TEDxSanQuentin
Curtis "Wall Street" Carroll: How I learned to read -- and trade stocks -- in prison
Curtis 'Wall Street' Carroll: Hapishanedeyken okumayı ve hisse senedi ticaretini nasıl öğrendim?
Filmed:
Readability: 3.7
5,811,223 views
Finans okuryazarlık bir beceriden çok hayat tarzıdır, diyor Curtis "Wall Street" Carroll. Caroll bir mahkûm olarak doların gücünü çok iyi biliyor. Hapishanedeyken kendi kendine okumayı ve nasıl hisse senedi alım satımı yapacağını öğrendi ve şu an basit ama çok güçlü bir mesajı insanlarla paylaşıyor: Para hakkında çok daha fazla bilgili olmamız gerek.
Curtis "Wall Street" Carroll - Financial literacy advocate
Curtis “Wall Street” Carroll overcame poverty, illiteracy, incarceration and a lack of outside support to become a stock investor, creator and teacher of his own financial literacy philosophy. Full bio
Curtis “Wall Street” Carroll overcame poverty, illiteracy, incarceration and a lack of outside support to become a stock investor, creator and teacher of his own financial literacy philosophy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I was 14 years old
0
960
2056
14 yaşında,
bir bovling yolunda,
00:15
inside of a bowling alley,
1
3040
1576
oyun konsolundan çaldığım paralarla
00:16
burglarizing an arcade game,
2
4640
1760
00:19
and upon exiting the building
3
7200
1776
binadan kaçmaya çalışırken,
00:21
a security guard grabbed my arm, so I ran.
4
9000
2200
güvenlik elemanı kolumu
yakaladı ve hızla koştum.
yakaladı ve hızla koştum.
00:23
I ran down the street,
and I jumped on top of a fence.
and I jumped on top of a fence.
5
11760
2976
Caddenin aşağısına ilerledim
ve tel örgülerin üstüne atladım.
ve tel örgülerin üstüne atladım.
00:26
And when I got to the top,
6
14760
1616
Örgünün tepesine ulaştığımda,
00:28
the weight of 3,000 quarters
in my book bag
in my book bag
7
16400
2176
çantamdaki 3000 kadar
çeyrekliğin ağırlığı,
çeyrekliğin ağırlığı,
00:30
pulled me back down to the ground.
8
18600
1640
beni yere çekti.
00:32
So when I came to, the security guard
was standing on top of me,
was standing on top of me,
9
20880
3056
Kendime geldiğimde, güvenlik
görevlisi başımda dikiliyordu:
görevlisi başımda dikiliyordu:
00:35
and he said, "Next time you little punks
steal something you can carry."
steal something you can carry."
10
23960
3416
"Bir dahakine taşıyabileceğin bir
şey çal küçük serseri." dedi.
şey çal küçük serseri." dedi.
00:39
(Laughter)
11
27400
2016
(Gülüşmeler)
00:41
I was taken to juvenile hall
12
29440
2136
Çocuk ıslah evine götürüldüm.
00:43
and when I was released
into the custody of my mother,
into the custody of my mother,
13
31600
2560
Annemin gözetimi altında salındım.
Dayımın ilk sözleri:
"Nasıl yakalandın?" idi.
"Nasıl yakalandın?" idi.
00:47
the first words my uncle said was,
"How'd you get caught?"
"How'd you get caught?"
14
35080
2976
00:50
I said, "Man, the book bag was too heavy."
15
38080
2176
"Çanta çok ağırdı adamım." dedim.
00:52
He said, "Man, you weren't supposed
to take all the quarters."
to take all the quarters."
16
40280
2936
"Hepsini almamalıydın zaten." dedi.
"Çok küçüklerdi. Ne yapmamı
bekliyordun ki?" dedim.
bekliyordun ki?" dedim.
00:55
I said, "Man, they were small.
What am I supposed to do?"
What am I supposed to do?"
17
43240
2816
00:58
And 10 minutes later, he took me
to burglarize another arcade game.
to burglarize another arcade game.
18
46080
4896
10 dakika sonra ise başka bir oyun
salonuna, yeni bir soyguna gittik.
salonuna, yeni bir soyguna gittik.
01:03
We needed gas money to get home.
19
51000
1640
Eve gidebilmek için benzin
parası gerekiyordu.
parası gerekiyordu.
01:05
That was my life.
20
53280
1200
İşte benim hayatım buydu.
01:07
I grew up in Oakland, California,
21
55440
1856
Annem ve krek kokain
01:09
with my mother and members
of my immediate family
of my immediate family
22
57320
2336
bağımlısı akrabalarımla beraber Oakland,
01:11
addicted to crack cocaine.
23
59680
1240
Kaliforniya'da büyüdüm.
01:13
My environment consisted
of living with family, friends,
of living with family, friends,
24
61560
4440
Akrabalarım, arkadaşlarım
ve evsizler barınağından
ve evsizler barınağından
oluşan bir ortamım vardı.
01:18
and homeless shelters.
25
66960
1600
01:21
Oftentimes, dinner was served
in breadlines and soup kitchens.
in breadlines and soup kitchens.
26
69040
3680
Genellikle, akşam yemeklerini aşevlerinde
veya bedava yemek kuyruklarında yerdik.
veya bedava yemek kuyruklarında yerdik.
01:25
The big homie told me this:
27
73440
1856
Büyük ağabeylerden biri:
01:27
money rules the world
28
75320
1976
"Dünyayı ve içindeki her şeyi
01:29
and everything in it.
29
77320
1216
para yönetir." demişti.
01:30
And in these streets, money is king.
30
78560
2080
Bu sokakların kralı paradır.
01:33
And if you follow the money,
31
81320
1616
Ve parayı takip edersen,
01:34
it'll lead you to the bad guy
or the good guy.
or the good guy.
32
82960
2520
seni kötü adamlara
ya da iyi adamlara götürür.
ya da iyi adamlara götürür.
01:38
Soon after, I committed my first crime,
33
86080
2536
Çok geçmeden ilk suçumu işledim.
01:40
and it was the first time
that I was told that I had potential
that I was told that I had potential
34
88640
2976
Hayatımda ilk kez
potansiyelim olduğu söylendi.
potansiyelim olduğu söylendi.
01:43
and felt like somebody believed in me.
35
91640
1840
Birilerinin bana inandığını hissetmiştim.
01:46
Nobody ever told me
that I could be a lawyer,
that I could be a lawyer,
36
94240
2136
Kimse bana avukat, doktor veya mühendis
01:48
doctor or engineer.
37
96400
1656
olabileceğimi söylemedi.
Zaten bunu nasıl yapabilirdim ki?
Okuyup yazamıyordum.
Okuyup yazamıyordum.
01:50
I mean, how was I supposed to do that?
I couldn't read, write or spell.
I couldn't read, write or spell.
38
98080
3416
Tam anlamıyla cahildim.
01:53
I was illiterate.
39
101520
1216
Bu yüzden, her zaman yolumun
suç işlemek olduğunu düşündüm.
suç işlemek olduğunu düşündüm.
01:54
So I always thought
crime was my way to go.
crime was my way to go.
40
102760
2560
01:59
And then one day
41
107480
1696
Bir gün bir adamla konuşuyordum.
02:01
I was talking to somebody
42
109200
1256
Bana, yapabileceğimiz
02:02
and he was telling me
about this robbery that we could do.
about this robbery that we could do.
43
110480
3600
büyük bir soygun hakkında
bir şeyler anlattı.
bir şeyler anlattı.
02:06
And we did it.
44
114760
1200
Soygunu yaptık.
02:09
The reality was that I was growing up
45
117080
1816
Gerçek şuydu ki,
dünyanın finans devi olan
ABD'de yaşıyordum.
ABD'de yaşıyordum.
02:10
in the strongest
financial nation in the world,
financial nation in the world,
46
118920
2216
02:13
the United States of America,
47
121160
1856
02:15
while I watched my mother
stand in line at a blood bank
stand in line at a blood bank
48
123040
4080
Fakat aynı zamanda,
annemin 40 dolar karşılığında kanını
satıp çocuklarını besleyebilmek için
satıp çocuklarını besleyebilmek için
02:20
to sell her blood for 40 dollars
just to try to feed her kids.
just to try to feed her kids.
49
128680
3680
kan bankası önünde sıra
beklediğini de izledim.
beklediğini de izledim.
02:25
She still has the needle marks
on her arms to day to show for that.
on her arms to day to show for that.
50
133320
3320
Annemin kollarında hâlâ
o iğne izleri duruyor.
o iğne izleri duruyor.
Bu yüzden hiç toplumu umursamadım.
02:29
So I never cared about my community.
51
137480
1736
Onlar da beni önemsemediler.
02:31
They didn't care about my life.
52
139240
1496
Herkes istediğini almak için yaptığı
şeyi yapmaya devam ediyordu,
şeyi yapmaya devam ediyordu,
02:32
Everybody there was doing what they
were doing to take what they wanted,
were doing to take what they wanted,
53
140760
3416
uyuşturucu satıcıları,
hırsızlar, kan bankası.
hırsızlar, kan bankası.
02:36
the drug dealers,
the robbers, the blood bank.
the robbers, the blood bank.
54
144200
2176
Herkes kanlı para alıyordu.
02:38
Everybody was taking blood money.
55
146400
1616
02:40
So I got mine by any means necessary.
56
148040
1896
Ben de benimkini bir şekilde aldım.
02:41
I got mine.
57
149960
1576
Aldım.
02:43
Financial literacy
really did rule the world,
really did rule the world,
58
151560
2120
Finansal okuryazarlık,
gerçekten dünyayı yönetiyordu.
gerçekten dünyayı yönetiyordu.
02:46
and I was a child slave to it
59
154680
1976
Bende kötü adamın yolundan giden
02:48
following the bad guy.
60
156680
1240
bir çocuk köleydim.
02:52
At 17 years old, I was arrested
for robbery and murder
for robbery and murder
61
160280
3176
17 yaşımda soygun
ve cinayetten tutuklandım.
ve cinayetten tutuklandım.
02:55
and I soon learned that finances in prison
rule more than they did on the streets,
rule more than they did on the streets,
62
163480
3976
Bir süre sonra öğrendim ki finans,
hapishanede sokaktakinden
hapishanede sokaktakinden
daha fazla söz sahibiymiş.
Bende bunun içinde olmak istedim.
Bende bunun içinde olmak istedim.
02:59
so I wanted in.
63
167480
1200
03:01
One day, I rushed to grab
the sports page of the newspaper
the sports page of the newspaper
64
169600
3056
Bir gün hücre arkadaşım bana okusun diye
gazetenin spor sayfasını
almak için koşturdum.
almak için koşturdum.
03:04
so my celly could read it to me,
65
172680
1816
03:06
and I accidentally
picked up the business section.
picked up the business section.
66
174520
2416
Ve kazara işle ilgili bölümü açtım.
03:08
And this old man said,
"Hey youngster, you pick stocks?"
"Hey youngster, you pick stocks?"
67
176960
3256
Yaşlı adam: "Hey delikanlı,
hisse senedi mi seçiyorsun?" dedi.
hisse senedi mi seçiyorsun?" dedi.
03:12
And I said, "What's that?"
68
180240
1256
"O ne ki?" dedim.
03:13
He said, "That's the place
where white folks keep all their money."
where white folks keep all their money."
69
181520
3176
"Beyazların paralarını tuttuğu yer." dedi.
(Gülüşmeler)
03:16
(Laughter)
70
184720
1216
O an, ilk kez küçük bir
umut görür gibi oldum,
umut görür gibi oldum,
03:17
And it was the first time
that I saw a glimpse of hope,
that I saw a glimpse of hope,
71
185960
3856
03:21
a future.
72
189840
1496
bir gelecek.
03:23
He gave me this brief description
of what stocks were,
of what stocks were,
73
191360
2600
Bana hisse senedi hakkında bir özet geçti.
Ama sadece küçücük bir umut kırıntısıydı.
03:26
but it was just a glimpse.
74
194800
1440
03:30
I mean, how was I supposed to do it?
75
198360
1776
Yani, nasıl yapabilirdim ki?
Okuyamıyor, yazamıyor, heceleyemiyordum.
03:32
I couldn't read, write or spell.
76
200160
1760
03:34
The skills that I had developed
to hide my illiteracy
to hide my illiteracy
77
202600
2616
Cahilliğimi gizlemek için
geliştirdiğim yetenekler
geliştirdiğim yetenekler
03:37
no longer worked in this environment.
78
205240
1976
bu alanda iş görmüyordu.
Bir kafesin içinde kapana kısılmıştım.
Yırtıcıların içinde bir avdım.
Yırtıcıların içinde bir avdım.
03:39
I was trapped in a cage,
prey among predators,
prey among predators,
79
207240
3096
03:42
fighting for freedom I never had.
80
210360
1896
Hiç olmayan özgürlüğüm için savaşıyordum.
03:44
I was lost, tired,
81
212280
2176
Kaybolmuştum, yorgundum
03:46
and I was out of options.
82
214480
1360
ve seçeneğim kalmamıştı.
03:49
So at 20 years old,
83
217000
1776
Böylece, 20 yaşımdayken
03:50
I did the hardest thing
I'd ever done in my life.
I'd ever done in my life.
84
218800
2520
hayatım boyunca yaptığım
en zor şeyi yaptım.
en zor şeyi yaptım.
03:54
I picked up a book,
85
222160
1200
Bir kitap aldım,
03:57
and it was the most agonizing
time of my life,
time of my life,
86
225400
2480
ailemden ve arkadaşlarımdan
04:01
trying to learn how to read,
87
229320
1816
uzaklaştırılmış bir şekilde
04:03
the ostracizing from my family,
88
231160
2616
okuma öğrenmek
hayatımın en sancılı süreciydi.
04:05
the homies.
89
233800
1200
04:08
It was rough, man.
90
236280
1456
Çok zordu adamım.
04:09
It was a struggle.
91
237760
1376
Tam bir mücadeleydi.
04:11
But little did I know
92
239160
1696
Fakat bilmediğim bir şey vardı ki
04:12
I was receiving the greatest gifts
I had ever dreamed of:
I had ever dreamed of:
93
240880
3416
her zaman hayalini kurduğum
muhteşem hediyeleri alıyordum:
muhteşem hediyeleri alıyordum:
04:16
self-worth,
94
244320
1200
Kendime saygı duymak,
04:18
knowledge, discipline.
95
246320
1840
bilgi, disiplin.
04:21
I was so excited to be reading that I read
everything I could get my hands on:
everything I could get my hands on:
96
249000
3696
Elime aldığım herhangi bir şeyi
okuyabileceğim için çok heyecanlıydım:
okuyabileceğim için çok heyecanlıydım:
04:24
candy wrappers, clothing logos,
street signs, everything.
street signs, everything.
97
252720
3335
Şeker kapları, kıyafet logoları,
sokak tabelaları, her şey.
sokak tabelaları, her şey.
04:28
I was just reading stuff!
98
256079
1217
Her şeyi okuyabiliyordum!
04:29
(Applause)
99
257320
1016
(Alkışlar)
04:30
Just reading stuff.
100
258360
1200
Bir şeyleri okuyabiliyordum.
04:33
I was so excited to know how to read
and know how to spell.
and know how to spell.
101
261360
2800
Okuyabildiğim, heceleyebildiğim
için çok heyecanlıydım.
için çok heyecanlıydım.
04:36
The homie came up, said,
"Man, what you eating?"
"Man, what you eating?"
102
264720
2256
Biri gelip: "Adamım, ne yiyorsun?" dedi:
04:39
I said, "C-A-N-D-Y, candy."
103
267000
1736
"Ş-E-K-E-R, şeker." dedim.
04:40
(Laughter)
104
268760
2256
(Gülüşmeler)
04:43
He said, "Let me get some."
I said, "N-O. No."
I said, "N-O. No."
105
271040
2496
"Biraz bana da versene." dedi.
"H-A-Y-I-R, hayır." dedim.
"H-A-Y-I-R, hayır." dedim.
04:45
(Laughter)
106
273560
1216
(Gülüşmeler)
04:46
It was awesome.
107
274800
1416
Bu müthiş bir şeydi.
04:48
I mean, I can actually now
for the first time in my life read.
for the first time in my life read.
108
276240
3176
Yani, hayatımda ilk kez
gerçekten okuyabiliyordum.
gerçekten okuyabiliyordum.
04:51
The feeling that I got
from it was amazing.
from it was amazing.
109
279440
2040
Bunun bana hissettirdikleri harikaydı.
04:55
And then at 22, feeling myself,
110
283240
2600
22 yaşında, kendimi,
kendime duyduğum güveni
kendime duyduğum güveni
04:58
feeling confident,
111
286800
1736
hissedebiliyordum
05:00
I remembered what the OG told me.
112
288560
1840
ve yaşlı adamın söylediğini hatırladım.
05:03
So I picked up the business section
of the newspaper.
of the newspaper.
113
291760
3736
Bu sefer gittim ve gazetenin
iş bölümünü aldım.
iş bölümünü aldım.
05:07
I wanted to find these rich white folks.
114
295520
1936
Şu zengin beyazları bulmak istiyordum.
05:09
(Laughter)
115
297480
1600
(Gülüşmeler)
05:12
So I looked for that glimpse.
116
300520
1920
O küçük umut kırıntısına bakındım.
İnsanlara paralarını
05:15
As I furthered my career
117
303480
1616
finansal olarak nasıl yöneteceklerini
ve yatırım yapacaklarını öğretme işinde
ve yatırım yapacaklarını öğretme işinde
05:17
in teaching others how to
financially manage money and invest,
financially manage money and invest,
118
305120
3856
ilerledikçe, kendi davranışlarımın
sorumluluğunu almam gerektiğini öğrendim.
sorumluluğunu almam gerektiğini öğrendim.
05:21
I soon learned that I had to take
responsibility for my own actions.
responsibility for my own actions.
119
309000
3336
05:24
True, I grew up
in a very complex environment,
in a very complex environment,
120
312360
3016
Doğru, çok karmaşık bir ortamda büyüdüm.
05:27
but I chose to commit crimes,
121
315400
1936
Fakat suç işlemeyi ben seçmiştim.
05:29
and I had to own up to that.
122
317360
1776
Bunu üstlenmem gerekiyordu.
05:31
I had to take responsibility
for that, and I did.
for that, and I did.
123
319160
2616
Bunun sorumluluğunu almam
gerekiyordu ve yaptım da.
gerekiyordu ve yaptım da.
05:33
I was building a curriculum
that could teach incarcerated men
that could teach incarcerated men
124
321800
2896
İçerdekilere, hapishane istihdamında
paralarını nasıl yöneteceklerini öğreten
paralarını nasıl yöneteceklerini öğreten
05:36
how to manage money
through prison employments.
through prison employments.
125
324720
2280
bir ders programı hazırlıyordum.
05:40
Properly managing our lifestyle
would provide transferrable tools
would provide transferrable tools
126
328720
3176
Yaşayış tarzımızı düzgün bir şekilde
idare etmek, günlük yaşama geri dönünce,
idare etmek, günlük yaşama geri dönünce,
05:43
that we can use to manage money
when we reenter society,
when we reenter society,
127
331920
3336
parayı yönetebilmek için bize orada
uygulayabileceğimiz şeyler kazandırır.
uygulayabileceğimiz şeyler kazandırır.
05:47
like the majority of people did
who didn't commit crimes.
who didn't commit crimes.
128
335280
3256
Tıpkı toplumun suç
işlememiş geri kalanı gibi.
işlememiş geri kalanı gibi.
05:50
Then I discovered
129
338560
1200
Sonra, MarketWatch'a göre
Amerika nüfusunun %60'ından fazlasının
05:52
that according to MarketWatch,
130
340680
2056
05:54
over 60 percent of the American population
131
342760
2536
1000 dolardan daha az
05:57
has under 1,000 dollars in savings.
132
345320
2120
bir birikimi olduğunu öğrendim.
06:00
Sports Illustrated said that
over 60 percent of NBA players
over 60 percent of NBA players
133
348200
3216
Sports Illustrated'a göre
NBA ve NFL oyuncularının
NBA ve NFL oyuncularının
yüzde 60'ını aşkın bir kesimi
beş parasız kalıyor.
beş parasız kalıyor.
06:03
and NFL players go broke.
134
351440
1536
06:05
40 percent of marital problems
derive from financial issues.
derive from financial issues.
135
353000
3040
Evliliklerdeki problemlerin %40'ı
finansal konular yüzünden.
finansal konular yüzünden.
06:09
What the hell?
136
357080
1216
Bu neyin kafası?
06:10
(Laughter)
137
358320
2136
(Gülüşmeler)
06:12
You mean to tell me
that people worked their whole lives,
that people worked their whole lives,
138
360480
2696
Yani bütün hayatları boyunca çalışan,
06:15
buying cars, clothes,
homes and material stuff
homes and material stuff
139
363200
2576
arabalar, kıyafetler,
evler ve maddi şeyler
evler ve maddi şeyler
alan bu insanlar ucu ucuna
mı yetiriyor paralarını?
mı yetiriyor paralarını?
06:17
but were living check to check?
140
365800
2216
06:20
How in the world were members of society
going to help incarcerated individuals
going to help incarcerated individuals
141
368040
4336
Toplumun diğer kesimi daha
kendi işlerini idare edemiyorken,
kendi işlerini idare edemiyorken,
hapisteki insanların topluma
06:24
back into society
142
372400
1216
geri kazandırılmasında
nasıl katkı sağlayacaklar?
nasıl katkı sağlayacaklar?
06:25
if they couldn't manage they own stuff?
143
373640
1880
06:28
We screwed.
144
376160
1256
Ayvayı yedik.
06:29
(Laughter)
145
377440
1736
(Gülüşmeler)
06:31
I needed a better plan.
146
379200
1400
Daha iyi bir plana ihtiyacım vardı.
06:34
This is not going to work out too well.
147
382520
2120
Bu iş böyle yürümezdi.
06:37
So ...
148
385040
1200
Böylece,
06:39
I thought.
149
387880
1200
düşündüm.
06:43
I now had an obligation
to meet those on the path
to meet those on the path
150
391800
2840
Şu an, bu yolda olan insanlarla buluşup
yardım etmek gibi bir sorumluluğum var.
06:48
and help,
151
396360
1216
Bu biraz delice, çünkü artık
toplumumu önemsiyorum.
toplumumu önemsiyorum.
06:49
and it was crazy because
I now cared about my community.
I now cared about my community.
152
397600
3256
06:52
Wow, imagine that.
I cared about my community.
I cared about my community.
153
400880
2360
Vay be, düşünsenize.
Çevremdekileri umursuyorum.
Çevremdekileri umursuyorum.
06:56
Financial illiteracy is a disease
154
404640
2296
Finans konusundaki cahillik,
06:58
that has crippled minorities
and the lower class in our society
and the lower class in our society
155
406960
3016
nesillerdir azınlıkları
ve toplumun alt kesimini
ve toplumun alt kesimini
07:02
for generations and generations,
156
410000
2136
sakat bırakan bir hastalık gibidir.
07:04
and we should be furious about that.
157
412160
2496
Ve bunun için öfkeli olmalıyız.
07:06
Ask yourselves this:
158
414680
1576
Kendinize şunu sorun:
07:08
How can 50 percent
of the American population
of the American population
159
416280
3256
Finans devi bir ülke nüfusunun
07:11
be financially illiterate in a nation
driven by financial prosperity?
driven by financial prosperity?
160
419560
3960
nasıl olur da %50'si finansal
okuryazar olamaz ?
okuryazar olamaz ?
07:17
Our access to justice, our social status,
161
425000
2856
Adalete erişimimiz, sosyal statülerimiz,
07:19
living conditions, transportation and food
162
427880
3016
yaşam koşullarımız, ulaşım, yemek.
07:22
are all dependent on money
that most people can't manage.
that most people can't manage.
163
430920
3056
Bunların hepsi, çoğu insanın
yönetemediği paraya bağlı durumda.
yönetemediği paraya bağlı durumda.
07:26
It's crazy!
164
434000
1576
Bu delilik!
07:27
It's an epidemic
165
435600
1376
Bu bir salgın
07:29
and a bigger danger to public safety
than any other issue.
than any other issue.
166
437000
3000
ve diğer bütün tehlikelerden daha büyük.
07:33
According to the California
Department of Corrections,
Department of Corrections,
167
441720
2656
Kaliforniya İyileştirme
Dairesi'nin verilerine göre,
Dairesi'nin verilerine göre,
07:36
over 70 percent of those incarcerated
168
444400
2336
mahkûmların %70'i
07:38
have committed or have been charged
with money-related crimes:
with money-related crimes:
169
446760
3616
para için suç işliyor.
07:42
robberies, burglaries,
fraud, larceny, distortion --
fraud, larceny, distortion --
170
450400
4520
Hırsızlık, dolandırıcılık, gasp.
07:47
and the list goes on.
171
455720
1320
Liste uzar gider.
07:49
Check this out:
172
457920
1216
Şuna bir bakın:
07:51
a typical incarcerated person
173
459160
2936
Tipik bir mahkûm,
finansal olarak cahil,
07:54
would enter the California prison system
174
462120
2496
07:56
with no financial education,
175
464640
1560
saatte 30 sent kazanan,
07:58
earn 30 cents an hour,
176
466840
1976
yani yılda yaklaşık 800 dolar kadar,
08:00
over 800 dollars a year,
177
468840
2216
doğru düzgün bir harcaması
veya birikimi olmayan
veya birikimi olmayan
08:03
with no real expenses and save no money.
178
471080
2760
biri olarak Kaliforniya
hapishanesine giriyor.
hapishanesine giriyor.
08:06
Upon his parole, he will be given
200 dollars gate money and told,
200 dollars gate money and told,
179
474760
4336
Sonra şartlı tahliyesinde
cebine 200 dolar koyup:
cebine 200 dolar koyup:
"Hey, iyi şanslar, beladan uzak dur
ve hapishaneye geri gelme." diyorlar.
ve hapishaneye geri gelme." diyorlar.
08:11
"Hey, good luck, stay out of trouble.
Don't come back to prison."
Don't come back to prison."
180
479120
3080
08:14
With no meaningful preparation
or long-term financial plan,
or long-term financial plan,
181
482800
3296
Anlamlı bir hazırlık veya
finansal bir plan olmadan
finansal bir plan olmadan
adam ne yapsın ki?
08:18
what does he do ... ?
182
486120
1200
08:20
At 60?
183
488600
1200
60'ına gediğinde peki?
08:23
Get a good job,
184
491120
1336
Güzel bir iş bulacak
ya da onu doğrudan hapishaneye gönderecek
o suçlu davranışlarına geri dönecek.
o suçlu davranışlarına geri dönecek.
08:24
or go back to the very criminal behavior
that led him to prison in the first place?
that led him to prison in the first place?
185
492480
3920
Vergilerini ödeyenler, siz seçebilirsiniz.
08:29
You taxpayers, you choose.
186
497400
1776
08:31
Well, his education
already chose for him, probably.
already chose for him, probably.
187
499200
3160
Hapisten çıkan adama gelince,
eğitimi muhtemelen onun için seçmiştir.
eğitimi muhtemelen onun için seçmiştir.
08:35
So how do we cure this disease?
188
503120
2360
Peki bu hastalığı nasıl tedavi edebiliriz?
08:38
I cofounded a program
189
506240
1736
Finansal Güçlendirme ve Duygusal Bilgi,
08:40
that we call Financial Empowerment
Emotional Literacy.
Emotional Literacy.
190
508000
4576
adında bir programın kurucu ortağıyım.
08:44
We call it FEEL,
191
512600
1456
Buna "FEEL" diyoruz.
08:46
and it teaches how do you separate
your emotional decisions
your emotional decisions
192
514080
3176
Program size duygusal kararlarınızı,
finansal kararlarınızdan
finansal kararlarınızdan
08:49
from your financial decisions,
193
517280
1976
nasıl ayırmanız gerekitiğini
08:51
and the four timeless rules
to personal finance:
to personal finance:
194
519280
3416
ve kişisel finansta her zaman
gerçerliliği olan 4 kuralı öğretiyor:
gerçerliliği olan 4 kuralı öğretiyor:
08:54
the proper way to save,
195
522720
1560
Birikim yapmanın uygun yolu,
08:57
control your cost of living,
196
525560
1640
geçim giderini kontrol etmeyi,
09:00
borrow money effectively
197
528320
1776
efektif bir şekilde borç almayı
09:02
and diversify your finances
by allowing your money to work for you
by allowing your money to work for you
198
530120
3776
ve para için çalışmak yerine paranın
sizin için çalışması düşüncesiyle
sizin için çalışması düşüncesiyle
finans algınızı değiştirmeyi.
09:05
instead of you working for it.
199
533920
1816
09:07
Incarcerated people need these life skills
before we reenter society.
before we reenter society.
200
535760
4160
Mahkûm insanların, topluma geri girmeden
önce bu becerilere sahip olması gerek.
önce bu becerilere sahip olması gerek.
09:13
You can't have full rehabilitation
without these life skills.
without these life skills.
201
541480
3896
Bu beceriler olmadan tam anlamıyla
rehabilite edilmiş olamazsın.
rehabilite edilmiş olamazsın.
09:17
This idea that only professionals
can invest and manage money
can invest and manage money
202
545400
3816
Sadece profosyonellerin yatırım
yapıp parayı yönetebileceği
yapıp parayı yönetebileceği
09:21
is absolutely ridiculous,
203
549240
2256
düşüncesi tamamen bir saçmalık.
09:23
and whoever told you that is lying.
204
551520
1667
Bunu söyleyen kimse yalan söylüyor.
09:25
(Applause)
205
553211
4965
(Alkışlar)
09:30
A professional is a person
206
558200
2416
Profesyonel demek,
elindeki şeyi diğerlerinden
daha iyi bilen kişi demektir.
daha iyi bilen kişi demektir.
09:32
who knows his craft better than most,
207
560640
2496
09:35
and nobody knows how much money
you need, have or want better than you,
you need, have or want better than you,
208
563160
4936
Hiç kimse ne kadar paraya ihtiyaç
duyduğunuzu, ne kadarına sahip olduğunuzu
duyduğunuzu, ne kadarına sahip olduğunuzu
veya istediğinizi sizden daha iyi
bilemez. Yani profesyonel sizsiniz.
bilemez. Yani profesyonel sizsiniz.
09:40
which means you are the professional.
209
568120
1960
09:42
Financial literacy is not a skill,
ladies and gentlemen.
ladies and gentlemen.
210
570880
4216
Finans bilgisine sahip olmak
bir yetenek değil baylar ve bayanlar.
bir yetenek değil baylar ve bayanlar.
09:47
It's a lifestyle.
211
575120
1200
Bu bir yaşam stili.
09:49
Financial stability is a byproduct
of a proper lifestyle.
of a proper lifestyle.
212
577560
4496
Finansal istikrar düzgün
bir hayatın gerekliliği.
bir hayatın gerekliliği.
Maddi güvencesi olan mahkûm da
vergilerini ödeyen bir vatandaş olabilir
vergilerini ödeyen bir vatandaş olabilir
09:54
A financially sound incarcerated person
can become a taxpaying citizen,
can become a taxpaying citizen,
213
582080
3800
09:58
and a financially sound
taxpaying citizen can remain one.
taxpaying citizen can remain one.
214
586680
3496
ve vergilerini ödeyen, maddi güvencesi
olan bir vatandaş öyle kalabilir.
olan bir vatandaş öyle kalabilir.
10:02
This allows us to create a bridge
between those people who we influence:
between those people who we influence:
215
590200
4336
Bu bize etkileyebileceğimiz insanlarla
aramızda köprü kurma imkânı verir:
aramızda köprü kurma imkânı verir:
10:06
family, friends and those young people
216
594560
2736
Aileler, arkadaşlar ve hâlâ suçun parayla
10:09
who still believe
that crime and money are related.
that crime and money are related.
217
597320
2920
bir ilişkisi olduğuna inanan gençler.
10:13
So let's lose the fear and anxiety
218
601720
2896
Öyleyse bütün bu finansal
kelimelerin korku ve endişelerini,
kelimelerin korku ve endişelerini,
10:16
of all the big financial words
219
604640
1456
dışarıda duyduğumuz anlamsız şeyleri,
10:18
and all that other nonsense
that you've been out there hearing.
that you've been out there hearing.
220
606120
3576
bir kenara koyalım.
10:21
And let's get to the heart
of what's been crippling our society
of what's been crippling our society
221
609720
3856
Toplumu, hayatlarını daha iyi
yönlendirmek için sorumluluk almaktan
yönlendirmek için sorumluluk almaktan
10:25
from taking care of your responsibility
to be better life managers.
to be better life managers.
222
613600
4360
alıkoyan bu hastalığın merkezine gidelim.
10:31
And let's provide a simple
and easy to use curriculum
and easy to use curriculum
223
619000
3336
Bizleri finansal gücün ve duygusal
bilginin kalbine götüren,
bilginin kalbine götüren,
10:34
that gets to the heart, the heart
224
622360
2256
basit ve kullanımı kolay bir
10:36
of what financial empowerment
and emotional literacy really is.
and emotional literacy really is.
225
624640
3936
öğreti oluşturup sunalım.
10:40
Now, if you're sitting out here
in the audience and you said,
in the audience and you said,
226
628600
2896
Şimdi seyircilerin arasında oturup
"Ama ben böyle biri değilim,
almama gerek yok." deseniz de
almama gerek yok." deseniz de
10:43
"Oh yeah, well, that ain't me
and I don't buy it,"
and I don't buy it,"
227
631520
2416
dersime bir kere gelin.
10:45
then come take my class --
228
633960
1296
10:47
(Laughter)
229
635280
1696
(Gülüşmeler)
10:49
so I can show you how much money
it costs you every time you get emotional.
it costs you every time you get emotional.
230
637000
3680
Böylece size, duygusal davrandığınız her
anın size maliyetini gösterebilirim.
anın size maliyetini gösterebilirim.
10:53
(Applause)
231
641960
3160
(Alkışlar)
10:59
Thank you very much. Thank you.
232
647600
1536
Çok teşekkür ederim.
11:01
(Applause)
233
649160
1160
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Curtis "Wall Street" Carroll - Financial literacy advocateCurtis “Wall Street” Carroll overcame poverty, illiteracy, incarceration and a lack of outside support to become a stock investor, creator and teacher of his own financial literacy philosophy.
Why you should listen
The media calls Curtis "Wall Street" Carroll the "Oracle of San Quentin" for his stock picking prowess and ability to translate financial information into simple language for his students.
Carroll grew up in Oakland, California surrounded by poverty. In 1996, at 17 years old, he committed a robbery where a man was killed. He turned himself in and ended up an illiterate teenager in prison with a 54-to-life sentence. While in prison, the stock market captured his attention, but due to his illiteracy he couldn't learn more about it. Motivating by the lure of financial gaining, he taught himself how to read at 20-21 years old, and then he started studying the stock market. Carroll's role models changed from drug dealers and sports figures to Bill Gates and Warren Buffet. He wanted others to learn this new way of making money.
When Carroll arrived at San Quentin in 2012, he met Troy Williams, who helped him start the Financial Literacy Program. Together they created the philosophy F.E.E.L (Financial Empowerment Emotional Literacy) that teaches people to recognize how their emotions affect their financial decision, and how to separate the two.
Curtis "Wall Street" Carroll | Speaker | TED.com