well, if you can't go to the governmentrząd, go to the militarywojskowy."
155
358000
3000
Więc zwróciliśmy się do wojska.
06:16
So I wentposzedł to the militarywojskowy
156
361000
2000
Poprosiłem o wypożyczenie
06:18
and askedspytał to borrowpożyczać 300 radioradio stationsstacje.
157
363000
2000
300 stacji nadawczych.
06:20
They have more than the governmentrząd,
158
365000
2000
Mają ich więcej niż rząd,
06:22
and they'veoni got more gunspistolety than the governmentrząd.
159
367000
2000
mają też więcej broni.
06:24
So I askedspytał them, could they help us
160
369000
2000
Spytałem, czy pomogą nam w walce z HIV.
06:26
in our fightwalka againstprzeciwko HIVHIV.
161
371000
2000
Spytałem, czy pomogą nam w walce z HIV.
06:28
And after I gavedał them statisticsStatystyka,
162
373000
2000
Kiedy pokazałem im statystykę,
06:30
they said, "Yes. Okay. You can use all the radioradio stationsstacje, televisiontelewizja stationsstacje."
163
375000
3000
zgodzili się udostępnić radio i telewizję.
06:33
And that's when we wentposzedł ontona the airwavesczęstotliwości radiowych.
164
378000
3000
Nasze przesłanie poszło w eter.
06:36
And then we got a newNowy primegłówny ministerminister soonwkrótce after that.
165
381000
2000
Mieliśmy nowego premiera,
06:38
And he said, "MechaiMechai, could you come and joinprzyłączyć się?"
166
383000
3000
który zaprosił mnie do współpracy.
06:41
He askedspytał me in because he likedlubiany my wifeżona a lot.
167
386000
2000
Moja żona mu się spodobała.
06:43
So I said, "Okay."
168
388000
2000
Zgodziłem się.
06:45
He becamestał się the chairmanprzewodniczący of the NationalKrajowe AIDSAIDS CommitteeKomitet
169
390000
2000
Został głową Komitetu ds. AIDS,
06:47
and increasedzwiększony the budgetbudżet fifty-foldFifty-Fold.
170
392000
2000
a nasz budżet powiększył się 50 razy.
06:49
EveryKażdy ministryMinisterstwo, even judgessędziowie, had to be involvedzaangażowany in AIDSAIDS educationEdukacja --
171
394000
3000
Do edukacji AIDS włączono każde ministerstwo, sędziów.
06:52
everyonekażdy -- and we said the publicpubliczny, institutionsinstytucje,
172
397000
3000
Wszystkich. Zwykłych obywateli, organizacje,
06:55
religiousreligijny institutionsinstytucje, schoolsszkoły --
173
400000
2000
instytucje religijne,
06:57
everyonekażdy was involvedzaangażowany.
174
402000
2000
wszyscy się wciągnęli.
06:59
And here, everykażdy mediagłoska bezdźwięczna personosoba
175
404000
2000
Wszyscy dziennikarze musieli coś wiedzieć o HIV.
07:01
had to be trainedprzeszkolony for HIVHIV.
176
406000
2000
Wszyscy dziennikarze musieli coś wiedzieć o HIV.
07:03
And we gavedał everykażdy stationstacja halfpół a minutechwila extradodatkowy
177
408000
3000
Stacje dostały pół minuty więcej
07:06
for advertisingreklama to earnZarabiaj more moneypieniądze.
178
411000
3000
na reklamy, by móc więcej zarobić.
07:09
So they were happyszczęśliwy with that.
179
414000
2000
Ludzie byli zadowoleni.
07:11
And then AIDSAIDS educationEdukacja in all schoolsszkoły,
180
416000
2000
Edukacja AIDS w szkołach,
07:13
startingstartowy from universityUniwersytet.
181
418000
2000
najpierw na uczelniach.
07:15
And these are highwysoki schoolszkoła kidsdzieciaki teachingnauczanie highwysoki schoolszkoła kidsdzieciaki.
182
420000
3000
W szkołach średnich edukowali rówieśnicy.
07:18
And the bestNajlepiej teachersnauczyciele were the girlsdziewczyny, not the boyschłopcy,
183
423000
2000
Najlepiej szło dziewczynom.
07:20
and they were terrificWspaniała.
184
425000
2000
Świetnie się spisywały.
07:22
And these girlsdziewczyny who go around teachingnauczanie about safebezpieczny sexseks and HIVHIV
185
427000
3000
Potem dziewczyny nauczające o bezpiecznym seksie
07:25
were knownznany as MotherMatka TheresaTeresa.
186
430000
3000
dostały przydomek "Matki Teresy".
07:28
And then we wentposzedł down one more stepkrok.
187
433000
2000
Ale poszliśmy dalej.
07:30
These are primarypodstawowa schoolszkoła kidsdzieciaki -- thirdtrzeci, fourthczwarty gradestopień --
188
435000
2000
To dzieci z podstawówki, trzecia klasa.
07:32
going to everykażdy householdgospodarstwo domowe in the villagewioska,
189
437000
2000
Chodzą po domach
07:34
everykażdy householdgospodarstwo domowe in the wholecały of ThailandTajlandia,
190
439000
2000
w każdej wiosce w Tajlandii,
07:36
givingdający AIDSAIDS informationInformacja and a condomprezerwatywa
191
441000
2000
oferując informacje o AIDS
07:38
to everykażdy householdgospodarstwo domowe,
192
443000
2000
i rozdając prezerwatywy.
07:40
givendany by these youngmłody kidsdzieciaki.
193
445000
2000
Takie małe dzieciaki.
07:42
And no parentsrodzice objectedsprzeciwił, because we were tryingpróbować to savezapisać liveszyje,
194
447000
3000
Rodzice nie protestowali,
07:45
and this was a lifesaverratownik.
195
450000
3000
bo ratowaliśmy ludzkie życie.
07:48
And we said, "EveryoneKażdy needswymagania to be involvedzaangażowany."
196
453000
2000
Wszyscy musieli być włączeni.
07:50
So you have the companiesfirmy alsorównież realizingzrealizowanie
197
455000
2000
Firmy też zdały sobie sprawę z tego,
07:52
that sickchory staffpersonel don't work, and deadnie żyje customersklienci don't buykupować.
198
457000
2000
że chory pracownik nie pracuje,
07:54
So they all trainedprzeszkolony.
199
459000
2000
a martwy klient nie kupuje.
07:56
And then we have this CaptainKapitan CondomPrezerwatywa,
200
461000
2000
Potem mieliśmy Kapitana Kondoma,
07:58
with his HarvardHarvard MBAMBA,
201
463000
2000
magistra z Harvardu,
08:00
going to schoolsszkoły and night spotskropki.
202
465000
2000
chodzącego po szkołach i klubach.
08:02
And they lovedkochany him. You need a symbolsymbol of something.
203
467000
3000
Wszyscy go kochali. Był symbolem.
08:05
In everykażdy countrykraj, everykażdy programprogram, you need a symbolsymbol,
204
470000
3000
Każda akcja potrzebuje symbolu.
08:08
and this is probablyprawdopodobnie the bestNajlepiej thing he's ever doneGotowe with his MBAMBA.
205
473000
3000
Ze swoim dyplomem nie mógł lepiej trafić.
08:11
(LaughterŚmiech)
206
476000
3000
(Śmiech)
08:14
And then we gavedał condomsprezerwatywy out everywherewszędzie on the streetsulice --
207
479000
2000
Rozdawaliśmy prezerwatywy wszędzie,
08:16
everywherewszędzie, everywherewszędzie.
208
481000
2000
Rozdawaliśmy prezerwatywy wszędzie,
08:18
In taxistaksówki, you get condomsprezerwatywy.
209
483000
2000
na ulicach, w taksówkach.
08:20
And alsorównież, in trafficruch drogowy,
210
485000
2000
Policjanci z drogówki też,
08:22
the policemenpolicjantów give you condomsprezerwatywy -- our "copsgliniarze and rubbersKauczuki" programsprogramy.
211
487000
3000
w ramach programu "Gliny i gumki".
08:25
(LaughterŚmiech)
212
490000
3000
(Śmiech)
08:28
So, can you imaginewyobrażać sobie NewNowy YorkYork policemenpolicjantów givingdający out condomsprezerwatywy?
213
493000
3000
Wyobrażacie sobie policję w NY rozdającą kondomy?
08:31
Of coursekurs I can. And they'doni by enjoycieszyć się it immenselyniezmiernie;
214
496000
3000
Ja sobie wyobrażam, świetnie by się bawili.
08:34
I see them standingna stojąco around right now, everywherewszędzie.
215
499000
2000
I tak już wszędzie stoją.
08:36
ImagineWyobraź sobie if they had condomsprezerwatywy,
216
501000
2000
A gdyby tak mieli prezerwatywy
08:38
givingdający out to all sortssortuje of people.
217
503000
2000
i rozdawali je ludziom.
08:40
And then, newNowy changezmiana,
218
505000
2000
Następna zmiana.
08:42
we had hairwłosy bandskołnierz sutanny i togi, clothingodzież
219
507000
2000
Mieliśmy opaski, ubrania,
08:44
and the condomprezerwatywa for your mobilemobilny phonetelefon
220
509000
2000
a to etui na komórkę
08:46
duringpodczas the rainydeszczowa seasonpora roku.
221
511000
2000
na porę deszczową.
08:48
(LaughterŚmiech)
222
513000
2000
(Śmiech)
08:50
And these were the condomsprezerwatywy that we introducedwprowadzony.
223
515000
3000
Takie prezerwatywy wprowadziliśmy:
08:55
One saysmówi, "WeaponBroń of massmasa protectionochrona."
224
520000
2000
"Broń masowego chronienia".
08:57
We founduznany --
225
522000
2000
Ktoś szukał broni masowego rażenia,
08:59
you know -- somebodyktoś here was searchingbadawczy for the weaponbroń of massmasa destructionzniszczenie,
226
524000
3000
Ktoś szukał broni masowego rażenia,
09:02
but we have founduznany the weaponbroń of massmasa protectionochrona: the condomprezerwatywa.
227
527000
3000
ale my znaleźliśmy odwrotność - prezerwatywę.
09:05
And then it saysmówi here, with the AmericanAmerykański flagFlaga,
228
530000
2000
A tutaj z amerykańską flagą:
09:07
"Don't leavepozostawiać home withoutbez it."
229
532000
2000
"Nie zostawiajcie mnie w domu".
09:09
But I have some to give out afterwardpóźniej.
230
534000
3000
Rozdam wam kilka później.
09:12
But let me warnostrzec you, these are Thai-sizedTajski wielkości,
231
537000
2000
Ale uważajcie, są dostosowane
09:14
so be very carefulostrożny.
232
539000
2000
wielkością do moich rodaków.
09:16
(LaughterŚmiech)
233
541000
2000
(Śmiech)
09:18
And so you can see
234
543000
2000
Jak widać, prezerwatywy mają wiele zastosowań.
09:20
that condomsprezerwatywy can do so manywiele things.
235
545000
3000
Jak widać, prezerwatywy mają wiele zastosowań.
09:23
Look at this --
236
548000
2000
Spójrzcie.
09:25
I gavedał this to AlAl GoreGore and to BillBill SeniorSenior alsorównież.
237
550000
3000
Dostali takie Al Gore i Bill Senior.
09:28
Stop globalświatowy warmingogrzewanie; use condomsprezerwatywy.
238
553000
3000
Zatrzymaj globalne ocieplenie, używaj kondomów.
09:32
And then this is the pictureobrazek I mentionedwzmiankowany to you --
239
557000
3000
A to obrazek, o którym opowiadałem:
09:35
the weaponbroń of massmasa protectionochrona.
240
560000
3000
broń masowego chronienia.
09:38
And let the nextNastępny OlympicsIgrzyska Olimpijskie savezapisać some liveszyje.
241
563000
3000
Niech następna olimpiada ratuje życia.
09:41
Why just runbiegać around?
242
566000
2000
Po co tylko biegać w kółko?
09:43
(LaughterŚmiech)
243
568000
3000
(Śmiech)
09:46
And then finallywreszcie,
244
571000
2000
Tajlandczycy są buddystami,
09:48
in ThailandTajlandia we're BuddhistBuddyjski, we don't have a God,
245
573000
3000
nie mamy boga, więc mówimy:
09:51
so insteadzamiast, we say, "In rubbergumowy we trustzaufanie."
246
576000
2000
"Wierzymy w gumkę".
09:53
(LaughterŚmiech)
247
578000
2000
(Śmiech)
09:55
So you can see that we addedw dodatku everything to our endeavorEndeavor
248
580000
2000
To wszystko po to,
09:57
to make life better for the people.
249
582000
2000
żeby życie stało się lepsze.
09:59
We had condomsprezerwatywy in all the refrigeratorslodówki in the hotelshotele and the schoolsszkoły,
250
584000
3000
Kondomy były w lodówkach w szkołach i hotelach,
10:02
because alcoholalkohol impairsupośledza judgmentosąd.
251
587000
2000
bo alkohol zaburza myślenie.
10:04
And then what happenedstało się?
252
589000
2000
Co się wtedy stało?
10:06
After all this time, everybodywszyscy joinedDołączył in.
253
591000
3000
Przyłączyli się wszyscy.
10:09
AccordingZgodnie z to the U.N.,
254
594000
1000
Według ONZ,
10:10
newNowy casesprzypadki of HIVHIV
255
595000
2000
liczba zakażeń HIV
10:12
declinedodrzucona by 90 percentprocent,
256
597000
2000
zmniejszyła się o 90%.
10:14
and accordingwedług to the WorldŚwiat BankBank,
257
599000
2000
A według Banku Światowego,
10:16
7.7 millionmilion liveszyje were savedzapisane.
258
601000
2000
uratowano 7,7 miliona istnień.
10:18
OtherwiseW przeciwnym razie there wouldn'tnie be manywiele ThaisThais walkingpieszy around todaydzisiaj.
259
603000
3000
Niewiele by nas zostało.
10:21
So it just showedpokazał you, you could do something about it.
260
606000
3000
Uwierzcie, że wszystkiemu można zaradzić.
10:24
90 percentprocent of the fundingfinansowanie cameoprawa ołowiana witrażu from ThailandTajlandia.
261
609000
2000
90% funduszy pochodziło z kraju.
10:26
There was politicalpolityczny commitmentzaangażowanie, some financialbudżetowy commitmentzaangażowanie,
262
611000
3000
Wystarczyło trochę zaangażowania polityki i finansów
10:29
and everybodywszyscy joinedDołączył in the fightwalka.
263
614000
2000
i przyłączyli się wszyscy.
10:31
So just don't leavepozostawiać it to the specialistsspecjaliści and doctorslekarze and nursespielęgniarki.
264
616000
3000
Nie zostawiajmy problemu lekarzom i pielęgniarkom.
10:34
We all need to help.
265
619000
2000
Wszyscy musimy pomóc.
10:36
And then we decidedzdecydowany to help people out of povertyubóstwo,
266
621000
2000
Później zajęliśmy się ubóstwem,
10:38
now that we got AIDSAIDS somewhatnieco out of the way --
267
623000
2000
jak tylko uporaliśmy się z AIDS.
10:40
this time, not with governmentrząd alonesam,
268
625000
2000
Tym razem pomógł nam rząd,
10:42
but in cooperationwspółpraca with the businessbiznes communityspołeczność.
269
627000
3000
ale także środowiska biznesowe.
10:45
Because poorubogi people are businessbiznes people
270
630000
2000
Ludzie biedni to ludzie biznesu
10:47
who lackbrak businessbiznes skillsumiejętności and accessdostęp to creditkredyt.
271
632000
3000
bez wiedzy i dostępu do kredytu.
10:50
Those are the things to be providedopatrzony by the businessbiznes communityspołeczność.
272
635000
3000
Środowiskom biznesowym dostarczyliśmy kilka rzeczy.
10:53
We're tryingpróbować to turnskręcać them into barefootboso entrepreneursprzedsiębiorców,
273
638000
3000
Chcieliśmy zmienić ich w przedsiębiorców,
10:56
little businessbiznes people.
274
641000
2000
drobnych i bosych.
10:58
The only way out of povertyubóstwo is throughprzez businessbiznes enterprisePrzedsiębiorstwo.
275
643000
2000
Ubóstwo można zwalczyć tylko przedsiębiorczością.
11:00
So, that was doneGotowe.
276
645000
2000
Ubóstwo można zwalczyć tylko przedsiębiorczością.
11:02
The moneypieniądze goesidzie from the companyfirma into the villagewioska
277
647000
2000
Pieniądze trafiają z firm do wiosek
11:04
viaprzez tree-plantingsadzenie drzew.
278
649000
2000
dzięki sadzeniu drzew.
11:06
It's not a freewolny giftprezent.
279
651000
2000
Nic nie było za darmo.
11:08
They plantroślina the treesdrzewa, and the moneypieniądze goesidzie into theirich microcreditmikrokredyty fundfundusz,
280
653000
2000
Tak zasilamy fundusz mikrokredytów,
11:10
whichktóry we call the VillageWieś DevelopmentRozwoju BankBank.
281
655000
2000
które nazywamy Bankiem Rozwoju Wsi.
11:12
EverybodyKażdy joinsdołącza in,
282
657000
2000
Wszyscy pracowali
11:14
and they feel they ownwłasny the bankBank,
283
659000
2000
i czuli, że są właścicielami banku,
11:16
because they have broughtprzyniósł the moneypieniądze in.
284
661000
2000
bo sami wnieśli pieniądze.
11:18
And before you can borrowpożyczać the moneypieniądze, you need to be trainedprzeszkolony.
285
663000
3000
Zanim dostaniesz pożyczkę, trzeba cię podszkolić.
11:21
And we believe if you want to help the poorubogi,
286
666000
2000
Jeśli chcemy pomóc biednym,
11:23
those who are livingżycie in povertyubóstwo,
287
668000
2000
żyjącym w ubóstwie,
11:25
accessdostęp to creditkredyt mustmusi be a humanczłowiek right.
288
670000
3000
musimy sprawić, że dostępność kredytu
11:28
AccessDostęp to creditkredyt mustmusi be a humanczłowiek right.
289
673000
2000
będzie jednym z praw człowieka.
11:30
OtherwiseW przeciwnym razie they'lloni to zrobią never get out of povertyubóstwo.
290
675000
3000
Inaczej nie da im się pomóc wyjść z ubóstwa.
11:33
And then before gettinguzyskiwanie a loanpożyczyć, you mustmusi be trainedprzeszkolony.
291
678000
2000
Przed pożyczką trzeba się podszkolić.
11:35
Here'sTutaj jest what we call a "barefootboso MBAMBA,"
292
680000
2000
To nasze "bose MBA".
11:37
teachingnauczanie people how to do businessbiznes
293
682000
2000
Uczymy ludzi biznesu,
11:39
so that, when they borrowpożyczać moneypieniądze, they'lloni to zrobią succeedosiągnąć sukces with the businessbiznes.
294
684000
3000
żeby radzili sobie, kiedy już wezmą kredyt.
11:42
These are some of the businessesbiznes:
295
687000
2000
Zajmują się na przykład:
11:44
mushroomsgrzyby, crabskraby, vegetableswarzywa,
296
689000
3000
grzybami, krabami, warzywami,
11:47
treesdrzewa, fruitsowoce,
297
692000
2000
drzewami, owocami,
11:49
and this is very interestingciekawy -- NikeNike icelód creamkrem and NikeNike biscuitsBiszkopty;
298
694000
3000
i co ciekawe: lodami i ciasteczkami marki Nike.
11:52
this is a villagewioska sponsoredsponsorowane by NikeNike.
299
697000
2000
To wioska sponsorowana przez Nike.
11:54
They said, "They should stop makingzrobienie shoesbuty and clothesubranie.
300
699000
2000
Zamiast podrabiać buty,
11:56
Make these better, because we can affordpozwolić sobie them."
301
701000
3000
robią to, bo to mniejsze straty.
12:00
And then we have silkjedwab, ThaiTajski silkjedwab.
302
705000
2000
No i mamy własny jedwab.
12:02
Now we're makingzrobienie ScottishSzkocki tartanstartany, as you can see on the left,
303
707000
3000
Robimy szkocką kratę, po lewej,
12:05
to sellSprzedać to all people of ScottishSzkocki ancestorsprzodkowie.
304
710000
3000
sprzedajemy ją Szkotom.
12:08
So anyonektokolwiek sittingposiedzenie in and watchingoglądanie TVTELEWIZOR,
305
713000
2000
Jeśli jakiś Szkot to ogląda,
12:10
get in touchdotknąć with me.
306
715000
2000
niech się ze mną zdzwoni.
12:12
And then this is our answerodpowiedź to StarbucksStarbucks in ThailandTajlandia --
307
717000
3000
A to tajlandzka odpowiedź na Starbucks:
12:15
"CoffeeKawa and CondomsPrezerwatywy."
308
720000
2000
"Kawa i Kondomy".
12:17
See, StarbucksStarbucks you awakeprzebudzony, we keep you awakeprzebudzony and aliveżywy.
309
722000
3000
Starbucks, a my rozbudzamy
12:20
That's the differenceróżnica.
310
725000
2000
i utrzymujemy przy życiu.
12:22
Can you imaginewyobrażać sobie, at everykażdy StarbucksStarbucks
311
727000
2000
Wyobraźcie sobie, że w Starbucks rozdają kondomy.
12:24
that you can alsorównież get condomsprezerwatywy?
312
729000
2000
Wyobraźcie sobie, że w Starbucks rozdają kondomy.
12:26
You can orderzamówienie your condomsprezerwatywy with your with your cappuccinocappuccino.
313
731000
3000
Można je zamówić z cappuccino.
12:31
And then now, finallywreszcie in educationEdukacja,
314
736000
2000
Na koniec edukacja.
12:33
we want to changezmiana the schoolszkoła as beingistota underutilizedniewykorzystany
315
738000
3000
Szkoły nie są w pełni wykorzystywane,
12:36
into a placemiejsce where it's a lifelongtrwający całe życie learninguczenie się centercentrum for everyonekażdy.
316
741000
4000
chcemy by uczyli się w nich też osoby starsze.
12:40
We call this our School-BasedSzkołach IntegratedZintegrowane RuralObszarów wiejskich DevelopmentRozwoju.
317
745000
3000
To Zintegrowany Szkolny Program Rozwoju Wsi,
12:43
And it's a centercentrum, a focalOgniskowa pointpunkt
318
748000
2000
centrum rozwoju ekonomicznego i społecznego.
12:45
for economicgospodarczy and socialspołeczny developmentrozwój.
319
750000
2000
centrum rozwoju ekonomicznego i społecznego.
12:47
Re-doPonownie zrobić the schoolszkoła,
320
752000
2000
Przekształciliśmy szkołę w coś,
12:49
make it serveobsługiwać the communityspołeczność needswymagania.
321
754000
3000
co służy potrzebom społeczności.
12:52
And here is a bamboobambus buildingbudynek --
322
757000
2000
To budynek z bambusa.
12:54
all of them are bamboobambus.
323
759000
2000
Wszystkie takie są.
12:56
This is a geodesicgeodezyjna domekopuła madezrobiony of bamboobambus.
324
761000
3000
Ta kopuła geodezyjna też.
12:59
And I'm sure BuckminsterBuckminster FullerFuller would be very, very prouddumny
325
764000
3000
Architekt Buckminster Fuller byłby wniebowzięty,
13:02
to see a bamboobambus geodesicgeodezyjna domekopuła.
326
767000
3000
widząc bambusową kopułę geodezyjną.
13:05
And we use vegetableswarzywa around the schoolszkoła groundziemia,
327
770000
2000
Wokół szkoły posadziliśmy warzywa,
13:07
so they raisepodnieść theirich ownwłasny vegetableswarzywa.
328
772000
2000
mają własny ogródek.
13:09
And then, finallywreszcie, I firmlymocno believe,
329
774000
3000
Uważam, że jeśli chcemy,
13:12
if we want the MDGsMilenijnych celów rozwoju to work --
330
777000
2000
by Milenijne Cele Rozwoju stały się rzeczywistością,
13:14
the MillenniumMillennium DevelopmentRozwoju GoalsGole --
331
779000
2000
by Milenijne Cele Rozwoju stały się rzeczywistością,
13:16
we need to addDodaj familyrodzina planningplanowanie to it.
332
781000
2000
musimy dodać planowanie rodziny.
13:18
Of coursekurs, childdziecko mortalityśmiertelność first and then familyrodzina planningplanowanie --
333
783000
3000
Po zmniejszeniu umieralności dzieci.
13:21
everyonekażdy needswymagania familyrodzina planningplanowanie serviceusługa --
334
786000
2000
Wszyscy potrzebują planowania.
13:23
it's underutilizedniewykorzystany.
335
788000
2000
Rzadko się o tym myśli.
13:25
So we have now founduznany the weaponbroń of massmasa protectionochrona.
336
790000
2000
Znaleźliśmy broń masowej ochrony.
13:27
And we alsorównież askzapytać the nextNastępny OlympicsIgrzyska Olimpijskie
337
792000
2000
Prosimy, by następna Olimpiada
13:29
to be involvedzaangażowany in savingoszczędność liveszyje.
338
794000
3000
pomogła ratować ludzkie życia.
13:32
And then, finallywreszcie, that is our networksieć.
339
797000
3000
To nasza strona.
13:35
And these are our ThaiTajski tulipstulipany.
340
800000
3000
A to tajlandzkie tulipany.
13:38
(LaughterŚmiech)
341
803000
2000
(Śmiech)
13:40
Thank you very much indeedw rzeczy samej.
342
805000
2000
Bardzo dziękuję.
13:42
(ApplauseAplauz)
343
807000
2000
(Brawa)
Translated by Kinga Skorupska
Reviewed by Krystian Aparta

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Mechai Viravaidya - Public health expert
Since 1974, Mechai Viravaidya has been creating and running innovative family planning and poverty reduction programs throughout Southeast Asia.

Why you should listen

Mechai Viravaidya is the founder and chair of the Population and Community Development Association (PDA). He's a widely acclaimed leader in the fields of public health, education and community development.

Since 1974, Mr. Mechai has initiated community-based family planning services, innovative poverty reduction and rural education programs, large-scale rural development and environmental programs, as well as groundbreaking HIV/AIDS prevention activities throughout Southeast Asia.

More profile about the speaker
Mechai Viravaidya | Speaker | TED.com