TED2003
Evelyn Glennie: How to truly listen
Evelyn Glennie nasıl dinlenir gösteriyor
Filmed:
Readability: 3
5,875,532 views
Beklentilerimizin ötesindeki bu sunumda, sağır vurmalı çalgı sanatçısı Evelyn Glennie müzik dinlemenin sadece ses dalgalarının kulak zarımıza çarpmasına izin vermekten çok daha fazlası olduğunu gösteriyor.
Evelyn Glennie - Musician
Percussionist and composer Dame Evelyn Glennie lost nearly all of her hearing by age 12. Rather than isolating her, it has given her a unique connection to her music. Full bio
Percussionist and composer Dame Evelyn Glennie lost nearly all of her hearing by age 12. Rather than isolating her, it has given her a unique connection to her music. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
I'm not quite sure whether I really want to see
0
0
4000
Sabahın dokuzu gibi bir saatte bir trampet görmek
00:29
a snare drum at nine o'clock or so in the morning.
1
4000
4000
isteyip istemediğimden pek de emin değilim.
00:33
But anyway, it's just great to see such a full theater,
2
8000
4000
Ama her neyse, böylesi dolu bir salon görmek harika,
00:37
and really I must thank Herbie Hancock
3
12000
2000
ve gerçekten Herbie Hancock ve meslektaşlarına
00:39
and his colleagues for such a great presentation. (Applause)
4
14000
4000
böyle harika bir sunum yaptıkları için teşekkür etmeliyim.
00:43
One of the interesting things,
5
18000
4000
İlginç şeylerden biri, tabii ki
00:47
of course, is the combination of that raw hand on the instrument
6
22000
6000
o enstrüman üzerindeki saf elin teknoloji ile kombinasyonuydu
00:53
and technology, and of course what he said about listening to our young people.
7
28000
7000
ve elbette genç insanlarımızı dinlemek hakkında soyledikleri.
01:00
Of course, my job is all about listening,
8
35000
5000
Tabii ki, benim işim tamamen dinlemekle ilgili,
01:05
and my aim, really, is to teach the world to listen.
9
40000
6000
ve amacım da, gerçekten, dünyaya dinlemeyi öğretmek.
01:11
That's my only real aim in life.
10
46000
4000
Bu benim hayattaki tek gerçek hedefim.
01:15
And it sounds quite simple, but actually it's quite a big, big job.
11
50000
6000
Ve kulağa çok basit gibi geliyor ama, aslında bu çok çok büyük bir iş.
01:21
Because you know, when you look at a piece of music -- for example,
12
56000
6000
Çünkü biliyorsunuz, bir parça müziğe baktığınızda -- örneğin,
01:27
if I just open my little motorbike bag -- we have here, hopefully,
13
62000
8000
eğer sadece şu küçük motorsiklet çantamı açabilirsem -- buradaki, umarım,
01:35
a piece of music that is full of little black dots on the page.
14
70000
6000
üzeri küçük siyah noktalarla dolu sayfanın üzerinde bir parça müzik var.
01:41
And, you know, we open it up and I read the music.
15
76000
8000
Ve biliyorsunuz, biz onu açarız ve ben müziği okurum.
01:49
So technically, I can actually read this.
16
84000
5000
Yani teknik olarak, ben bunu hakikaten okuyabilirim.
01:54
I will follow the instructions, the tempo markings, the dynamics.
17
89000
4000
Açıklamaları takip ederim, tempo işaretlerini, dinamiğini
01:58
I will do exactly as I'm told.
18
93000
5000
Bana söylenenleri aynen yaparım.
02:03
And so therefore, because time is short,
19
98000
3000
Ve bu yüzden, zaman kısa olduğu için,
02:06
if I just play you literally the first maybe two lines or so. It's very straightforward.
20
101000
9000
Eğer size yalnızca olduğu gibi ilk belki iki satırı falan çalarsam. Bu çok basit.
02:15
There's nothing too difficult about the piece.
21
110000
1000
Bu eserin zor olan hiç bir tarafı yok.
02:16
But here I'm being told that the piece of music is very quick.
22
111000
4000
Fakat burada bana bu müzik parçasının oldukça hızlı olduğu söyleniyor.
02:20
I'm being told where to play on the drum.
23
115000
4000
Çalarken trampetin neresini kullanacağım söyleniyor.
02:24
I'm being told which part of the stick to use.
24
119000
5000
Sopaların hangi kısmını kullanacağım söyleniyor.
02:29
And I'm being told the dynamic.
25
124000
2000
Ve bana dinamiği söyleniyor.
02:31
And I'm also being told that the drum is without snares.
26
126000
5000
Ve ayrıca bana trampetin kirişsiz olacağı da söyleniyor.
02:36
Snares on, snares off.
27
131000
3000
Kirişler takılı, kirişler çıkık
02:39
So therefore, if I translate this piece of music, we have this idea. (Music)
28
134000
9000
O halde, eğer bu parçayı tercüme edersem, şöyle bir fikir ortaya çıkar.
03:18
And so on. My career would probably last about five years.
29
173000
6000
Gibi. Muhtemelen kariyerim beş yıl kadar sürerdi.
03:24
However, what I have to do as a musician is do everything that is not on the music.
30
179000
8000
Fakat, bir müzisyen olarak benim yapmam gereken, notada yazılı olmayan herşeydir.
03:32
Everything that there isn't time to learn from a teacher,
31
187000
6000
Bir öğretmenden öğrenmeye zaman olmayan herşeyi,
03:38
or to talk about, even, from a teacher.
32
193000
3000
bir öğretmenle konuşmaya bile fırsat olmayacak herşeyi yapmaktır.
03:41
But it's the things that you notice when you're not actually with your instrument
33
196000
5000
Esas enstrümanınızla birlikte değilken farkettiğiniz birtakım şeyler
03:46
that in fact become so interesting, and that you want to explore
34
201000
5000
inanılmaz ilginç ve trampetin bu küçücük yüzeyi aracılığıyla
03:51
through this tiny, tiny surface of a drum.
35
206000
4000
keşfetmek isteyeceğiniz şeylere dönüşüyor.
03:55
So there, we experience the translation. Now we'll experience the interpretation. (Music) (Applause)
36
210000
6000
Ve işte, tercümenin deneyimine vardık. Şimdi de yorumu tecrübe edeceğiz.
04:50
Now my career may last a little longer!
37
265000
8000
Şimdi kariyerim birazcık daha uzun sürebilir.
04:58
But in a way, you know, it's the same if I look at you and I see
38
273000
5000
Fakat, bir şekilde, siz de biliyorsunuz, bu benim size bakıp pembe bir bluz giymiş
05:03
a nice bright young lady with a pink top on.
39
278000
3000
hoş zeki bir hanımefendi görmemle aynı şey.
05:06
I see that you're clutching a teddy bear, etc., etc.
40
281000
4000
Oyuncak bir ayıya sıkıca sarılmış olduğunuzu görmemle, vesaire vesaire.
05:10
So I get a basic idea as to what you might be about, what you might like,
41
285000
5000
Böylece hakkınızda az çok bir fikre sahip olurum, neleri sevebileceğiniz
05:15
what you might do as a profession, etc., etc.
42
290000
5000
nasıl bir işle meşgul olabileceğiniz, vesaire vesaire.
05:20
However, that's just, you know, the initial idea I may have that we all get
43
295000
6000
Ancak, bu sadece, biliyorsunuz, gerçekten baktığımız zaman hepimizin edindiği
05:26
when we actually look, and we try to interpret,
44
301000
3000
bir ilk izlenimdir. Ve biz bunu yorumlamaya çalışırız,
05:29
but actually it's so unbelievably shallow.
45
304000
2000
fakat aslında bu inanılmaz derecede yüzeyseldir.
05:31
In the same way, I look at the music; I get a basic idea;
46
306000
3000
Aynı şekilde, müziğe bakarım, temel bir fikir edinirim,
05:34
I wonder what technically might be hard, or, you know, what I want to do.
47
309000
5000
Teknik olarak neyin zor olabileceğini düşünürüm, yada bilirsiniz işte, ne yapmak istediğimi.
05:39
Just the basic feeling.
48
314000
2000
Sedece o temel duyguyu.
05:41
However, that is simply not enough.
49
316000
2000
Ancak, bu tek başına yeterli değildir.
05:43
And I think what Herbie said -- please listen, listen.
50
318000
4000
Ve Herbie' nin dediğini düşünürüm -- lütfen dinle, dinle.
05:47
We have to listen to ourselves, first of all.
51
322000
4000
Kendimizi dinlemeliyiz, her şeyden önce.
05:51
If I play, for example, holding the stick -- where literally I do not let go of the stick --
52
326000
10000
Eğer çalarsam, örneğin, bageti tutarak -- tam anlamıyla bageti bırakmadan tuttuğumda--
06:01
you'll experience quite a lot of shock coming up through the arm.
53
336000
4000
kolunuzdan yukarı gelen şiddetli bir sarsıntıyı hissedersiniz.
06:05
And you feel really quite -- believe it or not --
54
340000
2000
Ve kendinizi, ister inanın ister inanmayın,
06:07
detached from the instrument and from the stick,
55
342000
3000
hem enstrümandan hem de bagetten oldukça kopuk hissedersiniz
06:10
even though I'm actually holding the stick quite tightly.
56
345000
6000
aslında bageti oldukça sıkıca tutuyor olmama rağmen.
06:16
By holding it tightly, I feel strangely more detached.
57
351000
4000
Bageti sıkıca tutarak, garip bir şekilde daha kopuk hissediyorum.
06:20
If I just simply let go and allow my hand, my arm, to be more of a support system,
58
355000
7000
Eğer sadece basitçe bırakırsam ve elimin, kolumun daha çok bir destek sistemi olmasına izin verirsem
06:27
suddenly I have more dynamic with less effort. Much more.
59
362000
9000
birdenbire daha az çabayla daha fazla dinamiğe sahip oluyorum. Çok daha fazla.
06:36
And I just feel, at last, one with the stick and one with the drum.
60
371000
5000
Ve kendimi, en sonunda, bagetle ve trampetle bir hissediyorum.
06:41
And I'm doing far, far less.
61
376000
2000
Ve çok çok daha az şey yapıyorum.
06:43
So in the same way that I need time with this instrument,
62
378000
3000
Aynı bu enstrümanla zaman geçirmeye ihtiyacım olduğu gibi,
06:46
I need time with people in order to interpret them.
63
381000
6000
insanları yorumlayabilmek için de onlarla zaman geçirmeye ihtiyacım var.
06:52
Not just translate them, but interpret them.
64
387000
2000
Onları sadece tercüme etmek değil ama yorumlamak için.
06:54
If, for example, I play just a few bars of a piece of music
65
389000
8000
Eğer, örneğin, bir müzik parçasının bir kaç mezurunu çalarsam
07:02
for which I think of myself as a technician --
66
397000
5000
kendimi bir teknisyen gibi hissederek --
07:07
that is, someone who is basically a percussion player ... (Music)
67
402000
5000
yani, sadece vurmalı çalgı çalan biri...
07:24
And so on. If I think of myself as a musician ... (Music)
68
419000
4000
ve bunun gibi. Eğer kendimi bir müzisyen olarak düşünürsem...
07:50
And so on. There is a little bit of a difference there that is worth just -- (Applause)
69
445000
7000
ve bunun benzeri. Burda üzerinde düşünülmeye değer küçük bir -- (Alkışlar)
07:57
-- thinking about.
70
452000
2000
-- fark var.
07:59
And I remember when I was 12 years old,
71
454000
3000
Ve hatırlıyorum 12 yaşındaydım
08:02
and I started playing tympani and percussion, and my teacher said,
72
457000
6000
ve timpani ve perküsyon çalmaya başlamıştım, ve öğretmenim dedi ki,
08:08
"Well, how are we going to do this? You know, music is about listening."
73
463000
6000
"Peki, bunu nasıl yapacağız? Biliyorsun, müzik tamamen dinlemekle ilgili."
08:14
And I said, "Yes, I agree with that. So what's the problem?"
74
469000
4000
"Evet, buna katılıyorum. Öyleyse sorun ne?"
08:18
And he said, "Well, how are you going to hear this? How are you going to hear that?"
75
473000
5000
Ve o dedi ki, "Peki, sen bunu nasıl duyacaksın? Şunu nasıl duyacaksın?
08:23
And I said, "Well, how do you hear it?"
76
478000
2000
Ve ben de dedim ki, "Peki sen nasıl duyuyorsun?"
08:25
He said, "Well, I think I hear it through here."
77
480000
4000
Dedi ki "Şey, sanırım buradan duyuyorum."
08:29
And I said, "Well, I think I do too -- but I also hear it through my hands,
78
484000
5000
Ve dedim ki, "Yani, sanırım ben de -- ama ben ayrıca ellerimle de duyuyorum,
08:34
through my arms, cheekbones, my scalp, my tummy, my chest, my legs and so on."
79
489000
7000
kollarım aracılığıyla da, elmacık kemiklerimle, kafa derimle, midemle, göğsümle, bacaklarımla, vesaire"
08:41
And so we began our lessons every single time tuning drums --
80
496000
6000
Ve böylece her seferinde dersimize davulları akort ederek başladık--
08:47
in particular, the kettle drums, or tympani --
81
502000
3000
özellikle de büyük orkestra davulunu ve timpaniyi
08:50
to such a narrow pitch interval, so something like ...
82
505000
9000
çok dar bir ses perdesi aralığına, yani bunun gibi...
08:59
that of a difference. Then gradually ... and gradually ...
83
514000
7000
bu kadarlık bir fark. Sonra azar azar... ve azar azar ....
09:06
and it's amazing that when you do open your body up,
84
521000
5000
ve vücudunuzu bu deneyime açtığınızda hissettikleriniz inanılmaz,
09:11
and open your hand up to allow the vibration to come through,
85
526000
4000
ve elinizi açıp titreşimin size ulaşmasına izin verdiğinizde
09:15
that in fact the tiny, tiny difference ...
86
530000
4000
o aslında küçücük olan fark
09:19
can be felt with just the tiniest part of your finger, there.
87
534000
6000
orada, parmağınızın en ufacık parçasıyla bile hissedilebilir.
09:25
And so what we would do is that I would put my hands on the wall
88
540000
4000
Ve bu nedenle yaptığımız şey, ben müzik odasının duvarının üzerine
09:29
of the music room, and together we would "listen" to the sounds of the instruments,
89
544000
7000
elimi koyardım ve beraber enstrümanların seslerini dinlerdik,
09:36
and really try to connect with those sounds
90
551000
3000
ve gerçekten o seslerle bir bağ kurmaya çalışırdık,
09:39
far, far more broadly than simply depending on the ear.
91
554000
5000
sadece kulağa dayanmaktan çok daha kapsamlı bir bağ.
09:44
Because of course, the ear is, I mean, subject to all sorts of things.
92
559000
4000
Çünkü tabii ki kulak -- demek istediğim, pek çok şeyin etkisi altında kaldığından
09:48
The room we happen to be in, the amplification, the quality of the instrument,
93
563000
5000
İçinde bulunduğumuz oda, ses hacminin yükselmesi, enstrümanın kalitesi
09:53
the type of sticks ... etc., etc.
94
568000
10000
bagetlerin cinsi, vesaire vesaire.
10:03
They're all different.
95
578000
8000
Hepsi farklıdır.
10:11
Same amount of weight, but different sound colors.
96
586000
5000
Aynı ağırlıkta, fakat farklı ses renkleri.
10:16
And that's basically what we are. We're just human beings,
97
591000
2000
Ve temelde biz de buyuz. Bizler sadece insanız,
10:18
but we all have our own little sound colors, as it were,
98
593000
3000
ama hepimiz kendimize ait küçük ses renklerine sahibiz:
10:21
that make up these extraordinary personalities
99
596000
3000
bir bakıma bu olağanüstü kişilikleri, karakterleri
10:24
and characters and interests and things.
100
599000
3000
ilgi alanlarını ve varlıkları da onlar oluşturur.
10:27
And as I grew older, I then auditioned for the Royal Academy of Music in London,
101
602000
6000
Biraz büyüyünce Londra'daki Royal Academy of Music'in sınavlarına girdim,
10:33
and they said, "Well, no, we won't accept you, because we haven't a clue,
102
608000
4000
ve bana dediler ki, "Şey, hayır, sizi kabul etmeyeceğiz, çünkü sizin gibi, biliyorsunuz
10:37
you know, of the future of a so-called 'deaf' musician."
103
612000
5000
deyim yerindeyse, 'sağır' bir müzisyenin geleceği hakkında hiçbir fikrimiz yok."
10:42
And I just couldn't quite accept that.
104
617000
4000
Ve ben bunu pek kabul edemezdim.
10:46
And so therefore, I said to them, "Well, look, if you refuse --
105
621000
7000
Ve bu nedenle, onlara dedim ki, "Peki, bakın, eğer beni geri çeviriyorsanız
10:53
if you refuse me through those reasons,
106
628000
3000
eğer beni bu nedenlerden dolayı geri çeviriyorsanız,
10:56
as opposed to the ability to perform and to understand and love
107
631000
9000
ses yaratma sanatındaki sunum yeteneğimi, anlayışımı ve sevgimi
11:05
the art of creating sound --
108
640000
3000
değerlendirmeksizin
11:08
then we have to think very, very hard about the people you do actually accept."
109
643000
6000
o zaman aslında kabul ettiğiniz insanlar hakkında çok ciddi şekilde düşünmeliyiz.
11:14
And as a result -- once we got over a little hurdle, and having to audition twice --
110
649000
6000
Ve sonuç olarak-- bu küçük engeli aştıktan ve ikinci kez sınava girdikten sonra--
11:20
they accepted me. And not only that --
111
655000
4000
beni okula kabul ettiler. Ve bununla da kalmadı
11:24
what had happened was that it changed the whole role
112
659000
4000
bu olay Birleşik Krallık genelinde müzik kurumlarının
11:28
of the music institutions throughout the United Kingdom.
113
663000
4000
bütün işlevini degiştirdi.
11:32
Under no circumstances were they to refuse any application whatsoever on the basis of
114
667000
9000
Hiçbir koşulda buna benzer bir gerekçe gösterilerek başvurular reddedilemedi
11:41
whether someone had no arms, no legs --
115
676000
2000
bir kimse kolsuz, bacaksız olsun olmasın---
11:43
they could still perhaps play a wind instrument if it was supported on a stand.
116
678000
4000
muhtemelen yine de, bir dayanakla desteklenirse nefesli bir enstrüman çalabilir.
11:47
No circumstances at all were used to refuse any entry.
117
682000
7000
Benzeri hiçbir durum yapılan herhangi bir başvuruyu reddetmek için kullanılmadı.
11:54
And every single entry had to be listened to, experienced and then
118
689000
5000
Ve başvuru yapan herkes tek tek dinlenmek, hissedilmek zorundaydı,
11:59
based on the musical ability -- then that person could either enter or not.
119
694000
8000
ve sonrasında müzikal yeteneklerine göre -- sonra o bireyler programa girebilir yada giremezdi.
12:07
So therefore, this in turn meant that there was an extremely interesting
120
702000
6000
Bu nedenle, böylesi bir değişim bu müzik kurumlarına oldukça ilginç
12:13
bunch of students who arrived in these various music institutions.
121
708000
4000
bir grup öğrencinin katılması anlamına geliyordu.
12:17
And I have to say, many of them now
122
712000
3000
Ve söylemeliyim ki oların pek çoğu şimdi
12:20
in the professional orchestras throughout the world.
123
715000
4000
dünyanın farklı yerlerinde profesyonel orkestraların bünyesindeler.
12:24
The interesting thing about this as well, though --
124
719000
2000
Bu durumla ilgili bir başka ilginç şey de
12:26
(Applause) --
125
721000
5000
(Alkışlar)
12:31
is quite simply that not only were people connected with sound --
126
726000
6000
açıkça, insanların müzikle birbirine bağlı olmasının yanı sıra --
12:37
which is basically all of us, and we well know that music really is our daily medicine.
127
732000
7000
ki temelde buna hepimiz dahiliz, ve gayet iyi biliyoruz ki müzik gerçekten bizim günlük ilacımızdır.
12:44
I say "music," but actually I mean "sound."
128
739000
3000
Müzik diyorum ama, aslında kastettiğim ses.
12:47
Because you know, some of the extraordinary things I've experienced
129
742000
3000
Çünkü biliyorsunuz, bir müzisyen olarak yaşadığım o bazı sıradışı şeyler,
12:50
as a musician, when you may have a 15-year-old lad
130
745000
5000
söz gelimi 15 yaşında genç bir delikanlı
12:55
who has got the most incredible challenges,
131
750000
5000
en inanılmaz sorunlarla yüzleşmek zorunda olan
13:00
who may not be able to control his movements,
132
755000
3000
belki de hareketlerini kontrol edemeyen
13:03
who may be deaf, who may be blind, etc., etc. --
133
758000
3000
belki sağır, belki kör, vesaire vesaire
13:06
suddenly, if that young lad sits close to this instrument,
134
761000
6000
Aniden, o genç delikanlı bu enstrümana yakın otursa
13:12
and perhaps even lies underneath the marimba,
135
767000
3000
ve hatta marimbanın altına uzansa
13:15
and you play something that's so incredibly organ-like, almost --
136
770000
6000
ve siz de neredeyse inanılmaz derecede orga benzer bir şeyler çalsanız--
13:21
I don't really have the right sticks, perhaps --
137
776000
3000
Aslında doğru bagetlerim de yok, sanırım
13:24
but something like this. Let me change. (Music)
138
779000
4000
ama buna benzer bir şey. İzninizle değiştireyim.
14:18
Something that's so unbelievably simple --
139
833000
1000
Böylesi inanılmayacak kadar basit bir şey --
14:19
but he would be experiencing something that I wouldn't be,
140
834000
6000
ama o benim hissedemeyeceğim bir şeyi hissediyor olacaktı.
14:25
because I'm on top of the sound.
141
840000
2000
çünkü ben sesin tam üstündeyim.
14:27
I have the sound coming this way.
142
842000
3000
Ses bana bu taraftan geliyor.
14:30
He would have the sound coming through the resonators.
143
845000
3000
Ona ise ses rezonatörler aracılığı ile geliyor olacak.
14:33
If there were no resonators on here, we would have ... (Music)
144
848000
10000
Eğer üzerinde rezonatörler olmasaydı, biz --
14:43
So he would have a fullness of sound that those of you in the front few rows
145
858000
4000
yani o delikanlı, öndeki bir kaç sırada oturan sizlerin hissedemediği o
14:47
wouldn't experience, those of you in the back few rows wouldn't experience either.
146
862000
4000
ses bütünlüğünü hissederdi: arka bir kaç sırada oturan sizler de bunu hissedemezdiniz.
14:51
Every single one of us, depending on where we're sitting,
147
866000
3000
Oturduğumuz yere göre her birimiz
14:54
will experience this sound quite, quite differently.
148
869000
4000
bu sesi çok, çok farklı şekillerde algılayacağız.
14:58
And of course, being the participator of the sound,
149
873000
3000
Ve tabii ki, sesi icra eden kişi olarak
15:01
and that is starting from the idea of what type of sound I want to produce --
150
876000
6000
ve ne çeşit bir ses üretmek istediğim fikrinden yola çıkarak
15:07
for example, this sound.
151
882000
3000
örneğin, bu ses.
15:16
Can you hear anything?
152
891000
3000
Her hangi bir şey duyuyor musunuz?
15:19
Exactly. Because I'm not even touching it.
153
894000
3000
Kesinlikle. Çünkü dokunmuyorum bile.
15:22
But yet, we get the sensation of something happening.
154
897000
6000
Fakat yine de, bir şeylerin olduğu hissine kapılıyoruz.
15:28
In the same way that when I see tree moves,
155
903000
2000
Tıpkı ağaçların hareket ettiğini gördüğümde,
15:30
then I imagine that tree making a rustling sound.
156
905000
4000
ağaçların hışırtı sesi çıkardığını hayal etmem gibi.
15:34
Do you see what I mean?
157
909000
2000
Ne dediğimi anlayabiliyor musunuz?
15:36
Whatever the eye sees, then there's always sound happening.
158
911000
4000
Göz herhangi bir şey gördüğünde, her zaman sesin oluştuğu izlenimi doğar.
15:40
So there's always, always that huge --
159
915000
4000
O yüzden, her zaman, her zaman o muazzam
15:44
I mean, just this kaleidoscope of things to draw from.
160
919000
5000
yani, esinlenebileceğiniz bir değişkenlik var.
15:49
So all of my performances are based on entirely what I experience,
161
924000
6000
Bu yüzden, tüm performanslarım tamamıyla yaşadıklarıma dayanır,
15:55
and not by learning a piece of music, putting on someone else's interpretation of it,
162
930000
4000
bir parça müziği öğrenmeye yada başka birinin yorumunu sahnelemeye değil,
15:59
buying all the CDs possible of that particular piece of music, and so on and so forth.
163
934000
5000
ya da belli bir parça müziğin olası bütün CD lerini almaya ve benzeri şeylere.
16:04
Because that isn't giving me enough of something that is so raw and so basic,
164
939000
6000
Çünkü tüm bunlar bana bu denli saf ve temel nitelikte
16:10
and something that I can fully experience the journey of.
165
945000
6000
ve yolculuğunu adamakıllı tecrübe edebileceğim şekilde bir malzeme vermiyor.
16:16
So it may be that, in certain halls, this dynamic may well work. (Music)
166
951000
9000
Belki de belli müzik salonlarında olan da budur, bu dinamik pekala ise yarayabilir.
16:34
It may be that in other halls, they're simply not going to experience that
167
969000
4000
Belki de başka salonlarda bunu hiçbir şekilde tecrübe edemeyecekler
16:38
at all and so therefore, my level of soft,
168
973000
3000
ve bu nedenle, benim yumuşak
16:41
gentle playing may have to be ... (Music)
169
976000
2000
ve nazik çalışım şu şekilde olabilir -- ♪♫
17:08
Do you see what I mean? So, because of this explosion in access to sound,
170
1003000
7000
Ne dediğimi anlıyor musunuz? Yani, sese erişim konusundaki bu patlama yüzünden
17:15
especially through the deaf community,
171
1010000
2000
özellikle de işitme engelliler camiasında
17:17
this has not only affected how music institutions,
172
1012000
5000
bu sadece müzik kurumlarının ya da işitme engelliler okullarının
17:22
how schools for the deaf treat sound -- and not just as a means of therapy --
173
1017000
6000
sesi nasıl ele aldıkları ile ilgili değil. Ve sadece bir terapi aracı olarak da değil --
17:28
although of course, being a participator of music,
174
1023000
3000
ki tabii ki, sesin bir katılımcısı olarak,
17:31
that definitely is the case as well.
175
1026000
3000
durum tam olarak da bu.
17:34
But it's meant that acousticians have had to really think about the types of halls
176
1029000
7000
Ama anlatılmaya çalışılan, ses bilimcilerin bir araya getirdiği salonlar konusunda
17:41
they put together. There are so few halls in this world
177
1036000
5000
fazlasıyla düşünmüş olduklarıdır. İddia ediyorum ki, dünya üzerinde hakikaten
17:46
that actually have very good acoustics,
178
1041000
4000
çok iyi akustiğe sahip olan çok az salon var.
17:50
dare I say. But by that I mean where you can absolutely do anything you imagine.
179
1045000
6000
Ama bununla aklınıza gelecek her türlü şeyi yapabileceğiniz bir yer kastediyorum.
17:56
The tiniest, softest, softest sound to something that is so broad,
180
1051000
5000
En ufak, en yumuşak, yumuşacık sesten, çok geniş
18:01
so huge, so incredible! There's always something --
181
1056000
5000
kocaman ve muhteşem birşeye. Her zaman birşeyler vardır --
18:06
it may sound good up there, may not be so good there.
182
1061000
2000
şu yukarıda kulağa hoş gelir, burada pek birşeye benzemez
18:08
May be great there, but terrible up there.
183
1063000
2000
Belki orada harika ama şu yukarıda berbat.
18:10
Maybe terrible over there, but not too bad there, etc., etc.
184
1065000
4000
Belki şurada rezalet ama, orada pek de fena değil, vesaire vesaire.
18:14
So to find an actual hall is incredible
185
1069000
5000
Yani gerçek bir müzik salonu bulmak inanılmaz
18:19
-- for which you can play exactly what you imagine,
186
1074000
4000
özellikle ne hayal ettiyseniz aynen çalabileceğiniz bir salonu
18:23
without it being cosmetically enhanced.
187
1078000
3000
güzel görünsün diye üzerinde oynanmamış bir salonu bulmak.
18:26
And so therefore, acousticians are actually in conversation with people who are
188
1081000
7000
Ve bu nedenle, ses bilimciler aslında işitme engelli kimselerle
18:33
hearing impaired, and who are participators of sound.
189
1088000
6000
ve sesin katılımcısı olan bireylerle sürekli iletişim halindedirler.
18:39
And this is quite interesting.
190
1094000
2000
Ve bu oldukça ilginç bir durum.
18:41
I cannot, you know, give you any detail as far as what is actually happening
191
1096000
6000
Yani hakikaten size bu salonlar ile ilgili tam olarak ne olduğu konusunda
18:47
with those halls, but it's just the fact that they are going to a group of people
192
1102000
6000
çok detay veremiyorum ama, gidip de bunca yıl hakkında
18:53
for whom so many years we've been saying,
193
1108000
4000
şu sözlerin sarf edildiği bir grup insana
18:57
"Well, how on Earth can they experience music? You know, they're deaf."
194
1112000
3000
"Yani, nasıl olur da onlar sesi duyabilirler? Biliyorsunuz, onlar sağır."
19:00
We just -- we go like that, and we imagine that that's what deafness is about.
195
1115000
4000
Biz sadece--- böyle davranarak, sağır olmanın böyle bir şey olduğunu hayal ederiz.
19:04
Or we go like that, and we imagine that's what blindness is about.
196
1119000
2000
Ya da başka türlü yapar, kör olmanın da böyle bir şey olduğunu hayal ederiz.
19:06
If we see someone in a wheelchair, we assume they cannot walk.
197
1121000
5000
Tekerlekli sandalyede oturan birini gördüğümüzde, yürüyemediklerini varsayarız.
19:11
It may be that they can walk three, four, five steps. That, to them, means they can walk.
198
1126000
7000
Belkide üç, dört, beş adım yürüyebilirler. Bu, onlar için yürüyebildikleri anlamına gelir.
19:18
In a year's time, it could be two extra steps.
199
1133000
4000
Bir yıl içerisinde, bu fazladan iki adım olabilir.
19:22
In another year's time, three extra steps.
200
1137000
3000
Bir başka yılın sonunda, üç adım daha.
19:25
Those are hugely important aspects to think about.
201
1140000
5000
Bunlar düşünülmesi gereken son derece önemli noktalar.
19:30
So when we do listen to each other,
202
1145000
4000
Öyle ki, birbirimizi dinlediğimiz zaman
19:34
it's unbelievably important for us to really test our listening skills,
203
1149000
8000
dinleme yetimizi gerçekten test etmek bizim için inanılmaz derecede önemlidir.
19:42
to really use our bodies as a resonating chamber, to stop the judgment.
204
1157000
5000
Gerçekten vücudumuzu titreşen bir odacık gibi kullanmak. Yargılamayı bırakmak.
19:47
For me, as a musician who deals with 99 percent of new music,
205
1162000
4000
Benim için, yeni müziğin yüzde 99'u ile uğraşan bir müzisyen olarak
19:51
it's very easy for me to say, "Oh yes, I like that piece.
206
1166000
3000
Şunları söylemek çok kolay, "Aa evet, bu parçayı sevdim"
19:54
Oh no, I don't like that piece." And so on.
207
1169000
2000
Yoo hayır, bu parçayı sevmedim." Gibi.
19:56
And you know, I just find that I have to give those pieces of music real time.
208
1171000
6000
Ve biliyor musunuz, anladım ki o parçalara gerçekten zaman ayırmalıyım.
20:02
It may be that the chemistry isn't quite right between myself and that particular piece of music,
209
1177000
5000
Gayet mümkün ki belirli bir müzik parçası ile benim kimyam pek tutmamış olabilir.
20:07
but that doesn't mean I have the right to say it's a bad piece of music.
210
1182000
5000
Fakat bu durum bana o parçanın kötü olduğunu söyleme hakkını vermez.
20:12
And you know, it's just one of the great things about being a musician,
211
1187000
5000
Ve biliyorsunuz, bir müzisyen olmanın harika taraflarından biri de
20:17
is that it is so unbelievably fluid.
212
1192000
4000
bu konunun inanılmaz derecede değişken olmasıdır.
20:21
So there are no rules, no right, no wrong, this way, that way.
213
1196000
4000
Yani, hiç bir kural yok, doğru ya da yanlış yok, bu şekilde ya da o şekilde
20:25
If I asked you to clap -- maybe I can do this.
214
1200000
5000
Eğer sizden alkışlamanızı istersem -- belki böyle yapabilirim.
20:30
If I can just say, "Please clap and create the sound of thunder."
215
1205000
6000
Eğer sadece "lütfen alkışlayın" dersem. Ve gök gürültüsünün sesini yaratın.
20:36
I'm assuming we've all experienced thunder.
216
1211000
3000
Hepimizin gök gürültüsünü bildiğini varsayıyorum.
20:39
Now, I don't mean just the sound;
217
1214000
2000
Şimdi, sadece sesi kastetmiyorum,
20:41
I mean really listen to that thunder within yourselves.
218
1216000
5000
Demek istediğim, hakikaten içinizdeki o gök gürültüsünü dinleyin.
20:46
And please try to create that through your clapping. Try. Just -- please try.
219
1221000
5000
Ve lütfen onu alkışlayarak yaratmayı deneyin. Deneyin. Sadece-- lütfen deneyin.
20:51
(Applause)
220
1226000
7000
(Alkışlar)
20:58
Very good! Snow. Snow. Have you ever heard snow?
221
1233000
10000
Çok güzel! Kar. Kar. Siz hiç karın sesini duydunuz mu?
21:08
Audience: No.
222
1243000
1000
İzleyiciler: Hayır.
21:09
Evelyn Glennie: Well then, stop clapping. (Laughter) Try again.
223
1244000
6000
Evelyn Glennie: Eee o zaman, alkışlamayı bırakın. (Kahkahalar) Tekrar deneyin.
21:15
Try again. Snow.
224
1250000
6000
Tekrar deneyin. Kar.
21:21
See, you're awake.
225
1256000
2000
Gördünüz mü, ayıksınız.
21:23
Rain. Not bad. Not bad.
226
1258000
9000
Yağmur. Hiç fena değil. Hiç fena değil.
21:32
You know, the interesting thing here, though, is that I asked a group of kids
227
1267000
4000
Biliyor musunuz, burada ilginç olan şey, aslında, çok da uzun olmayan bir süre önce
21:36
not so long ago exactly the same question.
228
1271000
4000
aynı soruyu bir grup öğrenciye sordum.
21:40
Now -- great imagination, thank you very much.
229
1275000
4000
Şimdi -- muazzam hayal gücü, çok teşekkür ederim.
21:44
However, not one of you got out of your seats to think,
230
1279000
3000
Fakat, aranızdan hiç kimse de koltuğundan kalkıp şunu düşünmedi:
21:47
"Right! How can I clap? OK, maybe ... (Claps)
231
1282000
2000
"Peki! Nasıl alkışlayabilirim? Tamam, belki...
21:52
Maybe I can use my jewelry to create extra sounds.
232
1287000
3000
-- belki fazladan ses çıkarmak için takılarımı kullanabilirim.
21:55
Maybe I can use the other parts of my body to create extra sounds."
233
1290000
4000
Belki fazladan ses çıkarmak için bedenimin diğer kısımlarını kullanabilirim."
21:59
Not a single one of you thought about clapping in a slightly different way
234
1294000
5000
İçinizden bir kişi bile, yerinde oturup iki elini kullanarak alkışlamanın dışında
22:04
other than sitting in your seats there and using two hands.
235
1299000
4000
azıcık farklı bir şekilde alkışlamayı düşünmedi.
22:08
In the same way that when we listen to music,
236
1303000
2000
Aynı şekilde müzik dinlerken de,
22:10
we assume that it's all being fed through here.
237
1305000
4000
onun tamamen buradan bize sunulduğunu varsayarız.
22:14
This is how we experience music. Of course it's not.
238
1309000
4000
Müziği bu şekilde hissederiz. Tabii ki durum böyle değil.
22:18
We experience thunder -- thunder, thunder. Think, think, think.
239
1313000
4000
Gök gürültüsünü hissederiz--- gök gürültüsü, gök gürültüsü. Düşün düşün düşün.
22:22
Listen, listen, listen. Now -- what can we do with thunder?
240
1317000
7000
Dinle dinle dinle. Şimdi gök gürültüsü ile ne yapabiliriz?
22:29
I remember my teacher. When I first started, my very first lesson,
241
1324000
5000
Öğretmenimi hatırlıyorum. İlk başladığımda, ta ilk dersimde,
22:34
I was all prepared with sticks, ready to go.
242
1329000
4000
bagetlerimle birlikte, çalmaya hazırım.
22:38
And instead of him saying, "OK, Evelyn, please, feet slightly apart,
243
1333000
5000
Ve bana şunu söylemek yerine," Tamam, Evelyn, lütfen. Ayaklar hafifçe aralık,
22:43
arms at a more-or-less 90 degree angle, sticks in a more-or-less V shape,
244
1338000
6000
kollar aşağı yukarı 90 derecelik br açıda, bagetler az çok V şeklinde,
22:49
keep this amount of space here, etc.
245
1344000
3000
burada bu kadar mesafeyi koru, vesaire
22:52
Please keep your back straight, etc., etc., etc." --
246
1347000
2000
Lütfen sırtını dik tut, vesaire, vesaire, vesaire."
22:54
where I was probably just going to end up absolutely rigid, frozen,
247
1349000
4000
Muhtemelen tüm bunlar olurken kaskatı donup kalacaktım,
22:58
and I would not be able to strike the drum,
248
1353000
2000
ve trampete vuramayacaktım,
23:00
because I was thinking of so many other things -- he said,
249
1355000
2000
çünkü bir sürü başka şeyi düşünüyor olacaktım. Bana dedi ki,
23:02
"Evelyn, take this drum away for seven days, and I'll see you next week."
250
1357000
5000
"Evelyn, bu trampeti yedi günlüğüne al götür, haftaya görüşürüz."
23:07
So, heavens! What was I to do? I no longer required the sticks;
251
1362000
5000
Aman tanrım! Ne yapacaktım? Artık bagetlere ihtiyacım yoktu.
23:12
I wasn't allowed to have these sticks.
252
1367000
2000
Bu bagetleri kullanmaya iznim yoktu.
23:14
I had to basically look at this particular drum,
253
1369000
4000
Öncelikle bu trampeti incelemeliydim,
23:18
see how it was made, what these little lugs did, what the snares did.
254
1373000
5000
nasıl yapıldığına bakıp, şu küçük kulpların ne yaptığına, kapanların ne yaptığına.
23:23
Turned it upside down, experimented with the shell, experimented with the head.
255
1378000
7000
Baş aşağı çevirdim, dış iskeleti ile oynadım, baş kısmı ile oynadım.
23:30
Experimented with my body, experimented with jewelry,
256
1385000
6000
Kendi bedenim ile denedim, takılar ile denedim,
23:36
experimented with all sorts of things.
257
1391000
2000
her türlü şeyle denedim.
23:48
And of course, I returned with all sorts of bruises and things like that --
258
1403000
3000
Ve pek tabii, her türlü yara bere ve morluklar ile geri döndüm --
23:51
but nevertheless, it was such an unbelievable experience,
259
1406000
5000
ama yine de, inanılmaz bir deneyim oldu
23:56
because then, where on Earth are you going to experience that in a piece of music?
260
1411000
5000
çünkü yani, nasıl olur da herhangi bir parça ile böylesi bir deneyim yaşayabilirsiniz?
24:01
Where on Earth are you going to experience that in a study book?
261
1416000
4000
nasıl olur da bir çalışma kitabıyla bunu yaşayabilirsiniz?
24:05
So we never, ever dealt with actual study books.
262
1420000
3000
O yüzden biz hiçbir zaman çalışma kitaplarıyla uğraşmadık.
24:08
So for example, one of the things that we learn
263
1423000
3000
Yani mesela, perküsyoncu olmaya çalışırken öğrendiğimiz
24:11
when we are dealing with being a percussion player, as opposed to a musician,
264
1426000
6000
şeylerden biri de, ki bu müzisyenlerden farklıdır,
24:17
is basically straightforward single stroke rolls.
265
1432000
4000
gayet basit tek vuruşlu tremolodur.
24:24
Like that. And then we get a little faster and a little faster and a little faster.
266
1439000
7000
İşte böyle. Ve sonra bir az daha hızlanıyoruz, biraz daha ve bir az daha hızlı.
24:31
And so on and so forth. What does this piece require?
267
1446000
3000
Vesaire vesaire. Bu parça ne gerektirir?
24:34
Single stroke rolls. So why can't I then do that whilst learning a piece of music?
268
1449000
8000
Tek vuruşlu tremololar. Peki ben bunu neden bir parça müziği öğrenirken yapamıyorum?
24:42
And that's exactly what he did.
269
1457000
3000
Ve onun yaptığı da aynen buydu.
24:45
And interestingly, the older I became, and when I became a full-time student
270
1460000
5000
Ve ilginçtir ki, büyüdükçe, bir "müzik kurumu"nda tam zamanlı
24:50
at a so called "music institution," all of that went out of the window.
271
1465000
6000
öğrenci olduğumda, tüm bunlar pencereden uçtu gitti.
24:56
We had to study from study books.
272
1471000
2000
Çalışma kitaplarından çalışmak zorundaydık.
24:58
And constantly, the question, "Well, why? Why? What is this relating to?
273
1473000
4000
Ve sürekli olarak, şu soru, peki, neden? Neden? Bu ne ile ilgiliydi?
25:02
I need to play a piece of music." "Oh, well, this will help your control!"
274
1477000
4000
Bir parça çalmam gerekiyor. "Eh, işte, bu enstrümana hakim olmana yardım edecek!"
25:06
"Well, how? Why do I need to learn that? I need to relate it to a piece of music.
275
1481000
5000
Peki, nasıl: Neden bunu öğrenmeliyim? Bunu parça ile ilişkilendirmeye ihtiyacım var.
25:11
You know. I need to say something.
276
1486000
3000
Biliyorsunuz. Bir şey söylemeliyim.
25:14
"Why am I practicing paradiddles?
277
1489000
2000
Neden dörtlü trampet vuruşları çalışıyorum?
25:20
Is it just literally for control, for hand-stick control? Why am I doing that?
278
1495000
5000
Kelimenin tam anlamıyla kontrol için mi, el ve baget kontrolü için mi? Bunu neden yapıyorum?
25:25
I need to have the reason,
279
1500000
3000
Mantığını anlamam lazım,
25:28
and the reason has to be by saying something through the music."
280
1503000
5000
ve bu mantık da müzik yoluyla bir şeyler anlatmak olmalı.
25:33
And by saying something through music, which basically is sound,
281
1508000
5000
Ve müzikle bir şeyler anlatırken, ki bu temelinde sestir,
25:38
we then can reach all sorts of things to all sorts of people.
282
1513000
5000
her çeşit insana ve her türlü şeye ulaşabiliriz.
25:43
But I don't want to take responsibility of your emotional baggage.
283
1518000
3000
Ancak duygusal yükünüzün sorumluluğunu almak istemem.
25:46
That's up to you, when you walk through a hall.
284
1521000
2000
Bir konser salonundan içeriye girerken, bu size kalmıştır.
25:48
Because that then determines what and how we listen to certain things.
285
1523000
6000
Çünkü, neyi ne şekilde dinleyeceğimizi bu belirler.
25:54
I may feel sorrowful, or happy, or exhilarated, or angry when I play
286
1529000
6000
Çalarken kendimi hüzünlü hissedebilirim, ya da mutlu, ya da coşkulu, ya da kızgın
26:00
certain pieces of music, but I'm not necessarily
287
1535000
2000
ama bu illa ki sizin de
26:02
wanting you to feel exactly the same thing.
288
1537000
4000
benimle aynı şeyleri hissetmenizi istediğim anlamına gelmez.
26:06
So please, the next time you go to a concert,
289
1541000
3000
O yüzden, lütfen bir daha konsere gittiğinizde,
26:09
just allow your body to open up, allow your body to be this resonating chamber.
290
1544000
7000
bedeninizin kendisini bu deneyime açmasına, müziğin yankılandığı bir odaya dönüşmesine izin verin.
26:16
Be aware that you're not going to experience the same thing as the performer is.
291
1551000
5000
Müzisyenin yaşadığı deneyimin aynısını yaşamayacağınızın farkında olun.
26:21
The performer is in the worst possible position for the actual sound,
292
1556000
4000
Müzisyen asıl sesi duymak için olası en kötü pozisyondadır.
26:25
because they're hearing the contact of the stick on the drum,
293
1560000
6000
Onlar bagetin trampet ile temasını duyarlar,
26:31
or the mallet on the bit of wood, or the bow on the string, etc.,
294
1566000
4000
ya da çekicin bir parça ağaca vuruşunu, ya da yayın telin üzerindeki sesini, ve buna benzer sesleri
26:35
or the breath that's creating the sound from wind and brass.
295
1570000
4000
Ya da prinç enstrüman ve soluktan sesi yaratan nefesi
26:39
They're experiencing that rawness there.
296
1574000
2000
Oradaki hamlığı hissederler.
26:41
But yet they're experiencing something so unbelievably pure,
297
1576000
4000
Ama yine de inanılmayacak kadar saf bir şeyi hissederler,
26:45
which is before the sound is actually happening.
298
1580000
4000
ses gerçekten oluşmadan var olan bir şeyin deneyimini.
26:49
Please take note of the life of the sound after the actual initial strike,
299
1584000
6000
Lütfen, sesin ilk vuruşu ya da nefesi takip eden ömrüne dikkat edin.
26:55
or breath, is being pulled. Just experience the whole journey of that sound
300
1590000
7000
Sadece, sesin bu yolculuğunu hissedin
27:02
in the same way that I wished I'd experienced the whole journey
301
1597000
4000
tıpkı benim dün gece gelmek yerine bu özel konferansın
27:06
of this particular conference, rather than just arriving last night.
302
1601000
5000
tüm sürecini yaşamış olmayı istemem gibi.
27:11
But I hope maybe we can share one or two things as the day progresses.
303
1606000
4000
Umarım, günün ilerleyen saatlerinde belki bir iki şey paylaşabiliriz.
27:15
But thank you very much for having me!
304
1610000
3000
Fakat, beni ağırladığınız için çok teşekkür ederim!
27:18
(Applause)
305
1613000
10000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Evelyn Glennie - MusicianPercussionist and composer Dame Evelyn Glennie lost nearly all of her hearing by age 12. Rather than isolating her, it has given her a unique connection to her music.
Why you should listen
Dame Evelyn Glennie's music challenges the listener to ask where music comes from: Is it more than simply a translation from score to instrument to audience?
The Grammy-winning percussionist and composer became almost completely deaf by the age of 12, but her hearing loss brought her a deeper understanding of and connection to the music she loves. She's the subject of the documentary Touch the Sound, which explores this unconventional and intriguing approach to percussion.
Along with her vibrant solo career, Glennie has collaborated with musicians ranging from classical orchestras to Björk. Her career has taken her to hundreds of concert stages around the world, and she's recorded a dozen albums, winning a Grammy for her recording of Bartók's Sonata for Two Pianos and Percussion, and another for her 2002 collaboration with Bela Fleck.
Her passion for music and musical literacy brought her to establish, in collaboration with fellow musicians Julian Lloyd Weber and Sir James Galway, the Music Education Consortium, which successfully lobbied for an investment of 332 million pounds in music education and musical resources in Britain.
Evelyn Glennie | Speaker | TED.com