Sarah Parcak: Hunting for Peru's lost civilizations -- with satellites
Sarah Parcak: Đi tìm những nền văn minh lạc mất của Peru -- nhờ vào vệ tinh
Like a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
set out from his rainforest camp
rời trại trong rừng mưa nhiệt đới
the dense rainforest foliage
tán lá dầy của rừng mưa nhiệt đới
maze of structures
một cách khó tin này
by National Geographic,
bởi National Geographic,
of its magazine in 1912.
một trang bìa tuyệt đẹp vào năm 1912.
photography equipment
chụp ảnh tiên tiến nhất lúc đó
của thám hiểm.
bởi Hiram Bingham.
on an incredible journey with me,
môt hành trình tuyệt vời cùng tôi,
than use state-of-the-art technology
sử dụng công nghệ tiên tiến nhất
toàn thế giới,
more open, inclusive,
không hạn chế, bao quát hơn,
not previously possible.
mà trước đây là không thể.
the 2016 TED Prize platform
kế hoạch của TED Prize 2016
Hiram Bingham's impossible dream
không tưởng của Hiram Bingham
of human figures.
bằng gốm tuyệt vời của Moche.
with some incredible organizations,
những tổ chức tuyệt vời,
the world's largest provider
nhà cung cấp lớn nhất toàn thế giới
commercial satellite imagery.
chất lượng cao.
xây dựng một nền tảng
platform they have.
đáng kinh ngạc mà họ có.
and search for the airplane.
để tìm kiếm chiếc máy bay.
with the satellite imagery.
cho chúng tôi hình ảnh vệ tinh.
with education and of course exploration.
rèn luyện và tất nhiên là thám hiểm.
with rich content for the platform,
phong phú cho kế hoạch,
like you saw at the beginning of this talk
mà các bạn thấy ở phần đầu buổi nói chuyện
to build and plan the platform,
và lên kế hoạch chi tiết,
at some of the satellite imagery.
những tấm ảnh vệ tinh.
is 0.3-meter data.
chỉ là một vùng dữ liệu 0.3 mét.
in northern Peru.
ở phía Bắc Peru.
but let's zoom in.
nhưng hãy nhìn kĩ hơn.
that you all will get to see.
các bạn đều có thể xem được.
individual buildings.
kiến trúc, từng tòa nhà.
to find previously unknown sites.
những vùng đất lạ trước kia.
is that as part of the platform,
là một phần của kế hoạch này,
thousands of previously unknown sites,
hàng ngàn vùng đất lạc mất xưa kia,
to uncover large-scale looting at sites,
những khu vực bị trộm cắp nghiêm trọng,
đang bị đe dọa,
is that all of this data
tất cả dữ liệu
with archaeologists on the front lines
những nhà khảo cổ học đứng lên
meeting with their Minister of Culture
gặp mặt Bộ trưởng Bộ Văn hóa
in both English and Spanish,
và tiếng Tây Ban Nha,
Latin America can participate.
đều có thể tham gia.
is the gentleman you see here,
nghiên cứu của dự án là quý ngài đây,
and former vice-minister,
đồng thời là nguyên phó chủ tịch,
and share the data with archaeologists
và chia sẻ dữ liệu với các nhà khảo cổ học
these sites on the ground.
những vùng đất này.
drone mapping program,
nhờ máy bay không người lái,
you can see behind me here and here.
từ đó sau lưng tôi đây và đây.
into the platform,
được đưa vào dự án,
some of the new sites you help find.
các khu vực mới các bạn tìm ra.
with education, outreach,
vươn xa hơn,
Preservation Initiative,
Initiative,
poorest communities
tồn tại song song
most well-known archaeological sites.
với những vùng khảo cổ nổi tiếng nhất.
and business training.
và dạy họ kinh doanh.
to create beautiful handicrafts
tạo nên những món đồ thủ công tuyệt tác
to treasure their cultural heritage
giữ gìn di sản văn hóa của họ
with 24 of these women
cùng 24 người phụ nữ
called Pachacamac, just outside Lima.
là Pachacamac, ngay ngoài Lima.
truyền cảm hứng đến khó tin
will help us transform communities
tạo nên biến chuyển cho những cộng đồng
that you help to discover.
mà các bạn đã góp phần tìm ra.
this platform to the world,
nền tảng này ra toàn thế giới
thousands of emails
hàng ngàn email tham gia
professors, educators, students,
giáo sư, giảng viên, sinh viên,
who are so excited to help participate.
những người rất nóng lòng được giúp.
amazing places for us to help discover,
tuyệt vời cho chúng tôi để giúp khám phá,
to be looking for Atlantis,
có đi tìm Atlantis không,
to launch this platform.
được triển khai kế hoạch này.
by the end of the year.
vào cuối năm nay.
in the past few weeks are any indication,
trong vài tuần qua là dấu hiệu nào đó,
is just going to be beyond imagination.
sẽ vượt qua những gì chúng ta tưởng tượng.
trên lưng lạc đà nhé.
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Parcak - Satellite archaeologist + TED Prize winnerLike a modern-day Indiana Jones, Sarah Parcak uses satellite images to locate lost ancient sites. The winner of the 2016 TED Prize, her wish is to protect the world’s shared cultural heritage.
Why you should listen
There may be hundreds of thousands, if not millions, of undiscovered ancient sites across the globe. Sarah Parcak wants to locate them. As a space archaeologist, she analyzes high-resolution imagery collected by satellites in order to identify subtle changes to the Earth’s surface that might signal man-made features hidden from view. A TED Senior Fellow and a National Geographic Explorer, Parcak wrote the textbook on satellite archaeology and founded the Laboratory for Global Observation at the University of Alabama at Birmingham. Her goal: to make the world's invisible history visible once again.
In Egypt, Parcak's techniques have helped locate 17 potential pyramids, and more than 3,100 potential forgotten settlements. She's also made discoveries in the Viking world (as seen in the PBS Nova special, Vikings Unearthed) and across the Roman Empire (as shown in the BBC documentary, Rome’s Lost Empire). Her methods also offer a new way to understand how ancient sites are being affected by looting and urban development. By satellite-mapping Egypt and comparing sites over time, Parcak has noted a 1,000 percent increase in looting since 2009. It’s likely that millions of dollars worth of artifacts are stolen each year. Parcak hopes that, through her work, unknown sites can be protected to preserve our rich, vibrant history.
As the winner of the 2016 TED Prize, Parcak asked the world to help in this important work. By building a citizen science platform for archaeology, GlobalXplorer.org, Parcak invites anyone with an internet connection to help find the next potential looting pit or unknown tomb. GlobalXplorer launched on January 30, 2017, with volunteers working together to map Peru. Other countries will follow, as the platform democratizes discovery and makes satellite-mapping rapid and cost-effective.
Sarah Parcak | Speaker | TED.com