TEDxExeter
Danny Dorling: Maps that show us who we are (not just where we are)
Danny Dorling: Bản đồ cho chúng ta thấy chúng ta là ai( không chỉ là nơi chúng ta có)
Filmed:
Readability: 3.6
1,626,871 views
Thế giới trông như thế nào khi bạn sử dụng dữ liệu bản đồ hóa nó? Nhà địa lí học xã hội Danny Dorling mời gọi chúng ta nhìn thế giới một lần nữa , với những bản đồ quyến rũ và sâu sắc của ông cho thấy Trái Đất như nó thật sự là -- một kết nối, luôn thay đổi và địa điểm hấp dẫn nơi mà tất cả chúng ta thuộc về. Bạn sẽ không bao giờ nhìn vào bản đồ theo cách như vậy lần nữa.
Danny Dorling - Social geographer
Danny Dorling teaches and writes about the geography of our human world. Full bio
Danny Dorling teaches and writes about the geography of our human world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Tôi muốn các bạn tưởng tượng lại
thế giới một lần nữa.
thế giới một lần nữa.
00:13
I'd like you to imagine the world anew.
0
1120
3040
00:17
I'd like to show you some maps,
1
5840
2176
Tôi muốn các bạn xem một tấm bản đồ,
00:20
which have been drawn by Ben Hennig,
2
8039
2737
được vẽ bởi Ben Henning,
00:22
of the planet in a way
3
10800
1696
về hành tinh bằng một cách
00:24
that most of you will never
have seen the planet depicted before.
have seen the planet depicted before.
4
12520
5080
mà đa số các bạn chưa bao giờ
thấy nó trước đây
thấy nó trước đây
00:30
Here's an image
that you're very familiar with.
that you're very familiar with.
5
18480
3080
Đây là một hình ảnh mà bạn
thấy quen thuộc.
thấy quen thuộc.
00:34
I'm old enough that I was actually born
before we saw this image.
before we saw this image.
6
22480
4056
Tôi đã đủ già dặn để hiểu tôi đã được
sinh ra trước khi tôi thấy hình ảnh này.
sinh ra trước khi tôi thấy hình ảnh này.
00:38
Apparently some of my first words
were "moona, moona,"
were "moona, moona,"
7
26560
2576
Dĩ nhiên những lời đầu tiên tôi nói
là "moona, moona,"
là "moona, moona,"
00:41
but I think that's my mom
having a particular fantasy
having a particular fantasy
8
29160
3096
nhưng tôi nghĩ rằng mẹ tôi có
một tưởng tượng đặc biệt
một tưởng tượng đặc biệt
00:44
about what her baby boy could see
9
32280
2256
về thứ mà con bà có thể nhìn thấy
00:46
on the flickering
black and white TV screen.
black and white TV screen.
10
34560
3280
trên màn hình TV đen trắng nhấp nháy.
00:51
It's only been a few centuries
11
39680
1616
Mới có vài thế kỉ trôi qua
00:53
since we've actually, most of us,
thought of our planet as spherical.
thought of our planet as spherical.
12
41320
3240
kể từ khi hầu hết chúng ta,
nghĩ rằng Trái Đất là hình cầu.
nghĩ rằng Trái Đất là hình cầu.
00:58
When we first saw
these images in the 1960s,
these images in the 1960s,
13
46160
3056
Khi chúng ta lần đầu thấy những hình ảnh
này vào những năm 1960,
này vào những năm 1960,
01:01
the world was changing
at an incredible rate.
at an incredible rate.
14
49240
3280
thế giới đã thay đổi với một tốc độ
đáng kinh ngạc.
đáng kinh ngạc.
01:06
In my own little discipline
of human geography,
of human geography,
15
54320
3320
Trong quy luật nho nhỏ của mình
về địa lí nhân văn,
về địa lí nhân văn,
01:10
a cartographer called Waldo Tobler
16
58600
2736
một người vẽ bản đồ tên Waldo Tobler
01:13
was drawing new maps of the planet,
17
61360
2536
đã vẽ tấm bản đồ mới về hành tinh này,
01:15
and these maps have now spread,
18
63920
1496
và các bản đồ này
hiện nay đã lan rộng.
hiện nay đã lan rộng.
01:17
and I'm going to show you one of them now.
19
65440
2007
và giờ tôi sẽ cho các bạn xem
một trong số đó.
một trong số đó.
01:20
This map is a map of the world,
20
68200
2480
Tấm bản đồ này là bản đồ thế giới,
01:23
but it's a map which looks to you
21
71720
2416
nhưng nó là một tấm bản đồ mà bạn
01:26
a little bit strange.
22
74160
1440
sẽ thấy hơi lạ lẫm.
01:28
It's a map in which we stretched places,
23
76200
3816
Nó là tấm bản đồ mà chúng ta
kéo dài những địa điểm,
kéo dài những địa điểm,
01:32
so that those areas which contain
many people are drawn larger,
many people are drawn larger,
24
80040
4696
sao cho những khu vực đông dân
được vẽ to hơn,
được vẽ to hơn,
01:36
and those areas,
like the Sahara and the Himalayas,
like the Sahara and the Himalayas,
25
84760
2936
và những khu vực, như là Sahara
và dãy núi Himalaya,
và dãy núi Himalaya,
01:39
in which there are few people,
have been shrunk away.
have been shrunk away.
26
87720
2480
nơi có ít người sinh sống,
được vẽ co lại.
được vẽ co lại.
01:42
Everybody on the planet
is given an equal amount of space.
is given an equal amount of space.
27
90760
3640
Mọi người trên Trái Đất đều có
một lượng không gian bằng nhau.
một lượng không gian bằng nhau.
01:47
The cities are shown shining bright.
28
95120
2840
Các thành phố có màu sáng rực rỡ.
01:50
The lines are showing you
submarine cables and trade routes.
submarine cables and trade routes.
29
98680
3576
Các tuyến đường cho thấy cáp ngầm
dưới biển và các tuyến đường thương mại.
dưới biển và các tuyến đường thương mại.
01:54
And there's one particular line
that goes from the Chinese port of Dalian
that goes from the Chinese port of Dalian
30
102280
3656
Và có một đường đặc biệt
từ cảng Đại Liên, Trung Quốc
từ cảng Đại Liên, Trung Quốc
01:57
through past Singapore,
31
105960
1696
qua Singapore,
01:59
through the Suez Canal,
32
107680
1736
qua kênh đào Suez,
02:01
through the Mediterranean
and round to Rotterdam.
and round to Rotterdam.
33
109440
2336
qua Địa Trung Hải và vòng đến Rotterdam.
02:03
And it's showing you the route
34
111800
1496
Và nó cho bạn thấy tuyến đường
02:05
of what was the world's
largest ship just a year ago,
largest ship just a year ago,
35
113320
3936
của con tàu lớn nhất thế giới
chỉ một năm trước,
chỉ một năm trước,
02:09
a ship which was taking
so many containers of goods
so many containers of goods
36
117280
6016
con tàu mà chở nhiều thùng hàng hóa
02:15
that when they were unloaded,
37
123320
1856
đến nỗi mà khi dỡ hàng,
02:17
if the lorries had all gone in convoy,
they would have been 100 kilometers long.
they would have been 100 kilometers long.
38
125200
4240
nếu tất cả xe tải đều đi thành một đoàn,
chúng sẽ dài 100 km.
chúng sẽ dài 100 km.
02:22
This is how our world is now connected.
39
130680
2736
Đó là cách thế giới được liên kết.
02:25
This is the quantity of stuff
we are now moving around the world,
we are now moving around the world,
40
133440
5976
Đây là số lượng hàng chúng ta
luân chuyển quanh thế giới,
luân chuyển quanh thế giới,
02:31
just on one ship, on one voyage,
41
139440
2736
chỉ trên một con tàu, một hành trình
bằng đường biển,
bằng đường biển,
02:34
in five weeks.
42
142200
1200
trong năm tuần.
02:38
We've lived in cities
for a very long time,
for a very long time,
43
146320
2520
Chúng ta đã sống trong thành phố
một thời gian dài,
một thời gian dài,
02:41
but most of us didn't live in cities.
44
149640
2216
nhưng đa số chúng ta không sống
ở thành phố.
ở thành phố.
02:43
This is Çatalhöyük,
one of the world's first cities.
one of the world's first cities.
45
151880
3136
Đây là Çatalhöyük, một trong những
thành phố đầu tiên của thế giới.
thành phố đầu tiên của thế giới.
02:47
At its peak 9,000 years ago,
46
155040
3240
Trên đỉnh của nó 9,000 năm trước,
02:51
people had to walk over the roofs
of others' houses to get to their home.
of others' houses to get to their home.
47
159160
6200
người ta phải đi trên mái nhà người khác
để đi về nhà mình.
để đi về nhà mình.
02:58
If you look carefully
at the map of the city,
at the map of the city,
48
166080
3296
Nếu bạn nhìn kĩ vào bản đồ thành phố,
03:01
you'll see it has no streets,
49
169400
1920
bạn sẽ thấy không có con phố nào,
03:04
because streets are something we invented.
50
172280
2680
bởi đường phố là thứ
chúng ta phát minh ra.
chúng ta phát minh ra.
03:07
The world changes.
51
175760
2216
Thế giới thay đổi.
03:10
It changes by trial and error.
52
178000
1880
Nó thay đổi bằng cách thử và sai.
03:13
We work out slowly and gradually
53
181400
2896
Chúng ta chậm rãi và dần dần tìm ra
03:16
how to live in better ways.
54
184320
1800
cách để sống tốt hơn.
03:19
And the world has changed
incredibly quickly most recently.
incredibly quickly most recently.
55
187480
5000
Và thế giới đã thay đổi nhanh một cách
đáng kinh ngạc gần đây.
đáng kinh ngạc gần đây.
03:25
It's only within the last six,
seven, or eight generations
seven, or eight generations
56
193600
3936
Chỉ trong vòng sáu, bảy, hay tám thế hệ
03:29
that we have actually realized
that we are a species.
that we are a species.
57
197560
3080
chúng ta đã nhận ra chúng ta là một loài.
03:33
It's only within the last few decades
58
201840
2560
Chỉ trong vòng vài thập niên gần đây
03:37
that a map like this could be drawn.
59
205240
2760
mà những tấm bản đồ như thế này
mới có thể được vẽ ra.
mới có thể được vẽ ra.
03:42
Again, the underlying map
is the map of world population,
is the map of world population,
60
210240
4200
Một lần nữa, ẩn sau là
tấm bản đồ dân số thế giới,
tấm bản đồ dân số thế giới,
03:47
but over it, you're seeing arrows
showing how we spread out of Africa
showing how we spread out of Africa
61
215560
5656
nhưng trên đó, bạn thấy những mũi tên chỉ
chúng ta đã lan khỏi Châu Phi như thế nào
chúng ta đã lan khỏi Châu Phi như thế nào
03:53
with dates showing you
where we think we arrived
where we think we arrived
62
221240
3776
với niên đại chỉ bạn
nơi chúng ta nghĩ ta đã đến
nơi chúng ta nghĩ ta đã đến
03:57
at particular times.
63
225040
1760
vào một thời điểm nhất định.
03:59
I have to redraw this map
every few months,
every few months,
64
227680
3856
Tôi phải vẽ lại tấm bản đồ này
mỗi vài tháng,
mỗi vài tháng,
04:03
because somebody makes a discovery
that a particular date was wrong.
that a particular date was wrong.
65
231560
4976
bởi ai đó lại khám phá ra rằng
thời điểm đó đã sai.
thời điểm đó đã sai.
04:08
We are learning about ourselves
at an incredible speed.
at an incredible speed.
66
236560
4520
Chúng ta đang tìm hiểu về chính chúng ta
với một tốc độ đáng kinh ngạc.
với một tốc độ đáng kinh ngạc.
04:15
And we're changing.
67
243600
1200
Và chúng ta đang thay đổi.
04:18
A lot of change is gradual.
68
246640
2256
Rất nhiều thay đổi là dần dần.
04:20
It's accretion.
69
248920
1496
Nó lớn dần lên.
04:22
We don't notice the change
70
250440
2856
Chúng ta không nhận thấy thay đổi
04:25
because we only have short lives,
71
253320
1816
bởi chúng chỉ có cuộc đời ngắn ngủi,
04:27
70, 80, if you're lucky 90 years.
72
255160
2600
70, 80, và nếu may mắn thì là 90.
04:30
This graph is showing you
73
258560
2016
Biểu đồ này cho bạn thấy
04:32
the annual rate of population
growth in the world.
growth in the world.
74
260600
2720
tốc độ gia tăng hàng năm
của dân số thế giới.
của dân số thế giới.
04:36
It was very low until around about 1850,
75
264120
3936
Nó rất thấp khoảng 1850,
04:40
and then the rate of population growth
76
268080
2616
và sau đó tốc độ gia tăng dân số
04:42
began to rise
77
270720
1240
bắt đầu tăng
04:44
so that around the time I was born,
78
272840
2016
đến thời điểm tôi sinh ra,
04:46
when we first saw those images
from the moon of our planet,
from the moon of our planet,
79
274880
4720
khi chúng ta lần đầu thấy những hình ảnh
này từ mặt trăng,
này từ mặt trăng,
04:52
our global population
was growing at two percent a year.
was growing at two percent a year.
80
280640
3360
dân số toàn cầu đang tăng
hai phần trăm một năm.
hai phần trăm một năm.
04:57
If it had carried on growing
at two percent a year
at two percent a year
81
285440
3960
Nếu như tình trạng này vẫn tăng 2% một năm
05:02
for just another couple of centuries,
82
290600
2840
trong vài thập kỉ tiếp theo
05:06
the entire planet would be covered
83
294560
2256
thì toàn bộ trái đất sẽ bị bao trùm
05:08
with a seething mass of human bodies
84
296840
3056
bởi những bộ phân của loài người
05:11
all touching each other.
85
299920
2040
mà tất cả đang chạm vào nhau
05:15
And people were scared.
86
303000
1816
Và mọi người sẽ sợ hãi
05:16
They were scared of population growth
87
304840
1816
Họ sợ vì sự tăng trưởng dân số
05:18
and what they called
"the population bomb" in 1968.
"the population bomb" in 1968.
88
306680
3336
và họ gọi là "Bùng nổ dân số" vào năm 1968
05:22
But then, if you look
at the end of the graph,
at the end of the graph,
89
310040
2200
Nhưng sau đó,nếu bạn nhìn vào cuối đồ thị
05:25
the growth began to slow.
90
313240
2600
sự tăng trưởng bắt đầu giảm
05:28
The decade --
91
316720
1376
Thời kì mười năm
05:30
the '70s, the '80s,
the '90s, the noughties,
the '90s, the noughties,
92
318120
3456
năm 70, 80 , 90 , và năm 2000
05:33
and in this decade, even faster --
93
321600
2240
và thậm chí trong thời kìa mười năm
05:36
our population growth is slowing.
94
324600
1616
tốc độ tăng trưởng đang giảm
05:38
Our planet is stabilizing.
95
326240
1256
Trái đất đang ổn định
05:39
We are heading towards nine,
10, or 11 billion people
10, or 11 billion people
96
327520
3016
Chúng ta đang hướng tới 9,10,11 tỉ người
05:42
by the end of the century.
97
330560
1240
trong cuối thế kỷ.
05:44
Within that change, you can see tumult.
98
332400
3336
Sự thay đổi đó,bạn có thể thấy sự hỗn loạn
05:47
You can see the Second World War.
99
335760
1816
Bạn có thấy chiến tranh thế giới lần 2
05:49
You can see the pandemic
in 1918 from influenza.
in 1918 from influenza.
100
337600
4176
Bạn có thể thấy đại dịch cúm năm 1918
05:53
You can see the great Chinese famine.
101
341800
1880
Bạn có thể thấy nạn đói của Trung Quốc
05:56
These are the events
we tend to concentrate on.
we tend to concentrate on.
102
344400
2296
Chúng là sự kiện chúng ta nhắm đến.
05:58
We tend to concentrate
on the terrible events in the news.
on the terrible events in the news.
103
346720
3936
Chúng ta tập trung vào sự kiện kinh khủng.
06:02
We don't tend to concentrate
on the gradual change
on the gradual change
104
350680
3656
Chúng ta không có xu hướng tập trung
về sự thay đổi dần dần.
về sự thay đổi dần dần.
06:06
and the good news stories.
105
354360
1640
và những câu chuyện tin tức tốt.
06:09
We worry about people.
106
357480
1696
Chúng ta lo lắng về mọi người.
06:11
We worry about how many people there are.
107
359200
2256
Chúng ta lo lắng có bao nhiêu người ở đây.
06:13
We worry about how you can
get away from people.
get away from people.
108
361480
3160
Chúng ta lo lắng về việc bạn có thể
làm thế nào để tránh xa mọi người .
làm thế nào để tránh xa mọi người .
06:17
But this is the map of the world
changed again to make area large,
changed again to make area large,
109
365200
3400
Nhưng đây là bản đồ thế giới
thay đổi lần nữa để làm cho diện tích lớn
thay đổi lần nữa để làm cho diện tích lớn
06:21
the further away
people are from each area.
people are from each area.
110
369760
4376
càng xa mọi người từ mỗi khu vực.
06:26
So if you want to know
where to go to get away from everybody,
where to go to get away from everybody,
111
374160
3936
vì vậy nếu bạn muốn biết đi đâu
để tránh xa tất cả mọi người,
để tránh xa tất cả mọi người,
06:30
here's the best places to go.
112
378120
2576
đây là nơi tốt nhất để đi.
06:32
And every year, these areas get bigger,
113
380720
2816
Và mỗi năm, khu vực này trở nên rộng hơn,
06:35
because every year,
we are coming off the land globally.
we are coming off the land globally.
114
383560
3256
bởi vì mỗi năm, chúng ta
đang rời ra vùng đất trên toàn cầu.
đang rời ra vùng đất trên toàn cầu.
Chúng ta di chuyển
đến những thành phố.
đến những thành phố.
06:38
We are moving into the cities.
115
386840
1456
06:40
We are packing in more densely.
116
388320
2176
Chúng ta đang xếp đặt dày đặc hơn
06:42
There are wolves again in Europe,
117
390520
1616
Có loài sói lại ở Châu Âu,
06:44
and the wolves are moving west
across the continent.
across the continent.
118
392160
3920
và những con sói đang di chuyển
qua phía Tây trên khắp lục địa
qua phía Tây trên khắp lục địa
06:49
Our world is changing.
119
397200
1400
Thế giới của chúng ta đang thay đổi.
06:52
You have worries.
120
400920
1320
Bạn có đang lo lắng.
06:55
This is a map showing
where the water falls on our planet.
where the water falls on our planet.
121
403680
4896
Đây là một bản đồ trình bày
nơi nước đổ trên hành tinh của chúng ta.
nơi nước đổ trên hành tinh của chúng ta.
07:00
We now know that.
122
408600
1696
Bây giờ chúng ta biết điều đó.
07:02
And you can look at where Çatalhöyük was,
123
410320
3776
Và bạn có thể nhìn thấy đâu là Çatalhöyük,
07:06
where three continents meet,
Africa, Asia, and Europe,
Africa, Asia, and Europe,
124
414120
2576
ở đâu 3 lục địa Phi, Á và Âu gặp nhau,
07:08
and you can see there are
a large number of people living there
a large number of people living there
125
416720
2976
và bạn có thể thấy có rất nhiều người
sống ở đây
sống ở đây
07:11
in areas with very little water.
126
419720
1576
trong khu vực có rất ít nước.
07:13
And you can see areas in which
there is a great deal of rainfall as well.
there is a great deal of rainfall as well.
127
421320
3696
Và bạn có thể thấy khu vực
trong đó có rất nhiều mưa.
trong đó có rất nhiều mưa.
07:17
And we can get a bit more sophisticated.
128
425040
2160
Và chúng ta có thể có chút phức tạp hơn.
07:20
Instead of making
the map be shaped by people,
the map be shaped by people,
129
428440
3376
Thay vì làm bản đồ được định hình
bởi con người,
bởi con người,
chúng ta có thể định hình bản đồ bởi nước,
07:23
we can shape the map by water,
130
431840
2216
và sau đó chúng ta có thể
thay đổi nó hàng tháng
thay đổi nó hàng tháng
07:26
and then we can change it every month
131
434080
1856
07:27
to show the amount of water
132
435960
1656
để hiển thị lượng nước
07:29
falling on every small part of the globe.
133
437640
3200
rơi trên những phần rất nhỏ của toàn cầu.
07:33
And you see the monsoons
moving around the planet,
moving around the planet,
134
441920
3296
Và bạn có thể thấy gió mùa
di chuyển khắp hành tinh,
di chuyển khắp hành tinh,
07:37
and the planet almost appears
to have a heartbeat.
to have a heartbeat.
135
445240
3600
và hành tinh hầu hết xuất hiện để có
một sự xúc động.
một sự xúc động.
07:41
And all of this only became possible
136
449720
4520
Và tất cả điều này chỉ trở nên khả thi
07:46
within my lifetime
137
454920
1776
trong cuộc đời của tôi
07:48
to see this is where we are living.
138
456720
3160
để thấy điều này nơi chúng ta đang sống.
07:52
We have enough water.
139
460640
1200
Chúng ta có đủ nước.
07:55
This is a map of where
we grow our food in the world.
we grow our food in the world.
140
463760
4360
Đây là bản đồ của nơi chúng ta trồng
lương thực của chúng ta trên thế giới.
lương thực của chúng ta trên thế giới.
08:01
This is the areas that we will rely on
most for rice and maize and corn.
most for rice and maize and corn.
141
469280
4440
Đây là những khu vực mà chúng ta sẽ
dựa vào nhất cho lúa và ngô và ngũ cốc.
dựa vào nhất cho lúa và ngô và ngũ cốc.
Mọi người lo lắng rằng sẽ không đủ
thực phẩm, nhưng chúng ta biết,
thực phẩm, nhưng chúng ta biết,
08:07
People worry that there won't
be enough food, but we know,
be enough food, but we know,
142
475760
2856
08:10
if we just ate less meat
and fed less of the crops to animals,
and fed less of the crops to animals,
143
478640
4776
nếu chúng ta ăn ít thịt hơn và
cho động vật ăn ít hơn các loại cây trồng.
cho động vật ăn ít hơn các loại cây trồng.
08:15
there is enough food for everybody
144
483440
2416
nó sẽ đủ thực phẩm cho tất cả mọi người
08:17
as long as we think of ourselves
as one group of people.
as one group of people.
145
485880
4320
miễn là chúng ta nghĩ về bản thân mình
cùng là một nhóm người
cùng là một nhóm người
08:24
And we also know
146
492120
1280
Và chúng ta cũng biết
08:27
about what we do
147
495280
2056
về điều chúng ta làm
08:29
so terribly badly nowadays.
148
497360
2560
ngày nay thật sự tồi tệ
08:33
You will have seen this map
of the world before.
of the world before.
149
501480
4840
Bạn sẽ xem được bản đồ này
của thế giới trước .
của thế giới trước .
08:39
This is the map
150
507480
1936
Đây là bản đồ
08:41
produced by taking satellite images,
151
509440
3376
được tạo nên bằng cách
lấy hình ảnh vệ tinh
lấy hình ảnh vệ tinh
08:44
if you remember those satellites
around the planet
around the planet
152
512840
2776
nếu bạn nhớ những vệ tinh
xung quanh Trái Đất
xung quanh Trái Đất
08:47
in the very first slide I showed,
153
515640
1760
trong trình chiếu đầu tiên của tôi
08:51
and producing an image
of what the Earth looks like at night.
of what the Earth looks like at night.
154
519240
3000
và đưa ra những hình ảnh
về Trái Đất trông như thế nào về đêm.
về Trái Đất trông như thế nào về đêm.
08:55
When you normally see that map,
155
523720
1896
Khi bạn thường nhìn thấy bản đồ,
08:57
on a normal map, the kind of map
that most of you will be used to,
that most of you will be used to,
156
525640
3520
trên bản đồ bình thường, các loại
của bản đồ hầu hết bạn sẽ được sử dụng,
của bản đồ hầu hết bạn sẽ được sử dụng,
09:02
you think you are seeing
a map of where people live.
a map of where people live.
157
530160
3280
bạn nghĩ bạn đang nhìn bản đồ
của nơi chúng ta sống.
của nơi chúng ta sống.
Nơi ánh sáng đang bừng sáng lên
là nơi con người sinh sống
là nơi con người sinh sống
09:06
Where the lights are shining up
is where people live.
is where people live.
158
534120
2480
09:09
But here, on this image of the world,
159
537320
4376
Nhưng ở đây, trên hình ảnh này
của thế giới
của thế giới
09:13
remember we've stretched the map again.
160
541720
1880
nhớ rằng chúng ta đã kéo dài
bản đồ lần nữa
bản đồ lần nữa
09:17
Everywhere has the same density
of people on this map.
of people on this map.
161
545320
4360
Mọi nơi có mật độ giống nhau
của con người trên bản đồ này
của con người trên bản đồ này
09:22
If an area doesn't have people,
162
550480
2176
Nếu một khu vực không có con người
09:24
we've shrunk it away
163
552680
1896
chúng tôi đã thu hẹp nó đi
09:26
to make it disappear.
164
554600
1536
làm nó biến mất.
09:28
So we're showing everybody
165
556160
2136
Vậy chúng tôi cho mọi người thấy
09:30
with equal prominence.
166
558320
1440
với sự nổi bật công bằng.
09:33
Now, the lights no longer show you
where people are,
where people are,
167
561320
3296
Giờ đây, ánh đèn không còn chỉ cho bạn
nơi có con người,
nơi có con người,
09:36
because people are everywhere.
168
564640
1440
bởi vì con người ở khắp mọi nơi
09:39
Now the lights on the map,
169
567120
1936
Bây giờ ánh đèn trên bản đồ,
09:41
the lights in London,
the lights in Cairo, the lights in Tokyo,
the lights in Cairo, the lights in Tokyo,
170
569080
2976
ánh đèn ở Luân Đôn,
ánh đèn ở Cairo, ánh đèn ở Tokyo
ánh đèn ở Cairo, ánh đèn ở Tokyo
09:44
the lights on the Eastern Seaboard
of the United States,
of the United States,
171
572080
2936
ánh đèn trên bờ Đông của nước Mỹ
09:47
the lights show you where people live
172
575040
2936
ánh đèn chỉ cho bạn nơi con người sống
09:50
who are so profligate with energy
173
578000
2200
những người rất hoang phí nanwng lượng
09:53
that they can afford
174
581160
1520
rằng họ có thể có đủ điều kiện
09:55
to spend money
175
583680
1536
để tiêu tiền
09:57
powering lights to shine up into the sky,
176
585240
3456
cung cấp ánh đèn thắp sáng bầu trời
10:00
so satellites can draw an image like this.
177
588720
3080
vì vậy các vệ tinh có thể rút ra
một hình ảnh giống như thế này
một hình ảnh giống như thế này
10:04
And the areas that are dark on the map
178
592840
2120
Và những khu vực là bóng tối trên bản đồ
10:07
are either areas where people
do not have access to that much energy,
do not have access to that much energy,
179
595720
3720
hoặc là khu vực con người không truy cập
được đến vì mất quá nhiều năng lượng,
được đến vì mất quá nhiều năng lượng,
10:12
or areas where people do,
180
600400
2096
hoặc khu vực nơi con người gây cho,
10:14
but they have learned to stop
shining the light up into the sky.
shining the light up into the sky.
181
602520
4840
nhưng họ đã học được ngăn chặn
chiếu ánh sáng lên bầu trời
chiếu ánh sáng lên bầu trời
10:19
And if I could show you this map
animated over time,
animated over time,
182
607960
3536
Và nếu tôi có thể cho bạn thấy bản đồ này
nhộn nhịp theo thời gian
nhộn nhịp theo thời gian
10:23
you would see that Tokyo
has actually become darker,
has actually become darker,
183
611520
3576
bạn có thể thấy rằng Tokyo
đã thực sự trở nên tối hơn,
đã thực sự trở nên tối hơn,
10:27
because ever since the tsunami in Japan,
184
615120
2800
bởi vì kể từ khi thảm họa sóng thần
ở Nhật Bản,
ở Nhật Bản,
10:30
Japan has had to rely
on a quarter less electricity
on a quarter less electricity
185
618880
2416
Nhật Bản đã phải dựa vào
1/4 lượng điện ít ỏi
1/4 lượng điện ít ỏi
10:33
because it turned
the nuclear power stations off.
the nuclear power stations off.
186
621320
3000
bởi vì nó ngừng hoạt động
những nhà máy điện hạt nhân đi.
những nhà máy điện hạt nhân đi.
10:37
And the world didn't end.
187
625240
1400
Và thế giới không dừng lại.
10:39
You just shone less light
188
627400
2176
Bạn chỉ cần chiếu ít ánh sáng
10:41
up into the sky.
189
629600
1920
lên bầu trời
10:45
There are a huge number
190
633320
2976
Đó là con số vô cùng lớn
10:48
of good news stories in the world.
191
636320
2440
của câu chuyện tin tức tốt trên thế giới.
10:51
Infant mortality is falling
192
639880
3416
Tỉ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh đang giảm
10:55
and has been falling
at an incredible rate.
at an incredible rate.
193
643320
3880
và đã giảm xuống với một tỉ lệ
đáng kinh ngạc.
đáng kinh ngạc.
10:59
A few years ago,
194
647920
1440
Một vài năm trước đây,
11:02
the number of babies dying
in their first year of life in the world
in their first year of life in the world
195
650240
3936
con số những trẻ sơ sinh tử vong
trên thế giới
trên thế giới
11:06
fell by five percent in just one year.
196
654200
3080
giảm 5% trên một năm.
11:11
More children are going to school
197
659600
2496
Nhiều trẻ hơn đang được đến trường
11:14
and learning to read and write
198
662120
2616
và học viết và đọc
11:16
and getting connected to the Internet
199
664760
2816
và được kết nối với internet
11:19
and going on to go to university
200
667600
3016
và được tiếp tục đến trường đại học
11:22
than ever before at an incredible rate,
201
670640
3896
hơn bao giờ hết trước đây
ở một tỉ lệ đáng kinh ngạc,
ở một tỉ lệ đáng kinh ngạc,
11:26
and the highest number of young people
going to university in the world
going to university in the world
202
674560
5456
và con số cao nhất của những người trẻ
đi học đại học trên thế giới
đi học đại học trên thế giới
11:32
are women, not men.
203
680040
1880
là nữ giới, không phải nam giới.
11:35
I can give you good news story
after good news story
after good news story
204
683160
3896
Tôi có thể cho bạn những tin tức tốt
sau những câu chuyện tin tức tốt
sau những câu chuyện tin tức tốt
11:39
about what is getting
better in the planet,
better in the planet,
205
687080
2616
về những gì đang nhận được
tốt hơn trên hành tinh,
tốt hơn trên hành tinh,
11:41
but we tend to concentrate
206
689720
2560
nhưng chúng ta hướng đến tập trung
11:45
on the bad news that is immediate.
207
693880
2736
vào tin tức xấu đó ngay lập tức.
11:48
Rebecca Solnit, I think,
put it brilliantly,
put it brilliantly,
208
696640
3200
Rebecca Solnit, tôi nghĩ,
đặt nó rực rỡ,
đặt nó rực rỡ,
11:53
when she explained: "The accretion
of incremental, imperceptible changes
of incremental, imperceptible changes
209
701160
4440
khi cô ấy giải thích: " Sự tăng thêm
của tiền lãi, sự thay đổi rất tinh tế
của tiền lãi, sự thay đổi rất tinh tế
11:58
which can constitute progress
and which render our era
and which render our era
210
706520
2816
mà có thể tạo thành tiến độ
và chỉ làm cho thời đại chúng ta
và chỉ làm cho thời đại chúng ta
12:01
dramatically different from the past" --
211
709360
2816
hoàn toàn khác với quá khứ"--
12:04
the past was much more stable --
212
712200
2040
quá khứ đã ổn định hơn nhiều--
12:07
"a contrast obscured by the undramatic
nature of gradual transformation,
nature of gradual transformation,
213
715640
4976
" một sự đối chiếu bị khuất bởi các chất
không có tính kịch của sự thay đổi dần dần
không có tính kịch của sự thay đổi dần dần
12:12
punctuated by occasional tumult."
214
720640
2960
ngắt quãng bởi sự xáo động thỉnh thoảng."
12:16
Occasionally, terrible things happen.
215
724320
2360
Thỉnh thoảng, những điều tồi tệ xảy ra.
12:19
You are shown those terrible things
216
727440
2736
Bạn đang thể hiện những điều khủng khiếp
12:22
on the news every night of the week.
217
730200
3656
trên những tin tức mỗi đêm trong tuần.
12:25
You are not told about
the population slowing down.
the population slowing down.
218
733880
3976
Bạn không nói về
dân số chậm lại.
dân số chậm lại.
12:29
You are not told about the world
becoming more connected.
becoming more connected.
219
737880
3016
Bạn không nói về thế giới
trở nên kết nối hơn.
trở nên kết nối hơn.
12:32
You are not told about the incredible
improvements in understanding.
improvements in understanding.
220
740920
3656
Bạn không nói về sự cải thiện
đáng kinh ngạc trong sự am hiểu.
đáng kinh ngạc trong sự am hiểu.
12:36
You are not told about
how we are learning to begin
how we are learning to begin
221
744600
3136
Bạn không nói về
chúng ta học bắt đầu như thế nào
chúng ta học bắt đầu như thế nào
12:39
to waste less and consume less.
222
747760
2456
để lãng phí ít hơn và tiêu thụ ít hơn.
12:42
This is my last map.
223
750240
1200
Đây là bản đồ cuối cùng của tôi
12:44
On this map, we have taken the seas
224
752360
2376
Trên bản đồ này, chúng tôi đưa ra
những biển
những biển
12:46
and the oceans out.
225
754760
1800
và đại dương.
12:49
Now you are just looking
226
757480
2016
Bây giờ bạn đang nhìn vào
12:51
at about 7.4 billion people
227
759520
3856
khoảng 7.4 tỷ người
12:55
with the map drawn
in proportion to those people.
in proportion to those people.
228
763400
2920
với bản đồ được vẽ tương ứng
với số người đó.
với số người đó.
12:59
You're looking at over a billion in China,
229
767240
2056
Bạn đang nhìn vào hơn một tỷ
ở Trung Quốc
ở Trung Quốc
13:01
and you can see the largest
city in the world in China,
city in the world in China,
230
769320
2816
và bạn có thể thấy thành phố
rộng nhất thế giới ở Trung Quốc,
rộng nhất thế giới ở Trung Quốc,
13:04
but you do not know its name.
231
772160
1480
nhưng bạn không biết tên của nó
13:07
You can see that India
232
775080
1856
Bạn có thể thấy Ấn Độ
13:08
is in the center of this world.
233
776960
2080
là ở trung tâm của thế giới này.
13:11
You can see that Europe is on the edge.
234
779640
3296
Bạn có thể thấy Châu Âu là ở trên rìa.
13:14
And we in Exeter today
235
782960
3056
Và chúng ta ở Exeter ngày nay
13:18
are on the far edge of the planet.
236
786040
2936
đang ở rìa xa của hành tinh.
13:21
We are on a tiny scrap of rock
237
789000
2976
Chúng ta đang trên một loại đất đá bé xíu
13:24
off Europe
238
792000
1696
ra khỏi Châu Âu
13:25
which contains less than one percent
239
793720
2616
nó bao gồm ít hơn 1%
13:28
of the world's adults,
240
796360
2016
của thế giới của người trưởng thành,
13:30
and less than half a percent
241
798400
2536
và ít hơn 0.5%
13:32
of the world's children.
242
800960
1840
của thế giới của trẻ nhỏ.
13:35
We are living in a stabilizing world,
an urbanizing world,
an urbanizing world,
243
803640
4616
Chúng ta đang sống trong một thế giới
ổn định, một thế giới thành thị hóa,
ổn định, một thế giới thành thị hóa,
13:40
an aging world,
244
808280
1976
một thế giới già đi
13:42
a connecting world.
245
810280
2136
một thế giới kết nối.
13:44
There are many, many things
to be frightened about,
to be frightened about,
246
812440
3440
Có rất nhiều, rất nhiều điều
phải lo sợ
phải lo sợ
13:48
but there is no need for us
to fear each other as much as we do,
to fear each other as much as we do,
247
816720
5216
nhưng không cần cho chúng ta
để sợ hãi lẫn nhau như chúng ta đã làm
để sợ hãi lẫn nhau như chúng ta đã làm
13:53
and we need to see
that we are now living in a new world.
that we are now living in a new world.
248
821960
4240
và chúng ta cần thấy rằng
chúng ta đang sống trên một thế giới mới.
chúng ta đang sống trên một thế giới mới.
13:58
Thank you very much.
249
826960
1216
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
14:00
(Applause)
250
828200
2640
( Tiếng vỗ tay )
ABOUT THE SPEAKER
Danny Dorling - Social geographerDanny Dorling teaches and writes about the geography of our human world.
Why you should listen
Danny Dorling has invented new map projections and new ways of measuring and describing inequality -- and analyzed thousands of datasets about people and the planet. He is the Halford Mackinder Professor of Geography at the University of Oxford, UK. His work concerns issues of housing, health, employment, education, wealth and poverty.
In the press, Dorling has been described as "that rare university professor: expert, politically engaged and able to explain simply why his subject matters," and as one who has made it "his life's work to dig through the layers that make up Britain's human landscape, and then map it in ways nobody else had thought to do." Working with many others, he has done the same for all the countries of the world "giving a strikingly different perspective from the Mercator projection most commonly used." All this mapping lead him to worry more about inequality.
His recent books include co-authored texts The Atlas of the Real World: Mapping the Way We Live, Bankrupt Britain: An atlas of social change, and People and Places a 21st-century Atlas of the UK. Recent sole-authored books include So You Think You Know about Britain and Fair Play, both in 2011; in 2012 The No-nonsense Guide to Equality, The Visualization of Spatial Social Structure and The Population of the UK; Unequal Health: The Scandal of Our Times, The 32 Stops and Population Ten Billion in 2013; All That Is Solid in 2014; Injustice: Why social inequalities persist in 2015; and A Better Politics: How Government Can Make Us Happier in 2016.
Danny Dorling | Speaker | TED.com