TEDxVictoria
Garth Lenz: The true cost of oil
Garth Lenz: Giá trị thực của dầu
Filmed:
Readability: 4.9
847,645 views
Tàn phá môi trường thực sự là như thế nào? Tại TEDxVictoria, nhiếp ảnh gia Garth Lenz chia sẻ những bức hình đáng kinh ngạc về dự án Alberta Tar Sands khai thác mỏ và hệ sinh thái xinh đẹp (và quan trọng) đang bị đe dọa. (Ghi hình tại TEDxVictoria.)
Garth Lenz - Photographer
Garth Lenz’ touring exhibition, “The True Cost of Oil”, has played a major part in the fight against Alberta Tar Sands Mining. Full bio
Garth Lenz’ touring exhibition, “The True Cost of Oil”, has played a major part in the fight against Alberta Tar Sands Mining. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
The world's largest and most devastating
0
587
2237
Lớn nhất thế giới và khủng khiếp nhất
00:18
environmental and industrial project
1
2824
2457
dự án môi trường và công nghiệp
00:21
is situated in the heart
2
5281
1719
nằm ở trung tâm
00:22
of the largest and most intact forest in the world,
3
7000
2537
khu rừng lớn nhất và còn nguyên vẹn nhất trên thế giới,
00:25
Canada's boreal forest.
4
9537
1634
rừng phương bắc của Canada.
00:27
It stretches right across northern Canada, in Labrador,
5
11171
4702
Nó trải dài ngay trên miền bắc Canada, ở Labrador,
00:31
it's home to the largest remaining wild caribou herd
6
15873
2159
đó là quê hương của đàn tuần lộc hoang dã lớn nhất còn lại
00:33
in the world, the George River caribou herd,
7
18032
2128
trên thế giới, đàn tuần lộc Sông George,
00:36
numbering approximately 400,000 animals.
8
20160
2426
có khoảng 400.000 con.
00:38
Unfortunately, when I was there I couldn't find one of them,
9
22586
1941
Thật không may, khi tôi ở đó tôi không thấy con nào
00:40
but you have the antlers as proof.
10
24527
2970
nhưng bạn có gạc làm bằng chứng.
00:43
All across the boreal, we're blessed with this
11
27497
2889
Trên khắp phương bắc, chúng tôi may mắn có được
00:46
incredible abundance of wetlands.
12
30386
2383
sự phong phú đến đáng kinh ngạc của những vùng đất ngập nước.
00:48
Wetlands globally are one of the most endangered ecosystems.
13
32769
4024
Vùng đất ngập nước trên thế giới là một trong những hệ sinh thái đang bị đe dọa nhất nhiều.
00:52
They're absolutely critical ecosystems,
14
36793
3000
Chúng thực sự là hệ sinh thái quan trọng,
00:55
they clean air, they clean water,
15
39793
2249
chúng làm sạch không khí, chúng làm sạch nước,
00:57
they sequester large amounts of greenhouse gases,
16
42042
3311
chúng hấp thụ một lượng lớn khí nhà kính,
01:01
and they're home to a huge diversity of species.
17
45353
3721
và họ là nơi cư trú của rất nhiều loài vật.
01:04
In the boreal, they are also the home where
18
49074
2618
Ở phương bắc, đó cũng là ngôi nhà
01:07
almost 50 percent of the 800 bird species
19
51692
2545
của 50% trong 800 loài chim
01:10
found in North America migrate north to breed and raise their young.
20
54237
5705
được tìm thấy ở Bắc Mỹ di cư về phía bắc để sinh sản và nuôi con.
01:15
In Ontario, the boreal marches down south
21
59942
3558
Ở Ontario, các cuộc tuần hành phương bắc xuống phía nam
01:19
to the north shore of Lake Superior.
22
63500
2337
đến bờ biển phía bắc của Hồ Superior.
01:21
And these incredibly beautiful boreal forests
23
65837
3295
Và những khu rừng phía bắc tuyệt đẹp
01:25
were the inspiration for some of the most famous art
24
69132
3032
là nguồn cảm hứng cho một số tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng nhất
01:28
in Canadian history, the Group of Seven were very inspired
25
72164
3568
trong lịch sử Canada, nhóm Bảy, nhóm các họa sĩ vẽ tranh phong cảnh của Canada từ năm 1920-1933, lấy cảm hứng nhiều
01:31
by this landscape,
26
75732
1968
bởi quang cảnh này,
01:33
and so the boreal is not just a really key part of our
27
77700
3874
và do đó, đối với chúng tôi, phương bắc không phải là chỉ là một phần rất quan trọng của
01:37
natural heritage,
28
81574
1587
di sản thiên nhiên,
01:39
but also an important part of our cultural heritage.
29
83161
3172
mà còn là một phần quan trọng của di sản văn hóa.
01:42
In Manitoba, this is an image from the east side of Lake Winnipeg,
30
86333
3759
Ở Manitoba, đây là một hình ảnh từ phía đông của Hồ Winnipeg,
01:45
and this is the home of the newly designated
31
90092
2624
và đây là trang chủ mới được thiết kế của
01:48
UNESCO Cultural Heritage site.
32
92716
3208
trang web của tổ chức di sản văn hóa UNESCO.
01:51
In Saskatchewan, as across all of the boreal,
33
95924
3075
Ở Saskatchewan, như trên khắp phương bắc,
01:54
home to some of our most famous rivers,
34
98999
2839
nhà của một trong những con sông nổi tiếng nhất của chúng tôi,
01:57
an incredible network of rivers and lakes
35
101838
2590
một mạng lưới đáng kinh ngạc của sông và hồ
02:00
that every school-age child learns about,
36
104428
2376
mà mọi trẻ em độ tuổi đi học đều biết,
02:02
the Peace, the Athabasca, the Churchill here, the Mackenzie,
37
106804
3576
sông Peace, sông Athabasca, sông Churchill này, sông Mackenzie,
02:06
and these networks were the historical routes
38
110380
4266
và các mạng lưới này là các tuyến đường lịch sử
02:10
for the voyageur and the coureur des bois,
39
114646
2169
cho những người du lịch và nhà buôn độc lập người Pháp-Canada,
02:12
the first non-Aboriginal explorers of northern Canada
40
116815
3534
những nhà thám hiểm không phải thổ dân đầu tiên của miền bắc Canada
02:16
that, taking from the First Nations people,
41
120349
2540
đó là những người thuộc Những Bộ tộc Đầu tiên (còn gọi là người Anh-điêng),
02:18
used canoes and paddled to explore
42
122889
2236
sử dụng xuồng và chèo thuyền để khám phá
02:21
for a trade route, a Northwest Passage for the fur trade.
43
125125
4697
một tuyến đường thương mại, đường tây bắc để buôn bán lông thú.
02:25
In the North, the boreal is bordered by the tundra,
44
129822
3248
Ở phía Bắc, các phương bắc giáp với vùng đất lạnh,
02:28
and just below that, in Yukon,
45
133070
3230
và ngay dưới đó, tại Yukon,
02:32
we have this incredible valley, the Tombstone Valley.
46
136300
3593
chúng tôi có thung lũng đáng ngạc nhiên này, Thung lũng Tombstone.
02:35
And the Tombstone Valley is home to the Porcupine caribou herd.
47
139893
4752
Và thung lũng Tombstone là quê hương của đàn tuần lộc.
02:40
Now you've probably heard about the Porcupine caribou herd
48
144645
2387
Bây giờ bạn đã có thể đã nghe nói về đàn tuần lộc
02:42
in the context of its breeding ground
49
147032
1813
trong bối cảnh nơi sinh sản của mình
02:44
in Arctic National Wildlife Refuge.
50
148845
2162
tại Arctic National Wildlife Refuge.
02:46
Well, the wintering ground is also critical
51
151007
1926
Vâng, đất đông cũng rất quan trọng
02:48
and it also is not protected,
52
152933
2528
và nó cũng không được bảo vệ,
02:51
and is potentially, could be potentially, exploited
53
155461
2829
và có khả năng, có thể có tiềm năng, bị khai thác
02:54
for gas and mineral rights.
54
158290
4098
làm khí đốt và khoáng sản.
02:58
The western border of the boreal in British Columbia
55
162388
2329
Biên giới phía tây của phương bắc trong British Columbia
03:00
is marked by the Coast Mountains,
56
164717
1920
được đánh dấu bởi dãy núi Coast,
03:02
and on the other side of those mountains
57
166637
1608
và ở phía bên kia của những ngọn núi
03:04
is the greatest remaining temperate rainforest in the world,
58
168245
2631
là các khu rừng mưa ôn đới lớn nhất còn tồn tại trên thế giới,
03:06
the Great Bear Rainforest,
59
170876
1372
rừng mưa Great Bear,
03:08
and we'll discuss that in a few minutes in a bit more detail.
60
172248
3587
và chúng ta sẽ thảo luận chi tiết trong một vài phút nữa.
03:11
All across the boreal, it's home for a huge
61
175835
3135
Khắp phương Bắc, đó là ngôi nhà cho
03:14
incredible range of indigenous peoples,
62
178970
3008
một phạm vi lớn đáng kinh ngạc các dân tộc bản địa,
03:17
and a rich and varied culture.
63
181978
3292
và một nền văn hóa phong phú và đa dạng.
03:21
And I think that one of the reasons why
64
185270
2412
Và tôi nghĩ rằng đó là một trong những lý do tại sao
03:23
so many of these groups have retained a link to the past,
65
187682
3562
Vì vậy nhiều tộc người trong số đó vẫn giữ liên kết đến quá khứ,
03:27
know their native languages,
66
191244
1849
bằng biết tiếng mẹ đẻ,
03:28
the songs, the dances, the traditions,
67
193093
2759
các bài hát, các điệu múa, các truyền thống,
03:31
I think part of that reason is because of the remoteness,
68
195852
3136
Tôi nghĩ rằng một phần của lý do đó là do sự xa xôi,
03:34
the span and the wilderness
69
198988
1667
khoảng cách và vùng hoang dã
03:36
of this almost 95 percent intact ecosystem.
70
200655
4120
của gần 95% hệ sinh thái còn nguyên vẹn .
03:40
And I think particularly now,
71
204775
1769
Và tôi nghĩ rằng đặc biệt là bây giờ,
03:42
as we see ourselves in a time of environmental crisis,
72
206544
2961
như chúng ta thấy thế giới đang ở tại thời điểm khủng hoảng môi trường,
03:45
we can learn so much from these people
73
209505
1896
chúng ta có thể học được rất nhiều từ những người
03:47
who have lived so sustainably in this ecosystem
74
211401
2506
đã sống rất bền vững trong hệ sinh thái này
03:49
for over 10,000 years.
75
213907
3071
trong hơn 10.000 năm.
03:52
In the heart of this ecosystem is the very antithesis
76
216978
3120
Trung tâm của hệ sinh thái này rất ngược với
03:55
of all of these values that we've been talking about,
77
220098
2481
tất cả các giá trị mà chúng ta đã nói đến,
03:58
and I think these are some of the core values
78
222579
1767
và tôi nghĩ rằng đây là một trong số những giá trị cốt lõi
04:00
that make us proud to be Canadians.
79
224346
1952
làm cho chúng tôi tự hào là người Canada.
04:02
This is the Alberta tar sands,
80
226298
1777
Đây là mỏ cát dầu Alberta,
04:03
the largest oil reserves on the planet
81
228075
3255
nơi trữ lượng dầu lớn nhất trên hành tinh
04:07
outside of Saudi Arabia.
82
231330
1960
bên ngoài của Ả Rập Saudi.
04:09
Trapped underneath the boreal forest
83
233290
1905
Ở phía dưới cánh rừng phương Bắc
04:11
and wetlands of northern Alberta
84
235195
1904
và vùng đất ngập nước của Bắc Alberta
04:12
are these vast reserves of this sticky, tar-like bitumen.
85
237099
4263
là trữ lượng lớn nhựa rải đường rất dính và hắc ín.
04:17
And the mining and the exploitation of that
86
241362
2658
Và việc khai mỏ và khai thác loại nhựa này
04:19
is creating devastation on a scale that the planet has never seen before.
87
244020
6158
đang tạo ra sự tàn phá trên một quy mô mà thế giới chưa bao giờ chứng kiến trước đây.
04:26
I want to try to convey some sort of a sense of the size of this.
88
250178
4711
Tôi muốn cố gắng truyền đạt để mọi người hiểu được một phần quy mô của vấn đề này.
04:30
If you look at that truck there,
89
254889
1544
Nếu bạn nhìn vào chiếc xe tải đằng kia,
04:32
it is the largest truck of its kind of the planet.
90
256433
2633
nó là chiếc xe tải lớn nhất của loại của nó trên toàn hành tinh.
04:34
It is a 400-ton-capacity dump truck
91
259066
2658
Nó là một xe tải công suất 400 tấn
04:37
and its dimensions are 45 feet long
92
261724
3580
và kích thước của nó là dài 12.192 m
04:41
by 35 feet wide and 25 feet high.
93
265304
3603
rộng 10.668 m và cao 7.6200m
04:44
If I stand beside that truck,
94
268907
1469
Nếu tôi đứng bên cạnh xe đó,
04:46
my head comes to around the bottom
95
270376
1599
đến đầu của tôi chỉ đến khoảng đáy
04:47
of the yellow part of that hubcap.
96
271975
2175
của phần màu vàng của cái bánh xe đó.
04:50
Within the dimensions of that truck,
97
274150
2089
Với kích thước của chiếc xe đó,
04:52
you could build a 3,000-square-foot two-story home
98
276239
4017
bạn có thể xây dựng một ngôi nhà hai tầng rộng 278,71m²
04:56
quite easily. I did the math.
99
280256
1971
khá dễ dàng. Tôi đã làm vài phép toán.
04:58
So instead of thinking of that as a truck,
100
282227
2332
Vì vậy thay vì nghĩ đó là một chiếc xe tải,
05:00
think of that as a 3,000-square-foot home.
101
284559
3128
hãy nghĩ về nó như là một nhà 278,71m².
05:03
That's not a bad size home.
102
287687
1845
Đó không phải là kích thước tệ cho 1 ngôi nhà.
05:05
And line those trucks/homes back and forth
103
289532
3011
Và dòng những xe tải/nhà đi đi lại lại
05:08
across there from the bottom
104
292543
2550
từ đây cho đến đáy
05:10
all the way to the top.
105
295093
2900
của tất cả các con đường đến đỉnh.
05:13
And then think of how large that very small section of one mine is.
106
297993
5486
Và sau đó nghĩ về độ lớn của 1 phần rất nhỏ của một mỏ.
05:19
Now, you can apply that same kind of thinking
107
303479
2136
Bây giờ, bạn có thể áp dụng cách suy nghĩ này
05:21
here as well.
108
305615
1904
tại đây.
05:23
Now, here you see -- of course, as you go further on,
109
307519
2256
Bây giờ, bạn thấy ở đây - tất nhiên, khi bạn đi xa hơn
05:25
these trucks become like a pixel.
110
309775
2034
những xe tải này trở nên giống như một điểm ảnh.
05:27
Again, imagine those all back and forth there.
111
311809
3822
Một lần nữa, tưởng tượng chúng đi đi lại lại
05:31
How large is that one portion of a mine?
112
315631
3582
Độ lớn của 1 phần của một mỏ sẽ là bao nhiêu.
05:35
That would be a huge, vast metropolitan area,
113
319213
4643
Đó sẽ là một khu vực đô thị rộng lớn,
05:39
probably much larger than the city of Victoria.
114
323856
2401
có lẽ sẽ lớn hơn nhiều thành phố Victoria.
05:42
And this is just one of a number of mines,
115
326257
4119
Và đây chỉ là một trong nhiều mỏ,
05:46
10 mines so far right now.
116
330376
2208
tính đến bây giờ là 10 mỏ.
05:48
This is one section of one mining complex,
117
332584
2140
Đây là một phần của một mỏ phức hợp,
05:50
and there are about another 40 or 50 in the approval process.
118
334724
4398
và có khoảng 40 hoặc 50 mỏ khác trong quá trình phê duyệt.
05:55
No tar sands mine has actually ever been denied approval,
119
339122
2736
Thực sự thì chưa từng có một mỏ cát hắc ín nào bị từ chối phê duyệt,
05:57
so it is essentially a rubber stamp.
120
341858
3124
vì vậy, cơ bản đó chỉ là một con dấu.
06:00
The other method of extraction is what's called the in-situ.
121
344982
3068
Một phương pháp khai thác khác được gọi là khai thác tại chỗ.
06:03
And here, massive amounts of water
122
348050
2408
Và tại đây, một lượng lớn nước
06:06
are super-heated and pumped through the ground,
123
350458
2767
được đun cực sôi và được bơm qua mặt đất,
06:09
through these vasts networks of pipelines,
124
353225
2377
thông qua các mạng lưới rộng lớn của các đường ống,
06:11
seismic lines, drill paths, compressor stations.
125
355602
3527
dòng địa chấn, những con đường khoan, trạm nén.
06:15
And even though this looks maybe not quite as repugnant
126
359129
2552
Và mặc dù cách này trông có vẻ không phản cảm
06:17
as the mines, it's even more damaging in some ways.
127
361681
3427
như các mỏ, nó thậm chí còn tàn phá nhiều hơn theo 1 cách nào đó.
06:21
It impacts and fragments a larger part of the wilderness,
128
365108
5165
Nó tác động và phân mảnh một phần lớn khu vực hoang dã,
06:26
where there is 90 percent reduction of key species,
129
370273
3209
nơi sự sụt giảm 90 phần trăm các động vật chủ chốt,
06:29
like woodland caribou and grizzly bears,
130
373482
2144
như loài tuần lộc rừng và gấu xám Bắc Mỹ,
06:31
and it consumes even more energy, more water,
131
375626
3671
và nó tiêu thụ năng lượng nhiều hơn, nước nhiều hơn,
06:35
and produces at least as much greenhouse gas.
132
379297
2577
và sản xuất lượng khí nhà kính ít nhất là bằng khai mỏ.
06:37
So these in-situ developments are at least as
133
381874
3055
Vì vậy, những sự phát triển tại chỗ ít nhất cũng
06:40
ecologically damaging as the mines.
134
384929
4360
gây tổn hại về mặt sinh thái như các mỏ.
06:45
The oil produced from either method
135
389289
2686
Dầu sản xuất từ một trong hai phương pháp trên
06:47
produces more greenhouse gas emissions than any other oil.
136
391975
4771
thải lượng khí nhà kính nhiều hơn bất kỳ loại dầu nào khác.
06:52
This is one of the reasons why it's called
137
396746
1653
Đây là một trong những lý do tại sao nó được gọi là
06:54
the world's dirtiest oil.
138
398399
1848
loại dầu bẩn nhất trên thế giới.
06:56
It's also one of the reasons why it is
139
400247
2008
Nó cũng là một trong những lý do tại sao nó là
06:58
the largest and fastest-growing single source
140
402255
2879
nguồn lớn nhất và phát triển nhanh nhất
07:01
of carbon in Canada,
141
405134
1839
tạo ra khí cacbon ở Canada,
07:02
and it is also a reason why Canada is now number three
142
406973
4642
và nó cũng là một lý do tại sao Canada đứng thứ ba
07:07
in terms of producing carbon per person.
143
411615
4696
về khí thải carbon tính theo đầu người.
07:12
The tailings ponds are the largest toxic impoundments on the planet.
144
416311
4688
Các hồ chứa chất thải là hồ chứa chất độc hại lớn nhất trên hành tinh.
07:16
Oil sands -- or rather I should say tar sands --
145
420999
3520
Dầu cát - hay đúng hơn là tôi nên gọi là cát hắc ín -
07:20
"oil sands" is a P.R.-created term
146
424519
2052
"cát dầu" là một thuật ngữ P.R.
07:22
so that the oil companies wouldn't be trying to promote
147
426571
2796
để các công ty dầu mỏ sẽ không phải cố gắng quảng cáo
07:25
something that sounds like a sticky tar-like substance
148
429367
2390
một cái gì đó nghe như một chất lỏng dính giống hắc ín
07:27
that's the world's dirtiest oil.
149
431757
2728
đó là loại dầu bẩn nhất thế giới.
07:30
So they decided to call it oil sands.
150
434485
2344
Vì vậy, họ quyết định gọi nó là cát dầu.
07:32
The tar sands consume more water than any other oil process,
151
436829
3960
Cát hắc ín tiêu thụ nhiều nước hơn bất kỳ quá trình lọc dầu nào khác,
07:36
three to five barrels of water are taken, polluted
152
440789
3184
với 3-5 thùng nước được sự dụng, bị nhiễm bẩn
07:39
and then returned into tailings ponds,
153
443973
2512
và sau đó trở lại các hồ chứa chất thải,
07:42
the largest toxic impoundments on the planet.
154
446485
2304
các hồ chứa chất độc lớn nhất hành tinh.
07:44
SemCrude, just one of the licensees,
155
448789
2170
SemCrude, chỉ là một trong những công ty được cấp phép,
07:46
in just one of their tailings ponds,
156
450959
2022
trong chỉ một trong những hồ chứa chất thải của họ
07:48
dumps 250,000 tons of this toxic gunk every single day.
157
452981
5575
thải 250.000 tấn của loại chất bẩn độc hại này mỗi ngày.
07:54
That's creating the largest toxic impoundments
158
458556
2153
Điều đó đã tạo ra các hồ chứa chất độc hại lớn nhất
07:56
in the history of the planet.
159
460709
1920
trong lịch sử của hành tinh này.
07:58
So far, this is enough toxin
160
462629
2497
Cho đến nay, điều này là đủ độc hại
08:01
to cover the face of Lake Eerie a foot deep.
161
465126
4352
để che phủ bề mặt của Hồ Eerie 1 lớp dày 30,48 cm.
08:05
And the tailings ponds range in size up to 9,000 acres.
162
469478
5047
Và ao chất thải có kích thước lên đến 3642,17 hecta.
08:10
That's two-thirds the size of the entire island of Manhattan.
163
474525
4040
Đó là hai phần ba kích thước của toàn bộ đảo Manhattan.
08:14
That's like from Wall Street at the southern edge of Manhattan
164
478565
2993
Đó là giống như từ Wall Street đến rìa phía nam của Manhattan
08:17
up to maybe 120th Street.
165
481558
2447
tối đa có thể đến Phố 120th.
08:19
So this is an absolutely --
166
484005
1424
Vì vậy, điều này hoàn toàn
08:21
this is one of the larger tailings ponds.
167
485429
2769
là một trong những hồ chứa chất thải lớn hơn.
08:24
This might be, what? I don't know, half the size of Manhattan.
168
488198
2647
Nó có thể, lớn đến thế nào? Tôi không biết, một nửa kích thước của Manhattan.
08:26
And you can see in the context,
169
490845
1640
Và bạn có thể nhìn thấy trong bối cảnh đó,
08:28
it's just a relatively small section
170
492485
1564
đó là chỉ một phần tương đối nhỏ
08:29
of one of 10 mining complexes and another 40 to 50
171
494049
4493
của một trong 10 khai thác khu phức hợp và một trong 40 đến 50
08:34
on stream to be approved soon.
172
498542
2969
dự án sẽ sớm được chấp thuận.
08:37
And of course, these tailings ponds --
173
501511
3334
Và tất nhiên, những cài hồ chứa chất thải --
08:40
well, you can't see many ponds from outer space
174
504845
2712
xem nào, bạn không thể nhìn thấy nhiều hồ từ ngoài không gian
08:43
and you can see these, so maybe we should stop calling them ponds --
175
507557
2768
và bạn có thể nhìn thấy những chiếc hồ này, do đó, có lẽ chúng ta nên dừng việc gọi chúng là những chiếc hồ-
08:46
these massive toxic wastelands are built
176
510325
4736
những vùng đất chứa chất thải độc hại khổng lồ này được xây dựng
08:50
unlined and on the banks of the Athabasca River.
177
515061
3346
không theo hàng lối và hai bên bờ sông Athabasca.
08:54
And the Athabasca River drains downstream
178
518407
1944
Và các cống ở hạ lưu sông Athabasca
08:56
to a range of Aboriginal communities.
179
520351
2194
đến dọc theo cộng đồng Thổ dân.
08:58
In Fort Chippewa, the 800 people there,
180
522545
2431
Ở Fort Chippewa, nơi có 800 người
09:00
are finding toxins in the food chain,
181
524976
2333
tìm thấy độc tố trong chuỗi thức ăn,
09:03
this has been scientifically proven.
182
527309
2112
Điều này đã được khoa học chứng minh.
09:05
The tar sands toxins are in the food chain,
183
529421
2057
Chất độc của cát hắc ín có trong chuỗi thức ăn,
09:07
and this is causing cancer rates
184
531478
1985
và điều này làm tăng tỷ lệ ung thư
09:09
up to 10 times what they are in the rest of Canada.
185
533463
4030
lên gấp 10 lần so với phần còn lại của Canada.
09:13
In spite of that, people have to live,
186
537493
2305
Mặc dù vậy, mọi người phải sống,
09:15
have to eat this food in order to survive.
187
539798
3154
phải ăn những thực phẩm này để tồn tại.
09:18
The incredibly high price
188
542952
1909
Mức giá cực kỳ cao
09:20
of flying food into these remote Northern Aboriginal communities
189
544861
3544
để chuyển thức ăn bằng máy bay đến các cộng đồng thổ dân Bắc xa xôi
09:24
and the high rate of unemployment
190
548405
2001
và tỷ lệ thất nghiệp cao
09:26
makes this an absolute necessity for survival.
191
550406
3115
làm cho điều này tuyệt đối cần thiết cho sự sống còn.
09:29
And not that many years ago, I was lent a boat by a First Nations man.
192
553521
3597
Và không phải là nhiều năm trước, tôi đã được một người thổ dân từ Những dân tộc đâu tiên cho mượn 1 chiếc thuyền
09:33
And he said, "When you go out on the river,
193
557118
2663
Và ông nói, "Khi bạn đi ra ngoài trên sông,
09:35
do not under any circumstances eat the fish.
194
559781
3418
không được ăn cá trong bất kỳ trường hợp nào.
09:39
It's carcinogenic."
195
563199
1867
Nó đầy chất gây ung thư."
09:40
And yet, on the front porch of that man's cabin,
196
565066
4397
Tuy nhiên, trên hiên trước của cabin của người đàn ông,
09:45
I saw four fish. He had to feed his family to survive.
197
569463
4024
Tôi thấy bốn cá. Để tồn tại, ông phải nuôi sống gia đình bằng những con cá này.
09:49
And as a parent, I just can't imagine what that does to your soul.
198
573487
6911
Và là một người cha, tôi chỉ không thể tưởng tượng những gì chúng gây ra cho tâm hồn bạn.
09:56
And that's what we're doing.
199
580398
2617
Và đó là những gì chúng tôi đang làm.
09:58
The boreal forest is also
200
583015
3488
Rừng taiga có lẽ là
10:02
perhaps our best defense against global warming and climate change.
201
586503
4383
phòng tuyến bảo vệ tốt nhất chống lại sự nóng lên toàn cầu và thay đổi khí hậu.
10:06
The boreal forest sequesters more carbon
202
590886
2808
Rừng taiga hấp thụ nhiều cacbon
10:09
than any other terrestrial ecosystem.
203
593694
3472
hơn bất kỳ khác hệ sinh thái trên đất liền.
10:13
And this is absolutely key.
204
597166
2768
Và điều này là có ý nghĩa sống còn.
10:15
So what we're doing is,
205
599934
1672
Vì vậy, những gì chúng ta đang làm là,
10:17
we're taking the most concentrated greenhouse gas sink,
206
601606
5015
đưa những các bể chứa khí nhà kính tập trung nhất
10:22
twice as much greenhouse gases are sequestered in
207
606621
3453
nhiều gấp hai lần số khí nhà kính được hấp thu tại
10:25
the boreal per acre than the tropical rainforests.
208
610074
3839
phương Bắc cho mỗi 0,4 hecta so với các rừng mưa nhiệt đới.
10:29
And what we're doing is we're destroying
209
613913
2243
Và những gì chúng ta đang làm là phá hủy
10:32
this carbon sink, turning it into a carbon bomb.
210
616156
3155
bể chứa cacbon này, biến nó thành một quả bom cacbon.
10:35
And we're replacing that with the largest
211
619311
2433
Và chúng ta đang thay thế chúng với những
10:37
industrial project in the history of the world,
212
621744
2112
dự án công nghiệp lớn nhất trong lịch sử thế giới,
10:39
which is producing the most high-carbon
213
623856
2702
mà sản xuất ra một lượng lớn nhất
10:42
greenhouse gas emitting oil in the world.
214
626558
4469
khí thải nhà kính nhiều carbon nhất trên thế giới.
10:46
And we're doing this on the second largest
215
631027
2369
Và chúng tôi đang làm điều này trên khu vực có
10:49
oil reserves on the planet.
216
633396
2787
trữ lượng dầu lớn thứ hai trên hành tinh.
10:52
This is one of the reasons why Canada,
217
636183
2072
Đây là một trong những lý do tại sao Canada,
10:54
originally a climate change hero --
218
638255
1475
từ một anh hùng trong việc chống lại biến đổi khí hậu -
10:55
we were one of the first signatories of the Kyoto Accord.
219
639730
3510
chúng tôi là một trong những người ký tên đầu tiên của Nghị định thư Kyoto.
10:59
Now we're the country that has full-time lobbyists
220
643240
2174
Bây giờ chúng ta là nước thực hiện vận động hành lang toàn thời gian tại
11:01
in the European Union and Washington, D.C.
221
645414
3332
Liên minh châu Âu và thủ đô Washington
11:04
threatening trade wars when these countries
222
648746
3153
để đe dọa chiến tranh thương mại khi các quốc gia này
11:07
talk about wanting to bring in positive legislation
223
651899
3649
nói về mong muốn đưa ra các quy định tích cực
11:11
to limit the import of high-carbon fuels,
224
655548
2423
để hạn chế việc nhập khẩu nhiên liệu cao-carbon,
11:13
of greenhouse gas emissions, anything like this,
225
657971
3752
khí thải nhà kính, bất cứ điều gì như vậy
11:17
at international conferences,
226
661723
1760
tại hội nghị quốc tế,
11:19
whether they're in Copenhagen or Cancun,
227
663483
2677
cho dù họ đang ở Copenhagen, Đan Mạch hay Cancun, Mehico
11:22
international conferences on climate change,
228
666160
2487
Các hội nghị quốc tế về thay đổi khí hậu,
11:24
we're the country that gets the dinosaur award
229
668647
2040
chúng ta là nước mà được giải thưởng khủng long
11:26
every single day as being the biggest obstacle
230
670687
2544
mỗi ngày như là trở ngại lớn nhất
11:29
to progress on this issue.
231
673231
4015
để tiến bộ về vấn đề này.
11:33
Just 70 miles downstream
232
677246
2032
Chỉ 112.65 km dưới hạ lưu
11:35
is the world's largest freshwater delta,
233
679278
2297
là đồng bằng nước ngọt lớn nhất của thế giới,
11:37
the Peace-Athabasca Delta,
234
681575
1815
đồng bằng Peace-Athabasca,
11:39
the only one at the juncture of all four migratory flyways.
235
683390
3784
đồng bằng duy nhất ở điểm nối của tất cả bốn đường bay của chim di cư.
11:43
This is a globally significant wetland,
236
687174
2088
Đây là một vùng đất ngập nước đáng kể trên toàn cầu,
11:45
perhaps the greatest on the planet.
237
689262
1847
có lẽ là lớn nhất trên hành tinh.
11:47
Incredible habitat for half the bird species
238
691109
3643
Môi trường sống đáng kinh ngạc cho một nửa các loài chim
11:50
you find in North America, migrating here.
239
694752
3708
bạn tìm thấy ở Bắc Mỹ, di chuyển đến đây.
11:54
And also the last refuge for the largest herd of wild bison,
240
698460
3872
Và cũng có nơi ẩn náu cuối cho đàn gia súc lớn nhất của bò rừng bizon hoang dã,
11:58
and also, of course, critical habitat for another whole range of other species.
241
702332
5134
và tất nhiên cũng là, môi trường sống quan trọng cho một loạt các loài khác.
12:03
But it too is being threatened by the massive amount
242
707466
3945
Nhưng nó bị đe dọa quá mức bởi lượng lớn
12:07
of water being drawn from the Athabasca,
243
711411
2226
nước được rút ra từ Athabasca,
12:09
which feeds these wetlands,
244
713637
2006
nơi cung cấp cho các vùng đất ngập nước,
12:11
and also the incredible toxic burden
245
715643
1823
và cũng là nới gánh những độc hại đáng kinh ngạc
12:13
of the largest toxic unlined impoundments on the planet,
246
717466
2758
các hồ chứa độc hại lớn nhất hành tinh,
12:16
which are leaching in to the food chain
247
720224
2137
mà đang ngấm vào chuỗi thức ăn
12:18
for all the species downstream.
248
722361
2976
của tất cả các loài ở hạ nguồn.
12:21
So as bad as all that is, things are going to get
249
725337
2144
Và điều tệ nhất trong số đó là mọi thứ sẽ trở nên
12:23
much worse, much, much worse.
250
727481
2171
tệ và tệ hơn nhiều nhiều nữa.
12:25
This is the infrastructure as we see it about now.
251
729652
2735
Đây là cơ sở hạ tầng chúng ta thấy là tại thời điểm này.
12:28
This is what's planned for 2015.
252
732387
3429
Đây là những gì được lên kế hoạch cho năm 2015.
12:31
And you can see here the Keystone Pipeline,
253
735816
3403
Và bạn có thể thấy ở đây các đường ống Keystone,
12:35
which would take tar sands raw down to the Gulf Coast,
254
739219
4519
mà loại cát hắc ín thô sẽ đổ xuống bờ biển vùng Vịnh,
12:39
punching a pipeline through the heart,
255
743738
3370
như đục một đường ống dẫn qua trái tim của
12:43
the agricultural heart of North America, of the United States,
256
747108
3605
trung tâm nông nghiệp của Bắc Mỹ, Hoa Kỳ,
12:46
and securing the contract with the dirtiest fuel in the world
257
750713
5144
và đảm bảo các hợp đồng với các nhiên liệu gây ô nhiễm nhất trên thế giới
12:51
by consumption of the United States,
258
755857
3193
sẽ được tiêu thụ bởi Hoa Kỳ
12:54
and promoting a huge disincentive
259
759050
2855
và thúc đẩy sự bất lợi rất lớn
12:57
to a sustainable clean energy future for America.
260
761905
3965
đến một tương lai năng lượng sạch bền vững của Hoa Kỳ.
13:01
Here you see the route down the Mackenzie Valley.
261
765870
5442
Ở đây bạn thấy đường xuống thung lũng Mackenzie.
13:07
This would put a pipeline to take natural gas
262
771312
2433
Tại đây sẽ đặt một đường ống cho khí đốt tự nhiên
13:09
from the Beaufort Sea through the heart
263
773745
2061
từ biển Beaufort qua trung tâm
13:11
of the third largest watershed basin in the world,
264
775806
4128
của lưu vực đầu nguồn lớn thứ ba trên thế giới,
13:15
and the only one which is 95 percent intact.
265
779934
3072
và là nơi duy nhất còn nguyên vẹn đến 95%.
13:18
And building a pipeline with an industrial highway
266
783006
3572
Và xây dựng một đường ống với một xa lộ công nghiệp
13:22
would change forever this incredible wilderness,
267
786578
3148
sẽ thay đổi mãi mãi khu vực hoang dã đáng kinh ngạc này,
13:25
which is a true rarity on the planet today.
268
789726
5368
nơi thực sự hiếm trên toàn hành tinh ngày nay.
13:30
So the Great Bear Rainforest is just over
269
795094
2152
Vì vậy, Rừng mưa Great Bear nơi chỉ xa
13:33
the hill there, within a few miles we go from these
270
797246
3693
hơn ngọn đồi đằng kia, trong một vài dặm, chúng ta đi từ những
13:36
dry boreal forests of 100-year-old trees,
271
800939
3131
khu rừng phía bắc khô của những cái cây 100 tuổi,
13:39
maybe 10 inches across,
272
804070
1749
đường kính khoảng 25 cm
13:41
and soon we're in the coastal temperate rainforest,
273
805819
2457
và chẳng bao lâu chúng tôi đang ở trong khu rừng mưa ôn đới ven biển,
13:44
rain-drenched, 1,000-year-old trees,
274
808276
3650
đẫm mưa, những cái cây 1.000 tuổi,
13:47
20 feet across, a completely different ecosystem.
275
811926
3352
đường kính 50 cm, một hệ sinh thái hoàn toàn khác.
13:51
And the Great Bear Rainforest is generally considered
276
815278
2007
Và rừng mưa Great Bear thường được coi là
13:53
to be the largest coastal temperate rainforest
277
817285
2563
là hệ sinh thái nhiệt đới ôn đới ven biển lớn nhất
13:55
ecosystem in the world.
278
819848
1806
trên thế giới.
13:57
Some of the greatest densities of,
279
821654
1744
Một trong số những nơi có mật độ lớn nhất
13:59
some of the most iconic and threatened species on the planet,
280
823398
4220
một số loài mang tính biểu tượng và bị đe dọa nhất trên hành tinh,
14:03
and yet there's a proposal, of course, to build a pipeline
281
827618
4536
và chưa có một đề nghị, tất nhiên, để xây dựng một đường ống dẫn
14:08
to take huge tankers, 10 times the size of the Exxon Valdez,
282
832154
4011
để có tàu chở dầu khổng lồ, gấp 10 lần kích thước của Exxon Valdez, tàu chở dầu khổng lồ, trọng tải 214.862 tấn làm tràn dầu, gây thảm họa môi trường được xem là một trong những thảm họa lớn nhất trong lịch sử.
14:12
through some of the most difficult to navigate waters in the world,
283
836165
3465
đi qua những vùng biển khó di chuyển nhất trên thế giới,
14:15
where only just a few years ago,
284
839630
1759
mà chỉ là một vài năm trước đây,
14:17
a B.C. ferry ran aground.
285
841389
2545
một phà trước công nguyên đã bị mắc cạn.
14:19
When one of these tar sands tankers,
286
843934
2040
Khi một trong các tàu chở dầu hắc ín,
14:21
carrying the dirtiest oil, 10 times as much as the Exxon Valdez,
287
845974
3991
vận chuyển dầu bẩn nhất với trọng tải gấp 10 lần so với tàu Exxon Valdez,
14:25
eventually hits a rock and goes down,
288
849965
2065
cuối cùng đã đâm phải đá và chìm,
14:27
we're going to have one of the worst ecological disasters
289
852030
2297
chúng ta sẽ có một trong những thảm họa sinh thái tồi tệ nhất
14:30
this planet has ever seen.
290
854327
3391
mà hành tinh này đã từng chứng kiến.
14:33
And here we have the plan out to 2030.
291
857718
3039
Và ở đây chúng ta có kế hoạch ra đến năm 2030.
14:36
What they're proposing is an almost four-times increase in production,
292
860757
4387
Những gì họ đang đề xuất là tăng sản xuất lên gần bốn lần,
14:41
and that would industrialize an area the size of Florida.
293
865144
4880
và nó sẽ công nghiệp hóa với diện tích bằng Florida.
14:45
In doing so, we'll be removing
294
870024
2277
Bằng cách đó, chúng tôi sẽ loại bỏ
14:48
a large part of our greatest carbon sink
295
872301
2741
một phần lớn các bể chứa cácbon lớn nhất của chúng ta
14:50
and replacing it with the most high greenhouse gas
296
875042
3616
và thay thế nó bằng loại dầu thải ra lượng khí nhà kính cao nhất
14:54
emission oil in the future.
297
878658
2822
trong tương lai.
14:57
The world does not need any more tar mines.
298
881480
3656
Trên thế giới không cần thêm bất kỳ mỏ dầu hắc ín nào.
15:01
The world does not need any more pipelines
299
885136
3026
Trên thế giới không cần thêm bất kỳ đường ống dẫn nào
15:04
to wed our addiction to fossil fuels.
300
888162
3679
để tăng mức độ nghiện của chúng ta với nhiên liệu hóa thạch.
15:07
And the world certainly does not need
301
891841
1871
Và thế giới chắc chắn không cần
15:09
the largest toxic impoundments to grow and multiply
302
893712
2874
các hồ chứa độc tố lớn nhất để phát triển và nhân rộng
15:12
and further threaten the downstream communities.
303
896586
2340
và tiếp tục đe dọa các cộng đồng ở hạ nguồn.
15:14
And let's face it, we all live downstream
304
898926
1970
Và chúng ta hãy đối mặt với nó, tất cả chúng ta đều sống ở hạ nguồn
15:16
in an era of global warming and climate change.
305
900896
3825
trong thời đại của sự nóng lên toàn cầu và thay đổi khí hậu.
15:20
What we need, is we all need to act
306
904721
3104
Những gì chúng tôi cần, là tất cả chúng ta cần phải hành động
15:23
to ensure that Canada respects
307
907825
1920
để đảm bảo rằng Canada tôn trọng
15:25
the massive amounts of freshwater
308
909745
2720
khối lượng nước ngọt lớn
15:28
that we hold in this country.
309
912465
2384
mà chúng tôi đang nắm giữ ở đất nước này.
15:30
We need to ensure that these wetlands and forests
310
914849
2456
Chúng ta cần phải đảm bảo rằng các vùng đất ngập nước và rừng
15:33
that are our best and greatest and most critical
311
917305
2616
đó là của chúng tôi tốt nhất và lớn nhất và quan trọng nhất
15:35
defense against global warming are protected,
312
919921
3023
bảo vệ chống lại sự nóng lên toàn cầu cần được bảo vệ,
15:38
and we are not releasing that carbon bomb into the atmosphere.
313
922944
4370
và chúng tôi không giải phóng bom cacbon vào bầu khí quyển.
15:43
And we need to all gather together
314
927314
2303
Và chúng ta cần phải tập hợp lại với nhau
15:45
and say no to the tar sands.
315
929617
3095
và nói không với các cát dầu.
15:48
And we can do that. There is a huge network
316
932712
2360
Và chúng ta có thể làm điều đó. Có một mạng lưới khổng lồ
15:50
all over the world fighting to stop this project.
317
935072
3777
trên toàn thế giới chiến đấu để ngăn chặn các dự án này.
15:54
And I quite simply think that this is not
318
938849
3000
Và tôi nghĩ đơn giản rằng điều này không phải là
15:57
something that should be decided just in Canada.
319
941849
2624
một cái gì đó nên được quyết định chỉ ở Canada.
16:00
Everyone in this room, everyone across Canada,
320
944473
2476
Tất cả mọi người trong phòng này, tất cả mọi người trên khắp Canada,
16:02
everyone listening to this presentation has a role to play
321
946949
2979
tất cả mọi người nghe bài trình bày này có một vai trò
16:05
and, I think, a responsibility.
322
949928
1849
và tôi nghĩ rằng, một trách nhiệm.
16:07
Because what we do here
323
951777
1906
Bởi vì những gì chúng tôi làm ở đây
16:09
is going to change our history,
324
953683
3767
là sẽ thay đổi lịch sử của chúng ta,
16:13
it's going to color our possibility to survive,
325
957450
2566
nó sẽ tăng khả năng tồn tại của chúng ta,
16:15
and for our children to survive
326
960016
1688
và cũng như với trẻ em
16:17
and have a rich future.
327
961704
3534
và một tương lai phong phú.
16:21
We have an incredible gift in the boreal,
328
965238
2218
Chúng ta có một món quà đáng kinh ngạc trong rừng taiga,
16:23
an incredible opportunity to preserve
329
967456
1941
một cơ hội lạ thường để bảo vệ
16:25
our best defense against global warming,
330
969397
3339
lá chắn tốt nhất chống lại sự nóng lên toàn cầu,
16:28
but we could let that slip away.
331
972736
2409
nhưng chúng tôi có thể để nó tuột mất.
16:31
The tar sands could threaten
332
975145
2149
Để cát hắc ín có thể đe dọa
16:33
not just a large section of the boreal.
333
977294
2184
không chỉ một phần lớn của các phương Bắc.
16:35
It compromises the life and the health
334
979478
2951
Nó thỏa hiệp cuộc sống và sức khỏe
16:38
of some of our most underprivileged and vulnerable people,
335
982429
4553
một số người nghèo và dễ bị tổn thương nhất của chúng ta,
16:42
the Aboriginal communities that have so much to teach us.
336
986982
3888
Các cộng đồng thổ dân có quá nhiều thứ để dạy cho chúng ta.
16:46
It could destroy the Athabasca Delta,
337
990870
2489
Nó có thể phá hủy đồng bằng Athabasca,
16:49
the largest and possibly greatest freshwater delta in the planet.
338
993359
4929
đồng lớn nhất và có thể là nơi dự trữ nước ngọt lớn nhất trên hành tinh.
16:54
It could destroy the Great Bear Rainforest,
339
998288
3566
Nó có thể phá hủy rừng nhiệt đới Great Bear,
16:57
the largest temperate rainforest in the world.
340
1001854
2689
rừng mưa ôn đói lớn nhất trên thế giới.
17:00
And it could have huge impacts
341
1004543
1863
Và nó có thể có tác động rất lớn
17:02
on the future of the agricultural heartland of North America.
342
1006406
4761
đến tương lai của Trung tâm nông nghiệp của Bắc Mỹ.
17:07
I hope that you will all, if you've been moved by this presentation,
343
1011167
2616
Tôi hy vọng rằng tất cả các bạn, nếu bạn đã xúc động bởi bài trình bày này,
17:09
join with the growing international community
344
1013783
2671
tham gia cộng đồng quốc tế phát triển
17:12
to get Canada to step up to its responsibilities,
345
1016454
4104
để có được Canada để bước lên nhận trách nhiệm của mình,
17:16
to convince Canada to go back to being a climate change champion
346
1020558
4408
để thuyết phục Canada để trở lại là nhà vô địch trong việc chống lại thay đổi khí hậu
17:20
instead of a climate change villain,
347
1024966
1809
thay vì một kẻ phản diện trong vấn đề này,
17:22
and to say no to the tar sands,
348
1026775
1767
và nói không với các cát hắc ín,
17:24
and yes to a clean energy future for all.
349
1028542
2653
và nói có một năng lượng sạch trong tương lai cho tất cả.
17:27
Thank you so much.
350
1031195
1147
Cảm ơn rất nhiều.
17:28
(Applause)
351
1032342
5296
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Garth Lenz - PhotographerGarth Lenz’ touring exhibition, “The True Cost of Oil”, has played a major part in the fight against Alberta Tar Sands Mining.
Why you should listen
Garth Lenz’s photographs capture the detailed reality of what happens when a pristine landscape is confronted by an industrial project. His work as a photojournalist has won him top awards at Pris de la Photographie Paris and the International Photography Awards. He is also a fellow of the International League of Conservation Photographers. His solo exhibition featuring the Alberta Tar Sands, “The True Cost of Oil” premiered in 2011.
Garth Lenz | Speaker | TED.com