TEDGlobal 2010
Patrick Chappatte: The power of cartoons
Patrick Chappatte: Fuqia e karikaturave
Filmed:
Readability: 3.6
893,869 views
Në një seri fjalësh të mprehta, Patrick Chappatte bën një rast prekës për fuqinë e vizatimeve të thjeshta. Projektet e tij në Liban, në Afrikën Perëndimore dhe në Gaza tegojnue se si, në duart e duhura, lapsi mund të ndriçojë çështje serioze dhe të vërë bashkë persona nga më të ndryshmit.
Patrick Chappatte - Editorial cartoonist
Using clean, simple pencil strokes, editorial cartoonist Patrick Chappatte wields globally literate and to-the-point humor on world events -- the tragic, the farcical and the absurd. Full bio
Using clean, simple pencil strokes, editorial cartoonist Patrick Chappatte wields globally literate and to-the-point humor on world events -- the tragic, the farcical and the absurd. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So yeah, I'm a newspaper cartoonist --
0
1000
2000
Pra, vërtet, unë jam një karikaturist për gazetat
00:18
political cartoonist.
1
3000
2000
karikaturist politik.
00:20
I don't know if you've heard about it -- newspapers?
2
5000
3000
Unë nuk e di nëse keni dëgjuar për këto - gazetat
00:23
It's a sort of paper-based reader.
3
8000
3000
është një lloj lexuesi bazuar në letër.
00:26
(Laughter)
4
11000
3000
(Të qeshura)
00:29
It's lighter than an iPad,
5
14000
2000
është më e lehtë se një iPad,
00:31
it's a bit cheaper.
6
16000
3000
dhe më pak e kushtueshme.
00:34
You know what they say?
7
19000
2000
A e dini se ç'thonë ata?
00:36
They say the print media is dying --
8
21000
3000
Ata thonë se media e shkruar po vdes --
00:39
who says that? Well, the media.
9
24000
3000
kush e thote ate? Epo, media.
00:42
But this is no news, right?
10
27000
3000
por kjo nuk është lajm, apo jo?
00:45
You've read about it already.
11
30000
3000
Ju tanimë keni lexuar per atë.
00:48
(Laughter)
12
33000
3000
(Të qeshura)
00:53
Ladies and gentlemen,
13
38000
2000
Zonja che zotërinj,
00:55
the world has gotten smaller.
14
40000
2000
bota është bërë më e vogël.
00:57
I know it's a cliche, but look,
15
42000
3000
E di që është një klishe, por shikoni,
01:00
look how small,
16
45000
3000
shikoni sa e vogël,
01:03
how tiny it has gotten.
17
48000
2000
sa e vogël është bërë.
01:05
And you know the reason why, of course.
18
50000
2000
Dhe ju e dini arsyen pse, natyrisht.
01:07
This is because of technology -- yeah.
19
52000
3000
kjo eshtet per shkak te teknologjis--- ehh
01:10
(Laughter)
20
55000
2000
(Të qeshura)
01:13
Any computer designers in the room?
21
58000
2000
A ndodhet ndonjë designers të kompjuterëve në sallë?
01:17
Yeah well,
22
62000
2000
Po, mirë,
01:19
you guys are making my life miserable
23
64000
3000
ju djema po ma bëni jetën te mjerueshme
01:22
because track pads used to be round,
24
67000
2000
sepse trakpadet ishin të rrumbullakët
01:24
a nice round shape.
25
69000
2000
nje formë te rrumbullaket të lezetëshme.
01:26
That makes a good cartoon.
26
71000
2000
Ajo ben nje karikaturë të mire.
01:28
But what are you going to do with a flat track pad,
27
73000
2000
Por ju do të bënit me njëtrakpad të sheshtë,
01:30
those square things?
28
75000
2000
ato gjerat katrore?
01:32
There's nothing I can do as a cartoonist.
29
77000
2000
Unë nuk mund të bëj asnjë si një karikaturist.
01:34
Well, I know the world is flat now.
30
79000
3000
Mirë pra, e di që bota eshte e rrafshët tani.
01:37
That's true.
31
82000
1000
Kjo është e vërtetë.
01:38
And the Internet has reached
32
83000
2000
Dhe interneti ka arritur
01:40
every corner of the world,
33
85000
2000
cdo cep te botes,
01:42
the poorest, the remotest places.
34
87000
2000
vendet me të thella, më të varfëra.
01:44
Every village in Africa now has a cyber cafe.
35
89000
3000
cdo fshat ne Afrike tani ka nje internet kafe.
01:49
(Laughter)
36
94000
6000
(Të qeshura)
01:55
Don't go asking for a Frappuccino there.
37
100000
3000
mos kerkoni per frapucino atje.
01:59
So we are bridging the digital divide.
38
104000
3000
Ne po e tejkalojmë ndarjen dixhitale.
02:02
The Third World is connected,
39
107000
2000
bota e tret eshte e lidhur,
02:04
we are connected.
40
109000
2000
ne jemi te lidhur.
02:06
And what happens next?
41
111000
2000
dhe qfar ndodh me pas?
02:08
Well, you've got mail.
42
113000
3000
Atëherë, ti merr një email.
02:13
Yeah.
43
118000
2000
Po.
02:15
Well, the Internet has empowered us.
44
120000
3000
Atëherë, Interneti na ka dhënë fuqinë.
02:18
It has empowered you,
45
123000
2000
Ju ka dhënë fuqinë,
02:20
it has empowered me
46
125000
2000
më ka dhënë fuqinë
02:22
and it has empowered some other guys as well.
47
127000
3000
qe i ka dhënë fuqinë disa të tjerëve gjithashtu.
02:26
(Laughter)
48
131000
5000
(Të qeshura)
02:31
You know, these last two cartoons --
49
136000
2000
ju e dini, kto karikaturat e fundit
02:33
I did them live
50
138000
2000
Unë i bera ato drejt për drejt
02:35
during a conference in Hanoi.
51
140000
2000
në një konferencë në Hanoi.
02:37
And they were not used to that
52
142000
3000
Dhe ata nuk ishin mësuar me të
02:40
in communist 2.0 Vietnam.
53
145000
3000
në një Vietnam komunist 2.0.
02:43
(Laughter)
54
148000
2000
(Të qeshura)
02:45
So I was cartooning live on a wide screen --
55
150000
3000
Kështu që unë isha duke bërë karikatura drejt për drejt në një ekran të gjerë--
02:48
it was quite a sensation --
56
153000
2000
ishte mjaft e emocionale--
02:50
and then this guy came to me.
57
155000
2000
dhe një djalë mu afrua.
02:52
He was taking pictures of me and of my sketches,
58
157000
2000
Ai bëri disa foto të miat dhe disa foto të skicave të mia,
02:54
and I thought, "This is great, a Vietnamese fan."
59
159000
4000
dhe mendova,"Mrekulli , nje fans i Vietnamit".
02:58
And as he came the second day,
60
163000
2000
dhe kur erdhi ditën e dytë,
03:00
I thought, "Wow, that's really a cartoon lover."
61
165000
3000
mendova, "me të vërtetë i dashka vizatimet".
03:03
And on the third day, I finally understood,
62
168000
2000
dhe ne ditën e tretë, më në fund e kuptova,
03:05
the guy was actually on duty.
63
170000
3000
djali ishte në detyrë.
03:09
So by now, there must be a hundred pictures of me
64
174000
2000
Pra deri tani, duhet të jenë qindra fotografi të miat
03:11
smiling with my sketches
65
176000
2000
duke qeshur me skicat e mia
03:13
in the files of the Vietnamese police.
66
178000
3000
në dosjet e policise së Vietnamit.
03:16
(Laughter)
67
181000
2000
(qeshje)
03:18
No, but it's true: the Internet has changed the world.
68
183000
3000
Jo, është e vërtetë: Interneti ka ndryshuar botën.
03:21
It has rocked the music industry;
69
186000
2000
ka tronditur industrinë e muzikës;
03:23
it has changed the way we consume music.
70
188000
2000
ka ndryshuar mënyrën se si ne të konsumojnë muzikë.
03:25
For those of you old enough to remember,
71
190000
2000
Për ata prej jush mjaft të vjetër për të mbajtur mend,
03:27
we used to have to go to the store
72
192000
2000
ne shkonim në dyqan
03:29
to steal it.
73
194000
2000
per ti vjedhur ato.
03:31
(Laughter)
74
196000
3000
(Të qeshura)
03:35
And it has changed the way
75
200000
2000
Dhe kjo ka ndryshuar mënyrën
03:37
your future employer
76
202000
2000
se si punëdhënësi juaj i ardhshëm
03:39
will look at your application.
77
204000
2000
do të shohë aplikimin tuaj.
03:41
So be careful
78
206000
2000
Pra, kini kujdes
03:43
with that Facebook account --
79
208000
3000
me faqen tuaj të Facebbok-ut
03:46
your momma told you, be careful.
80
211000
3000
mamaja të ka thënë, kujdes.
03:50
And technology has set us free --
81
215000
3000
Dhe teknologjia na ka bërë të lirë--
03:54
this is free WiFi.
82
219000
2000
ky është WiFi pa pagesë.
03:56
But yeah, it has liberated us
83
221000
2000
Po po, na ka çliruar
03:58
from the office desk.
84
223000
3000
nga tavolinat e punës.
04:01
This is your life,
85
226000
2000
kjo është jeta,
04:04
enjoy it.
86
229000
2000
shijoje atë.
04:06
(Laughter)
87
231000
3000
(Të qeshura)
04:09
In short, technology, the internet,
88
234000
3000
Me pak fjalë, teknolgjia, interneti,
04:12
they have changed our lifestyle.
89
237000
3000
na kanë ndryshuar mënyrën e jetesës.
04:15
Tech guru, like this man --
90
240000
2000
Gurutë teknologjikë, si ky njeri --
04:17
that a German magazine called the philosopher of the 21st century --
91
242000
3000
që një revistë gjermane e quajti filozof i shekullit të 21 --
04:20
they are shaping the way we do things.
92
245000
2000
ata janë duke i trajtësuar mënyrën se si ne i bëjmë gjërat.
04:22
They are shaping the way we consume.
93
247000
2000
Ata po formësojnë mënyrën se si ne konsumojnë.
04:24
They are shaping our very desires.
94
249000
3000
Ata janë duke i trajtësuar dëshirat tona e vërteta.
04:27
(Laughter)
95
252000
4000
(Të qeshura)
04:31
(Applause)
96
256000
6000
(Duartrokitje)
04:38
You will not like it.
97
263000
3000
ti nuk do ta pelqeje ate.
04:42
And technology has even changed
98
267000
2000
dhe teknologjija ka ndryshuar
04:44
our relationship to God.
99
269000
3000
lidhjen me ZOTIN.
04:47
(Laughter)
100
272000
6000
qeshje
04:53
Now I shouldn't get into this.
101
278000
2000
tani nuk duhet te merrem me kete.
04:55
Religion and political cartoons,
102
280000
2000
karikaturat fetare dhe politike ,
04:57
as you may have heard,
103
282000
2000
siq keni mundur te degjoni,
04:59
make a difficult couple,
104
284000
2000
bejne nje qift te veshtire,
05:01
ever since that day of 2005,
105
286000
2000
nga ajo dit e 2005-tes
05:03
when a bunch of cartoonists in Denmark
106
288000
2000
ku nje grumbull karikaturist ne Danimark
05:05
drew cartoons that had repercussions all over the world --
107
290000
3000
vizatuan karikatura qe kishin pasoja ne te gjithe boten--
05:08
demonstrations, fatwa,
108
293000
2000
demonstrata, të Fetvave,
05:10
they provoked violence. People died in the violence.
109
295000
3000
ata ushtruan dhunë. Njerëz vdiqën nga dhuna.
05:13
This was so sickening;
110
298000
2000
Kjo ishte aq e pështirë;
05:15
people died because of cartoons.
111
300000
3000
njerz vdiqen per shkak te disa karikaturave.
05:19
I mean --
112
304000
2000
nenkuptoj--
05:23
I had the feeling at the time
113
308000
2000
une ndjeva ne ate kohe
05:25
that cartoons had been used by both sides, actually.
114
310000
3000
se karikaturat po perdoreshin ne dy anet.
05:28
They were used first by a Danish newspaper,
115
313000
2000
ato se pari po perdoreshin nga ne gazete daneze ,
05:30
which wanted to make a point on Islam.
116
315000
2000
te cilet donin te linin nje pik ne Islam.
05:32
A Danish cartoonist told me he was one of the 24
117
317000
3000
nje karikaturis nga danimarka me tha se kishte qene njeri nga ata 24
05:35
who received the assignment to draw the prophet --
118
320000
2000
qe kishin marre urdhrin te vizatonin profeti--
05:37
12 of them refused. Did you know that?
119
322000
3000
12 nga ata refuzuan. e dinit ju ate ?
05:40
He told me, "Nobody has to tell me what I should draw.
120
325000
3000
ai me tha,'' asnjeri sduhet te me tregoje mua qka duhet te vizatoj.
05:43
This is not how it works."
121
328000
2000
keshtu funksionon.
05:45
And then, of course, they were used
122
330000
2000
the pastaj, natyrisht, ato perdoreshin
05:47
by extremists and politicians on the other side.
123
332000
3000
nga extremistat dhe politikanat .
05:50
They wanted to stir up controversy.
124
335000
2000
ata donin te nxisnin kontraverse.
05:52
You know the story.
125
337000
2000
ju e dini historin .
05:55
We know that cartoons can be used as weapons.
126
340000
3000
ne e dim se karikaturat mund te perdoren si arme.
05:58
History tells us,
127
343000
2000
historija na tregon,
06:00
they've been used by the Nazis
128
345000
2000
se ato jane perdorun nga Nazistet
06:02
to attack the Jews.
129
347000
2000
per te sulmuar cifutet.
06:04
And here we are now.
130
349000
2000
dhe ja ku jemi tani.
06:06
In the United Nations,
131
351000
2000
ne shtetet e bashkuara,
06:08
half of the world is pushing
132
353000
3000
gjysma e botes po mundohet
06:11
to penalize the offense to religion --
133
356000
2000
te penalizoj ofendimet ndaj fes--
06:13
they call it the defamation of religion --
134
358000
2000
ata e quajne shpifje fetare--
06:15
while the other half of the world is fighting back
135
360000
2000
ndersa gjysma tjeter eshte duke luftuar
06:17
in defense of freedom of speech.
136
362000
3000
per te mbrojtur lirine e se shprehurit.
06:20
So the clash of civilizations is here,
137
365000
2000
Pra, përplasja e qytetërimeve është këtu,
06:22
and cartoons are at the middle of it?
138
367000
3000
dhe karikaturat janë në mes të saj?
06:26
This got me thinking.
139
371000
3000
kjo me beri te mendoj.
06:29
Now you see me thinking
140
374000
2000
tani po me sikoni se si mendoj
06:31
at my kitchen table,
141
376000
2000
ne tavolinen e kuzhines,
06:33
and since you're in my kitchen,
142
378000
2000
dhe meqe jeni ne kuzhinen time ,
06:35
please meet my wife.
143
380000
2000
ju lutem takoni gruan time.
06:37
(Laughter)
144
382000
6000
qeshje
06:43
In 2006, a few months after,
145
388000
3000
ne vitin 2006, disa muaj pas,
06:46
I went Ivory Coast --
146
391000
2000
un shkova ne Bregun e Fildishte--
06:48
Western Africa.
147
393000
2000
ne Afriken Perendimore.
06:50
Now, talk of a divided place -- the country was cut in two.
148
395000
3000
le te flasim per nje vend te ndare- shteti ishte i ndare ne dy.
06:53
You had a rebellion in the North,
149
398000
2000
ju kishit ne revolicion ne veri,
06:55
the government in the South -- the capital, Abidjan --
150
400000
2000
qeveria ne jug- kryeqyteti, Abidjan
06:57
and in the middle, the French army.
151
402000
3000
dhe ne mes, ushtria franceze.
07:00
This looks like a giant hamburger.
152
405000
2000
kjo duket nje hambureger gjigant.
07:02
You don't want to be the ham in the middle.
153
407000
3000
ju nuk doni te jeni proshuta ne mes .
07:07
I was there to report on that story
154
412000
2000
un isha atje te reportoja per ate ndodhi
07:09
in cartoons.
155
414000
2000
me karikatura.
07:11
I've been doing this for the last 15 years;
156
416000
3000
un jam duke e bere kete qe 15 vite;
07:14
it's my side job, if you want.
157
419000
2000
eshte puna ime, nese ju doni.
07:16
So you see the style is different.
158
421000
2000
e shikoni se stili eshte i ndryshem.
07:18
This is more serious than maybe editorial cartooning.
159
423000
3000
kjo eshte me seioze se karikaturat editoriale.
07:21
I went to places like Gaza
160
426000
3000
un shkova edhe ne vende si Gaza
07:24
during the war in 2009.
161
429000
3000
gjate luftes se 2009-tes.
07:27
So this is really journalism in cartoons.
162
432000
2000
kjo me te vertet eshte gazetari me karikatura.
07:29
You'll hear more and more about it.
163
434000
2000
ju do te degjoni me shum dhe me shume per ate.
07:31
This is the future of journalism, I think.
164
436000
3000
un mendoj se kjo eshte e ardhmja e gazetarise.
07:35
And of course, I went to see the rebels in the north.
165
440000
3000
dhe natyrisht, un shkova ti shikoj rebelat ne veri.
07:38
Those were poor guys fighting for their rights.
166
443000
2000
ata ishin te varfer shum por luftonin per te drejtat e tyre.
07:40
There was an ethnic side to this conflict
167
445000
2000
atje ishte nje ane etnike ne ket konflikt
07:42
as very often in Africa.
168
447000
3000
siq eshte shume shpesh ne Afrik.
07:45
And I went to see the Dozo.
169
450000
2000
dhe un shkova te shoh Dozon.
07:47
The Dozo, they are the traditional hunters
170
452000
2000
Dozo, ata janë gjuetarët tradicionale
07:49
of West Africa.
171
454000
2000
ne Afriken perendimore.
07:51
People fear them --
172
456000
2000
njerzit i frikesohen atyre--
07:53
they help the rebellion a lot.
173
458000
2000
ata i ndimojn kryengritjet.
07:55
They are believed to have magical powers.
174
460000
2000
besohet se kane fuqi magjike.
07:57
They can disappear and escape bullets.
175
462000
3000
Ato mund të zhduken dhe të shpëtojnë plumbave.
08:01
I went to see a Dozo chief;
176
466000
2000
Unë shkova për të parë një shef Dozo:
08:03
he told me about his magical powers.
177
468000
3000
ai me tregoi per keto fuqi magjike.
08:06
He said, "I can chop your head off right away
178
471000
3000
ai tha ,'' un mund te ta pres koken menjehere
08:09
and bring you back to life."
179
474000
3000
dhe te te kthej perseri ne jete.''
08:12
I said, "Well, maybe we don't have time for this right now."
180
477000
3000
un i thash .,' ndoshta skemi koh per kete tani.''
08:15
(Laughter)
181
480000
2000
qeshje
08:17
"Another time."
182
482000
2000
nje here tjeter .
08:19
So back in Abidjan,
183
484000
3000
prap ne Abidjan,
08:22
I was given a chance to lead a workshop
184
487000
2000
I është dhënë një shans për të udhëhequr një seminar
08:24
with local cartoonists there
185
489000
2000
me karikaturist lokal
08:26
and I thought, yes,
186
491000
2000
dhe mendova ,po,
08:28
in a context like this, cartoons can really be used as weapons
187
493000
3000
ne nje kontext te tille, karikaturat mund te perdoren si arme
08:31
against the other side.
188
496000
2000
kunder anes tjeter.
08:33
I mean, the press in Ivory Coast was bitterly divided --
189
498000
4000
Unë do të thotë, shtypi në Bregun e Fildishtë u nda hidhur -
08:37
it was compared to the media in Rwanda
190
502000
2000
ihste krahasuar me median ne Rwanda
08:39
before the genocide --
191
504000
2000
para gjenocidit--
08:41
so imagine.
192
506000
2000
imagjinoje.
08:43
And what can a cartoonist do?
193
508000
2000
dhe qfare mund te beje nje karikaturist?
08:45
Sometimes editors would tell their cartoonists
194
510000
2000
nganjehere editori mund ti thote karikaturistve
08:47
to draw what they wanted to see,
195
512000
2000
te vizatojne qka ata duan te shohin,
08:49
and the guy has to feed his family, right?
196
514000
3000
dhe ai duhet ushqyer familjen e tij , a po jo ?
08:53
So the idea was pretty simple.
197
518000
2000
ideja ishte shum e thjeshte.
08:55
We brought together cartoonists
198
520000
3000
ne mbledhem se bashku karikaturistet
08:58
from all sides in Ivory Coast.
199
523000
3000
nga gjitha anet e bregut te fildishte.
09:01
We took them away from their newspaper for three days.
200
526000
3000
ne i hoqem nga gazetat per 3 dite.
09:04
And I asked them to do a project together,
201
529000
3000
dhe i thash te benin nje projekt se bashku,
09:07
tackle the issues affecting their country
202
532000
3000
trajtuar qeshtjet qe ndokojne ne vendin e tyre
09:10
in cartoons, yes, in cartoons.
203
535000
3000
në karikaturat, po, në karikaturat.
09:13
Show the positive power of cartoons.
204
538000
2000
Trego fuqinë pozitive të karikaturave.
09:15
It's a great tool of communication
205
540000
2000
Është një mjet i madh i komunikimit
09:17
for bad or for good.
206
542000
2000
për keq ose për mirë.
09:19
And cartoons can cross boundaries,
207
544000
2000
Dhe karikaturat mund të kalojnë kufijtë,
09:21
as you have seen.
208
546000
2000
si ju e keni parë.
09:23
And humor is a good way, I think,
209
548000
2000
dhe humor është një mënyrë e mirë, mendoj unë,
09:25
to address serious issues.
210
550000
3000
për të trajtuar çështje serioze.
09:28
And I'm very proud of what they did.
211
553000
2000
Dhe unë jam shumë krenar për atë që ata vepruan.
09:30
I mean, they didn't agree with each other -- that was not the point.
212
555000
3000
Unë do të thotë, ata nuk bien dakord me njëri-tjetrin - që nuk ishte pikë.
09:33
And I didn't ask them to do nice cartoons.
213
558000
2000
Dhe unë nuk i pyet ata për të bërë karikaturat bukur.
09:35
The first day, they were even shouting at each other.
214
560000
2000
dita e parë, ata ishin po i bërtisnin njëri-tjetrin.
09:37
But they came up with a book,
215
562000
2000
por erdhen me nje liber,
09:39
looking back at 13 years
216
564000
3000
duke shikuar mbrapa 13 vjet
09:42
of political crisis in Ivory Coast.
217
567000
3000
e krizës politike në Bregun e Fildishtë.
09:45
So the idea was there.
218
570000
2000
Pra ideja ishte atje.
09:47
And I've been doing projects like this,
219
572000
2000
Dhe unë kam qenë duke bërë projekte si ky,
09:49
in 2009 in Lebanon,
220
574000
2000
në vitin 2009 në Liban,
09:51
this year in Kenya, back in January.
221
576000
3000
këtë vit në Kenia, kthehet në janar.
09:54
In Lebanon, it was not a book.
222
579000
2000
Në Liban, kjo nuk ishte një libër.
09:56
The idea was to have --
223
581000
2000
Ideja ishte që të kemi -
09:58
the same principal, a divided country --
224
583000
2000
rregull te njejte , nje shtet te ndare--
10:00
take cartoonists from all sides
225
585000
2000
në vitin 2009 në Liban,
10:02
and let them do something together.
226
587000
2000
dhe ti leme te bejne dikqa tjeter sebashku.
10:04
So in Lebanon,
227
589000
2000
kshtu qe ne Lebanon,
10:06
we enrolled the newspaper editors,
228
591000
2000
ne regjistruam redaktorët e gazetave,
10:08
and we got them to publish
229
593000
2000
dhe i publikuam
10:10
eight cartoonists from all sides all together on the same page,
230
595000
3000
8 karikatura nga gjitha anet ne nje flete te vetme,
10:13
addressing the issue affecting Lebanon,
231
598000
3000
trajtimin e çështjes ndikojnë në Liban,
10:16
like religion in politics and everyday life.
232
601000
3000
si fesë në politikë dhe në jetën e përditshme.
10:19
And it worked.
233
604000
2000
dhe funksionoi.
10:21
For three days, almost all the newspapers of Beirut
234
606000
3000
Për tri ditë, pothuajse të gjitha gazetat e Beirutit
10:24
published all those cartoonists together --
235
609000
2000
botuar të gjitha ato që karikaturistët së bashku -
10:26
anti-government,
236
611000
2000
anti-qeveritare,
10:28
pro-government,
237
613000
2000
pro-qeveritare,
10:30
Christian,
238
615000
3000
krishterë,
10:33
Muslim, of course,
239
618000
2000
mysliman, natyrisht,
10:35
English-speaking, well, you name it.
240
620000
2000
anglisht-folëse, edhe, ju e therrisni ate.
10:37
So this was a great project.
241
622000
2000
Pra, ky ishte një projekt i madh.
10:39
And then in Kenya, what we did
242
624000
3000
Dhe pastaj në Kenia, ajo që ne e bëmë
10:42
was addressing the issue of ethnicity,
243
627000
2000
u adresuar çështjen e përkatësisë etnike,
10:44
which is a poison in a lot of places in Africa.
244
629000
3000
e cila është një helm në shumë vende në Afrikë.
10:47
And we did video clips --
245
632000
3000
dhe beme video klipe--
10:50
you can see them if you go to YouTube/Kenyatoons.
246
635000
3000
ju mund të shihni ato nëse ju shkoni në YouTube / Kenyatoons.
10:57
So, preaching for freedom of speech
247
642000
2000
Pra, duke predikuar për lirinë e fjalës
10:59
is easy here,
248
644000
2000
është e lehtë këtu,
11:01
but as you have seen
249
646000
2000
por siç e keni parë
11:03
in contexts of repression or division,
250
648000
3000
në kontekste të shtypjes apo ndarje,
11:06
again, what can a cartoonist do?
251
651000
2000
përsëri, çfarë mund të bëjë një karikaturist?
11:08
He has to keep his job.
252
653000
3000
Ai ka për të mbajtur punën e tij.
11:12
Well I believe that in any context anywhere,
253
657000
3000
pra unë besoj se në çdo kontekst kudo,
11:15
he always has the choice at least
254
660000
2000
ai gjithmonë ka zgjedhur së paku
11:17
not to do a cartoon
255
662000
2000
jo për të bërë një karikaturë
11:19
that will feed hatred.
256
664000
3000
që do të ushqejnë urrejtje.
11:22
And that's the message I try to convey to them.
257
667000
3000
Dhe kjo është mesazhi që unë të përpiqem të përcjell për ta.
11:25
I think we all always have the choice in the end
258
670000
3000
Unë mendoj se të gjithë ne gjithmonë kemi zgjedhje në fund
11:28
not to do the bad thing.
259
673000
3000
jo për të bërë gjënë e keqe.
11:32
But we need to support
260
677000
2000
Por ne duhet të mbeshtetim
11:34
these [unclear], critical
261
679000
2000
keto [paqartësi] kritike
11:36
and responsible voices
262
681000
3000
dhe zëra përgjegjës
11:39
in Africa, in Lebanon,
263
684000
2000
në Afrikë, në Liban,
11:41
in your local newspaper,
264
686000
3000
në gazetën tuaj lokale,
11:44
in the Apple store.
265
689000
3000
në dyqan Apple.
11:48
Today, tech companies
266
693000
2000
Sot, kompanitë e teknologjisë
11:50
are the world's largest editors.
267
695000
3000
janë redaktorët më të mëdha të botës.
11:53
They decide what is too offensive
268
698000
2000
Ata vendosin se çfarë është shumë fyese
11:55
or too provocative for you to see.
269
700000
2000
ose shumë provokuese për ju për të parë.
11:57
So really, it's not about the freedom of cartoonists;
270
702000
3000
Pra me të vërtetë, nuk është në lidhje me lirinë e karikaturistët;
12:00
it's about your freedoms.
271
705000
2000
është në lidhje me liritë tuaja.
12:03
And for dictators all over the world,
272
708000
3000
Dhe për diktatorë në të gjithë botën,
12:09
the good news
273
714000
2000
lajm i mirë
12:11
is when cartoonists,
274
716000
2000
është kur karikaturistët,
12:13
journalists and activists shut up.
275
718000
3000
gazetarët dhe aktivistët rrinë urtë.
12:18
Thank you.
276
723000
2000
Faleminderit.
12:20
(Applause)
277
725000
6000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Patrick Chappatte - Editorial cartoonistUsing clean, simple pencil strokes, editorial cartoonist Patrick Chappatte wields globally literate and to-the-point humor on world events -- the tragic, the farcical and the absurd.
Why you should listen
Patrick Chappatte is a global soul. Born in Pakistan to a Lebanese mother and a Swiss father, raised in Singapore, he has lived in New York and lives now in Geneva, Switzerland. Perhaps this explains his way of looking at world events, applying the unfettered perspective of humor to the tragic, the farcical and the absurd.
His simple line delivers pointed jokes. He draws for The International Herald Tribune (in English) and for the Swiss newspapers Le Temps (in French) and NZZ am Sonntag (in German), and in all three languages the subtle insightfulness of his cartoons consistently robs you of a laugh, or more.
Patrick Chappatte | Speaker | TED.com