TED2009
Tom Wujec: 3 ways the brain creates meaning
Tom Wujec mbi 3 mënyrat sesi truri krijon kuptim
Filmed:
Readability: 4.3
1,202,950 views
Dizajneri i informacionit Tom Wujec flet përmes tri sipërfaqeve të trurit që na ndihmojnë të kuptojmë fjalët, imazhet, ndjenjat, lidhjet. Në këtë bisedim të shkurtër nga TEDU, ai pyet: Si mund të merremi më së miri me trurin që të na ndihmojë t'i kuptojmë më mirë idetë e mëdha?
Tom Wujec - Designer
Tom Wujec studies how we share and absorb information. He's an innovative practitioner of business visualization -- using design and technology to help groups solve problems and understand ideas. He is a Fellow at Autodesk. Full bio
Tom Wujec studies how we share and absorb information. He's an innovative practitioner of business visualization -- using design and technology to help groups solve problems and understand ideas. He is a Fellow at Autodesk. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Last year at TED we aimed to try to clarify
0
0
4000
Vitin e kaluar në TED ne synonim të qartësonim
00:16
the overwhelming complexity
1
4000
2000
kompleksitetin dërrmues
00:18
and richness that we experience at the conference
2
6000
3000
dhe pasurinë që ne përjetojmë te konferenca
00:21
in a project called Big Viz.
3
9000
2000
në një projekt të quajtur Domethënia e Madhe.
00:23
And the Big Viz is a collection of 650 sketches
4
11000
3000
Dhe Domethënia e Madhe është një koleksion i 650 skicave
00:26
that were made by two visual artists.
5
14000
2000
që janë bërë nga dy artistë vizualë.
00:28
David Sibbet from The Grove,
6
16000
2000
David Sibbet nga The Grove,
00:30
and Kevin Richards, from Autodesk,
7
18000
2000
dhe Kevin Richards nga Autodesk-u,
00:32
made 650 sketches that strive to capture
8
20000
3000
bënë 650 skica që përpiqen të kapin
00:35
the essence of each presenter's ideas.
9
23000
4000
esencën e ideve të secilit prezantues.
00:39
And the consensus was: it really worked.
10
27000
2000
Dhe mendimi i përgjithshem ishte: vërtetë funksionoi.
00:41
These sketches brought to life the key ideas,
11
29000
4000
Këto skica sollën në jetë idetë kryesore,
00:45
the portraits, the magic moments
12
33000
2000
portretet, momentet magjike
00:47
that we all experienced last year.
13
35000
2000
që ne të gjithë i përjetuam vitin e kaluar.
00:49
This year we were thinking, "Why does it work?"
14
37000
3000
Këtë vit ne po mendonim, "Pse funksionon?"
00:52
What is it about animation,
15
40000
2000
Cfarë kanë teknika e filmit vizatimor,
00:54
graphics, illustrations, that create meaning?
16
42000
3000
grafikat, ilustrimet, që krijojnë domethënie?
00:57
And this is an important question to ask and answer
17
45000
3000
Dhe kjo është një pyetje e rëndësishme për t'u pyetur dhe përgjigjur
01:00
because the more we understand how the brain creates meaning,
18
48000
3000
sepse sa më shumë që kuptojmë si truri krijon domethënie,
01:03
the better we can communicate,
19
51000
2000
më mirë mund të komunikojmë
01:05
and, I also think, the better we can think and collaborate together.
20
53000
3000
dhe, unë gjithashtu mendoj, se mund të mendojmë më mirë dhe të bashkëpunojmë.
01:08
So this year we're going to visualize how
21
56000
2000
Kështu, këtë vit do të përfytyrojmë si
01:10
the brain visualizes.
22
58000
2000
truri përfytyron.
01:12
Cognitive psychologists now tell us that the brain
23
60000
2000
Psikologët kognitivë tani na tregojnë se truri
01:14
doesn't actually see the world as it is,
24
62000
3000
faktikisht nuk e sheh botën siç është,
01:17
but instead, creates a series of mental models
25
65000
3000
por në vend të kësaj, krijon një seri të modeleve mendore
01:20
through a collection of "Ah-ha moments,"
26
68000
2000
përmes një koleksioni të "Momenteve Ah-ha,"
01:22
or moments of discovery, through various processes.
27
70000
2000
ose mometeve të zbulimit, përmes proceseve të ndryshme.
01:24
The processing, of course, begins with the eyes.
28
72000
3000
Përpunimi, sigurisht, fillon me sytë.
01:27
Light enters, hits the back of the retina, and is circulated,
29
75000
3000
Drita hyn, e godet prapa retinën dhe është e qarkulluar,
01:30
most of which is streamed to the very back of the brain,
30
78000
3000
shumica e të cilës derdhet prapa në fund të trurit,
01:33
at the primary visual cortex.
31
81000
2000
te lëvorja primare vizuale.
01:35
And primary visual cortex sees just simple geometry,
32
83000
3000
Dhe lëvorja primare vizuale shikon vetëm gjeometri të thjeshtë,
01:38
just the simplest of shapes.
33
86000
2000
vetëm format më të thjeshta.
01:40
But it also acts like a kind of relay station
34
88000
3000
Por gjithashtu vepron edhe si lloj stacioni ndërrese
01:43
that re-radiates and redirects information
35
91000
2000
që ri-përhap dhe ridrejton informacionin
01:45
to many other parts of the brain.
36
93000
3000
te shumë pjesë tjera të trurit.
01:48
As many as 30 other parts that selectively make more sense,
37
96000
3000
Rreth 30 pjesë të tjera që selektivisht kanë më shumë kuptim,
01:51
create more meaning through the kind of "Ah-ha" experiences.
38
99000
3000
krijojnë më shumë domethënie përmes përvojave të llojit "Ah-ha".
01:54
We're only going to talk about three of them.
39
102000
2000
Ne do të flasim vetëm për tri prej tyre.
01:56
So the first one is called the ventral stream.
40
104000
3000
Atëherë, e para quhet niveli i përparmë.
01:59
It's on this side of the brain.
41
107000
2000
Është në këtë pjesë të trurit.
02:01
And this is the part of the brain that will recognize what something is.
42
109000
4000
Dhe kjo është pjesa e trurit që njeh çfarë është diçka.
02:05
It's the "what" detector.
43
113000
2000
Është zbuluesi "çfarë".
02:07
Look at a hand. Look at a remote control. Chair. Book.
44
115000
4000
Shikoni një dorë. Shikoni një telekomandë. Një karrige, libër...
02:11
So that's the part of the brain that is activated
45
119000
3000
Atëherë, kjo është pjesa e trurit që aktivizohet
02:14
when you give a word to something.
46
122000
2000
kur ju i vini një fjalë diçkaje.
02:16
A second part of the brain is called the dorsal stream.
47
124000
3000
Një pjesë e dytë e trurit quhet niveli shpinor.
02:19
And what it does is locates the object
48
127000
3000
Dhe çfarë bën është se e gjen vendndodhjen e objektit
02:22
in physical body space.
49
130000
3000
në hapësirë fizike trupore.
02:25
So if you look around the stage here
50
133000
2000
Kështu që nëse shikoni rreth skenës këtu
02:27
you'll create a kind of mental map of the stage.
51
135000
3000
do të krijoni një lloj harte mendore të sallës.
02:30
And if you closed your eyes you'd be able to mentally navigate it.
52
138000
3000
Dhe nëse i mbyllnit sytë do të ishit në gjendje ta drejtonit atë mentalisht.
02:33
You'd be activating the dorsal stream if you did that.
53
141000
3000
Do të aktivizonit nivelin shpinor nëse do ta bënit atë.
02:36
The third part that I'd like to talk about
54
144000
2000
Pjesa e tretë për të cilën do të doja të flisja
02:38
is the limbic system.
55
146000
2000
është sistemi i gjymtyrëve.
02:40
And this is deep inside of the brain. It's very old, evolutionarily.
56
148000
3000
Dhe ky është thellë brenda trurit. Është shumë i vjetër, zhvillimisht.
02:43
And it's the part that feels.
57
151000
2000
Dhe është pjesa që ndjen.
02:45
It's the kind of gut center, where you see an image
58
153000
2000
Është lloji i qendrës intuitive, ku ju shikoni një imazh
02:47
and you go, "Oh! I have a strong
59
155000
2000
dhe thoni "Oh! Kam një reagim
02:49
or emotional reaction to whatever I'm seeing."
60
157000
4000
të fortë ose emocional ndaj çfarëdo që po shoh."
02:53
So the combination of these processing centers
61
161000
3000
Kështu, kombinimi i këtyre qendrave të përpunimit
02:56
help us make meaning in very different ways.
62
164000
4000
na ndihmon të krijojmë domethënie në mënyra shumë të ndryshme.
03:00
So what can we learn about this? How can we apply this insight?
63
168000
3000
Atëherë çfarë mund të mësojmë për këtë? Si mund ta zbatojmë këtë depërtim?
03:03
Well, again, the schematic view
64
171000
2000
Epo, përsëri, pamja skematike
03:05
is that the eye visually interrogates what we look at.
65
173000
3000
është se syri merr në pyetje vizualisht atë që ne po shikojmë.
03:08
The brain processes this in parallel, the figments of information
66
176000
3000
Truri e përpunon këtë në ngjashmëri, krijimin e informacionit
03:11
asking a whole bunch of questions
67
179000
2000
duke bërë një mori pyetjesh
03:13
to create a unified mental model.
68
181000
2000
për të krijuar një model mendor të bashkuar.
03:15
So, for example, when you look at this image
69
183000
3000
Kështu, për shembull, kur e shikoni këtë imazh
03:18
a good graphic invites the eye to dart around,
70
186000
3000
një grafikë e mirë e fton syrin të lëvizë rrotull,
03:21
to selectively create a visual logic.
71
189000
2000
të krijojë një logjikë vizuale selektivisht.
03:23
So the act of engaging, and looking at the image creates the meaning.
72
191000
5000
Kështu që veprimi i marrjes dhe shikimit në imazh e krijon domethënien.
03:28
It's the selective logic.
73
196000
2000
Është logjika selektive.
03:30
Now we've augmented this and spatialized this information.
74
198000
3000
Tani kemi zmadhuar dhe kemi lokalizuar këtë informacion.
03:33
Many of you may remember the magic wall that we built
75
201000
3000
Shumë nga ju mund të kujtoni murin magjik që ndërtuam
03:36
in conjunction with Perceptive Pixel
76
204000
2000
në ndërthurje me Pixel Perceptues
03:38
where we quite literally create an infinite wall.
77
206000
3000
ku ne në kuptimin e plotë të fjalës krijojmë një mur të pafund.
03:41
And so we can compare and contrast the big ideas.
78
209000
2000
Dhe kështu mund të krahasojmë dhe dallojmë idetë e mëdha.
03:43
So the act of engaging and creating interactive imagery
79
211000
3000
Atëherë veprimi i marrjes dhe krijimit të shëmbylltyrës interaktive
03:46
enriches meaning.
80
214000
2000
e pasuron domethënien.
03:48
It activates a different part of the brain.
81
216000
3000
E aktivizon një pjesë tjetër të trurit.
03:51
And then the limbic system
82
219000
2000
Dhe pastaj sistemi i gjymtyrëve
03:53
is activated when we see motion, when we see color,
83
221000
3000
aktivizohet kur shikojmë lëvizje, kur shikojmë ngjyra,
03:56
and there are primary shapes and pattern detectors
84
224000
3000
dhe ka forma primare dhe zbulues të strukturave
03:59
that we've heard about before.
85
227000
2000
që ne kemi dëgjuar për to më parë.
04:01
So the point of this is what?
86
229000
2000
Atëherë esenca e kësaj është çfarë?
04:03
We make meaning by seeing,
87
231000
3000
Ne krijojmë domethënie duke parë,
04:06
by an act of visual interrogation.
88
234000
2000
nga një veprim i marrjes në pyetje vizuale.
04:08
The lessons for us are three-fold.
89
236000
2000
Mësimet për ne janë trefish.
04:10
First, use images to clarify what we're trying to communicate.
90
238000
4000
Së pari, përdorni imazhe për të qartësuar atë që po mundohemi të komunikojmë.
04:14
Secondly make those images interactive
91
242000
3000
Së dyti, bëjini ato imazhe interaktive
04:17
so that we engage much more fully.
92
245000
2000
në mënyrë që të merremi me to më plotësisht.
04:19
And the third is to augment memory
93
247000
2000
Dhe së treti është të zmadhojmë kujtesën
04:21
by creating a visual persistence.
94
249000
2000
duke krijuar këmbëngulje vizuale.
04:23
These are techniques that can be used to be --
95
251000
3000
Këto janë teknika që mund të përdoren për të qenë --
04:26
that can be applied in a wide range of problem solving.
96
254000
4000
që mund të zbatohen në një sferë të gjerë të zgjidhjeve të problemeve.
04:30
So the low-tech version looks like this.
97
258000
2000
Versioni i teknologjisë së ulët duket kështu.
04:32
And, by the way, this is the way in which
98
260000
2000
Dhe, meqë ra fjala, kjo është mënyra në të cilën
04:34
we develop and formulate
99
262000
2000
ne zhvillojmë dhe formulojmë
04:36
strategy within Autodesk,
100
264000
2000
strategji në Autodesk,
04:38
in some of our organizations and some of our divisions.
101
266000
3000
në disa nga organizatat, disa nga divizionet tona.
04:41
What we literally do is have the teams
102
269000
2000
Ajo që ne faktikisht bëjmë është që u themi ekipeve
04:43
draw out the entire strategic plan
103
271000
3000
të vizatojnë një plan të tërë strategjik
04:46
on one giant wall.
104
274000
2000
në një mur gjigant.
04:48
And it's very powerful because everyone gets to see everything else.
105
276000
4000
Dhe është shumë e fuqishme sepse secili mund të shikojë gjithçka tjetër.
04:52
There's always a room, always a place
106
280000
2000
Ka gjithmonë një dhomë, gjithmonë një vend
04:54
to be able to make sense of all of the components
107
282000
3000
për të mundur të gjejmë kuptimin e gjithë përbërësve
04:57
in the strategic plan.
108
285000
2000
në planin strategjik.
04:59
This is a time-lapse view of it.
109
287000
3000
Kjo është një pamje e tij në kohë të përshpejtuar.
05:02
You can ask the question, "Who's the boss?"
110
290000
2000
Mund të bëni pyetjen, "Kush është drejtuesi?"
05:04
You'll be able to figure that out. (Laughter)
111
292000
8000
Do të jeni në gjendje ta kuptoni. (Të qeshura)
05:12
So the act of collectively and collaboratively
112
300000
3000
Atëherë veprimi i ndërtimit të imazhit
05:15
building the image
113
303000
2000
kolektivisht dhe bashkarisht
05:17
transforms the collaboration.
114
305000
3000
e transformon bashkëpunimin.
05:20
No Powerpoint is used in two days.
115
308000
2000
Asnjë Powerpoint nuk përdoret për dy ditë.
05:22
But instead the entire team
116
310000
2000
Por në vend të kësaj i gjithë ekipi
05:24
creates a shared mental model
117
312000
2000
krijon një model mendor që shpërndahet,
05:26
that they can all agree on and move forward on.
118
314000
3000
për të cilin mund të gjithë të bien dakord dhe të vazhdojnë përpara.
05:29
And this can be enhanced and augmented with
119
317000
2000
Dhe kjo mund të rritet dhe zmadhohet me
05:31
some emerging digital technology.
120
319000
3000
disa shfaqje të teknologjisë digjitale.
05:34
And this is our great unveiling for today.
121
322000
3000
Dhe ky është zbulimi ynë i madh për sot.
05:37
And this is an emerging set of technologies
122
325000
2000
Dhe ky është një komplet shfaqjesh të teknologjive
05:39
that use large-screen displays
123
327000
3000
që përdorin shfaqje me ekran të madh
05:42
with intelligent calculation in the background
124
330000
3000
me qarkullim inteligjent në prapavijë
05:45
to make the invisible visible.
125
333000
2000
për të bërë të padukshmen të dukshme.
05:47
Here what we can do is look at sustainability, quite literally.
126
335000
3000
Këtu ajo që mund të bëjmë është të shikojmë qëndrueshmërinë, në kuptimin e plotë të fjalës.
05:50
So a team can actually look at
127
338000
3000
Kështu një ekip mundet faktikisht të shikojë
05:53
all the key components that heat the structure
128
341000
3000
të gjithë përbërësit kryesorë që e ngrohin strukturën
05:56
and make choices and then see the end result
129
344000
2000
dhe bëjnë zgjedhje dhe pastaj shikoni rezultatin në fund
05:58
that is visualized on this screen.
130
346000
3000
që është përfytyruar në ekran.
06:01
So making images meaningful has three components.
131
349000
3000
Atëherë, për t'i bërë imazhet kuptimplote, ka tre pëbërës.
06:04
The first again, is making ideas clear by visualizing them.
132
352000
3000
I pari përsëri, është t'i bëjmë idetë të qarta duke i përfytyruar ato.
06:07
Secondly, making them interactive.
133
355000
2000
Së dyti, duke i bërë interaktive.
06:09
And then thirdly, making them persistent.
134
357000
2000
Dhe pastaj së treti, duke i bërë të qëndrueshme.
06:11
And I believe that these three principles
135
359000
2000
Dhe besoj se këto tri parime
06:13
can be applied to solving some of the very tough problems
136
361000
4000
mund të zbatohen për të zgjidhur disa nga problemet më të vështira
06:17
that we face in the world today. Thanks so much.
137
365000
2000
që ne hasim në botën sot. Faleminderit shumë.
06:19
(Applause)
138
367000
2000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Tom Wujec - DesignerTom Wujec studies how we share and absorb information. He's an innovative practitioner of business visualization -- using design and technology to help groups solve problems and understand ideas. He is a Fellow at Autodesk.
Why you should listen
Tom Wujec is a Fellow at Autodesk, the makers of design software for engineers, filmmakers, designers. At Autodesk, he has worked on software including SketchBook Pro, PortfolioWall and Maya (which won an Academy Award for its contribution to the film industry). As a Fellow, he helps companies work in the emerging field of business visualization, the art of using images, sketches and infographics to help teams solve complex problems as a group.
He's the author of several books, including Five-Star Mind: Games and Puzzles to Stimulate Your Creativity and Imagination.
Tom Wujec | Speaker | TED.com